ODP. NA FILOZOFIE, pedagogika, semestr I, wstęp do filozofii


Prawda jest to pewna cecha wypowiadanych zdań, określająca ich korelację z rzeczywistością. Problem zdefiniowania tego pojęcia trapił filozofów od starożytności. Arystoteles tak próbował przybliżać istotę prawdy w swojej Metafizyce:

powiedzieć, że istnieje, o czymś, czego nie ma, jest fałszem, powiedzieć o tym, co jest, że jest, a o tym, czego nie ma, że go nie ma, jest prawdą.

Jednak ani Tales, ani jego uczniowie nie potrafili stwierdzić czym jest prawda. Interesującą kwestię poruszył Parmenides, a mianowicie zdefiniował prawdę na podłożu materializmu, zestawiając ją razem z pozorem. Parmenides nie jest, jak niektórzy twierdzili, ojcem idealizmu; przeciwnie, wszelki materializm zależy od jego poglądu na rzeczywistość. Doktryna Parmenidesa głosi, że tym, co istnieje, jest Byt, a stawanie się, jest złudzeniem.

Dobro - pojęcie abstrakcyjne będące przeciwieństwem zła. Jest elementarnym pojęciem moralnym, określającym pozytywną wartość wszelkich czynów i zachowań, którym zajmuje się dział filozofii zwany etyką. Pojęcie to jest analizowane także przez psychologię, socjologię, ekonomię i inne nauki społeczne.

Dobra moralne wyróżnił po raz pierwszy Sokrates wynosząc je ponad wszystkie. Dla nich człowiek powinien poświęcić dobra niższe i pozorne. Twierdził, że tylko to, co dobre, jest naprawdę pożyteczne. Według niego prawdziwym dobrem jest cnota, która jest jedna, ponieważ każda cnota jest wiedzą. Zdobywając wiedzę osiągamy dobro, a z nim pożytek i szczęście.

Idea dobra stoi u Platona , na czele jego systemu przewyższając w hierarchii nawet ideę istnienia. Jest pierwszą zasadą, wedle której powstał świat i ostatecznym celem do którego dąży.

Od czasu pojawienia się interpretacji myśli Platona, w filozofii europejskiej zaistniała silna tendencja do uważania dobra nie za wartość, lecz za obiektywny byt, co wprowadziło do etyki sporo zamieszania.

Arystoteles twierdził, że naturę dobra znajdzie się nie przez abstrakcyjne myślenie, lecz przez ustalenie jakie w rzeczywistym życiu ludzie sobie stawiają cele. Nie ma innego dobra niż realne. Cele mogą być niższe lub wyższe; wyższe są te, dla których niższe są środkami. Doszedł do wniosku, że musi istnieć cel najwyższy, który do niczego nie jest środkiem. Nazywał go dobrem osiągalnym.

Stoicy uznali jako pierwsi, że dobro to nie byt obiektywny, lecz po prostu działanie zgodne z ogólnym porządkiem świata, narzucanym przez abstrakcyjny, bezosobowy absolut zwany przez nich pneumą. Przeciwstawianie się woli pneumy to zło, zaś działanie w zgodzie z jej wolą to dobro. Tam, gdzie następuje działanie sprzeczne z kierunkiem nadawanym przez pneumę całemu światu powstaje zło i cierpienie.

Święty Augustyn połączył poglądy stoików i Platona i włączył je oba do chrześcijańskiego systemu etyki. Nauczał on, że cokolwiek istnieje, o ile istnieje, jest dobrem, inaczej mówiąc dobro jest tym, co jest, zło natomiast jest tym, czego nie ma w dobru. Świat według niego, jako dzieło Boże, jest dobry. Mówiąc bardziej współczesnym językiem, dobro istnieje obiektywnie i jest równoważne woli Boga, zaś zło obiektywnie nie istnieje i jest tylko brakiem dobra.

Immanuel Kant stworzył system etyczny, zwany aktywistycznym, w którym dobro stało się jedną z podstawowych kategorii umysłu praktycznego. Dla Kanta dobro nie istniało jako obiektywnie istniejący byt, lecz było wartością, która pojawia się w momencie świadomego podejmowania decyzji, jest więc związana z wolną wolą

Piękno - pozytywna właściwość estetyczna bytu wynikająca z zachowania proporcji, harmonii barw, dźwięków, stosowności, umiaru i użyteczności, odbierana przez zmysły. Pojęcie to jest silnie związane z teorią estetyki, prawdy i dobra.

W starożytnej Grecji pojęcie piękna było znacznie szersze niż w latach późniejszych. Wiązano je przede wszystkim z ideą dobra, duchowością, moralnością, myślą i rozumem; utożsamiano je wtedy z doskonałością jako warunkiem piękna i sztuki na najwyższym poziomie. Twierdzono, że piękno wynika głównie z zachowania proporcji i odpowiedniego układu. Pogląd ten przez wieki uważany był za najtrafniejszy. Wyznawali go m.in. pitagorejczycy, twierdząc, że piękno polega na doskonałej strukturze, wynikającej właśnie z proporcji części, harmonijnego ich układu. Dowodzili, że jest cechą obiektywną. W rozumieniu Arystotelesa pięknem jest wszystko, co wywołuj nie bytu do duszy w całości, piękne jest to, co ujrzane podoba się.

Metaetyka jest jednym z trzech głównych działów etyki. Jej początki datuje się na pierwsze lata XX wieku, kiedy to pojawiło się dzieło George'a Edwarda Moore'a pod tytułem „Zasady etyki”. Samo słowo metaetyka oznacza zaś gnoseologiczne, logiczne i metodologiczne zagadnienia etyki normatywnej.

Problematyka metaetyki jest bardzo obszerna. Obejmuje ona nawet takie zagadnienia jak wolność woli, odpowiedzialność moralna i przedmiot oceny etycznej, lecz włącza je przede wszystkim od strony znaczenia uwikłanych w te zagadnienia podstawowych pojęć, poddając te pojęcia subtelnej analizie logicznej.

Etologia, nauka zajmująca się zachowaniem ludzi i zwierząt na podstawie obiektywnych metod: obserwacji i rejestracji (w postaci tzw. etogramów) zachowań w warunkach naturalnych i eksperymentalnych. Rozwija się od przełomu XIX i XX w. Ważnymi postaciami w rozwoju etologii byli m.in. K. Lorenz i N. Tinbergen.

Ethos - zespół wartości moralnych, wzorów postępowania i innych norm społecznych, używanych przez jakąś grupę ludzi za ideał, za wzorzec, który należy realizować.

Areté - najczęściej termin ten tłumaczy się jako "cnota" (rzadziej i przeważnie dawniej także jako "dzielność" lub "męstwo"), ale jego dokładne przetłumaczenie sprawia trudność, ponieważ w różnych czasach miał różne znaczenia. Początkowo oznaczał męstwo, bohaterstwo, później zdatność (sposobność) człowieka i każdej zresztą rzeczy do spełniania swojego właściwego zadania, wreszcie zaś zaletę moralną, czyli cnotę.

Katharsis - rozładowanie negatywnych emocji i wewnętrznego napięcia, uzyskiwane dzięki głębokiemu przeżyciu, odczuwane jako oczyszczenie



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Krzyżówka na filozofiie, pedagogika, semestr I, wstęp do filozofii
POJECJA NA KOLOKWIUM Z FILOZOFII, pedagogika, semestr I, wstęp do filozofii
SŁOWNICZEK, pedagogika, semestr I, wstęp do filozofii
4pyt na egzam z ped, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, inne
recenzja filmu, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, inne
Socjologia, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
PEDAGOGIKA, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, ćwiczenia
SOCJOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, ćwiczenia
PSYCHOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do psychologii
SOCJOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, ćwiczenia
SOCJOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, ćwiczenia
Początki i rozwój refleksji socjologicznej wykł, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
SOCJOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
PSYCHOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do psychologii
PEDAGOGIKA, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, ćwiczenia
PSYCHOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do psychologii
wprowadzenie wyklad, pedagogika, semestr I, wstęp do psychologii
PEDAGOGIKA, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, ćwiczenia
Pedagogikasrfd, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, inne

więcej podobnych podstron