Pedagogika-zajmuje się identyfikowaniem, nazywaniem oraz def. wszystkich faktów skład. się na praktykę edu. Fakty te natomiast różnią się między sobą stopniem jednorodności. Przedmiotem pedagogiki jest wszechstronny rozwój człowieka w ciągu całego życia; dobro rozwojowe człowieka realizujące się w przyszłości nastawione na przyszłość.
Pedagog-nauczyciel, wychowawca, os. zajmująca się zawodowo wychowaniem.
Pedagogia-nauka o złożonej budowie, oznacza samo dzieło wychowania zespół czynności i umiejętności wych; zespół czynności i metod wych stosowanych przez nauczycieli i wych, nauczanie, wych.
Edukacja-ogół oddziaływań służących formułowaniu się zdolności życiowych czł. Niejednorodność pojęcia ukryta w terminach: ogół oddziaływań - instytucjonalne jak i indyw. świadome i nieświadome itp.; zmienianie, rozwijanie-może zachodzić w jakimś konkretnym kierunku przyjętym wg kryterium zew wobec jednostki lub bez celu; zdolności życiowe czł.- dot. wielu obszarów, kol pojęcia
wychowanie-świadome i celowe działanie ped zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków w osobowości wych
Kształcenie-system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmieniania świata i ukszt. własnej osobowości (efektem-wykształcenie)
Uczenie się-proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości (rozwój psych, intel, umysłowy- zmiana osobowości)
Nauczanie-proces kierowania uczeniem się uczniów w toku planowej pracy nauczyciela z uczniami.
System oświatowo-wych-ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji kształcenia i wychowania.
SUBDYSCYPLINY
Kryterium celów działalności edu-celem będzie ukształtowanie umiejętności logicznego myślenia lub np. kształtowania umiejętności podejmowania decyzji moralnych tzn. uczniowie mogą uczestniczyć w sytuacjach zawierających dylemat moralny a ich zad będzie polegało na szukaniu rozw i analizowania efektów.
Kryterium metodologiczne-to dwa obszary, 1 to: ped ogólna wraz z nauką o Bad ped i hist wych 2: to oddziaływania różnych środowisk wych (rodzina, szkoła, media) zw. Ped społ.
Kryterium rozwojowe-wg niego można kolejno uszeregować subdys wg różnych okresów i etapów życiowych. Ped wieku przedsz, wczesnoszkolna, ped dzieci i młodzieży, ped dorosłych, ped osób starszych.
Kryterium dewiacji i defektów rozwojowych czł-powstały: oligofrenoped (os upośledzone umysłowo), surdoped (os głuche i niedosłyszące), tyfloped (os niewidome), rewalidacja (os niepełnospr i chore), resocjalizacja (os niedostosowane społ, bada efektywność pracy z dziećmi)
Kryterium instytucjonalne-badania organizacji szkolnictwa, analiza programów szkolnych
Kryterium problemowe-w zależności od problemów, którymi się zajmuje posiada nazwę, jeśli np. problemy nauczyciela - pedeutologia
Kryterium dziedzin działalności ludzkiej-nawiązuje do działalności czł tzn. będzie to ped pracy socjalnej, opiekuńcza, terapeutyczna, czasu wolnego itp.
METODY JAKOŚCIOWE- Badania jakościowe są sposobem poznania rzeczywistości edu określonym kontekście. Można je odnosić jedynie do czadu, miejsca i okoliczności w których badania zostały zarejestrowane-brak uogólniania. Badacz czynnie uczestniczy w sytuacjach edu.
Trzy gr metod:
obserwacja etnograficzna-badacz bierze bezpośredni udział w życiu os badanych dlatego obs uczestnicząca (3 etapy uczesz): 1.or w terenie- obs struktury, sytuacji i zdarzeń, poznawanie kontekstów-okoliczności towarzyszące zdarzeniom; poznanie naj powtarzających się sytuacji i zdarzeń w naturalnych kontekstach wraz ze znaczeniami jakie im nadają obserwowaniu ludzie 2.wyodrębniania ele zogniskowanych-ele zog czyli konkretne zdarzenia i epizody, które chce poddać dokładnej obserwacji. Jest to faza zawężająca przedmiot obs. Kierunek zainteresowań tworzą obs zdarzenia 3.selektywny-próba zrozumienia i wyjaśnienia wyników obs zognis. Wyjątek: obs zdarzeń krytycznych- skierowanie uwagi na konkretny ele badanego terenu, wówczas czynności badawcze od razu zostają zognis, a obserwacja przybiera formę selektywną.
Wywiad- wiele postaci m.in.: standaryzowane-konstruowane wg ściśle określonego wzorca, na który skł się konkretne pytania, ich kolejność, sposoby zadawania, okoliczności prowadzenia wywiadu, które muszą być jednakowe dla wszystkich; mogą dostarczać danych ilościowych. Niestandaryzowane-jedno lub kilka pyt wcześniej nie zaplanowanych, a wynikających z przebiegu sytuacji badawczej. Metoda zbierania danych jakościowych-wśród nich takie jak: narracyjny-angażuje badanego w celu przedstawienia opowieści dot przebiedu jego całego życia lub jakiegoś okresu, czy też doświadczeń wyniesionych z udziału w określonych sytuacjach życiowych; cel: poznanie wątków życia badanych, które łączy się w jakiś sposób z ich doświadczeniami edu. 3 fazy analizy wywiadu: formalne spisanie treści narracji, strukturalny opis tekstu narracji; konstrukcja modelu biografii. Etnograficzny-naj występuje z obserwacją Etno. Nie ma żadnej struktury, nie jest też wystandaryzowany. Przypomina rozmowę, w której rozmówca szuka inf na temat terenu swoich badań. Przedmiotem zainteresowania nie są os badane ale ich doświadczenia jakie mają w związku z interesującym badacza zjawiskami, to one pozwalają zrozumieć kontekst obserwowanych sytuacji.
Analiza archiwów-składa się na nie cały świat społ, ich zawartością są dokumenty-utrwalone w sposób formalny wytwory ludzkiej działalności, źródła-np. pamiętniki osobiste i listy miłosne, rzeczy materialne-otaczający nas świat przedmiotów, teksty-książki, art. prasowe, naukowe
METODY ILOŚCIOWE-posługiwanie się nimi łączy się ze stosowaniem pomiaru, mierzyć tzn. przypisywać badanym obiektom wartości liczbowe. Metody, którymi może posługiwać się badacz:
obserwacyjne: obs ilościowa-służy do utrwalania zachowań, które mają miejsce w różnych dziedzinach praktyki edu.; przeprowadzony jest specjalny arkusz obserwacji przygotowany w różny sposób, kolejny etap to zapisywanie inf zliczenie uzyskanych danych i przypisanie każdemu z obserwowanych faktów liczby, następnie porównuje się wyniki. Eksperyment-opiera się na 2 różnych schematach: 1. służy szacowaniu wpływu jednego faktu na drugi-ustalenie przyczyny 2.weryfikacja opracowanego modelu działania pedagogicznego-weryfikacja. Zaleta- oparcie na jednej tylko różnicy. Metoda quasi-eksperymentalna tzn. nie spełniająca wszystkich rygorystycznych warunków planu eks.
Sondażowe/diagnostyczne: ankieta- metoda polegająca na zadawaniu pytań os badanej. Pytania mogą być zamknięte lub otwarte. Zamknięte mają następujące rodzaje: do wyboru, ze skalą (raczej tak/nie) z rangami (rodzina, miłość). Teksty wystandaryzowane-służą do szacowania zjawisk, których nie da się zaobserwować np. wiadomości, uczucia. Fazy: 1.budowanie konstruktu 2.ukł dużej liczby twierdzeń proporcjonalnie odpowiadających poszczególnym ele konstruktu 3.badanie pilotażowe 4.standaryzacja tekstu 5. spr czy test mierzy to co ma mierzyć 6.spr czy test mierzy wyniki w sposób wystarczająco dokładny 7. normalizacja testu. Wywiad ilościowy-są to wywiady wystandaryzowane, badacz wymyśla pulę pytań (otwarte/zamknięte). Wywiad polega na zadawaniu pytań i notowaniu odp. Materiał podlega obróbce ilościowej.
PARADYGMAT-(wzór, model) zbiór ogólnych i ostatecznych przesłanek w wyjaśnianiu jakiegoś obszaru rzeczywistości, przyjętych w społeczności uczonych-przedstawicieli danej dyscypliny naukowej, a następnie upowszechniony jako wzór myślenia w normalnych zbiorowościach użytkowników nauk. Dotyczy bezpośrednio przedmiotu badanej nauki i jest zbiorem ogólnych zadać stanowiących podstawę wnioskowania o jakimś przedmiocie.
Na pyt człowiek jako istota społeczna:
Na poziomie pyt o nature bytu:
nominalizm-subiektywne stanowisko, którego przyjęcie odrzuca możliwość uznania uniwersalnej rzeczywistości świata (każdy ma swój wizerunek rzeczywistości). Każdy przedmiot ma swoje formy znaczeń tj. indywidualny świat społeczny i wszystkiego co się w nim dzieje.
realizm- obiektywne stanowisko, którego przyjęcie odrzuca indywidualne spostrzeganie świata. Podmiot postrzega rzeczy takimi jakie są- czyli uniwersalne dla wszystkich. Na poziomie pyt o naturę człowieka:
woluntaryzm-wola jest podst zasadą organizującą naturę człowieka. Jest ona przyczyną zachodzących w nim zmian.
determinizm-zmiany zachodzące w człowieku są determinowane przez inne byty-co warunkuje jego rozwój.
Społeczeństwo jak się zmienia:
zasada stopniowej regulacji-(ciągłości i zmienności życia społ) społ osiąga określony stan rozwoju ustalając reguły jego trwania, po czym kolejne pokolenia odtwarzają ten stan, wprowadzając jednocześnie niewielkie modyfikacje; porządek społ, solidarność, umowa społ. zasada radykalnej zmiany-(braku ciągłości radykalnego odwracania porządku społ) społ jest w stanie konfliktu różnych gr interesów, które okresowo doprowadzają do radykalnych zmian stanu rzeczy; społeczność, emancypacja, niedobory, indominacja.
PODZIAŁ PARADYGMATÓW:
humanistyczny-założenie, które przyjmuje indywidualna jednostka, w osobistym odbiorze świata
interpretatywny-założenie, które przyjmuje indywidualna jednostka w oparciu o założenia grupy społecznej w jakiej funkcjonuje
strukturalistyczny-założenie, które określa zależności wynikające między istniejącymi w naszym społeczeństwie grupami społecznymi
funkcjonalistyczne-założenie, które przyjmuje, że społ ma obiektywne, gotowe struktury regulujące życie jednostki.
Zespoły przesłanek wyjaśniające przedmiot badań ped czyli praktykę edu:
pajdocentryzm-swobodny rozwój dziecka, przedkładający interes jednostki nad interes społ. Para zapoczątkował J.J.Rousseau. Pedagog, akceptuje dziecko takim, jakie jest (jego samorealizację) otwierając jedynie przed nim możliwości zaktualizowania się jego indywidualnego potencjału rozwojowego; dzielimy na wersje:
humanistycznej-zespół radykalnych teorii krytycznych, które w skrajnej postaci budują wizję społ bez szkoły. Badania ped są nastawione na odkrywanie procesów selekcji w dostępie do oświaty, ograniczania możliwości rozwojowych, na identyfikowanie przejawów dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie społ, rasę, wyznanie (przemoc symboliczna). Interpretatywistycznej-gwarantuje swobodny rozwój dziecka, wychowawca nie usuwa przeszkód z rozwojowej drogi dziecka, lecz pomaga mu je pokonac na podstawie jego własnych zasobów - zdolności i możliwości.
Didaskaliocentryzm-dziecko przygotowuje się do pełnienia dorosłych ról zamiast korzystać ze swojego dzieciństwa. Wiedza publiczna uznana za obiektywną wkracza w miejsce wiedzy osobistej ucznia, zaczynając dominować i budować nowe kryteria oceny otaczającego go świata; dzielimy na wersje:
paradygmatu strukturalistycznego-osobowość człowieka jest odbiciem stosunków społecznych. Pedagog modeluje zachowania dziecka, przekazując mu obowiązujące sposoby rozumienia i działania w świecie. Rozwój jednostki odbywa się poprzez kształtowanie osobowości wg przyjętego wzorca.
Paradygmatu funkcjonalistycznego-procesy edukacyjne skupiają się na stymulowaniu rozwoju jednostki, szczególnie poznawczego i moralnego, przebiegającego wg psychiczno-społecznego standardu. Są to stałe fazy, których osiąganie stanowi cel działań edu.
Ped jako nauka wieloparadyg oferuje zróżnicowane sposoby interpretacji rzeczywistości edu-kategorie:
pajdo zorientowany na radykalna zmianę (humanizm)-wych to świadome działanie edu nastawione na wzmacnianie swobodnego rozwoju dziecka i usuwanie jego społecznych blokad.
Pajdo zorientowany na stopniową regulację (interpretatyizm)-wych to świadome działanie edu nastawione na wzmacnianie konstruowania przez dziecko subiektywnych znaczeń nadawanych otaczającej je rzeczywistości.
Didaskalio zorientowany na radykalną zmianę(strukturalizm)- wych to świadome działanie edu zaangażowane w kształtowanie osobowości zdolnej do działania w warunkach strukturalnych konfliktów
didaskalio zorientowany na stopniową regulację(funkcjonalizm)-wych to świadome działanie edu nastawione na kształtowanie osobowości zgodnie ze standardem psychologiczno-społecznym obowiązującym w danej kulturze.
Wychowanie jako zadanie-celem jest projekt działań wych, które by z ustalonym prawdopodobieństwem spełniany określone nadzieje, żywione przez samego uczonego, bądź przez gr społ, ale której pracuje. Dla charakterystyki wych-zad używa się języka typu naukowo-technicznego, operującego pojęciami przyczyn i skutków, celów i środków z ogólną orientacją na skuteczność zmiany.
Wychowanie jako fakt-przestrzennie i czasowo zróżnicowane praktyki wychowawcze występujące w realnym życiu, ten punkt widzenia ma swoje komplikacje z powodu użycia słowa „fakt”. Pojęcie to interesuje filozofów nauki, wyróżniają oni pozytywistyczne, neopozytywistyczne i konwencjonalistyczne koncepcje faktu. Ped wych-faktu uruchamia język opisu typu filozoficznego, ponadrezydualnego, operującego kontekstem dziejowym i stylem dialektycznym.
RODZAJE WIEDZY O WYCHOWANIU:
naukowa- przekonania i poglądy, które oceniamy w kategoriach „prawdziwe - fałszywe”, żądając ich legitymizacji zgodnie z procedurami wytwarzania wiedzy naukowej, przy zastosowaniu akceptowanych metod uzyskiwania danych i informacji.
Filozoficzna-wyrazem stylu filozoficznego, interesującego nas ze względu na możliwość odniesienia do uprawiania odpowiedniej wiedzy o wych, jest ogólność, w której nie dochodzi do uogólniania typu indukcyjnego, gdyż te stanowią domenę nauki. Ta ogólność dotyczy i formy eksplikacji i tematyki w której wyodrębnia się obszary, ale inne i inaczej ustanawiane niż dzieje się to w nauce.
Potoczna- zbiór osobistych i przypadkowych danych, informacji i spostrzeżeń. Cechuje ją: fragmentaryczność, niespójność, pochopność, apodyktyczność, a jej zasadniczą wartością jest to, że daje jednostce poczucie rozumienia siebie i świata.
Mityczny sposób myślenia o wych-kieruje uwagę ku kwestiom wychowawczych tabu, ale także ku zagadnieniom dystansu i trudności dystansowania się oraz pewnej odmiany myślenia całościującego.
Religijna-pona ludzką doczesność wnosi do problematyki wych kwestie poszerzające jej obszary poznawcze, wnosi też oryginalny styl opierający się na założeniach niekwestionowanych, funkcjonujących dzięki ufności wyznawców.
Z kręgów sztuki-demonstracyjnie dynamiczne formy uprawiane przez młodych w ostatnich dziesięcioleciach, wydaje się być traktowane przez naszą ped bardziej jako margines, niż jako znacząca wiedza.
Publicystyczna-publicystyka zwraca uwagę szerokiej publiczności na newralgiczne zjawiska społ, włączając język potoczny, formułując slogany, potrafi postawić kwestię, czy uporczywie się o nią upominać.
10-CIOŚCIAN EDUKACJI: Naturalny opis/patologia nadmiaru/niedoboru Globalizacja- Świat: problemy globalne, wojny, zagrożenia środowiska naturalnego, wyczerpywanie się surowców energetycznych, podział na polityczne centrum i peryferie/ Kosmopolityzm, globalizm, wyolbrzymienie dramatu ludzkiego w wymiarze światowym przy jednoczesnym niezauważeniu problemów własnego państwa, marginalizacja społeczeństw i problemów lokalnych/ Partykularyzm (zwracanie uwagi tylko na własne problemy) etatyzacja- To naród, państwo, jego suwerenność, ustrój, konieczność znalezienia miejsca w świecie, wrogowie-sojusznicy, siła i stabilność, racje stanu/ Etatyzm, czyli zbyt duże ingerencje państwa za pomocą środków administracyjnych w życie społeczne, kształtowanie irracjonalnego, religijnego kultu państwa, jego instytucji i przywódczych osób, instytucje totalne, wychowanie jako tresura/ Anarchizm, delegitymizacja państwa, nieutożsamianie się z państwem, alienacja polityczna;
nacjonalizacja- To naród, tradycja, swoistość kulturowa, istota więzi i odrębność/ Nacjonalizm, nazizm, wyższość jednego narodu nad innym, tym samym zamknięcie się/ Alienacja społeczna, wykorzenienie z więzi narodowej, aspołeczność, kosmopolityzm; kolektywizacja- Klasa społeczna, więzi, interes klasowy, odrębność etosu, solidarność z ludźmi o podobnych pozycjach i położeniu, kształtowanie przekonań o szczególnym miejscu i misji własnej klasy/ Skrajny kolektywizm, przewaga i dyktatura klas, wyrzeczenie się obrony własnego państwa na rzecz obrony interesów klasowych/ Partyjność, alienacja polityczna; polityzacja, biurokratyzacja i profesjonalizacja- Organizacje i instytucje, wychowanie do podziału pracy, kształtowanie ideologicznych przekonań o słuszności zastanego podziału i funkcji, jakie za sobą pociąga/ Wychowanie do instytucji i organizacji prowadzi do syndromu osobowości autorytarnej, łączącej tendencje do dominacji z tendencjami do uległości/ Alienacja pracy (praca nie ma wartości), aspołeczność i egocentryzm;
socjalizacja- Oddziaływanie grypy pierwotnej, rodziców, grupy rówieśniczej, środowiska lokalnego, wrastanie w zastane normy/ Ograniczenie horyzontów do podwórkowości, to wyłącznie lokalne widzenie siebie i świata/ Wykroczenie przeciwko normom;
Inkulturacja, personalizacja- To osobowość kulturowa i społeczna, istota ludzka jako rezultat wrastania w kulturę i dokonywanie autonomicznych wyborów wartości, systemów filozoficznych religijnych/ Przesada w procesach edukacyjnych, w koncentracji na wielkich ideałach, idealistyczne oderwanie od rzeczywistości, koncentracja na własnych przeżyciach jako lepszych od świata, który jest zły/ Analfabetyzm kulturowy i funkcjonalny, rozchwianie i brak zasad, wartości;
wychowanie i jurdyfikacja- Obywatel, wdrożenie do realizowania i akceptowania ról i czynności obywatelskich; jurdyfikacja-kształcenie świadomości prawniczej/ Osobowość zewnętrznie sterowana, uwięzienie w ramach mieszczańskich, sztywność osobista/ Wykroczenie przeciwko normom, anemia, brak świadomości praw i obowiązków, brak umiejętności prawnego funkcjonowania;
kształcenie i humanizacja- To osoba ludzka, wiedza, światopogląd, umiejętności, nawyki, kompetencje interakcyjne, kształtowanie potrzeb wtórnych/ Akademizm, ozdobność, nieprzydatność wiedzy i umiejętności, konserwatyzm poznawczy/ Analfabetyzm funkcjonalny i deprawacja;
hominizacja- Organizm, kształcenie cech gatunkowych człowieka, wychowanie zdrowotne, higieniczne i seksualne, to także unikanie kary i maksymalizacja nagrody, to kształtowanie i kanalizowanie potrzeb pierwotnych/ To ustawiczne wglądanie w siebie, naturyzm, seksualizm, przesadna odpowiedzialność/ To niedomogi organizmu, animalizm, zastąpienie wartości przez potrzeby pierwotne, to także kalectwa i niedorozwój.
PEDAGOGIKA NOWEGO WYCHOWANIA: Powstanie, przedstawiciele. Powstał na przełomie XIX/XX wieku, we Francji i Szwajcarii do II wojny światowej. Przedstawicielami są psycholodzy. Cały kierunek dotyczył wychowania i kształcenia małego dziecka. Owidiusz Decroly, Edward Claparede, Adolf Ferrier. Była to teoria, ale i praktyka. Powstały szkoły nowego wychowania. Nazywano je „szkołami reform”. W Polsce te szkoły stworzył Henryk Rowie i nazywały się „szkołami twórczymi”. Działały na zasadzie eksperymentu. Nowe wychowanie powstało jako sprzeciw wobec tradycji intelektualizmu. Panował w nich werbalizm, ostra dyscyplina. Główne postulaty. Postulowano wobec nowoczesnych szkół: 1.zmianę w nauczaniu i wychowaniu w oparciu o wiedzę psychologiczną: A. autonomię okresu dzieciństwa /w XIX wieku dziecko było własnością rodziców, dzieci nie miały praw/.Okres ten był okresem przygotowania do dojrzałości. Dziecko miało być człowiekiem, a nie przedmiotem. B. Postulowano indywidualizację - każde dziecko postrzega oddzielnie. C. Rozwój uczuć, zainteresowań. D. Wyższość indywidualnego doświadczania nad poznaniem werbalnym. Założenia kierunku nowego wychowania. Tradycje: Sięgnęli do dzieła Jana Jakuba Rousso „Emil czyli o wychowaniu”. Naturalizm, dziecko rozwija się zgodnie z naturą, wolność wychowania. Lew Tołstoj nawiązuje do naturalistycznego rozwoju dziecka. Jan Amos Kamieński „Wielka dydaktyka” - pisał i postulował o prawa dziecka i o powszedniość oświaty. Henryk Pestalozzi - pedagog, który spowodował, że w Szwajcarii nauczanie początkowe stało się obowiązkowe. Był twórcą zasad nauczania początkowego. Współczesność: Nawiązywano do pragmatyzmu Johna Deweya i Williama Jamesa. Czerpano wiedzę z indywidualnego doświadczenia
Aktualność nowego wychowania współcześnie: Dziś ważne jest: Wolność, Indywidualność, Tożsamość, Ekspresja; Postulat szkoły; Rola wychowania w kulturze; NW ciągle inspiruje do nowych programów autorskich; Nauczanie poprzez doświadczenie.
PEDAGOGIKA POZYTYWISTYCZNA: Pojęcie pozytywizmu (fr. positivisime)jest pojęciem wieloznacznym. zastosowane do opisania, wyjaśnienia i zinterpretowania formacji intelektualnej oraz stylu myślenia o edukacji i oświacie, mających swoje uzasadnienie w"filozofii pozytywnej".Orientacja pozytywistyczna jest więc powstaniem nowej formy myślenia o edukacji, zwanego naukowym, obok już wcześniej istniejącego myśl. potocznego i filozoficznego. Najważniejsze tezy formacji intelektualnej pozytywistycznej dotyczą epistemologii i związane są z wartościowaniem różnych typów wiedzy, twórcy i zwolennicy orientacji poz. najwyżej w hierarchii sytuują wiedzę wytwarzaną przez nauki szczegółowe, posługujące się metodologią badań empirycznych - ponieważ ta wiedza ich zdaniem jest wiedzą najbardziej pewną, nie tylko opisuje ona jakiś fragment rzeczywistości, ale prognozuje dość pewnie wydarzenia, procesy i stany, które muszą się pojawić lub mogą zaistnieć. Istotą orientacji pozytywistycznej w pedagogice jako dyscyplinie naukowej jest więc dążenie do wytwarzania wiedzy pewnej o rzeczywistości edukacyjnej i oświatowej oraz przydatnej do przewidywania. Cechy filozofii pozytywistycznej jest koncentracja na problemach epistemologicznych -podstawowe tezy z tego obszaru: - najwartościowszym rodzajem poznawczego oswajania świata jest poznanie naukowe; -stosowana "twarda metodologia"-badania empiryczne; -górują nauki przyrodnicze-fizyka; dzięki takiej metodologii nauki szczegółowe są w stanie wytwarzać "wiedzę pozytywną ", czyniąc przedmiotem badań "nagie fakty" wynikiem pewnych prognoz będzie racjonalne działanie ludzi
Podstawowe cechy : -hierarchizowanie wiedzy o edukacji (zasady scjentyzmu), -metody badań empirycznych w edukacji, -szczególne przywiązanie do badań ilościowych -wiedza o faktach pozwala przewidywanie zjawisk edukacyjnych, -kontrola wszystkich procesów eduk. jako postęp w praktyce eduk., -autorytet pedagoga jako działacza praktycznego.
PEDAGOGIKA KULTURY: Geneza: Pedagogika kultury powstała w Niemczech na początku XX wieku.Powstała pod wpływem recepcji filozoficznych Wilhelma Diltheya. Przedstawiciele: E. Springer, T. Litt, H. Pohl, W. Flinter, G. Kerschensteiner. Def hermeneutyki wg. Diltheya: „Rozumieniem nazywamy taki proces, w którym życie duchowe może być poznane ze zmysłowo danych ekspresji samego siebie.” Cechą charakterystyczną hermeneutyki i odwołującej się do niej pedagogiki jest przekonanie, że dobra kulturowe poszerzają świadomość człowieka, wprowadzają go w świat wartości i kreują nowe rozumienie życia, a tym samym kształtują jego osobowość. osobowość interpretacji dóbr kultury, które są zobiektywizowaną postacią ducha ludzkiego, tkwi klucz do poznania człowieka. poglądy pedagogiczne: Pedagogika kultury proponuje wychowanie oparte na przeżywaniu i interpretacji kultury, która zmierza tak naprawdę do rozumienia i kształtowania jednostkowego bytu człowieka. Pedagogika w tym ujęciu jest teorią nie tylko kształcenia, ale i samokształcenia. Pedagodzy kultury twierdzili, że są wartości absolutne: dobro, piękno, prawda - wieńczące hierarchię wartości. Status naukowy: Pedagogika kultury stanowi istotny element tradycji pedagogicznej, a obecnie pod postacią pedagogiki hermeneutycznej - oryginalne podejście dążące do uświadomienia różnorodnych uwarunkowań procesów edukacyjnych konfrontacji z kulturowymi ekspresjami ludzkiej duchowości.
PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA: Kultura jako rezerwuar wartości - fundamentem klasycznie pojmowanej edukacji W pedagogice modernistycznej idea formalnej kompetencji do negocjowania i ustalania norm społecznych. Orientacje w edukacji międzykulturowej Co do sposobu traktowania różnic można wyróżnić: podejścia asymilacyjne - zakładające konieczność przystosowania się przedstawicieli kultur „mniejszych” do kultury dominującej; podejścia izolacyjne - zakładające odrębne projekty kształcenia dla poszczególnych kultur oraz; podejścia związane z postmodernistycznym pojmowaniem różnicy, które zmierzają do wypracowania nowych modeli relacji pomiędzy kulturami (najbardziej współczesne) - adresowane i do mniejszości, i do przedstawicieli kultury dominującej. Wyodrębnia się tu: orientacje liberalne (nastawione na promowanie tolerancji) i orientacje radykalne (związane z traktowaniem relacji międzykulturowych jako nacechowanych jawną i ukrytą przemocą i nastawione na przeciwdziałanie tym zjawiskom). W USA - termin „edukacja wielokulturowa” (multicultural education) Deklaracja celów kształcenia wielokulturowego Amerykańskiego Stowarzyszenia Kolegiów Nauczycielskich (American Association of Colleges for Teacher Education; 1975 r.). Główny cel - „stworzenie całkowicie tolerancyjnego społeczeństwa pluralistycznego”. Kontekst polityczny - integracja europejska Kształtowanie „tożsamości europejskiej” młodzieży krajów Unii Europejskiej poprzez: edukację w krajach macierzystych oraz przez rozbudowane projekty wymiany szkolnej i akademickiej. Edukacja międzykulturowej - przez projekty oświatowe adresowane do przedstawicieli elit gospodarczych, społecznych i politycznych (politycy, nauczyciele pracownicy międzynarodowych korporacji) - rozwijanie kompetencji komunikacji międzykulturowej - (języki obce, charakterystyczne dla poszczególnych kultur sposoby zachowania i myślenia) Kwestia tożsamości kulturowej - aby wiedzieć, „kim jestem”, muszę wiedzieć, „kim nie jestem”, (rola stereotypów w procesach identyfikacji). CELE - otwartość wobec świata i porozumienie się w skali światowej między ludźmi o różnej rasie, języku, religii, pochodzeniu, tradycji, stylu życia - zaangażowanie na rzecz pokoju , równości, braterstwa i solidarności we własnym kraju, jak i na całym świecie- opowiadanie się za sprawiedliwym światem bez wojen, wyzysku , ucisku i głodu - rozbudzenie świadomości ekologicznej - apeluje się o pozbywanie się poczucia wyższości kulturowej, dialog i negocjacje, wymianę wartości , znoszenie barier, poszanowanie odmiennych sposobów życia, tolerancję - wyzbywanie się uprzedzeń i stereotypów etnicznych , przeciwstawianie się wszelkim formom ksenofobii, dyskryminacji rasizmu i wrogości wobec mniejszości.
PEDAGOGIKA PERSONALISTYCZNA: (L.Stefanini, K. Górski, J. Pieter, S. Szuman) jest to nurt współczesnego myślenia, który różnie rozwijał się w poszczególnych krajach oraz przyjmował różne oblicza. Nurt ten najbardziej łączony jest z postacią i działalnością Emmanuela Mouniera (1905 - 1950), uważanego za głównego założyciela personalizmu. Do najczęściej występujących odmian pedagogicznych koncepcji personalizmu zaliczamy personalizm ontologiczny (metafizyczny) i historyczny. W myśl personalistycznej precyzuje się odmienność dwu rzeczywistości życia społecznego: społeczność - to taka zbiorowość ludzi, która powstaje przeważnie z motywów racjonalnych i ze względu na osiągnięcie jakiegoś konkretnego celu, będącego poza samą społecznością osób. wspólnota - powstaje jako fenomen szczególnych relacji międzyludzkich, w których nie można mówić o organizacji, a nawet byłaby ona czymś niezrozumiałym w tym przypadku. Wspólnota jest pojęciem podkreślającym relację; powstaje ze względu na dobro osób i ma ona wartość w sobie samej. Personalizm to termin pochodny od wcześniej omawianego pojęcia „osoba” pierwotnie (min w pismach F.D.E. Schleiermachera) określał ideę osobowego Boga - przeciwstawną panteistycznej. Ch. Renouviera w swoich pismach personalizm określał jako doktrynę osobowości, która stawia sobie jako zadanie, wykazać za pomocą racji przede wszystkim logicznych, a następnie moralnych, że poznanie osoby, jako świadomości i woli jest fundamentem wszystkich poznań ludzkich. Współcześnie personalizmem określa się: -doktrynę podkreślającą autonomiczną wartość człowieka jako osoby i postulującą jej pełną afirmację,- program działań wspierających rozwój osoby ludzkiej, podporządkowujące wartości ekonomiczne i techniczne - wartościom osobowo - duchowym. Definicja wychowania w/g personalizmu - wychowanie są to sposoby i procesy, które istocie ludzkiej pozwalają odnaleźć się w swoim człowieczeństwie.(J. Tarnowski za def. K. Schaller). Cele wychowania w/g personalizmu Najwyższym celem wychowania jest uzdalnianie podmiotu (wychowanka) do przejęcia kierownictwa nad własnym procesem rozwoju.Wyróżnia się trzy podstawowe linie (dziedzin) rozwoju wychowawczego: wychowanie fizyczne, wychowanie intelektualne i wychowanie moralne ponadto wychowanie społeczne i wychowanie religijne.Treści wychowania i nauczaniaW programach personalistycznych szkół treścią nauczania czyni się: „integralny humanizm”, i to nie tylko literacki lub artystyczny a także naukowy i techniczny, kulturę natomiast traktuje się jako środek wychowania i nauczania oraz źródło, z którego się czerpie przekazywane treści.