Magazynowanie jest to zespół czynności związanych z przyjmowaniem, przemieszczaniem, składowaniem, ochroną, kontrolą, ewidencją i wydawaniem dóbr materialnych w wyznaczonym do tego miejscu w określonych warunkach
W procesie magazynowania możemy wyróżnić fazy jego przebiegu, które wyznaczają następujące strefy funkcjonalne:
* Strefa przyjęć materiałów (operacje i czynności przyjmowania), która obejmuje:
- rozładunek środków transportu zewnętrznego (samochodowego i kolejowego),
- kontrolę ilościową i jakościową,
- segregowanie, sortowanie, przepakowywanie i oznakowanie dostawy zgodnie z ustaloną organizacją magazynu
* Strefa składowania materiałów, tj. składowanie i przechowywanie w określonym czasie.
- ochrona
- kondycjonowanie (stopniowe pozyskanie pożądanych właściwości materiałów)
* Strefa komplementacji materiałów (operacje i czynności związane z realizacją zamówienia), która obejmuje:
- przeformowanie materiałów (towarów),
- wybieranie materiałów według zamówień,
- przemieszczanie materiałów do wydania.
* Strefa wydań materiałów (operacje i czynności wydania), obejmująca:
- pakowanie i formowanie jednostek,
- przygotowanie do wysyłki i załadunek środków transportu zewnętrznego,
- kontrolę wyjścia itp.
Czynności przyjęcia, składowania, komplementacji i wydania wpływają na wielkość oraz sposób ukształtowania i wyposażenia poszczególnych powierzchni magazynowych, co powoduje, że rozpatrywane są one jako odrębne układy (strefy) funkcjonalne magazynu.
Przebieg procesu magazynowania rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia. Przychód dóbr do magazynu może nastąpić jako dostawa z zewnątrz bądź z wewnątrz przedsiębiorstwa.
Odbiór - polega na ilościowym oraz jakościowym sprawdzeniu dostarczanych dóbr materialnych. Sprawdzenie ma na celu ujawnienie braków lub nadwyżek ilościowych oraz wad i braków jakościowych, ujęcie spostrzeżeń w odpowiednie protokoły i przekazanie dokumentacji do komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za dalszy tok sprawy.
Przyjęcie - polega na skontrolowaniu strony formalnej, tj. zgodności dostawy z zamówieniem, wystawieniu dowodów przychodowych, zaewidencjonowaniu przychodu. Odbiór może być dokonany:
* w magazynie odbiorcy,
* w magazynie dostawcy,
* od przewoźnika na jego terenie.
Dobra materialne nie przyjęte do magazynu ze względu na:
braki ilościowe i wady jakościowe oraz niezgodności formalne w zamówieniu i dostawie, a także materiały, dla których brak pewności, że zostały przeznaczone dla przedsiębiorstwa, materiały inwestycyjne, materiały oddane na przechowywanie zostają wprowadzone do magazynu jako depozyt.
Proces magazynowy przebiega najsprawniej wówczas, gdy jednostki ładunkowe wchodzące do magazynu mogą pod taką postacią, w jakiej zostały dostarczone, przechodzić do strefy składowania.
Czynności wykonywane w sferze składowania polegają na prowadzeniu różnego rodzaju zabiegów konserwacyjnych chroniących materiały przed zniszczeniem i zepsuciem. Charakter tych zabiegów zależy od właściwości fizycznych i chemicznych przechowywanych materiałów. Należy jednak zauważyć, że zapewnienie odpowiednich warunków w czasie składowania jest podyktowane nie tylko ich ochroną, ale również procesami kondycjonowania, czyli stopniowym pozyskiwaniem pożądanych właściwości.
Ze względu na organizację przebiegu pracy magazynu ważne jest rozmieszczenie towarów w strefie składowej. Odpowiednio do warunków pracy magazynu organizacja rozmieszczenia towarów wpływa na cykl realizacji operacji magazynowych, ich pracochłonność, wielkość potrzeb przestrzeni składowej oraz zarządzanie magazynem.
Wyróżnia się następujące podstawowe metody rozmieszczania asortymentów towarowych w strefie składowej:
* Rozmieszczenie metodą stałych miejsc składowych, polegające na przeznaczeniu dla poszczególnych grup towarowych stałych miejsc składowania (pól lub sektorów składowych, gniazd w regałach). Metoda daje przejrzystość zagospodarowania przestrzeni, łatwość odszukania pożądanego asortymentu. W metodzie tej potrzebna jest duża przestrzeń składowa, równa maksymalnym zapasom każdego asortymentu.
* Rozmieszczenie metodą wolnych miejsc składowych, polegające na zagospodarowaniu przestrzeni składowej odpowiednio do wolnego miejsca w przestrzeni składowej, czyli tam gdzie jest wolne. W metodzie tej potrzebna jest przestrzeń na poziomie średnich zapasów każdego asortymentu. Ponieważ częstotliwość przyjmowania i wydawania asortymentów towarowych jest zazwyczaj różna, dla składowanych zapasów jest potrzebna przestrzeń mniejsza o 20-25 %. Metoda wymaga kontroli zarządzania przestrzenia składową za pomocą tablic dyspozytorskich, a w dużych magazynach asortymentowych sterowania komputerem.
* Rozmieszczenie towarów według częstotliwości pobierania (rotacji), pozwalające wyodrębnić w strefie składowej sektory składowe zgodnie z kryteriami analizy ABC zapasów., a mianowicie podziału zapasów według cenności.
* Inne metody rozmieszczenia towarów w strefie składowej. W zależności od potrzeb stosuje się metody rozmieszczenia według:
- grup asortymentowych,
- szybkości rotacji,
- dostawców lub dostaw,
- odbiorców lub odbiorów,
- przynależności do określonego wyrobu (według kompletów),
- zastosowanych pomocniczych urządzeń magazynowych.
Istnieje możliwość realizacji różnorodnych kombinacji organizacji rozmieszczenia. Dobór metody jest uzależniony od wymagań, jakie muszą być spełnione względem składowanego zapasu oraz wynikają z funkcji i zadań magazynu w łańcuchu dostaw, przy czym bezwzględne jest przestrzeganie zasady: „pierwsze przyszło-pierwsze wyszło" wobec składowanych grup towarowych.
W sferze kompletacji wykonywane są czynności, w wyniku których następuje zestawienie towarów zgodnie z ilościowym i asortymentowym zapotrzebowaniem poszczególnych klientów. Może odbywać się w miejscu składowania lub w specjalnie wyodrębnionych do tego celu stanowiskach kompletacyjnych. Uzależnione jest to przede wszystkim od:
* czasu realizacji zamówienia - „im krótszy tym większa skłonność do prowadzenia czynności kompletacyjnych w miejscu składowania”.
* wielkości zamówienia - w przypadku większej partii towarów wskazane jest wykonanie czynności kompletacyjnych w miejscu składowania. Trzeba kierować się zasadą racjonalności działania.
Z organizacyjnego punktu widzenia kompletacja może odbywać się według:
* sposobu jednostopniowego (zlecenie po zleceniu),
* sposobu dwustopniowego (artykuł po artykule),
* kierunku dostawy i tras,
* kolejności rozładunku.
Zagospodarowanie strefy przyjęć - jest to rozmieszczenie w niej stanowisk roboczych, kontrolnych, pól odkładczych oraz dróg zapewniających funkcjonalny i sprawny przepływ dóbr materialnych z frontu przeładunkowego - zlokalizowanego zazwyczaj na rampie - do miejsca przekazania w strefie składowej.
W strefie przyjęć prowadzone są czynności przeładunkowe, które mogą być w znacznym stopniu przyspieszone dzięki zwróceniu uwagi na następujące elementy:
* długość i szerokość rampy przeładunkowej i zadaszenie oraz jej przystosowanie do rozładunku i załadunku z samochodów dostawczych czy też wagonów kolejowych.
* dostosowanie otworów drzwiowych do rozładunku i załadunku jednostek paletowych, a także istnienie osłon przeciwwietrznych w drzwiach zewnętrznych,
* stan nawierzchni placów manewrowych i dróg przejazdowych
* odpowiednie rozplanowanie i usytuowanie pól odkładczych,
* rodzaj stosowanych środków transportu magazynowego,
* rodzaj stosowanych urządzeń do składowania na polach odkładczych
* zastępowanie pracy ludzkiej pracą urządzeń do mechanicznego rozładunku,
* organizacja pracy przyjęć dóbr materialnych przy użyciu harmonogramu dostaw i rozładunku.
Istnieje jednak kilka czynników zazwyczaj niezależnych od działań przedsiębiorstwa, ale wpływających w znaczący sposób na zagospodarowanie strefy przyjęć:
* postać przyjmowanych dóbr,
* zróżnicowanie asortymentowe,
* wielkość obrotu dobowego,
* długość i rozwiązanie frontu przeładunkowego.
Zagospodarowanie strefy wydań - to rozmieszczenie w niej pól odkładczych oraz dróg zapewniających funkcjonalny i sprawny przepływ towarów z miejsca przekazania (strefa składowa, strefa kompletacji) do frontu przeładunkowego wydań.
Czynnikami wpływającymi na zagospodarowanie strefy wydań są:
* długość i rozwiązanie frontu przeładunkowego,
* postać wydawanych towarów,
* organizacja pracy w strefie,
* wielkość obrotu dobowego,
* rodzaj stosowanego wyposażenia magazynowego, np. ciągów transportowych i urządzeń załadowczych eliminujących częsty załadunek ręczny, a także urządzeń do formowania paletowych jednostek ładunkowych, m.in. paletyzatorów, owijarek mechanicznych do folii itp.
W celu wyznaczenia wielkości powierzchni strefy wydań należy:
* ustalić dane wyjściowe (obrót dobowy wydań, postać i wielkość wydawanych partii towarów),
* określić proces technologiczny,
* obliczyć wielkości powierzchni pól odkładczych
* obliczyć powierzchnię administracyjno-socjalną,
* ukształtować lokalizację strefy względem stref składowej, kompletacji i długości frontu przeładunkowego.
Zagospodarowanie strefy składowej magazynu - technologie składowania zapasów
Poszukiwanie optymalnej technologii składowania zapasów, szczególnie artykułów szybkiej rotacji, doprowadziło do dużej różnorodności rozwiązań technologicznych, mających wpływ na zagospodarowanie strefy składowej magazynu. Do głównych elementów technologii składowania należą:
* wysokość składowania (mała 2,4 - 4,5 m, średnia do 9 m, duża i bardzo duża 12 - 24 m), Powierzchnia składowa magazynu może być w różny sposób zagospodarowana, np. zapasy mogą być składowane na niewielkiej powierzchni, lecz na znaczną wysokość lub zajmować wiele miejsca ułożone na nieznaczną wysokość. Od sposobu składowania zależy wysokość składu, która decyduje o wysokości budynku magazynowego. Do ustalonej optymalnej wysokości składu dobiera się odpowiednie urządzenia transportowe, natomiast przepustowość pomieszczenia składowego będzie uwarunkowana wydajnością zastosowanych urządzeń.
* sposoby składowania (rzędowe, blokowe, w regałach przepływowych):
* ułożenie jednostek ładunkowych na powierzchni magazynu:
- układ rzędowy (jednostki ład. w rzędach, umożliwiających swobodny dostęp); przejrzystość i łatwość organizacyjna to zaleta, ale powoduje występowanie dużej ilości dróg transportowych, zatem niski wskaźnik wykorzystania powierzchni (30-50%)
- układ blokowy (ciasne ułożenie jednostek ład. na pow. magazynu); daje najlepsze wykorzystanie powierzchni magazynu (ok. 50-60%), ale nie daje możliwości 'zabierania palet ze środka bloku i zachowania zasady „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło"
* piętrzenie jednostek ładunkowych na wysokość magazynu:
- bez urządzeń do składowania - układanie jednostek paletowych bezpośrednio jedna na drugiej w stosie, przy czym wysokość stosu zależy od wytrzymałości na ściskanie piętrzonych ładunków lub jego opakowania i stateczności stosu lub w sposób pośredni, przy użyciu palet płaskich wyposażonych w nadstawki paletowe lub stosowaniu palet skrzyniowych.
- w urządzeniach do składowania (regałach), dla jednostek ładunkowych uformowanych na paletach płaskich z ładunków o małej wytrzymałości na ściskanie i nieregularnym kształcie oraz jednostek ładunkowych częściowo rozformowanych, przy mechanizacji i automatyzacji prac magazynowych.
* organizacja składowania, obejmująca podział strefy składowej na pola szybkiego, średniego i wolnego obrotu, co jest bardzo efektywne i służy do kapitałooszczędnego wyposażenia magazynu w urządzenia magazynowe o różnej wydajności (studenci.pl)
Żródło:
http://easylogistyka.com/index.php?option=com_content&task=view&id=234&Itemid=25&limit=1&limitstart=1