Cena światowa

• długookresowe tendencje kształtowania się cen na rynku światowym są istotne także z punktu widzenia danego kraju. W okresie powojennym ceny surowców i artykułów rolnych rosły wolniej niż ceny produktów przemysłowych, co oznaczało rozwieranie się „nożyc cenowych” na niekorzyść krajów rozwijających się.

Okresy pomyślne dla cen surowców i artykułów rolnych związane były/są z:

• sezonowymi brakami towarów surowcowo-rolnych w czasie konfliktów zbrojnych

• w czasie załamania produkcji rolnej na świecie np.: z powodu klęsk nieurodzaju

• podniesienia cen ropy przez głównych producentów np.: w czasie kryzysu energetycznego

Tendencje w rozwoju międzynarodowego handlu usługami

Udział sektorów w tworzeniu PKB w 2005 r. (usługi/przemysł/rolnictwo)

• kraje rozwijające się: 51,7/37,8/10,5

• kraje rozwinięte: 75,5/24,9/1,6

• kraje ogółem: 67,8/28,3/3,9

Przyczyny wzrostu znaczenia usług w gospodarce:

• zmiany demograficzne- np. wydłużenie się średniej długości życia,

• zmiany społeczne- np. wzrost liczby pracujących kobiet, rozwój komunikacji oraz swoboda przemieszczania się ludzi,

• zmiany ekonomiczne- są związane m.in. ze zjawiskami: globalizacją gospodarki światowej, działaniem producentów dóbr materialnych, wzrostem zamożności społeczeństw gwałtownym rozwojem techniki i technologii

• zmiany polityczno-prawne- procesy prywatyzacji np. w szkolnictwie, usługach medycznych; procesy deregulacji np. w usługach bankowych, transportowych oraz procesy integracji gospodarczej

Specyfika wymiany handlowej usług wiąże się z ich cechami

Cechy usług:

• niematerialność - usługi nie występują same w postaci fizycznej

• różnorodność - poszczególne produkty usługowe są niejednolite i nie poddają się standaryzacji

• nierozdzielność - jednoczesność świadczenia konsumpcji i usługi

• nietrwałość - proces świadczenia usług

Klasyfikacja handlu usługami wg GATS/WTO

* w zależności od sposobu dotarcia na rynek

1. handel transgraniczny np.: telemedycyna, kursy korespondencyjne, transport towarów

2. nabywanie (konsumpcja) usług za granicą np.: wycieczki zagraniczne, kursy językowe za granicą, opieka zdrowotna za granicą

3. obecność handlowa w kraju świadczenia usługinp: usługi gastronomiczne zagranicznych restauracji, usługi edukacyjne zagranicznych szkół, operacje banku zagranicznego

4a.przepływ osób fizycznych bezpośrednio świadczących usługi w imieniu własnym lub zagranicznego pracodawcy albo w postaci 4b. osób fizycznych zatrudnionych przez krajowe przedsiębiorstwa usługowe

• Umiejscowienie usług w bilansie płatniczym

Zgodnie z klasyfikacją Międzynarodowego Funduszu Walutowego transakcje dotyczące płatności za usługi umieszcza się na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego.

• Transportowe 22,8%

• Podróże zagraniczne (Turystyczne) 26%

• Usługi pozostałe 51,2%

W roku 1980

• Transportowe 37%

• Podróże zagraniczne (Turystyczne) 28%

• Usługi pozostałe 35%

> Usługi turystyczne

• duża koncentracja na 15 największych uczestników, na których w 2007 r. przypada 80,4% (42,7% UE) i 84,5% światowego eksportu i importu tego rodzaju usług

• W 2007 do liderów w eksporcie należały UE, Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny, Kanada, Indie, Australia, Rosja, Hong-Kong, Szwajcaria, Turcja, Tajlandia, Malezja, Meksyk, Macao ; najwyższą dynamikę w latach 2000-2006 w eksporcie wykazywały: Turcja- 17%, Chiny 13%, Australia, Hong-Kong-12%, a w imporcie: Korea Płd.17%, Norwegia 16%, Singapur 15%.

> Usługi transportowe

• duża koncentracja na 15 największych uczestników, na których w 2007 r. przypada 86,4% (45% UE) i 79,4% światowego eksportu i importu tego rodzaju usług

• W 2007 do liderów w eksporcie należały UE, Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny, Kanada, Australia, Hong-Kong, Rosja, Norwegia, Singapur, Tajpej, Indie, Malezja, Egipt;

• najwyższą dynamikę w latach 2000-2006 w eksporcie wykazywały: Chiny 34%, Indie 26% i Rosja 19%, a w imporcie: Chiny 22%, Indie 19%, Tajlandia 15%.

> usługi pozostałe

• W 2007 r. na 15 największych eksporterów i importerów przypada odpowiednio 93,1% (50,2% UE) i 86,9% eksportu i importu tych usług

• W 2007 r. do liderów w eksporcie zaliczymy: UE, Stany Zjednoczone, Japonię, Chiny, Kanadę, Indie, Hong-Kong, Korea Płd., Singapur Szwajcarię, Rosję, Norwegię, Norwegia, Tajpej, Brazylia; najdynamiczniej eksport rozwijał się w okresie 2000-2006 w Chinach 24%, Singapurze 19% i Norwegii-15%, a import w Rosji 24%, Chinach i Szwajcarii- 22%.

Udział regionów w eksporcie usług w 2007 r.

• Handel usługowy w większym jeszcze stopniu niż handel towarami skoncentrowany jest na Triadzie

• Wzrost udziału w strukturze usług pozostałych, a zmniejszenie usług transportowych i podróży zagranicznych

Liberalizacja obrotu usługami we Wspólnocie Europejskiej

• Swoboda świadczenia usług jest jedną z czterech podstawowych swobód zagwarantowanych Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską,

- W myśl zasady swobody świadczenia usług, przedsiębiorca prowadzący działalność usługową w danym kraju ma prawo do świadczenia usług (samodzielnie lub poprzez pracowników) w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej bez konieczności zakładania w tym państwie przedsiębiorstwa lub zawierania umowy o pracę.

- Usługi wykonywane są najczęściej w oparciu o umowy cywilnoprawne (najczęściej umowę o dzieło),

- Usługami w rozumieniu niniejszego Traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym przepływie towarów, kapitału i osób. Usługi obejmują zwłaszcza:

• działalność o charakterze przemysłowym,

• działalność o charakterze handlowym,

• działalność rzemieślniczą,

• wykonywanie wolnych zawodów."

- Unijne swobody świadczenia usług znajdą zastosowanie tylko wówczas, gdy mamy do czynienia z elementem transgranicznym, czyli w sytuacji, gdy usługodawca ma siedzibę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej niż usługobiorca.

Dyrektywa usługowa (Bolkensteina)

• usługi, takie jak m.in. : gospodarka odpadami i sprzątanie przemysłowe, przewóz przesyłek pocztowych, zarządzanie nieruchomościami, agencje nieruchomości, usługi projektowo-budowlane, organizacja targów i wystaw, usługi turystyczne, usługi przewoźników turystycznych, rekreacyjne, pomocy domowej - będą korzystać z przepisów dyrektywy

• z zakresu dyrektywy wyłączone zostały: usługi zdrowotne, użyteczności publicznej, transportowe, portowe, audiowizualne, świadczone przez agencje pracy tymczasowej, gry hazardowe, działalność agencji ochrony

Dyrektywa usługowa (Bolkensteina)

Nie można wymagać,

• aby przedsiębiorstwo usługodawcy ustanowione było na terytorium kraju, w którym świadczona jest usługa,

• uzyskiwania zezwolenia od właściwych organów państwa członkowskiego, w tym wpisu do rejestru lub zarejestrowania w organizacji lub stowarzyszeniu zawodowym na ich terytorium

• stanowić postanowień, które zapobiegają świadczeniu usług przez osoby pracujące na własny rachunek ani zabraniać używania własnego sprzętu i materiałów stanowiących integralną część świadczonej usługi

• jeżeli jakiekolwiek państwo chciałoby utrudnić działalność zagranicznym usługodawcom z tych sektorów, będzie musiało udowodnić, że przemawiają za tym powody związane z "bezpieczeństwem socjalnym" bądź "porządkiem publicznym". Co będzie podlegało kontroli sądowej

- wejdzie w życie w 2010 r.

---