Funkcje wychowania przedszkolnego:
* rozwojowa- wszystkie działanie przedszkola podejmowane na rzecz wspierania rozwoju dziecka
* poznawcza- wprowadzenie dziecka w otaczający świat; przedszkole powinno pracować nad rozwojem procesów poznawczych, czyli myślenie, mowa, wyobraźnia.
* wychowawcza- wprowadzenie dziecka w świat wartości, norm społecznych, rozwój społeczno- moralny
* kompensacyjna- uzupełnienie „braków”, które nie zostały doświadczone w rodzinie
* korekcyjna- naprawa tego, co zostało źle dokonane np. logopeda, gimnastyka korekcyjna, zachowania i złe nawyki
* diagnostyczno- prognostyczna - orzekanie o stanie; przewidywanie, zaplanowanie tego co stwierdziliśmy w diagnozie
* zabawa- zwrócenie uwagi na fakt, że przedszkole ma dostarczyć zabawy dzieciom w celu rozwoju (podstawowy obowiązek)
* społeczna- nie oddziałujemy bezpośrednio na dziecko; zadania wobec środowiska w którym dziecko żyje; upowszechnienie wiedzy o rozwoju i wychowaniu dzieci
* opiekuńcza- odpowiedzialność przedszkola za zdrowie i życie dziecka w świetle prawa; poczucie, potrzeba bezpieczeństwa, posiłki


Zasady pracy wychowawczej dzieci:
- zaspokajanie potrzeb (poznajemy potrzeby dziecka, robimy wszystko by te potrzeby zaspokoić; dziecko które ma zaspokojone potrzeby rozwija się prawidłowo)
- aktywności ( tak powinniśmy organizować czas dziecka by ono było jak najbardziej aktywne. Zdrowe dziecko, które prawidłowo się rozwija jest aktywne, ciągle czegoś oczekuje od świata. Aktywność u 3 latka: 70% stanowi ruch, 15% ruch i mowa, 15% mowa
u 6 latka ruch to 40% aktywności
- indywidualności (do każdego dziecka podchodzimy indywidualnie. Pamiętamy o jego możliwościach i ograniczeniach. Należy patrzeć na jego wiek kalendarzowy, u małego dziecka pół roku to bardzo dużo)
- organizowanie środowiska społecznego ( grupa przedszkolna to pierwsza, większa społeczność, która funkcjonuje według jakiś określonych norm)
- instytucji ( łączenie dzieci sprawnych i niepełnosprawnych; łączenie treści, łączenie celów, scalanie wpływów wychowawczych różnych środowisk)
- podmiotowość (dajemy dziecku prawo do bycia w miarę samodzielnym i w miarę niezależnym, ale i do tego by ponosiło odpowiedzialność za swoje zachowanie)

Metody pracy wychowawczej przedszkola:
Sposób pracy nauczyciela i dziecka podejmowany dla osiągnięcia jakiegoś celu.
Metody:

a), czynne:

- samorzutna aktywność

- Kierowania aktywnością dzieci

- metoda zadaniowa
- metoda ćwiczeń

b). percepcyjne: (oparte na spostrzeganiu zmysłowym)
- metoda obserwacji i pokazu
- metoda przykładu (dotyczy zachowania człowieka)
- metoda uprzystępniania dzieł sztuki

c). słowne:
- metody rozwijające procesy poznawcze i wzbogacające zasób wiedzy, np. zagadki, łamigłówki
- objaśnienia i instrukcje
- sposoby społecznego porozumiewania się w grupie, nakazy, zakazy, umowy społeczne
- metody żywego słowa (inscenizacje)

Formy pracy z dziećmi- czynności nauczyciela i dziecka rozpracowane w czasie i przestrzeni.
W odniesieniu do przedszkola, to:
a). zabawa
b). zajęcia programowe (zorganizowane) [zajęcia programowe- jednostki uczenia się zorganizowanego. Ma miejsce w postaci zajęć. Dziecko uczy się nie z własnej woli, my je proponujemy, narzucamy. Dzieci źle znoszą przymus. 2/3 tego co potrafi przedszkolak, to efekt zajęć nienarzuconych. Zajęcia zorganizowane mają na celu przyzwyczajenie, przystosowywanie dzieci do systematycznej, zorganizowanej nauki.

*uczenie się okolicznościowe (okazjonalne, sytuacyjne) -> gdy dziecko o coś pyta, coś chce wiedzieć, większość wiedzy dzieci w wieku przedszkolnym pochodzi z uczenia okolicznościowego.

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH
- U 3 latków -> 1 zajęcie do południa ok. 10-15 min.
- U 4 latków -> 1 zajęcie ok. 15-20 min
- U 5 latków -> 2 zajęcia ok. 20-25 min
- U 6 latków -> do południa 2 zajęcia po ok. 30 min po południu 1 zajęcie ok. 30 min (traktowane bardzo liberalnie) w sumie 3 zajęcia.

c). spacery (tylko cel rekreacyjny) i wycieczki (cel dydaktyczny)
czas trwania nie może być zbyt długi, nudzące zajęcie dla dzieci, nie należy przesadzać ze spacerami

d). prace użyteczne (na miarę możliwości dzieci, bezpieczne)
u 3-latków np. składanie rzeczy, sprzątanie zabawek, prace w ogrodzie

e). kontakty okolicznościowe (są to wszystkie kontakty, które nie są zaplanowane np., osoby które przychodzą do przedszkola, inne dzieci, personel placówki. Dzieci wtedy bardzo dużo mówią o sobie, o swojej rodzinie, jeśli dzieci nie mówią o tym, ze dzieje mu się coś złego, to zachowujemy to dla siebie ( tzw. Etyka pracy) )
f). uroczystości przedszkolne (urozmaicają życie przedszkola, wymagają dobrej organizacji, od małych (3l) dzieci nie wymaga się zbyt wiele (układ nerwowy dziecka w wyniku stresu doświadcza zbyt silnych bodźców, nie mają równowagi emocjonalnej, względną równowagę mają 6latki. 3 latki trudno wyciszyć)


2 podział: ze względu na liczbę dzieci z którymi pracujemy:
a). praca indywidualna (np. psycholog, logopeda, zajęcia korekcyjne) 1-2 dzieci
c). praca w zespołach (każda grupa robi coś innego)

2. Funkcje pedagogiczno- społeczne przedszkola.

Przedszkole spełnia następujące funkcje pedagogiczno- społeczne:

• Opiekuńcza

• Wychowawcza

• Wyrównawcza

( Działalność przedszkoli w tych zakresach obejmuje także proces kształcenia i przygotowanie dziecka do nauki w szkole)

• Społeczna.

Funkcje te są ze sobą integralnie powiązane, jedna warunkuje drugą i wszystkie razem składają się na efekty działalności przedszkola.

Działalność ta odnosi się do dziecka, lecz powoduje zarazem skutki społeczne.

Stąd wyróżnia się:

- funkcje przedszkola spełniane wobec dziecka

- funkcje w odniesieniu do społeczeństwa.

Zazębiają się one między sobą. Można je wyodrębnić i scharakteryzować.

Funkcje przedszkola spełniane wobec dziecka:

1) Opiekuńcza:

Działalność opiekuńcza to niezbędny składnik wychowania małych dzieci. Czynności opiekuńcze są wplecione w proces wychowania dzieci, wyrażają się stosunkiem nauczycielki do dzieci, obejmują różne sytuacje związane z ich trybem życia, zabawami i zajęciami. Nauczycielka spełniając funkcję opiekuńczą wytwarza w dzieciach poczucie bezpieczeństwa, okazuje gotowość pomocy, gdy czują się bezradne i natrafiają na przeszkody, z którymi same nie umieją sobie poradzić.

Programowi wychowania przedszkolnego podporządkowane są treści kształcenia.

Postawa opiekuńcza nauczycielki warunkuje efekty wychowania i kształcenia dzieci. Wpływa bowiem na dobre samopoczucie dziecka, zacieśnia jego więź emocjonalną z nauczycielką i stwarza atmosferę, w której może się rozwijać jego aktywność, chęć do działania i podejmowania wysiłków. Rolę opiekuńczą w większym lub mniejszym stopniu spełniają wszyscy pracownicy przedszkola, okazując dzieciom zainteresowanie i gotowość przyjścia z pomocą.

2) Wychowawcza:

Polega na dostarczaniu dziecku bodźców i treści wyzwalających jego własną aktywność, potrzebę ruchu i działanie w połączeniu z afirmatywnymi przeżyciami umacniającymi dobre samopoczucie i wiarę we własne możliwości.

Własna aktywność będzie wówczas intensywniej pobudzać rozwój dziecka.

Efekty w tym zakresie są zawsze zależne od możliwości dziecka leżących we właściwościach i procesach psychicznych, które na danym etapie dopiero zaczynają funkcjonować u dziecka, a mogą się lepiej i szybciej rozwinąć pod wpływem oddziaływań pedagogicznych.

Kierowanie rozwojem dziecka jako procesem wychowawczym wymaga dobrej orientacji w indywidualnych możliwościach rozwojowych dzieci, aby można było im postawić odpowiednie, w zależności od tego, wymagania.

Śledzenie rozwoju i obserwowanie dzieci towarzyszy czynnościom opiekuńczym i pedagogicznym nauczycielki. Codziennie bowiem obcuje ona z nimi, obserwuje ich zabawę, a prowadząc zajęcia zorganizowane może się zorientować według reakcji dzieci, ich wytworów plastycznych, opowiadań, pytań, jakie czynią postępy.

3) Wyrównawcza ( kompensacyjna):

Podejmowana jest wówczas, gdy dzieci wymagają specjalnych zabiegów pedagogicznych, często ukierunkowanych przez lekarza psychologa.

Polega ona na uzupełnianiu bodźców, których brak w środowisku odbija się ujemnie na rozwoju dziecka.

W przypadku odchyleń rozwojowych, możliwych do usunięcia lub złagodzenia za pomocą zabiegów wychowawczych, mówi się o terapii pedagogicznej lub pracy korekcyjnej. Zatem uogólniając funkcja wyrównawcza przedszkola polega z jednej strony na tworzeniu wzbogaconego środowiska wychowawczego i usuwaniu braków w rozwoju dzieci, którym środowisko domowe czy lokalne nie dostarcza właściwych po temu bodźców, lub które rozwijają się jednostronnie.

Z drugiej strony funkcja ta obejmuje przypadki odchyleń rozwojowych wymagające specjalnych zabiegów pedagogicznych.

Gdy chodzi o jednostki źle przystosowane do środowiska społecznego -> reedukacja, resocjalizacja.

Gdy zabiegi odbywają się przy współudziale lekarza -> rehabilitacja, rewalidacja.

Funkcje w odniesieniu do społeczeństwa:

1) Społeczna:

Przedszkole ma pośredni wpływ na środowisko rodzinne dziecka.

Rozwijanie i wzmacnianie tego wpływu zależne jest od inicjatywy nauczycielek i umiejętności porozumienia się z rodzicami, jak również od ich więzi z dzieckiem, poziomu kulturalnego, układów rodzinnych itp.

Współpraca z przedszkolem i wymagania stawiane rodzicom stymulują funkcje wychowawcze rodziny, przyczyniają się do poszerzenia kultury i wiedzy, zainteresowań pedagogicznych rodziców.

Potrzeby rozbudzane w przedszkolu stają się często przyczyną wymagań, które same dzieci stawiają w domu w odniesieniu do kultury posiłków, czystości własnego ubrania, dostarczenia im przyborów do prac plastycznych, interesujących książek z ilustracjami itp.

Przedszkole może mieć także wpływ na zaktywizowanie i uspołecznienie rodziców, których prace na rzecz placówki służą wszystkim jej wychowankom.

Współdziałanie ze szkołą służy utrzymaniu ciągłości opieki nad rozwojem dzieci, przebiegiem procesu wychowania i kształcenia w różnych okresach życia, przy zachowaniu specyfiki pracy pedagogicznej przedszkola i szkoły.

Kontakty przedszkola ze szkołą nasuwają nauczycielom możliwość dzielenia się wzajemnie doświadczeniami pedagogicznymi i propagowania metod wychowania przedszkolnego, które powinny być z pożytkiem dla dzieci wykorzystywane w początkowym nauczaniu.

2) Środowiskowa:

Na funkcję środowiskową przedszkola składa się inicjatywa i współdziałanie przedszkola z rodziną, szkołą oraz innymi lokalnymi instytucjami. Przedszkole jest jednym z ośrodków oddziaływania na środowisko. Spełniając tę funkcję może się ono przyczyniać do integracji środowiska wokół spraw dziecka, a także zacieśniać więź dzieci z najbliższym otoczeniem społecznym.

Zasady pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym

a) zaspokojenie potrzeb dziecka

- czynności opiekuńcze prowadzące do zabezpieczenia podst. Potrzeb dziecka, potrzeby biologiczne, emocjonalno-społeczne, bezpieczeństwa, miłości i uznania, potrzeba ruchu, działania, poznawania świata i nawiązywania kontaktów społecznych

-przestrzeganie tej zasady to warunek osiągania efektów w pracy wychowawczo- dydaktycznej. To szansa zapobiegania zaburzeniom w rozwoju lub usuwaniu tych zaburzeń. Wpływa na dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne.

b) aktywności

- rozbudzanie aktywności własnej dziecka, twórczości artystycznej, pracy u nauki

-dziecko staje się czynnym uczestnikiem procesu wychowania, aktywnym jego podmiotem, współpracującym z nauczycielem

-sprzyja rozwijaniu inicjatywy dziecka, odkrywczości i twórczej działalności

c) indywidualizacji

-strategie pedagogiczne do potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci wynikających z różnic indywidualnych

-oznacza potrzebę zamiłowań i uzdolnień właściwych każdemu dziecku(ważne rozerznie w percepcyjnych możliwościach, poziomie rozwoju wychowanków)

d)organizowaniu życia społecznego dziecka

- zad. Wprowadzenie dzieci w szerszy krąg środowiska społecznego (zasada ta wiąże się z funkcją środowiskową) dzięki temu wprowadzenie norm społeczno-moralanych obowiązujących w danej zbiorowości przedszkolnej

e) zasada integracji

-konieczność liczenia się w każdej sytuacji

~ ze współzależnością rozwoju somatycznego i psychicznego dziecka

~z wpływem zdrowia i dobrego samopoczucia na zachowanie dziecka

~z wpływem przeżyć emocjonalnych, zabawy i ich form aktywności na funkcjonowanie dziecięcego organizmu.

-zasada ta postuluje harmonijne oddziaływanie na rozwój dzieci przez łączenie treści z różnych dziedzin

f) wspomagania i dynamizowania rozwoju dziecka - łączy się z zasadą aktywności

g) prowadzenia dzieci do działań nieco trudniejszych, złożonych od tych, które chętnie podejmujemy

h) obdarzania dzieci uwagą wartościującą, nastawiona na motywowanie do działania poprzez stosowane oceny. Ważne, aby nie przeceniać dziecka i aby ocena była adekwatna do działania dziecka. Nie ocenia się dziecka tylko jego zachowanie, jego wytwory.

i)porozumiewania się

- mówić do dziecka językiem zrozumiałym, prostym, można wprowadzać trudne słowa do słownika, ale robić to cyklicznie

-narzucanie dziecku trudnych wyrazów jest rodzajem przemocy symbolicznej. Nie należy także mówić językiem infantylnym. Zdrabniać tylko wtedy gdy chce się ocieplić atmosferę ale gdy zbyt dużo się używa słów infantylnych, cofa się i jemu to szkodzi

- oczekiwania potrzeby dziecka. Ich rozpoznanie przez nauczyciela umożliwi mu zaproponowanie dziecku form, które ono chętnie podejmuje.

-kontekst społeczny w którym system porozumiewania się jest realizowany

-oczekiwania dziecka dot. Roli, którą ma do spełnienia i roli nauczyciela, z którym się spotykało: dzieci zazwyczaj oczekują „przedłużenia” w nauczycielu roli matki i ojca a przedszkole to dom

-kierowanie powinno polegać na dostosowaniu sposobów porozumiewania się systemem jaki dziecko przynosi ze sobą z domu rodzinnego, nie zaś od modelowej formuły preferowanego przez nauczyciela.

---