WYBIORĘ SAM - ZROBIĘ TO ŚWIADOMIE!

Program profilaktyki uzależnień od nikotyny, alkoholu i narkotyków.

Skierowany jest dla uczniów klas piątych oraz szóstych szkoły

podstawowej.

Treść programu podzielona jest na trzy bloki tematyczne, które można

zrealizować na sześciu kolejnych zajęciach.

Program ma na celu dostarczenie podstawowych informacji na temat

uzależnień, ich rodzajów, przyczyn powstawania, sposobów walki.

Jednak głównym celem programu jest oswojenie uczestników z

problemem uzależnień, by zdawali sobie sprawę jak poważny jest to

problem. Jednocześnie by widzieli, że zawsze można temu zaradzić,

w najprostszy sposób - nie paląc papierosów, nie pijąc

alkoholu i nie biorąc narkotyków- trzeba tylko wiedzieć co wybrać.

To właśnie chcemy osiągnąć poprzez realizację tego programu,

dostarczyć i utrwalić wiadomości, które ułatwią wybór, dobry wybór.

TEMAT 1. Nikotynizm drogą do innych uzależnień.

CEL: Zapoznać uczniów z niebezpieczeństwami wynikającymi z palenia tytoniu. Ukazać powody rozprzestrzeniania się nikotynizmu. Przedstawić niektóre kierunki walki z nałogiem.

CZAS: 2x45min.

METODA: pogadanka, burza mózgów, inscenizacja, pokaz, mini wykład.

Zagadnienia i czas	treść	Wskazówki metodyczne
Wprowadzenie - 15min.	Wyjaśnienie pojęć: -nikotynizm -nałóg Palenie tytoniu a inne nałogi-92% alkoholików i 98% narkomanów to palacze	-burza mózgów „Palacz to...” -porównanie palącego się papierosa do fabryki zanieczyszczającej powietrze
Rys historyczny używania tytoniu - 10min	-najdawniejsze praktyki używania tytoniu -droga tytoniu z Ameryki do Europy -początki profilaktyki antynikotynowej: *bulla papieża Urbana VIII z 1624r. nakładająca klątwę na palaczy *ograniczenia dla palaczy w XVIIw. w krajach europejskich *opłacalność produkcji i handlu tytoniu zmienia nastawienie władców do problemu.	-podkreślenie naturalnego palenia tytoniu przez Indian-„fajka pokoju” -wyjaśnienie znaczenia co to jest monopol i chęć zysku za wszelką cenę.
Niektóre składniki dymu tytoniowego i ich właściwości - 20min.	-tytoń -nikotyna -tlenek węgla(czad) -ciała smołowate -kwasy(octowy, mrówkowy, siarkowodowy)	-zwrócić uwagę na szkodliwość dymu dla kobiet w ciąży -poruszyć kwestię „biernych palaczy”
Zdrowotne skutki palenia tytoniu - 15min.	-palenie a choroby nowotworowe: *płuc *oskrzeli *warg, języka, gardła, ust -„uspokajający wpływ tytoniu”	-zwrócić uwagę na zależność liczby wypalonych papierosów a choroby -wyświetlić fragmenty filmów o dotkniętych chorobą palaczach -czy palenie rozwiązuje za nas problemy?
Przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się nikotynizmu - 15min.	-czynniki zewnętrzne: *łatwy dostęp do papierosów *społeczna tolerancja dla palaczy *przykład dorosłych wobec dzieci *moda na używki *nieumiejętność odmawiania	-każdy z czynników powinien wypłynąć od dzieci i zostać przez nie zilustrowany przykładami.
Przeciwdziałanie nikotynizmowi - 10min.	-lansowanie metod na niepalenie -leczenie nałogu: *etap wstępny-znalezienie motywu *etap 1-ograniczenie palenia *etap 2-rzucenie palenia	-dzieci znajdują przyczyny psychiczne, materialne i społeczne dla niepalenia. -inscenizacja scenki „Proszę przy mnie nie palić...”
Zakończenie - 10min.	Dyskusja i odpowiedzi na pytania.	-wysłuchanie piosenki grupy „Raz, dwa, trzy” pt. „Nie pal”

TEMAT 2. Alkohol i niektóre problemy z nim związane.

CEL: Uwrażliwić słuchaczy na problem alkoholizmu, zapoznać z przyczynami i etapami powstawania nałogu. Wyłuszczyć biologiczne i społeczne skutki pijaństwa i alkoholizmu.

CZAS:2x45min.

METODA: Pogadanka, mini wykład, pokaz.

Zagadnienie i czas	Treść	Wskazówki metodyczne
Wprowadzenie - 5min.	-narastanie negatywnych skutków nadużywania alkoholu w sferze zjawisk społecznych i ekonomicznych -alkohol w środowisku i rodzinie
Rys historyczny nadużywania napojów alkoholowych - 10min.	-najstarsze wzmianki o alkoholu w starożytnym Egipcie -pierwsze negatywne opinie o alkoholu np. Platon -używanie alkoholu w Polsce-rys historyczny -początki ruchu abstynenckiego i trzeźwościowego	-posługiwanie się cytatami zaczerpniętymi z różnych źródeł.
Pojęcie pijaństwa i alkoholizmu - 10min.	-pijaństwo-obyczaj, nawyk używania alkoholu powodujący mniej lub bardziej trwałe zakłócenia psychofizyczne w organizmie -progi spożycia9wg.A. Święckiego): I stan nietrzeźwości II picie obyczajowe III picie intensywne -alkoholizm-jest chorobą, stanem przewlekłym, w którym osoba nim dotknięta: I traci kontrolę nad piciem II nie jest w stanie utrzymać przez dłuższy czas abstynencji III występują tzw. ciągi picia	-zwrócić uwagę na odróżnienie terminów od siebie -scharakteryzować tzw. progi spożycia alkoholu.
Działanie alkoholu na organizm - 20min.	-fazy działania alkoholu zależnie od stopnia stężenia we krwi: *dysforyczne-do1 *euforyczne-1-2 *eksytacyjne-2-3 *narkotyczne-3-4 *porażenne-pow.4 -powstawanie choroby alkoholowej: *częste używanie alkoholu przyczyną uzależnienia u 10%, a w Polsce 20% konsumentów. -wiek konsumentów a szybkość uzależnienia, rozpoczynanie picia po ukończeniu: *25lat-uzależnienie po 12-15 latach *20-21lat-uzależnienie po 3-4 latach *poniżej 20r.ż-uzależnienie po 5-6 miesiącach -fazy powstawania choroby alkoholowej: *początkowa *zwiastunowa *krytyczna *końcowa -zespół odstawienia alkoholu	-podkreślenie, że wiek 20-21 lat to okres osiągnięcia dojrzałości fizycznej i psychicznej -uzmysłowienie, że alkoholizm to choroba -dyskusja o tzw. piciu dla zabawy
Sytuacje, w których spożywa się alkohol -20min	-motyw picia(wg. Falewicza): *zabawowe *konformistyczne *instrumentalne -kultura picia alkoholu-picie na uroczystościach rodzinnych-wzorce rodzinne -środowisko rówieśnicze, a zachowania pro alkoholowe.	-omówić problem wraz ze słuchaczami przywołując scenki z rzeczywistości -dokończ zdanie „Nie piję bo...” -asertywne sposoby odmawiania rówieśnikom
Społeczno-gospodarcze skutki pijaństwa i alkoholizmu - 15min.	-zyski ze sprzedaży alkoholu złudną wartością -szkodliwe następstwa: *przestępstwa *wypadki *bójki i awantury *prostytucja *pasożytnictwo społeczne	-słuchacze podają przykłady skutków pijaństwa i alkoholizmu
Zakończenie -10min	Dyskusja i odpowiedzi na pytania

TEMAT 3. Podstawowe wiadomości o narkotykach i narkomanii.

CEL: Zapoznać słuchaczy z podstawowymi pojęciami wchodzącymi w zakres problematyki uzależnienia od narkotyków oraz uwarunkowaniami i skutkami narkomanii.

CZAS: 2x45min.

METODA: mini wykład, pogadanka, pokaz, inscenizacja, burza mózgów.

Zagadnienie i czas	Treść	Wskazówki metodyczne
Wprowadzenie - 10min.	-niewielkie tradycje narkomanii w Polsce -lawinowy rozwój narkomanii w Polsce w okresie przemian ustrojowych -konieczność szerokiej informacji o problemach, jakie niesie narkomania	-zwrócić uwagę na słabe przygotowanie społeczeństwa, w tym rodziców, wychowawców, nauczycieli do przeciwstawienia się zjawisku narkomanii
Podstawowa terminologia - 20min.	-definicja narkomanii -cechy charakterystyczne dla narkomana: *zależność psychiczna i jej objawy *zależność fizyczna i jej objawy *zależność społeczna *zespół abstynencji	-słuchacze sami powinni podać przykłady cech charakteryzujących narkomana
Rys historyczny - 10min.	-narkomania w świecie: *najwcześniejsze udokumentowane informacje o narkotykach *haszysz i opium najstarszymi narkotykami *liście koki wśród Inków *konopie indyjskie w starożytnych Chinach *LSD -narkomania w Polsce: *lata siedemdziesiąte- hipisi *amfetamina-„polska specjalność”	-posługiwanie się cytatami zaczerpniętymi z różnych źródeł.
Charakterystyka wybranych środków narkotycznych - 20min.	-środki wziewne: *rodzaje *sposób wprowadzania do organizmu *niebezpieczeństwo użycia -opiaty: *możliwość bardzo szybkiego uzależnienia *objawy użycia *silne objawy abstynencji -środki halucynogenne: *zmiany świadomości *wpływ na układ nerwowy -środki pobudzające -leki psychopatyczne-bardzo niebezpieczne środki lecznicze	-oprzeć się na materiale przygotowanym przez uczniów odnośnie objawów używania poszczególnych środków
Przyczyny powstawania uzależnień - 10min.	-efekt farmakologiczny -zdolność narkotyków do wywołania euforii -dewiacja osobowości-niedojrzałość emocjonalna, nadwrażliwość i niedorozwinięty system samokontroli -czynniki społeczne-nacisk grup rówieśniczych, aprobata lub potępienie środowiska -czynniki rodzinne-niewydolność rodziny, zachwianie tradycji, dążenie do dobrobytu za wszelką cenę -szkoła-stres, fobia, niepowodzenia	-próba wyobrażenia sobie uczuć towarzyszącym narkomanom, osobom sięgającym po narkotyki, ich najbliższym.
Profilaktyka narkomanii - 10min.	-wskazanie na możliwość bycia niezależnym -umiejętność mówienia „nie”-jak ją zdobyć? -co robić gdy widzę, że ktoś bierze? -gdzie osoby mające problemy mogą się udać	-inscenizacja scenek „Nie biorę...”
Leczenie osób uzależnionych - 10min.	-skuteczność leczenia różnych typów nałogów -etapy leczenia: *wstępny-wyrobienie motywacji *I detoksycyzcja *II resocjalizacja-rozpoznanie cech chorego, które skłoniły go do narkotyzowania się, terapia pracą, uzupełnienie wykształcenia *III readaptacja społeczna	-podać konkretne adresy instytucji i placówek niosących pomoc osobom uzależnionym od narkotyków i ich rodzinom
Zakończenie -10min	Dyskusja i odpowiedzi na pytania

1

6

---