Masaż leczniczy Masaż leczniczy (kilka definicji) jest to fizyczne oddziaływanie na ciało człowieka przy użyciu bodźców mechanicznych, między innymi za pomocą ucisku. Jego zadaniem jest spowodowanie odczynu, który ma charakter miejscowy bądź ogólny; zamiana energii mechanicznej na energię elektryczną ( impuls elektryczny), innymi słowy jest to proces zamiany "potencjału spoczynkowego" w "potencjał czynnościowy"; jedna z wielu metod oddziaływania fizykalnego w lecznictwie (następuje usuwanie wewnętrznych oraz zewnętrznych objawów choroby); masaż ma za zadnie oddziałać leczniczo nie tylko miejscowo, ale również na cały ustrój; Wyróżniamy następujące rodzaje masażu: masaż klasyczny; masaż akupresurowy; masaż relaksacyjny; masaż segmentalny; masaż kosmetyczny; masaż limfatyczny; masaż sportowy; masaż erotyczny; Czas trwania masaży jest zależny od: wielkości powierzchni która jest masowana; schorzenia podstawowego oraz schorzeń współistniejących; tego czy masowana jest jedynie jakaś partia ciała czy całe ciało; kolejności danego masażu w całej serii masażów; Ważne wskazówki przy wykonywaniu masażu: nie powinno się zakańczać masażu przed czasem, który został na niego zaplanowany; wszystkie chwyty oraz techniki masażu winne być powtórzone minimum dwa razy; masażysta powinien prowadzić skrupulatnie dokumentację danego pacjenta oraz oceniać skuteczność oraz postępy w kolejnych zabiegach; Masażyści podczas zabiegów stosują tak zwane "środki poślizgowe". Ich zadaniem jest zapobieganie otarciom oraz zmniejszenie siły tarcia. Rodzaj "środka poślizgowego" zależy od typu skóry, upodobań masażysty wykonującego zabieg oraz od zabiegów towarzyszących. "Środki poślizgowe" nakłada masażysta na swoje dłonie. Kosmetyki te są pod postaciami: mydła, oliwki, wazeliny, talku kosmetycznego oraz lanoliny. Masażyści bardzo często stosują tak zwane "środki wspierające zabieg". Są to między innymi: środki o charakterze rozgrzewającym: "Ben - Gay", "Capsiderm" oraz "Capsiplex" itd.; środki o charakterze słabo rozgrzewającym: "Algesal", Metindol", "Arcalen", "Butapirazol", "Voltaren", itd.: olejki eteryczne: polisander, rozmaryn oraz żywica benzoesowa, itd.; odżywcze: "Dermosan", "Dermosavit" oraz "Bepanten"; Oto kilka mechanizmów działania masażu o charakterze leczniczym: działanie miejscowe: wytwarzanie ciepła; zwiększenie przepływu chłonki oraz krwi; rozluźnienie naczyń krwionośnych oraz mięśni; przyspieszenie procesu usuwania zbędnych i trujących produktów przemiany materii; działanie odległe: zwiększenie szybkości krążenia chłonki oraz krwi (jest to "teoria mechaniczna"); pewne hormony, takie jak: prostaglandyny, zostają uwolnione (jest to "teoria hormonalna"); odruchowe pobudzenie dzięki drogom nerwowym (poprzez zamianę energii mechanicznej na energię elektryczną); Techniki stosowane w masażu: głaskanie; wygrabianie; wałkowanie; rozcieranie; oklepywanie; roztrząsanie; wyciskanie; ugniatanie; masaż wibracyjny; Metody stosowane w masażu leczniczym: * ręcznie; * przy pomocy aparatów oraz urządzeń mechanicznych; * stosowanie obydwu metod wyżej wymienionych; Formy masażu leczniczego: leczniczy krótkobodźcowy (wykonywany zazwyczaj codziennie, trwa od 10 do 20 minut, jest to masaż wywołujący reakcje o charakterze miejscowym, masaż ma wpływ o charakterze wtórnym na funkcjonowanie narządów oraz układów); leczniczy średniobodźcowy (wykonywany jest on albo codziennie albo co dwa dni, trwa od 20 do 30 minut, jest to masaż wywołujący reakcje o charakterze miejscowym oraz ogólnym); leczniczy długobodźcowy (zazwyczaj jest on wykonywany co drugi dzień, średni czas jego trwania to od 30 do 45 minut, jest to masaż wywołujący reakcje o charakterze ogólnym); Higiena masarzu, organizacja pracy: kwalifikacje zawodowe (biegłość manualna oraz podstawy teoretyczne); cechy psychofizyczne (cierpliwość, indywidualizacja postępowania, wyrozumiałość, troskliwość); Profesjonalny masażysta musi charakteryzować się dużą sprawnością fizyczną, odpornością psychiczną. Musi posiadać umiejętności szybkiej i trafnej analizy pojawiających się reakcji (zarówno o charakterze miejscowym jak i ogólnym); Wymogi tyczące warunków higieniczno - sanitarnych: Gabinet masażysty musi spełniać normy jasno określone w "Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 21.09.1992 roku (Dz. U. 74, póz.266). Gabinety zostały podzielone na: "gabinet masarzu suchego" - nie jest konieczne stosowanie jakichkolwiek urządzeń; "gabinet masażu w środowisku wodnym" - (natryskowy, podwodny czy też wirowy itd.); "gabinet masażu z zastosowaniem pewnych urządzeń" - jak na przykład: pneumatyczny, wibracyjny itd.; Powierzchnia pojedynczego stanowiska do zabiegów powinna wynosić 6 . Powierzchnia pojedynczego pokoju do zabiegu powinna wynosić około 12 -14 . Masaż powinien być wykonywany na specjalnym stole do masarzu, który jest sztywny i równy. Jego wymiary powinny wynosić: 80 cm na 200 cm. W pomieszczeniu powinna znajdować się umywalka z dostępną zarówno zimną jak i ciepłą wodą. Jeśli chodzi o oświetlenie: powinno być dostarczone światło zarówno naturalne jak i sztuczne. Zakłada się standardowo że powierzchnia okna nie może być mniejsza niż 10% powierzchni podłogi. Nie można używać słabszego oświetlenia sztucznego (na wysokości 80 cm od powierzchni podłogi) niż 75 luksów (dla oświetlenia luminescencyjnego około 150 luksów). Powinno zadbać się o odpowiedni mikroklimat w pomieszczeniu (odpowiednia wentylacja, sztuczną bądź naturalną, właściwą temperaturę oraz odpowiedni poziom wilgotności). Higiena oraz bezpieczeństwo pracy masażysty: Pacjent, który chce się poddać zabiegowi masowania, winien mieć czystą, umytą oraz suchą skórę. Nie może mieć zmian ropnych, świeżych blizn, nieciągłej skóry, dermatoz, podrażnień, rozstępów, ubytków. Pacjent nie może mieć stanu podgorączkowego, zmian nowotworowych, żylaków, zapalenia narządów wewnętrznych, czynnych przetok, krwawień. Pacjent powinien zadbać o to, aby masaż był wykonywany z minimalny dwugodzinnym odstępem od posiłku, oraz z minimum 15 minutowym czasem odprężenia. Osoba wykonująca zabieg (masażysta) musi charakteryzować się dużą kultura osobistą. Masażysta winien jest skupiać się na czynności, którą wykonuje. Powinien mieć suche ręce, krótkie paznokcie. Dla swojej wygody powinien nosić ubrania, które nie krępują jego ruchów oraz stabilne buty. Masażysta do zabiegu zdejmuje biżuterię oraz zegarek. W trosce o pacjenta przygotowuje zawsze czyste i świeże prześcieradło. Jeśli chodzi o postawę masażysty to winien równomiernie obciążać stopy, miednicę lekko obniżać, biodra wychylać, kręgosłup wyprężyć ale równocześnie rozluźnić. Masażysta nie może zawieszać ciała ponad swoim pacjentem. Przeciwwskazania ogólne do stosowania masażu leczniczego: nieciągłość w skórze masowanego pacjenta; rany; czynne przetoki; kamienica nerkowa; menstruacja (dotyczy kobiet); zmiany ropne; blizny które nie goją się; zmiany zapalne w narządach wewnętrznych; dermatozy; stany gorączkowe; żylaki; krwotoki; zmiany o charakterze nowotworowym (czerniaki); zmiany zakrzepowe; Dokumentacja masażu: Masaże lecznicze są wykonywane w oparciu o skierowanie lekarskie. Zawiera ono rozpoznanie stanu chorobowego oraz schorzeń współistniejących. Ważnej jest zaznaczenie, czy choroba jest świeża, czy też tylko jest to pozostałości po już przebytej chorobie. Jeśli chodzi o dawkowanie to jest ono dopasowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Przed przystąpieniem do zabiegu należy określić: czas trwania masażu, dokładną lokalizację wykowywanego zabiegu, ilość powtórzeń stosownych różnych typów masażu. Jeśli masaż jest wykonywany w środowisku wodnym określamy: odległość pacjenta od strumienia wody, temperaturę wody oraz ciśnienie pod jakim ma być wykonywany zabieg. A oto kilka wskazań do zastosowania zabiegu masowania całego ciała: nadwaga oraz otyłość; długotrwałe leżenie w łóżku; rekonwalescencja; zapobieganie odleżynom; zaburzenia psychiczne; zabiegi kondycyjne; W masażu o charakterze leczniczym stosuje się kilka technik: głaskanie; wyrabianie; wałkowanie; rozcieranie; wyciskanie; masaż wibracyjny; wałkowanie; ugniatanie; oklepywanie; "Głaskanie" - jest to technika masowania, która powinna rozpoczynać i kończyć każdy masaż. Jest ona najchętniej i najczęściej stosowana. Jej działanie lecznicze związane jest: usunięciem łuszczącego się naskórka, obniżeniu poziomu napięcia oraz uspokojeniu. Powoduje ona również usunięcie substancji, która jest wydzielana przez gruczoły znajdujące się w skórze, wzrost przemieszczenia się chłonki oraz krwi żylnej, zmniejszenie bólu. Technika ta ma również charakter diagnostyczny. Masaż tą techniką jest robiony od obwodu w stronę serca. Wykonywane jest średni 20 - 25 ruchów na jedna minutę. Masaż jest wykonywany bez bardzo wolno, bez ucisku, kształt dłoń osoby masującej zmienia się wraz ze zmianą kształtu partii ciała która jest masowana. "Głaskanie" jest podzielone w zależności od siły nacisku: łagodnie (masażysta muska pacjenta jedynie opuszkami palców), średnio (masażysta masuje cała dłonią), mocno (masażysta używa do masażu nadgarstków). "Głaskanie" jest podzielone w związku z doborem kierunku w jakim jest wykonywany masaż: podłużne (wzdłuż włókien mięśni), poprzecznie lub okrężnie (masuje się w ten sposób na przykład: gruczoły piersiowe). Przeciwwskazaniami do stosowania tej techniki to: ogólne przeciwwskazania do wykonywania jakiegokolwiek masażu, otyłość. "Rozcierania" - po tkance która jest poddana masażowi wykonuje się charakterystyczne ruchy kolisto - posuwiste. Ta technika masażu ma za zadanie: rozdzielenie zrostów oraz blizn, rozdrobnienie, rozgniecenie, wytworzenie energii cieplnej, zwiększenie elastyczności więzadeł. W standardowym masażu tą techniką wykonywane jest do 60 do 100 ruchów na minutę. W związku z różną głębokością "rozcierania" wyróżnimy masaż o charakterze powierzchniowym (delikatny) oraz głębokim. Masaż o opisywanym typie może mieć kierunek: okrężny, poprzeczny jak również podłużny. Są oczywiście pewne przeciwwskazania do stosowania tej techniki jak na przykład: różnego rodzaju stany zapale ścięgien, stany po przebytych zapaleniach, skaza naczyniowa, stany zapalne pochewek ścięgnistych, uszkodzenie naczyń oraz przeciwwskazania ogólne. "Ugniatanie" - wykonywane są specyficzne ruchy unoszenia, wyciskania i uciskania tkanki mięśniowej dzięki zastosowaniu chwytu kleszczowego albo szczypcowego. Stosuje się uciskanie mięsni od przyczepu bliższego do przyczepu dalszego. Ta technik powoduje: likwidację przykurczu, dogłowowe przemieszczenie krwi oraz chłonki, zwiększenie siły mięśniowej, usunięcie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii o charakterze kwaśnym, wzrost elastyczności więzadeł. Masaże tą techniką wykonywane są do 40 do 50 ruchów na minutę. Zabieg zakończony jest standardowo "głaskaniem". Do stosowania tej techniki są oczywiście liczne przeciwwskazania: Ruchu podłużne: * niedowłady związane z zmniejszonym napięciem mięśni; * osłabienia napięcia mięśni; Ruchy poprzeczne: zbyt duże napięcie mięśni; Przeciwwskazania ogólne: wiek dziecka (nie powinno masować się małych dzieci); zespoły bólowe ( jak na przykład rwa kulszowa); choroba Heinego - Medina (wywoływana przez wirus polio (wirus zapalenia rogów przednich rdzenia kręgowego)); niedowład spastyczny (niedowład związany z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego); "Oklepywanie" jest to technika w której stosuje się silny bodziec mechaniczny (wywołany dłonią masującego). Zastosowanie tej techniki powoduje powstanie dużego odczynu miejscowego, zaś fakt powstania dodatkowo odczynu ogólnego jest tłumaczone pobudzeniem układu nerwowego. Ruchy które wykonuje masażysta powinny być: krótkotrwałe, równomierne oraz bardzo sprężyste. Częstotliwość wykonywania tych mocnych uderzeń to od 250 do 300 na minutę (są to uderzenia szybkie) albo od 100 do 120 na minutę (uderzenia wolne).

---