1) Istota i funkcja pieniądza str. 246

Pieniądz definiuje się jako wszelkiego rodzaju środki wymiany i środki płatnicze, których zdolność do zapłaty jest nieograniczona.

Pieniądz ma moc prawną zwalniania od różnego rodzaju zobowiązań niezależnie od tego,
z jakiego tytułu te zobowiązania powstają.

Pieniądz papierowy jest prawnym środkiem płatniczym w danym kraju niezależnie od tego, czy jest on wymienialny na waluty innych krajów, czy nie.

W życiu gospodarczym pieniądz spełnia różne funkcje. Główną funkcją jest funkcja miernika wartości wszystkich towarów i usług.

Miernik wartości - jest pewnym narzędziem pomiaru, wartości towaru i usług.

Cena informuje odbiorcę towarów, ile jednostek pieniężnych trzeba zapłacić za nabycie określonego towaru lub świadczonej usługi - określonemu towarowi odpowiada określona liczba jednostek pieniężnych. Stąd wniosek, że poziom ceny zależy nie tylko od kosztów wytwarzania oraz elastyczności popytu i podaży, ale także od tego, ile pieniędzy znajduje się w obiegu. Nadmierna ilość pieniądza w obiegu prowadzi do wzrostu cen, więc w miarę upływu czasu każda jednostka pieniężna traci na wartości.

Środek wymiany - pieniądz obsługuje transakcje zawierane na rynku miedzy kupującymi a sprzedającymi: towar-pieniądz i pieniądz-towar.

Środek płatniczy (środek odroczonej płatności) - ta funkcja pieniądza wiąże się z jego zdolnością do regulowania różnych zobowiązań z tytułu zaciągniętego kredytu, płacenia należnego podatku, składki ZUS lub kary pieniężnej itp. Ta funkcja przyczyniła się do rozwoju systemu kredytowo-pożyczkowego, do gromadzenia środków finansowych z pobieranych podatków i finansowania różnych przedsięwzięć publicznych związanych z funkcjonowaniem państwa.

Środek nagromadzenia (tezauryzacji) - służy do gromadzenia i przechowywania wartości (bogactwa) w postaci pieniężnej bądź kruszcowej (złoto). Pieniądz jest czasowo wycofywany z obiegu przez tych którzy go posiadają i tworzą się tzw. oszczędności. W skali ogólnokrajowej środki te występują w postaci rezerw.

Pieniądz światowy - pieniądz może pełnić wymienioną funkcję w skali międzynarodowej pod warunkiem, że państwo prawnie gwarantuje jego wymienialność zewnętrzną po kursie ustalanym na głównych giełdach światowych np. $, ponieważ USA ma silną i stabilną gospodarkę.

2) Rodzaje pieniądza - agregaty pieniężne str. 248

Z punktu widzenia stopnia płynności pieniądza bank centralny w swojej polityce pieniężnej dzieli środki płatnicze na grupy:

agregat Mo - jest to suma pieniądza gotówkowego poza kasami oraz depozyty w banku centralnym i bankach komercyjnych (gotówka + wpłaty do banku).

agregat M1 - obejmuje gotówkę oraz depozyty na rachunkach czekowych w bankach komercyjnych płatnych na każde żądanie. Charakteryzuje się najwyższym stopniem płynności.

agregat M2 - jest sumą agregatu M1 powiększoną dodatkowo o rachunki oszczędnościowe oraz małe rachunki terminowe. Grupa M2 jest wykorzystywana przez banki do udzielania kredytów krótkoterminowych.

agregat M3 - jest to suma agregatu M2 powiększoną o długoterminowe depozyty bankowe. Grupa o najniższym stopniu płynności.

agregat L - obejmuje papiery wartościowe oraz obligacje bankowe, obligacje skarbowe i akcje o zróżnicowanym stopniu płynności i ryzyka.

3) Mnożnik depozytowy i mnożnik kreacji pieniądza str. 258 i 260

Mnożnik depozytowy - jest odwrotnością stopy rezerwy obowiązkowej i w zależności od wysokości stopy rezerwy obowiązkowej określa wysokość możliwej kreacji nowego pieniądza przez banki komercyjne na cele kredytowe.

Obniżenie stopy rezerwy obowiązkowej oznacza zwiększenie mnożnika depozytowego, co wskazuje na zwiększone możliwości kredytowe banków.

Zwiększenie zaś stopy rezerwy obowiązkowej obniża mnożnik depozytowy i tym samym wskazuje na zmniejszone możliwości kredytowe banków komercyjnych.

- suma możliwych kredytów

- pierwsza nadwyżka depozytu w banku A

u - stopa rezerwy obowiązkowej

Mnożnik kreacji pieniądza

- relacja gotówki w obiegu do całkowitej sumy depozytów (wkładów)

w bankach komercyjnych

- relacja rezerw obowiązkowych do sumy depozytów

Im niższa jest obowiązkowa stopa rezerwy gotówkowej
tym wyższy jest mnożnik kreacji m_k i tym większa będzie podaż pieniądza M₁=G+D, i odwrotnie.

Z kolei wzrost relacji gotówki do depozytów
spowoduje spadek wartości mnożnika kreacji pieniądza i tym samym zmniejszeniem podaży pieniądza przez banki.

4) Czynniki determinujące podaż pieniądza (prawo Fishera) str. 254

Podaż pieniądza jest to ilość pieniądza, która trafia na rynek. Najważniejszą rzeczą jest zapewnienie odpowiedniej regulacji dopływu i odpływu pieniądza z obiegu tak, aby nie występował on w nadmiarze lub w niedostatku. Jest to uzależnione od polityki prowadzonej przez bank centralny. Nadmiar pieniądza w obiegu powoduje inflację (wzrost cen) a niedostatek pieniądza powoduje deflację, czyli kurczenie się podaży pieniądza. Oba te zjawiska są zjawiskami niepożądanymi na rynku i zadaniem banku centralnego jest umiejętna regulacja podaży pieniądza w obiegu.

Jakie czynniki ekonomiczne wyznaczają wielkość pieniądza w obiegu próbuje wyjaśnić ilościowa teoria pieniądza, której autorem jest amerykański ekonomista Irving Fisher:

M * V = P * Y

M - ilość pieniądza w obiegu

V - szybkość obiegu pieniądza

P - przeciętny wzrost poziomu cen

Y - realna wielkość produktu narodowego brutto w cenach stałych

Istota ilościowej teorii pieniądza stwierdza, że w długim okresie wzrost ilości pieniądza w obiegu M prowadzi do przeciętnego wzrostu poziomu cen P. Zmiany realnego dochodu narodowego Y dokonują się pod wpływem innych czynników wpływających na wzrost dochodu narodowego, a nie pod wpływem wzrostu podaży pieniądza.

W powyższej formule związki mają charakter czysto funkcjonalny, a nie przyczynowo-skutkowy. Nie wiadomo bowiem, co jest przyczyną pierwotną , a co skutkiem.

5) Rodzaje popytu na pieniądz str. 262

Popyt na pieniądz zgłaszają różne podmioty gospodarcze.

Motywy kształtujące popyt pieniądza:

Motyw transakcyjny czyli konieczność posiadania pełnej gotówki na bieżące zakupy i płatności jeżeli nie można lub się nie chce tego załatwić przy pomocy obrotu bezgotówkowego - pieniądz jest potrzebny po to, aby móc zapłacić za potrzebne i pożądane przez nas towary i usługi. Wzrost cen oznacza wzrost zapotrzebowania na pieniądz transakcyjny, dlatego popyt na pieniądz transakcyjny jest zawsze popytem w kategoriach realnych.

Motyw ostrożności (przezorności) czyli konieczność utrzymywania pewnych rezerw gotówki na nieprzewidziane, a konieczne wydatki lub szanse zawarcia zyskownych transakcji, a także ze względu na brak pewności uzyskania w pewnym czasie odpowiednich dochodów.

Ludzie chcą mieć nie tylko tyle pieniędzy ile im potrzeba na konkretny jeden towar lub usługę. Zawsze chce się mieć jeszcze więcej, aby mieć jakieś zabezpieczenie.

Motyw spekulacyjny (portfelowy) jest związany ze skłonnością pewnej części podmiotów gospodarczych do gry na rynku papierów wartościowych. Najmniejszym ryzykiem charakteryzują się obligacje skarbowe, które gwarantują stały dochód.

Uczestnicy gry ciągle rozważają korzyści i straty , jakie mogą wynikać z tytułu kupna lub sprzedaży określonych papierów wartościowych.

Wraz ze wzrostem dochodu narodowego rośnie popyt na pieniądz transakcyjny i przezorności. Popyt na pieniądz zależy od ceny.

popyt na pieniądz

podaż pieniądza

Krzywa popytu ma tendencję spadkową. Natomiast zależność między popytem na pieniądz a stopą procentową jest odwrotnie proporcjonalna; im wyższa stopa procentowa tym mniejszy popyt na pieniądz i odwrotnie, im mniejsza stopa procentowa tym wyższy popyt na pieniądz.

Pogrubiony odcinek funkcji popytu na pieniądz ilustruje pułapkę płynności.

Charakteryzuje się ona tym, ze stopa procentowa osiąga najniższy możliwy poziom.

Polityka pieniężna banku centralnego wpada w pułapkę płynności, co pozbawia bank możliwości skutecznego oddziaływania na inwestycje.

6) Funkcje banku centralnego

Centralny Bank Państwa:

• formułowanie i realizacja polityki pieniężnej

• organizowanie i kontrola procesu rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym

• współodpowiedzialność za politykę dewizową i politykę kursu walutowego

• obsługa kasowo-rozliczeniowa instytucji rządowych

• kredytowanie budżetu

• obsługa długu rządowego

• zarządzanie rezerwami dewizowymi

• gromadzenie i analizowanie informacji finansowych

• prognozowanie i ocena procesów gospodarczych

Bank emisyjny:

• wprowadzanie w obieg znaków pieniężnych

• organizowanie obiegu pieniężnego

• regulowanie ilości pieniądza w obiegu

Bank banków:

• oddziaływanie na system bankowy mając na celu egzekwowanie przyjętej polityki monetarnej

• funkcje nadzorcze związane z przestrzeganiem prawa bankowego

• zapewnienie bezpieczeństwa zgromadzonych wkładów

• tworzenie regulacji zapewniających płynność systemu bankowego

• bank centralny jest kredytodawcą ostatniej instancji

• prowadzenie operacji otwartego rynku

7) Instrumenty banku centralnego

Rezerwa obowiązkowa - wielkość jaką muszą utrzymać Banki Komercyjne w Banku Centralnym i są one określane w procentach przez Radę Polityki Pieniężnej. Możliwe jest utrzymywanie wyższej rezerwy ale nie może ona być niższa. Konieczność tworzenia rezerwy finansowej wynika z tego, że banki komercyjne mają zdolność tworzenia dodatkowej podaży pieniądza, co może czasami kolidować z polityką banku centralnego.

Równocześnie bank centralny tworzy rezerwę płynności dla każdego banku komercyjnego, która może być uruchomiona w trudnej sytuacji finansowej za zgodą banku centralnego.
Nie oprocentowana rezerwa obowiązkowa jest także źródłem potencjalnego zysku banku centralnego.

Stopa dyskontowa - tj. stopa procentowa ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Bank centralny jest kredytodawcą ostatniej instancji.
Jest on w stanie udzielić pożyczek bankom komercyjnym w sytuacji zagrożenia ich płynności finansowych co do wypłacalności. Jest to tzw. Kredyt refinansowy. Procent od tego kredytu jest wyższy od stopy procentowej płaconej od depozytów terminowych tak aby banki z niego korzystały tylko w ostateczności. Powinien on być jednak niższy od procentu pobieranego od udzielanych kredytów, gdyż w przeciwnym przypadku byłby on nieopłacalny.

Operacje otwartego rynku - polegają na zakupie bądź sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny na otwartym rynku giełdowym w celu zmiany wielkości bazy monetarnej. Przedmiotem tych operacji są z reguły krótkoterminowe obligacje państwowe. Chcąc doprowadzić do ożywienia gospodarczego bank centralny ustala niską stopę dyskontową i skupuje obligacje (pojawia się na rynku więcej pieniądza) a w przypadku załamania gospodarczego bank wstrzymuje się od kupowania obligacji, ustala wysoką stopę dyskontową i tak hamuje dopływ pieniądza na rynek.

8)Sposób oddziaływania banku centralnego na przebieg koniunktury gospodarczej s.273

Bank centralny w każdej gospodarce rynkowej spełnia niezmiernie istotne funkcje.

Najważniejszą rzeczą jest zapewnienie odpowiedniej regulacji dopływu i odpływu pieniądza z obiegu tak, aby nie występował on w nadmiarze lub w niedostatku. Jest to uzależnione od polityki prowadzonej przez bank centralny.

By bank centralny za pomocą polityki monetarnej zwiększył dopływ pieniądza do obiegu w okresach dekoniunktury lub recesji gospodarczej może:

• obniżać wskaźnik rezerw obowiązkowych,

• zwiększać kwotę udzielanych kredytów refinansowych przy odpowiednio obniżonej stopie dyskontowej,

• zakupywać papiery wartościowe na otwartym rynku kapitałowym.

Natomiast w drugim przypadku za pomocą odpowiednio utwardzonej polityki monetarnej zmniejsza nadmiar pieniądza w obiegu w okresach wzrostu napięć inflacyjnych i groźby załamania gospodarczego bank centralny może:

• podwyższać wskaźnik rezerw obowiązkowych,

• ograniczać pulę środków na kredyty refinansowe i podnosić stopę dyskontową,

• sprzedawać obligacje rządowe znajdujące się w posiadaniu banku centralnego.

Monetaryści wyznają pogląd, że odpowiednio rygorystyczna regulacja zwiększania podaży pieniądza jest czynnikiem zupełnie wystarczającym do hamowania wzrostu cen i utrzymywania gospodarki w stanie wysokiej aktywności.

9) Charakterystyka przebiegu klasycznego cyklu koniunkturalnego str. 278

W gospodarce występują okresy zwiększania się aktywności gospodarczej, jak i spadku produkcji, więc dochód narodowy (wzrost produkcji przemysłowej) ulega powtarzającym się wahaniom.

Z wahaniami koniunkturalnymi wiąże się pojęcie cyklu koniunkturalnego, który przejawia się okresowymi i w miarę regularnymi wahaniami produkcji i zatrudnienia czynników wytwórczych.

trend wzrostu

cykl koniunkturalny

Cykl koniunkturalny składa się z 4 faz:

1. OŻYWIENIE, które charakteryzuje się:

• wzrostem dochodu narodowego,

• wzrostem zatrudnienia,

• wzrostem wydatków konsumpcyjnych,

• popyt wzrasta szybciej w stosunku do wzrostu podaży produkcji,

• wzrost cen dóbr i papierów wartościowych,

• wzrost zapotrzebowania na kredyty,

• wzrost obrotów na rynku nieruchomościami i papierów wartościowych,

• wzrost zapasów w produkcji i w handlu,

• atmosfera optymizmu.

2. SZCZYTOWY STAN KONIUNKTURY - następuje gdy inwestycje osiągają swój najwyższy poziom i przestają rosnąć:

• stopniowy wzrost kosztów produkcji w stosunku do wzrostu cen (w szczytowym okresie wykorzystuje się gorsze maszyny, zatrudnia się pracowników o niższych kwalifikacjach, zwiększa się pracę w godz. nadliczbowych),

• wzrostowi dochodów towarzyszy wzrost skłonności do oszczędzania,

• maleje skłonność do konsumpcji,

• stopniowe wygasanie optymistycznych nastrojów.

3. ZAŁAMANIE GOSPODARCZE - kryzys nadprodukcji, pierwsze sygnały:

• spadek kursów papierów wartościowych,

• zahamowanie wzrostu cen,

• występuje nadprodukcja,

• przedsiębiorstwa gromadzą za dużo zapasów w stosunku do słabnących możliwości popytu,

• duża liczba bankructw.

4. DEPRESJA (dno kryzysu):

• marża zysku gwałtownie spada,

• banki komercyjne ograniczają kredyty,

• spadkowi produkcji dóbr inwestycyjnych towarzyszy z reguły mniejszy spadek produkcji dóbr konsumpcyjnych (społeczeństwo próbuje utrzymać swój poziom konsumpcji na dotychczasowym poziomie lub nieznacznie go ograniczyć),

• gospodarka funkcjonuje na zwolnionych obrotach.

I tak po depresji następuje znów ożywienie, gdzie:

• rośnie powoli zatrudnienie,

• wyczerpują się stopniowo nagromadzone zapasy,

• zaczyna się poprawiać relacja cen do kosztów wytwarzania - zwiększenie zysków,

• pewne obniżenie stopy procentowej od kredytów w bankach,

• zwiększenie wydatków inwestycyjnych,

• rosną kursy akcji i obligacji,

• rośnie atmosfera optymizmu.

Silniejsi przedsiębiorcy, którzy przetrwali kryzys, wykorzystują okres niepomyślnej koniunktury i dokonują renowacji swojego kapitału, czyli kupują nowoczesne maszyny co umożliwia im obniżyć koszty wytwarzania i podnieść wydajność pracy. Poprzez takie działania wzmacniają swoją pozycje konkurencyjna na rynku.

Współcześnie na skutek ingerencji państwa i bardziej racjonalnej polityki gospodarczej przedsiębiorstw cykle gospodarcze uległy spłaszczeniu i wyróżnia się dwie fazy : ożywienie i recesję.

Przez wiele lat popularne było twierdzenie, że należy za wszelką cenę przeciwdziałać wahaniom produkcji, a zwłaszcza jej spadkom. Musimy jednak pamiętać, że cykl koniunkturalny jest zjawiskiem normalnym w gospodarce wolnorynkowej. Warto wiedzieć, że chwilowe załamanie gospodarcze i spadek produkcji pozwala na eliminację słabszych podmiotów i restrukturyzację pozostałych.

10) Deformacja cyklu po II wojnie światowej - przyczyny deformacji str. 281

Po 1945 roku nastąpiła nowa faza rewolucji przemysłowej. Wysoka rozwinięta gospodarka rynkowa wkroczyła w epokę energii atomowej i przyspieszonego rozwoju elektroniki, automatyki, komputerów. Ten ogromny postęp techniczny, połączony z rosnącymi wydatkami na zbrojenia oraz stale rosnące wydatki na dobra konsumpcyjne (mieszkania, samochody, sprzęt), były główną przyczyną osłabienia amplitudy wahań koniunkturalnych.

Fazy ekspansji stały się dłuższe, a fazy recesji uległy skróceniu. Cykl stracił więc na swojej regularności.

Po II wojnie światowej miejsce 8-10 letnich klasycznych cykli gospodarczych zajęły małe cykle obejmujące 3-4 letni okres. Te krótkookresowe cykle wiążą się głównie z wahaniami w stanie zapasów.

Na przebieg cyklu koniunkturalnego w każdym kraju oddziałuje także wiele czynników zewnętrznych, jak: przepływa kapitałów z jednego kraju do innego, skala inwestycji, zmiany kursów walut oraz polityka handlowa dot. eksportu i importu.

W sumie można stwierdzić, że po II wojnie światowej w rozwiniętej gospodarce rynkowej dokonało się wiele korzystnych zmian. Spowodowało to istotne osłabienie zjawiska cykliczności, ale nie zdołano tego zjawiska całkowicie wyeliminować.

11) Bezrobocie - istota i rodzaje bezrobocia str. 287 i 289

Bezrobocie - jest to zjawisko polegające na tym, że część osób zdolnych do pracy i chcących pracować pozostaje bez pracy.

Bezrobotny - osoba zdolna do pracy i gotowa do jej podjęcia w ramach stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, pozostająca bez pracy i nie ucząca się w szkole, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zamieszkania rejonowym urzędzie pracy.

Bezrobocie mierzymy stopą bezrobocia.

Stopa bezrobocia - jest to odsetek nie zatrudnionej siły roboczej w stosunku do ogólnej liczby ludzi zdolnych do pracy

Rodzaje bezrobocia:

- frykcyjne - wynika z niedostosowania posiadanych kwalifikacji i miejsca zamieszkania do wymaganych miejsc pracy.

- strukturalne - pojawia się wówczas, gdy w określonych regionach kraju lub gałęziach występuje zastój gospodarczy i absolwenci nie mogą znaleźć zatrudnienia.

- dobrowolne - jest spowodowane tym, że pewna część pracowników poszukujących zatrudnienia nie akceptuje poziomu płacy realnej.

- przymusowe - jest pochodnym istnienia gwarancji płacy minimalnej i działalności związków zawodowych.

- ukryte - gdy zatrudnienie w strefach gospodarki jest większe niż rzeczywiste potrzeby, w Polsce największe bezrobocie tego typu występuje w rolnictwie.

- sezonowe - bezrobocie to dotyczy określonych stref działalności (np. w rolnictwie, budownictwie, turystyce) które występuje tylko przez pewien okres czasu w roku.

- technologiczne - związane z wprowadzeniem nowej technologii i technik, które powodują zmniejszenie zapotrzebowania na pracowników.

- koniunkturalne - dobra koniunktura w gospodarce powoduje obniżenie bezrobocia, zła powoduje wzrost bezrobocia.

- chroniczne (stałe) - występuje na terenach o słabej infrastrukturze przemysłowej np. w Polsce bezrobocie to głównie występuje na Pomorzu.

Zjawisko bezrobocia pociąga za sobą negatywne konsekwencje społeczne i ekonomiczne.

12) Skutki bezrobocia str. 292

Zjawisko bezrobocia pociąga za sobą negatywne konsekwencje społeczne i ekonomiczne.

Im dłużej ktoś jest bezrobotny tym jest mniej interesujący dla potencjalnego pracodawcy, gdyż umiejętności i doświadczenie stopniowo się dezaktualizują.

Bezrobocie jest z reguły większe na obszarach peryferyjnych większych miast, w rejonach słabo rozwiniętych.

Bezrobocie prowadzi do:

• bieda i izolacja społeczna,

• złe warunki życia i środowiska,

• brak zaufania do samego siebie,

• niskie dochody,

• stres w rodzinie,

• spadek kondycji intelektualnej i duchowej,

• pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego,

• ograniczony dostęp do rynku mieszkaniowego,

• mniejsze możliwości transportu,

• niewystarczający stopień mobilności zawodowej,

• zwiększone trudności ze znalezieniem nowej pracy.

Skutki bezrobocia w skali makroekonomicznej obejmują:

• straty produkcji w wyniku niepełnego wykorzystania siły roboczej,

• obciążenie budżetu państwa z tytułu finansowania zasiłków wypłacanych bezrobotnym,

• straty we wpływach podatkowych do budżetu państwa (które byłyby mniejsze gdyby ci bezrobotni pracowali i płacili podatki dochodowe)

13) Inflacja - istota i rodzaje inflacji (kryteria podziału) str. 293

Inflacja - to wzrost cen towarów i usług w danym okresie w stosunku do okresu poprzedniego.

Inflację mierzymy przy pomocy tzw. stopy inflacji.

Stopa inflacji jest to procentowy wzrost cen, koszyka najczęściej spożywanych towarów i usług.

a) Rodzaje inflacji z punktu widzenia przyczyny:

• popytowa - ciągniona przez popyt - wynika z nadwyżki popytu nad podażą, prowadzi do ograniczenia zaspokojenia efektywnego popytu. Związane jest to przede wszystkim z wydatkami budżetu państwa oraz powstaniem deficytu, przy czym im wyższy jest deficyt budżetowy tym wyższa stopa inflacji popytowej,

• kosztowa - pchana przez koszty - za tą inflację czyni się odpowiedzialnym związki zawodowe lub monopole. Monopole powodują wzrost kosztów towarów, a co za tym idzie producenci w cenie swoich wyrobów muszą uwzględnić wzrost cen surowców. Natomiast związki zawodowe wymuszając wzrost płac nominalnych powodują wzrost kosztów wytwarzania.

b) Rodzaje inflacji ze względu na wysokość stopy inflacyjnej:

• ukryta - wyraża się w nadwyżce popytu nad ograniczoną podażą dóbr i usług. Wiele cen kształtowało się poniżej kosztów własnych, co wymagało stosowania na wysoką skalę dotacji z budżetu państwa. Skutkiem ukrytej inflacji były: kupowanie na zapas, kolejki, przekupstwo, nieuprzejma obsługa.

• pełzająca - od 3 do 5% - nie powoduje zakłóceń w gospodarce

• krocząca - od 5 do 10%

• galopująca - od 10 do 50% - w rezultacie powoduje zahamowanie wzrostu gospodar.

• hiperinflacja - powyżej 100% - trudno ją kontrolować w gospodarce i powoduje ona duże zadłużenie

14) Krzywa Philipsa i jej modyfikacja str. 299

Badania A.W. Philips wykazały wysoki stopień zależności pomiędzy stopą inflacji a stopą bezrobocia. Okazało się, że przy wysokiej stopie inflacji występuje niska stopa bezrobocia, i odwrotnie. Na tej podstawie sformułował on krzywą o nachyleniu ujemnym:

0

stopa bezrobocia w %

Krzywa Philipsa wskazuje zjawisko wymienności, czyli, ze można wybierać na zasadzie „coś za coś” - np. państwo musi wybierać między niższym bezrobociem a wyższą stopą inflacji lub odwrotnie.

Po latach 70 pojawiły się nowe, niekorzystne zjawiska (stagnacja) które spowodowały przesunięcie krzywej Philipsa do góry.

15) Skutki inflacji str. 304

Wzrost inflacji powoduje:

• dla przedsiębiorcy inflacja powoduje duże zamieszanie w kalkulacji kosztów produkcji - niepewność w przewidywaniu zysków, co zniechęca do podejmowania ryzykownych inwestycji,

• wzrost stopy oprocentowania wkładów terminowych,

• wzrost oprocentowania kredytów udzielanych na działalność inwestycyjną,

• drożeje import - wzrost cen krajowych,

• obniżenie realnych dochodów ludności,

• obniża poziom życia pracowników, emerytów, rencistów i bezrobotnych,

Każda inflacja prowadząca do wzrostu cen bez wzrostu produkcji jest zjawiskiem niepożądanym zarówno przez przedsiębiorców, jak i konsumentów. Jest ona jednak w jakimś stopniu nieunikniona.

Żaden rząd na świecie nie lekceważy inflacji, nawet tej pełzającej, gdyż zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że może ona przerodzić się w inflację galopującą, a w skrajnych przypadkach w hiperinflację. Oznacza to wówczas nieuchronny upadek rządu i przegraną w najbliższych wyborach.

Z reguły z powodu inflacji cierpią grupy społeczne o niskich dochodach.

16) Sposoby przeciwdziałania inflacji str. 306

a) prowadzenie polityki „trudnego pieniądza ” - polega na likwidacji lub ograniczeniu dotacji podmiotowych (dla przedsiębiorstw) i przedmiotowych. Polega także na ograniczeniu wydatków o charakterze społecznym.

b) skłanianie obywateli do oszczędzania - gdy polityka „trudnego pieniądza ” nie jest skuteczna, oferuje się obywatelom atrakcyjne oprocentowanie lokat w banku w stosunku do stopy inflacji i w przypadku niektórych produktów ustala się ceny urzędowe. Do niedawna ceny urzędowe były ustalane na paliwa i energię.

c) ustalanie cen urzędowych - na paliwa i energię powoduje obniżenie tempa wzrostu inflacji gospodarczej. W warunkach gospodarczego rozwoju ilość towarów objętych cenami urzędowymi systematycznie maleje.

1

10

stopa inflacji w %

stopa procentowa

---