Praca domowa - jak powinna być.
5/
o resztkach : de reliquiis
do licznych języków : ad multas linguas
4/
Puella linguam discit.
Lingua antiqua mihi placet - Podoba Mnie się język starożytny.
Tibi placeo? - Podobam się tobie?
Mihi places - Podobasz się mnie.
DEKLINACJA DRUGA
Należą do niej rzeczowniki, których Genetivus singularis kończą się na „- i”.
Należą tutaj rzeczowniki rodzaju męskiego (Masculinum) i nijakiego (Neutrum).
Dla Nominativus rodzaju męskiego rzeczownik może posiadać dwie różne końcówki - jedna to „- us”, druga to „- er”. Dla rodzaju nijakiego Nominativus przyjmuje końcówkę „- um”. Wygląda to mniej więcej tak... :
Masc. Neutr.
Nom : - us, - er - um
Gen : - i - i
Przykład : Populus, populi to rzeczownik, który należy do drugiej deklinacji, ponieważ Genetivus kończy mu się na „- i” (populi), oraz Nominativus kończy mu się na „- us”.
De facto musisz najpierw spojrzeć na Genetivusa, a później na Nominativusa i będziesz wiedział, do której deklinacji należy.
Pojawiają się jednak dwie regułki, dla których nie ma takiej zasady - trzeba się ich po prostu wykuć. Na przykład, dla rzeczownika magister, magistri (nauczyciel, mistrz) widać, że „e” w Genetivusie znika. Dla innego rzeczownika, puer, pueri (chłopiec)- „e” zostaje na swoim miejscu. Trzeba po prostu uważnie czytać w słowniku.
Druga regułka - kiedy rzeczownik kończy się w Nom. na „- ium”, w Gen. Najprawdopodobniej będzie miał końcówkę „- ii”.
Teraz zrobimy sobie tabelkę, jak się odmieniają w zależności od przypadków rzeczowniki drugiej deklinacji. Populus - lud; magister - nauczyciel; verbum - słowo.
Dla liczby pojedyńczej : Singularis
Nom. (kto, co) populus magister verbum (-us, -er, -um)
Gen. ( , ) populi magistri verbi (- i)
Dat. (komu, czemu) populo magistro verbo (- o)
Acc. (kogo, co) populum magistrum verbum (- um)
Abl. (kim, czym) populo magistro verbo (- o)
Voc. Popule magister verbum (-e, -er, -um)
!!! Dla Neutrum w drugiej deklinacji ZAWSZE jest tak, że Nom = Acc = Voc. W Pluralisie będą kończyć się na „- a”.
Dla liczby mnogiej : Pluralis od populus, magister, verbum.
Nom populi magistri verba (- i, - a)
Gen populorum magistrorum verborum (- orum)
Dat populis magistris verbis (- is)
Acc populos magistros verba (- os, - a)
Abl populis magistris verbis (- is)
Voc populi magistri verba (- i, - a)
Ćwiczonko :
Annus, -i = annus, annui, czyli deklinacja druga, rodzaj męski.
Puer, pueri = deklinacja druga, rodzaj męski
Studium, - i = studium, studii, deklinacja druga, rodzaj nijaki.
Sine ira et studio = „bez gniewu i zapalczywości.
Sine łączy się TYLKO z Ablativusem.
Oczywiście, zdarzają się wyjątki w drugiej deklinacji. Takim wyjątkiem jest na przykład Vir, viri = mężczyzna.
PRZYMIOTNIKI
Mieliśmy już przymiotniki rodzaju żeńskiego, teraz będziemy mieć rodzju męskiego i nijakiego. Uczymy się w formie podstawowej, czyli w Nom. Sing. w kolejności : Masc., Fem., Neut. Takie będą również hasła słownikowe. Będzie można zobaczyć w zapisie - jeśli dla Masc. Przyjęło końcówkę „-us, -er”, dla Neut. końcówkę „- um”, to przymiotnik w tych rodzajach należy do drugiej deklinacji. A jeśli rodzaj żeński tego przymiotnika ma końcówkę „- a”, najprawdopodobniej należy do pierwszej deklinacji. To ważne, bo zaraz będzie niezły bajer...
Mamy kilka różnych sposobów zapisywania takich przymiotników :
longus, longa, longum - długi, długa, długie
longus, - a, - um = znaczy dokładnie to samo
longus, 3 = to samo, ten zapis wykorzystywany w małych słownikach. Trójka oznacza, że ma trzy końcówki rodzajowe, a nie, że do trzeciej koniugacji należy...
Pamiętaj, że przymiotnik musi zgadzać się z rzeczownikiem pod względem liczby, oraz rodzaju! (Myślę, że przymiotnik jeszcze idzie ZA rzeczownikiem...)
Na przykład - vita longa : długie życie. Jak widzisz, „życie” jest rodzaju żeńskiego, więc i przymiotnik jest rodzaju żeńskiego. Clarus, 3 = „sławny”. A zatem „sławne słowo” będzie verbum clarum, ponieważ jest rodzaju nijakiego.
Ale trzeba zauważyć, że nie zawsze będzie tak prosto. Pamiętasz wyjątki w pierwszej deklinacji, profesje męskie, które się odmieniają według pierwszej deklinacji? Jak zatem będzie, gdy i rzeczownik i przymiotnik będą musieli się połączyć, ale każdy z nich należy do innej deklinacji? Po prostu każdy się będzie odmieniał według swojej deklinacji.
Na przykład : „dobry poeta” = poeta bonus
Nom = poeta bonus
Gen = poetae boni
Dat = poetae bono
Acc = poetam bonum
Abl = poetae bono
Voc = poeta bone!
I wszystko jasne? To dobrze...
SŁOWNICZEK MAŁY
Porto, 1 - nieść, przynosić.
Exporto, 1 - wynosić
Importo, 1 - wnieść
Apporto, 1 - przynieść
Ad-hibeo, adhibere, adhibui, adhibitum - używać, stosować
Postea - później
Unam - jednego
Scio, scire, scivi scitum -
Accipio, accepere, accepi, acceptum - przyjmować
Accipio, 3 - przyjmować
Capio, 3 = capio, capere, cepi, captum - chwytać
Principium, - i - początek, zasada
Miser, misero, miserum - nieszczęśliwy
Sacer, sacra, sacrum - święty
Bonus, 3 - bonus, bona, bonum - dobry
Malus, mala, malum - zły
Verus, vera, verum - prawdziwy
Falsus, falsa, falsum - fałszywy
Bonum, boni - dobro
Malum, - i - zło
Verum, - i - prawda
Falsum, - i - fałsz
Parvo - mały