Konspekt analizy fragmentu „Ferdydurke” pt „Philibert dzieckiem podszytym” Witolda Gombrowicza

I. Rozpoznanie:

• To oddzielne opowiadanie wpisane / dopisane w „Ferdydurke”

• 1937- wydanie „Ferdydurke”

• 1931- opowiadanie pochodzi z „Pamiętnika z okresu dojrzewania”

• Tytuł został zaczerpnięty:

- z powieści Sinclaira Lewisa „Babitt”

- ze sformułowania The key of Thirty Door

- 30 lat to połowa życia (33 lata to wiek Chrystusa)

• Motyw podróży- to łączy tą lekturę z Dantym

• Ta powieść jest amorficzna- złożona z wielu kawałków

• „Ferdydurke” to forma collagu (historia o Józiu, Philibercie), wprowadzenie esejów

• To opowiadanie jest kwintesencją tego co dzieje się w całej lekturze

• To opowiadanie bezpośrednio nie wiąże się z fabułą całej lektury, człowiek wypada z formy- ten temat łączy te dwa teksty

II. Narrator:

• Postać, 3 os. l. poj. (w odróżnieniu od historii Józia), obserwator meczu, widz, snuje refleksje, słyszy (oklaski pełniące rolę refrenu)

• Narrator sentencjonalny- ocenia, poucza (Walter „Kandyd” tu zostaje przedstawiona fabuła i ja skomentowana przez narratora)

• Posługuje się ironią, kpi z rad (absurdalnych)

• Refren podkreśla rolę obserwatora

III. Bohaterowie:

• Gracze + widzowie

• Gracze- champion (syn wieśniaka, mistrz), rywal; grają bez piłki (to jest I absurdalna sytuacja), grają swoją rolę (na tej zasadzie polega życie)

• Widzowie- Pułkownik (jest z dziewczyną, zazdrości sławy, dziewczyna nadaje mu formę zachowania; drugi człowiek wpływa na nasze zachowanie- usiłuje narzucić nam rolę), przemysłowiec i jego żona (bije epileptyka- to poza psychologiczna)

• Philibert- jest znakiem, że akcja wywołuje reakcję

IV. Motywy:

• Gra- (pojedynek, walka)- motyw teatru (świat jest kortem tenisowym), widzowie stają się aktorami, jedna sytuacja rodzi drugą, każdy człowiek ma do odegrania określoną rolę (jeśli tak jest to nie jesteśmy wolni)

• Wniosek- ujawnia się tu determinizm, nie ma ludzi wolnych, inni narzucają nam określoną rolę

• Mecz- zawsze uczestniczymy lub odgrywamy jakiś

V. Konwencja i środki stylistyczne:

• Konwencja- to literatura absurdu, przedstawia sytuacje nieprawdopodobne z punkty życiowego, parabola- ma sens dosłowny (absurdalny) i ukryty (bardzo głęboki)

• Wniosek- Gombrowicz rozpoczyna nurt nowej literatury (jej przedstawiciele to: E. Jonesco, S. Beckett, , S. Mrożek, T. Różewicz), tworzy sytuacje umowne

• Środki:

- redukcja absurdalna- doprowadzenie danej sytuacji do absurdu, mnożenie absurdu i nonsensu, nonsens rodzi nonsens na zasadzie analogii (mecz- pojedynek)

-czarny humor- naśmiewanie się z sytuacji tragicznych ( z takich, z których się normalnie nie śmiejemy)

-parodia- jej celem jest ośmieszenie (konwencji powieściowych, meczu, konwencji rodowodu)

-vie roman- powieść życia, przedstawienie biografii bohatera

VI. Podsumowanie:

Gombrowicz zapoczątkował literaturę absurdu. Opowiadanie to bezpośrednio nie łączy się z całością lektury ale ma z nią wspólny temat.

Opracowała Daria Kaniewska III a

---