MACICA

1. Wymień najważniejsze choroby szyjki macicy oraz omów zmiany łagodne

1. Choroby szyjki macicy:

1. przewlekłe zapalenie szyjki maicy

2. polip szyjkowy

3. rozrost drobnogruczołowy błony śluzowej kanału szyjki macicy

4. mięśniak gładkokomórkowy

5. zmiany spowodowane przez HPV

6. nowotworzenie śródnabłonkowe - CIN

7. naciekający rak płaskonabłonkowy szyjki macicy

8. gruczolakorak błony śluzowej kanału szyjki macicy

2. Zapalenie szyjki macicy:

• źródłem zakażenia jest pochwa bogata we florę bakteryjną i wirusową (HSV, Trichomonas vaginalis, Gonococci, Candida, Chlamydia trachomatis)

• cervicalis acuta - może być spowodowane zakażeniem wirusem opryszczki zwykłej, łącznie z zajęciem sromu i pochwy

• glikogen w złuszczonych komórkach nabłonkowych jest substratem dla licznych bakterii, które podnoszą pH pochwy - takie warunki środowiskowe wraz z florą bakteryjna sprzyjają procesowi metaplazji płaskonabłonkowej nabłonka walcowatego w strefie transformacji

• w strefie transformacji dochodzi do metaplazji nabłonka, zamknięcia ujść gruczołów szyjkowych torbielak Nabotha, czemu towarzyszy odczyn zapalny z powstaniem nadżerek procesy regeneracyjne, co razem daje obraz cervitis chronica

• brak objawów bólowych, świądu, pieczenia, sygnałem są upławy

• we wzierniku - zaczerwienienie, lekko przerośnięta szyjka, diagnostykę dopełniają rozmazy i posiewy pobrane z szyjki

3. Zmiany spowodowane przez HPV

• HPV to ważny czynnik etiologiczny raka szyjki macicy

• do zakażeń dochodzi drogą płciową

• kłykciny kończyste - na tarczy lub w strefie transformacji pojedyncze lub mnogie brodawkowate rozrosty nabłonka wielowarstwowego (również w sromie)

• mikroskopowo - nieprawidłowy nabłonek zawierający komórki dwujądrowe (głównie w powierzchownych warstwach) oraz koilocyty

• cechy infekcji wirusowej można stwierdzić w badaniu cytologicznym

• zmiany mogą współistniec z śródnabłonkowym nowotworzeniem, częste typy to HPV 16 i 18, 31, 33, 35, 66

4. Polip szyjkowy (polypus colli uteri)

1. zmiana rzekomonowotworowa związana z zapaleniem

2. dotyczy 5% kobiet

3. ulega owrzodzeniu - może powodować krwawienie międzymiesiączkowe

4. gładkie, okrągłe, średnicy 1-5 cm

5. mikroskopowo:

• zbudowane z podścieliska błony śluzowej kanału szyjki macicy oraz gruczołów, często rozdętych przez śluz

• powierzchnia owrzodziała i zmieniona zapalenie może ulec metaplazji płaskonabł.

5. Rozrost drobnogruczołowy błony śluzowej kanału szyjki macicy - hyperplasia microglandularis endocervii

• zmiana rozrostowa wywołana zaburzeniami hormonalnymi: w czasie ciąży, u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne zawierające progesteron

• mikroskopowo - zwiększenie liczby gruczołów szyjkowych i dezorganizacja ich architektoniki, czasem z towarzyszącym przekształceniem doczesnowym zrębu

• zmiany mogą być bezobjawowe lub częściej nadmiar śluzowej wydzieliny - upławy

2. Wyjaśnij pojecie ectropion i omów nowotworzenie śródnabłonkowe oraz czynniki ryzyka raka szyjki

Ektropion

Przemieszczenie się nabłonka walcowatego poza ujście zewnętrzne (niewłaściwa nazwa: nadżerka gruczołowa szyjki macicy) używana w odniesieniu do czerwonego

nieregularnego obszaru na tarczy wokół ujścia zewnętrznego.

W okresie reprodukcyjnym nabłonek metaplastyczny strefy przekształcenia łatwo ulega zmianom, które bardziej nasilone uważane są za stany przedrakowe i określane są jako wewnątrznabłonkowe (śródnabłonkowe) nowotworzenie szyjki macicy.

- neoplasia intraepithelialis cervicalis - CIN

Akronim SIL - squamosus intraepithelial lesion

• zmiana śródnabłonkowa = zmiana wewnątrz nabłonka wielowarstwowego płaskiego z podziałem na 2 stopnie LSIL i HSIL

Nadżerka prawdziwa- ubytek nabłonka pokrywającego z obnażeniem zrębu łącznotkankowego (owrzodzenie pokryte ziarniną)

Nadżerka rzekoma - pseudoerosio - ektropion - potocznie nadżerka gruczołowa czyli wynicowanie nabłonka

Nadżerka ulega:

1. Metaplazji

2. Epidermizacji - nabłonek nadpełza z obwodu i pokrywa nadżerkę, gruczoły z podścieliska wydzielają śluz i mogą ulec metaplazji( 2 pierwsze samoleczenie)

3. Dysplazja- nowotworzeni śródnabłonkowe

4. Są to zmiany nabłonka w kanale szyjki macicy i dot. Nabł gruczołowego

5. Rak naciekający

Histologicznie CIN/SIL i stare pojęcie dysplazji obejmują zaburzenia różnicowania - dojrzewania komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego, co manifestuje się:

1. zmianami morfologii komórek - zmiany cytologiczne

2. zaburzenia budowy architektonicznej

Terminem nowotworzenia śródnabłonkowego określa się zajęcie przez komórki dysplastyczne i atypowe nabłonka na całej grubości.

CIN I - w szyjce macicy oznacza dysplazję nieznacznego stopnia a pojedyncze kom. atypowe pojawiają się w 1/3dolnej nabłonka

CIN II - zmiany morfologiczne zajmują już 2/3 grubości nabłonka

CIN III - dysplazja dużego stopnia, zmiany wypełniają nabłonek na całej jego grubości = określa się również jako raka przedinwazyjnego

CGIN- neoplasia intraepithelialis glanduralis cervicalis - zmiany nabłonkowe w kanale szyjki macicy noszą nazwę nowotworzenia śródnablonkowego nabłonka gruczołowego szyjki macicy

Jeżeli w CIN II mamy odczyn zapalny = odporność

CIN I - wiąże się z niewielkim ryzykiem raka

CIN II i III większe ryzyko raka

U 50% pacjentek z CIN I - spontaniczna regresja

U20% z CIN I dochodzi w ciągu 10lat do progresji w CIN III

U 20% z CIN III ->rozwija się rak inwazyjny szyjki macicy w ciągu 10 lat

Konieczne ąa badania przesiewowe - cytologiczne - ocena wg systemu Bethesda - co 3 lata u kobiet między 25-65 r.ż.

Czynniki ryzyka raka szyjki macicy : patrz 3

3. Wymień czynniki ryzyka i podaj histoklinikę raka szyjki macicy

1. Czynniki ryzyka raka szyjki macicy:

• „choroba matek”

• urazy mechaniczne i uszkodzenia

• wczesne i liczne porody

• duża liczba partnerów

• wczesne rozpoczęcie życia płciowego

• liczne ciąże przerywane

• nieleczone przewlekłe zapalenia i uszkodzenia poporodowe, zakażenia bakteryjne i wirusowe ( wirusy HSV-2, HPV-16,18,31,32,33, bakterie, koilocytoza )

• czynniki środowiskowe

• częściej w mieście niż na wsi, prostytutki, więcej zamężnych

• choroby weneryczne

• niski poziom higieny osobistej

• karcynogeny w spermie, nieobrzezani parntnerzy

• u dziewcząt i młodych kobiet, których matki w czasie ciąży używały dietylstilbestrol ( DES )

• doustne środki antykoncepcyjne

• radioterapia na okolicę miednicy mniejszej

• palenie papierosów

• czynniki genetyczne, psychogenne

2. Histoklinika raka szyjki macicy :

1. Postacie:

• postać dwufazowa- poprzedzona CIN/SIL a następnie naciek neo (najczęstsza)

• postać jednofazowa- od razu nacieka podścielisko

Makroskopowo: formy makroskopowe w zależności od zaawansowania zmiany i rodzaju rozrostu:

1. -egzofityczna (postać kalafiorowata )

2. -owrzodziała

3. -postać twardego nacieku

4. -postać zaawansowana- szyjka może być całkowicie zniszczona a naciek może obejmować sąsiednie tkanki i struktury anatomiczne

5. -mogą się tworzyć przetoki

Klasyfikacja:

1. Carcinoma planoepitheliale

• I°keratodes ,

• II°macrocellulare akeratodes,

• III°microcellulare

Adenocarcinoma endocervicale - z nabłonka kanału i gruczołów szyjkowych, wydziela śluz w odróżnieniu od raka tzonu

Adenocarcinoma endometrioides- na podłożu endometriozy

Adenocarcinoma clarocellulare- z przewodów Wolfa, u młodych kobiet I dziewczynek ma związek z DES

Carcinoma adenoides cysticum (cylindroma-oblak)

Adenoplano carcinoma ( ca mixtum )

Carcinoma solidum

C. Klinika :

I objay wczesne:

• krwawienia

• nieregularne międzymiesiączkowe

• pomenopauzalne

• pourazowe

• cuchnące ropne upławy

II objawy póżne

1. bóle

• w okolicy brzucha

• w okolicy lędźwiowej o charakterze kolki nerkowej

2. objawy ze strony pęcherza moczowego ( częste parcie i oddawanie moczu, zaleganie moczu w pęcherzu)

3. niedrożność moczowodów, wodonercze , roponercze i odmiedniczkowe zapalenie nerek

4. objawy ze strony odbytnicy ( zaparcia, parcie na stolec, trudności w oddawaniu stolca, przetoki )

5. objawy przerzutów odległych

• -w płucach ( zator tętnicy płucnej, odoskrzelowe zapalenie płuc, zakażenia prowadzą do zgonów )

• -w kościach

D. Stadia zaawansowania wg. FIGO

stadium 0 - neoplasia śródnabłonkowa dużego stopnia CIN III

stadium I - rak ograniczony do szyjki macicy

Ia stadium przedkliniczne

Ia-1 - głębokośc nacieku do 3mm, średnica do 7mm

Ia-2 - głębokość do 5mm, średnica do 7mm

Ib - rak z inwazją większą niż Ia2, maroskopowo widoczny lub nie

Ib-1 - klinicznie widoczna zmiana poniżej 4cm

Ib-2 - klinicznie widoczna zmiana powyżej 4cm

Stadium II - rak nacieka poza szyjkę, ale nie nacieka 1/3 dolnej części pochwy

Stadium III - rak „dochodzi” do ściany miednicy mniejszej, nacieka 1/3 dolną pochwy i/lub wywołuje wodonercze lub niewydolność nerek

stadium IV - rak szerzy sie poza miednicę mniejszą i/lub nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę

przeżycie 5- letnie - 0 (100%), I a(95%), b(80%), II(55%), III (30%), IV (5%)

4. Wymień przyczyny krwawienia z jamy macicy oraz podaj obrazy morfologiczne występujące w krwawieniach czynnościowych

Krwawienie w pojęciu ginekologicznym to niewielka utrata krwi nie powodująca doraźnych konsekwencji

Krwawienia patologiczne są wyrazem:

• zaburzeń hormonalnych

• zmian organicznych w różnych częściach macicy

• nieprawidłowości położenia macicy

• nieprawidłowości ciąży

• zaburzeń ogólnoustrojowych

1. Przyczyny krwawienia:

1. czynnościowe (hormonalne; nadmierne lub niedostateczne wydzielanie estrogenów lub progesteronu):

• przetrwały pęcherzyk jajnikowy Graafa

• przetrwałe ciałko żółte

• niedoczynność ciałka żółtego

2. organiczne (spowodowane zmianami morfologicznymi; zapalenia, rozrosty, poronienia, nowotwory):

• zapalenie endometrium i szyjki macicy ( głównie pozostałości trofoblastu i zabiegi )

• polipy endometrium

• mięśniaki ( najgorsze są podśluzowe )

• gruczolistość

• neo trzonu i szyjki macicy

• krwawienie związane z ciążą:

1. poronienie wczesne ok. 12tyg

2. poronienie późne (poród niewczesny ok. 16-28 tyg)

3. ciąża pozamaciczna, łożysko przodujące,

4. przedwczesne odklejenie się łożyska

5. pęknięcie macicy

• krwawienia w okresie poporodowym:

1. atonia macicy

2. zakażenia

3. przerośnięte łożysko

(4. Obrazy morfologicznye występujące w krwawieniach czynnościowych występują w:

1. cyklu owulacyjnym (krwawienie fizjologiczne )

2. patologiach związanych z zaburzeniami wydzielania estrogenów)

Przetrwały pęcherzyk jajnikowy

-w cyklach bezowulacyjnych

-spowodowane nadmiarem estrogenów w wyniku:

• rozrostu zrębu jajnika i komórek wnękowych jajnika

• nadczynność kory nadnerczy, tarczycy

• niewydolność wątroby

• otyłość

• leki hormonalne zaw. estrogeny

• choroby wyniszczeniowe, stres, ciężki wysiłek fizyczny lub psychiczny

• konsekwencją nadmiaru i przewlekłego działania estrogenów jest brak fazy sekrecyjnej co prowadzi do rozrostu gruczołowego endometrium

Przetrwałe ciałko żółte

• zbyt duże wydzielanie progesteronu wynikające z zaburzonej przemiany ciałka zółtego w ciałko białawe

• nadmiar wytwarzania gonadotropiny przysadkowej - torbiele ciałka żółtego

• nadmiar wytwarzania gonadotropiny łożyskowej - przetrwałe czynne łożysko, resztki trofoblastu po zaśniadzie lub poronieniu

• endometrium z obrazem „przesadzonej” fazy sekrecyjnej zjawisko Arias-Stelli lub z cechami przekształcenia doczesnowego

Niedoczynność ciałka żółtego

• przyczyną jest nieprawidłowy rozwój ciałka żółtego po owulacji lub zbyt szybkie przekształcenie ciałka żółtego w ciałko białawe

• produkcja progesteronu jest niewystarczająca

• w drugiej fazie cyklu miesiączkowego endometrium wykazuje niedostateczne powstanie zmian wydzielniczych bądź ich brak - zmiany mogą być przyczyną niepłodności

5. Oraz morfologiczny:

1. rozszerzenie tętnic spiralnych

2. pęknięcie zmienionej martwiczo ściany naczyń

3. brak włókien retikulinowych zrębu błony śluzowej- rozpuszczenie pod wpływem enzymów granulocytarnych

4. wynaczynniona krew odwarstwia pozbawioną rusztowania siateczkowego powierzchowną warstwę błony śluzowej

5. następuje złuszczenie i wydalenie fragmentów w/w warstwy

5. Podaj histoklinikę gruczolistości macicy

1. Gruczolistość wewnętrzna (adenomyosis interna) - gruczolistość trzonu macicy

1. polega na obecności ognisk złożonych z endometrium i podścieliska wewnątrz myometrium w odległości 2-3mm

2. makroskopowo

• drobne, nieregularne różowe ogniska, mogą zawierać niewielkie torbiele

• mięsień macicy może być zajęty rozlegle lub ogniskowo w postaci guzków

mikroskopowo

• odpowiada endometrium w fazie rozrostu

4. klinicznie

• zaburzenia miesiączkowania

• bóle w miednicy mniejszej w czasie miesiączki

• w ogniskach gruczolistości mogą powstawać zmiany rozrostowe i gruczolakorak

2. Gruczolistość zewnętrzna - endometriosis (adenomyosis externa)

1. jest to występowanie ognisk endometrium poza macicą w:

• jajnikach 80%

• więzadłach macicy

• jajowodach

• jamie Douglasa

• otrzewnej, wyrostku robaczkowym

• bliznach, pępku

• pochwie, szyjce macicy

2. makroskopowo

• niebieskawe torbielowate guzki otoczone tkanką łączną ( twardość)

• ogniska od kilku mm do dużych torbieli wypełnionych brunatnawą treścią - torbiel czekoladowa

3. mikroskopowo

• muszą być 3 elementy:

1. endometrialne podścielisko z cewkami gruczołowymi

2. złogi hemosyderyny

3. świerze zmiany krwotoczne wśród tkanki łącznej włóknistej

4. klinicznie

• bóle w miednicy czasem w czasie defekacji i/lub oddawania moczu

• bolesne miesiączkowanie

• niepłodność w 1/3 przypadków

• ektopowe endometrim reaguje na cykliczną stymulację hormonalną, przechodząc fazy przemian, z krwawieniem włącznie, co prowadzi do powstania zrostów między sąsiadującymi narządami

• zajęcie otrzewnej- upośledzenie drożności jelit

• bardzo rzadko z ognisk endometriozy może rozwinąć się rak

• endometrioza może rozwinąć się rzadziej w plucach, węzłach, naczyniach krwionośnych

6. Podaj przyczyny i histoklinikę zapaleń jajowodów

Czynniki wywołujące:

• gronkowce

• paciorkowce

• pałeczka okrężnicy

• dwoinki rzeżączki

• prątek gruźlicy

• Chlamydia

• Mycoplasma

• wewnątrzmaciczne wkładki antykoncepcyjne

• wczesna ciąza

• powikłane poronienia

Typy :

1. ostre - rzeżączkowe, gronkowcowe, paciorkowcowe

2. po poronieniach, po poradach

3. gruźlicze

4. przewlekłe

Drogi zapalenia:

1. przez ciągłość

2. drogą naczyń chłonnych lub krwionośnych

Charakterystyka:

1. przez ciągłość, drogą wstępującą

• zapalenie rzeżączkowe - dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej jajowodu, głównie nabłonka, doprowadza to do ścieńczenia ściany i wypełnienia ropą

• makroskopowo:

• jajowód przekrwiony

• obrzęknięty z ujścia brzusznego wydobywa się ropa

• powierzchnia zewnętrzna pokryta włóknikiem

• grubość jajowodu może wzrastać dwukrotnie

• mikroskopowo:

• błona śluzowa obrzęknięta

• podścielisko nacieczone leukocytami, również mięśniówka

• w nabłonku zmiany wsteczne, martwica

• proces może przejść w przewlekły lub rozprzestrzeniac się na otoczenie

• ropnie w miednicy mniejszej

• szerzyć się na jajnik - ropień jajowodowo-jajnikowy

1. drogą naczyń chłonnych lub żylnych-z jamy macicy-po poronieniach,porodach

• najbardziej znamienna jest błona mięśniowa jajowodu! a nie bł.śluzowa

• makroskopowo:

• jajowód powiększony

• przy zachowanym świetle

• nie widać treści ropnej

• towarzyszy zapalenie żył i naczyń chłonnych przymacicza i więzadła szerokiego, a nawet ropnie

• mikroskopowo:

• nacieki zapalne w łonie mięśniowej

• nabłonek nieuszkodzony!

• drożność jajowodu zachowana-nie ma niepłodności!

• gruźlicze zapalenie jajowodu

• zakażenie droga krwiopochodną

• przechodzi potem na macicę

• prowadzi do niepłodności

• makroskopowo:

• jajowód poskręcany

• poszerzony

• w świetle masy serowate lub półpłynne

1. zapalenie przewlekłe

• makroskopowo:

• jajowód powiększony

• powyginany

• z przewężeniem z ucisku tkanki łącznej z sąsiednimi narządami

• mikroskopowo:

• poszerzenie błony śluzowej i mięśniowej z włóknieniem i uszkodzeniem śródbłonka

• we wszystkich warstwach ściany nacieki z limfocytów i plazmocytów

• fałdy błony śluzowej zlepiają się z sobą i zamykają ujścia (zlepy i zrosty), przybiera to postać torbielowatą, w zamkniętej przestrzeni zbiera się treśc płynna, ropna lub krwista

• może dojść do powstania:

• ropniaka

• wodniaka

• krwiaka

• zapalna choroba miednicy - kombinacja zapalenia jajowodów, jajników i otrzewnej i jest najczęściej wynikiem wstępującego zakażenia

Powikłania dotyczące jajowodu

1. ropniak

2. wodniak

3. krwiak

4. zniekształcenia

Powikłania inne:

1. niepłodność

2. ropnie miednicy małej

3. zapalenie żył i naczyń chłonnych przymacicza

zrosty z sąsiednimi narządami

7. Podaj przyczyny i omów typy rozrostów endometrium

Przyczyna:

1. nadwrażliwość na estrogeny i niewrażliwość na progesteron ognisk endometrium, które złuszczają się w czasie miesiączki

• polip błony śluzowej

• rozrost błony śluzowej trzonu

• rozrosty nowotworowe - rak trzonu macicy

2. rozrosty stromalne - endometrialny guzek stromalny

Polip błony śluzowej

• pojedyncze lub mnogie

• śr. 0,5-3cm

• zlokalizowane głównie w dnie macicy

• rosną do światła jamy

• czasem mogą schodzić poza ujście zewnętrzne

• mikroskopowo:

• torbielowato poszerzone gruczoły i dobrze unaczyniony zrąb endometrium

• klinicznie:

• mogą przebiegać bezobjawowo lub z objawami zaburzeń miesiączkowania, bolesnym miesiączkowaniem,

• mogą ulegać owrzodzeniu lub skręcaniu,

• rzadko ulegają złośliwieniu

Rozrost błony śluzowej trzonu - hyperplasia endometrii

• najczęściej w okresie około menopauzalnym

• u młodszych kobiet, u których występują cykle bezowulacyjne

• u kobiet z guzami hormonalnie czynnymi

• u kobiet stosujących hormonalną estrogenową terapię zastępczą

Podział:

A. Rozrost typowy

• prosty ( gruczołowo-podścieliskowy - he simplex )

• gruczołowy ( wzrost ilości gruczołów i coraz mniaj zrębu , he glanduralis )

• gruczolakowaty ( he adenomatosa )

B. Rozrost atypowy

• gruczołowy

1. z atypią małego stopnia

2. z atypią średniego stopnia

3. z atypią dużego stopnia

• gruczolakowaty

1. z atypią małego stopnia

2. z atypią średniego stopnia

3. z atypią dużego stopnia

• gruczołowy lub gruczolakowaty ze szczególnie nasiloną atypią = ca. in situ

8. Wymień czynniki ryzyka, typy morfologiczne i podaj histoklinikę raka trzonu macicy

1. Czynniki ryzyka:

1. otyłość

2. cukrzyca

3. nadciśnienie

4. cykle bezowulacyjne, niepłodność

5. poźna menopauza

6. guzy hormonalnie czynne jajnika

7. leczenie tamoxifenem raka sutka

8. predyspozycje dziedziczne raka sutka i macicy

9. jest to rak hormono zależny

10. przewaga estronu i estradiolu nad estriolem

11. cykle bezowulacyjne w okresie menopauzy

12. niepłodność lub 1 poród (2-3 x częściej niż u wieloródek )

13. liczne poronienia

14. wczesne dojrzewanie płciowe

15. pierwszy poród w późnym wieku

16. późna menopauza

17. długotrwałe leczenie estrogenami

18. triada objawów : otyłość, nadciśnienie, cukrzyca

19. niewydolność i marskość wątroby

20. neo feminizujące jajnika

21. długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych przy braku receptorów progesteronowych w endometrium, a stałe pobudzanie estrogenowe

22. zaburzenia funkcji nadnerczy- zespół nadnerczowo- płciowy, z. Cushinga, z. Stein- Leventhala

23. czynniki demograficzne: <50 około- 12%, po60 -65%

24. więcej w mieście niż na wsi

25. stan społeczno ekonomiczny ( umysłowa > fizolka)

26. czynniki osobnicze i genetyczne- rodzinne obciążenie rakiem trzonu macicy, sutka i jajnika

27. czynniki egzogenne- nieprawidłowa HTZ po menopauzie zwiększa ryzyko 2x

28. stany (rozrosty ) przedrakowe - rozrost gruczolakowy endometrium

2. klinika:

1. nie ma charakterystycznych objawów

2. krwawienia po menopauzie -->niedokrwistość

3. ból,

4. upławy,

5. ropno-krwiste odchody sugerują zaawansowany proces,

6. mimo zaawansowania i wieku - stan chorych jest zazwyczaj dobry;

7. badaniem ginekologicznym stwierdza się:

• powiększenie trzonu macicy ( również z mięśniakami )

• ropniak macicy ( pyometria 15-20 % )

• naciekanie kanału szyjki -szyjki - pochwy - cewki moczowej

8. przerzuty:

• do ww.chłonnych (miednicze, podbrzuszne, biodrowe, zasłonowe ...) do jajników (5-15% ) lub jajowodów (10% ) - dużowate twarde niebolesne zgrubienia

• drogą krwi (skłonność do zatorów z komórek neo) -płuco, opłucna, wątroba, srom, pochwa, j.grube, kości, implanty do tkanek (sieć, blizna szczytu pochwy, powłoki brzuszne)

Klasyfikacja:

1. Carcinoma endometrioides

1a. Adenocarcinoma I⁰, II⁰, III⁰, (86%) - estrogenozależny

1b. Adenocarcinoma cum melaplasia planoepithelialis

2. Carcinoma papillare serosum

3. Adenocarcinoma clarocellulare mesonephroides

• b. rzadki, o jasnej cytoplazmie, podobieństwo do fazy sekrecyjnej

- przypomina komórki nabłonka pierwotnych dróg moczowych

- nie zawiera śluzu, wykazuje obecność glikogenu

2 i 3 - nie są hormonozależne, gorsze rokowanie

4. Adenocarcinoma mucinosum

5. Carcinoma planoepitheliale

- b. rzadki, w wyniku metaplazji płaskonabłonkowej

6. Carcinoma adenosquamosum, adenoplano carcinoma, carcinoma

mixtum ( nowotwór ten należy odróżnić od raka gruczołowego z

metaplazją płaskonabłonkową- bez cech złośliwości)

5. Carcinoma solidum, (indifferentiatum) ok.7%

3. Mikroskopowo - grading FIGO

Stadium 0 - ca in siu i przypadki graniczne

Stadium I - ograniczony do trzonu

Stadium II - obejmuje trzon i szyjkę

Stadium III - obejmuje narządy sąsiadujące w obrębie miednicy mniejszej (pochwa, otrzewna, jajniki )

Stadium IV - nacieka pęcherz moczowy , odbytnicę

9. Wymień typy i podaj charakterystykę nowotworów powstających z podścieliska błony śluzowej macicy

Wyróżnia się 3 typy rozrostów nowotworowych:

1. Endometrialny guzek stromalny - nodulus stromalis

2. Endometrialny mięsak stromalny o małej złośliwości

3. Niezróżnicowany mięsak endometrialny o dużej złośliwości

Histoklinika rozrostów stromalnych:

• morfologia: guzek stromalny i endometrialny mięsak stromalny o małej złośliwości maja wiele cech wspólnych

• zbud. z kom. podścieliska endometrium w fazie proliferacji

• IHC dodatni odczyn na obecność receptorów EG i PG oraz CD10

• w utkaniu stwierdza się rozgałęziające się naczynia krwionośne

• koncentryczne układy komórek wokół tętniczek

• pola szkliwienia

• różnice:

• guzek stromalny:

• jest zmianą pojedynczą

• dobrze odgraniczoną

• o śr. kilku cm

• rozrasta się rozprężająco

• nie wnika do naczyń

• endometrialny mięsak stromalny o małej złośliwości

• ma postać wieloguzkową

• nacieka podścielisko

• wrasta do naczyń

• niezróżnicowany mięsak endometrialny - neo anaplastyczny

• znaczy polimorfizm i atypia,

• liczne figury atypowe podziału

• destrukcyjne naciekanie podścieliska

Guzek stromalny

1. low grade (guzek stromalny)- aktywność mitotyczna poniżej 9/10 HPF (powolny wzrost, skłonność do nawrotów)

2. high grade(endometrioidalny mięsak stromalny o małej złośliwości) - o wyraźnej atypii komórkowej i aktywności mitotycznej >10HPF

Sarcoma stromale nondifferentiatum(niezróżnicowany mięsak endometrioidalny ) - aktywność mitotyczna co najmniej 20MF/10HPF

3. Klinika rozrostów stromalnych:

1. guzek stromalny- odmiana łagodna, nie daje nawrotów,

2. endometrialny mięsak stromalny o małej złośliwości

• powolna progresja,

• miejscowe nawroty w miednicy małej, jajnikach, ścianie jelit i innych miejscach jamy brzusznej,

• przerzuty odległe rzadko i późno,

• wynik badań mikroskopowych może być ustalany na podstawie materiału pooperacyjnego

• niezróżnicowany mięsak endometrialny -

• znaczna agresywność,

• większość chorych umiera w ciągu 3 lat od operacji z powodu nawrotów i przerzutów drogą limfatyczną i krwionośną

10. Wymień i podaj histoklinikę nowotworów błony mięśniowej i guzów mieszanych macicy

1. Nowotwory błony mięśniowej

1. łagodne

A. leiomyoma - najczęstszy nowotwór macicy

2. złośliwe

B. leiomyosarcoma

2. Nowotwory mieszane - pochodzące z przewodów Mullera

1. carcinosarcoma

2. tumor mixtus mesodermalis

1. LEIOMYOMA

1. makroskopowo

• różnej wielkości

• często mnogie

• różna lokalizacja, mogą być w szyjce i więzadłach macicy

• białawe, okrągłe o konsystencji gumy

2. mikroskopowo - typy:

• Typowy mięśniak gładko komórkowy

• zbud. z kom. mięśniowych gładkich i z włóknistego podścieliska bez lub z niewielką atypią

• szkliwienie, wapnienie

• mogą ulegać skręcaniu - zawały

• Mięśniak bogato komórkowy

• gęsto upakowane komórki bez polimorfizmu

• z pojedynczymi prawidłowymi mitozami

• Mięśniak atypowy

• znacznego stopnia polimorfizm

• obecność <10 prawidłowych mitoz

• Mięśniak gładko komórkowy ze zwiększonym indeksem mitotycznym

3. klinika

• częstość wzrasta w okresie menopauzalnym

• ulegają inwolucji po menopauzie lub lub kastracji

• nieprawidłowe krwawienia,

• poronienia samoistne

• bóle w miednicy mniejszej,

• częstomocz

2. LEIOMYOSARCOMA

• wysoki indeks mitotyczny : 15Mf/10HPF

• atypowe figury podziału

• pojedynczy miękki, rosnący śródściennie lub wpuklający się do światła

• guz średnicy >5cm

• z naciekaniem mięśniówki macicy, bardziej miękki od leyomyoma

• ogniska martwicy koagulacyjnej

3. Guz mieszany złośliwy Mullera - mięsakorak - CARCINOSARCOMA - pochodzi z przewodów Mullera - guzy homologiczne

1. makroskopowo: w postaci polipowatych tworów niekiedy wystających z ujścia zewnętrznego szyjki macicy

2. mikroskopowo

• zbudowany ze złośliwych elementów

• nabłonkowych - gruczolakoraki

• i zrębowych (mezenchymalnych)

• i często zawiera tkanki niespotykane w warunkach prawidłowych w macicy np. chrząstka, tkanka tłuszczowa

• zezłośliwienie w kierunku raka lub mięsaka

3. klinika

• wysoka agresywność, niskie przeżycie 5letnie - 25-30 %

• objawy:

• patologiczne krwawienie,

• powiększenie trzonu macicy,

• szerzy się poza macicę - przerzuty drogą chłonną i krwi

4. TUMOR MIXTUS MESODERMALIS - guzy heterologiczne

• podobny do carcinosarcoma, lecz zawiera dodatkowe elementy heterologiczne

12

---