Psychologia emocji i motywacji (wykłady)
Klasyczne teorie PS. E. M., (jakie procesy odpowiadają za to, że uaktywnia się proces emocjonalny.
Pery feralna, trzewiowa
Spostrzegamy -> ocena -> emocja
Williams James mówił, że jest odwrotnie, u podstawy emocji muszą być zmiany cielesne:
- zarzut, że nie bierze pod uwagę emocji, jako korelacji z kulturą
Emocja - proces automatyczny, często nieświadomy
U podstawy emocji - zmiany cielesny
Wszelkie zmiany w wyniku uruchomienia autonomicznego układu nerwowego - szczególnie sympatycznego (zmiany wisceralne bez udziału kory; zmiany w trzewiach), - jeśli kora zarejestruje zmiany - pojawia się świadomość typu rozumowania analogiczny
Percepcja zdarzeniowa (receptor) -> zmiany wisceralne i zmiany w miejscach szkieletowych -> świadomość typu uczucia
Teoria trzewiowa Jamesa i Langego - może przyjąć nazwę pery feralną (zmiany w autonomicznym układzie).
Damasio - emocje powstają przez ciało, jeżeli byśmy przeszczepili mózg od osoby X do osoby Y, i na odwrót to emocje by się nie zmieniły.
Nina Bull - też teoria pery feralna, kluczem jest to, co określa postawa motoryczny, oraz posiadanie pewnych predyspozycji, na początku oczywiście jest bodziec, to wszystko powoduje ukierunkowanie działalności „ukierunkowane uczucie”, jeżeli to uczucie się wyzwala to pociąga to za sobą tendencje do działania, łączy emocje i motywacje
Walter Canon - teoria fizjologiczna, wzgórzowa, talomiczna, zaczyna od ostrej krytyki Jamesa, zaczyna od eksperymentu, pobudzenia, które płyną od zmian peryferyjnych nie mogą powstać emocje -> wzgórze -> przechodzą wszystkie impulsy do kory mózgowej.
Rejestracja bodźca -> przepływają przez wzgórze (kluczowe znaczenie) -> kora dokonuje oceny i uaktywnia wzorzec zmian -> zmiany wisceralne i w miejscach szkieletowych.
Zbytnie akcentowanie roli wzgórza
Korowa oszacowanie poznawcze.
Magda Arnold - zaczyna akcentować role kory mózgowej- centralna konstrukcja, koncentrująca informacje, czym jest emocja? - Wg jest odczuwaną tendencją w kierunku, czego kol wiek oceniającego intuicyjnie oceniającego, jako dobre lub od czego kol wiek oceniającego intuicyjnie, jako złe, w tym jest ocena gdzie, co dzieje się w korze.
Receptor -> rejestracja informacji ->parasympatycznego układu wzgórze (stacja przekaźnikowa) sympatycznego układu -> kora mózgowa ewolucja - ocena -> wzgórze -> pobudzenie wzorców działania.
Receptor - dochodzi do wzgórza (nie zanegowała wzgórza) stacje przekaźnikowe układu sympatycznego, parasympatycznego - każdy impuls do kory mózgowej (następuje ewakuacja - ocena) (negatywne lub pozytywne) - informacje z powrotem do wzgórza gdzie uaktywniają odpowiedni zmiany (wzorców) wisceralnych, lub układ mięśni szkieletowych - teoria ta bardzo mocno akcentuje doświadczenie.
Kluczem jest kora mózgowa, natomiast żeby dokończyć oceny musi mieć człowiek jakieś doświadczenie, na których opierają się emocje.
J = R -> ZC -> U
A = R -> O -> U -> ZC -> T
Robert Leepper - pokrewna do Arnold, teoria percepcyjno - motywacyjna, akcent na motywację.
Bodziec -> percepcja sytuacji motywacyjnie zaczynającej -> jeżeli uruchamia działanie, czyli jest motorem wówczas -> emocja wraz ze zmianami cielesnymi
Działanie - po efektach motywacyjnych
W motywacjach trzeba widzieć klucz do życia emocjonalnego
Rejestr, - w jeśli zdarzenie motywacyjne znaczące, staje się motywem, - co uruchamia emocję. (Ze zmianami cielesnymi) (percepcja sytuacji motywacyjnie znaczącej)
Karol Darwin - akcentowa ekspresja (adaptacja) przyczyna zmian, które się w nas dokonują
Bodziec -> percepcja sytuacji -> ekspresja twarzy i z nią związane odczucia (nieświadoma) -> stan emocjonalny wraz z sobie właściwymi zmianami cielesnymi -> ekspresja stanowi formę działania
- 2 modele teorii - psychologiczne i fizjologiczne
- psychologiczne - James (pery feralna/ trzewiowa teoria emocjonalna)
- emocja - zmiany cielesne
(paradoksalne myślenie) (zmiany trzewiowe ukierunkowane świadomie)
N. Bull - zmiany motoryczne (nie tylko trzewiowe) - ukierunkowane to świadomość, El. Motywacyjny;
M. Arnold - t. korowa/oszacowania/poznawcza(model)
- klasyfikacja - teoria psychologiczna i fizjologiczna
Model poznawczy - percepcja - Leeper - emocja, gdy sytuacja jest motywująca znacząco.
Model na bazie Darwina - model ekspresyjny (ekspresja) kluczem do adaptacji -> ukierunkowanie świadomości na pewne formy odczuć
- fizjologiczne - model trzewiowy. Lange, Cannon - pojęcie homeostazy
Emocja - wzorzec pobudzenia płynące ze wzgórza.
Współczesna teoria psychologii emocji i motywacji
- biologiczna, - jakie mechanizmy neurofizjologiczne
- perspektywa bacznego obserwatora - teorie ekspresywne
- spojrzenia od strony podmiotu, - jakie procesy wewnętrzne (teoria oszacowania)
- od strony kultury - e: są wytworem układów kulturowych
Biologiczne
James Paperz, - aby zrozumieć emocje trzeba zrozumieć, że wszystkie struktury tworzą ze sobą powiązane kręgi i nie uwzględnił ciała migdałowatego.
Zakręt obręczy przednie wzgórze
Kora mózgowa hipokamp ciało suteczkowate sklepienie podwzgórze
Sensoryczne wejście z otoczenia sensoryczne wzgórze
20.03.1007
Pętla Papeza (lata 70, 80 triunof)
Strumień uczuć, - gdy, do podwzgórza wpierw - wtedy racje ma James - teoria peryferyjna
- przez wzgórze do zwoi podstawowych - o strumień ruchu, - jeśli tak, wtedy racje mają test ekspresji
- strumień myśli - kora sensoryczna
- teoria Papeza wiele wniosła
- ważne pominięte przez Papeza - obwód przegrody i ciało migdałowate
T. Paula, Mac Leana
Mózg tworzą 3 struktury
- najstarszy jest mózg gadzi - zabezpieczał ochronę gatunku (brak możliwości życia emocjonalnego)
- u wczesnych ssaków - zabezpieczał relacje matka - dziecko -> skoro tak - nowe zachowania, relacje (także krytyczny dla emocji) (- system limbiczny)
- kora mózgowa - zdolność posługiwania się informacji o charakterze symbolicznym, werbalnym.
Który z tych typów jest kluczowy? - Pośrodku(system limbiczny
Środkowy -> mózg trzewny (wisceralny(podstawa emocji))
Teoria mózgu trzewnego - podstawa emocji, bo leży po środku i łączy wszystkie części ze sobą.
3 obwody krytyczne dla emocji
- ciało migdałowate (obwód utożsamiany z ciałem migdałowatym)
- emocje wolne - walka, ochrona siebie, odżywianie
- emocje służące ochronie siebie samego
Obwód - rejon przegrody
- te emocje służą ochronie gatunku (życie, społeczne, seksualne…)
- dużo wejść od strony węchowej
Obwód - droga suteczkowato - wzgórzowa - łączy ciało suteczkowate z przednim podwzgórzem. (Relacje ludzkie, seksualność, -ale struktura głębsza - erotyczna)
27.03.2007
Poprzednia teorie ekspresywne
Wąskie tory ekspresyjne - kluczem do zrozumienia emocji - twarz (wg Tom king)
- ekspresja zmienia zachowanie człowieka, - co widać szereg, gdy człowiek zmienia, zakłada maskę
- maska, twarz - wzmaga emocje i chroni prywatność człowieka
- 3 czynniki ekspresji
TEORIE OSZACOWANIE (poznawcze)
- emocje z punktu widzenia przedmiotu
Wprowadziła rewolucje -> teoria Staneleja Schachtera (teoria dwuczynnikowa)
Człowiek - potrzeba ewolucji ( wiedzy, co się z nim dzieje)
-, aby powstała emocja - musi być pobudzenie automatyczne
Układ ………………….-> Pobudzenie -> ocena, ewaluacja, (jeśli pobudzenie adekwatne do ewaluacji - nazywa podmiot emocji)
-, jeśli nieadekwatne -> podmiot odnosi się do otoczenia, (jeśli nie mogą zinterpretowanie stanu, który człowiek przeżywa - odnosi się do otoczenia)
-potrzeby ewaluacyjne -> odwoływanie się do otoczenia umożliwiającego po prawne nazwanie przeżywanego stanu albo wyjaśnienie pobudzenia
- eksperyment z chybotliwym mostem
Skanalizowanie stanu na zupełnie inną interpretację emocji.
Emocja może być wzbudzona
- inne procesy dekodowania
Karol (Eisart) Izard - czteropoziomowa
Wcześniejsze, późniejsze ewoluowanie się
Za powstanie emocji: (hierarchicznie):
Procesy neuronalne
Generowanie emocji bez innego systemu
- pewne stany pobudzenia, które powodują powstanie emocji
System senso - motoryczny (obejmuje: ekspresje twarzy, postawę ciała) -> ( napięcia mięśni przed wszystkim twarzy)
Nie zaistnieje bez pr. Neuron.
Procesy afektywne (system motywacyjny)
Efekt działania procesów fizjologicznych -> stany popędowe, które generują bardzo silne afekty (same w sobie są afektami) teorie emocji i motywacji
- automatyczny - np. głód
System poznawczy (na najwyższym poziomie) ocena /ewaluacja tego, co się dzieje;
Porównanie, kategoryzowanie, atrybucje, przekonanie, pamięć…
-, które z tych elementów poznawczych są najbardziej kluczowe dla powstania emocji?
Istotną rolę procesów poznawczych w generowaniu emocji, ale nie wiadomo dokładnie, których.
Typowa teoria oszacowania - teoria Klausa Scherera
Informacje u człowieka są na 3 poziomach
- poziom senso - motoryczny - przetwarzania uświadomionego
- Izard - I + II
- schematyczny - w wyniku doświadczeń automatyczne reagowanie emocjonalne np. widzę czarnego i jestem urażony
- pojęciowy
Wymiany oceny poznawczej.
Nowość - bodziec może cechować się pewną nowością ( dla poznania senso - motorycznego - silne działanie; schematyczne - niepasujące do mych schematów poznania.)
Samoistna przyjemność - bodźce oceniane przyjemne/ nieprzyjemne ( na pozór senso - motoryczny; schematyczny i pojęciowy)
Istotność dla cech i potrzeb - emocja, gdy coś ważnego powstaje dla podmiotu
Możliwości zaradcze - dostępna energia w mym organizmie na poznanie senso - motoryczne; pojęciowy - system, jako problem.
Zgodność ja z normami
By zrozumieć emocje - w oparciu, o jakie argumenty - powstaje ocena
ATRYBUCUJNA TEORIA EMOCJI B. WEINERA
Zrozumienie struktury przyczynowości.
Strukturę tą tworzy umiejscowienie źródła ( zdradziłem żonę, bo ktoś mnie uwiódł - inne źródło przyczynowości zdjęcie z siebie winy.
- stabilność - zmienność np. jestem głupi - przypisywanie sobie stabilnej cechy
- kontrolowalność - np. czegoś nie mogłem przewidzieć- zdanie poczucia winy.
Kluczem do zrozumienia emocji - jak człowiek dokonuje atrybucji - jak tworzona struktura przyczynowości, na które składają się 3 powyższe cechy.
Czysta teoria oszacowania.
Wrażenie - proste odczuwanie emocji (a jest to proces poznawczy - wrażenie; niektórzy twierdzą, że nie można emocji oddzielić od procesów poznawczych; udział św. i nie św. - pętla sprzężenia zwrotnego)
TEORIA EMOCJI RICHARDA LAZARUSA
POZNAWCZO - MOTORYCZNO - RELACYJNA TEORIA EMOCJI.
3 podstawowe elementy w emocji
- dyspozycja organizmu (przyczyny poprzedzające)
- emocja - efekt tego, co we mnie
- zmienne osobowościowe
- zmienne otoczeniowe (otoczenie)
- podmiot szanujący sytuację i możliwości radzenia sobie z sytuacją
- emocja wg Lazarusa - epizod, czas spotkania miedzy właściwościami podmiotu a otoczeniem i szanuje sytuację.
To jak człowiek ocenia sytuację i czy to prowadzi do emocji na ile dana sytuację może mnie dotknąć, mój dobrostan, etc. Jak człowiek szanuje sytuacje i możliwość poradzenia sobie z sytuacją.
Emocje - relacja miedzy właściwościami człowieka i otoczenia
- ocena pierwotna i wtórna
- pierwotna - rozpoznanie, jakie następstwa dla danego dobrostanu ma dana sytuacja
3 elementy oceny pierwotnej:
Związek z celem - czy dane zdarzenie ma związek ze mną
Jeśli tak - na ile jest (spotkanie) zbieżne z celem (tego, co chce wiedzieć)
Na ile to spotkanie/ relacja może mnie zaangażować - może naruszyć me wartości moralne, moją samoocenę.
Warunek pojawienia się emocji
Ocena wtórna, - jakie środki zaradcze mogę podjąć w tej sytuacji:
Obdarzać siebie zaufaniem czy nie (w zależności od tego inne środki zaradcze)
Potencjalna możliwość poradzenia sobie ze zdarzeniem (ufam sobie, ale czy w tej sytuacji sobie poradzę)
Oczekiwanie w stosunku do przyszłości (czy podjęte środki zaradcze sprawią coś na lepiej czy gorzej)
W efekcie ponownie często dochodzimy do oceny. Znów ocena pierwotna.
Poznanie - ocena (pierwotna, wtórna) (proces oszacowania)
Motywacja, - bo środki zaradcze (przesłanie działania
Koncentracja na emocji: często powodem uruchomienia mechanizmu obronnych.
Długotrwałe następstwa - np. choroba, stres
Bezp. Następstwa - zmiany fizjologiczne.
03.04.2007
Natura reprezentacji emocji eg Maruszewskiego i Ścigały
Anikolańczyk
Na emocje składają się 3 elementy:
-reprezentacja kontekstu zmysłowego zewnętrznego i wewnętrznego - jak pracują nasze receptory
- znaczenie semantyczne, które dotyczą różnych aspektów przeżywania emocji- sytuacja jest trudna, semantyczna (trzeba określić strukturę)
- globalne kategoryzowanie, globalizowanie - nazwy dla opisu tego, co przeżywamy
Koleńczyk nazywa 1 - system podstawowej bezpośredniej regulacji zachowania.
3 - system regulacji pośredniej i refleksyjnej
Kody werbalne - pojawiają się, gdy pojawiają się słowa, tzw. Etykieta z danej kultury.
3 reprezentacje emocji, jako pojęcia,
1 -> 2 werbalizacja
2 -> 1 wizualizacja
2 -> 3 semantyzacja
3 -> 2 desemantyzacja
1 -> 3 symbolizacja
3 -> 1 desymbolizacja
Świadomość emocji budowana jest na podstawie regulacji i powstania kodów. Kluczowe znaczenie pełni „ja” - w tej podmiotowości trzeba szukać przyczyn budowania świadomości
Fenomologowie, - aby zrozumieć znaczenie emocji trzeba zrozumieć osobę jej podmiotowość.
Perspektywa społeczno - kulturowa
Czy kultura może być czynnikiem kierowaniem emocji?
Stearns - badał na przestrzeni wieków,
- zależy od czasów upadku albo odrodzenia się kultury indywidualistycznej
- w porównaniu pewnych kultur (niskiego kontekstu - akcent słów i wysokich kontekstów - kultura kolektywistyczna, Japonia, niewerbalne formy postawy; kultura winy i wstydu.
- religie narzucają albo kultura winy albo kult wstydu, chrześcijaństwo kreuje kult winy, kult wstydu bardziej kreowana jest przez kulturę, zwyczaje.
-, na czym polega wpływ kultury - społeczności regulują ekspresję, jak wyrażać emocje, kultura wskazuje na najważniejsze normy, kultura pokazuje, które sytuacje są istotne i na które sytuacje trzeba reagować.
Grimaud - 3 rodzaje teorii:
- społecznego etykietowania - uczymy się pewnych nazw i to jest społeczny wpływ
- leksykalne emocje - język pozwala określić stany, niektóre plemiona nie mają słowa na określenie zdziwienia,
- społecznego wnioskowania - emocja to nie tylko kwestia nazwy, to społecznie wyuczona teoria, która pozwala wyjaśnić przyczynę zachowania otoczenia uczy nie tylko nazwy albo całego procesu, emocja jest dyskursem.
- społecznego konstruktywizmu - emocje to są tylko intelektualne konstrukcje, które kreują pewne formy zachowań fizjologicznych, emocje to artefakty, emocje to etykiety publicznie obserwowanych zachowań, silniejsza odmiana - emocje to tylko wytwory kulturalne, a kultu racja człowieka Harre - emocje nie istnieją, to tylko inne formy działania , emocje to są cielesne zapisy oceny moralnych i postaw; słaba odmiana - Kemper - emocje to są konstrukcje efektem społeczeństwa ale SA 4 pierwotne emocje: leku, zadowolenia, smutek, agresja; one powstały w procesie ewolucji, akulturacji, pozostałe emocje są nabywane w procesie socjalizacji, - emocje wtórne - powstały one na podstawie pierwotnych w procesie uspołeczniania.
EMOCJE |
POWSZECHEN DOŚWIADCZENIE |
RODZAJ INSTYTUCJI |
LĘK |
ŚMIERĆ, UTRATA |
RELIGIE |
GNIEW |
FRUSTRACJA |
WOJNA |
RADOŚĆ |
POPĘD SEKSUALNY I ZACHOWANIE |
MAŁŻEŃSTWO |
SMUTEK |
ŚMIERĆ, UTRATA |
RELIGIA |
WSTRĘT |
CHOROBA |
MEDYCYNA |
AKCEPTACJA |
CHOROBA UMYSŁOWA |
PSYCHOTERAPIA (SZAMAN) |
ZDZIWIENIE |
NOWOŚĆ |
SPORTY, GRY |
CIEKAWOŚĆ |
GROMADZENIE POŻYWIENIA |
NAUKA, TECHNOLOGIA |
ANTYCYPAJA |
PRZYGOTOWANIE I OCHRONA |
|
Pol MacLean - kluczowe znaczenie to co jest pośrodku, nasz mózg tworzy trój jednie:
- mózg gadzi - zabezpieczał ochronę siebie i gatunku
- mózg trzewiowy - relacja matka - dziecko, system limbiczny
- kora mózgowa - zdolność posługiwania się informacjami symbolicznymi
- obwód utożsamiany z ciałem migdałowatym - przeznaczone do bezpieczeństwa ciebie samego
- obwód rejonem przegrody - właściwy dla emocji za baz pieczeniu gatunku
- obwód droga suteczkowato - wzgórzowa - najbardziej rozwinięty u ludzi, seksualność
17.04.2007
Motywacja - dlaczego coś robimy (nie tylko coś przeżywamy, etc.)
Motywacja - pewna forma dynamiki, aktywności
Dlaczego emocja powstaje?
W jaki sposób zachowanie jest dynamiczne, wzmacniane, nabiera charakter; na co jest ukierunkowane (nasza motywacja ma często charakter nieświadomy)
Dyspozycja do ukierunkowania, podtrzymania. Aktywności (ukierunkowany na określony cel).
Motywacja - dyspozycja do ukierunkowana danej formy zachowań proces ukierunkowania na dany cel - towarzyszą tej aktywności zawsze uczucia, emocje i zaangażowanie są w nią różne procesy, np. pamięć, myślenie, etc.
- stan naruszania równowagi
cechy motywacji - 2 aspekty
- każda motywacja ma swą dynamikę
- kierunek
Aspekt motywacji jako natężenie motywacji - dynamika
- siła motywacji \
- wielkość parametry mierzalne
- intensywność /
- siła - zdolność wyłączania konkurencyjnych motywów, można określić przez porównanie
- wielkość - rozmiar wyniku, do których dąży dana aktywna.
Czynności konsumacyjne - podejmowanie ich wygasza trochę napięcie. Im więcej czynności trzeba podjąć, a motyw nie wygasza - znaczy, że jest wilki.
-intensywność motywacji - stopień koncentracji i zużycia energii na rzecz motywu np. zaangażowanie, całym sobą a motywy znaczące i mało znaczące niedojrzali angażują się we wszystko całym sobą.
Aspekt dynamiczny m. opisany jako natężenie.
- 2 aspekty - kierunkowy - odkrycie na jaki cel nastawiona aktywność 2 człowieka to bardzo trudne -> bardzo wiele interpretacji.
- źródła motywacji - dlaczego ukierunkowany proces.
-perspektywa biologiczna - źródłem motywującym procesy biologiczne oraz fizjologiczne zachodzące w mym organizmie.
- Frankl - warstwa psychiczna człowieka - coś co ma być sprowadzeniem do naszych pragnień (stres)
Aspekt psychiczny.
Wymiar noetyczny, duchowy - człowiek nie da się sprowadzić do psyche i soma
Jesteśmy zdolni do odkrywania sensu - nadrzędnych motywów - wola sensu - poszukiwanie sensu
Wolność woli człowieka + motywacje
Osadzone w dyspozycji
- motywy wewnętrzne - to, co płynie ze mnie
Źródłem ich:
potrzeby (poziom biologiczny, kultura
- 2 źródło - poznanie - teorie poznawcze
- emocje
- motywy zewnętrzne - naciski, stany otoczenia w którym się znajduję.
Interakcje kluczem.
- motywy prospołeczne (nastawienie na innych ): egocentryczne, osobiste; działanie aktywności wyzwalana przez własny dobrostan
- motywy pierwotne i wtórny (*emocje)
Pierwotne - niewyuczone, pchające nas do pewnych aktywności
Kryteria odróżnienia:
- fizjologiczne (biologiczne) - związane motywy z fizjologią są pierwotne.
- porównawczo - psychologiczne - uniwersalność zachowań, aktywności niezależne od kultury, mniej ewolucyjne podejście niż w przypadku emocji.
- kryterium bodźców wyzwalających - jeśli coś jest wyzwalana u wszystkich ludzi przez dane kategorie bodźców to jest to pierwotne
Umowne - dążenie do sensu (Frankl) nie da się ująć w fizjologii a jest to pierwotne.
- motywy pierwotne - płyną z naszej natury
- motywy wtórne - wynikają z wyuczenia - wszystkie wynikające z doświadczeń i wpływ kultury.
- hipoteza (model homeostatyczny motywacji) - źródłem motywacji to co się dzieje w organizmie, ale nie tylko biologia (fenomenologicznie - organizm - źródło doświadczeń)efekt wybicia ze stany stabilności (homeostaza) - potrzeba stąd; kluczem to co w organizmie.
- C. Rogera - humanizm - potrzeba samorealizacji - nadrzędna ciśnienie płynące z organizmu.
- hipoteza podmiotowa - 2 formy rzeczywistości - zewnętrzne działanie otoczenia - rejestracja przez motywujące systemy zewnętrzne wyzwalające we mnie stany emocjonalny jest kluczowa.
Bodziec staje się podnietą. Forma reakcji na obiekt redukuje napięcie
- wersja hedonistyczna teorii
- kreowanie przez kulturę - podnietą są pewne ści.
- model / hipoteza poznawcza - poznanie motywem.
Kluczem do motywacji jest to, co się dzieje w motywacyjnych motywach poznawczych.
- regulacja homeostatyczna - człowiek regulowany homeostatycznie
-> regulacja hetero statyczna - nie płynie z fizjologii, człowiek nigdy nie jest nasycony - nigdy dość wolności, godności, pieniędzy.
- Hipotezy humanistyczne - kluczem do motywacji potrzeba odniesienia się do pewnego centrum - do struktury „ja” napięcia między wizjami siebie powodują motywację
- psychologia humanistyczna - nie wiadomo jaki podkład motywacji - jedna wspólna reguła - dążąca do samorealizacji. Jaki styl samorealizacji danej osoby, by zrozumieć motywację.
- motywy podwzgórzowe, organiczne - wyjaśnia model homeostatyczny (głód, pragnienie, etc.)
-model podmiotowy - motywy limbiczne - emocjonalne (strach, agresja)
- model poznawczy - motywy korowe (redukcja dysonansu, ciekawość…)
- model humanistyczny - nie mieści się w kategoriach czysto biologicznych (sfera noetyczna, samorealizacja
Źródło motywacji - pierwotne - biologia (instynkty)
- poznawcze (struktura „ ja” + humanizm
Poziom f. jonowania motywacji :
- kategoria predestynacji (układ możliwości realizacji pewnych aktywności) np. daje otwarcie na pewne dziedziny.
Dyspozycja - dopływ doświadczeń + repredystynacje = realizacja
- dyspozycje tworzą wyuczone, schematy myślenia
- ukształtowana struktura osobowości, hierarchia wartości, ukształtowanie cech moralnych, etc.
stan motywacyjny - gotowość wzbudzona do danej aktywności (ale jeszcze nie uaktywnia motywacji
proces motywacyjny- realizacja danej aktywności, wpierw była analiza motywacji w kategoriach instynktu
teoria Williama McDougalla- pierwszy powiedział że psychologia to nauka o zachowaniu, instynkt- wrodzona dyspozycyjność psychofizjologiczna- determinuje do stylu postrzegania i zwrócą uwagę na pewne klasy obiektów, w wyniku tego obiekt może wyzwolić stany emocjonalne motyw do aktywacji; trzy elementy instynktu:
wrodzona dyspozycyjność psychofizyczna
emocja- stan podniecenia
zdolność do działania w określony sposób
działania tu zawsze są celowe (u McDougalla) emocja kluczem do uruchomienia instynktu; sentymenty- zachowanie szacunku do siebie samego (jako sentyment, który jest instynktem wg niego)
W. James- instynkty odruchowe, ale nie ślepe
24.04.07
określenie źródeł motywacji
instynkt- najczęstsze pojęcie- dyspozycja wrodzona uzdalniająca człowieka na pewne typy obiektów
psychoanalitycy- S.Freud- instynkt, współcześni interpretatorzy- popęd (Freud- popęd czy instynkt- dyskusja)
eros- dąży do utrzymania życia i reprodukcji (odżywianie, picie, libido, popęd seksualny, dążenie do więzi z obiektem aby przez tą więź wyładować napięcie) z czasem przyjmuje to charakter popędu płciowego
tenatos- dąży do agresji, autoagresji, unicestwienia, ale instynktów jest wiele u Freuda, 4 cechy instynktów (Fredu- wrodzona właściwość w naturze ludzkiej):
źródłem instynktu- somatyczny proces w różnych częściach ciała
siła/ impentus- miara zapotrzebowania na energię- zdolność mobilizacji
cel- rozładowanie napięcia, zadowolenie (może być realizowane poprzez cele przejściowe)
obiekt- najbardziej zmienny element w instynkcie np. obiekt seksualny- bardzo zmienny; obiektem instynktu mogą być różne przedmioty, co może prowadzić do patologii wg Freuda
Carl Young instynkty to właściwości biologiczne archetypy- warunkowane dzięki kulturze
Etologiczne ujęcie instynktu- Lorenz, Tinbergen „wrodzony mechanizm wyzwalający” bodźce mogą wywoływać reakcje gdy bezpośrednio są skorelowane z ośrodkowym mechanizmem nerwowym
Krytyka instynktów
sprowadzały człowieka do zwierzęcia, ale bardzo często mogą zatrzymać te formy zachowania
podstawową rzeczą kreującą człowieka jest kultura- zerwanie ze zwierzęcością prze kulturę
Abraham Maslow- szczegóły krytyki
zaczęto wszystko traktować w kategoriach instynktu, nawet zdolności matematyczne co było głupie
wymiar indywidualności człowieka
wymiar elastyczności człowieka
Woatworth- wprowadził pojęcie popędu- ogólna energia, która mobilizuje człowieka do działania, a to co ukierunkowuje to działanie to nawyk., kultura uczy nawyków, schematów etc, nawyki kierują energią
Kamień węgielny psychologii emocji
popęd wskazuje nadal na wewnętrzne źródło energii i o charakterze biologicznym
popęd podkreśla powszechność naszej natury, zachowań- jesteśmy wszyscy podobni
popęd uwzględnia wymiar modyfikowalności, podkreśla indywidualną liczbę rozwoju człowieka (instynkt tego nie uwzględnia)
potrzeba- stan narzuconej równowagi w organizmie, popęd- energia wyzwalana przez określoną potrzebę organizmu
potrzeba- dzięki kulturze, indywidualnego rozwojowi- będzie kanalizowana na różne obiekty
bywa że nie ma potrzeby z popędu jest np. alkohol, czekolada, etc.- jakby uzależnienie
K. Obuchowski- blok popędowy jako istotny wyznacznik zachowania człowiek;
POTRZEBY:
powszechne- dotyczą wszystkich ludzi
indywidualne- indywidualne dla rozwoju człowieka
fizjologiczne, potrzeby orientacyjne (np. sensu życia) seksualne (zachowań erotycznych, uśmiechu- głęboki wymiar) potrzeby dystansu psychicznego- tworzy wizje siebie i oderwanie siebie od stanu emocjonalnego- do pracy, ludzi (bardzo ważna potrzeba wg Obuchowskiego);
Bawlby- teoria emocjonalnego przywiązania by zrozumieć motywację człowieka trzeba zrozumieć jeden z najważniejszych popędów czyli przywiązanie; przez więź- rozwój człowieka i zaspakajanie najważniejszych potrzeb popędowych; przywiązanie tworzy inny od innych system zachowań- popędowo- behawioralny
Zaspakajanie poczucia bezpieczeństwa eksploracja rzeczywistości, brak zaspokojenia tego prowadzi do braku zaspokojenia wielu innych dążeń, w wyniku tego, doświadczenie z dzieciństwa kreują się w coś co nazywa się konstelacjami uczuć- „style przywiązania” coś co dysponuje później do pewnych zachowań już także w życiu dorosłym; styl przywiązania- względnie stała cecha- styl reagowania na rzeczywistość, reagowanie wobec innych- wyniesiona z dzieciństwa; popęd przywiązania- jest na całe życie, tylko w różnym okresie życia kanalizuje się na inne osoby
STYLE PRZYWIĄZANIA
styl bezpieczny- osoby do których się przywiązujemy były zawsze dostępne, ludzie ufni w stosunku do innych wiedzą że będą mieli wsparcie, rozwój osobowości na podstawie wczesnych doświadczeń
styl unikający- gdy ktoś pozbawiony dostępności innych- pozostawieni sami sobie; brak zaufania do innych, uciekają od więzi, źli gdy ktoś wchodzi w ich dystans, małżeństwo często nieudane, zmieniają partnerów często, boją się zranienia
styl lękowo- ambiwalentny- też efekt doświadczenia, dziecko- brak pewności czy mama jest czy ucieknie, zostawi etc, bardzo podwyższa niepokój, boją się odłączenia od partnera „ośmiornice”- zagarnięcie drugiej osoby; neurotyczna postawa dzieci- płacz, krzyk, histeria- styl się generuje, bardzo łatwo rozwija się tu romantyczna miłość: gdy nastąpi zranienie- katastrofa, bardzo silna zazdrość o partnera
styl dezorganizacyjny- matki dezorganizowane, chaotyczne
styl unikająco- ambiwalentny- i chcę i boję się- gdy opiekun jest nerwowy, lekceważący
HIERARCHICZNA TEORIA POTRZEB MASLOW
myślenie humanistyczne- człowiek istotą intencjonalną
nadrzędna potrzeba, ta która wyzwala popęd
dla Maslowa nie ważne co pcha, ale co przyciągnie ten popęd (np. wybór różnych partnerów)
popęd pchany przez potrzebę ale nie zostanie skanalizowany, jeśli coś mnie nie przyciągnie (przyciągany przez coś co jest dla mnie wartościowe)
potrzeby wyższe i niższe
potrzeba niższa jest bardziej nagląca
potrzeba wyższa- mniej nagląca
potrzeby wyższe- zaspokojenie jej prowadzi do głębszego zadowolenia, spełnienia i szczęścia
potrzeba wyższa wymaga lepszych, wyższych warunków, większych zabiegów do jej zrealizowania
głód- bardziej egocentryczny, ale szacunek- związek z innymi- wyższe potrzeby, większy kontekst społeczny
potrzeba stabilizacji, dzięki spełnienia świat staje się bardziej przewidywalny
potrzeba afiliacji, przynależności, miłości- człowiek podnosi swą wartość i jej brak- wchodzenie w grupy, sekty etc- potrzeba szacunku, potrzeba realizacji siebie „człowiek musi być tym, kim może być”
u Rogersa- potrzeba aktywacji, stymulacji- takie które podniosą pobudzenie i stymulację
aktywacja popęd niespecyficzny (nie ukierunkowuje na określoną rzecz)
Elizabeth Duffy- najważniejsze zrozumienie jak człowiek mobilizuje energie zmiany w zakresie poziomu energetycznego; stopień energii w organizmie emocje
Donald Hebb- by zrozumieć zachowanie motywacyjne emocji trzeba zrozumieć co prowadzi do aktywności kory mózgowej; dwa rodzaje dróg nerwowych:
drogi specyficzne- impuls od receptorów do kory- pola korowe dekodujące informacje z receptorów
drogi niespecyficzne- łączą ze sobą wszystkie pobudzeni płynące z organizmu
taki podział wskazuje na dwie funkcje stymulacji sensorycznej:
funkcja sygnałowa- związek z drogami specyficznymi
funkcja aktywacyjna- związek z niespecyficznymi drogami
08.05.07
Derlyne
Czym jest popęd?
popęd jest pewien stan który wpływa na zachowanie człowieka
stan wewnętrzny zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji
jego zakończenie jest nagradzane i uspakaja się
potencjał pobudzenia- zespół czynników odpowiadających za możliwość wystąpienia pobudzenia
zmienna porównawcza- coś nowego zastąpione starym
bodźce afektywne- coś zupełnie nowego, które są w stanie wywołać emocje
silne bodźce zewnętrzne- siła wzbudza emocje
bodźce wewnętrzne płynące z potrzeb
Związek między potencjałem a pobudzeniem- stan przyczyniający się do stanu znudzenia wytwarza pobudzenie. Jeżeli jesteśmy w stanie zbyt niski potencjał pobudzenia i ten potencjał generuje bardzo wysokie pobudzenia (popęd)
Zuckerman- teoria poszukiwania doznań- potrzeba poszukiwania nowych, mocnych doznań
jako poszukiwanie przygód i ekscytacji- zamiłowanie do ułożenia
poszukiwanie przeżyć- potrzeba poszukiwania nowego sposobu wyrażania czegoś, potrzeba utrzymania utartego sposobu
rozhamowanie- potrzeba życia na krawędzi, zachowanie impulsywne, pogoń za przyjemnościami lub potrzeba opanowanego stylu życia
podatność na nudę: awersja do tego co powtarzalne, wskaźnik lęk na monotonnię, częste zmienianie pracy, miejsca zamieszkania
Apter Michela i Smithsa- teoria odwrócenia
Przebieg procesów psychicznych kierowany jest przez zasadę dwustabilności- muszą być dwa systemy. Nasz system motywacyjny to nie jest system jednostabilny
To wynika z rodzaju działań (motywacja parateiczna, teiczna)
Teiczna- zachowanie ukierunkowane na cel (niskie pobudzenie)
Parateiczna- zachowanie skierowane na aktywność samą w sobie (wysokie pobudzenie)
Każdy stan może przerodzić się w motywację innego typu, kluczem do zrozumienia popędu trzeba zrozumieć emocje
Równowaga poznawcza, emocjonalna- homeostatyczna teoria Cannona Waltera, on uważał że przyczyn zachowań należy doszukiwać się w homeostazie fizjologicznej
pojęcie Cannona
koncepcja homeostazy nerwowo- mięśniowej Friemana- każdy organizm ma poziom napięcia postawy poziom właściwy sobie, którego naruszenie powoduje naruszenie homeostazy, każda stymulacja może wybijać z równowagi, może być analizowany według określonych kryterii, paradoks- homeostazę może wyjaśnić zjawisko które w realnym nie jest z nią związane
Helson-
Dysonans poznwaczy- wyjaśnia dlaczego człwoeik może tak a nie inaczej się zachowywać, Leon Festinger- dążymy do przekonania o wartościach, przywracanie zakłóconej równowagi, stan niekorzystny, celem przywrócenia się zachowania, częstą taktyką jest zmiana sposobu widzenia sytuacji, zmiana własnych przekonań, mechanizmy obronne
Wywołuje brak zwartości poznania |
Motywacja dysonansu |
Dysonans zredukowany lub wyeliminowany |
Zdarzenie sytuacyjne wywołane dysonans
|
Reakcje
|
Równowaga musi być związana ze stanem emocjonalnym co nie wywołuje motywacji
Helen Peak- związek rozbieżności informacyjnej z emocjami, każda informacja nasycona jest stanem emocjonalnym, teoria przeciwstawnych procesów Solomona- podstawą do dążenia do równowagi jest odmienność emocji, jeżeli pojawi się radość automatycznie generuje stan niepokoju, rozżalenia, emocje są ciągłym czynnikiem motywującym do działania
15.05.07
Mechanizmy motywacji wtórnej, motywy pierwotne to te które wyrastają z naszej natury i tworzy się motywacja wtórna
tradycja behawioralna
jak wzmocnienia mogą motywować zachowania popędowe?
Watson- doświadczenie z królikami
Klark Hull- chciał zmatematyzować ludzkie zachowanie, wprowadził swoistne równanie: potencjał pobudzenia SER związany z danym bodźcem jest efektem działania nawyku SHR* D(popęd)* SKR- podnieta. Popęd wyrasta z różnych potrzeb jest pewną energią która może być kanonizowana na pewne bodźce i powstaje przez to nawyk, podnieta- zdolność wywołania przez dany bodziec reakcji
Jutson Brown- motywacja jest funkcją dwóch czynników f(P,N) pobudzenia i nawyku
Dollard Miller- autorzy również zastanawiali się nad mechanizmami popędów i osobowości, liczba popędów jest ograniczona, popęd to każdy bodziec który potrafi zmotywować do pewnego działania są pierwotne i w wyniku uczenia się wtórne 1. uruchomienie popędu 2. pojawienie się sygnału 3. wzmocnienie (jeżeli to się powtarza to staje się wtórny)
tradycja psychoanalityczna
Freud- szczególną rolę pełnią mechanizmy obronne, jeżeli przynoszą efekt to wówczas te mechanizmy są same w sobie się motywacjami na podstawie których człowiek się uczy i stają się motywami wtórnymi, o kierunku przemieszczenia takiej sublimacji decydują normy, nakazy i zakazy. Inne spojrzenie. Wielkie znaczenie ma lęk jako motyw pierwotny 1 ego musi sobie poradzić z otoczeniem zewnętrznym- lęk realny, rzeczywisty 2. superego źródło lęku moralnego- boimi się łamać normy 3. id (energia) źródło lęku neurotycznego. Jeżeli mechanizmy obronne usuną ten lęk to stają się motywem, zjawisko kateksji
tradycja Gordona Alport (twórca teorii cech) teoria funkcjonalna
Gordon Alport- warto wyjaśnić mechanizmy motywacji wtórnej przez odwołanie do autonomii funkcjonalnej- forma przestawienia energii na obiekty które wcześniej nie miały znaczenia, w ten sposób powstają wszystkie nasze zainteresowania, autonomia propracyjna- to ta właściwa- powstanie zainteresowania, autonomia perseweracyjna- tłumaczy mechanizm nałogów
Modele podnietowe i hedonistyczne
Teoria hedonistyczna. Każdy stara się do czegoś dążyć, dążyć do szczęścia, przyjemności
Poll Young- hedonistyczne kontinuum, faktycznie u podłoża motywacji istnieją procesy afektywne (1. afekt- emocje zawsze pchają organizm do czegoś, bez emocji nie ma nic 2. emocje utrzymują/ wygaszają zjawiska 3. emocje stanowią pierwszy obraz oceny rzeczywistości 4. emocje i dzięki nim jest możliwość uczenia się nowych wzorców zachowań) cechy emocji 1. znak- przyjemny, nieprzyjemny, 2 intensywność- silne, słabe, 3 czasowość trwania. Całą motywację można zarysować w postaci kontinuum
Teoria Dawida McCleanda- teoria podnietowa, zaczyna od definicji motywu- jest wyuczony, afektywnie obciążony, wzbudzany przez różne sygnały, antycypowany stan celu, motywacja ma zawsze kierunek, podnieta- ma zdolność wyzwalania stanów afektywnych, tego się uczymy, są też naturalne podniety- smak, węch, są też podniety wyuczone- wpływ środowiska np. pewne wartości (kary, nagrody)
wymagania są konieczne aby motywacja była wzbudzona różne naciski, stany w których człowiek się znajduje
podnieta- coś co przyciąga
dyzpozycja do motywu0 forma zaangażowania
wzbudzenie motywacji
formy działania zależą od przyjętych wartości i okoliczności
Teoria wartości oczekiwania (edward Tollman)- istotne jest wytworzenie pewnej mapy poznawczej zachowań, przekonania według których podejmuje pewne działania to oczekuje pewnych wartości
Atkinson- osiągnięcia człowieka, motywacja zależy od 4 zmiennych:
siła jednostkowej potrzeby osiągnięć TS- tedencja do siągnięcia, działania
MS- motyw (siła jednostkowa potrzeba osiągnięć)
PS- prawdopodobieństwo sukcesu (oczekiwanie)
IS- wartość podnietowa sukcesu
TS=MS*PS*IS
Jeżeli PS=0,25 to IS=1-PS=0,75
Jeżeli prawdopodobieństwo sukcesu 0,0001 to znaczy że wartość podnietowa będzie miała 0,9999
M=10 P=0,1 IS=0,9
T=M*P*I T=10*0,1*0,9=0,9