Administracja a UE wykład 1-2 15.02.2009
Test na 95%, może być „0” nie wiążąca
System prawny UE
Zasady stosowania prawa w UE i przed organami krajowymi
Akty administracyjne UE
Ochrona prawa w UE
Ochrona prawa krajowego
Relacje Wspólnota a Unia Europejska
Wspólnota Europejska to I filar Unii Europejskiej
Unia Europejska
II i III filar
Źródła prawa wspólnotowego
-prawo pierwotne legło u podstaw powstania Wspólnot Europejskich (Traktaty założycielski, zmieniające, akcesyjne)
-prawo wtórne (pochodne) tworzone na podstawie prawa pierwotnego, akty prawa stanowione przez instytucje (Radę, Parlament)
Zasady ogólne prawa wspólnotowego:
-prawo wtórne ma podstawę w prawie pierwotnym,
-hierarchiczność prawa - prawo pierwotne stoi wyżej niż prawo wtórne
-prawo wtórne musi być zgodne z prawem pierwotnym
Źródła prawa europejskiego (Traktat ustanawiający WE art. 249):
-rozporządzenia mają zasięg ogólny wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
-dyrektywy - wiążą każde państwo członkowskie, do którego są kierowane, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawiają jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków.
-decyzje - mają moc wiążącą dla indywidualnie określonego adresata, ale nie są aktami prawa tylko aktami stosowania prawa, wydawane przez Radę UE, Komisję, Parlament, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy, Sąd I Instancji, Sąd ds. Służby Publicznej
-zalecenia - opinie, nie maja mocy wiążącej, nie są źródłem prawa (nazwy mogą być różne)
Rada, Rada i Parlament razem lub Komisja może wydać rozporządzenie w zależności od wagi sprawy.
Współdecydowanie - wymagana jest zgoda, Parlament Europejski może zablokować akt normatywny Rady (dyrektywa, rozporządzenie)
Treść dyrektywy:
-cel (określony mniej lub bardziej szczegółowo)
-termin realizacji (musi być określony najczęściej 2 lata)
Jeśli cel nie zostanie osiągnięty może to zrodzić poważne konsekwencje:
-odpowiedzialność przed organami Wspólnoty Europejskiej do kar finansowych włącznie
-odpowiedzialność odszkodowawcza przed sądami krajowymi (państwa względem podmiotu)
Skutek bezpośredni dyrektywy - odpowiedzialność przed organami wspólnotowymi
Trybunał Sprawiedliwości rozstrzyga czy państwo członkowskie naruszyło prawo. Może to zrobić na wniosek innego państwa (art. 227 T. Rzymskiego) lub Komisji Europejskiej (art. 226 T. Rzymskiego)
Drugie wniesienie sprawy przez Komisję Europejską o nie wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości równa się z karą finansową okresową - mobilizacja do implementacji.
Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę wyrządzona brakiem implementacji (Franko Vich - orzeczenie TS) jeśli spełnione zostały przesłanki:
-upłynął termin implementacji
-dyrektywa nie została wykonana lub wykonana nieprawidłowo
-powstała szkoda
-wystąpił związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy brakiem lub nieprawidłową implementacją a szkodą
-dyrektywa musi być wystarczająco precyzyjna (kto jest uprawniony i do czego)
Odpowiedzialność odszkodowawcza (kompensacyjna) ponoszona jest przed sądami krajowymi, brak jest możliwości wniesienia skargi do jakiegokolwiek sądu wspólnotowego, przeciwko państwu członkowskiemu.
Do sądu wspólnotowego osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę tylko przeciwko wspólnocie.
Kara finansowa a odszkodowanie - różnice.
Trzeci rodzaj konsekwencji - skutek bezpośredni dyrektywy
Wg Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, bezpośredni skutek dyrektywy funkcjonuje tylko w stosunkach wertykalnych, tj. między jednostką a państwem; powołanie się przez jednostkę na nieimplementowaną dyrektywę może pociągać za sobą obowiązek jedynie państwa.
Rozporządzenie obowiązuje bezpośrednio w prawie krajowym
Wspólnota powinna działać tylko wtedy gdy państwo członkowskie nie radzi sobie samo z powierzonymi zadaniami, zgodnie z zasadą pomocniczości i subsydiarności.
Protokół w sprawie stosowania zasad proporcjonalności i pomocniczości - prymat dyrektywy
Rozporządzenie art. 249 Traktatu UE - 3 cechy:
-zastosowanie ogólne
-w całości wiążące
-stosowane bezpośrednio w porządkach prawnych państw członkowskich, po ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE, najczęściej po 20 dniach
Charakter ogólny, generalny - wskazuje pewne cechy podmiotów do których jest kierowane, choć niekiedy wskazuje cechy indywidualne.
Organ krajowy wydający akt rozstrzygający powołuje się bezpośrednio na rozporządzenie
Podział rozporządzeń:
-prawodawcze - wydawane na podstawie traktatów, zazwyczaj przez Radę lub Radę i Parlament
-wykonawcze - wydawane na podstawie rozporządzeń prawodawczych, zazwyczaj przez Komisję Europejską.
Traktat może wskazywać konkretny akt który musi być wydany lub zostawia wolną rękę Radzie, zgodnie z zasadą proporcjonalności i pomocniczości
Art. 249 Traktatu UE (konik wykładowcy!) - zasady ogólne prawa wspólnotowego służą dwóm celom (dwie funkcje) :
-wykładni prawa
-spójności prawa, łagodzenie luk prawnych
Zasady ogólne są to samoistne (mogące stanowić samodzielną podstawę decyzji prawnej n.p. ustawa) normy w prawie wspólnotowym, nie wynikające z przepisów prawa wspólnotowego ale pochodzące z po za niego.
Jeśli akt wtórnego prawa wspólnotowego okaże się niezgodny z zasadą ogólna, jest to podstawą do uznania go za nieważny.
Źródła zasad ogólnych:
-prawo krajowe państw członkowskich
-prawo m/n (Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności)
Trybunał Sprawiedliwości może uznać zasadę ogólną uznawaną przez kilka państw członkowskich, a nie występującą w zasadach ogólnych wspólnoty, za zasadę całej wspólnoty (skutkiem może być uchylenie rozporządzenia lub dyrektywy)
Kilka zasad ogólnych:
-lex retro non agit
-zasada ochrony praw nabytych
-zasada proporcjonalności
-zasada zaufania do administracji
-zasada poszanowania praw jednostki
-zasada prawa do własności
Jeśli akt prawa będzie niezgodny z zasadą ogólną, a zostanie wydany (n.p. rozporządzenie), to państwo może go wykonać - narażając się na skargę osoby fizycznej, lub jeśli nie wykona może być skarżone przez wspólnotę.
Doktryny (zasady) prawa wspólnotowego:
1-doktryna pierwszeństwa prawa wspólnotowego
2-doktryna skutku bezpośredniego
3-doktryna autonomii proceduralnej
ad.1-doktryna pierwszeństwa prawa wspólnotowego, jeśli nastąpi kolizja prawa krajowego z prawem wspólnotowym, stosowana jest zasada wykładni zgodnej prawa wspólnotowego - organ krajowy musi interpretować prawo krajowe zgodnie z prawem wspólnotowym (w świetle prawa wspólnotowego, poprzez prawo wspólnotowe), jeśli nie może, musi odpowiedzieć na pytanie, którą normę zastosować (pierwszeństwo maja przepisy wspólnotowe).
Perspektywa prawa wspólnotowego - kolizja - Trybunał Sprawiedliwości twierdzi, że prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo niezależnie od rodzaju przepisu (prawo pierwotne czy pochodne) i niezależnie od rangi przepisu krajowego (nawet Konstytucja), jest to przejaw troski o jednolitość stosowania prawa wspólnotowego i jego skuteczności (nie wynika to z Traktatów tylko jest to stanowisko TS).
Perspektywa prawa krajowego - kolizja - Konstytucja najważniejsza.
Relacja Wspólnota a Europejski Trybunał Praw Człowieka:
-jeśli wspólnota wydała akt, a państwo ten akt zrealizowało, to ETPC stosuje zasadę domniemania legalności działania tego państwa, zgodnie z Konwencją Europejska domniemanie to można obalić.
ad.2-doktryna skutku bezpośredniego:
-ze skutkiem bezpośrednim mamy do czynienia wtedy, gdy jednostka powołuje się przed organem krajowym na przepis prawa wspólnotowego, w celu ochrony uprawnień (n.p. rozporządzenie implementowane bezpośrednio do prawa krajowego)
-skutek bezpośredni to też taka sytuacja , gdy organ krajowy powołuje się bezpośrednio na przepis prawa wspólnotowego (wydaje rozstrzygnięcie)
-skutek bezpośredni Traktatu - obywatel może przed organem krajowym powoływać się na niego bezpośrednio
-dwie płaszczyzny wystąpienie skutku bezpośredniego
*wertykalna - proces w którym jednostka prywatna występuje przeciwko podmiotowi władzy
*horyzontalna - proces w którym jednostka prywatna występuje przeciwko innej jednostce prywatnej
ad.3-doktryna autonomii proceduralnej, organizacja systemu wymiaru sprawiedliwości należy do wyłącznych kompetencji państw członkowskich WE. Przepisy prawa wspólnotowego nie mogą ingerować w ustrój krajowych organów ochrony prawnej. Prawo to wywiera jednak istotny wpływ na zasady proceduralne, według których funkcjonują te organy. W 1976 roku, w wyroku w sprawie Rewe, ETS sformułował zasadę autonomii proceduralnej państw członkowskich. Na państwach członkowskich ciąży obowiązek wyznaczenia sądów sprawujących jurysdykcję i wskazania proceduralnych warunków, zgodnie z którymi ich obywatele będą mogli dochodzić roszczeń opartych na prawie wspólnotowym. Zgodnie z zasadą autonomii proceduralnej, z powodu braku wspólnych przepisów proceduralnych sądy i organy państw członkowskich stosują prawo wspólnotowe na podstawie swych własnych przepisów proceduralnych. Przepisy te nie mogą stawiać jednostki w mniej korzystnej sytuacji niż te, na podstawie których dochodzić można roszczeń opartych na prawie krajowym. Ponadto powyższe normy proceduralne nie mogą czynić dochodzenia praw wynikających z bezpośrednio skutecznych przepisów wspólnotowych nadmiernie utrudnionym czy wręcz niemożliwym2). Krajowe przepisy proceduralne muszą zatem być zgodne z zasadami efektywności i niedyskryminacji.
Administracja a UE wykład 3-4 15.03.2009
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Jeśli państwo nie wykona zaleceń Komisji sprawa idzie do Trybunału
Jeśli w trakcie procesu państwo jednak wykona zalecenia to rozprawa trwa nadal (ETS bada zasadność skargi) i ewentualnie bierze pod uwagę stan faktyczny.
Artykuł 226
Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag. Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Osoba skarżąca się do sądu krajowego na naruszenie prawa przez jego państwo może powoływać się na wyrok ETS
Wykonanie wyroku ETS przez państwo powinno odbyć się niezwłocznie, jeśli nie to art. 228 Traktatu Rzymskiego:
1. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, Państwo to jest zobowiązane podjąć środki, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
2. Jeśli Komisja uznaje, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło takich środków, wydaje, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag, uzasadnioną opinię precyzującą punkty, w których Państwo Członkowskie nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości.
Jeśli dane Państwo Członkowskie nie podjęło środków, które zapewnią wykonanie wyroku Trybunału w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości. Czyniąc to, wskazuje ona wysokość ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane Państwo Członkowskie, jaką uzna za odpowiednią do okoliczności.
Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości stwierdza, że dane Państwo Członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może na nie nałożyć ryczałt lub okresową karę pieniężną.
Komisja skarży o:
-niewykonanie wyroku ETS + kara finansowa (fakultatywnie)
O karach finansowych orzeka ETS
Kary finansowe dzielimy na:
-ryczałtowe - kwota pieniężna
-okresowe - stawka za okres (n.p. miesiąc)
Kary mogą wystąpić równocześnie, Komisja wnosząc sprawę do ETS zawsze wnioskuje o karę.
-do wyroku - kara ryczałtowa
-po wyroku - kara okresowa
Obliczanie kary:
-okres trwania naruszenia
-powaga naruszenia
-sytuacja gospodarcza państwa
Ekwiwalentność i efektywność
Artykuł 230 Skarga na akty wydane przez instytucje wspólnotowe
Skargi przewidziane w niniejszym artykule powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.
-przedmiot skargi - legalność aktów Parlamentu Europejskiego i Rady, aktów Rady, Komisji i EBC, dyrektyw, decyzji, rozporządzeń , oraz innych aktów wywierających skutki prawne, wiążących lub zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich,
-bierna legitymacja procesowa (przeciw aktom jakich instytucji można wnieść) - przeciw wspólnym aktom Parlamentu Europejskiego i Rady, aktom Rady, Komisji i EBC.
-czynna legitymacja procesowa (kto może wnieść skargę) - skargi wnoszą
- podmioty uprzywilejowane w każdej sytuacji bez względu czy akt ich dotyczy czy nie:
*Państwo Członkowskie,
*Parlament Europejski,
*Rada lub Komisja,
- podmioty półuprzywilejowane w celu zapewnienia ochrony ich kompetencji:
*Trybunał Obrachunkowy,
*EBC,
- podmiot nieuprzywilejowane na tych samych warunkach, wnoszą skargę na decyzje:
1-których są adresatem
2-które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie:
*każda osoba fizyczna,
*każda osoba prawna.
-podstawa unieważnienia aktu:
-zarzuty braku kompetencji, dwie płaszczyzny:
*n.p. kompetencje wydawania aktów karnych posiada III filar i Wspólnota nie może wydać takiego aktu
*pomimo kompetencji Wspólnoty akt został wydany przez organ nie posiadający ich
-naruszenia istotnych wymogów proceduralnych - podstawy formalne mogą być uwzględnione przez sąd z urzędu:
*wpływ na treść rozstrzygnięcia
*brak obowiązkowej opinii PE
*nie wysłuchanie strony zainteresowanej
*zła podstawa prawna
-naruszenia Traktatu:
*dotyczy przepisów formalnych, proceduralnych, materialnych
-naruszenie reguł prawnych związanych ze stosowaniem Traktatu:
*konwencje europejskie
-nadużycia władzy;
*akty wydane w innym celu niż deklarowany
Zakres kontroli sądowej - stopień intensywności badania aktu, jeśli był margines uznania przyznany instytucji to sądy ograniczają kontrolę do tego marginesu, jeśli Trybunał dojdzie do innych wniosków niż instytucja, to nie będzie zastępował tego aktu, chyba że było rażące naruszenie, oczywisty błąd zastosowania aktu prawa:
-przez instytucję wydającą akty prawne
-akty administracyjne, indywidualne (n.p. połączenie przedsiębiorstw - zgoda Komisji, ocena wpływu połączenia na rynek (ocena ekonomiczna) - Trybunał nie ingeruje
Jurysdykcja nieograniczona art. 229 TWE - rozporządzenia uchwalone wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, i przez Radę, na mocy postanowień niniejszego Traktatu, mogą przyznać Trybunałowi Sprawiedliwości nieograniczone prawo orzekania w odniesieniu do kar przewidzianych w tych rozporządzeniach.
Kara KE dla przedsiębiorstwa za naruszenie prawa konkurencji - ETS może rozpatrzyć merytorycznie sprawę jeszcze raz
-skutki wyroku art. 231
*jeżeli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości orzeka o nieważności danego aktu - domniemanie ważności aktu do czasu uznania za nieważny, z mocą wsteczną od początku wydania aktu.
*w odniesieniu do rozporządzeń, Trybunał Sprawiedliwości, jeśli uzna to za niezbędne, wskazuje, jakie skutki rozporządzenia, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne
^jakie czynności wykonane na podstawie tego aktu zachowują moc, reszta wygasa, jest nieważna
^unieważnia część aktu jeśli da się ja wydzielić bez konsekwencji dla reszty aktu.
Artykuł 7
1. Zadania powierzone Wspólnocie wykonują następujące instytucje (tylko to są instytucje):
PARLAMENT EUROPEJSKI,
RADA,
KOMISJA,
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI,
TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY.
Inne występujące to organy
Administracja a UE wykład 5-6 19.04.2009
TWE artykuł 229 - rozporządzenia uchwalone wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, i przez Radę, na mocy postanowień niniejszego Traktatu, mogą przyznać Trybunałowi Sprawiedliwości nieograniczone prawo orzekania w odniesieniu do kar przewidzianych w tych rozporządzeniach - możliwość przyznania ETS nieograniczonej jurysdykcji i wtedy ETS może kontrolować wszystkie aspekty rozporządzenia (nie tylko legalność ale i zasadność nałożonej sankcji)
Artykuł 230
Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, aktów Rady, Komisji i EBC, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy.
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy i przez EBC, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na tych samych warunkach, skargę na decyzje, których jest adresatem oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.
Skargi przewidziane w niniejszym artykule powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.
Artykuł 231
Jeżeli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości orzeka o nieważności danego aktu.
Jednakże w odniesieniu do rozporządzeń, Trybunał Sprawiedliwości, jeśli uzna to za niezbędne, wskazuje, jakie skutki rozporządzenia, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.
Skarga na bezczynność, skarga na brak wydania aktu
Artykuł 232
Jeśli Parlament Europejski, Rada lub Komisja, z naruszeniem niniejszego Traktatu, zaniechają działania, Państwa Członkowskie i inne instytucje Wspólnoty mogą wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości w celu stwierdzenia tego naruszenia.
Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja nie zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, na warunkach określonych w poprzednich akapitach, stawiając zarzut jednej z instytucji Wspólnoty, iż zaniechała wydania aktu skierowanego do niej, innego niż zalecenie lub opinia.
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania, na tych samych warunkach, w zakresie skarg wniesionych przez EBC w dziedzinach podlegających jego kompetencji lub wniesionych przeciwko niemu.
Przedmiot skargi - brak wydania aktu przez instytucję lub organ Wspólnoty (bezczynność) - zaniechanie działania polegające na braku wydania aktu z naruszeniem Traktatu Rzymskiego (TWE)
Bierna legitymacja procesowa - przeciwko komu może być skierowana skarga:
-Parlament Europejski,
-Rada Europejska,
-Komisja Europejska,
-EBC
-a także nie wymienione agencje wspólnotowe posiadające kompetencje wydawania decyzji
Czynna legitymacja procesowa - kto może wnieść skargę:
-podmioty uprzywilejowane - mogą niezależnie czy akt miał być skierowany do nich czy nie i czy miał być wiążący czy nie - państwa członkowskie, instytucje wspólnotowe
-podmioty nieuprzywilejowane - osoby fizyczne i osoby prawne
*jeśli akt miał być skierowany do nich bo tego się domagały (n.p. decyzja)
*jeśli akt miał być wiążący
Procedura wnoszenia skargi
Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana instytucja została uprzednio wezwana do działania. Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania instytucja nie zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona w ciągu następnych dwóch miesięcy.
Jeśli jednak instytucja odpowie w ciągu 2 miesięcy że nie wyda takiego aktu, wyda nie taki lub wyda po części taki jaki oczekiwaliśmy, wtedy nie przysługuje nam skarga na bezczynność (art. 232 TWE), tylko na działanie (art. 230 TWE)
Skutki wyroku ETS z art. 232
ETS może tylko stwierdzić czy instytucja naruszyła prawo czy nie, nie wydając aktu (sam też nie może wydać aktu w zastępstwie), stwierdza tylko bezczynność i że instytucja musi to naprawić.
Art. 235 Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w sporach dotyczących odszkodowań określonych w artykule 288 ust. 2
Jeśli Komisja uznaje, że dane Państwo Członkowskie nie podjęło takich środków, wydaje, po umożliwieniu temu Państwu przedstawienia uwag, uzasadnioną opinię precyzującą punkty, w których Państwo Członkowskie nie zastosowało się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości. - odpowiedzialność pozakontraktowa WE (odpowiedzialność kontraktowa - sądy krajowe)
Art. 288 - zasady odpowiedzialności - wspólnota powinna napawić szkody wyrządzone przez jej instytucje lub funkcjonariuszy
Nie jest wymagane wniesienie najpierw skargi na bezczynność czy działanie, można od razu wystąpić o odszkodowanie.
Skargę o odszkodowanie może wnieść każdy kogo dotyczy szkoda (państwo, instytucja, osoba fizyczna, prawna), skarga przeciw Wspólnocie lub instytucji z zachowaniem której wiąże się powstanie szkody w ciągu 5 lat od momentu powzięcia wiadomości o tej szkodzie
Przesłanki zasądzenia odszkodowania:
-szkoda
-bezpośrednie zachowanie ze strony Wspólnoty
-związek przyczynowo-skutkowy
Bezprawne zachowanie to każde działanie lub zaniechanie (nie koniecznie tylko stanowienie aktu n.p. ujawnienie danych wrażliwych kontrolowanej firmy, zniszczenie mienia spowodowane złym stanem budynku wspólnotowego itp.)
Jeśli instytucja posiada szerokie kompetencje uznaniowe to żeby można było ją zaskarżyć o szkodę to trzeba wykazać wystarczające powiązania (kwalifikowane naruszenie prawa) z jej strony nie po prostu naruszenie prawa.
Odszkodowanie zasądza ETS w pełnej wysokości (dwa składniki - szkoda rzeczywista + utracone korzyści)
Art. 226 TWE - tylko Komisja Europejska może wnieść skargę
Artykuł 226
Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy niniejszego Traktatu, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag.
Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Materiały związane ze stosowaniem art. 226 TWE. W zasadzie jest to historia jednego wyroku (Komisja przeciwko Polsce):
1. informacje Komisji
http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/07/404&format=HTML&aged=1&language=PL&guiLanguage=en
http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/07/1153&format=HTML&aged=1&language=PL&guiLanguage=en
2. Postanowienie WSA w Poznaniu:
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/D5DF2F74AC
3. wyrok TS w sprawie Câ��475/07 Komisja przeciwko Polsce (zob. powyższe
postanowienie)
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62007J0475:PL:HTML
4. komunikat Ministerstwa Finansów po wyroku:
http://www.mofnet.gov.pl/dokument.php?const=2&id=162013&dzial=534&PortalMF=214215afc2b3ab20afdede7bd9aac559
5. postanowienie NSA:
http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/79A3E993DF
Dla zainteresowanych (nieobowiązkowo):
- artykuł w Rzeczpospolitej na temat skutków powyższego wyroku TS:
http://www.rp.pl/artykul/56179,282507.html
- całość dyrektywy:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2003L0096:20040501:PL:PDF
Art. 234 - współpraca sądów krajowych z ETS - jeśli sąd krajowy ma wątpliwości co do prawa wspólnotowego to może lub musi zgłosić się do ETS
Artykuł 234
Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym:
a) o wykładni niniejszego Traktatu;
b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty i EBC;
c) o wykładni statutów organów utworzonych aktem Rady, gdy te statuty to przewidują.
W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania.
W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Przepis zapewniający jednolitość stosowania prawa wspólnotowego bo jeden organ (ETS) będzie je interpretował, ma ułatwić stosowanie prawa wspólnotowego przez organy krajowe
NSA - strona internetowa (podstrona z pytaniami do ETS)
Przedmiotem pytania do ETS nie może być prawo krajowe
Przedmiot pytań prejudycjalnych (przed osądzeniem):
-wykładnia przepisów (aktów prawa) wspólnotowych
-ważność aktów prawa wspólnotowego (wykładnia prawa pierwotnego, wykładnia I ważność aktów wtórnych)
Art. 234 może być konkurencyjny dla Art. 230 (badanie aktu)
Kto może zwrócić się z pytaniem:
-sąd krajowy jeśli takie pytanie się przed nim pojawi (ale nie musi to być sąd w ścisłym tego słowa znaczeniu), musi spełnić pewne przesłanki (6) by był uznany przez ETS za sąd:
*organ ustanowiony przez prawo (sąd arbitrażowy juz nie)
*organ którego jurysdykcja jest obowiązkowa, wynika z prawa a nie z umowy (sąd arbitrażowy już nie)
*organ musi rozstrzygać jakiś spór (sąd I instancji dokonujący wpisu do KRS już nie, ale jeśli odmówi rejestracji to po zaskarżeniu do II instancji, sąd II instancji już może się zwrócić do ETS)
*organ który wydaje rozstrzygnięcie na podstawie przepisów
*organ niezależny w zakresie orzekania
*organ wydający rozstrzygnięcia o charakterze rozstrzygającym
Sąd zwraca się z pytaniem do ETS jeśli jest to niezbędne do wydania orzeczenia w konkretnej sprawie (zawiesza postępowanie, ok. 2 lat oczekiwania na interpretację)
O zadaniu pytania decyduje sąd krajowy, jeśli uzna że ma wątpliwości co do treści prawa wspólnotowego I czy przepis ten ma znaczenie dla sprawy, decyduje też o treści pytania (ETS przyjmuje domniemanie że to pytanie spełnia wymogi z art. 234 - ważne dla rozstrzygnięcia sprawy toczonej przed sądem krajowym), jeśli uzna że pytanie jest nieistotne dla sprawy - odmówi interpretacji, może też uznać że problem jest fikcyjny, odrzuci tez pytanie jeśli uzna że nie ma ono wpływu na sprawę.
Przedmiotem pytanie nie może być prawo krajowe (choć zdarzają się I ETS po małej interpretacji pytania odpowiada na nie)
Zadanie pytania i jego treść jest autonomiczną decyzją sądu
Obowiązkowe zwrócenie się z pytaniem przez sąd ostatniej instancji
W przyszło0ści na niektóre pytania będzie mógł odpowiadać Sąd I Instancji
Dwie doktryny odciążające ETS:
-doktryna aktu jasnego - nie zadaje się pytań jeśli przepis jest jasny I mimo obowiązku nie wymaga interpretacji
-doktryna aktu wyjaśnionego - nie zadaje się pytań o taki sam lub podobny akt który był juz wyjaśniony
*sąd krajowy może się zwrócić mimo wcześniejszej odpowiedzi wtedy sekretarz ETS poinformuje sąd krajowy
*jeśli sąd krajowy się uprze sprawa trafi do ETS, ETS odsyła do wcześniej rozstrzygniętej sprawy i będzie to rozstrzygnięcie wiążące, lub jeśli nastąpiły jakieś nowe okoliczności, weźmie się za interpretację (pełny tok sprawy do 2 lat)
Jeśli mimo obowiązku sąd krajowy nie zwróci się do ETS to:
-Komisja Europejska może (226) wszcząć postępowanie przeciwko państwu, a także
-odpowiedzialność odszkodowawcza państwa - musi być jednak wykazany związek pomiędzy szkodą a bezprawnym zachowaniem państwa (sądu) - brak zapytania
Jeśli sąd krajowy ma wątpliwości co do ważności aktu prawa wspólnotowego to musi zwrócić się do ETS
Sąd I instancji może samodzielnie uznać ważność aktu prawa wspólnotowego , ale nie może samodzielnie odrzucić aktu prawa wspólnotowego tylko ma obowiązek zwrócić się do ETS
Art. 230 - kontrola aktów prawa wspólnotowego - skarga bezpośrednio do ETS
Art. 234 pośrednio też może prowadzić do zakwestionowania aktu prawa wspólnotowego - poprzez sąd krajowy do ETS
Skutki wyroku wydanego na podstawie:
-art. 230 - przepis przestaje obowiązywać dla wszystkich (eliminacja)
-art. 234 - odpowiedź dla sądu krajowego dotyczy tylko tego sądu krajowego, przepis nie traci mocy obowiązywania, choć ETS twierdzi że powinno to obowiązywać inne sądy
Różnice:
-jeśli ETS wypowiedział się na temat przepisu w akcie to przepis ten nie powinien być stosowany przez inny sąd
-jeśli akt jest tylko podobny, ale ma identyczna wadę - trzeba zwrócić się do ETS
Różnice pomiędzy Art. 230 a 234:
-230 - 2 miesiące na skargę
-234 - bez limitu czasowego
ETS twierdzi że należy preferować art. 230
ETS może uznać że pewne osoby nie mogą kwestionować aktu prawa za pomocą art. 234 (jeśli ktoś bez wątpienie mógł wnieść skargę na podstawie art. 230, a tego nie zrobił to nie może tego zrobić na podstawie art. 234.
Zawieszenie stosowania przepisów wspólnotowych przez sądy krajowe - może orzec tylko ETS (art. 242 TWE)
Artykuł 242
Skargi wniesione do Trybunału Sprawiedliwości nie mają skutku zawieszającego. Jednakże Trybunał Sprawiedliwości może, jeśli uzna, że okoliczności tego wymagają, zarządzić zawieszenie wykonania zaskarżonego aktu.
Sąd krajowy może zawiesić stosowanie aktów krajowych wydanych na podstawie aktu wspólnotowego budzącego jego zdaniem wątpliwości
Przesłanki:
-sąd krajowy musi automatycznie zgłosić się z pytaniem do ETS o własność aktu wspólnotowego na podstawie którego wydano akt prawa krajowego (zawieszony)
II i III Filar to UE
I Filar to WE
Ochrona sądowa - kontrola sądowa aktów
II Filar - brak (jest tylko jeden przepis na styku kompetencji I i II Filaru - jeśli akt wydany w II Filarze wkracza w kompetencje I Filaru może być wniesiona skarga (ochrona kompetencji Wspólnot Europejskiej art. 47 TUE)
III Filar - mniejszy zakres niż w I Filarze, kontrola aktów wydanych przez Radę (art. 47 TUE), pod kontem naruszenia kompetencji I Filaru - pierwszeństwo maja kompetencje Wspólnoty Europejskiej (I Filar)
Art. 35 TUE:
-możliwość wniesienia skargi bezpośrednio na akt
-możliwość stosowania pytań prejudycjalnych
Różnice:
-skarga bezpośrednia
*inny przedmiot (ważność, legalność decyzji ramowych i decyzji)
*można badać również tzw. wspólne stanowiska państw członkowskich
Ograniczona legitymacja czynna (kto może wnieść skargę):
-państwa członkowskie
-Komisja Europejska
Przedmiot skargi (co - podobnie jak w 230 TWE):
-brak kompetencji
-naruszenie procedur
-nadużycie władzy
-naruszenie Traktatu
Różnice w pytaniach prejudycjalnych:
-przedmiot pytania
*wykładnia i ważność:
.decyzji ramowych
.decyzji
.wspólnych stanowisk
.konwencji sporządzonych w ramach III Filaru
Artykuł 35 (dawny artykuł K.7)
1. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, z zastrzeżeniem warunków określonych w niniejszym artykule, jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności i wykładni decyzji ramowych i decyzji, wykładni konwencji sporządzonych na mocy niniejszego tytułu oraz ważności i wykładni środków wykonawczych do tych konwencji.
2. Każde z Państw Członkowskich może, w oświadczeniu złożonym w chwili podpisywania Traktatu z Amsterdamu lub w jakimkolwiek późniejszym terminie, uznać właściwość Trybunału Sprawiedliwości do orzekania w trybie prejudycjalnym na warunkach określonych w ustępie 1.
3. Państwo Członkowskie, składając oświadczenie na podstawie ustępu 2, wskazuje, że:
a) każdy sąd tego państwa, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa krajowego, może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku;
b) każdy sąd tego państwa może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie w trybie prejudycjalnym pytania podniesionego w sprawie przed nim zawisłej i dotyczącego ważności lub wykładni aktu, o którym mowa w ustępie 1, jeżeli sąd ten uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku.
4. Każde Państwo Członkowskie - niezależnie od tego, czy złożyło oświadczenie na mocy ustępu 2 - ma prawo przedkładać Trybunałowi Sprawiedliwości memoriały lub uwagi na piśmie w sprawach, o których rozstrzyga on na podstawie ustępu 1.
5. Trybunał Sprawiedliwości nie jest właściwy w sprawie oceny zgodności z prawem lub proporcjonalności działań policji bądź innych organów ścigania jednego z Państw Członkowskich ani wykonywania przez Państwa Członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.
6. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy w zakresie kontroli legalności decyzji ramowych i decyzji, jeżeli skargę wniosło Państwo Członkowskie lub Komisja, podnosząc zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek normy prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Skargi przewidziane w niniejszym ustępie powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy od daty publikacji zaskarżanych decyzji ramowych i decyzji.
7. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w każdym sporze między Państwami
Członkowskimi dotyczącym wykładni lub stosowania aktów przyjętych na podstawie artykułu 34 ustęp 2, o ile spór ten nie został rozstrzygnięty przez Radę w ciągu sześciu miesięcy od daty jego wniesienia pod obrady przez jednego z jej członków. Trybunał Sprawiedliwości jest również właściwy do orzekania w każdym sporze między Państwami Członkowskimi a Komisją dotyczącym wykładni lub stosowania konwencji sporządzonych na mocy artykułu 34 ustęp 2 lit. d).
Brak obowiązku zwracania się do ETS
Zasady postępowania administracyjnego we Wspólnocie
-postępowanie przed organami administracyjnymi Wspólnoty Europejskiej
*Komisja Europejską
*Agencjami wspólnotowymi
Brak jednego aktu który by to regulował (brak podstawy w Traktacie), wiele pojedynczych procedur w aktach prawnych (rozporządzeniach) dotyczących konkretnej sprawy. Spoiwem są zasady ogólne wszystkich postępowań administracyjnych
Normy wiążące - naruszenie ich może unieważnić akt, wiążą organy wspólnotowe i krajowe w zakresie wykonywania prawa wspólnotowego (n.p. Wspólnotowy Kodeks Celny)
Źródło zasad ogólnych:
-Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950)
-prawo krajowe państw członkowskich (wcielane do prawa wspólnotowego przez ETS)
Administracja a UE wykład 7-8 24.05.2009
Zasady postępowania administracyjnego w UE
Budżet
Regulamin urzędniczy
Brak kodeksu postępowania administracyjnego w UE bo brak jest podstawy prawnej w Traktatach
Postępowanie zostało uregulowane w poszczególnych aktach prawa (rozporządzeniach) i w przepisach proceduralnych
Wiele elementów jest wspólnych w tych postępowaniach
Różnice:
-terminy - może być brak
-brak zasady administracyjności
-często jedna instancja + skarga
Organem właściwym do rozpatrywania bezpośrednio skarg jednostek na decyzje instytucji wspólnotowych sprzecznych z prawem Unii Europejskiej jest Sąd Pierwszej Instancji.
Natomiast w przypadku naruszenia prawa wspólnotowego przez państwo członkowskie, osoby fizyczne i prawne są uprawnione do wniesienia sprawy do Komisji Europejskiej. Komisja uznając skargę za zasadną może w rezultacie wnieść skargę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
W tym kontekście, jeśli dana kwestia nie jest objęta zakresem prawa Unii Europejskiej, obywatele Rzeczypospolitej Polskiej nie mogą odwoływać się do instytucji wspólnotowych.
Procedura naruszenia nie służy do rozwiązywania indywidualnych spraw. Zobowiązuje ona jedynie państwo członkowskie do przestrzegania prawa Wspólnoty. Skarżący powinni wnosić indywidualne roszczenia za poniesione szkody przed krajowymi sądami, powołując się bezpośrednio na przepisy prawa wspólnotowego
Agencje wspólnotowe posiadające kompetencje do wydawania rozstrzygnięć wiążących (decyzji) - te postępowania toczą się w dwóch instancjach
Zakres kontroli sądowej nad decyzjami Komisji Europejskiej ogranicza się do kontroli legalności decyzji ale niekiedy sądy wspólnotowe posiadają nieograniczoną jurysdykcję (n.p. grzywna nałożona przez KE - wtedy kontrola nieograniczona, KE może tylko proponować grzywnę dla państwa, ETS wyznacza jej wysokość, dla przedsiębiorstw prywatnych wysokość grzywny wyznacza KE)
Odwołanie do sądu wspólnotowego może spowodować nawet zwiększenie grzywny
Badanie decyzji w jednej instancji - jurysdykcja nieograniczona w zamian za II instancję
Cechy wspólne postępowania administracyjnego w UE:
-zasady ogólne, prawo niepisane, orzecznictwo ETS - wiążące dla organów wspólnotowych, są także wiążące dla organów krajowych jeśli działają w zakresie wykonywania prawa wspólnotowego (n.p. Kodeks Celny)
Kodyfikacja zasad - po wyprowadzeniu zasady (n.p. z prawa wspólnotowego lub krajowego (konstytucji jakiegoś kraju) zasada zostaje najczęściej wyrażona w najbliższym rozporządzeniu dotyczącym danej sprawy i staje się prawem pisanym
Niektóre zasady ogólne zdaniem ETS wiążą nawet jeśli nie są wyrażone na piśmie (w rozporządzeniu), n.p. prawo zajęcia stanowiska przez stronę przed wydaniem decyzji
Naruszenie zasad ogólnych skutkuje:
-nieważnością decyzji (jeśli naruszenie miało wpływ na treść decyzji)
Zasady postępowania administracyjnego we Wspólnocie:
1-zasada dobrej administracji
2-zasada trwałości decyzji administracji wspólnotowej
3-zasada zakazu powtórnego karania za to samo
Ad.1
-obowiązek bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez organ,
-prawo do zajęcia stanowiska (wypowiedzenia się) - bycia wysłuchanym (dotyczy osoby fizycznej i państwa), obejmuje wszystkie okoliczności prawne i faktyczne mogące mieć wpływ na decyzję i które mogą zostać skomentowane przez stronę (okoliczności powinny być stronie przedstawione), strona musi znać (być poinformowana) o treści zarzutów i o możliwości nałożenia na nią kary finansowej, prawo to przysługuje w ramach postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji indywidualnej lub aktu legislacyjnego (rozporządzenia) w którym mimo jego generalnego i abstrakcyjnego charakteru jest też indywidualnie oznaczony podmiot - on może się wypowiedzieć, jeśli osoba nie mogła się wypowiedzieć - można uznać akt za nieważny, jeśli wypowiedziała się tylko co do części okoliczności - reszta nie może stanowić podstawy wydania rozstrzygnięcia, taka decyzja może być uznana za nieważną, jeśli pozostałe dowody (na temat których strona się wypowiedziała) nie mogą stanowić dobrej (mocnej) podstawy do wydania decyzji
-prawo dostępu do dokumentów -dotyczących konkretnej sprawy, służy prawu do zajęcia stanowiska, organ ma obowiązek udostępnienia wszystkich dokumentów (za i przeciw), na temat konkretnego dokumentu strona może się wypowiedzieć, do wyjątków należą tajemnice handlowe konkurencji, nie udostępnienie dokumentów może prowadzić do umorzenia wydanej decyzji, jeśli wynik postępowania byłby inny gdyby strona się z nim zapoznała
-obowiązek uzasadnienia decyzji - funkcje uzasadnienia:
-dla strony - poinformowanie strony o podstawach decyzji oraz umożliwienie stronie podjęcia decyzji o wniesieniu odwołania
-dla sądu wspólnotowego - umożliwienie kontroli prawidłowości rozstrzygnięcia
Uzasadnienie nie musi być zbyt szczegółowe - tylko podstawy na których oparto decyzję, wadliwe uzasadnienie (brak podstawy prawnej wydania decyzji) - morze skutkować umorzeniem decyzji
-obowiązek załatwienia sprawy w rozsądnym terminie - wynika z konkretnego aktu prawnego, jeśli go brak to termin rozsądny, tzn. uzasadniony okolicznościami konkretnej sprawy i stopniem jej komplikacji, naruszenie rozsądnego terminu w zasadzie nie skutkuje unieważnieniem aktu, wyjątkowo, zbyt długi termin może utrudnić obronę stronie, do innych konsekwencji przekroczenia terminu należą:
>odpowiedzialność odszkodowawcza WE przed sądem I inst.
>zbyt długi czas odpowiedzi KE na zarzuty niedozwolonej pomocy może doprowadzić do wniosku przedsiębiorcę który taka pomoc otrzymał że jest ona legalna
-zasada trwałości decyzji administracji wspólnotowej - polega na:
>jeśli decyzja nie została zaskarżona - jest ostateczna, decyzja zaskarżona przez jednego z zainteresowanych i dla drugiego który nie wniósł zaskarżenia staje się ostateczna, nawet jeśli skarga pierwszego została uznana za uzasadnioną - ETS rozpatruje tylko sprawy wniesione nie z urzędu (email 8 lub 9)
Możliwość podważenia decyzji administracyjnej wspólnotowej TWE:
-art. 230 - skarga na akt bezpośrednio - Trybunał Sprawiedliwości kontroluje legalność aktów uchwalonych wspólnie przez Parlament Europejski i Radę, aktów Rady, Komisji i EBC, innych niż zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich. W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia niniejszego Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem lub nadużycia władzy. Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy, na tych samych warunkach, do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez Trybunał Obrachunkowy i przez EBC, zmierzających do zapewnienia ochrony ich prerogatyw. Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na tych samych warunkach, skargę na decyzje, których jest adresatem oraz na decyzje, które mimo przyjęcia w formie rozporządzenia lub decyzji skierowanej do innej osoby dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie.
Skargi przewidziane w niniejszym artykule powinny być wniesione w terminie dwóch miesięcy, stosownie do przypadku, od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie.
-art. 234 - postępowanie w ramach procedur prejudycjalnych brak terminu - Trybunał Sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym:
a) o wykładni niniejszego Traktatu;
b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje Wspólnoty i EBC;
c) o wykładni statutów organów utworzonych aktem Rady, gdy te statuty to przewidują.
W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Jeśli ktoś kto mógł a nie skorzystał z możliwości wynikającej z art. 130 nie może skorzystać z art. 234
Ograniczenia wzruszalności rozstrzygnięć przez organy (wycofanie się organu z wydania rozstrzygnięcia)
Jeśli akt przyznaje uprawnienia i jest zgodny z prawem - organ nie może się z niego wycofać
Jeśli przyznane uprawnienia są niezgodne z prawem organ może się wycofać z rozstrzygnięcia ale z poszanowaniem uzasadnionych, oczekiwanych uprawnień beneficjenta tej decyzji (n.p. rekompensata wydatków), wyjątki:
1-jeśli wada decyzji była na tyle oczywista że przedsiębiorca mógł domyślić się że jest niezgodna z prawem
2-gdy niezgodność z prawem wyniknęła z działań samego przedsiębiorcy
Domniemanie ważności decyzji administracyjnej - decyzja pozostaje w mocy:
1-albo do momentu unieważnienia przez sąd
2-albo do momentu uchylenia jej przez organ
Wniesienie skargi nie powoduje zawieszenia wykonania decyzji (może być zawieszona przez sąd wspólnotowy jeśli strony wnioskują o zawieszenie i wykażą nieodwracalne szkody w wypadku wykonania decyzji (nie szkody finansowe))
Odstępstwo od domniemania - koncepcja aktu (decyzji) nieistniejącego - to taki akt którego wada jest tak oczywista i poważna, że nie jest objęta domniemaniem ważności
-zasada zakazu powtórnego karania za to samo - zasada NE BIS IN IDEM:
>tego samego podmiotu
>za to samo bezprawne zachowanie
>w celu ochrony tego samego interesu prawnego (tzn. można ukarać w celu ochrony innego interesu prawnego (n.p w UE i w USA)
BUDŻET WSPÓLNOTOWY
Służy również pokryciu zadań UE
Art. 268-280 TR
Art. 28, 41 TUE - wydatki administracyjne
Kilka aktów prawa wtórnego
„rozporządzenie finansowe, decyzje Rady dotyczące „zasobów własnych Wspólnoty”, akty wykonawcze oraz porozumienia międzyinstytucjonalne (Rada, Parlament, Komisja)”
Wydatki operacyjne z II lub III filaru mogą również być finansowane z budżetu Wspólnotowego, chyba że Rada postanowi inaczej
Wydatki operacyjne związane z wojskowością i obronnością pokrywane są przez poszczególne państwa
Wzmocniona współpraca finansowa jest finansowana z funduszy własnych państw zainteresowanych (n.p. integracja w sprawach rozwodów)
Budżety roczne ustalane są w ramach „perspektywy finansowej” ustalanej na 7 lat (obecnie 2007-2013
Zasady budżetowe:
1-zasada jedności budżetu wspólnotowego - jeden budżet do jednego dochody i z jednego wydatki (poza budżetem EBI, fundusz rozwoju państw kolonialnych, fundusz europejski, pożyczki)
2-zasada równowagi budżetowej - niedopuszczalny jest deficyt budżetowy, ani zakończenie budżetu z deficytem (nie planowanym - wtedy nowelizacja wpływów)
3-zasada uniwersalizmu - nie można powiązywać dochodów z wydatkami (odstępstwo - cła rolne na cele rolne, składki cukrowe - na politykę sektora cukrowniczego)
Dochody i wydatki budżetowe:
Dochody 2009 - 116 mld euro
Wydatki 2009 - 116 mld euro
Dochody to:
-zasoby własne ok. 99%
-kary finansowe nałożone przez KE
Zasoby własne - 3 źródła:
1-tradycyjne zasoby własne ok. 15% są to:
>cła nakładane na mocy prawa wspólnotowego na produkty spoza UE, pobierane przez państwa członkowskie i przekazywane do budżetu wspólnotowego (państwo członkowskie może zatrzymać sobie do 25% na pokrycie kosztów)
2-dochody z tytułu VAT (ok. 15%)
3-wpłaty bezpośrednie od państw członkowskich (ok. 70%)
Obliczanie budżetu:
-wydatki - 100
-cła + VAT - 30
-wpłaty bezpośrednie - 70
Korekty budżetu
W. Brytania (GB) od lat 80 wpłaca 2/3 mniej - rabat pokrywany przez państwa członkowskie
Polska - 3.3%:
-cła - 476 mln euro
-VAT - 620 mln euro
-wpłaty bezp. - 2,2 mld euro
-za rabat GB - 300 mln euro
Wydatki:
Obowiązkowe - wynikające z traktatów uchwala Rada
Nieobowiązkowe - uchwala PE
Struktura wydatków:
Rolnictwo i fundusze strukturalne - ok. 80%
Fundusze strukturalne i spójności działają w celu:
1-konwergencji - zbliżenia poziomu życia - dochód niższy niż 75% średniego dochodu unijnego (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Społeczny)
2-zwiększenia konkurencji i zatrudnienia - skierowany do pozostałych regionów w celu promowania przedsiębiorstw i ochrony środowiska (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny)
3-wspólpracy terytorialnej - współpraca między regionami
>Europejski Fundusz Społeczny - inwestycje w kapitał ludzki, finansowanie przystosowania pracowników i przedsiębiorstw - reforma systemu kształcenia, ułatwienie kształcenia zawodowego
> Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - wspieranie inicjatyw lokalnych - bezpośrednie wsparcie dla małych i średnich firm, wsparcie inwestycji infrastrukturalnych (transport, ochrona środowiska, energetyka, telekomunikacja), a także współpraca między regionami
>Fundusz Spójności - pomoc państwom w których dochód wynosi poniżej 90% średniej unijnej na głowę - wsparcie ochrony środowiska, transeuropejskich sieci transportowych
Wydatki na rolnictwo i rybołówstwo - 3 fundusze:
1-Europejski Fundusz Gwarancji Rolnych - interwencjonizm na rynku (przy wzroście cen), dopłaty bezpośrednie, dofinansowanie eksportu za granice Unii
2-Europejski Fundusz Rolny Dla Rozwoju Obszarów Wiejskich - w zakresie ochrony środowiska, wspieranie konkurencyjności rolnictwa, finansowanie grup produkcyjnych, wspiera poprawę warunków życia na terenach wiejskich
3-Europejski Fundusz Rybołówstwa - wspiera modernizację floty i przetwórstwa
Art. 272 TR - uchylenie budżetu, kompetencje Rady i KE
1. Rok budżetowy rozpoczyna się 1 stycznia i kończy 31 grudnia.
2. Każda instytucja Wspólnoty sporządza przed 1 lipca swój preliminarz wydatków. Komisja łączy te preliminarze we wstępny projekt budżetu. Dołącza do tego opinię, która może zawierać różne warianty preliminarzy.
Wstępny projekt budżetu obejmuje prognozę dochodów i wydatków.
3. Komisja przedkłada wstępny projekt budżetu Radzie najpóźniej 1 września roku, który poprzedza rok, w którym budżet ma być wykonywany.
Rada konsultuje Komisję i, w stosownym przypadku, inne zainteresowane instytucje za każdym razem, kiedy zamierza odstąpić od wstępnego projektu budżetu.
Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, uchwala projekt budżetu i przedkłada go Parlamentowi Europejskiemu.
4. Projekt budżetu jest przedkładany Parlamentowi Europejskiemu najpóźniej 5 października roku, który poprzedza rok, w którym budżet ma być wykonywany.
Ma on prawo, stanowiąc większością głosów swoich członków, zmienić projekt budżetu i zaproponować Radzie, stanowiąc bezwzględną większością oddanych głosów, poprawki do projektu co do wydatków wynikających obowiązkowo z niniejszego Traktatu lub z aktów uchwalonych zgodnie z nim.
Jeśli w terminie 45 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu Parlament Europejski wyrazi zgodę, budżet jest ostatecznie uchwalony. Jeśli w tym terminie Parlament Europejski nie zmienił projektu budżetu, ani nie zaproponował do niego poprawek, budżet uważa się za ostatecznie uchwalony.
Jeśli w tym terminie Parlament Europejski przyjął zmiany lub zaproponował poprawki, projekt budżetu ze zmianami lub proponowanymi poprawkami jest przesyłany do Rady.
5. Po rozważeniu projektu budżetu z Komisją i, w stosownych przypadkach, z innymi zainteresowanymi instytucjami, Rada stanowi zgodnie z następującymi warunkami:
a) Rada może, stanowiąc większością kwalifikowaną, zmodyfikować każdą zmianę przyjętą przez Parlament Europejski;
b) w odniesieniu do proponowanych poprawek:
jeśli poprawka proponowana przez Parlament Europejski nie spowoduje zwiększenia ogólnej kwoty wydatków instytucji, zwłaszcza przez to, że zwiększenie wydatków byłoby wyraźnie kompensowane jedną lub większą liczbą proponowanych poprawek polegających na odpowiednim zmniejszeniu wydatków, Rada może, stanowiąc większością kwalifikowaną, odrzucić proponowaną poprawkę. W razie braku decyzji o jej odrzuceniu proponowana poprawka jest przyjęta;
jeśli poprawka proponowana przez Parlament Europejski powoduje zwiększenie ogólnej kwoty wydatków instytucji, Rada może, stanowiąc większością kwalifikowaną, zaakceptować proponowaną poprawkę. W razie braku decyzji o jej akceptacji proponowana poprawka jest odrzucana;
jeśli, zgodnie z jednym z dwóch poprzednich akapitów, Rada odrzuciła proponowaną poprawkę, może ona, stanowiąc większością kwalifikowaną, bądź utrzymać kwotę znajdującą się w projekcie budżetu, bądź określić inną kwotę.
Projekt budżetu jest modyfikowany stosownie do proponowanych poprawek zaakceptowanych przez Radę.
Jeśli, w terminie 15 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu, Rada nie zmodyfikowała żadnej ze zmian przyjętych przez Parlament Europejski i jeśli proponowane poprawki przez niego przedstawione zostały zaakceptowane, budżet uważa się za ostatecznie uchwalony. Rada informuje Parlament Europejski, że nie zmodyfikowała żadnej ze zmian i że proponowane poprawki zostały zaakceptowane.
Jeśli w tym terminie Rada zmodyfikowała jedną lub więcej zmian przyjętych przez Parlament Europejski lub jeśli proponowane poprawki przez niego przedstawione zostały odrzucone lub zmodyfikowane, zmodyfikowany projekt budżetu jest ponownie przekazywany do Parlamentu Europejskiego. Rada przedstawia Parlamentowi Europejskiemu wynik swoich obrad.
6. W terminie 15 dni od chwili przedłożenia projektu budżetu Parlament Europejski, poinformowany o biegu nadanym proponowanym przez niego poprawkom, może, stanowiąc większością głosów swoich członków i trzech piątych oddanych głosów, zmieniać lub odrzucać poprawki do jego zmian dokonane przez Radę i, w konsekwencji, uchwala budżet. Jeśli w tym terminie Parlament Europejski nie podjął uchwały, budżet uważa się za ostatecznie uchwalony.
7. W przypadku gdy procedura przewidziana w niniejszym artykule została zakończona, przewodniczący Parlamentu Europejskiego stwierdza, że budżet jest ostatecznie uchwalony.
8. Jednakże Parlament Europejski, stanowiąc większością głosów swoich członków i dwóch trzecich oddanych głosów, może z ważnych powodów odrzucić projekt budżetu i zażądać, aby został mu przedłożony nowy projekt.
9. Dla całości wydatków innych niż wynikające obowiązkowo z niniejszego Traktatu lub z aktów uchwalonych zgodnie z nim, maksymalna stopa wzrostu w stosunku do wydatków tej samej natury wykonywanych w bieżącym roku budżetowym jest ustalana corocznie.
Komisja, po konsultacji z Komitetem Polityki Gospodarczej, ustala maksymalną stopę , biorąc pod uwagę:
tendencję wielkości produktu narodowego brutto we Wspólnocie;
średnie zmiany budżetów Państw Członkowskich; oraz
tendencję kosztów utrzymania w poprzednim roku budżetowym.
Maksymalna stopa jest komunikowana przed 1 maja wszystkim instytucjom Wspólnoty. Zobowiązane są one do jej poszanowania w trakcie procedury budżetowej, z zastrzeżeniem postanowień czwartego i piątego akapitu niniejszego ustępu.
Jeśli w odniesieniu do wydatków innych niż wynikające obowiązkowo z niniejszego Traktatu lub z aktów uchwalonych na jego mocy, rzeczywista stopa wzrostu w projekcie budżetu przyjętym przez Radę jest wyższa od połowy maksymalnej stopy, Parlament Europejski w wykonaniu swojego prawa wnoszenia zmian, może zwiększyć jeszcze całkowitą kwotę tych wydatków do wysokości nie przekraczającej połowy maksymalnej stopy.
W przypadku gdy Parlament Europejski, Rada lub Komisja uznają, że działania Wspólnot wymagają przekroczenia stopy ustalonej według procedury określonej w niniejszym ustępie, nowa stopa może być ustalona w drodze porozumienia między Radą, stanowiącą większością kwalifikowaną, a Parlamentem Europejskim, stanowiącym większością głosów swoich członków i trzech piątych oddanych głosów.
10. Każda instytucja wykonuje uprawnienia, które są jej przyznane niniejszym artykułem, w poszanowaniu postanowień niniejszego Traktatu oraz aktów uchwalonych na jego mocy, zwłaszcza dotyczących zasobów własnych Wspólnot oraz równowagi dochodów i wydatków.
Wykonanie budżetu - KE
Uchwala - Rada i Parlament
Sprawozdanie z wykonania - KE przedstawia Trybunałowi Obrachunkowemu, który je bada
Regulamin pracowniczy - rozporządzenie 259/68, 2 regulacje:
1-urzędnicy WE (osoby powołane przez organ powołujący na stanowisko urzędnicze w danej instytucji (dotyczy też organów ERPO, Europejskiego Pełnomocnika ds. Ochrony Danych Osobowych)
Dwie grupy stanowisk urzędniczych:
AD ("administratorzy" - odpowiedzialni za politykę i unijne prawo, językoznawcy) i
AST ("asystenci" - pełniący rolę wspomagającą, wykonujący prace sekretarskie i administracyjne, biurowe).
Wymagane kwalifikacje:
Najniższe szczeble - wykształcenie uniwersyteckie, minimum 3 lata + dyplom
Wyższe szczeble - wykształcenie uniwersyteckie, minimum 4 lata +dyplom, lub 3 lata i rok doświadczenia zawodowego
Asystenci - wykształcenie pomaturalne + dyplom, lub średnie + 3 lata doświadczenia zawodowego
Rekrutacje prowadzi EPSO, warunki do spełnienia:
-obywatel UE (utrata w czasie pełnienia - obligatoryjne zwolnienie)
-uregulowany stosunek do sł. Wojskowej
-znajomość jednego języka + jeden zadowalająco, okres próbny do 15 m-cy
Lojalność wobec Wspólnoty - obowiązkiem urzędnika, nie powinien słuchać wytycznych pobierać pensji od swojego państwa itp., nie może rozstrzygać w sprawach w których miałby interes osobisty - gwarancje niezależności w rozporządzeniu, po ustaniu zatrudnienia - klauzula tajemnicy obowiązuje 2 lata (bez pracy w tym samym sektorze)
2-pozostali pracownicy
Spory pracownicze rozstrzyga sąd ds. służby cywilnej