Dokumentacja techniczno eksploatacyjna:' narzucona przez prawo energetyczne i budowlane, obowiązkowe opracowanie szczegółowej instrukcji całokształtu pracy urządzeń eksploatacyjnych.

Projektowanie urządzeń: niezawodna współpraca z siecią; bezpieczeństwo obsługi i otoczenia pracy , spełnienie wymogów ochrony środowiska; zgodność z innymi przepisami na podstawie rozporządzeń ministrów; zgodność z polskimi normami , oraz z innymi przepisami związanymi z rodzajem energii; projekt techniczny: zbiór rysunków, obliczeń i inne niezbędne dokumenty ; Badania końcowe - podlegają urządzenia warunków technicznego odbioru; użytkownik powinien uzyskać DTR

DTR zawiera: Projekt techniczny urządzenia z naniesionymi poprawkami instalacyjnymi; dokumentacje fabryczna danego urządzenia, którą dostarcza dostawca [ DTR, atesty, świadectwa, protokoły kwalifikacyjne];

1. dokumenty przyjęcia urządzenia do eksploatacji w tym protokoły przeprowadzonych prób rozruchu urządzenia. 2. instrukcja ruchu i eksploatacji 3. ksiązki i raporty pracy urządzenia z zapisami zakłóceń zapisanych w instrukcji; 4.dokumenty dot. przewidzianych kontroli, oględzin, przeglądów i zabiegów konserwacyjnych. 5. protokoły zawierające wyniki badań i pomiarów ekip.; 6. protokoły kontroli okresowych; 7. książka obiektu budowlanego. Przyjęcie urządzenia do pracy: warunki.

1. sprawdzenie kompletności dokumentacji technicznej, 2. przeprowadzenie prób i pomiarów w zakresie umożliwienia stwierdzenia czy dane urządzenie odpowiada war technicznym 3. sprawdzenie czy urządzenie jest dopuszczone do ruchu i działa zgodnie z obowiązującymi przepisami; 4. sprawdzenie czy został przeprowadzony odbiór techniczny przez organ dozoru technicznego; 5. sprawdzenie czy stan urządzenia i miejsce jego użytkowania odpowiada warunkom technicznym oraz wymogom bezpieczeństwa pracy , ochrony p.poż i p poraż. 6. sprawdzenie protokołu przyjęcia do eksploatacji.

Protokół zawiera: wyniki przeprowadzonych pomiarów odbiorczych; wykaz usterek i termin ich naprawy; wykaz dokumentów technicznych, materiałów i części zamiennych; stwierdzenie czy spełnione są wymogi BHP ppoz i pporaz; stwierdzenie czy urządzenie może być przyjęte do pracy.

Zasady prowadzenia eksploatacji: Prowadzeniem ruchu urządzeń mogą zajmować się osoby spełniające wymagania kwalifikacyjne określone rozporządzeniem MGiPS z dnia 28.04.2003 r. [18]. Wykaz osób upoważnionych do podejmowania decyzji ruchowych i zakres ich uprawnień powinien znajdować się w dokumentacji eksploatacyjno-ruchowej .Ruch urządzeń powinien być prowadzony zgodnie z procedurą określoną w instrukcji ruchu i eksploatacji opracowanej dla danego rodzaju urządzenia, zatwierdzonej przez kierownika zakładu. Zgodnie z rozporządzeniem MGiPS z dnia20.12.2004 r. [21] plany remontów i wyłączeń z ruchu urządzeń wymagają uzgodnienia z operatorem prowadzącym ruch i eksploatację. Ruch urządzenia należy wstrzymać w razie stwierdzenia uszkodzeń lub zakłóceń. Ustawa − Prawo energetyczne [13] jak i wydane w oparciu o nią rozporządzenie MGiPS z dnia 20.12.2004 r, a także ustawa − Prawo budowlane [12] i wydane w oparciu o nią rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. [15] nakładają obowiązek utrzymania należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych. Wymienione akty prawne nakładają obowiązek dokonywania i przeprowadzania: okresowej kontroli polegającej na sprawdzeniu stanu sprawności technicznej, okresowych przeglądów. Okresowe kontrole mające na celu utrzymanie należytego stanu technicznego mogą być realizowane w formie oględzin. oględziny: — widocznych części urządzenia, osłon zabezpieczających,— ochrony przeciwporażeniowej,— napisów informacyjnych, ostrzegawczych oraz Oznaczeń,— gotowości ruchowej urządzeń automatyki i sterowania. Przeglądy powinny obejmować w szczególności:— oględziny w podanym wyżej zakresie,— ocenę stopnia zużycia lub zauważonych usterek, — sprawdzenie prawidłowości wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej,— przeprowadzenie badań i pomiarów eksploatacyjnych, obejmujących m.in.:− pomiary parametrów technicznych określających wydajność i sprawność urządzenia,− badania skuteczności ochrony przeciwporażeniowej i rezystancji izolacji. Wyniki pomiarów powinny odpowiadać wartościom podanym w dokumentacji technicznej urządzenia. Jeżeli wyniki pomiarów wskazują na pogorszenie parametrów urządzenia w stosunku do badań przeprowadzonych poprzednio, to urządzenie należy poddać wzmożonemu nadzorowi zwiększając częstotliwość wykonywanych badań eksploatacyjnych

Oględziny stacji bez stałej obsługi o napięciu górnym 6 kV i wyższym należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz w miesiącu, a o górnym napięciu niższym niż 6kV raz w roku. Podczas przeprowadzania oględzin stacji należy sprawdzić w szczególności, a) zgodność schematu ze stanem faktycznym, b) zgodność układu połączeń stacji z ustalonymi w programie pracy, c) zgodność położenia przełączników automatyki z aktualnym układem połączeń stacji, d) stan napisów i oznaczeń informacyjno-ostrzegawczych, e) stan transformatorów, przekładników i odgromników, f) gotowość ruchową układów zabezpieczeń, automatyki i sygnalizacji, g) działanie przyrządów kontrolno-pomiarowych i rejestrujących, h) stan i gotowość ruchową aparatury i napędów łączników, i) stan zewnętrzny izolatorów i głowic kablowych,

j) poziom oleju transformatorowego w urządzeniach, k) stan i gotowość ruchową urządzeń potrzeb własnych prądu przemiennego i stałego, l) stan urządzeń i instalacji sprężonego powietrza, ł) działanie oświetlenia elektrycznego stacji, m) aktualny stan liczników rejestrujących zadziałanie odgromników i układów automatyki łączeniowej, n) stan dróg, przejść, pomieszczeń, ogrodzeń i zamknięć przy wejściach do pomieszczeń ruchu elektrycznego i na teren stacji, o) stan fundamentów, kanałów kablowych, konstrukcji wsporczych instalacji wodnokanalizacyjnych, p) stan urządzeń ochrony przeciwporażeniowej, r) stan kabli i ich osprzętu, s) stan urządzeń grzewczych i wentylacyjnych oraz wysokość temperatury w pomieszczeniach i warunki chłodzenia urządzeń, t) działanie łączy telefonicznych, u) stan i kompletność dokumentacji eksploatacyjnej znajdującej się w stacji, w) stan i warunki przechowywania oraz przydatność do użytku sprzętu ochronnego,

z) stan sprzętu pożarniczego.

1.8.2. Przegląd urządzeń stacji powinien obejmować w szczególności: a) oględziny w zakresie określonym w punkcie 1.8.1, b) sprawdzenie stanu technicznego transformatorów, przekładników i odgromników, c) sprawdzenie działania układów sterowania i sygnalizacji, d) sprawdzenie działania i współpracy łączników oraz ich stanu technicznego, e) sprawdzenie działania urządzeń i instalacji sprężonego powietrza, f) sprawdzenie działania urządzeń potrzeb własnych stacji prądu przemiennego i stałego, g) sprawdzenie stanu połączeń głównych torów prądowych,

h) sprawdzenie stanu osłon, blokad, urządzeń ostrzegawczych i innych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo prac,

i) konserwacje i naprawy, j) pomiary i próby eksploatacyjne określone w poniższej tabeli. Instrukcja ruchu i eksploatacji: dok. określający zasady związane z ruchem urządzeń instalacji sieci przyłączonej do systemu zasady: zasady przyłączania do sieci,• zakres, zasady i terminy przeprowadzenia okresowych przeglądów,• zasady postępowania w przypadku wystąpienia awarii, • procedury wprowadzania przerw i ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej, • sposób prowadzenia ruchu sieci, w tym: — programowanie pracy sieci, — prowadzenie dokumentacji ruchu sieciowego, — zakres współpracy ruchowej i eksploatacyjnej z innymi sieciami - dokument aktualny prowadzony przez inną wyznaczoną osobę, -- obowiązek prowadzenia spoczywa na odbiorcy, a aktualizacja co najmniej raz na rok..

Instrukcja ruchu szczegółowa i ogólna:

1. Przedmiot instrukcji - powinien określać jakiego urządzenia lub grupy urządzeń dotyczy instrukcja oraz dla kogo jest ona przeznaczona, z podaniem wymaganych kwalifikacji tych osób.

2. Podstawę opracowania instrukcji - określającą przepisy, dokumentację fabryczną, potwierdzenie przyjęcia urządzenia do eksploatacji.

3. Klauzulę zatwierdzenia instrukcji do stosowania z podaniem nazwiska i podpisem zatwierdzającej.

Część szczegółowa instrukcji określa:

1. Ogólną charakterystykę urządzenia określającą: — przeznaczenie urządzenia, — podstawowe parametry, — schematy i układy połączeń, typy aparatury, rodzaje i wielkości zabezpieczeń. 2. Obsługę urządzenia z określeniem: — czynności związanych z uruchomieniem i zatrzymaniem urządzenia, — zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń, — obowiązków osób obsługi, określających zakres tych obowiązków i uprawnień, — sposobu prowadzenia zapisów czynności ruchowych, odczytów wskazań przyrządów. 3. Wymagania w zakresie konserwacji urządzenia określające: — zakres planowanych oględzin, przeglądów i terminy ich przeprowadzenia, — zakres przeprowadzanych planowanych prób i badań oraz pomiarów kontrolnych z podaniem terminów ich przeprowadzania, — zasady kwalifikowania urządzenia do remontu. 4. Zakres wymagań dotyczących ochrony przed porażeniem, pożarem, wybuchem. Instrukcja współpracy zawiera:• jedno-kreskowy schemat z podstawowymi danymi o aparaturze sieci odbiorczej,• typy i nastawy zabezpieczeń,• układ pracy - podstawowy i rezerwowy (awaryjny),• minimalną moc bezpieczną dla ludzi i urządzeń,• wykaz osób upoważnionych do prowadzenia rozmów ruchowych z podaniem środków łączności,• postępowanie obsługi w przypadku wystąpienia zakłócenia, w tym braku łączności z organami dyspozytorskimi operatora systemu rozdzielczego,• tryb postępowania przy planowaniu prac i wyłączeń z tym związanych,• zakres, terminy i sposoby przekazywania danych do operatora systemu rozdzielczego,• warunki uruchomienia i odstawienia ewentualnych urządzeń wytwórczych odbiorcy,• inne istotne ustalenia wynikające z określonych indywidualnych potrzeb.

Prace wykonywane bez polecenia nie wymagają uzyskania zgody na ich rozpoczęcie i realizację od osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń elektroenergetycznych. Bez polecenia dozwolone jest wykonywanie:

1) czynności związanych z ratowaniem życia i zdrowia ludzkiego, 2) zabezpieczenia urządzeń i instalacji przed zniszczeniem, 3) prac eksploatacyjnych określonych w instrukcjach wykonywanych przez uprawnione i upoważnione osoby. Na polecenie ustne mogą być wykonywane wszystkie prace, które nie wymagają polecenia pisemnego. Polecenia te mogą być wydawane przez osoby dozoru bezpośrednio, telefonicznie lub drogą radiową. Na polecenie pisemne wykonuje się prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, wymagające zastosowania odpowiednich środków zabezpieczających.

Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego wymagających pisemnego polecenia należą prace: 1) konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe znajdujących się pod napięciem, 2) wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub części znajdujących się pod napięciem, 3) przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień -uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy, 4) przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych linii napowietrznych w przęsłach krzyżujących drogi kolejowe, wodne i kołowe, 7) przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem, 8) przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej, 9) przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez upoważnionych pracowników w ustalonych miejscach, 11) wewnątrz zbiorników i pomieszczeń, w których mogą znajdować się gazy lub ciecze trujące, żrące, duszące, palne lub wybuchowe,

Polecenie wykonania pracy powinno w szczególności określać: 1) zakres, rodzaj, miejsce i termin wykonania pracy, 2) środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy, 3) liczbę osób skierowanych do pracy, 4) pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcje: a) koordynującego lub dopuszczającego, przez podanie stanowiska służbowego lub imiennie, b) kierownika robót, nadzorującego lub kierującego zespołem pracowników -imiennie, 5) planowane przerwy w pracy. Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawione: 1) kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu, 2) na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy.

Kierowanie pracami w ekspl. urz el-en.: do 1kV 0,3 - 0,7 m; do 110kV 1,1 - 2,1m; 220kV 2,5 - 4,1m; 400kV 3,5 - 5,4m; 750 kV 6,4 - 8,4m;

Przygotowanie miejsca pracy polega na:

- Wyłączenie spod napięcia urządzeń przy których ma się pracować;

- Sprawdzenie braku napięcia na urządzeniach wyłączonych,

- Zabezpieczenie się przed przypadkowym włączeniem napięcia;

- Założenie przenośnych uziemień ochronnych; - Założenie ogrodzeń i osłon wg potrzeb;

- Oznaczenie miejsca pracy i wywieszenie tablic ostrzegawczych (na rozdzielni przygotowuje dyżurny ruchu, stacja bezobsługowa - specjalnie wyznaczona osoba)

Osoba wydająca polecenie załatwia sprawy:

- podejmuje decyzję wykonania pracy

- określa rodzaj, miejsce i termin rozp. pracy

- określa wymagania dotyczące środków zabezpieczeń i warunków wykonania pracy

- określa liczbę pracowników (zespołów pracujących z podaniem liczebności)

- wyznacza imiennie koordynatora (nie zawsze)

- dopuszcza do pracy nadzorującego (nie zawsze) i kierownika robót

Dopuszczający obowiązany jest:

1) spr. popr. przygotowania miejsca pracy,

2) wskazać urządzenie i granice miejsca pracy,

3) udowodnić, że w miejscu pracy niema napięcia 4) zlikwidować miejsce pracy po jej zakończeniu. Kierujący zespołem pracowników może występować jako: − kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych, − kierujący zespołem pracowników nie będących zespołem pracowników kwalifikowanych. Kierujący zespołem pracowników kwalifikowanych obowiązany jest: 1) dobrać pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy, 2) sprawdzić przygotowanie miejsca pracy przyjąć je od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie, 3) zaznajomić podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi zagrożeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami wykonywania pracy, 4) zapewnić wykonywanie pracy w sposób bezpieczny, 5) egzekwować od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu, 6) nadzorować przestrzeganie przez podległych pracowników przepisów bhp w czasie wykonywania pracy, 7) ma prawo wyłączyć się z bezpośredniego udziału w wykonywaniu pracy spełniając funkcje kontrolne, jeżeli zaistnieją szczególne warunki związane z zachowaniem bezpieczeństwa pracy, 8) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

Koordynujący obowiązany jest:

1) skoordynować wykonawstwo poleconych prac z ruchem urządzeń, 2) określić czynności łączeniowe związane z przygotowaniem miejsca pracy, 3) wydać zezwolenie na przygotowaniem miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy, 4) podjąć decyzję o uruchomieniu urządzeń elektroenergetycznych, przy których była wykonywana praca, 5) zapisać w dzienniku operacyjnym ustalenia wynikające z ww. punktów. Nadzorujący obowiązany jest: 1) sprawdzić przygotowanie miejsca pracy i przyjąć je od dopuszczającego, jeżeli zostało przygotowane właściwie, 2) zaznajomić nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania pracy, 3) sprawować ciągły nadzór nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy, 4) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

Do obowiązków kierownika robót należy koordynowanie prac różnych zespołów pracowników, w celu wyeliminowania zagrożeń wynikających z ich jednoczesnej pracy na jednym obiekcie.

Wskaźniki do oceny stanu: wskaźnik rezystancyjny, pojemnościowy, próby napięciowe. Typu rezystancyjnego: Ri - izolacji (najczęściej), współczynnik absorpcji Ka=R₆₀/R₁₅ (dla 20st Ka≥1,3) (rys), prąd skrośny - Is; Is prąd skrośny - wskaźnik bardziej dokładny w ocenie stanu izolacji, gdy Is wzrasta szybciej niż U świadczy to o osłabieniu izolacji

Wskaźniki typu pojemnościowego: pojemność badanego urządzenia; współczynnik stratności tgδ - moc czynna wydzielania w dielektryku w bilansie mocy nie ma znaczenia ale ma wpływ na rezystancje. P=U∙I∙cosφ; φ=U∙Ic∙tgδ, Ic=ω∙C∙U; P= ω∙C∙U²*tgδ: ω - wsp stratności, tgδ - kat stratności. tgδ=Ir/Ic=1/R∙C∙ω;

Stwierdzenie własności jakości izolacji: V₁ =tgδ₁; V₂=tgδ₂; tgδ=(V₁∙tgδ₁+V₂∙tgδ₂)/V₁+V₂, Obserwując tgδ obserwujemy pogarszające się własności izolacyjne izolacji.

Pojemność badanego urządzenia - w stałej temp i wilgotności, jeżeli następuje zmiana w dwóch kolejnych próbach to możemy podejrzewać nieskuteczność pomiaru. 3 metody pomiarowe: 1. mostkiem Scheringa, 2. zależności pojemności od f częstotliwości, 3. zależności C od temperatury.

Pomiar zawilgocenia: 1. pomiar pojemności - te same wady co pomiar R przy pomocy induktora(rzadko), 2. pomiar zależny od f - 2Hz i 50Hz - rzadko bo problem z f=2Hz, C₂/C₅₀≤ 1,2 - 1,3 jeśli większy to zawilgocone, 3. poprzez zmiany pojemności wraz z temp - dla suchej bez zmian, zawilgocona - duże zmiany: dla 20 i 80 st - C₈₀/C₂₀ ≤ 1,2,

Próby napięciowe: wykonywane przy odbiorze fabrycznym napięciem 80% nap probierczego i czas ograniczony do 1 min, bada się także zmiany prądu w ciągu 1 min; napięcie zmienne - wymaga mocnych ukł. zasilających; napięcie stałe - dostarczenia dostatecznie dużej mocy do badanego urządzenia.

Właściwości rezystancji własnej: kondunktancja ma charakter jonowy. W zjawisku przewodzenia biorą udział jony i cząstki zjonizowane początkowo nieuporządkowane. Zależy ona od czynników takich jak temperatura itp.

Ogólne zasady pomiaru rezystancji izolacji: 10-20°C, wilgotność wzgl: 40-75%; metody pomiaru: megaomomierze; miliamperomierze wyskalowane w Ω, MΩ; techniczne; mostkowa(rys);

Pomiar współczynnika stratności tgδ:

1. Układ prosty mostka Scheringa:

Elementy obniżające są użyte w celu uniemożliwienia przedostania się wysokiego napięcia-układ jest chroniony iskiernikiem gazowym. Układ ten jest stosowany wówczas, gdy badane urządzenia są izolowane od ziemi:

2.Układ odwrócony:

Jest stosowany wtedy kiedy jeden z biegunów z elementów, które mierzymy jest uziemiony. Urządzenia, które znajdują się po wysokim napięciem, muszą być izolowane:

Kondensatory wzorcowe:

C_w - najczęściej izolacja gazowa lub z dielektrykiem stałym do 24kV, powyżej z SF₆ lub CO, ciśnienie 20MPa. Pojemność kondensatorów 10 - 200pF.

Linie napowietrzne:

Linie napowietrzne dzieli się na 3 kategorie:

-linia o napięciu co najmniej 220kV

-linia o napięciu wyższym niż 1 kV ale nie należący do kategorii I

-linia o napięciu do 1kV włącznie

Eksploatacja powinna zapewniać:

-niezawodne dostarczanie zasilania

-ekonomiczny przesył energii

-właściwe poziomy napięć

-właściwe moce zwarciowe

-bezpieczeństwo obsługi, bezpieczeństwo otoczenia

-optymalną trwałość linii

Okresowe pomiary napięć i obciążeń w liniach napowietrznych kablowych: TABELA

Linie, które są czynne powinny być sprawdzane na całej trasie na bieżąco. Oględziny mają na celu sprawdzenie stanu technicznego linii:

-konstrukcji wsporczych

-izolatorów

-miejsc skrzyżowań z innymi liniami

-usalenie zagrożeń (drzew ipt.)

Elementy oględzin(co się sprawdza):

Należy sprawdzić stan techniczny konstrukcji wsporczej, stan techniczny sprzętu i przewodów, stan techniczny instalacji odgromowej i przeciwporażeniowej, stan techniczny łączników w linii, stan techniczny odcinków kablowych, odstępy od ziemi i innych obiektów).

Podczas obchodu liniii nie wolno:

-wchodzić na słupy

-chodzić bezpośrednio pod przewodami linii

-zbliżać się do zawalonego przewodu linii na odległość mniej niż 10m

Częstość oględzin:

1. I kategoria -2 razy na rok; 2. II kategoria: -raz na 2 lata; 3. III -raz na 3 lata

Przeglądy okresowe:

1. Linie I i II raz na 10lat; 2. Linie III raz na 5 lat

Jakie czynności obejmuje przegląd:

-wszystko to co wchodzi w skład oględzin oraz wyrywkowe sprawdzenie podziemnych i nadziemnych słupów metalowych i konstrukcji wsporczych

-sprawdzenie stopnia nadgnicia słupów drewnianych

-sprawdzenie stanu elementów odgromowych i przeciwporażeniowych

-sprawdzenie stanu tablic ostrzegawczych manipulacyjnych, orientacyjnych, oznaczenia torów i faz

-podczas przeglądów linii napowietrznych nie rzadziej niż raz na 10 lat należy wykonać pomiary(rezystancji uziemień roboczych oraz uziemień ochrony przeciwporażeniowej i odgromowej. W liniach kategorii III, w której zastosowano zerowanie

-pomiary napięć rażenia dotykowego i krokowego jeżeli nie są robione dotyczą rezystancji uziemień

Linie kablowe:

Jeśli chodzi o oględziny linii kablowych z linii stacji:

-I kategoria 2 razy w roku

-II raz na 2 lata

-III kategoria raz na 3 lata

Stan techniczny linii kablowych ułożonych w tunelach, powinien być sprawdzany podczas obchodów oraz dodatkowo po zwarciach lub po pożarach w pobliżu linii kablowej. Obchody powinny być robione po ulewnych deszczach po obsunięciu się ziem. Przede wszystki kontroluje się stan ułożenia linii, czy nie ma wycieków, czy pancerze nie są skorodowane, czy na dnie nie gromadzi się olej, kanały czy tunele nie są zabrudzone, czy nie ma braków w oświetleniu, braku w sprzęcie przeciw porażeniowym.

Przeglądy linii kablowej:

I i II kategorii raz na 2 lata do linii(ważnych odcinków) dla III nie ma wymagań( przeglądy i takie są prowadzone).

Zakres przeglądów:

-spawdzenie ciągłąści linii

-pomiar rezystancji izolacji induktorem o zakresie 100Ohm co najmniej 2,5kV

-izolacje żył nie powinny się różnić więcej niż 30%

-pomiar prądu upływowego

-pomiary pojemności linii i rezystancji żył dla kategorii I w trakcie przeglądów

-sprawdzenie wytrzymałości elektrycznej izolacji ten pomiar przeprowadza się dla II napięciem probierczym

Pomiary związane z eksploatacją linii kablowych:

1. Pomiary napięć i obciążeń:

Jak interpretować wyniki pomiarów:

Jeżeli wyniki nie odbiegają od tego co jest w instrukcji jest dobrze

2.Sprawdzenie ciągłości żył:

-najprościej użyć mostka, policzyć rezystancję pętli(podzielić przez 2, ponieważ zwieramy żyły)

-można też za pomocą induktora:

3.Pomiar rezystancji izolacji:

-kabel wyłączony, rozładowana pojemność. Ocena stanu izolacji umożliwia wykrycie, pogorszenie stanu izolacji. Najczęsciej stosuje się induktory tyrystorowe(wygodne w eksploatacji), mierniki stanu izolacji. Induktory o napięciu co najmniej 1kV. Najczęsciej 2,5kV lub 5kV.

Wartość izolacji kabla: R1km=Rzm∙l l [km]

Próba napięciowa:

Próbę wykonuję się po zakończeniu pomiarów po rozładowaniu pojemności kabla. Aparaty do pomiaru wytrzymałości:

ABK-45 Oba zasilane z sieci NN 230V i f=50Hz; ABK-70

Prąd upływu przy napięciu stałym odczytuję się co 1min. Wyniki próby:

-izolacja badanej żyły wytrzymuje okres 10min bez objawów przebicia częściowego, bez przeskoków w czasie, gdy jest przyłożone napięcie probiercze

-prąd upływu w ciągu ostatnich 4 min nie wzrasta i dla kabli nie przekracza 100uA dla kabla o długości do 300m i 300uA/km kabli dłuższych niż 300m

Pomiar pojemności linii kablowych:

Od 60kV dokonywana jest próba dla pojemności. Pomiary dokonywane są mostkami prądu przemiennego. Przykładamy mostek do żył, mierząc pojemność. Żyły muszą być uziemione. Dla kabli bez pancerza, mierzy się żyłę ziemi. Pomiaru dokonujemy przy napięciu znamionowym, jeżeli chodzi o częstotliwość więcej niż 20%. Temperatura kabla w czasie pomiarów powinna się zawierać od 15C do 30C. Aparatura powinna zapewniać dokładność do 1%. Nie powinny się różnić pomiary między sobą więcej niż to wynika z klasy aparatury.

Pomiar rezystancji żył linii kablowych:

Pomiar przy wyłączonym i rozładowanym kablu-polecenie pisemne. Metoda techniczna klasy 0,5 lub 0,2. Może być także mostek Thomsona na temperaturze 20C.

Eksploatacja transformatorów:

1.Transformatory nie wyższe niż 230kV i mocy 100MVA

2.Transformatory o napięciu wyższym niż 220kV i mocy do 100MVA

3.Transformatory od 0,1 do 1,6MVA traktowane są jako dławiki Petersena, nie można powiedzieć że to są dławiki zwarciowe.

I Badania pomontażowe po zainstalowaniu

II Badania eksploatacyjne okresowe

III Badania po awaryjne

Oględziny powinny być prowadzone raz na zmianę 630kVA do 1380kVA . Powinny być robione raz na miesiąc. Te małe poniżej 630kVA- w stacjach słupowych raz na rok.

Należy kontrolować podaczas badań:

1. Napięcia pierwotne i wtórne nie powinny się różnić więcej niż 5% od znamionowego

2. Obciążenie prądowe niedopuszczalne są trwałe obciążenia(nierównomierne obciążenie faz)

3. Temperatura oleju w kadzi. Dopuszczalna temperatura oleju zależy od rodzaju oleju. W Polskich warunkach do 95C-dopuszczalne w praktyce 80C. Dyżurny sprawdza poziom oleju(czy nie ma wycieków). Czy izolatory są czyste (obniża to poziom izolacji). Trzeba zwrócic uwaga na stan zacisków.

4. Szczelność kadzi, radiatorów, kołnierzy przepływowych.

5. Satn urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych.

6. Stan pomieszczeń transformatora, stan urządzeń pomiarowych.

Przegląd przewiduje badania oraz czynności dodatkowe:

1.Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń.

2.Pomiar rezystancji uzwojeń.

3.Pomiar reaktancji rozproszeniowych.

4.Próba oleju transformatora-badanie oleju(I i II) dla I,II pełne, dla III badania w zakresie skróconym.

5.Pomiar współczynnika stratności dielektrycznej izolacji uzwojeń transformatorów dla grupy I i dla transformatorów powyżej 250MVA dla grupy II.

6.Sprawdzenie prawidłowości pracy urządzeń zabezpieczeń automatyki i sterowanie (przekaźnik Bucholza I i II stopień).

7.Ogólne sprawdzenie czynności elementów (wyciek oleju itp.).

Oprócz tego jeszcze:

1.Czyszczenia izolatorów.

2.Konsekwencje zestyków i połączeń śrubowych.

3.Konsekwencje przełącznika zaczepów.

4.Przeglądy dokonywane są dla grupy I i II po 1 roku eksploatacji, później nie rzadziej niż 5 laty.

5.Jeżeli transformator jest wyłączony z eksploatacji nie więcej niż 4 tygodnie przed połączeniem przejść próby.

6.Transformatory należy przekazać do remontu jeżeli rezystancja izolacji i wskaźniki odległości są gorsze niż te w protokole odbiorczym, jeżeli temperatura oleju w stanie normalnej pracy jest zbyt wysoka. Jeżeli wydzielają się gazy w oleju mimo braku uszkodzeń izolacji uzwojeń. Rewizje zewnętrzne transformatorów muszą być robione po awarii(przegląd uzwojeń, izolatorów itp. Powinna być robiona w specjalnych zakładach). Jeżeli stwierdzamy gaz w transformatorze trzeba pobrać próbkę, aby określić rodzaj izolacji. W razie nieszczelności kadzi taki transformator należy przekazać do specjalnego zakładu.

Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń transformatora:

Należy najpierw określić temperaturę uzwojeń później pomiar rezystancji. 3 termometry ułożone bezpośrednio na uzwojeniach. Temperaturę oleju dolnego mierzy się w strudze wycieku oleju.

Pomiar rezystancji uzwojeń(wykorzystuje się zaciski uzwojeń transformatora). W stanie beznapięciowym wykonujemy 3 pomiary na zaczepie głównym oraz na zaczepach skrajnych jeżeli chodzi o transformatory z regulacją bez obciążenia. Pomiary są wykonywane na wszystkich zaczepach-pod obciążeniem. Pomiary wykonujemy mostkiem Thomsona (małe rezystancje).

Pomiary wskaźników izolacji uzwojeń transformatora:

-rezystancja izolacji uzwojeń

-współczynnik absorpcji R20 i R60

-współczynnik stratności tgδ i uzwojeń

Pomiary wskaźników:

Obiekt wyłączony spod napięcia określenie temperatury uzwojeń do pomiarów (induktor o napięciu znamionowym dla transformatorów mniejszych do 1kV, 2,5V z napięciem dla większych transformatorów. Odczyty po 15-60s, dla większych R300.

1. GN (ob. DN uziemiony); 2. DN (wzgl uziemiony GN); 3. GN (wzgl DN)

Analogicznie łączymy w przypadku wykorzystania Mostka Scheringa dla wykonania pomiaru tg&. Wyniki pomiarów przeliczamy na 30C mnożąc uzyskany wynik przez współczynnik absorpcji.

n - liczba jonów w jend materiału

q - ładunek przenoszony przez jon

V - ruchliwość jonu (prędkość przez

natężenie powierzchni)

---