INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
NAPRAWY BLACHARSKIE
I. Postanowienia ogólne
Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:
Ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu tylko pod nadzorem instruktora).
Przejście odpowiedniego instruktażu zawodowego, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i ppoż.
Stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza.
Posiadanie wymaganych predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli norm odzieży roboczej i rękawice robocze.
Przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.
II. Czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy
Pracownik powinien:
Blacharz powinien:
Pracę rozpoczynać punktualnie, będąc wypoczętym, trzeźwym, właściwie ubranym (kombinezon - ubranie robocze, nakrycie głowy, rękawice robocze i ochronne, okulary ochronne, maska lub półmaska przeciwpyłowa, buty robocze i gumowe, fartuch gumowy).
Wysłuchać instruktażu zawodowego, udzielonego przez bezpośredniego przełożonego na temat aktualnych zadań w danym dniu roboczym oraz fachowego i bezpiecznego realizowania powierzonego zadania przy przygotowaniu samochodu do malowania (lakierowania)
Przygotować:
w zakresie naprawy blacharki samochodu:
młotki, śrubokręty, klucze
ściągacze
części zapasowe do wymiany,
narzędzia i pomoce socjalne, niezbędne do wykonania określonych prac demontażu blacharki
smar, oleje, płyny do zmywania brudu farby,
pomoce do czyszczenia blach przed malowaniem
materiały zabezpieczające szyby i inne części przed ich przypadkowym zabrudzeniem farbami
w zakresie ogólnym:
maski, półmaski, rękawice i okulary ochronne, fartuch gumowy, ochraniacze itp.,
ekrany i inne zabezpieczenia,
napisy informacyjne i znaki ostrzegawcze,
Przygotować odpowiednio stanowisko do:
naprawy blacharki, jej przygotowania do malowania (lakierowania):
wprowadzić samochód na stanowisko, gdzie będzie poddany czynnościom przeglądowym,
upewnić się, że wprowadzenie samochodu na stanowisko nie stworzy żadnych zagrożeń dla otoczenia,
zapewnić, aby wewnątrz samochodu nie znajdowały się żadne osoby,
zapewnić, aby wokół stanowiska zostały usunięte wszystkie zbędne przedmioty jak narzędzia, śruby, nakrętki, podkładki, węże, kable elektryczne, przyrządy i urządzenia pomocnicze, części zapasowe, różne materiały zbędne przy przygotowywaniu blacharki samochodu do malowania (lakierowania)
zachować odpowiednie odległości samochodu remontowanego od innych pojazdów stojących obok oraz od ścian warsztatu,
Samochód przeznaczony do remontu blacharki i malowania, odpowiednio przygotować:
wyłączyć silnik,
zaciągnąć hamulec ręczny
podłożyć co najmniej dwa kliny (drewniane, metalowe) pod koła,
po podłożeniu klinów zluzować hamulec ręczny, rączkę biegu przesunąć na pozycję jałową,
w przypadku umieszczenia samochodu na tzw. „kołysce” , umocować go przed jego osunięciem się,
Zapewnić prawidłowe, bezpieczne oświetlenie całego stanowiska roboczego,
Jeżeli nie stwierdzono żadnych przeciwwskazań czy zagrożeń, rozpocząć czynności naprawy blacharki samochodu i przygotowania go do malowania (lakierowania).
III. Zasadnicze czynności pracownika podczas pracy
Pracownik powinien:
Zasadnicze czynności blacharza podczas pracy.
Blacharz powinien:
Wykonywać tylko prace zlecone przez swojego bezpośredniego przełożonego, stosując bezpieczne metody pracy, nie stwarzając żadnych zagrożeń dla siebie czy otoczenia,
Używać tylko sprawdzonych pod względem technicznym, takich urządzeń i pomocy warsztatowych jak np. podnośnik normalny samochodowy
Obligatoryjnie używać maskę (półmaskę) oraz rękawice przy czyszczeniu blacharki samochodowej lub zdzieraniu zużytego lakieru z karoserii lub innych części,
Mycie części czy całych zespołów za pomocą oleju napędowego, nafty, ropy czy benzyny, dokonywać wyjątkowo ostrożnie, przy zachowaniu obowiązujących zasad i przepisów, a płyny te przechowywać w szczególnych pojemnikach z pokrywami,
Powstałe plamy na podłodze z użytych rozpuszczalników, ropy, nafty, czy benzyny (także olejów), natychmiast posypywać trocinami drzewnymi, piaskiem lub sorbentem.
Nasiąknięte płynami palnymi szmaty lub czyściwo przechowywać w oddzielnych pojemnikach zamykanych pokrywami.
Przestrzegać wszystkie zasady i przepisy dotyczące używania materiałów łatwopalnych , smarów, olejów farb, rozpuszczalników i lakierów
Podczas operacji czyszczenia i przygotowywania blacharki do lakierowania, zwrócić szczególną uwagę na ostre wystające części i elementy samochodu, które mogą stworzyć określone zagrożenia.
Usunąć wszystkie przedmioty ze stanowiska roboczego, które utrudniają wykonywanie operacji przygotowywania samochodu do lakierowania
Obligatoryjnie zabezpieczać stanowisko przed ewentualnymi zagrożeniami dla siebie czy współpracowników.
Powodować aby podłoga na stanowisku roboczym była sucha, nie śliska , nie zatarasowana
Do pracy w pobliżu malowanej karoserii używać tylko nieiskrzących narzędzi
Korzystać ze szlifierek, ręcznych do przygotowywania powierzchni do malowania tylko po odpowiednim przeszkoleniu.
Powłoki z zawartością bieli ołowiowej i siarczanem ołowiu zeskrobywać z blachy tylko w stanie wilgotnym ,
Przy korzystaniu z farb tropikalnych, zawierających substancje silnie trujące, przestrzegać ogólne przepisy , dotyczące obchodzenia się z tego typu substancjami,
Posiłki obligatoryjnie przechowywać poza miejscem pracy i tylko tam je konsumować, po uprzednim dokładnym umyciu rąk, wypłukaniu ust,
W razie zasłabnięcia, mdłości, silnego bólu głowy, trudności w oddychaniu lub innych objawów zatrucia, natychmiast przerwać pracę i udać się do lekarza,
Każdy zaistniały wypadek przy pracy natychmiast zgłaszać swojemu bezpośredniemu przełożonemu, a miejsce jego powstania pozostawić w takim stanie, w jakim on się wydarzył, aż do czasu przybycia zespołu powypadkowego,
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do fachowego i bezpiecznego realizowania powierzonej pracy przy przygotowywaniu samochodu do lakierowania, zwrócić się do swojego bezpośredniego zwierzchnika o wytyczne do dalszej pracy.
Zasady BHP przy wykonywaniu różnego rodzaju prac.
Prace blacharskie:
Blacharz samochodowy wykonuje prace naprawcze związane głównie z karoserią. Może np. remontować błotnik pojazdu. Z punktu widzenia technologii, praca blacharza polega, ogólnie rzecz biorąc, na nadawaniu arkuszowi blachy odpowiedniego kształtu.
Kolejność czynności jest następująca: trasowanie, cięcie, kształtowanie i łączenie elementów. Trasowanie polega na rysowaniu w skali 1:1 bezpośrednio na blasze danego elementu. Kolejnym etapem pracy blacharza jest wycięcie elementu, za pomocą przecinaka , nożyc elektrycznych, z użyciem szlifierki elektrycznej. Do gięcia blach blacharz używa równych narzędzi: zaginadła, szczypiec blacharskich. Często poszczególne detale dopasowuje się ręcznie, używając drewnianego młotka i klepaczki gumowej. Młotki wykonane z drewna, gumy lub metali, mające różny kształt, są bardzo ważnym narzędziem blacharskim, a wyprostowanie blachy czy idealne dopasowanie jej do foremników za ich pomocą - to największa umiejętność blacharza, wymagająca lat praktyki. Końcowym etapem jest skręcanie nowego elementu.
Typowe zagrożenia
zmiażdżenie, uderzenie
przecięcie, obcięcie
hałas, zwłaszcza przy krojeniu, zwijaniu i wyklepywaniu blachy
zagrożenie poparzeniem
zagrożenie odpryskami spawalniczymi
uszkodzenia wzroku i skóry na skutek promieniowania nadfioletowego i podczerwonego
zagrożenie pożarem lub wybuchem
zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym przy spawaniu elektrycznym, związane z użytkowaniem spawarek i ich wyposażenia
zanieczyszczenie powietrza tlenkami cynku oraz oparami kwasu solnego, którym oczyszcza się blachę oraz szkodliwe działanie dymów spawalniczych (zagrożenia chemiczne i pyłowe)
Pomieszczenia i wyposażenie blacharza
Warunki pracy blacharza są zróżnicowane, w zależności od rodzaju i charakteru wykonywanych robót. Praca odbywa się przeważnie w pozycji stojącej, a blacharz pracuje najczęściej w pomieszczeniach zamkniętych.
Pomieszczenie blacharni z uwagi na charakter prac w niej wykonywanych, a szczególnie spawanie i cięcie blach, eksploatację, a także szlifowanie powłok lakierniczych, powinno odpowiadać wymogom określonym dla pomieszczeń spawalni. Podłogi pomieszczenia blacharni powinny być wykonane jak zmywalne, a ściany do wysokości 1,8 m wyłożone materiałem łatwozmywalnym. W pomieszczeniu blacharni powinna być wykonana wentylacja mechaniczna, a w przypadku tylko pojedynczych stanowisk spawalnia lub szlifowania powłok lakierniczych dopuszcza się tylko miejscowe wyciągi. W pomieszczeniach, gdzie wykonuje się lutowanie i spawanie powinna być wentylacja nawiewno-wywiewna, ze względu na szkodliwe opary substancji chemicznych.
Uniwersalne wyposażenie blacharni obejmuje :
stoły ślusarskie, imadła, tokarki, szlifierki, wiertarki
zaginarki, żłobiarki, nożyce ręczne
urządzenia do spawania elektrycznego itp.
urządzenia do wykonywania powłok ochronnych.
klucze,wkrętaki, szczypce, pilniki, przecinaki, młotki, gwintowniki i narzynki.
klepadła, łyżki blacharskie, rozpieraki śrubowe\
materiały ścierne i narzędzia diamentowe
narzędzia ręczne zmechanizowane (pneumatyczne i elektryczne) np.: klucze, wiertarki, wkrętarki, szlifierki, polerki, pilarki, pistolety do przedmuchiwania, nitownice.
narzędzia hydrauliczne np.: rozpieracze, ściągacze, klamry blacharskie.
podnośniki, dźwigniki, elektrowciągi
Zalecenia bezpieczeństwa przy wykonywaniu typowych prac blacharskich
Trasowanie
należy zachować szczególną ostrożność ze względu na ostre końce znaczników, którymi pracownik może zranić rękę lub oczy; w celu zabezpieczenia przed takim wypadkiem. Na wolne końce znaczników zaleca się nakładanie - podczas pracy i przerw - specjalnych kapturków ochronnych
przy pracy punktakiem elektrycznym należy sprawdzić izolację przewodów doprowadzających prąd do punktaka, których uszkodzenie może spowodować porażenie, bezpośrednio lub poprzez trasowany przedmiot.
przedmioty na płytach traserskich, pryzmach i innych urządzeniach powinny być zabezpieczone przed upadkiem
przy manipulowaniu blachą na stole traserskim ręce należy chronić rękawicami
na stanowiskach traserskich powinny się znajdować tylko niezbędne do pracy narzędzia
Prostowanie
należy prostować tylko metale ciągliwe
należy wykonywać prace w rękawicach ochronnych
blachę należy prostować używając sprawnych młotów drewnianych lub gumowych
nie wolno uderzać stalowym młotkiem w części ze stali hartowanej, nawęglanej lub cyjanowej, ponieważ z reguły powoduje to odpryskiwanie odłamków.
Ścinanie
nie wolno używać przecinaków ze zbitą główką i innych niesprawnych narzędzi
miejsce pracy należy ogrodzić osłoną ochronną, np. gęstą siatką metalową
podczas ścinania należy stać pewnie, przecinak trzymać lewą ręką, przyciskając go do miejsca przecinanego, a w prawej ręce trzymać młotek
podczas pracy należy patrzeć na główkę przecinaka, a nie w miejsce ścinania
nie należy ściskać przecinaka zbyt mocno tak, aby można było odgiąć rękę w razie nieprotopadłego uderzenia; dzięki temu zmniejsza się prawdopodobieństwo urazu ręki
podczas pracy w trudno dostępnych miejscach wskazane jest używanie specjalnych uchwytów przecinaka
należy zawsze stosować okulary ochronne ze szkła nierozpryskującego.
Cięcie nożycami
nożyce powinny być dostosowane do grubości przycinanego metalu
uderzanie młotkiem z dźwignie nożyc w celu zwiększenia nacisku jest niedopuszczalne
podczas cięcia cienkich blach ręcznymi nożycami należy trzymać rozcinany materiał przez rękawicę ochronną i zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć urazu ręki ostrą krawędzią blachy lub bezpośrednio ostrzami nożyc
nie należy pracować zbyt luźno skręconymi, tępymi lub zużytymi nożycami.
Cięcie piłą ręczną
przecinany materiał powinien być pewnie zamocowany w imadle
piłę należy trzymać w obu rękach; prawą ręką trzonek, lewą - przedni koniec oprawki
pracownik powinien stać w odległości ok. 200 mm od zamocowanego przedmiotu, prosto, swobodnie, utrzymując ciężar ciała na lewej nodze
ruch piły od siebie i do siebie należy wykonywać rękami, a nie całym ciałem
nacisk na piłę powinna wywierać przede wszystkim lewa ręka, prawa zaś prowadzić piłę
brzeszczot piły powinien być odpowiednio naciągnięty aby uniknąć jego pęknięcia
Piłowanie pilnikiem
obrabiany element należy pewnie zamocować w imadle lub w inny sposób zabezpieczyć przed wysuwaniem
pracownik powinien stać w odległości około 0,2 m od obrabianego materiału; lewa noga powinna być wysunięta do przodu, tułów lekko pochylony do przodu, ciężar ciał głównie na lewej nodze
pilnik należy ująć tak, aby duży palec znalazł się na trzonku, a pozostałe obejmowały go od spodu
lewą rękę z nie zgiętymi palcami należy ułożyć na końcu pilnika; obejmowanie końca pilnika całą dłonią może spowodować skaleczenie palców o piłowany materiał
piłować należy całą długością pilnika ruchami ciągłymi i równomiernymi, regulując odpowiednio nacisk na pilnik;
nie wolno uderzać pilnika młotkiem lub o imadło, a także używać go jako dźwigni do podważania
powinno się używać tylko pilników ostrych i nie uszkodzonych
opiłki powstające podczas piłowania należy odkurzać lub zmiatać za pomocą szczotki z włosia lub w ostateczności - szmatką
nie wolno zgarniać opiłków gołą ręką, zdmuchiwać ustami ani sprzężonym powietrzem, ponieważ grozi to skaleczeniem ręki lub zapyleniem oczu
Wiercenie
przedmiot wiercony powinien być zamocowany w imadle lub w innym specjalnym urządzeniu przymocowanym do stołu obrabiarki.
nie wolno przytrzymywać przedmiotu ręką, za pomocą kleszczy, kluczy lub innych narzędzi
Rozwiercanie, gwintowanie, skrobanie
obrabiane przedmioty powinny być pewnie zamocowane, aby nie poruszyły się w czasie obróbki
podczas skrobania nie należy opierać trzonka skrobaka o podbrzusze, ponieważ grozi to urazem
Lutowanie
należy przestrzegać bezpiecznych sposobów obchodzenia się z kwasami
przy lutowaniu końcówek do przewodów elektrycznych nie należy używać kwasów, ponieważ pozostając w miejscach lutowania powodują one korozję przewodów i końcówek
do odtłuszczania nie wolno używać benzyny ani spirytusu metylowego (metanolu).
Narzędzia ręczne:
Klucze oczkowe i nasadowe
Posługiwanie się kluczami jest proste, a jednak w czasie pracy nimi bardzo często naruszane są podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy. Najczęściej stosuje się klucze płaskie zwykłe, tzw. widlaste, choć nie są one najbardziej bezpieczne. Pewniejszymi od kluczy widlastych są klucze oczkowe i nasadowe (sztorcowe i fajkowe). Obejmują one całą powierzchnię nakrętki lub łba śruby i nie ześlizgują się z niej.
Szczęki klucza powinny być dokładnie równoległe, bez zbitych i wytartych końców, pęknięć i nadłamań. Długość klucza powinna być również dostosowana do wielkości nakrętki. Taką właśnie odpowiednia długość mają klucze wykonane fabrycznie. Szczęki tych kluczy są obliczone na maksymalną siłę, która człowiek może wywrzeć ręką na końcu klucza. Kierunek przykręcania i odkręcania powinien być zgodny z kierunkiem szczęk kluczy, gdyż inny sposób pracy może być niebezpieczny w razie zsunięcia się klucza. Poza tym wygodniej jest klucz ciągnąć niż pchać. Jeśli pchanie jest konieczne, należy robić to otwartą dłonią usuwając palce z drogi klucza, aby ich nie pokaleczyć w razie nagłego ustąpienia śruby lub zacięcia się klucza.
Zakładając klucz trzeba sprawdzić czy pasuje on do łba śruby lub nakrętki. Luz miedzy powierzchniami roboczymi szczęk klucza i nakrętki (lub łba śruby) nie powinien przekraczać 0,1-0,3 mm. W przeciwnym razie klucze szybko się zużywają, a łby śrub i nakrętek są zniekształcone.
Wkręcanie lub wykręcanie śrub kluczami nastawnymi można rozpocząć dopiero wtedy, gdy szczęki klucza ściśle obejmą łeb śruby lub nakrętkę. Obowiązuje przy tym zasada, że szczęka ruchoma powinna być zwrócona w kierunku obrotu klucza.
Zabronione jest również dopasowywanie rozwartości klucza do nakrętki za pomocą podkładki, a także przerabiane kluczy, zwiększanie ich rozwartości prze rozkuwanie i piłowanie lub też zmniejszanie rozwartości - zakuwanie. Klucze w ten sposób przerobione są niepewne w użyciu i często pękają, powodując poważne skaleczenia.
Kleszcze, szczypce, obcęgi
Szczęki kleszczy, szczypiec i obcęgów powinny być tak wytrzymałe, aby nie ulegały pęknięciom i ułamaniom w czasie pracy. Ponadto szczęki muszą być ukształtowane odpowiednio do obrysu chwytanego przedmiotu, co ma zapobiec wysuwaniu się z nich przedmiotów w czasie pracy. Szczypce o szczękach płaskich powinny mieć wewnętrzną powierzchnię szczęk odpowiednio nacinaną. Ostrza szczypiec używanych do przecinania materiału powinna dokładnie się schodzić, nie powinny być wyszczerbione. Końce szczypiec do zginania drutu nie powinny być spiczaste, lecz równo obcięte. Szczypce do obejmowania rur i przedmiotów o przekroju okrągłym powinny mieć wewnętrzną powierzchnię szczęk zaopatrzoną w zęby zapobiegające obracaniu się ściskanego przedmiotu.
Połączenie obu części szczypiec, kleszczy, obcęgów, stanowiące oś obrotu, powinno umożliwić łatwe poruszanie się części około osi. Lecz wykluczać wszelki ich ruch w kierunku osi. W tym celu obydwie części powinny być zamocowane nitem. Nie należy zamiast nitu stosować śruby, ponieważ zakrętka śruby łatwo się obluzowuje, co może spowodować np. przy uderzeniu młotkiem, wyrwanie trzymanego przedmiotu z kleszczy i okaleczenie nim pracownika.
Szczypce nastawne (tzw. żabki) powinny mieć szczęki ponacinane w zęby. Obie części szczypiec powinny być połączone z sobą za pomocą zabezpieczonej nakrętka śruby, która stanowi ich oś obrotu. Śruba ta powinna się dawać przekładać w celu uzyskania większego lub mniejszego rozwarcia szczęk. Używanie sworzni zamiast śruby jest zabronione.
Wkrętaki
Wkrętaki (śrubokręty) nie są narzędziami tak bezpiecznymi, za jakie powszechnie uchodzą. Wkrętaki (śrubokręty) nie są narzędziami tak bezpiecznymi, za jakie powszechnie uchodzą. Wiele osób uważa je za narzędzia uniwersalne, mogące zastąpić np. dłuto, podbijak lub nawet dźwignię po podważania.
Wkrętaki, które używane są do takich czynności bywają zwykle uszkadzane i dlatego później, przy właściwej pracy, wysuwają się z nacięć wkrętów i mogą skaleczyć pracującego. Należy zawsze używać wkrętaka odpowiedniego rozmiaru, o ostrzu dobrze pasującym do nacięcia. Boki ostrza wkrętaka nie mogą być zaokrąglone, a cześć pracująca powinna stanowić linię prostą. Najczęstszą przyczyna urazów, jakim może ulec pracownik przy pracy wkrętakiem jest brak stateczności przedmiotów, w które wkręca się lub z których wykręca się wkręt. Dlatego przedmioty muszą być zawsze pewnie zamocowane (np. w imadle), aby uniemożliwić wyskoczenie wkrętaka z nacięcia. Zasada ta dotyczy także przedmiotów małych; w niektórych przypadkach małe wkręty można wkręcać w większe przedmioty trzymane w ręku.
Jedyną siłą wywieraną na wkrętak powinien być nacisk rąk na jego trzonek. Stosowane do tego celu obcążek, klucza czy młotka może go wygiąć lub złamać i uszkodzić łeb wkręta.
Wiertła, rozwiertaki, narzynki, gwintowniki
Używanie tępych narzędzi tego rodzaju jest niedozwolone, gdyż powoduje zwiększenie wysiłku pracującego, zniszczenie materiału, uszkodzenie, a nawet zniszczenie samego narzędzia, będącego częstą przyczyną urazu. Narzędzie tępe lub uszkodzone trzeba oddawać do narzędziowni.
Narzędzia należy utrzymywać w czystości i przechowywać w szafce narzędziowej, zabezpieczając ostrza przed tępieniem się, a ludzi przed ludzi przed możliwością skaleczenia ręki. Dlatego też po skończonej pracy trzeba je umieszczać w skrzynce, w specjalnych gniazdkch.
Młotki
Najczęstszą przyczyna urazów przy pracy młotkiem jest nieumiejętne posługiwanie się nim, niewłaściwe dobranie młotka lub praca młotkiem uszkodzonym. Uszkodzenie młotka może wyrażać się np. zmianą kształtu powierzchni obucha (ścięta, zakrzywiona, popękana) lub powstaniem na niej rozklepów albo szczerb. We wszystkich tych przypadkach młotek w czasie pracy będzie odskakiwał na bok, ześlizgiwał się z przedmiotu lub zaczepiał o niego. Rozklepy utworzone na bijaku należy usuwać. Trzonek młotka powinien być wykonany z suchego twardego drewna odznaczającego się dużą sprężystością i odpowiednią wytrzymałością mechaniczną, a także odpornością na pękanie. Właściwości te mają: akacja, wiąz, buk i brzoza.
Podczas prostowania metali należy pamiętać, że nie wolno uderzać stalowym młotkiem w części ze stali hartowanej, nawęglanej lub cyjanowej, ponieważ z reguły powoduje to odpryskiwanie odłamków.
Przecinaki
Przecinaki używane są podczas ścinania. Nie wolno uzywac przecinaków ze zbitą, zdeformowaną gówką.
W czasie pracy przecinak trzyma się lewą ręką, przyciskając go do miejsca przycinanego. W prawej ręce trzyma się motek, którym uderza się w główkę przecinaka. Nie należy ściskać przecinaka zbyt mocno, aby można było odgiąć rękę w razie nieprotopadłego uderzenia. Dzięki temu zmniejsza się prawdopodobieństwo urazu ręki.
Właściwe prowadzenie przecinaka uzyskuje się przez jego odpowiednie pochylenie. Dolna powierzchnia ostrza powinna tworzyć z powierzchnią obrabianą kąt 5o. Zbyt strome ustawienie przecinaka powoduje nadmierne zagłębienie ostrza w materiale i ciągłe zwiększanie grubości ścinanej warstwy. Natomiast zbyt płaskie ustawienie przecinaka zmniejsza kąt skrawania oraz przyłożenia, a wtedy ostrze wychodzi z materiału.
Podczas pracy przecinakiem można używać specjalnej osłony, rękawicy lub tarczy ochronnej założonej na przecinak. Przy pracy w trudno dostępnych miejscach, tam gdzie ręka mogłaby zetknąć się z obrabianym detalem, wskazane jest używanie specjalnych uchwytów.
W celu zabezpieczenia oczu przed odpryskami obrabianego materiału należy zawsze stosować okulary ochronne ze szkła nierozpryskującego.
Pilniki
Przed przystąpieniem do piłowania obrabiany element należy przede wszystkim pewnie zamocować w imadle lub w inny sposób zabezpieczyć przed wysuwaniem. W czasie pracy pracownik powinien stać w odległości około 0,2 m od obrabianego materiału. Lewa noga powinna być wysunięta do przodu, tułów lekko pochylony do przodu, ciężar ciał głównie na lewej nodze.
Pilnik należy ująć tak, aby duży palec znalazł się na trzonku, a pozostałe obejmowały go od spodu. Lewą rękę z nie zgiętymi palcami należy ułożyć na końcu pilnika. Obejmowanie końca pilnika całą dłonią może spowodować skaleczenie palców o piłowany materiał. Piłować należy cała długością pilnika ruchami ciągłymi i równomiernymi, regulując przy tym nacisk zależnie od zmiany położenia pilnika i kształtu piłowanej powierzchni. Stałemu, równomiernemu ruchowi rąk towarzyszy lekkie wahanie tułowia.
Pilnika nie wolno uderzać młotkiem ani o imadło, ponieważ jest on kruchy, może pękać i pokaleczyć stolarza. Nie można także używać pilnika jako dźwigni do podważania. Pilnik uderzany młotkiem może pękać i odprysnąć, co jest niebezpieczne dla otoczenia. Do pracy powinno się używać tylko pilników ostrych i nie uszkodzonych
Nożyce
Nożyce powinny być dostosowane do grubości przycinanego metalu, tak aby nacisk wywierany ręką na dźwignie nożyc wystarczał do jednego przecięcia. Uderzanie młotkiem z dźwignie w celu zwiększenia nacisku jest niedopuszczalne.
Podczas cięcia cienkich blach ręcznymi nożycami można łatwo zranić lewą rękę ostra krawędzią blachy lub bezpośrednio ostrzami nożyc, dlatego rozcinany materiał należy trzymać przez brezentową rękawicę, zachowując odpowiednią ostrożność. Nie należy pracować tępymi nożycami, które zamiast ciąć, powodują zgniatanie materiału. Zgniatany materiał ucieka spod nożyc zwiększając niebezpieczeństwo skaleczenia rąk. W żadnym wypadku nie wolno pracować nożycami zbyt luźno skręconymi lub zużytymi, ponieważ w tym wypadku również następuje zgniatanie blachy, co grozi skaleczeniem lewej ręki.
Najbardziej bezpieczny i jednocześnie mniej męczący sposób cięcia polega na tym, że nożyc nie trzyma się swobodnie, a opiera się je jedną rękojeścią o płytę stołu. Następnie lewą ręką wsuwa się blachę w nożyce, a prawą naciska płynnie z góry na drugą rękojeść. Nie należy obejmować dłonią rękojeści, ponieważ pod koniec ruchu nożyce mogą zamknąć się niespodziewanie szybko i ścisnąć palce.
Piła ręczna
Piła ręczna służy do cięcia grubszych blach lub płyt, prętów i rur. Praca piłą nie jest związana z większym ryzykiem, niemal jednak i tu należy zachować odpowiednią uwagę. Przecinany materiał powinien być pewnie zamocowany w imadle. W czasie przecinania piłę należy trzymać w obu rękach. Prawa ręka trzyma trzonek (rękojeść), lewa - przedni koniec oprawki. Pracownik powinien stać w odległości ok. 200 mm od zamocowanego przedmiotu, prosto, swobodnie, utrzymując ciężar ciała na lewej nodze.
Ruch piły od siebie i do siebie należy wykonywać tylko rękami, a nie całym ciałem. Nacisk na piłę powinna wywierać przede wszystkim lewa ręka, prawa zaś prowadzić piłę. Siła wywieranego nacisku zależy od twardości, kształtu i wielkości przecinanego materiału oraz od tanu naostrzenia zębów piły.
Przed rozpoczęciem pracy brzeszczot piły powinien być naciągnięty niezbyt słabo, ale i nie za mocno. W jednym i drugim przypadku zwiększa się możliwość pęknięcia brzeszczota i zranienia pracownika
Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym i pneumatycznym:
Do narzędzi z napędem stosowanych w warsztatach samochodowych należą m. in.: klucze, wiertarki, rozwiertaki do zgrzein, wkrętarki, szlifierki (wysokoobrotowe, taśmowe, kątowe, oscylacyjne), polerki, młotki, pilarki, wyrzynarki do szyb, pistolety do przedmuchiwania, nitownice oraz pistolety do pompowania kół.
Praca narzędziami z napędem elektrycznym
Praca przy użyciu elektronarzędzi jest dużo lżejsza i znacznie wydajniejsza.
Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy elektronarzędziami są brak uziemienia elektronarzędzia, brak lub zły stan osłon, nie używanie środków ochrony indywidualnej lub nieumiejętne posługiwanie się elektronarzędziami.
Przyczynami wypadków porażenia prądem są zazwyczaj otwarty uchwyt odciążki na doprowadzeniu przewodu lub we wtyku narzędzia elektrycznego, względnie w gnieździe lub we wtyku przewodu przedłużającego, złamanie żyły ochronnej w przewodzie łączącym lub przedłużającym, uszkodzenie izolacji narzędzia elektrycznego lub przewodu przedłużającego.
Każdorazowo przed przystapieniem do pracy elektronarzędziem należy sprawdzić jego stan techniczny i poprawność zamocowania wszystkich jego elementów. Jeśli elektronarzędzie w czasie pracy wykazuje nadmierny hałas, drgania itp. lub nierównomierny ruch, silne iskrzenie kolektora, złe funkcjonowanie wyłącznika, uszkodzenie izolacji itp., trzeba je oddać do dokładnego przeglądu i ewentualnej naprawy.
Przewód elektryczny przy doprowadzeniu do korpusu lub rękojeści narzędzia powinien mieć odgiętkę i odciążkę, zabezpieczające go przed załamaniem i przetarciem. Z tych samych powodów nie powinno się dopuszczać do skręcenia lub załamywania się przewodów zasilających.
Przewody zasilające należy umieszczać na bezpiecznej wysokości lub osłaniać je mostkami.
Zestawy gniazdo-wtyczka, do zasilania elektronarzędzi, muszą być przystosowane do podłączenia do układu ochronnego oraz mieć konstrukcję odporną na uszkodzenia mechaniczne i wilgoć.
Nie wolno sztukować przewodów przez skręcanie i izolowanie ich końców. Przewody zasilające gniazdo wtyczkowe muszą mieć bezpieczniki i wyłącznik w bezpośredniej bliskości tego gniazda.
Do ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym, uchwyty elektronarzędzi są zrobione z materiału izolacyjnego. Pracownik powinen pracować w rękawicach i butach gumowych, ewentualnie stać na dywaniku. Ma to szczególne znaczenie przy pracy w miejscach wilgotnych, np. na mokrej podłodze.
Pod żadnym pozorem nie wolno pracować elektronarzędziami na wolnym powietrzu w czasie deszczu. W przypadku, gdy elektronarzędzia lub wtyki są wilgotne (leżały na ziemi, blisko kranów wodnych itp.), nie wolno ich używać, lecz należy zgłosić ten fakt elektrykowi, który je wymieni lub osuszy.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania należy systematycznie dokonywac przegłądów elektronarzędzia samodzielnie lub przez punkty serwisowe, zgodnie z jego instrukcją obsługi.
Nie wolno używać elektronarzędzi niezgodnie z ich przeznaczeniem, a także smarować i czyścić ich w czasie pracy. Czynności te wykonuje się po całkowitym zatrzymaniu części obracających się i wyłączeniu narzędzia spod napięcia.
Pracować należy zawsze w odzieży roboczej, dopasowanej do figury, zapiętej i niepostrzępionej.
Podczas pracy w niebezpiecznych warunkach, np. w pobliżu dużych mas metalowych (kotły, zbiorniki) i w pomieszczeniach wilgotnych, należy stosować narzędzia elektryczne zasilane prądem o napięciu nie wyższym niż 24 V.
Przewody trzeba chronić przed mechanicznymi uszkodzeniami, wysoką temperaturą i wpływami chemikaliów rozpuszczających gumę.
Z elektronarzędziem należy, obchodzić się ostrożnie, nie machać nim, nie przenosić trzymając za przewód, nie wyszarpywać wtyków ciągnąc za przewód z gniazda itp. Nie należy przeciążać elektronarzędzi ponad określony przez producenta maksymalny czas pracy, czego objawem mogą być swąd, dudnienie, iskrzenie szczotek, drgania lub zmniejszenie prędkości obrotowej.
Nie powinno się pracować elektronarzędziem stojąc na drabinach, przypadkowych rusztowaniach i chwiejnych podstawach. Pracę rozpoczyna się po uzyskaniu przez elektronarzędzie normalnej prędkości obrotowej. Jeśli prędkość obrotowa silnika zmaleje, trzeba zmniejszyć nacisk lub przerwać pracę.
Ważne jest takie ułożenie przedmiotu obrabianego, aby wykonanie pracy było najłatwiejsze.
Praca narzędziami o napędzie pneumatycznym
Narzędzia ręczne o napędzie pneumatycznym, stosowane w warsztatach samochodowych, służą do nitowania, przewiercania, szlifowania metali, odkręcania śrub, pompowania opon malowania itp. czynności. Wykorzystują energię dynamiczną sprężonego powietrza ze sprężarek. Pracownik posługujący się narzędziami pneumatycznymi musi odpowiednio nimi kierować, wywierać niezbędny do efektywnej pracy docisk oraz przejmować i tłumić ich szkodliwe dla zdrowia drgania, odrzuty i wstrząsy, niespotykane przy pracy innymi narzędziami z napędem.
Wskutek tego może powstać u pracowników niedowład palców, prowadzący z czasem do utraty zdolności do pracy. Przy długotrwałej pracy narzędziami o napędzie pneumatycznym możliwe są również choroby mięśni, nerwów, kości i stawów. U pracowników narażonych na wstrząsy i odrzuty podczas pracy ręcznymi narzędziami udarowymi (np. młotkami), obserwuje się po pewnym okresie zmiany w układzie kostno-stawowym oraz w obwodowych naczyniach krwionośnych, określane jako choroba wibracyjna.
Pracujący narzędziami o napędzie pneumatycznym są z reguły narażeni na anemię palców na skutek oziębiania ich przez wyrzucane z narzędzia zużyte powietrze. Aby temu zapobiec, zaleca się zakładanie do tych prac grubych rękawic, wyłożonych warstwą ochronną od strony dłoni. Rękawice te mogą również amortyzowac drgania przenoszone na ręce operatora.
Długotrwałe użytkowanie tych narzędzi może powodować przytępienie słuchu pracowników oraz podrażnienie ich systemu nerwowego, a również zmniejszenie uwagi mogące prowadzić do wypadku. Z tego względu należy stosować ochronniki słuchu i ograniczać czas pracy. Konieczna jest stała kontrola stanu zdrowia pracowników posługujacych się narzędziami pneumatycznymi.
Przed rozpoczęciem pracy pracownik powinien nałożyć okulary ochronne, zwłaszcza, gdy istnieje możliwość powstania odprysków, pyłu itp. Powinien również tak umocować końcówki robocze narzędzia w uchwycie, aby nie dopuścić do ich wypadnięcia w czasie pracy. Pneumatyczne narzędzia udarowe (młotki, przecinaki i inne) powinny mieć urządzenia zabezpieczające przed wypadnięciem końcówek roboczych podczas pracy.
Rozpoczynając pracę należy stopniowo doprowadzić powietrze do narzędzia, a dopiero po stwierdzeniu jego sprawności włączyć pełny dopływ powietrza. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w jego działaniu należy natychmiast zamknąć dopływ powietrza.
Podczas przerw w pracy lub w czasie przechodzenia z jednego miejsca na drugie trzeba wyjmować końcówkę narzędzia z tulei i przechowywać ją oddzielnie. Podczas wymiany końcówki roboczej dopływ sprężonego powietrza powinien być zamknięty, aby uniknąć jej wyrzucenia podczas przypadkowego uruchomienia narzędzia.
Pracując narzędziem pneumatycznym nie należy opierać łokci o ciało w celu zwiększenia docisku. W czasie pracy narzędziem nie można prowadzić jego napraw, regulacji lub wymiany części. Przy wycinaniu nitów, oczyszczaniu odlewów itp. czynnościach należy, w celu ochrony przed odpryskami materiału, ustawiać ekrany ochronne wykonane np. z blachy, siatki metalowej, sklejki.
Przy dłuższej się przerwie w użytkowaniu narzędzia należy odłączyć zasilanie sprężonym powietrzem.
Narzędzie pneumatyczne ze szczotkami metalowymi powinno mieć osłonę w celu ochrony przed odłamkami, cząstkami rdzy itp. Należy chronić je przed upadkami i uderzeniami oraz przed zanieczyszczeniami np.: błotem, wodą, piaskiem itp. i konserwować zgodnie z instrukcja obsługi, a także zwrócić uwagę na zachowanie dobrego stanu technicznego przewodów doprowadzających sprężone powietrze.
W miejscach narażonych na uszkodzenie mechaniczne należy używać węży zbrojonych.
Węże powinny być:
mocno przytwierdzone do łącznika narzędzia pneumatycznego za pomocą zacisków.
gazoszczelne (w przypadku stwierdzenia nieszczelności należy natychmiast wyłączyć dopływ sprężonego powietrza)
podgrzewane w ciepłym pomieszczeniu (nie wolno ich przedmuchiwać parą).
zaopatrzone w odoliwiacze smarów oraz garnki kondensacyjne.
Przyłączanie i odłączanie węża od głównego przewodu powinno odbywać się przy zamkniętym zaworze powietrza. Nie wolno odcinać dopływu powietrza przez załamywanie węży. Po przyłączeniu węża należy najpierw go przedmuchać, zachowując odpowiednie środki ostrożności, aby usunąć nagromadzony w nim pył, a potem przyłączyć narzędzie pneumatyczne.
Węże nie powinny przecinać się z przewodami elektrycznymi pod napięciem, ani znajdować się w ich pobliżu.
Naprawy narzędzi pneumatycznych powinny być przeprowadzane w warsztatach serwisowych.
IV. Czynności zakazane
Pracownikowi zabrania się przede wszystkim:
Blacharzowi zabrania się przede wszystkim:
Stosowania niebezpiecznych metod pracy, stwarzając zagrożenia dla siebie, współpracowników i otoczenia
Używania niewłaściwych, zużytych uszkodzonych narzędzi, pomocy warsztatowych , urządzeń i przyrządów,
Nieprawidłowego przechowywania materiałów malarskich, niewłaściwego składowania smarów, olejów, płynów łatwopalnych,
Tolerowania plam po smarach, płynach łatwopalnych, na podłodze , szczególnie na stanowisku roboczym,
Nie stosowania ochron osobistych , jeżeli zachodzi taka potrzeba podczas pracy
Przygotowywania samochodu do lakierowania, gdy jest on oparty tylko na podnośniku bez właściwego zabezpieczenia,
Tolerowania, aby podłoga na stanowisku była brudna , śliska, mokra, zatarasowana,
Przechowywania materiałów malarskich, płynów łatwopalnych , płynów łatwopalnych zbyt blisko źródła ciepła, urządzeń wentylacyjnych,
Używania materiałów malarskich, płynów łatwopalnych zbyt blisko źródeł ciepła, urządzeń wentylacyjnych,
Palenia papierosów, używania otwartego ognia w pomieszczeniach, w których dokonuje się malowania i natryskiwania karoserii samochodowych
Przechowywania pustych naczyń, nasiąkniętych szmat i innych odpadów, nie nadających się do dalszego stosowania, na stanowisku pracy lub w miejscu wykonywania operacji lakierowania karoserii samochodowych
Picia alkoholu na stanowisku pracy lub na terenie zakładu, brania udziału w niebezpiecznych „zabawach” czy „żartach”, stwarzając zagrożenia dla siebie, współpracowników i otoczenia
V. Podstawowe czynności pracownika po zakończeniu pracy
Pracownik powinien:
Czynności po zakończeniu pracy:
Blacharz powinien:
Odłożyć używane narzędzia, przyrządy i pomoce, po ich dokładnym oczyszczeniu, na miejsce ich stałego przechowywania,
Wyłączyć spod napięcia wszystkie używane narzędzia elektryczne,
Zabezpieczyć używane materiały malarskie przed ich wywietrzeniem, poprzez dokręcenie pokrywek na pojemnikach
Posprzątać całe stanowisko robocze, a nie zakończone zadanie przy przygotowywaniu karoserii do malowania tak zabezpieczyć, aby można było w dniu następnym kontynuować prace, (dotyczy także operacji lakierowania)
Oczyścić ochrony osobiste, przewody i odłożyć je na ich stałe miejsce przechowywania
Tak zabezpieczyć stanowisko robocze, aby nie stworzyło żadnych zagrożeń,
Nie opuszczać stanowiska roboczego przed zakończeniem dnia pracy.
VI. Postanowienia końcowe
UWAGA
Postępowanie w razie awarii
W przypadku powstania pożaru należy
Ostrzec osoby znajdujące się w obrębie zagrożenia.
Wyłączyć zasilanie budynku w energię elektryczną i odciąć dopływ gazu.
Zaalarmować straż pożarną.
Powiadomić przełożonych o pożarze.
Podjąć decyzję o ewakuacji ludzi.
Przystąpić do prowadzenia akcji gaśniczej za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego.
Podczas akcji gaśniczej obowiązuje zasada podporządkowania się poleceniom kierującego akcją ratowniczo - gaśniczą.
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
Miejsce pracy, gdzie doszło do wypadku, zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
................................
13