„Ruchy jakie mogą zachodzić w stawach stopy. Udział mięśni w ich realizacji.”
Stopa w anatomii człowieka jest najbardziej obwodową częścią kończyny dolnej. Zarówno stopa jak i ręka są pod względem budowy tworami homologicznymi, jednak w związku z odrębną funkcją są zasadniczo różnie ukształtowane. Główną funkcją stopy jest udział w poruszaniu się (funkcja podporowo-nośna i lokomocyjna). Budowa stopy jest swoista dla człowieka w związku z jego pionową postawą. Hipoteza, że pierwotnie stopa była narządem chwytnym, który u człowieka dopiero przekształcił się w narząd podpory, nie jest pewna. Wszystkie małpy człekokształtne mają stopę chwytną, z przeciwstawnym paluchem, ustawionym pod kątem do osi długiej stopy. Jest on też znacznie krótszy od pozostałych palców. Połączenie więzadłowe i stawowe kości stopy jest u nich luźniejsze i umożliwia wskutek tego wydatniejszą ruchomość w stawach. Dla człowieka poruszającego się na ziemi funkcja chwytna stopy byłaby zupełnie bezwartościowa. Odwiedziony paluch byłby przeszkodą, a w szybszym biegu nawet wielkim utrudnieniem. W porównaniu do chwytnej ręki stopa oporowa człowieka wykazuje silniejszy rozwój stępu w stosunku do nadgarstka, osiągający połowę długości całej stopy, słabszy zaś rozwój paliczków. Jako całość tworzy stopa mocne i sprężyste sklepienie, dostosowane do dźwigania ciężaru ciała.
Zadaniem stóp jest dźwiganie ciężaru ciała człowieka nie tylko podczas stania na obu lub na jednej kończynie jak również w czasie chodzenia, skoków marszu itp. To ciągle zmieniające się dynamiczne i statyczne obciążenie stóp stwarza konkretne wymagania konstrukcyjne.
W budowie stopy jest zastosowana konstrukcja sklepienia. Sklepienie stopy składa się z pięciu łuków podłużnych, odpowiadających kościom śródstopia przedniej części zbiegających się ku tyłowi oraz łuków poprzecznych. Trzy łuki podłużne przyśrodkowe biegną przez kości klinowate i kość łódkowatą do kości skokowej. Dwa łuki boczne, przechodzą przez kość sześcienną do kości piętowej. Podłużne sklepienie stopy wzmacniane jest w sposób bierny klamrą więzadłową. Sklepienie stopy utworzone jest również przez łuki poprzeczne, które są wzmacniane przez poprzecznie biegnące więzadła podeszwowe. Oprócz klamry więzadłowej, sklepienie stopy wspomaga komponenta czynna w postaci licznych krótkich i długich mięśni, które przeciwdziałają ciężarowi ciała, umożliwiając stopie wykonywanie zadań statycznych i ruchowych. Niektóre mięśnie długie goleni, tworzą czynną klamrę mięśniową, podtrzymującą podłoże łuki stopy. Mięśnie piszczelowy przedni i tylny, które razem z mięśniami strzałkowymi krótkimi i długimi tworzą na stronie podeszwowej stopy dwa strzemiona ścięgniste, mają udział w czynnym podtrzymywaniu stopy. Mięśnie spełniają tę funkcję wtedy, gdy rytmicznie pracują, gdy podlegają naprzemiennym skurczom, gdy jest czas na ich regeneracją. Podczas stania mięśnie znajdują się pod wpływem stałego obciążenia, są w długotrwałym skurczu izometrycznym. Dlatego szybciej narasta zmęczenie podczas długie stania niż wielogodzinnego marszu.
1.rozcięgno podeszwowe, 2.więzadło podeszwowe długie, 3.więzadło piętowo- łódkowate podeszwowe, 4.kierunek rozciągania łuków podłużnych stopy, 5. ścięgno Achillesa, 6.linie naprężeń stopy.
Szkielet stopy składa się z trzech części:
stępu (tarsus)
śródstopia (metatarsus)
palców (digiti pedis)
KOŚCI STĘPU:
W skład stępu (łac. tarsus) wchodzi siedem kości. Są one ułożone w ten sposób, że z dwóch tylnych, kości skokowej i piętowej, pierwsza położona jest nie obok drugiej, lecz na drugiej, a cztery przednie, kość sześcienna i trzy kości klinowate, leżą obok siebie w jednym rzędzie przed obiema kośćmi tylnymi. Siódma kość stępu, kość łódkowata, wsuwa się między kości klinowate a kość skokową.
Kość skokowa (talus) na której opiera się u góry piszczel (tibia), u dołu łącząca się z kością piętową, po bokach z kostkami goleni, a z przodu z kością łódkowatą.
Części kości skokowej:
trzon kości skokowej (corpus tali)
bloczek kości skokowej (trochlea tali)
szyjka kości skokowej (collum tali)
głowa kości skokowej (caput tali)
Kość piętowa (łac. calcaneus) - jest największą kością stępu. Leży w jego tylno-dolnej części pod kością skokową. Od góry łączy się stawowo z kością skokową w stawie skokowo-piętowym. Od przodu łączy się z kością sześcienną w stawie piętowo-sześciennym
Kość piętowa składa się z trzonu i trzech wyrostków:
Guz piętowy (tylna część kości); jego dolna chropowata powierzchnia stanowi punkt podparcia stopy, na jego tylnej powierzchni przymocowuje się ścięgno mięśnia trójgłowego łydki.
Bloczek strzałkowy (boczna powierzchnia trzonu) pod nim biegnie ścięgno mięśnia strzałkowego długiego.
Podpórka kości skokowej (pośrodku kości, przy górnym brzegu powierzchni przyśrodkowej) pod nią biegnie bruzda mięśnia zginacza długiego palucha.
Kość łódkowata (łac. os naviculare). Na powierzchni przyśrodkowej ma wybitną guzowatość (łac. tuberositas ossis navicularis), punkt orientacyjny przy badaniu stawu poprzecznego stępu. Na powierzchni przedniej ma trzy pola dla połączenia z trzema kośćmi klinowatymi. Powierzchnia boczna ma niestałą powierzchnię stawową dla kości sześciennej, zaś powierzchnia tylna - dla kości skokowej.
Kość sześcienna (łac. os cuboideum) ma kształt nierównomiernego sześcianu i leży do przodu od kości piętowej na bocznym brzegu stępu. Jej powierzchnia przyśrodkowa jest dłuższa od bocznej. Kość sześcienna łączy się zazwyczaj z czterema kośćmi: piętową, klinowatą boczną oraz kośćmi śródstopia IV i V. Nieraz również z kością łódkowatą.
Kości klinowate (łac. ossa cuneiformia) - leżą między kością łódkowatą a kośćmi śródstopia. Mają one kształt klinów, ostrzami zwróconych w stronę podeszwową. Odróżnia się kość klinowatą przyśrodkową, pośrednią i boczną.
KOŚCI ŚRÓDSTOPIA:
Jest pięć i należą do nich kości długie. W każdej z nich wyróżnia się podstawę, trzon i główkę. Kość śródstopia I jest najgrubsza. Na podeszwowej stronie głowy leżą dwie małe oddzielne kostki, zwane trzeszczkami. Podstawa V kości śródstopia jest wydłużona w kierunku bocznym, tworząc guzowatość V kości śródstopia.
KOŚCI PLCÓW STOPY:
Utworzone z paliczków (phalanx). Pierwszy palec- paluch (hallux) zbudowany jedynie z paliczka bliższego i dalszego, które są największe.
Paliczki pozostałych palców występują po trzy w każdym palcu:
Bliższy (phalanx proksimalis)
Dalszy (phalanx distalis)
(phalanx medialis)
Stawy bliższe stopy.
Staw skokowo-goleniowy (articulatio talocruralis) - staw zawiasowy, złożony.
Staw wykonuje ruchy goleni do przodu i do tyłu. Ruch przodostopia do góry jest określany jako zgięcie grzbietowe stopy, w kierunku ku dołowi zginanie podeszwowe. Złożony jest z panewki, którą tworzą dalsze końce kości piszczelowej oraz strzałkowej, oraz z główki, którą stanowi bloczek kości stawowej. Ponad to w jego skład wchodzi torebka stawowa, którą wzmacniają więzadła przyśrodkowe oraz piętowo-skokowe. Torebka stawowa przytrzymuje kości, wchodzące w skład stawu oraz zapobiega dostaniu się sąsiednich tkanek między kości stawu.
Więzadło trójgraniaste (ligamentum deltoideum) odchodzi od kostki przyśrodkowej do podpórki kości piętowej, do kości skokowej i do kości łódkowatej. Więzadło to wzmacnia również staw skokowo-goleniowy.
Więzadło skokowo-strzałkowe przednie i tylnie (ligamentum talofibulare anterius /posterius). Więzadła dochodzą od kostki bocznej i biegną do szyjki kości skokowej (przednie) i do wyrostka tylniego tej kości (tylne).
Więzadło piętowo skokowe (ligamentum talocalcaneum interosseum)
Więzadło przyczepia się do bruzdy kości skokowej a kończy swój bieg
przyczepem do bruzdy kości piętowej. Wypełnia zatokę stępu.
W stawie skokowym dolnym zachodzą ruchy obrotowe stopy. W ruchu nawracania stopy zostaje uniesiony brzeg boczny stopy z jednoczesnym obniżeniem brzegu przyśrodkowego. Ruch ten jest sprzężony z odwodzeniem stopy oraz jej zgięciem grzbietowym. Podczas odwracania stopy unosi się jej brzeg przyśrodkowy a boczny obniża. Ruch odwracania jest sprzężony z przywodzeniem stopy i zgięciem podeszwowym. W ruchu nawracania i odwracania bierze udział tylko staw skokowy dolny. Średnio wynosząc około 30° w każdą stronę , z niewielką przewagą ruchu supinacyjnego. Wielkość ruchów odwodzenia i przywodzenia nieznacznie przekracza 30° w każdą stronę. Przy zgięciu podeszwowym stopy, ruchy boczne są nieznacznie większe niż w położeniu zgięcia grzbietowego, gdyż dochodzą tu ruchy boczne w stawie skokowym górnym na skutek uwolnienia bloczka kości skokowej z obustronnego ucisku obu kostek goleni.
Mięśnie działające na stawy bliższe stopy.
Mięsień piszczelowy przedni- m. tibialis anterior
Początek: kłykieć boczny i górna część powierzchni bocznej kości piszczelowej, błona międzykostna i powięź goleni.
Przyczep: podeszwowa strona kości klinowej przyśrodkowej, gózowatość kości śródstopia I.
Jest rozpięty między końcem bliższym piszczeli a brzegiem przyśrodkowym stopy.
Mięsień powoduje silne zgięcie grzbietowe stopy oraz jej odwracanie i przywodzenie. Przy ustalonej stopie mięsień pociąga podudzie do przodu i dlatego jest szczególnie czynny podczas jazdy na nartach, szybkiego marszu oraz biegu.
Mięsień prostownik długi palców- m. extensor digitorum longus
Początek: kłykieć boczny kości piszczelowej, głowa strzałki i ¾ części brzegu przedniego strzałki, błona między kostna, powięź goleni.
Przyczep: rozcięgna grzbietowe palców II-V.
Położony bocznie do mięśnia piszczelowego przedniego.
Przy ustalonej stopie działa podobnie jak mięsień piszczelowy przedni.
Od mięśnia prostownika długiego palców dodziela go mięsień strzałkowy trzeci. Mięsień współpracuje z prostownikiem palców w ruchach zginania grzbietowego, nawracania i odwracania stopy.
Mięsień prostownik palucha długi m. extensor halucis longus
Początek: powierzchnia przyśrodkowa strzałki, przyległa część błony
międzykostnej.
Przyczep: paliczek dalszy palucha.
Położony w głębi między mięśniami przednimi.
Mięsień zgina grzbietowo stopę, jest silnym prostownikiem palucha.
W zależności od fazy mięsień może również nawracać i odwracać stopę.
Mięsień trójgłowy łydki- m. triceps surae
Mięsięń brzuchaty łydki- m. gastrocnemius
Początek: głowa przyśrodkowa: powierzchnia przyśrodkowa powyżej kłykcia
przyśrodkowego kości udowej
Mięsień płaszczkowaty- m.soleus
Początek: tylnia powierzchnia głowy, 1/3 górna tylniej powierzchni strzałki,
kresa mięśnia płaszczkowatego
Przyczep: guz piętowy
Składa się z dwóch głów mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego.
Boczna i przyśrodkowa część mięśnia brzuchatego łydki rozpoczyna się
oddzielnie na dalszym końcu kości udowej, łącząc się powyżej ich początku
przechodzą w szerokie i silne ścięgno końcowe- Achillesa. Mięsień brzuchaty
stanowi główną masę łydki i od niego zależy jego ukształtowanie
Mięsień płaszczkowaty stanowi trzecią głowę mięśnia trójgłowego łydki, jest
prawie w całości pokryty przez mięsień brzuchaty. Brzusiec mięśnia przechodzi w
szerokie ścięgno łączące ściśle ze ścięgnem piętowym.
Mięsień trójgłowy łydki jest najsilniejszym zginaczem podeszwowym stopy.
Przyciskając stopę do podłoża, podnosi piętę i przenosi ciężar ciała na palce.
Działa podczas chodzenia, biegu i skoków. Prócz zginania bardzo silnie
odwraca stopę oraz ją przywodzi.
Mięsień podeszwowy- m. plantaris
Początek: powyżej kłykcia bocznego kości udowej
Przyczep: guz piętowy.
Charakteryzuje się krótkim, obłym brzuścem i bardzo długim,
cienkim, ścięgnem, które współdziała z mięśniem trójgłowym.
Jest słabym zginaczem podeszwowym stopy.
Mięsień piszczelowy tylni- m. tibialis posteriori
Początek: tylna powierzchnia błony międzykostnej i przyległe brzegi obu kości goleni
Przyczep: powierzchnia guzowatości kości łódkowatej, kości klinowate.
Mięsień ten oraz dwa następne mięśnie zalicza się do warstwy głębokiej zginaczy.
Mięsień piszczelowy tylni leży między obu długimi zginaczami.
Mięsień silnie odwraca stopę, przywodzi ją i w mniejszym stopniu zgina podeszwowo. Przy stopie ustalonej przyciąga goleń do tyłu.
Mięsień zginacz długi palców- m. flexor digitorum langus
Początek: tylna powierzchnia kości piszczelowej
Przyczep: podstawy paliczków dalszych II-V palca
Leży na tylniej części kości piszczelowej, przyśrodkowo do mięśnia poprzedniego.
Działa podobnie jak mięsień poprzedni- odwraca, przywodzi i zgina podeszwowo stopę. Zbliża piętę do goleni przy unoszeniu na palce. Wzmacnia wybitnie sklepienie stopy.
Mięsień zginacz długi palucha- m. flexor hallucius langus
Początek: 2/3 dolnie tylniej powierzchni tylniej strzałki, przyległa część błony międzykostnej goleni.
Przyczep: podstawa paliczka dalszego palca.
Najmocniejszy mięsień głębokiej warstwy zginaczy,rozpięty między strzałką a paluchem.
Mięsień zgina podeszwowo, odwraca i przywodzi stopę. Wspólnie ze zginaczem długim palców unosi stopę na palce. Unosząc podpórkę kości piętowej,, ustala prawidłowe położenie kości skokowej. Wzmacnia sklepienie stopy i zapobiega płaskostopiu.
Mięsień strzałkowy długi- m. peroneus langus
Początek: kłykieć boczny kości piszczelowej, głowa strzałki, torebka stawu piszczelowo- strzałkowego, powięź goleni.
Przyczep: powierzchnia podeszwowa kości klinowej przyśrodkowej, guzowatość kości śródstopia I.
Mięsień strzałkowy krótki- m. peroneus brewius
Początek: dolna połowa powierzchni bocznej strzałki, przegroda między mięśniowa goleni.
Przyczep: guzowatość kości śródstopia.
Miśnie strzałkowe długi i krótki tworzą boczną grupę mięśni strzałkowych.. Miesień strzałkowy długi leży bardziej powierzchownie.
Oba mięśnie nawracają stopę: mięsień strzałkowy długi przez obniżenie brzegu przyśrodkowego, krótki przez unoszenie jej brzegu bocznego. Wspólnie ze zginaczami oba mięśnie zginają stopę podeszwowo oraz ją dowodzą. Mają udział w zabezpieczeniu sklepienia stopy przed spłaszczeniem.
Mięśnie opisanego zespołu funkcjonalnego stawów bliższych stopy leżą na goleni tworząc trzy grupy topograficzno-czynnościowe:
grupa przednia prostowników:
mięsień piszczelowy przedni,
mięsień prostownik długi palców,
mięsień prostownik długi palucha.
grupa tylna- zginacze:
mięsień trójgłowy łydki,
mięsień podeszwowy,
mięsień piszczelowy tylny,
mięsień zginacz długi palców,
mięsień zginacz długi palucha.
grupa boczna:
Mięsień strzałkowy długi,
Mięsień strzałkowy krótki.
MIĘŚNIE STOPY (PODESZWA)
ZESTAW RUCHÓW ZACHODZĄCYCH W STAWACH BLIŻSZYCH STOPY ORAZ WYKONUJĄCE JE MIĘŚNIE
ZGINANIE GRZBIETOWE STOPY:
Mięsień piszczelowy przedni,
Mięsień prostownik długi palucha,
Mięsień prostownik długi palców,
Mięsień strzałkowy trzeci.
ZGINANIE PODESZWOWE STOPY:
Mięsień trójgłowy łydki,
Mięsień piszczelowy tylny,
Mięsień zginacz długi palucha,
Mięsień zginacz długi palców,
Mięsień strzałkowy długi,
Mięsień strzałkowy krótki,
Mięsień podeszwowy
ODWRACANIE STOPY:
Mięsień trójgłowy łydki,
Mięsień piszczelowy przedni,
Mięsień piszczelowy tylny,
Mięsień zginacz długi palucha,
Mięsień zginacz długi palców,
Mięsień podeszwowy.
NAWRACANIE STOPY:
Mięsień strzałkowy długi,
Mięsień strzałkowy krótki,
Mięsień strzałkowy trzeci,
Mięsień prostownik długi palucha,
Mięsień prostownik długi palców.
ODWODZENIE STOPY:
Mięsień strzałkowy długi,
Mięsień strzałkowy krótki,
Mięsień strzałkowy trzeci,
Mięsień prostownik długi palucha,
Mięsień prostownik długi palców.
PRZYWODZENIE STOPY:
Mięsień piszczelowy przedni,
Mięsień trójgłowy łydki,
Mięsień piszczelowy tylny,
Mięsień zginacz długi palucha,
Mięsień zginacz długi palców,
Mięsień podeszwowy.
ZESPÓŁ FUNKCIONALNY STAWÓW DALSZCH STOPY
Do stawów dalszych stopy zaliczano: stawy stępowo-śródstopie, między- śródstopie, śródstopno-paliczkowe oraz między paliczkowe.
STAWY DALSZE STOPY.
Staw skokowy górny:
Powierzchnie stawowe znajdują się na:
- k. piszczelowej,
- k. strzałkowej,
- k. skokowej.
Staw złożony (2 kości),
Staw jednoosiowy
Ruchy: zginanie grzbietowe i podeszwowe stopy.
Są to 2 kostki ( boczna od strzałki, przyśrodkowa od piszczeli) oraz bloczek k. skokowej i dolna powierzchnia stawowa końca dalszego piszczeli.
Staw skokowy dolny (skokowo- piętowo- łódkowy):
Powierzchnie stawowe:
- Na kości piętowej wyróżniamy powierzchnie stawowe skokowe przednią, środkową i tylną. Łączą się one z powierzchniami stawowymi piętowymi na kości skokowej: przednią, środkową i tylną. Oprócz tego łączy się głowa kości skokowej z kością łódkowatą.
Staw złożony,
Staw wieloosiowy,
Staw sprzężony ze stawem skokowym górnym,
Ruchy: zginanie grzbietowe i podeszwowe, supinacja i pronacja, odwodzenie i przywodzenie, obwodzenie.
Staw piętowo- sześcienny
Staw płaski.
Staw poprzeczny stepu:
To tzw. staw Choparta,
Powierzchnie stawowe:
- jest to połączenie stawu skokowo- łódkowego ze stawem piętowo- sześciennym.
Stawy międzyśródstopne:
Utworzone przez skierowanie do siebie powierzchnie podstaw kości śródstopia II-V.
Ruchy nieznaczne.
Stawy stępowo- śródstopie:
To stawy płaskie.
Łączą się kości klinowate i kość sześcienna stępu z podstawami kości śródstopia I-V.
Stawy śródstopno- paliczkowe:
Stawy kłykciowe.
Podobne do stawów śródręczno- paliczkowych.
Ruchy dobywają się dookoła osi poprzecznej- zginanie i prostowanie, oraz dookoła osi podłużnej kości- odwodzenie i przywodzenie. Ruchy zgięcia grzbietowego są obszerniejsze niż ruchy zgięcia podeszwowego. W położeniu zgięcia grzbietowego możliwe są ruchy przywodzenia i dowodzenia.
Stawy międzypaliczkowe:
Stawy zawiasowe,
Stawy jednoosiowe.
Ruchy słabe zgięcie podeszwowe palców.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAWY DALSZE STOPY.
MIĘŚNIE DŁUGIE
Mięsień prostownik długi palców
Początek: kłykieć boczny kości piszczelowej, głowa strzałki ¾ części brzegu przedniego strzałki, błona międzykostna, powięź goleni.
Przyczep: rozcięgna grzbietowe palców II-V.
Prostuje palce II-V i zgina je grzbietowo. Jego działanie na stawy dalsze stopy jest słabe
Mięsień prostownik długi palucha
Początek: powierzchnia przyśrodkowa strzałki,przyległa część błony między kostnej.
Przyczep: paliczek dalszy palucha.
Jest bardzo silnym prostownikiem i zginaczem grzbietowym palca I. Jego ścięgnio wyrażnie uwydatnia się na grzbiecie stopy podczas tego ruchu.
Mięsień zginacz długi palców
Początek: tylnia powierzchnia kości piszczelowej
Przyczep: postawy paliczków dalszych II-V palca.
Ma najmniejszy udział w zginaniu palców II-V niż całej stopy w zgięciu podeszwowym.
Mięsień zginacz długi palucha
Początek: 2/3 dolne tylnej powierzchni trzonu strzałki, przyległa część błony międzykostnej.
Przyczep: podstawa paliczka dalszego palucha.
Nie tylko zgina palec I, ale przez pasmo, które mięsień wysyła do mięśnia poprzedniego, bierze również udział w zginaniu pozostałych palców. Dzięki temu odgrywa rolę przy podnoszeniu się na palce.
MIĘŚNIE KRÓTKIE
1.Mięsień prostownik krótki palców i mięsień prostownik krótki palucha
Początek: Grzbietowo- boczna strona kości piętowej przed zatoką stępu.
Przyczep: paliczek bliższy palucha.
Położone są na grzbiecie stopy. Mięśnie prostują , zginają grzbietowo i nieco odwodzą palce.
2. Mięsień odwodziciel palucha
Początek: przyśrodkowa strona guza piętowego, troczek zginaczy, rozcięgno podeszwowe.
Przyczep: brzeg przyśrodkowy podstawy paliczka bliższego palucha, trzeszczka przyśrodkowa.
3.Mięsień zginacz krótki palucha
Początek: powierzchnia podeszwowa kości klinowatej przyśrodkowej, więzadło podeszwowe długie, rozcięgno podeszwowe.
Przyczep: głowa przyśrodkowa: trzeszczka przyśrodkowa, brzeg przyśrodkowy paliczka bliższego palucha; głowa boczna: trzeszczka boczna, brzeg boczny podstawy paliczka bliższego palucha
4.Mięsień przywodziciel palucha
Początek: głowa skośna: kość sześcienna i klinowata boczna, podstawy II i III kości śródstopia, więzadło podeszwowe długie: głowa poprzeczna: podeszwowe strony torebek stawów śródstopno-paliczkowych III-V.
Przyczep: trzeszczka boczna, brzeg boczny paliczka bliższego palucha.
5. Mięsień zginacz krótki palców
Początek: powierzchnia dolna guza, rozcięgno podeszwowe.
Przyczep: podstawa paliczków środkowych II-V palca.
6.Mięsień czworoboczny podeszwy
Początek: podeszwowa i przyśrodkowa powierzchnia kości piętowej
Przyczep: ścięgno mięśnia zginacza długiego palców.
7.Mięśnie glistowate
Początek: ścięgna długiego zginacza palców.
Przyczep: brzegi przyśrodkowe podstawy paliczków z bliższych II-V palca
8.Mięśnie międzykostne grzbietowe
Początek: dwoma głowami na zwróconych do siebie powierzchniach kości śródstopia I-V
Przyczep: podstawy paliczków bliższych i rozcięgno grzbietowe od II-IV palca.
9. Mięśnie międzykostne podeszwowe
Początek: podeszwowo- przyśrodkowe powierzchnie kości śródstopia II-V.
Przyczep: podstawy paliczków bliższych i rozcięgno grzbietowe od III-V.
10. Mięsień odwodziciel palca małego
Początek: wyrostek boczny guza piętowego, powierzchnia dolna kości piętowej, rozcięgno podeszwowe.
Przyczep: guzowatość kości śródstopia V, podstawa paliczka bliższego V palca.
11. Mięsień zginacz krótki palca małego
Początek: więzadło podeszwowe długie, podstawa kości śródstopia V.
Przyczep: podstawa paliczka bliższego palca małego.
11. Mięsień przeciwstawiasz palca małego
Początek: więzadło podeszwowe długie, pochewka ścięgna mięśnia strzałkowego długiego.
Przyczep: strona boczna kości śródstopia V.
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWACH DALSZYCH STOPY ORAZ WYKONUJĄCYCH JE MIĘŚNI.
ZGINANIE PODESZWOWE PALCÓW:
Mięsień zginacz długi palucha,
Mięsień zginacz długi palców,
Mięsień zginacz krótki palucha,
Mięsień zginacz krótki palca małego,
Mięsień zginacz krótki palców,
Mięsień odwodziciel palucha,
Mięsień przywodziciel palucha,
Mięsień odwodziciel palca małego,
Mięśnie glistowate,
Mięśnie międzykostne.
PROSTOWANIE I ZGINANIE GRZBIETOWE PALCÓW:
Mięsień prostownik długi palców,
Mięsień prostownik długi palucha,
Mięsień prostownik krótki palców
Mięsień prostownik krótki palucha,
Mięsień strzałkowy trzeci.
PRZYWODZENIE PALCÓW:
Mięsień przywodziciel palucha,
Mięsień glistowate,
Mięsień międzykostne podeszwowe.
ODWODZENIE PALCÓW:
Mięsień prostownik krótki palców,
Mięsień prostownik krótki palucha,
Mięsień odwodziciel palucha,
Mięsień odwodziciel palca małego,
Mięsień międzykostne grzbietowe.
Wypadnięcie czynności niektórych mięśni w przypadku porażenia grup mięśniowych prowadzi do zaburzeń ruchowych stopy i niewłaściwego jej ustawienia. Długotrwałe działanie szkodliwych czynników może doprowadzić do trwałych nieprawidłowości anatomicznych w konstrukcji stopy.
"Ludzka stopa jest machiną o mistrzowskiej konstrukcji oraz dziełem sztuki" (Leonardo da Vinci)