WSP Kliniczna mat dz, Psychologia kliniczna


LITERATURA:

  1. Carson R.C., Butcher J.N., Mineka S. (2003), Psychologia zaburzeń. t. 1 i 2. Gdańsk, GWP.

  2. Kendall P.C. (2004), Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk, GWP.

  3. Pecyna M.B. (1998 i późniejsze), Psychologia kliniczna w praktyce pedagogicznej. Warszawa, Wyd. Żak.

  4. Meyer R. (2003), Psychopatologia. Jeden przypadek - wiele teorii. Gdańsk, GWP.

  5. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L. (2003), Psychopatologia. Poznań, Zysk i s-ka.

  6. Sęk H. (2001), Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa, Wyd. Scholar.

  7. Sęk H. (2005) (red.), Psychologia kliniczna. t.1 i 2, Warszawa, PWN.

Wybrane rozdziały dotyczące treści objętych programem i przedstawianych na wykładzie.

PSYCHOLOGIA KLINICZNA JAKO NAUKA

Sposoby rozumienia psychologii klinicznej

Rozumienie wąskie

Dziedzina badań i praktyki psychologicznej, zajmująca się opisem i wyjaśnianiem zaburzonego zachowania i przeżywania, określaniem ich psychospołecznych przyczyn oraz stosowaniem tej wiedzy w diagnozie i pomocy psychologicznej.

Rozumienie szersze

Dziedzina badań i praktyki psychologicznej, zajmująca się opisem i wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania, przeżywania i funkcjonowania somatycznego, określaniem przyczyn zdrowia i zaburzeń oraz wypełnianiem zadań praktycznych, polegających na diagnozie zdrowia i/lub zaburzeń w celu zastosowania psychologicznych form pomocy i interwencji.

Psychologia kliniczna stanowi dziedzinę badań, która obejmuje zespół koncepcji i twierdzeń:

Praktyczne, profesjonalne zadania psychologa klinicznego polegają na:

Norma - idealny lub realny wzorzec właściwości (zachowania, przebiegu procesów psychicznych, osobowości, rozwoju), normy mają różnie odniesienie przedmiotowe.

Normalność - zbiór właściwości przypisywanych osobom, grupom, społecznościom i instytucjom, które są zgodne ze wzorcem czyli normą.

Norma:

Kryteria zdrowia psychicznego według M. Jahody

Psychopatologia - nauka zajmująca się zaburzeniami psychicznymi, traktowana jako dziedzina psychologii lub psychiatrii.

Psychopatologia ogólna - klasyfikuje i definiuje objawy zaburzeń psychicznych.

Psychopatologia szczegółowa - zajmuje się opisem różnych zespołów objawów i jednostek zaburzeń psychicznych.

Kryteria zaburzeń Rosenhana i Seligmana:

Klasyfikacje zaburzeń.

Dwa systemy klasyfikacji zaburzeń:

I. Podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych (Diagnostic and statistical manual of mental disorders - DSM)

Zaburzenie psychiczne - „pojawiający się u jednostki syndrom lub wzorzec zachowania albo wzorzec psychiczny mający znaczenie kliniczne, związany w chwili występowania z:

Zespół ten nie może być tylko ogólnie akceptowaną i kulturowo usankcjonowaną reakcją na określone zdarzenie.

Bez względu na jego podstawowe źródła musi być on w danym momencie przejawem behawioralnej, psychologicznej lub biologicznej dysfunkcji występującej u danej osoby”.

II. Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych (International Classification of Diseases and Related Heath Problems - ICD)

Zaburzenie - istnienie klinicznie stwierdzalnych objawów lub zachowań połączonych w większości przypadków z cierpieniem i/lub zaburzeniami indywidualnego funkcjonowania osoby.

Klasy zaburzeń:

  1. organiczne zaburzenia psychiczne

  2. zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych

  3. schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i urojeniowe

  4. zaburzenia nastroju (afektywne)

  5. zaburzenia nerwicowe oraz związane ze stresem pod postacią somatyczną

  6. zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznym

  7. zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych

  8. zaburzenia rozwoju psychicznego

  9. zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.

PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA

Zaburzenia czynności poznawczych

Zaburzenia percepcji

Iluzje - zmysłowe zniekształcenia przedmiotów lub zjawisk istniejących w realnej rzeczywistości. Rodzaje:

Omamy (halucynacje) - zmysłowe spostrzeganie przedmiotów i zjawisk nieistniejących w chwili ich spostrzegania.

Rodzaje:

Zaburzenia psychosensoryczne - zaburzenie wielozmysłowej syntezy wrażeń - nieprawidłowe spostrzeganie stosunków przestrzennych, formy i kształtu przedmiotów, odległości między przedmiotami, położenia własnego ciała.

Derealizacja - poczucie zaistniałej zmiany w otoczeniu

Depersonalizacja - przekonanie o zmianach zachodzących w samym sobie

Zaburzenia pamięci

Złudy pamięciowe utożsamiające

Hipomnezja - osłabienie pamięci

Amnezja - niepamięć, luka pamięciowa powstała najczęściej wskutek zaburzeń zapamiętywania.

Konfabulacja - zmyślanie treści, aby pokryć luki pamięciowe

Zaburzenia uwagi

Nadmierna odwracalność

Lepkość - trudność przenoszenia uwagi z jednego obiektu na drugi (padaczka)

Wyczerpywalność - spadek sprawności w miarę przedłużającej się czynności intelektualnej

Zaburzenia myślenia

Zaburzenia toku myślenia

Przyspieszenie -wyraz pobudzenia psychicznego

Zwolnienie - czynności myślowe są powolne, następują z trudem

Zatamowanie - występowanie krótkotrwałych przerw w przebiegu procesu myślowego

Rozkojarzenie (inkoherencja) - porozrywanie związków między członami myślenia,

Myślenie autystyczne (dereistyczne) - odbiega od realnego ustosunkowania się do rzeczywistości obiektywnej, patologicznie ogranicza się do świata przeżyć chorego,

Natręctwa myślowe (obsesje) - myśli, od których człowiek nie może się uwolnić mimo usiłowań

Zaburzenia treści myślenia

Urojenia - nieprawidłowe sądy wypowiadane z głębokim przekonaniem o ich prawdziwości, niekorygowane pomimo oczywistych dowodów ich błędności, nie uwzględniają praw logiki,

Cechy

Według treści:

Zaburzenia życia uczuciowego

Lęk - nie powstaje pod wpływem rzeczywistego zagrożenia, staje się zjawiskiem patologicznym, gdy obejmuje sternictwo psychiczne człowieka
Obniżenie nastroju - całe życie uczuciowe zabarwia pesymizm, stan przygnębienia i nieuzasadnionego smutku
Wzmożenie nastroju - mania (hipomania), stan nieuzasadnionego sytuacją nastroju radości, szczęścia, optymizmu
Euforia - nieuzasadniony wzmożony patologiczny nastrój wesołości, błogostanu ze skłonnościami do dowcipkowania
Dysforia - dominowanie złego samopoczucia, niezadowolenia, drażliwości, gniewliwości, lękliwości, płaczliwości i kombinacji tych stanów.

Apatia - wybitne osłabienie lub wygaśnięcie przejawów życia uczuciowego

ZABURZENIA PRZYSTOSOWANIA

Zaburzenia stresu ostrego

  1. osoba przeżyła dramatyczną sytuację lub była jej świadkiem;

  2. podczas zdarzenia lub w jego następstwie wystąpiły objawy dysocjacyjne

  3. przeżywa dramatyczne zdarzenie

  1. unika bodźców je przypominających

  2. występują objawy niepokoju i pobudzenia

  3. ma miejsce upośledzenie lub osłabienie kontaktów, pracy zawodowej, innych obszarów funkcjonowania

  4. objawy utrzymują się od 2 dni do 4 tygodni (w ciągu 4 tygodni od zdarzenia).

Zespół stresu pourazowego - zaburzenie po stresie traumatycznym
post-traumatic stress disorder PTSD

  1. ekspozycja na sytuację powodującą uraz psychiczny z towarzyszącym poczuciem silnego lęku, bezsilności i przerażenia

  2. wciąż na nowo przeżywa uraz

  3. stale unika bodźców związanych z wydarzeniem

  4. ma przytłumioną ogólną wrażliwość

  5. utrzymujące się objawy pobudzenia

Objawy utrzymują się ponad miesiąc, zakłócają lub osłabiają funkcjonowanie.

Na PTSD cierpi od kilku do kilkunastu % uczestników zdarzenia traumatycznego.

Czynniki ryzyka:

  1. cechy stresora (siła i rodzaj)

  2. cechy społeczno-psychologiczne jednostki
    - choroby psychiczne w rodzinie
    - niski status ekonomiczny rodziny
    - doświadczenie traumy w okresie dzieciństwa
    - przejawianie zaburzeń zachowania w okresie dzieciństwa
    - neurotyczność i ekstrawersja
    - niskie poczucie koherencji
    - choroba psychiczna przed zdarzeniem
    - inne tragiczne wydarzenia przed zdarzeniem
    - bycie kobietą w wieku 36-50 lat
    - przeżywanie kłopotów finansowych
    - problemy ze zdrowiem fizycznym przed zdarzeniem

Czynniki pozytywne

  1. cechy otoczenia społecznego
    - otrzymywanie wsparcia społecznego
    - otrzymywanie profesjonalnej pomocy
    - klimat organizacyjny panujący w instytucji

  2. stosowanie strategii zaradczych
    - poszukiwanie wsparcia emocjonalnego i instrumentalnego
    - unikanie: zaprzeczanie, odwracanie uwagi, zaprzestanie działań
    - powstrzymywanie się od używania alkoholu i narkotyków.

ZABURZENIA NERWICOWE

ICD-10 zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną

Zaburzenia nerwicowe - zaburzenia psychiczne niemające żadnego widocznego podłoża organicznego, w których nie dochodzi do zakłócenia oceny realności

W DSM-III zespoły zaburzeń z lękiem odczuwanym (zaburzenia lękowe) oraz z lękiem domniemanym (zaburzenia dysocjacyjne i somatoformiczne).

I. Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe w postaci fobii

Lęk fobijny - powstaje w określonych sytuacjach lub w kontakcie z określonymi przedmiotami niestwarzającymi realnego zagrożenia, pomimo poczucia bezpodstawności przeżycia jednostka nie jest w stanie go opanować. Doznania somatyczne.

Fobie specyficzne

Stały, nieuzasadniony strach wywołany obecnością lub wyobrażeniem określonego przedmiotu lub sytuacji. Osoba unika bodźców fobicznych, a w razie ich wystąpienia reaguje silnym strachem lub napadami paniki. Zachowania te wyraźnie przeszkadzają jej w normalnym życiu.

Występowanie - 16% K, 7% M (2:1),

Powstawanie: warunkowanie, modelowanie, wzmacnianie fobii przez czynniki poznawcze

Leczenie: systematyczna desensytyzacja, stopniowe nasilanie kontaktu z obiektami w rzeczywistości, modelowanie zachowań.

Fobia społeczna

Lęk przed złą oceną ze strony innych ludzi, kompromitacją, prowadzi do unikania sytuacji społecznych i innych ludzi. Występowanie 11% M i 15% K, coraz częściej diagnozowana. Powstawanie:

Leczenie: farmakoterapia, terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna

Agorafobia

Lęk przed przebywaniem w miejscach lub sytuacjach, z których ucieczka jest trudna albo w których mogą wystąpić trudności z uzyskaniem pomocy, gdy ewentualnie wystąpi napad paniki lub pojawią się jego niektóre objawy.

Panika

Występują dwa rodzaje objawów: 1.nawracające nieoczekiwane napady paniki;
2. co najmniej jedno lub więcej z następujących zjawisk: ciągła obawa przed następnym napadem, obawa o jego przebieg i skutki, wyraźna zmiana zachowania w trakcie napadu lęku czy paniki. Od lęku odróżnia ją krótkotrwałość i intensywność.

Powstawanie

Leczenie: farmakoterapia, terapia behawioralna i terapia poznawczo-behawioralna.

Zespół uogólnionego lęku

Nasilony lęk i niepokój doświadczany przez większą część dnia, połączony z co najmniej trzema objawami: bezradność lub poczucie osaczenia, szybkie męczenie się, trudności w logicznym myśleniu i koncentracji, drażliwość, napięcie mięśni, zaburzenia snu. Dodatkowe objawy:

Przyczyny

Leczenie: farmakoterapia, terapia poznawczo-behawioralna

II. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

Obsesje - niechciane, natrętne myśli i obrazy, które są rozpoznawane przez osobę jako natrętne lub niepożądane, powodujące złe samopoczucie.

Kompulsje - natrętne czynności, jawne lub ukryte.

Przyczyny

Leczenie: farmakoterapia, terapia behawioralna - kontrolowany kontakt z czynnikiem lękotwórczym, blokowanie reakcji przymusowej.

III. Zaburzenia dysocjacyjne

Dysocjacja - rozpad związków między funkcjami ośrodkowego układu nerwowego, psychiki lub osobowości.

Amnezja dysocjacyjna - niepamięć jakiegoś okresu lub epizodu o charakterze urazu,

Fuga - obrona w postaci ucieczki, oddalenie od środowiska, przyjęcie nowej tożsamości,

Dysocjacyjne zaburzenia tożsamości

Osobowość wieloraka. W odpowiedzi na stres - kilka kompletnych systemów tożsamości, przechodzenie między nimi. Coraz częściej diagnozowane, 90% u K.

Przyczyny

Głównie charakter pourazowy, nadużycia seksualne i fizyczne, fałszywe wspomnienia. Zaburzenia odporne na terapię.

IV. Zaburzenia somatoformiczne

Zaburzenia hipochondryczne

Nadmierne zainteresowanie czynnościami ciała, lęk, niepokój, poczucie zagrożenia zdrowia lub życia, lękowe oczekiwanie zapadnięcia na chorobę, przekonanie, że jest się chorym, zaburzenia obrazu ciała, poczucie defektu, którego nie ma.

Zaburzenia bólowe psychogenne

Dolegliwości bólowe bez podłoża somatycznego lub fizjologicznego, efekt konfliktów psychicznych i problemów psychospołecznych, pojawianie się lub nasilanie w pewnych sytuacjach, dolegliwości silne i długotrwałe. Psychogenne bóle krzyża, karku, pasa barkowego.

Zaburzenia konwersyjne (histeria)

Bez żadnej patologii organicznej pojawiają się objawy uszkodzenia fizycznego lub utraty kontroli, często naśladują zaburzenia neurologiczne. Objawy służą zapewnieniu usprawiedliwienia, które pozwoliłoby uciec od nietolerowanej sytuacji. Może naśladować każdą chorobę, cechy charakterystyczne:

Towarzyszą zaburzenia lękowe, depresja, trudności w życiu emocjonalnym, nadużycia w dzieciństwie, wzorzec negatywnych uczuć.

Leczenie: terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna

ZABURZENIA AFEKTYWNE

Wielka depresja

Więcej bardziej uporczywych objawów, silnie obniżony nastrój, utrata zainteresowania aktywnością sprawiającą wcześniej przyjemność, co najmniej 4 objawy:

Objawy trwają przez cały dzień, prawie codziennie przez 2 kolejne tygodnie, nie występują objawy maniakalne. Witalny smutek, zaburzenia poznawcze - własna nieudolność, uczucie braku nadziei, brak motywacji do zmiany sytuacji.

Podtypy:

Sezonowe zaburzenia afektywne

Wielka depresja sezonowa, gdy u chorego występowała w okresie ostatnich 2 lat jesienią lub zimą, nie występują kiedy indziej, w innych okresach pełna remisja

Przyczyny
A. Biologiczne

B. Psychospołeczne

Czynniki odporności na depresję u K:

Teoria poznawcza Becka

Negatywna triada poznawcza:

  1. negatywne myśli o sobie

  2. negatywne myśli o własnych doświadczeniach i świecie

  3. negatywne myśli na temat własnej przyszłości.

Osobowość podatna na depresję:

Wczesne doświadczenia

Formowanie się dysfunkcyjnych przeświadczeń

Krytyczne wydarzenia

Uaktywnione przeświadczenia

Automatyczne negatywne myśli

↓ ↓

Objawy depresji

behawioralne motywacyjne afektywne poznawcze somatyczne

Teoria wyuczone bezradności Seligmana

Organizm, który pogodzi się z niemożnością kontrolowania zdarzeń awersyjnych zareaguje:

Teoria braku nadziei Abramsona

Pesymistyczny styl atrybucji połączony z negatywnymi wydarzeniami życiowymi powoduje depresję, brak nadziei - głębokie przeświadczenie o całkowitym braku kontroli nad tym, co ma nastąpić oraz absolutna pewność, że stanie się coś ważnego i niekorzystnego.

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe

Choroba maniakalno-depresyjna, powtarzające się napady euforii i depresji, musi być co najmniej jeden epizod manii, bardzo charakterystyczne nawroty, niekiedy - mają charakter sezonowy. Podstawowa cecha - naprzemienność, 2/3 - bezpośrednio, 1/3 - oddzielone przerwami.

Przyczyny zaburzeń dwubiegunowych

Leczenie

SCHIZOFRENIA

1% populacji, 40% pacjentów szpitali psychiatrycznych, 75% przypadków - początek 15-45 ,

szczyt zachorowań: M: 20-24, K: 20-24 a 25-29; tak samo często u K i M.

Najcięższa, najbardziej destrukcyjna choroba psychiczna

Objawy pozytywne Objawy negatywne

(wytwórcze, nadmiarowe) (ubytkowe)

●Halucynacje ●Spłycenie/stępienie afektu

(słuchowe, węchowe, dotykowe) (silne emocje maskowane)

●Urojenia (prześladowcze, zazdrości, somatyczne ●Alogia

religijne, wielkościowe) (ubóstwo mowy lub jej treści)

●Formalne zaburzenia myślenia, ●Aspołeczność

(rozkojarzenie, nielogiczność, splątanie) ●Anhedonia

●Dziwaczne i zdezorganizowane zachowania ●Osłabienie woli/Apatia

●Niewielkie upośledzenie poznawcze ●Znaczne upośledzenie poznawcze

Gwałtowny początek Stopniowy podstępny rozwój

Zmienny przebieg Przewlekły charakter

Typ I Typ II

Dobra reakcja na leki Niepewna reakcja na leki

Nieprawidłowości układu limbicznego Nieprawidłowości płatu czołowego

Normalne komory mózgu Powiększone komory mózgu

Zaburzenia kojarzenia - zaburzenia myślenia formalnego, ślizgawka myślowa, rozluźnienie skojarzeń, niespójność.

Zaburzenia treści myślenia - urojenia, błędne przekonania

Zaburzenia percepcji - załamanie umiejętności selekcjonowania informacji, halucynacje

Zaburzenia emocjonalne - ahedonia - niezdolność doznawania radości lub przyjemności, płytkość lub stępienie afektu, reakcje emocjonalne bardzo silne, ale niezgodne z sytuacją

Zaburzenie poczucia tożsamości - zatracenie subiektywnego poczucia Ja i poczucia odrębności, przyjęcie innej tożsamości, zaburzenia poczucia ciała

Zaburzenia woli - zakłócenie działań celowych, pogorszenie funkcjonowania w wielu obszarach.

Ucieczka do własnego świata - rozluźnienie więzi ze światem zewnętrznym, tworzenie świata wewnętrznego

Zaburzenia motoryczne - pobudzenie, sztywność, mutyzm, rytuały, dziwaczne grymasy.

Postać niezróżnicowana

Mieszanina szybko zmieniających się wszystkich podstawowych objawów, zagubienie, przejawy zamętu, huśtawka emocjonalna, urojenia ksobne, pobudzenie, autyzm, depresja, lęk.

Postać katatoniczna

Okresy skrajnego zamknięcia i/lub skrajnego pobudzenia. Zamknięcie, znieruchomienie, bez ruchu, w jednej pozycji; pobudzenie - gwałtowne, impulsywne, szalone czynności.

Automatyczne wykonywanie rozkazów, naśladowanie czynności (echopraksja), słów (echolalia). Stupor. Presja działania, czynności seksualne, gwałtowne ataki na innych, samobójstwo.

Postać zdezorganizowana (hebefrenia)

Dziwaczne zachowanie, zawiłe problemy filozoficzne i religijne, zamknięcie w świecie fantazji, obojętność emocjonalna, infantylizm. Odpowiedzi niedorzeczne, mowa niespójna, powtarzanie słów, rozluźnienie toku myśli, neologizmy. Powszechne halucynacje, urojenia na temat seksu, religii, zdrowia, płynne, niesystematyczne. Manieryzmy, dziwaczne zachowania, grymasy, śmiech, płacz, zachowania obsceniczne, brak poczucia wstydu.

Złe rokowanie, degradacja osobowości.

Postać paranoidalna

Kłopoty w kontaktach z ludźmi, urojenia prześladowcze, niezwykłe myśli, intrygi fabularne, podejrzenia, urojenia trucia, wielkościowe, halucynacje wzrokowe i słuchowe.

Konstrukcja paranoidalna daje poczucie tożsamości, bez zdolności krytycznej oceny, niekiedy niebezpieczni, nie zachowują się dziwacznie i nie odcinają się od świata, rzadziej są traktowani jako chorzy.

Przyczyny

Uwarunkowania genetyczne - silna korelacja między ryzykiem a stopniem pokrewieństwa Nieprawidłowa struktura mózgu, zmiany w funkcjonowaniu mózgu

Predyspozycje wyzwalane są przez czynniki środowiskowe.

Grypa matki w II trymetrze ciąży - uszkodzenia układu nerwowego, predyspozycja.

Terapia i rehabilitacja

Samodzielne funkcjonowanie chorego poza szpitalem psychiatrycznym (indywiduacja), Domy dziennego pobytu - hostele, indywidualizowanie opieki, skupienie się na możliwościach rezydenta, praca nad relacją personel-rezydenci, wsparcie dla personelu. Tradycyjne oddziały szpitalne. Niekiedy mieszkanie samodzielnie - niezbędne wsparcie.

Terapia rodzin - bardzo silne obciążenie rodziny chorobą, piętno społeczne, poczucie winy za chorobę, strach przed nawrotem.

ZABURZENIA ODŻYWIANIA

Anoreksja (jadłowstręt psychiczny)

Znaczący wzrost liczby przypadków w ciągu ostatnich 40 lat - idealizacja szczupłej sylwetki, ideał niemożliwy do osiągnięcia.

Cechy osobowości

Tendencja do dużego dystansu emocjonalnego, preferowanie rutyny, trudność z adaptacją do zmiany, zwiększony konformizm i uległość, skłonności perfekcjonistyczne, lęk przed dorosłością.

Wzorce rodzinne

Matki nadmiernie dominujące, ojcowie niedostępni emocjonalnie, mała tolerancja na napięcia, nacisk na przestrzeganie reguł, zniechęcanie do autonomii, słabe umiejętności rozwiązywania konfliktów.

Leczenie

Hospitalizacja w celu kontroli diety i odżywienia, kształtowanie właściwego obrazu własnego ciała, budowanie poczucia własnej wartości i samoakceptacji, rozwijanie właściwych nawyków żywieniowych.

Bulimia (żarłoczność psychiczna) Zaburzenie nieznane przed drugą połową XX wieku.

Cechy osobowości

Chwiejność emocjonalna, impulsywność, perfekcjonizm, negatywna samoocena, lęk przed dorosłością.

Wzorce rodzinne

Wysokie oczekiwania rodziców, krytyczne komentarze na temat sylwetki, dieta innych członków rodziny, niewłaściwe wzorce komunikacji w rodzinie, zachowania rodziców zachęcają do atakowania siebie.

Leczenie

Znormalizowanie wzorców odżywiania, przerwanie cyklu przejadanie-przeczyszczanie, zdobywanie kontroli nad jedzeniem - regularne spożywanie małej ilości pokarmu.

Porównanie objawów anoreksji i bulimii

kryterium

anoreksja

bulimia

Utrzymywanie bardzo niskiej wagi

Lęk przed przybraniem na wadze

Zaprzeczanie problemowi

Zniekształcenie obrazu własnego ciała

Brak miesiączki

Częste objadanie się i przeczyszczanie się

Stosowanie innych metod utraty masy

Poczucie braku kontroli nad objadaniem się

Samoocena zależy od sylwetki lub masy ciała

tak

tak

?

?

tak

nie

tak

nie

?

nie

tak

nie

nie

nie

tak

tak

tak

tak

ZABURZENIA SEKSUALNE

Zaburzenia tożsamości płciowej

Silna i uporczywa identyfikacja z płcią przeciwną, której może towarzyszyć pragnienie zmiany płci lub przekonanie, że tak naprawdę jest się osobą przeciwnej płci.

Transseksualizm - pragnienie życia i uzyskania akceptacji jako osoba płci przeciwnej niż wskazuje na to płeć zewnętrznych narządów płciowych i metrykalna.

Transgenderyzm - poczucie przynależności do płci przeciwnej, pragnie posiadać niektóre jej atrybuty, ale nie chce dokonywać radykalnych zmian.

Transwestytyzm - przebieranie się w odzież płci przeciwnej w celu uzyskania poczucia przynależenia do niej, nie dąży do osiągnięcia podniecenia seksualnego, ale zadowolenia z powodu bycia osobą płci przeciwnej.

Homoseksualizm jako odmienność seksualna w granicach normy

Orientacja homoseksualna - skierowanie popędu seksualnego na osoby tej samej płci: uzyskiwanie podniecenia w kontakcie z osobami tej samej płci, ujawnianie zachowań a nie tylko fantazji, istotna jest częstość zachowań, wyłączność zachowań oraz wiek.

Homoseksualista to osoba, której pociąg płciowy jest wyłącznie lub prawie wyłącznie skierowany do osób własnej płci i która wyłącznie lub prawie wyłącznie w ten sposób uzyskuje zadowolenie seksualne.

Geneza

Wyjaśnienia biologiczne
Teorie genetyczne - wykluczony jest wpływ jednego genu.

Teorie hormonalne - zaburzone procesy hormonalne w życiu płodowym

Teorie neuroanatomiczne - niejednoznaczne odkrycia różnic w strukturach mózgu.

Wyjaśnienia psychodynamiczne

Poszukiwanie przyczyn w zaburzonym przebiegu rozwoju w dzieciństwie i dorastaniu.

Wyjaśnienia behawioralne

Efekt uczenia się zachowań w okresach krytycznych, teoria uwiedzenia.

Interwencje - bardzo różne w zależności od orientacji, obecnie negowana jest możliwość (a także celowość i etyczność) wywoływania trwałych zmian w orientacji osób wyłącznie homoseksualnych.

Zaburzenia preferencji seksualnych (parafilie)

ICD-10: osoba, u której występuje parafilia doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań, zarówno realizuje ten popęd jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie, preferencja ta występuje od co najmniej 6 miesięcy.

DSM_IV: nawracające od co najmniej 6 miesięcy silnie podniecające seksualne fantazje, impulsy i zachowania, które dotyczą: przedmiotów, sytuacji związanych z zadawaniem bólu i poniżeniem (siebie lub partnera), dzieci lub innych niedobrowolnych partnerów. Fantazje, impulsy lub zachowania wywołują znaczne uczucie dyskomfortu lub są przyczyną pogorszenia funkcjonowania społecznego, zawodowego lub w innych dziedzinach.

Fetyszyzm

Traktowanie wybranych obiektów jako bodźców niezbędnych do uzyskania podniecenia i satysfakcji seksualnej. Fetyszyzm mały - fetysz związany z partnerem seksualnym, zostaje wkomponowany w aktywność pary. Fetyszyzm duży - fetysz zastępuje partnera, obecność partnera uniemożliwia osiąganie satysfakcji. Grawiditofilia (brzuch kobiety ciężarnej), altokacyfilia (wysokie obcasy), dendrofilia (drzewo), ozolagnia (zapach), nekrofilia (zwłoki).

Fetyszyzm transwestycyjny

Wywoływanie pobudzenia i osiąganie przyjemności seksualnej dzięki przebieraniu się w odzież płci przeciwnej, bez chęci zmiany płci.

Oglądactwo (voyeryzm, skoptofilia)

Uzyskiwanie przyjemności seksualnej dzięki ukradkowemu podglądaniu (bez zamiaru ujawnienia swojej obecności i nawiązania kontaktu seksualnego) osób uczestniczących w zachowaniach seksualnych lub intymnych, by osiągnąć pobudzenie i satysfakcję seksualną związaną z masturbacją. Odpowiednik akustyczny - eksaudyryzm.

Ekshibicjonizm

Zamierzone eksponowanie genitaliów innym osobom wbrew ich woli, zaskoczonym, obcym, w społecznie nieakceptowanych okolicznościach (parki, domy towarowe, kościoły, teatry, autobusy), nie występuje zamiar lub zachęta do odbycia stosunku seksualnego z osobą świadka.

Sadyzm

Wywoływanie pobudzenia i osiąganie satysfakcji seksualnej przez upokarzanie partnera lub zadawanie mu bólu fizycznego i psychicznego, łagodne postacie (sadyzm fantazyjny, bierny), flagellantyzm (chłostanie), saliromania (zabrudzanie), formy skrajne (wampiryzm, mord z lubieżności).

Masochizm

Doświadczanie pobudzenia seksualnego i osiąganie satysfakcji seksualnej w wyniku doznawania bólu lub poniżenia zadawanego przez partnera.

Pedofilia

Preferowany lub jedyny partner dorosłego - dziecko przed okresem dorastania (istotny proces zaawansowania dojrzewania biologicznego a nie jego wiek), występuje u osoby powyżej 16 lat, ofiara o co najmniej 5 lat młodsza.

Inne formy - ocieranie się w celu uzyskania stymulacji seksualnej (froteryzm), aktywność seksualna ze zwierzętami (zoofilia), ludzie zdeformowani, nietypowe obiekty (człowiek śpiący), aktywność nietypowa (obsceniczne rozmowy przez telefon).

Interwencje

Zaburzenia maja względnie trwały charakter; geneza w wyniku interakcji między czynnikami biologicznymi i psychospołecznymi, wczesny czas powstania - niełatwo poddają się leczeniu. Łączenie terapii behawioralno-kognitywnej, psychodynamicznej i farmakoterapii.

Dysfunkcje seksualne - traktowane jako zaburzenia behawioralne - upośledzenie dążenia do zaspokojenia seksualnego lub zdolności jego osiągnięcia.

I. Zaburzenia pożądania seksualnego (przeżywania pragnień seksualnych):

- brak lub utrata potrzeb seksualnych

- awersja seksualna

II. Zaburzenia podniecenia seksualnego

- zaburzenia erekcji - niezdolność do osiągnięcia lub utrzymania stanu erekcji (impotencja);

- zaburzenia podniecenia seksualnego u kobiet - brak fizycznego i emocjonalnego reagowania na stymulację erotyczną (oziębłość).

III. Zaburzenia orgazmu
-
przedwczesny lub opóźniony wytrysk
- zaburzenia orgazmu u kobiet.

Przyczyny:

Czynniki biologiczne - efekty chorób, skutki procesu starzenia się, przyjmowanie leków, stosowanie używek.

Czynniki psychospołeczne - przeszłe lub aktualne urazy lub konflikty, brak dostatecznie silnych bodźców seksualnych, cechy osobowości.

Terapia: działania biomedyczne, terapia seksualna (kompleksowe działania psychoterapeutyczne nastawione na leczenie dysfunkcji seksualnych).

Zaburzenia emocjonalne u dzieci

Reaktywne zaburzenie przywiązania

A. Zaburzone i nieodpowiednie pod względem rozwojowym opóźnienie społeczne pojawiające się przed 5 r.ż. objawiające się:

B. Zaburzenie nie wynika z upośledzenia ani autyzmu.

C. Zaburzony sposób sprawowania opieki:
- trwałe zaniedbywanie podstawowych potrzeb emocjonalnych dziecka;
- trwałe zaniedbywanie podstawowych potrzeb fizjologicznych dziecka;
- niejednokrotne zmiany głównego opiekuna.

D. Istnieją przypuszczenia, że opieka opisana w kryterium C odpowiada za zaburzenia zachowania w kryterium A.

2 podtypy:

Lęk separacyjny

A. Niewłaściwy pod względem rozwojowym i nadmierny lęk dotyczący oddzielenia od domu i tych, którzy stanową obiekt przywiązania objawiający się jedną z następujących cech:

  1. Czas trwania co najmniej 4 tygodnie

  2. Pojawienie się zaburzenia przed 18 rokiem życia

  3. Zaburzenie wywołuje znaczący pod względem klinicznym niepokój lub upośledzenie funkcjonowania społecznego, edukacyjnego i innych

  4. Nie pojawia się w trakcie uogólnionego zaburzenia rozwojowego, schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych.

Zaburzenia zachowania

A. Powtarzający się i trwały wzorzec zachowania, w którym dochodzi do pogwałcenia podstawowych praw innych ludzi oraz głównych norm społecznych reguł. W ciągu ostatnich 12 miesięcy występują trzy lub więcej kryteriów:
Agresja wobec ludzi i zwierząt:
1. często znęca się, grozi i zastrasza innych
2. często rozpoczyna bezpośrednie bójki
3. używa broni, która może wyrządzić krzywdę (kija baseballowy, cegła, butelka, nóż)
4. okazuje fizyczne okrucieństwo wobec innych ludzi
5. okazuje fizyczne okrucieństwo wobec zwierząt
6. kradnie w bezpośredniej konfrontacji z ofiarą
7. zmusza do stosunku płciowego.

Wandalizm
8. celowo angażuje się w podpalenie z zamiarem spowodowania zniszczeń
9. z rozwagą dokonuje zniszczenia cudzej własności

Oszustwo i kradzież
10. włamuje się do czyjegoś mieszkania, budynku, samochodu
11. często kłamie w celu otrzymania dóbr, przysług lub uniknięcia zobowiązań
12. kradnie przedmioty niebagatelnej wartości
Poważne pogwałcenie reguł

13. od 13 r.ż. często spędza noce poza domem bez pozwolenia rodziców

14. przynajmniej dwa razy ucieka w nocy z domu rodziców

15. począwszy od 3 r.ż. często wagaruje.

B. To zaburzenie zachowania powoduje znaczące upośledzenie funkcjonowania społecznego, edukacyjnego, zawodowego.

C. Nie ma ukończonych 18 lat.

Zaburzenia opozycyjno-buntownicze
Wzorzec negatywistycznego, wrogiego i buntowniczego zachowania utrzymujący się co najmniej przez 6 miesięcy, co najmniej cztery objawy:
1. często traci panowanie nad sobą
2. często kłóci się z dorosłymi
3. często aktywnie buntuje się lub odmawia stosowania się do próśb dorosłych i reguł
4. często celowo denerwuje innych ludzi
5. często obwinia innych za własne błędy i złe zachowanie
6. często jest drażliwy i łatwo się denerwuje
7. często jest zagniewany i urażony
8. często jest zawzięty i mściwy.

  1. To zaburzenie powoduje znaczące upośledzenie funkcjonowania społecznego, edukacyjnego, zawodowego.

  2. Nie pojawiają się jedynie w czasie trwania zaburzenia psychotycznego lub zaburzenia nastroju.

  3. Nie są spełnione kryteria zaburzenia zachowania.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (hiperkinetyczny)

Zespół objawów, stały wzór zachowania dziecka cechujący się:

Prawidłowości

Przyczyny

Zaburzenie autystyczne

Uogólnione zaburzenie rozwojowe:
1. jakościowe upośledzenie stosunków społecznych w postaci:
a. znacznego upośledzenia zachowań niewerbalnych
b. niezdolności nawiązywania kontaktów rówieśniczych
c. braku spontanicznego dążenia do dzielenia z innymi ludźmi radości, zainteresowań lub osiągnięć
d. braku wzajemności społecznej lub emocjonalnej.

2. jakościowe upośledzenie zdolności komunikacyjnych w postaci:

a. opóźnienia lub całkowitego braku zdolności posługiwania się językiem mówionym
b. znacznego upośledzenia zdolności inicjowania lub podtrzymywania rozmowy z innymi
c. stereotypowego i monotonnego korzystania z języka
d. braku urozmaicenia i spontaniczności w zabawie

3. ograniczone, monotonne lub stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i czynności w postaci:
a. całkowitego zaabsorbowania jednym wzorcem zainteresowań, nienormalne pod względem intensywności lub skupienia

b. widocznego braku elastyczności w przywiązaniu do działań rutynowych lub rytuałów
c. stereotypowego i monotonnego manieryzmu ruchowego
d. trwałego zainteresowania elementami przedmiotów.

Fizyczne przyczyny upośledzenia umysłowego

Nieprawidłowości genetyczne

Choroby zakaźne

Inne uwarunkowania

Zespół Downa

Fenyloketonuria

Choroba Taya-Sachsa

Zespół Klinefeltera

Zespół kruchego X

Różyczka

Syfilis

Toksoplazmoza

Zapalenie mózgu

Zapalenie opon

Opryszczka zwykła

Czynnik Rh

Niedożywienie

Zatrucie ołowiem

Napromieniowanie

Niedotlenienie

Urazy głowy

Reakcja na leki

Upośledzenie umysłowe (termin nadrzędny)

Głębokie i rozległe opóźnienie rozwoju, głównie sprawności umysłowej, ale także przystosowania społecznego i motoryki; obniżenie ogólnej sprawności intelektualnej znacząco poniżej średniej, któremu towarzyszy wyraźne ograniczenie funkcji adaptacyjnych (dojrzewanie, uczenie się, przystosowanie społeczne, dbanie o siebie, praca, zdrowie, bezpieczeństwo). Rozpoznawane, gdy:

Upośledzenie - gdy iloraz inteligencji niższy o co najmniej 2 odchylenia standardowe,
3% całej populacji.

- niedorozwój umysłowy - upośledzenie od urodzenia pomimo prawidłowych warunków wychowawczych;

- otępienie - upośledzenie powstałe po 3 rż., istotą jest postępujące obniżanie się poziomu funkcjonowania intelektualnego (regresja);

- okresowe zahamowanie rozwoju intelektualnego - rozwój następował do pewnego momentu prawidłowo, po zadziałaniu czynnika patogennego nastąpiło zatrzymanie rozwoju intelektualnego, po okresie zastoju następuje ponowny wzrost;

- obniżenie sprawności intelektualnej - zahamowanie rozwoju, poziom intelektualny niższy niż we wcześniejszych okresach;

- opóźnienie rozwoju - aktualny wiek umysłowy jest niższy niż wiek życia, ale nie wiadomo, czy upośledzenie, bo dziecko wychowuje się w zaniedbanym środowisku lub przebyło chorobę uszkadzającą układ nerwowy.

Inteligencja niższa niż przeciętna (ociężałość umysłowa)

II 84-70, niższy o 1-2 odchylenia standardowe, 14% populacji, 5 grup dzieci o róznym obrazie klinicznym:

  1. dzieci zaniedbane pedagogicznie (brak stymulacji rozwoju);

  2. dzieci z deficytami parcjalnymi (funkcje wzrokowe, słuchowe) przy inteligencji w normie, zaburzenia obniżają wynik w testach;

  3. dzieci o powolnym lecz poprawnym przebiegu procesów intelektualnych (powoli spostrzegają, uczą się, rozwiązują problemy);

  4. dzieci upośledzone w stopniu lekkim, bardzo dobrze stymulowane przez środowisko;

  5. dzieci o niższym od przeciętnej poziomie funkcji intelektualnych i społecznych - słabo wykształcone myślenie słowno-logiczne, długo dominuje myślenie konkretne, utrudnione rozumowanie przyczynowo-skutkowe, wolne tempo myślenia, mała samodzielność, mały krytycyzm, mała płynność i oryginalność myślenia, sztywność i schematyzm rozumowania.

Upośledzenie - ogólna symptomatologia

  1. w rozwoju intelektualnym nie dochodzi do wytworzenia wyższych form myślenia pojęciowego i abstrakcyjnego;

  2. mowa rozwija się ze znacznym opóźnieniem, wady wymowy, ubogi słownik;

  3. różny stopień opóźnienia rozwoju innych funkcji poznawczych, niekiedy dobra pamięć i sprawność motoryczna;

  4. dojrzałość społeczna częściowo zależna od stymulacji środowiska

  5. mała zdolność do kontrolowania emocji, impulsywność, nieadekwatność siły i rodzaju reakcji do bodźca;

  6. sztywność działania, stereotypy ruchowe.

18



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WspĚ-.problemy mat 1, Pedagogika resocjalizacyjna WSP TWP w Warszawie, Psychologia rozwoju
WspĚ-.problemy mat 2, Pedagogika resocjalizacyjna WSP TWP w Warszawie, Psychologia rozwoju
Czas zrozumie, , e, wiatem rz dz, psychopaci, Wolne Media
Postawy rodzicielskie i ich wpływ na rozwój dz, Psychologia
1 2008 dz PSYCHOLINGWISTYKAid 8920 ppt
Czas zrozumie, , e, wiatem rz dz, psychopaci, Wolne Media
pytania na kolos z klinicznej, psychiatria i psychologia kliniczna
Pojęcie rozwoju psychoruchowego rozumiemy jako proces rozwoju, Psychologia, kliniczna dzieci
Wprowadzenie do psychologii klinicznej, psychologia i psychoterapia
Patomechanizm zaburzeń rozwoju i zachowania, Kliniczna, Psychopatologia, Terapia, Zaburzenia
ZABURZENIA ZACHOWANIA, Psychologia kliniczna(1)
NERWICE W DEFINICJI, Psychologia Kliniczna
Przykład. zag. egz. KPK 2010, ★ Studia, Psychologia, Kierunki Psychologii Klinicznej
Psychologia Kliniczna - Zaliczenie 2012, Pedagogika Opiekuńczo - Wychowawcza z Resocjalizacją, Psych
Psych. kliniczna, Psychologia, PSYCHOLOGIA KLINICZNA
otyłosc, Psychologia kliniczna konwersatorium dr Małgorzata Cichecka-Wilk
PSYCHOLOGIA KLINICZNA, materiały STUDENTA
Samobójstwa, Psychologia, Psychologia Kliniczna i Psychopatologia
Wstep do psychopatologii - podejscie poznawcze, Kliniczna, Psychopatologia, Terapia, Zaburzenia

więcej podobnych podstron