Politechnika
LABORATORIUM: Metrologii Ćwiczenie nr 5 Temat ćwiczenia : Kontrola wymiarów kątowych
Data wykonania ćwiczenia : Wydział Mechaniczny Kierunek : Mechanika i Budowa Maszyn Rok akademicki : Semestr Grupa Zespół
Wykonawcy ćwiczenia:	Oceny (uwagi prowadzącego)
		sprawdzian	sprawozdanie	Końcowa

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia było zapoznanie się z metodami kontroli wymiarów kątowych.

2. Wstęp teoretyczny

• Pomiar za pomocą kątomierza

Kątomierze służą do bezpośredniego pomiaru wymiarów kątowych w zakresie 0-360°. Przedmiot mierzony umieszcza się między ramionami kątomierza, które są ruchome względem siebie. Ramiona ustawia się tak, aby przylegały dokładnie do przedmiotu. Ramię stałe połączone jest trwale ze skalą kątową, ruchome zaś - ze skalą noniusza. Wzajemne położenie tych skal określa mierzony kąt.

Rozróżniamy kątomierz uniwersalny oraz kątomierz optyczny.

• Pomiar z zastosowaniem liniału sinusoidalnego.

Liniał sinusoidalny służą do bezpośredniego pomiaru wymiarów kątowych w zakresie 0-90°, przy czym dokładny pomiar jest możliwy w zakresie 0-45°. Pomiar liniałem polega na ustawieniu go tak, aby jego górna powierzchnia tworzyła z podstawą kąt α_n równy w przybliżeniu kątowi α_p przedmiotu, to górna powierzchnia ustawionego na nim przedmiotu będzie w przybliżeniu równoległa do podstawy. Osiągnąć to można, dobierając wysokość H stosu płytek ze wzoru:

Kąt przedmiotu α_p należy określić przez pomiar kątomierzem. Kąt α_n oblicza się ze wzoru:

• Pomiar pośredni za pomocą wałeczków i kulek.

Niejednokrotnie bezpośrednie pomiary części maszyn, szczególnie skomplikowanych kształtów , są bardzo trudne lub niemożliwe. Zastosowanie w pomiarze elementów pośredniczących w wielu przypadkach ułatwia te pomiary.

3. Przebieg ćwiczenia

3.1
Próbka pierwsza

Narzędzie pomiarowe	αn
Kątomierz uniwersalny	12°35'
Kątomierz optyczny	12°33'

3.2 Próbka druga

Narzędzie pomiarowe	αn
Kątomierz uniwersalny	32°10'
Kątomierz optyczny	32°25'
Liniał sinusowy	32°10'

H=53,238mm

L=100mm

α_n=32°10'±0,02

3.3 Próbka trzecia

Narzędzie pomiarowe	αn
Kątomierz uniwersalny	11°15'
Kątomierz optyczny	11°10'

3.3 Próbka czwarta

pomiar wałeczkami

M₂=63,69mm

M₁=44,52mm

H=90mm

α=6°23'

pomiar kulkami

M₂=0,77mm

M₁=25,35mm

d₁=12,70mm

d₂=20,04mm

Wnioski:

1. Pomiar kątów metodami bezpośrednimi jest dokładniejszy niż pośrednimi, ponieważ w metodach pośrednich dochodzi jeszcze błąd obliczeń.

2. Wyniki pomiarów wałeczkami i kulkami różnią się w znacznym stopniu z tego powodu, że w pomiarze kulkami mierzonych jest więcej odległości, co we wzorze na kąt powoduje większy błąd.

---