1. ZADANIA FIZJOTERAPII W CHOROBACH SERCA I UKŁADU KRĄŻENIA

• usprawniać regulację naczynioruchową (zmienno-cieplne zabiegi wodolecznicze np. kąpiele Schweningera-Hauffego)

• powodować przesunięcie większych objętości krwi z jednych do drugich narządów tj. wywoływać zwiększone ukrwienie tętnicze innych narządów, usprawniać pompę mięśniową (np. na drodze odruchowej przez odruch konsensualny w zabiegach Schweningera-Hauffego)

• powodować ekonomizację pracy serca (m.in. zmniejszać zapotrzebowanie serca na tlen poprzez treningi mięśni)

2. JAKIE ZABIEGI FIZYKALNE POWODUJĄ EKONOMIZACJĘ KRĄŻENIA

- kąpiele kwasowęglowe- wykonywane w wodzie zawierającej rozpuszczony dwutlenek węgla. Powodują rozszerzenie tętniczek, otwarcie nieczynnych kapilarów, a przez to przyspieszenie przepływu krwi przez skórę, zwiększenie amplitudy naczynioruchowej, zniesienie oporu obwodowego, przesunięcie krwi na obwód. Kąpiel o temp 33-34'C, czas trwania 20-30 min, 12 zabiegów w serii, 3-4 zabiegi tygodniowo.

- dozowane miejscowe stosowanie zimna, jak w polewaniach kneippowskich, czy brodzeniu

• Przy wykonywaniu zimnych polewań wg Kneipa zwraca się uwagę na to by części ciała poddawane zabiegowi były ciepłe. Polewanie wykonuje się bardzo wolno od dołu do góry i z części dystalnych kończyn do środka, by nie następowały zbyt szybkie przesunięcia krwi z obwodu do serca. Po zabiegu krew winna ulec z powrotem przesunięciu do polewanych kończyn i dla­tego należy przez ok. 10-15 minut wykonywać ćwicze­nia ruchowe, np. szybko chodzić, wchodzić po scho­dach czy unosić ramiona. W ten sposób zostaje szybko przesunięta krew z głębokich żył.

• Miarą właściwej dawki zabiegu wodoleczniczego było dla Kneippa wystąpienie objawów przekrwienia skóry, tj. zaczerwienienie skóry i ogólne uczucie cie­pła. By zapewnić ich wystąpienie zalecał wykonywać zabieg tylko u pacjentów rozgrzanych, a po zabiegu nakazywał wykonywać ćwiczenia ruchowe lub leżeć w łóżku pod przykryciem.

- kąpiele rąk Schweningera-Hauffego (35-40'C przez 20 min). na drodze odruchowej powodują one

rozszerzenie naczyń wieńcowych serca.

3. JAKIE ORGANICZNE CHOROBY SERCA NIE STANOWIĄ WSKAZAŃ DO FIZJOTERAPII

Choroby endo-myo-pericardium

4. W JAKICH STANACH UKŁADU KRĄŻENIA ZABIEGI FIZYKALNE SĄ PRZECIWSKAZANE

Szczególnie nie wskazane jest jej stosowanie w:

• lewo i prawo-komorowej niewydolności serca w stadium III, IV wg. NYHA

• złośliwe zaburzenia rytmu

5. W JAKICH CHOROBACH ORGANICZNYCH SĄ PRZECIWSKAZANE KĄPIELE KWASOWĘGLOWE

Wady serca

6. JAKIE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE WCHODZĄ W GRĘ W NIEWYDOLNOŚCI WIEŃCOWEJ (patrz pyt.8)

7. CELE UZUPEŁNIAJĄCEGO LECZENIA FIZYKALNEGO W NIEWYDOLNOŚCI WIEŃCOWEJ W OKRESIE MIĘDZY NAPADAMI BÓLU

→ odruchowe rozszerzenie naczyń wieńcowych serca

→ zwalczanie czynników ryzyka wieńcowego

→ zwiększenie wydolności ogólnej

→ zwiększenie wydolności serca

→ rozszerzenie naczyń wieńcowych serca

→ zapobieganie powikłaniom

8. JAKIE ZABIEGI MOGĄ BYĆ EWENTUALNIE WYKONYWANE W CHOROBIE WIEŃCOWEJ SERCA

A) Ruch:

Gimnastyka lecznicza i sport

Ruch na przemian z wystarczającym wypoczynkiem jest podstawowym elementem

skutecznego zwalczania czynników ryzyka wieńcowego. Należy przypomnieć, że aktywność fizyczna zwiększa sprawność wszystkich układów narządów z układem krążenia na czele. Jednak rodzaj i wielkość wysiłku fizycznego musi być każdorazowo indywidualnie dostosowana do możliwości chorego organizmu. Dlatego konieczne jest uprzednie określenie aktualnej wydolności ustroju po obciążeniu wzorcowym wysiłkiem. Może tego dokonać tylko lekarz.

Trening fizyczny chorych na serca wymaga systematycznych badań kontrolnych, przeprowadzanych przez lekarza dla ewentualnego skorygowania wielkości obciążeń wysiłkiem. Badanie ergometryczne pozwala określić granice możliwego obciążenia serca wysiłkiem fizycznym wyznaczając tym samym tętno treningowe, którego wartości nie wolno przekroczyć podczas wysiłku fizycznego. Należy przy tym pamiętać, że jeśli do czasu wystąpienia objawów choroby prowadziło się mało ruchliwy tryb życia, to potem, po kilkudziesięciu latach bez większego wysiłku fizycznego, nie wolno podejmować większych obciążeń treningowych organizmu. Lekarz winien zawsze rozważyć czy chory może wykonywać krótkie ćwiczenia fizyczne, wielokrotnie powtarzane, o charakterze treningu interwałowego, a następnie uprawiać lekki sport przyjemnościowy, wędrówki, gimnastykę, pływanie

W chorobie wieńcowej serca zaleca się

B) Masaż tkanki łącznej

C) Hydro-termoterapia

Kąpiele częściowe ręki prawej wg. Schweningera-Hauffego od 34⁰ do 39⁰C w ciągu 15-20 minut. Im wolniejszy jest wzrost temperatury wody w podanym zakresie tym łagodniej działa ten zabieg, zmniejszając obciążenie ciepłem układu termoregulacji. Przyspieszenie czynności serca i wzrost ciśnienia krwi podczas zabiegu świadczą o nadmiernym obciążeniu ciepłem układu regulacji temperatury ciała. Nie jest to słaby bodźcowo zabieg, więc nie wszyscy go dobrze znoszą! Zabieg należy wtedy przerwać.

Lekarz może zlecić w godzinach rannych częściowe lub ogólne, chłodne zmywanie, lub szczotkowanie górnej części ciała albo przed południem jeden z następujących zabiegów: kąpiel stóp z dodatkiem rozmarynu, kąpiel nóg o wzrastającej temperaturze od 340 do 390C lub zmienno-ciepłą kąpiel stóp albo zmiennocieplne polewanie kolan.

D) Leczenie uzdrowiskowe

E) Balneoterapia

F) Kąpiele kwasowęglowe

G) Kąpiele w gazowym dwutlenku węgla

9. KIEDY I JAKIE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE STOSUJE SIĘ W NIEPOWIKŁANYM ZAWALE SERCA

Od II tyg. lekkie, powoli wzrastające pod względem intensywności czynne ćwiczenia, począwszy od oddechowych, poprzez siadanie, pionizacje do chodzenia.

Na każdym etapie rehabilitacji po zawale mięśnia serca stosować można oprócz leczenia ruchem, również kneippowską hydroterapię - dawkowanie zabiegów na podstawie znajomości wydolności naczyń wieńcowych serca i mięśnia sercowego.

W każdym przypadku lekarz decyduje kiedy i jakie zabiegi wodolecznicze można u danego pacjenta stosować.

Zaczyna się od biernego pielęgnowania skóry pacjenta przez:

- ciepłe i zmiennociepłe nacierania

- zmywania częściowe wodą, początkowo niewiele różniącą się od temp. skóry

Potem przechodzi się do:

- zabiegów zmiennociepłych

i w końcu

- do zimnych

Stosuje się też zaliczane do słabych zabiegów:

- kąpiel prawej ręki o temp. 37⁰C

- prawej nogi o stopniowo zwiększanej temperaturze od 37⁰C - 39⁰C

Następnie stosuje się silniej działające zabiegi, zaliczane do II grupy, takie jak:

• suche szczotkowanie stóp i podudzi

• zmywania całkowite

Później dołącza się

• zimne zmywania (najpierw przedramienia, potem prawego ramienia)

Wreszcie:

• zimne zawijania kończyn, utrzymywane przez ½ godziny

Wskazane są również:

• kąpiele częściowe o temp. stopniowo wzrastającej

• kąpiele rąk lub nóg o stopniowo zwiększanej temperaturze Schwieningera-Hauffego

Wg Fritza Matzdorfa można je rozpoczynać po 5-8 tyg. po zawale m. Serca.

Natomiast Teichmann i Schneider zalecają je już po kilku dniach.

Na ogół zaczyna się od kąpieli prawej ręki, potem lewej, a jeśli jest dobrze znoszona można stosować kąpiele obu rąk równocześnie.

W późniejszym okresie (4-6 miesięcy po zawale serca) dołącza się:

· kąpiele częściowe

· półkąpiele kwasowęglowe

· kąpiele solankowo - kwasowęglowe

Najczęściej stosuje się półkąpiele, początkowo trwające 6-8 minut, później stopniowo przedłużając dochodzi się do 12-15 minut. Po kąpieli pacjent powinien odpoczywać co najmniej przez 30 minut. Temperatura kąpieli kwasowęglowej wynosi początkowo 34-35⁰C, a następnie obniża się ja do 31-32⁰C.Na ogół powinno się je stosować dopiero 4 do 6 miesięcy po zawale serca. Wielu lekarzy zaleca jednak rehabilitacje uzdrowiskową z kąpielami kwasowęglowymi dopiero 6-9 miesięcy po zawale m. serca.

Przeciwwskazane jest stosowanie kąpieli kwasowęglowych przede wszystkim w niewydolności wieńcowej z dusznicą bolesną lub z ciężkimi jej napadami i stan po zawale serca z wyraźnie skomplikowanym przebiegiem zdrowienia.

Rehabilitacja uzdrowiskowa (po ½ roku)

Sauna - najczęściej 4-6 miesięcy po zawale lekarz może rozważyć, czy pacjent może kąpać się w saunie.

10. PODAJ WSKAZANIA DO STOSOWANIA CIEPŁA

W wielu chorobach:

• przede wszystkim przewlekłych

• w okresach wolnych od zaostrzeń, takich jak:

~ choroba zwyrodnieniowa stawów,

~ choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa

• stany po stłuczeniach i urazach tkanek miękkich (mogą być leczone ciepłem dopiero po ustąpieniu odczynu zapalnego)

• w różnych chorobach stawów

bliznach i zrostach pooperacyjnych

w przykurczach pourazowych i pooperacyjnych

w nerwobólach, bólach mięśniowych mięśniowych kostnych

Pyt. 11

Przeciwwskazania do stosowania prądów elektrycznych małej częstotliwości.

Przeciwwskazania

Ropne stany zapalenia skóry i tkanek miękkich, zmiany na skórze(wypryski, owrzodzenia), stany gorączkowe, porażenia spastyczne, miejscowe zaburzenia czucia, nowotwory łagodne i złośliwe, skaza krwotoczna, ostre procesy zapalne i infekcje ogólne, osobnicza nietolerancja prądu, wszczepiony rozrusznik serca, zakrzepy, zagrożenie zatorami, zakrzepowe zapalenie żył, metale w tkankach poddawanych zabiegowi, endoproteza, miażdżyca zarostowa tętnic w okresie II b-IV wg Fontaine'a.

Przeciwwskazania do stosowania prądów impulsowych

Identyczne jak dla prądu galwanicznego. Należy podkreślić, że jednym z przeciwwskazań jest posiadanie wszczepionego rozrusznika serca oraz choroby z możliwością krwawień, ciąża, choroby przebiegające z gorączką.

Pyt.12

Przeciwwskazania do stosowania prądów średniej częstotliwości - prąd interferencyjny

Przeciwwskazania

Bóle o nie jasnej etnologii, ostre zapalenia, skłonność do zakrzepów, żylaki, uszkodzenia skóry, czyraki, zaparcia po zapaleniu otrzewnej, ostre zapalenie w obrębie brzucha, skręt jelit, gruźlica, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, ciąża, krwawienie ginekologiczne, rozrusznik serca, zaburzenia rytmu serca, zapalenia naczyń, metale w tkankach, w tym endoproteza stawu biodrowego. Przeciwwskazane jest również wykonywanie zabiegów w okolicach serca.

Przeciwwskazania jak dal endogennych prądów interferencyjnych średniej częstotliwości, w tym implanty metalowe, endoprotezy, rozruszniki, uszkodzenia skory, zapalenia naczyń.

Pyt.13

Przeciwwskazania do stosowania prądów wielkiej częstotliwości

Przeciwwskazania

Wszystkie ostre choroby, choroby zakaźne, ostre zapalenie nerwów, neuralgie, ostre stany zapalne stawów i kości, ostre zapalenie okołostawowe barku, choroba Sudecka, zaburzenia

krążenia obwodowego, zarostowe zapalenie tętnicy, nowotwory łagodne i złośliwe, ostre i podostre zapalenie żył, zakrzepy odbytu, obrzęki, miesiączka, ciąża, psychozy, zaburzenia czucia, obecność w tkankach ciał metalowych, wszczepiony rozrusznik serca, aparat słuchowy, gruźlica stawów, gruźlica płuc, ostre stany pourazowe, krwiaki, nagromadzenie płynów w ustroju(wysięki, przesięki), ropne chełboczące, ostre zapalenie gruczołu krokowego, choroba wrzodowa.

Nie powinno się stosować diatermii krótkofalowej w obrębie nadbrzusza i śródbrzusza u chorych na cukrzyce insulinozależną i u dzieci i młodzieży na okolice nasad kości. Również nie należy jej stosować u małych dzieci i u chorych krótko po leczeniu promieniami jonizującymi i w okresie pooperacyjnym.

14. Kiedy i jakie zabiegi fizykalne można wykonać za zgodą lekarza w niewydolności krążenia?

Leczenie niewydolności serca powinno być zawsze prowadzone przez lekarza. Ostra niewydolność krążenia wymaga intensywnego leczenia szpitalnego, stanowi bowiem stan zagrożenia życia. Jednak tak wcześnie, jak tylko to jest możliwe, należy wykonywać w łóżku ćwiczenia, najpierw bierne, a następnie czynne, stóp i rąk, koniczyn górnych i dolnych. Długotrwałe unieruchomienie sprzyja bowiem niedotlenieniu serca, powstaniu zakrzepowego zapalenia żył głębokich oraz zapalenia płuc!

Należy możliwie wcześnie wykonywać ćwiczenia oddechowe. Z chwila doprowadzenia odpowiednimi lekami do wyrównania krążenia- jeśli stan chorego na to pozwala, i to tylko pod warunkiem stałej kontroli lekarskiej- można przystąpić do wykonywania łagodnych zabiegów wodoleczniczych.

Celem zabiegów fizykalnych jest, między innymi, odciążenia serca, pobudzenie mechanizmów kompensacyjnego przestawienia czynności serca i wzrost zdolności serca do obciążenia go zwiększoną pracą. Jednak w żadnym razie nie wolno ich stosować bez wiedzy i zgody lekarza.

Uwaga!

W przypadku przewlekłego zespołu płucno-sercowego nie wolno stosować bodźców- zarówno ciepłych jak i zimnych oraz leczenia ruchem. Z chwilą doprowadzenia odpowiednimi lekami do wyrównania krążenia należy, jeśli stan chorego na to pozwala i to tylko pod warunkiem stałej kontroli lekarskiej, przystąpić do wykonywania łagodnych zabiegów wodoleczniczych, jak np. suche szczotkowanie stóp, rak, kończyny górnej lub dolnej, kąpiel stóp w wodzie o temp. 37'C (310K) przez 5 minut, czy zmiennocieplne polewanie kolana lub ramienia.

15.Jakie zabiegi fizykalne są wskazane w chorobie Raynauda ?

Cechuje ją utrzymujący się 15-30 minut napadowy skurcz małych tętnic rąk lub stóp, wywołany przede wszystkim zimnem lub emocjami. Palce rąk stają się wtedy blade, a nawet białe, a po ogrzaniu sine i w końcu czerwone. Są zdrętwiałe, pozbawione czucia; może występować w nich kłucie. W początkowym okresie choroby naczynia krwionośne nie są zmienione, a ich skurcze maja charakter odruchowy. Jednak z biegiem lat następuje przerost warstwy mięśniowej ścian naczyń krwionośnych, co powoduje ich pogrubienie. Następuje przerost śródbłonka, stanowiącego wewnętrzną ścianę tętnicy. Zmiany te powodują dodatkowe zwężenie tętnic, co sprzyja powstawaniu drobnych zakrzepów. Może to czasem spowodować zgorzel palców.

Wodolecznictwo kneippowskie, pozwalając na subtelne zwiększenie dawki bodźców mechanicznych i termicznych, odgrywa duża rolę w leczeniu chorób naczyń krwionośnych, ponieważ u nich podłoża leżą zmiany napięcia nerwów naczynioruchowych. Zabiegi wodolecznicze zmniejszają bowiem napięcie nerwów naczynioruchowych oraz działają regulująco na ośrodki układu autonomicznego.

Przeciwwskazanie. Do nich stanowi właściwie ten okres zaawansowanej choroby Raynauda, w którym występują już zmiany organiczne w naczyniach i na ich podłożu-martwica tkanek.

Do kąpieli dodaje się wyciągi z różnych ziół, np. rozmarynu, siana, igliwia. Stosuje się też kneippowski woreczek z sianem na okolicę lędźwiową kręgosłupa. Przy zwiększonej wrażliwości chorego na zimna należy bardzo ostrożnie je stosować w drugiej fazie zabiegów zmiennocieplnych lub zrezygnować z nich całkowicie.

Oprócz małej hydroterapii kneippowskiej zalecane są również:

• Ciepłe kąpiele całkowite, w tym również aromatyczne,

• Pływanie w ciepłej wodzie,

• Ostrożny masaż podwodny,

Kąpiele kwasowęglowe

Elektroterapia

• Prądy wielkiej częstotliwości

• Prądy diadynamiczne

• Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości

• Galwanizacja stabilna,

• Kąpiele elektryczno-wodne

Balneoterapia

• Kąpiele kwasowęglowe.

• Częściowe kąpiele siarkowe i siarczkowo-siarkowodorowe.

• Kąpiele radonowe.

• Częściowe kąpiele borowinowe

• Zawijania borowinowe

Leczenie w sanatoriach uzdrowiskowych w Ciechocinku, Długopolu, Konstancinie, Kołobrzegu, Krynicy, Kudowie, Lądku, Polanicy, Świeradowie, Świnoujściu.

Lecznicze stosowanie ruchu

Ruch jest niezbędny. Praktycznie leczenie ruchem obejmuje wszystkie dziedziny sportu: od gimnastyki, gier ruchowych, i ćwiczeń z piłką- do sportu wyczynowego. Należy jednak chronić ciało przed działaniem zimna!

Odżywianie

Należy odżywiać się normalnie, stosownie do wieku, płci, pracy i należnej masy ciała. Pożywienie powinno zawierać dużo owoców i warzyw.

Ziołolecznictwo

Zaleca się herbaty ziołowe uspokajające z kozła lekarskiego i chmielu, a także z dziurawca i rozmarynu. Zamiast herbat ziołowych można przyjmować tabletki Seda-Kneipp, zawierający wyciąg z chmielu i kozla lekarskiego, tabletki z wyciągiem z głogu, sok z rozmarynu Kneippa.

16.Stosowanie fizykalnego leczenia uzupełniającego w organicznych zaburzeniach krążenia obwodowego. W jakich okresach choroby przeciwwskazane jest stosowanie zabiegów fizykalnych?

Chorobie można zapobiegać podobnie jak miażdżycy tętnic. Leczenie zależy od okresu choroby. Pełne wskazania do stosowania metody Kneippa istnieją tylko w I i II okresie choroby. W III i IV- leczenie należy do chirurga. Przy wystąpieniu jakichkolwiek objawów świadczących o zaburzeniach krążenia obwodowego należy bezwzględnie zasięgnąć porady lekarskiej. Konieczna jest stała kontrola lekarska, ponieważ choroba ma charakter postępujący. W pewnym okresie powoduje martwicę palców, dolnej kończyny co grozi amputacjami.

Należy zapamiętać, że dzięki współczesnym metodom leczenia można do tego okresu choroby nie dopuścić. Tylko lekarz może skutecznie pomóc! Jeśli w przebiegu choroby pojawiają się nagle silne bóle spoczynku, może to świadczyć o nagłym zamknięciu światła tętnicy, co jest bezwzględnym wskazaniem do natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Tego rodzaju bóle są szczególnie groźne. Tylko natychmiastowy zabieg chirurgiczny lub inne leczenie specjalistyczne może uratować kończynę!

Dużą pomoc w leczeniu chorób naczyń, zwłaszcza przebiegających na podłożu miażdżycy, stanowi Kneippowska metoda czynnego treningu naczyń zabiegami wodoleczniczymi. Jednak ze względu na złożony przebieg choroby i jej obraz, zależny również od tego, którym odcinku krążenia występują zmiany, tylko lekarz może zadecydować o tym, jakie zabiegi fizykoterapeutyczne, w tym również kneippowskie mogą być stosowane. Przede wszystkim należy rozważyć, czy chory powinien być leczony w szpitalu, czy może być leczony tylko ambulatoryjnie oraz czy w trakcie tego leczenia może być skierowany na leczenie w specjalistycznym szpitalu lub sanatorium uzdrowiskowym. Leczenie metodą Kneippa powinno mieć charakter uzupełniający. Może być tylko prowadzone na zlecenie i pod kontrolą lekarza.

Uzupełniające zabiegi fizykoterapeutyczne

Mogą być stosowane tylko za zgodą i pod kontrola lekarza.

• Łagodny masaż klasyczny mięśni

• Masaż tkanki łącznej

• Masaż okostnej

Elektroterapia

• Galwanizacja stabilna

• Jontoforeza,

• Prądy impulsowe,

• Prądy diadynamiczne

• Prądy interferencyjne.

• Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości

Balneoterapia

Należy do niej:

• Kąpiele jodowe

• Kąpiele kwasowęglowe

• Kąpiele w gazowym dwutlenku węgla

• Częściowe zabiegi borowinowe na kończyny zdrowe,

• Kąpiele radonowe

W szpitalu uzdrowiskowym jest możliwe leczenie chorych w III okresie oraz chorych po zabiegu operacyjnym w II i III okresie, w czasie do 6 miesięcy po zabiegu. Natomiast w sanatoriach uzdrowiskowych leczy się chorych w II okresie choroby.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do leczenia ruchem organicznym zaburzeń ukrwienia kończyn dolnych jest występowanie bólów spoczynkowych, a więc w III i IV okresie choroby.

17.Wymień 4 okresy choroby naczyń obwodowych wg Fontainea.

Według Fontaine'a w przebiegu choroby wyróżnia się 4 okresy:

• I. W pierwszym okresie brak dolegliwości lub występują tylko nietypowe objawy, jak mrowienie, ziębnięcie czy drętwienie obwodowych części kończyn. Skóra stóp jest blada i chłodna ( noga palacza tytoniu).

• II. W drugim okresie pojawia się ból po wysiłku. Chromanie przestankowe w pierwszej części tego okresu, nazywanego okresem II A, występuje po przejściu odległości większej niż 100m. Natomiast w podokresie II B po przejściu odległości mniejszej niż 100m. Nie wyczuwa się tętna na tętnicach grzebietowych stóp.

• III. W trzecim okresie bóle występują także w spoczynku. Nasilają się podczas unoszenia nóg. Zaczynają pojawiać się owrzodzenia.

• IV. W czwartym okresie występuje martwica tkanek i silne bóle nocne. Chory nie może chodzić.

18. Jakich zabiegów nie wolno wykonywać w okolicy żylaków?

Zabiegi cieplne stosowane na odcinek kończyny objęty żylakami są stanowczo przeciwwskazane. W przypadku wrażliwych żył ciepłe kąpiele, a niekiedy również zmiennocieplne kąpiele stóp, mogą spowodować zatory płuc! Podobnie też mogą działać u osób z żylakami ciepłe kąpiele całkowite. Należy je zastąpić krótkim, ciepłym natryskiem czy szybko wykonanym polaniem całego ciała. Bezpieczne jest tylko krótkie spłynięcie ciepłej wody z ciała.

W Przypadkach koniecznych, wg Bruggemanna, ciepły zabieg musi trwać krócej niż 3 minuty, natomiast zimny zabieg, stosowany po ciepłym, może być przedłużony do 1 minuty. Nie wolno również wykonywać ciepłych kąpieli nasiadowych. Natomiast wskazane są niektóre ciepłe zabiegi, np. woreczek z sianem, stosowane segmentarnie. Woreczek z sianem może być stosowany np. na okolicę krzyżową. Zaleca się stosować na noc tzw. mokre skarpety, które zdejmuje się po przebudzeniu. Zabieg ten ułatwia zasypianie i sen.

20. Jakie uzupełniające zabiegi fizykalne można wykonywać pod kontrolą lekarza w powierzchownych zapaleniach żył?

W każdym przypadku zarówno zapalenia zył powierzchownych, jak i głębokich leczenie musi być prowadzone przez lekarza. Jakiekolwiek metody fizykoterapeutyczne, w tym wodolecznicze, muszą być z nim uzgodnione. Lekarz powinien decydować o tym, czy chory ma leżeć w łóżku, czy też może chodzić, i jakie stosować leczenie. Mensen stwierdza, że aczkolwiek leczenie ostrych chorób żył ogranicza możliwości miejscowego stosowania wielu zabiegów fizykalnych, to jednak nie wyklucza wprowadzenie niektórych zabiegów kneippowskich, oczywiście po uzgodnieniu z lekarzem.

W powierzchownych zapaleniach żył stosuje się:

• Zimne zmywania częściowe

• Zimne zmywania całkowite

Działanie przeciwzapalne wykazują:

• Zimne miejscowe okłady

• Zawijania

• Okłady z glin (specjalnie przygotowanej)

• Zawijania z użyciem 10-krotnie rozcieńczonego naparu z rumianku lub arniki (zimne!)

• Okłady czy zawijania mokre z dodatkiem octu w okresie późniejszym, jeśli tylko nie ma podrażnienia skóry, należy przy tym bacznie obserwować skórę, ponieważ niebezpieczny jest zarówno nadmierny odczyn skóry na te zabiegi, jak i jego brak.

Dalej Mensen zaleca:

• Okłady miejscowe z twarogu (chłodzą one, podobnie jak okłady z gliny znacznie lepiej niż wilgotne zawijania, które w dodatku powodują macerację skóry, zwłaszcza u ludzi starych)

Pytanie 21:Jakie zabiegi fizykalne wykonuje się w guzkach krwawniczych?

Wodolecznictwo:

Przede wszystkim zimne zabiegi:

-kąpiele nasiadowe z dodatkiem naparu z rumianku, siana, skrzypu, odwaru z kory dębowej

Po każdym oddaniu stolca:

-zimne zmywanie odbytu-20⁰C

-zimne kąpiele nasiadowe(woda do pępka, temp15-18C) 10-15s

-kąpiele nasiadowe z odwarem z kory dębu o temp. 34-35C

-polewania kolan, ud , ramion, piersi,

-zimne kąpiele stóp lub rąk.

Pyt.22Wylicz zabiegi fizykalne stosowane w przeziębieniu:

Kąpiel stóp, lub półkąpiel o temperaturze stopniowo zwiększanej, lub kąpiel rąk

O temperaturze stopniowo zwiększanej Hauffego, lub Ciepła kąpiel ¾

To samo stosuje się w katarze, a także:

Inhalacje: Wilgotne, zimne 0,9-2% roztworem soli kuchennej

Przepłukiwania jamy nosowej

Zimną wodą lub roztworem soli kuchennej do 2%

Leczenie rozwiniętego kataru nosa polega na stosowaniu za­biegów wodoleczniczych zwiększających ukrwienie tkanek i przeciwdziałających zaburzeniom regulacji temperatury ciała wywołanej przeziębieniem. Temu celowi najlepiej od­powiadają wykonywane 2 razy dziennie:

• Kąpiele stóp o temperaturze stopniowo wzrastają­cej w ciągu 12 minut od temperatury obojętnej do 39⁰C oraz

• Nagrzewanie twarzy do 2 razy dziennie parą wodną z dodatkiem rumianku lub tymianku, koń­czone polewaniem twarzy zimną wodą.

Przy braku gorączki można stosować

• Gorące zawijania częściowe, lub woreczek z sianem

Przy niewielkim podwyższeniu temperatury ciała można sto­sować:

• Zimne zawijania klatki piersiowej

Przy średnim podwyższeniu temperatury ciała można stoso­wać:

• zimne zawijania tułowia,

Przy dużym podwyższeniu temperatury ciała można stoso­wać:

• zawijania ¾, lub

• Całkowite zimne zmywania, powtarzane 8-10 razy.

• Zawijania łydek lub lędźwi,

• Krótkie zawijania

W przewlekłych nieżytach nosa stosuje się:

• Początkowo zmywania częściowe górnej, następnie dol­nej części i w końcu całego ciała,

• Kąpiele stóp w wodzie o temperaturze zmiennej (kąpiele zmiennocieplne),

• Kąpiele stóp wg. Schweningera Hauffego,

• Polewania kolan, a dalej ramion wodą o zmiennej tempe­raturze

Pyt.23Wymień zabiegi fizykalne uzupełniające leczenie farmakologiczne w zapaleniach oskrzeli.

Zawijania piersi wg Kneippa:

-Gorący wałek wg Kneippa przed gimnastyką odde­chową (odruchowe rozszerzenie oskrzeli),Suche szczotkowanie,Zawijanie łydki (łydek), lub Okłady napotne z podaniem gorącej herbaty z kwiatów czarnego bzu, lub Gorące okłady z woreczka z sianem na klatkę piersiową, w tym również na plecy

Wskazane są częste:

• Zmywania całkowite, 5-6 razy dziennie lub

• Zimne zawijanie piersi, do 3 razy dziennie, lub

• Zawijania gorczycowe

Inhalacje

Olejki eteryczne rozpuszczalne w wodzie: eukalip­tusowy, sosnowy, rumiankowy 1% wdycha się przez 10-15 minut dziennie. Kąpiele z naturalnymi inhalacjami.

Pyt.24Wspomagające leczenie fizykalne w zapaleniu krtani.

W ostrym zapaleniu krtani stosuje się:

na­stępujące zabiegi wodolecznicze:

• Wilgotne, ciepłe zawijania szyi, lub

• Półkąpiel o wzrastającej temperaturze po której wykonuje się napotne zawijanie, lub

• Kąpiel stóp o stopniowo wzrastającej temperatu­rze aż do wystąpienia lekkich potów

Uzupełniająco można stosować inhalacje z 2% roz­tworu soli kuchennej z dodatkiem wyciągu z ru­mianku.

Ziołolecznictwo-Płukanie gardła naparem z szałwii

W przewlekłym zapaleniu:

• Zależnie od przyczyny stosuje się:zabiegi ogólnie wzmacniające, jak naświetlanie promie­niami nadfioletowymi, kąpiel w saunie, kapiele leczni­cze, ruch leczniczy.

• Elektroterapię, jak jonoforezę 1-2% jodku potasu, chlorku wapnia lub prokainy; prądy diadynamiczne, diatermię krótkofalową.

• Inhalacje środkami mukolitycznymi, wodami o działa­niu składników wykrztuśnym, przeciwalergicznym.

Pyt.25Zabiegi fizykalne stosowane w rozedmie płuc: hartowanie, inhalacje, masaż

Inhalacje

- z olejkami eterycznymi rozpuszczanymi w wodzie np.: z olejkiem eukaliptusowym, sosnowym, rumiankowym( 1% roztwór wdycha się przez 10-15minut)

-z 2% roztworem soli kuchennej lub 3% roztworem soli emskiej

Inhalacje, należy stosować wtedy, gdy rozedmie towarzyszą zmiany obturacyjne, wówczas mają one spełnić następującą role:

-rozrzedzić zalegającą w płucach wydzielinę,

-zmniejszyć obrzęk błony śluzowej,

-doprowadzić do zwiotczenia mięśni gładkich oskrzeli.

Masaż klasyczny

Zwłaszcza masaż obręczy barkowej.

Hartowanie organizmu

Najlepiej prowadzone przez kąpiele powietrzne połączone z mało obciążających organizm ruchem, w postaci spacerów i wędrówek, jak również przez mała hydroterapią wg. Kne­ippa

Hydro-termoterapia

-Zawijania lub polewania wg. Kneippa

-Gorący wałek wg. Kneippa na napięte mięśnie

-Gorące okłady

Pyt.26 Metody hartowania

Hartujące działanie wywierają przede wszystkim : brodzenie w wodzie, chodzenie po rosie, po kamieniach, po zimniej posadzce, po puszystym śniegu. Doskonałe są również: zmywania, szczotkowania, kąpiele częściowe i całkowite, nacierania, polewania, natryski, a także kąpiel w saunie. Pamiętać należy o kąpielach powietrznych, słonecznych i w otwartych zbiornikach wód (baseny, jeziora, morza).

Pyt.27 Uzupełniające zabiegi fizykalne w astmie oskrzelowej w okresie remisji.

Inhalacje

W celu rozluźnienia wydzieliny śluzowej błon śluzowych dróg oddechowych można wykonywać inhalacje aparatem ultradźwiękowym lub pneumatycznym z 1-2% roztworu soli kuchennej. Stosuje się też inhalacje wodami alaklicznymi zawierającymi wodorowęglan sodu, potas, wapń, magnez, solanki. Aparatem pneumatycznym wykonuje się też in­halacje z zaleconych przez lekarza leków.

Masaż

Wskazane są: wstrząsanie i oklepywanie klatki piersiowej.

Hydrotermoterapia

Zaczyna się od małych, najpierw ciepłych, zabiegów wodo­leczniczych:

• Kąpiele częściowe wg. Schweningera-Hauffego w po­staci kąpieli rąk lub stóp o stopniowo wzrastającej tem­peraturze wody, ewentualnie z dodatkami wyciągów z ziół, np. melisy, rumianku, igieł sosnowych, jeśli chory nie jest na nie uczulony. Kąpiele całkowite są przeciw­wskazane. Ewentualnie kąpiele nasiadowe lub półkąpiele z dodatkiem tymianku lub igliwia, o ile nie ma na nie uczulenia.

Potem wykonuje się:

• Zmiennocieplne kąpiele częściowe i Polewania Zimne polewanie kolan, ramion, piersi, ewentualnie ud

• Polewanie ud lub

• Bicze całkowite lub kąpiele w wodzie z dodatkiem wyciągu z siana ( jeśli pa­cjent nie jest na nie uczulony) połączone z masażem lub

• Kąpiele w saunie 1-2 razy w tygodniu

• Hartowanie, np. brodzenie w chłodnej wodzie, chodzenie boso

Inne zabiegi fizjoterapeutyczne

• Naświetlanie promieniami podczerwonymi

• Naświetlanie promieniami ultrafioletowymi

• Ultradźwięki

• Leczenie uzdrowiskowe. Przeciwwskazanie do leczenia uzdrowiskowego: stan astmatyczny, niewydolność oddechowa, infekcje, przewlekły zespół płucno-sercowy w okresie niewydolności krążenia, ogniska zakażenia w obrębie jamy nosowo-gardłowej, swoiste choroby płuc.

• Klimatoterapia-talasoterapia, sauna

Elektroterapia

• Diatermia krótkofalowa

• Diatermia decymetrowa

Leczenie uzdrowiskowe-talasoterapia

W okresie międzynapadowym celowe jest leczenie uzdrowi­skowo-klimatyczne.

Pyt.28/29Zabiegi fizykalne w zaparciu nawykowym i kurczowym zaparciu nawykowym

Elektroterapia

• Elektrogimnastyka mięśni brzucha prądami obrzmiewają-cymi

Elektrody: Duże płaskie elektrody ok 200-300 cm² umieszcza się po obu stronach linii pośrodkowej ciała nad rzutem na przednią ścianę brzucha ramienia wstępującego i zstępującego okrężnicy. Czas trwania impulsu 150-200 ms, czas przerwy 1000-2000ms. Częstość obrzmiewania ok. 20-40 impulsów na minutę. Natężenie prądu zależnie od spastyczności 15-20-30 mA. Czas trwania zabiegu:30-45 minut, najpierw codziennie następnie co drugi, trzeci dzień.

• Elektrogimnastyka mięśni ściany jelit prądami eksponencjalnymi

Mięśnie gładkie jelit reagują skurczami na impulsy eksponen-cjalne podczas gdy nie reagują na nie poprzecznie prążkowane mięśnie ściany brzucha.Elektrody: stosuje się dwie duże płaskie elektrody o takiej samej powierzchni, która może wynosić ok. 200-300cm². Elektrodę umieszczoną nad ramieniem wstępują-cym okrężnicy łączy się z anodą (+), natomiast znajdującą się nad ramieniem zstępującym okrężnicy z katodą (-).Czas trwa-nia impulsu 400-500ms.Czas trwania przerwy 1000-2000 ms. Oznacza to stosowanie impulsów o częstotliwości 24-40 na minutę.Natężenie prądu zależnie od wrażeń czuciowych (ok. 25 mA).Czas trwania zabiegu: 20-30 minut. Co drugi dzień. Seria 12 zabiegów.

• Elektrogimnastyka mięśni ściany jelit prądem interferencyjnym

Prądy interferencyjne o częstotliwości 0-100 Hz pobudzaja do skurczu mięśnie gładkie jelit.

• Zabieg stabilnej interferencji

Elektrody: metalowe lub podciśnieniowe nakłada się krzyżowo

Impulsy rytmiczne przy postaci atonicznej do 10Hz,przy postaciach spastycznych 90-100Hz. Natężenie prądu czuciowo progowe, motorycznie nadprogowe. Czas trwania zabiegu 20-30 minut. Codziennie lub co drugi dzień. Seria 12 zabiegów.

• Zabieg kinetycznej interferencji

Dwie stabilne elektrody mocuje się po obu stronach ściany brzucha. Dwoma elektrodami rękawiczkowymi wykonuje się ruchy rytmiczne-go głaskania ściany brzucha wzdłuż przebiegu rzutu okrężnicy na przemian odrywając je od ściany brzucha i następnie znowu dotykając jej. Dawkowanie jak w stabilnym zabiegu.

Wodolecznictwo

Można stosować prawie wszystkie zabiegi kneippowskie-decyzja lekarza.

Krótkotrwałe zimne bodźce

• Polewania kolan

• Krótkotrwałe zimne kąpiele nasiadowe

• Zanurzeniowe zimne kąpiele

W czasie kąpieli energicznie nacierać rękami brzuch.

Wykonuje się:

• Gorące okłady na brzuch

• Zawijania brzucha

• Woreczek z sianem na brzuch

• Gorące lub o wzrastajacej temperaturze kąpiele nasiadowe

• Półkąpiele.

Pyt.30Jakie zabiegi mogą być wykonywane pod kontrolą lekarza w zapaleniu wątroby?

Hydro-termoterapia

Przede wszystkim w grę wchodzą zabiegi kneippowskie:

Okład z gorącego worka z sianem , gorące wilgotne okłady i zawijania Gorące wilgotne okłady lub

Zawijania na okolicę wątroby, również w postaci woreczka z sianem Ponadto wieczorem stosuje się:

• Zmywanie brzucha w celu pobudzenia czynności jelit

W okresie wolnym od zaostrzeń wykonuje się:

• zmiennocieplne kąpiele częściowe

• Polewania dostosowane pod względem siły działania do aktualnego stanu reaktywności organizmu

Są to przykładowo:

• Kąpiele rąk z dodatkiem wyciągu z siana

• Kąpiele stóp z dodatkiem wyciągu z melisy

• Zmiennocieplne polewania ramion lub kolan

W okresie późniejszym stosuje się:

• Polewanie piersi, kolan, ud ,

• Polewanie górne, a poza tym

• Kąpiele całkowite z dodatkiem wyciągu z igliwia lub z siana

Diatermia krótkofalowa

31.Zabiegi stosowane w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka żółciowego

• wodolecznictwo

Leczenie metodą kneippa ma charakter pomocniczy;wilgotne,ciepłe zabiegi jak;

-zawijania lędżwiowe z dodatkiem wyciągu z siana lub stosowanie co 2 dzień

-okłady z woreczka z sianem

Często są one dobrze tolerowane przez organizm chorego.Nie należy stosować w objawach zapalenia.

32.Jakie zabiegi stosuje się w chorobie Bechterewa

Uzupełniające leczenie fizykalne

Cele uzupełniającego leczenia fizykalnego

Utrzymanie ruchomości stawów

Zapobieganie zesztywnieniu stawów

Uśmierzenie bólów

Zapobieganie zmianom w układzie oddechowym

Wzmocnienie osłabionych mięśni (prostowników)

Rozluźnienie skurczonych mięśni

Utrzymanie ogólnej wydolności

W ostrych rzutach choroby zaleca się

-zimne zawijania

-polewania

-okłady ¾

Jeśli zaostrzenie dotyczy pojedynczych stawów, to można stosować na nie

-zimne zawijania

Jeśli nie jest nasilone, to bóle mogą zostać złagodzone kąpielami ziołowymi o temp.37-38C.Czas;10-15-20 min 2-3 razy w tyg.Najbardziej odpowiednim dodatkiem ziołowym jest odwar z siana lub igliwia.

Hydro-termoterapia

Ciepło

Ciepło w ostrych rzutach nie jest wskazane, ewentualnie tylko łagodne ciepło na

bolesne miejsca. Natomiast można je stosować w każdej postaci w okresach

wolnych od zaostrzeń, bowiem rozluźnia napięte mięśnie i zwiększa ich ukrwienie.

Ciepłe kąpiele, sztuczne kąpiele mineralne.

Raz w tygodniu zaleca się;

Kąpiele przegrzewające, jeśli nie ma przeciwwskazań przede wszystkim ze strony układu krążenia.3 razy w tyg. Wykonuje się przez 30 min kąpiel o temp.38,5-39C.seria;12 kąpieli

Sauna

W okresach wolnych od zaostrzeń. Z reguły zależnie od stanu pacjenta od 1 do 3 wejść. Pobyt w komorze sauny winien trwać od 7 do 12 minut. Ochładzanie tylko zimnym zmywaniem lub zimnym natryskiem (temperatura wody 25-30⁰C do 15⁰C). Na zakończenie lekki ruch najlepiej na otwartej przestrzeni.

Zabiegi parafinowe

Balneoterapia

Okłady borowinowe, mułowe, fango, na cały kręgosłup

Masaż

Klasyczny

Podwodny strumieniem wody

Elektroterapia

Prądy małej częstotliwości

Prąd ultrabodżcowy wywiera pewien rodzaj działania „masującego”.

Technika:

Elektrody metalowe o rozmiarach 6 z 8 lub 8 x 12 nałożone na grube podkłady. Elek­trodę nałożoną na miejsce bolące łączy się katodą (-). W małej odległości (< 3 cm) umieszcza się elektrodę połączoną z anodą (+). Elektrody nie mogą stykać się ze sobą. Ponieważ obszar kręgosłupa jest duży to dzieli się go na części. Z nich tylko do 3 poddaje się zabiegowi w danym dniu. Tak, więc zabiegi na cały kręgosłup obejmują 3-4 dni. Natężenie zwiększa się stopniowo do granicy tolerancji (ok.8-12 mA). W sumie pola poddaje się zabiegowi jednorazowo najdłużej do 15 minut. Zabiegi wykonuje się codziennie. W serii wykonuje się 12 zabiegów.

Prądy diadynamiczne

Elektrody nakłada się przykręgosłupowo, tak jak w zabiegach z prądem ultrabodźco­wym. Stosuje się przepływ poprzeczny.

Prąd DF i CP lub LP. Natężenie prądu wywołujące wrażenie wibracje. Czas zabiegu na każdym polu: prąd DF 2 minuty,CP lub LP do 5 minut. Popołowie tego czasu należy zmienić biegun prądu. Zabiegi wykonuje się codziennie. Seria obejmuje 12 zabiegów.

Prąd interferencyjny

Stabilny zabieg

Małe stawy kręgosłupa obejmuje się wektorem interferencji. Elektrody metalowe o powierzchni 100-200 cm² lub elektrody próżniowe układa się przykręgosłupowo po 2 naprzeciw siebie. Częstotliwość prądu 50-100 Hz. Natężenie prądu czuciowo podpro­gowe. Każdy odcinek kręgosłupa poddaje się zabiegowi przez 5-10 minut, jednak za­bieg łącznie nie powinien trwać dłużej niż 30 minut. Zabiegi wykonuje się codziennie lub, co drugi dzień. Seria obejmuje 12 zabiegów.

Zabieg kinetyczny

Stosuje się dla detonizacji nadmiernie napiętych mięśni prostowników grzbietu.

Dwie elektrody nakłada się na grzbiecie mniej więcej pomiędzy barkami przykręgosłupowo. Wykonuje się dwoma elektrodami ręcznymi ruchy głaskające wzdłuż długo­ści grzbietu.Częstość: 50-100 Hz. Natężenie prądu ruchowo progowe do nadprogo­wego. Zabieg wykonuje się 3-15 minut codziennie lub co drugi. Seria obejmuje 12 za­biegów.

Prądy wielkiej częstotliwości

Diatermia krótkofalowa.

Przeciwwskazana w ostrych stanach.

Metoda kondensatorowa

Stosuje się dwubiegunowo elektrody szklane o średnicy 13 lub 17 cm w odleglości od ciała 2-4 cm-jedną nad 1 kręgiem piersiowej, drugą nad częścią lędźwiową kręgo­słupa. Natężenie dawka I lub II. Czas trwania zabiegu 10-20 minut. Zabiegi wykonuje się co drugi dzień. Seria:6 do 12 zabiegów.

Diatermia decymetrowa

Stosuje się podłużny lub wklęsły promiennik w odległości od skóry 5-10 cm. Natęże­nie dawka I lub II. Czas trwania zabiegu 10-20 minut. Zabiegi wykonuje się co drugi dzień. Seria:6 do 12 zabiegów.

Ultradźwięki

Nadźwiękawianie małych stawów kręgosłupa działa przeciwbólowo i sprzyja hamo­waniu osyfikacji kręgosłupa. Pacjentowi siedzącemu na taborecie wykonuje się po­wolne przesunięcia głowicy w górę i w dół okolic leżących wokół kręgosłupa. Środek sprzęgający: olej parafinowy. Natężenie 1-2 W/cm². Czas trwania 5 minut. Można go stopniowo wydłużyć do 15 minut. Zabiegi wykonuje się co drugi lub trzeci dzień. Se­ria 12 zabiegów.

Leczenie uzdrowiskowe

33.Jaki cel powinny spełniać ćwiczenia ruchowe w chorobie Bechterewa

Ich celem jest utrzymanie wyprostowanej postawy ciała, polepszenie kształtu i ruchomości kręgosłupa oraz utrzymanie ruchomości oddechowej klatki piersiowej.Chory powinien ćwiczyć przez wiele lat 2-3 razy dziennie, co najmniej przez 5 minut.Przed ćwiczeniami zaleca się ciepłe zabiegi dla rozluźnienia mięśni i stawów.

Wskazane są ruchy kompleksowe, obejmujące ćwicz. rozluźniające i rozciągające skrócone mięśnie.Muszą być one tak wykonane by zapobiec odruchowemu wzrostowi nap. mięśni. Wskazane są ćw. Na drabince mające na celu rozciągnięcie i wzmocnienie mięśni piersiowych oraz mm.brzucha.Istotne są też ćw. Na taborecie kk.górnych, zginania, prostowania, ruchy obrotowe, boczne ruchy kręgosłupa.Dobre wyniki daje gimnastyka w wodzie.Konieczna jest gimnastyka oddechowa klatki piersiowej, mająca na celu rozluźnienie elastycznych chrząstkowych połączeń w obrębie kl. piersiowej przez bierne wstrząsanie, wszystkie rodzaje gimnastyki na taborecie, wstrząsania mm.ramienia i tułowia podczas leżenia na macie.Bardzo ważne są ogólne ćwiczenia usprawniające z odbijaniem lotki, pływanie, minigolf i inne gry.

Gimnastyka lecznicza

Ułożenie

Płasko na wznak.

Płasko na wznak na twardym materacu tak często jak tylko jest to moż­liwe z głową możliwie płasko ułożoną. Takie ułożenie, ponieważ nie można zapobiec zesztywnieniu kręgosłupa, sprzyja zachowaniu możli­wie najlepszej postawy ciała

Na brzuchu.

Możliwie co najmniej przez godzinę dziennie leżeć na brzuchu z wy­prostowanym kręgosłupem w odcinku szyjnym i piersiowym.

Na boku

Z głową ułożoną tak na poduszkach by kręgosłup w części szyjnej i piersiowej stanowił linię prostą.

Ułożenia rozciągające

Ćwiczenia ruchowe, których celem jest poprawienie postawy ciała i ru­chomości kręgosłupa oraz utrzymanie ruchów oddechowych klatki piersiowej.

Czynne ruchy kompleksowe mające na celu rozciągnięcie mięśni mają­cych tendencję do skracania się. Jednak ruchy te muszą być łagodne by nie wywołać odruchów z rozciągania, które zwiększają napięcie mięśni.

Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie klatki piersiowej i mię­snie brzucha.

34.Jakie zabiegi mogą być wykonywane w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa?

Leczenie metodami medycyny fizykalnej zależy od rodzaju i intensywności procesu chorobowego.

W ostrych bólach oprócz odpowiedniego ułożenia chorego można stosować miejscowo;

-krioterapię lodem lub nadmuchem zimnego powietrza lub zimnymi zawijaniami

W przewlekłych bólach i objawach reumatyzmu tk.miękkich stosuje się;

-ciepłolecznictwo w każdej postaci

-elektroterapię

-ultradźwięki

-masaże

-gimnastykę leczniczą

Z klasycznych zabiegów Kneippowskich mogą to być;

-okłady z woreczka z sianem

-okłady z tartych ziemniaków

-kompresy parowe

-kąpiele ziołowe

-naturalne kąpiele lecznicze np. solankowe, siarczkowo-siarkowodorowe, radonowe, aromatyczne, borowinowe

Poza tym można wybrać jeszcze inne rodzaje zabiegów;

-okłady parafinowe

-naświetlanie promieniami podczerwonymi

-zabiegi elektrolecznicze

-galwanizacja stabilna

-prądy diadynamiczne

-diatermia krótko i mikrofalowa

-ultadżwięki

-pulsujące pole magnetyczne

-laser podczerwieni

W przewlekłym okresie choroby, raz w tyg. Jeśli nie ma przeciwwskazań celowa jest

-kąpiel w saunie

Przy braku przeciwwskazań konieczne jest leczenie uzdrowiskowe.

35.Jakie zadania mają do spełnienia zabiegi fizjoterapeutyczne w chorobach reumatycznych?

• w okresie wczesnym

-zmniejszenie bólu i obrzęku

-działanie przeciwzapalne

-zapobieganie zanikom mięśni i złym ustawieniom stawów

-utrzymanie lub poprawa funkcji ruchowych

• w okresie póznym

-zmniejszenie bólu i obrzęku

-korekcja powstałych zniekształceń

-zwiększenie zakresu ruchu w stawach

-zwiększenie siły mięśniowej

-poprawa ogólnej sprawności fizycznej chorego;zdolnoćci lokomocyjnych, chwytnych, samoobsługi

36.W jakiej fazie rzs należy stosować zimne zabiegi

Zimne zabiegi należy stosować w fazie ostrej i podostrej.Zabiegi te nie tylko zmniejszają stan zapalny w objętych nim stawach, lecz również przywracają równowagę czynnościową układu autonomicznego i zmniejszoną w przebiegu choroby pobudliwość ruchową naczyń krwionośnych.Ponadto powodują odprężenie psychiczne.W podostrych fazach choroby oprócz zimnych zabiegów można stosować łagodne ciepło.Z chwilą ustąpienia objawów ostrych w grę wchodzą ciepłe zabiegi wodolecznicze

37.Podaj wskazania do krioterapii ogólnoustrojowej

Przewlekłe zapalne i zwyrodnieniowe choroby stawów,przede wszystkim reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Bechterewa, gościec łuszczycowy, liszaj rumieniowaty, reumatyzm tkanek miękkich, kolagenozy,zespoły kręgosłupowe, przewlekłe bóle, skłonność do hipotonii, stany depresyjne, choroby ze zwiększonym napięciem mięśniowym

38.Wymień przeciwwskazania do krioterapii ogólnoustrojowej

-bezwzględne;nietolerancja zimna, wyniszczenie i ochłodzenie organizmu, klaustrofobia, brak czucia, choroba Raynauda, alergie na zimno, miejscowe zaburzenia ukrwienia, niedokrwistość, nie leczone nadciśnienie, stan po zawale mięśnia sercowego ½ roku conajmniej, ciężkie zaburzenia rytmu serca, obwodowe zaburzenia krążenia III i IV stopień, pokrzywka na zimno, zimna aglutynacja, krioglobulinemia, polineuropatie, choroby nerek i pęcherza moczowego, ciąża, immunosupresja

-względne; wiek powyżej 65 lat, przebyte zakrzepy żylne i zatory tętnic obwodowych, nadmierna labilność emocjonalna wyrażająca się między innymi potliwością skóry

-bezwzględne ze strony układu krążenia i oddechowego,wady zastawki

39.Wymień wskazania do miejscowej krioterapii

-ostre i przewlekłe choroby stawów i chrząstek stawowych np. rzs, ch.Bechterewa, zespół Reitera, liszaj rumieniowaty, dna, infekcyjne zapalenie stawów

-przewlekłe choroby stawów np. choroba zwyrodnieniowa, wtórne zapalenie w chorobie zwyrodnieniowej, zapalenie okołostawowe barku

-zespoły bólowe kręgosłupa np. bóle w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, nerwoból nerwu kulszowego, stan po operacji jądra miażdżystego

-reumatyzm tkanek miękkich np. zapalenie ścięgien, zapalenie okolościęgnowe

-następstwa wypadków i innych urazów np. skręcenie, zwichnięcie, naciągniecie mięśni, stłuczenie mięśni, oparzenie, obrzęki po urazach, choroba Sudecka

-choroby chirurgiczne np. przykurcze w stawach, obrzęki po operacjach piersi, ręki, szczeki, bóle blizn, ropnie kości, przetoki, miejscowe infekcje, żylaki odbytu, ostre powierzchowne zapalenie żył, krwawienie z nosa, ostre stany zapalne wewnątrz jamy brzusznej

-choroby neurologiczne np.. spastyczne niedowłady połowicze i poprzeczne, rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, miastenia, ch. Parkinsona,bóle z różnych powodów, zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego, ostre zapalenie nerwów

Pyt. 40 Wymień przeciwwskazania do miejscowej krioterapii

• nadwrażliwość na zimno

• choroba Raynauda

• zaburzenia troficzne

• zaburzenia czucia

• znaczna niedokrwistość

• nowotwory

• odmrożenia

• zaburzenia mikrokrążenia tkanek (np. w miażdżycy zarostowej tętnic, cukrzycy)

• ciężkie choroby serca i układu krążenia (min. choroba wieńcowa serca, nadciśnienie)

• choroby nerek i pęcherza moczowego

• choroby neurologiczne

• parestezje

• polineuropatie

• krioglobulinemia

• zimna aglutynacja lub hemoliza

• pokrzywka (uczulenie na zimno)

• hemoglobinuria na zimno

! nie wolno stosować zimna na otwarte rany, nie oziębiamy wystających części kości i rzepki

Pyt. 41 W jakim okresie rzs można kierować chorego na leczenie uzdrowiskowe?

Chorych po przebytej chorobie reumatycznej nie należy kierować do uzdrowiska przynajmniej przez okres ok. 3 lat.

Najlepsze wyniki leczenia uzdrowiskowego uzyskuje się w początkowych okresach choroby, kiedy chory nie jest wyniszczony i gdy nie ma ostrego stanu zapalnego. Leczenie uzdrowiskowe jest wskazane także w okresie końcowym choroby, gdy sprawa już nie jest czynna, a pozostały tylko zaniki mięśni, przykurcze i zniekształcenia stawów

Pyt. 42 Jakie zabiegi fizykalne można stosować w okresie remisji w przebiegu rzs?

• Kinezyterapia- ćw. czynne wolne, czynne w odciążeniu

• Masaż klasyczny

• Ciepłolecznictwo: zawijania wilgotne gorące, ciepłe (38-40⁰C); promieniowanie IR- Sollux; okłady peloidowe (borowinowe lub fango), parafinowe; kąpiele (całkowite ciepłe (37-38⁰C), całkowite z gimnastyką (hydrogimnastyka), całkowite z dodatkiem borowiny lub sztuczne kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, względnie solankowe oraz częściowe połączone z ruchem rąk i nóg)

• Elektroterapia: galwanizacja, kąpiele elektryczno-wodne (kąpiele 4.komorowe, kąpiele elektryczno-wodne całkowite); prądy impulsowe małej częstotliwości; prądy diadynamiczne; prądy interferencyjne; jonoforeza; diatermia krótkofalowa

• Ultradźwięki

• Leczenie uzdrowiskowe

Balneoterapia (kąpiele solankowe, kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, kąpiele borowinowe, kąpiele radonowe)

Pyt. 43 Jakie zabiegi są przeciwwskazane w napadzie dny?

W okresie napadu dny stosuje się chłodzące okłady na obrzękłe i bolesne stawy lub krioterapię, oraz delikatny masaż rozluźniający (głaskania, rozcierania). Z tego wynika, że przeciwwskazane będą wszystkie inne zabiegi, które wykonuje się w okresach międzynapadowych: parafinoterapia, promieniowanie IR, promieniowanie UV, prądy diadynamiczne, interferencyjne, diatermia krótkofalowa, ultradźwięki, masaż wirowy, sauna, kąpiele solankowe, siarczkowo-siarkowodorowe, okłady z papki borowinowej, kinezyterapia

Pyt. 44 Jakie zabiegi można stosować w leczeniu przykurczów?

• Gimnastyka lecznicza

• Masaże

• Hydro-termoterapia

Zimno: (kompresy zimne; częściowe kąpiele z lodem)

Ciepło: (zawijania wilgotne gorące (40^oC), kąpiele częściowe (40⁰C), kąpiele całkowite (37⁰), kąpiele ruchowe(hydrogimnastyka)

• Balneoterapia: (okłady borowinowe, okłady z fango)

• Zabiegi parafinowe

• Elektroterapia: galwanizacja., jonoforeza, prądy wielkiej częstotliwości

Pyt. 45 Wymień cele stosowania zabiegów fizykalnych w artrozach

• Rozluźnienie napięć w obrębie torebki stawowej

• Zwalczanie bólu

• Poprawa krążenia

• Likwidowanie ewentualnych obrzęków

• Usuwanie przykurczów

• Opóźnienie postępu zmian zwyrodnieniowych

• Usuwanie wzmożonego napięcia

Pyt. 46 Jakie zabiegi fizykalne można stosować w artrozach?

• Leczenie ułożeniowe

• Masaż klasyczny

• Gimnastyka lecznicza

• Leczenie ruchem

• Hydro-termoterapia: zawijania wilgotne gorące, natryski parowe, gorące powietrze-świetlanki

Zimno stosowane jest tylko we wtórnym ostrym zapaleniu stawów. Natomiast w

stanach przewlekłych stosuje się ciepło, również przed stosowaniem ruchu.

• Balneoterapia: okłady borowinowe, okłady z fango, okłady z parafango, kąpiele częściowe, kąpiele całkowite, kąpiele z hydrogimnastyką

• Zabiegi parafinowe

• Elektroterapia: galwanizacja, kąpiele komorowe, kąpiele elektryczno-wodne całkowite, prądy diadynamiczne, prądy interferencyjne, prąd ultrabodźcowy, jonoforeza, prądy wielkiej częstotliwości (diatermia krótkofalowa, diatermia decymetrowa, diatermia mikrofalowa)

• Ultradźwięki

• Leczenie uzdrowiskowe

Pyt. 47 Wymień cele leczenia fizykalnego w chorobach zwyrodnieniowych stawów

• Cele uzupełniającego leczenia fizykalnego:

• Odciążenie stawów

• Uśmierzenie bólów

• Utrzymanie ruchomości stawów

• Rehabilitacja

Pyt. 48 Podaj przykładowe zabiegi fizykalne w poliartrozie palców rąk

• Ultradźwięki

Najskuteczniejsze nadźwiękawianie w kąpieli wodnej- miejscowo; natężenie- do 0,3W/cm2, zwiększane stopniowo; oraz dodatkowo- sprzężenie olejowe; wzdłuż kręgosłupa szyjnego i górnego piersiowego oraz mięśnie karku; nat. 0,2 W/cm2; czas- 2 min.; zabiegi co drugi dzień w serii 10-12 razy

• Prądy diadynamiczne

Prąd DF, CP, LP, elektrody płaskie (nad miejscem bolesnym-stawy rąk-katoda, obwodowo- anoda); czas trwania: 2-8 min.; zabiegi codziennie lub co drugi dzień, 6-10 w serii

• Diatermia decymetrowa

Okrągły promiennik, oddalony 10-20 cm od skóry; dawka T lub II; czas 10-15 min. ; codziennie, 6-12 zabiegów w serii

13

---