Cechy minerałów
Prowadząc makroskopowe badania minerałów i skał, oprócz możliwości oka ludzkiego, pomocne są następujące narzędzia:
lupa, rylec, kwas solny
Przy makroskopowym rozpoznawaniu minerałów skałotwórczych najczęściej wykorzystuje się następujące ich cechy:
1. Pokrój kryształów
Przez pokrój rozumiemy charakterystyczny kształt wytworzonego kryształu. Porównując trzy prostopadłe do siebie wymiary (a, b, c), można wyróżnić cztery podstawowe typy pokroju:
- izometryczny (a
b
c)
- płytkowy (a
b
c)
- tabliczkowy (a
b
c)
- słupkowy (a
b < c)
2. Postać skupień Jest to wygląd zbiorowisk osobników krystalicznych lub form wytworzonych przez mieszaniny mineralne albo bezpostaciowe substancje mineralne: skupienia krystaliczne (pojedyncze kryształy- prakryształy, szczotki krystaliczne np. geody)) skupienia ziarniste -grubo -drobno -średnio -wielko (z ziaren mineralnych pozbawionych własnych zarysów krystalograficznych) skupienia naciekowe (wykwity, naskorupienia)powstają w wyniku odparowywania roztworów, konkrecje (luźno rozmieszczone w skałach kuliste lub bochenkowate skupienia substancji mineralnych)
3. Łupliwość Jest to zdolność minerałów do pękania pod wpływem uderzenia bądż nacisku na części ograniczone powierzchniami płaskimi. Łupliwość nie występuje u minerałów bezpostaciowych i u niektórych minerałów krystalicznych. Minerały mogą wykazywać łupliwość w jednym lub w kilku kierunkach. Kierunki te są w danym krysztale zawsze takie same, niezależnie od kierunku przyłożenia siły, np. uderzenia. W zależności od łatwości pękania minerału oraz stopnia prawidłowości powierzchni, łupliwość dzielimy na:
- doskonałą
- dokładną (bardzo dobrą)
- wyraźną
- niewyraźną (niedokładną, słabą)
4. Przełam Jest to właściwość minerału, polegająca na pękaniu pod wpływem naprężeń wzdłuż dowolnych, nieregularnych powierzchni. Opisując przełam bierze się pod uwagę kształt i charakter powierzchni przełamu: -ze względu na kształt powierzchni (równy, nierówny(np. muszlowy) -ze względu na charakter powierzchni (gładki, zadziorowaty, haczykowaty, ziemisty)
5. Twardość Jest to opór, jaki stawia on rysującemu go ostrzu. Twardość minerału okresla się, porównując ją z twardością minerałów wzorcowych tworzących tzw. skalę Mohsa, a uporządkowaną wg. wzrastającej twardości.
Twardość określamy badając minerał w stanie świeżym, nie zmienionym w wyniku późniejszych procesów, np. wietrzeniowych. Minerały zwietrzałe mają na ogół twardość niższą.
6. Barwa - minerały barwne, o niezmiennej, charakterystycznej barwie
- zabarwione, o barwie pochodzącej od domieszek innych substancji
- bezbarwne
7. Rysa To barwa sproszkowanego minerału. Za pomocą rysy można odróżnić minerały barwne od zabarwionych: minerały barwne mają rysę barwną, minerały zabarwione i bezbarwne mają rysę białą
8. Przezroczystość (przezroczyste, nieprzezroczyste, przeświecające)
9. Połysk
Jest to cecha powierzchni minerału (jego ścian bądź powierzchni powstałych po jego rozbiciu), określająca sposób w jaki odbija ona promienie świetlne. Wyróżnia się następujące rodzaje połysku:
- szklisty (zwyczajny)
- metaliczny
- tłusty
- perłowy
- jedwabisty
- diamentowy
Brak połysku określa się jako połysk matowy
10. Inne cechy: sprężystość (muskowit); magnetyzm(magnetyt), giętkość(gips), smak(halit), reakcje chemiczne(kalcyt)