PSYCHOLOGIA

Biologia nowego życia

I Przekaz genetyczny

gameta męska + gameta żeńska = zapłodnienie

( plemniki) (k. jajowa)

Gamety po 23

23 + 23 = 46 razem

Gen - kod dziedziczenia określonych cech. Każdy gen pełni określoną rolę . Odpowiadają min. za cechy fizyczne, określają zadatki np. inteligencje, mamy geny, które odpowiadają za kierunek, niektóre są czynne w okresie płodowym , a nieczynne po urodzeniu się dziecka. Każdy człowiek jest oryginalnym egzemplarzem. Każdy jest inny, ma inny temperament, charakter, posiada inne cechy fizyczne. Ta duża liczba genów, daje niesamowite możliwości łączenia się (zestawiania się) . Jest bardzo dużo możliwości. Jednak rezultat tej loterii może nie być korzystny dla dziecka. Mogą występować np. choroby, upośledzenia. Są to tzw zespoły z określeniem np. zespół fenyloketonurii , zespół Edwarda, zespół Downa itp.

II STADIA ROZWOJU PRENATALNEGO

a) stadium zarodkowe tzw. LISTKI ZARODKOWE

LISTKI ZARODKOWE

- ektoderma( zew) - tworzy układ nerwowy i naskórek

- endoderma ( wew) - tworzy organy wewnętrzne

- mezoderma- tworzy szkielet, tk. łączną, nabłonkową, mięśniową

To stadium trwa 2 tygodnie

b) stadium embrionalne

Twa 6 tygodni .

To czas organogenezy. Embrion narażony jest na zagrożenia z zewnątrz- czynniki teratogenne, promienie rentgenowskie, choroby matki, tytoń, alkohol, narkotyki itp. .

c) stadium płodowe

Narządy są wykańczane, przyrost wagi, zmieniają się proporcje ciała . Trwa 7 tygodni

d) poród - NARODZINY DZIECKA

To zderzenie się z czymś obcym. Poród to dla dziecka trauma. ( Dawid Boadella „ Przepływy życia” )

Są 4 przejścia do nowego świata :

1. PRZEJŚCIE SENSORYCZNE ( dziecko, jego mózg doświadczenia negatywne bodźce sensoryczne: hałas, zimno itp. )

2. PRZEJŚCIE KRĄŻENIOWE I NARODZINY ODDYCHANIA

3. PRZEJŚCIE GRAWITACYJNE (odczucie ciężaru, równowaga)

4. PRZEJŚCIE POKARMOWE

Strefy Rozwojowe:

• duża motoryka - ruchowa

• mała motoryka -

Procesy Poznawcze:

• sfera mowy

• sfera emocjonalna

• sfera społeczna

• sfera osobowości

SFERA RUCHOWA :

* duża motoryka (od góry do dołu) Najpierw trzymanie głowy, następnie przewrotki ( z brzuszka na plecy), siedzenie z podparciem , siedzi samodzielnie , przemieszczanie się za pomocą pełzania, raczkowanie Stanie chodzenie z podparciem , samodzielne chodzenie.

* mała motoryka ( ręce pod kontrolą wzroku) Od chwytania cała ręką, potem 4 palcami, następnie następnie dziecko zaczyna używać kciuka i palców, a około 9 miesiąca pojawia się ruch pesetowy ( palec wskazujący z kciukiem )

Te wszystkie czynności to tzw. PRAKSJE . Te praksje trzeba wyuczyć.

PROCESY POZNAWCZE - świat zewnętrzny, sprawne analizatory. Na podstawie działania różnych bodźców wytwarzają się wrażenia, dopiero z czasem rozpoznaje je pod wpływem wielokrotnych powtórzeń.

Dziecko traktuje rzeczy SYNKRETYCZNIE czyli łączy przedmioty z tłem, traktuje dany element jako całość.

Rozwój psychiczny w okresie niemowlęcym traktowany jest jako psycho- ruchowy. Jest bardzo uzależniony od kondycji ruchowej dziecka.

BRUNET LEZINE (skala)

• synkretyzm

• inteligencja sensoryczno-motoryczna

• reprezentacje umysłowe przedmiotu

• kształtuje się stałość przedmiotu

Dziecko manipulując przedmiotami odkrywa ich właściwości. (manipulacja na przedmiotach)

MOWA :

Neurony lustrzane- człowiek obserwuje ruchy innej osoby i potrafi je z łatwością powtórzyć, nie robiąc tego wcześniej, tylko obserwując. Te komórki umożliwiają naśladownictwo. Mózg człowieka przygotowany jest od początku do powtarzanie , odtwarzania, naśladowania. Czyli mózg człowieka jest przygotowany m.in. na odbieranie dźwięków i potrafi je naśladować oraz powtarzać.

Jedną z najważniejszych umiejętności człowieka jest mowa. Ten cenny dar umożliwia ludziom porozumienie się między sobą przy użyciu języka. Pierwszą informacją jest płacz. W 4, 5 miesiącu życia większość n niemowląt wydaje dźwięki , które przypominają ludzką mowę i jest to tzw gaworzenie. Ok. 12 miesiąca życia dziecko wypowiada pierwsze zrozumiałe dla rodziców słowa typu: mama, tata, dom. Do 18 miesiąca życia dziecko potrafi mówić pojedyncze wyrazy oraz tworzy proste zdania. W efekcie dziecko mające 3 lata już samo płynnie i poprawnie gramatycznie formułuje zdania. Należy jednak pamiętać, że każdego dziecka mowa rozwija się w innym tempie.

EMOCJE:

Dziecko czerpie je z otoczenia . Dziecko doświadcza emocje negatywne jak i pozytywne. Dziecko, które przebywa w obecności matki, która choruje np. na depresje, odbiera bodźce negatywne i staje się dzieckiem smutnym. Dziecko uczy się uśmiechania z twarzy matki. Małe dziecko może wyrazić już złość, gniew, może wykazać przywiązanie do matki, pozytywne emocje. Dziecko uczy się wyrażania emocji od innych.

W wieku przedszkolnym dziecko nie potrafi ukryć swoich uczuć. Widać je natychmiast w jego zachowaniu, gestach, w okrzykach i słowach. Wiele czynności ma tu charakter ekspresyjny. Dziecko pod wpływem czynników zewnętrznych wyraża swoje emocje, które informują otoczenie dziecka o danej potrzebie. Jednak wraz z wiekiem ekspresja przybiera coraz bardziej społeczne formy. Stają się mniej gwałtowne.

Niepokojące objawy :

-jeżeli dziecko nie potrafi utrzymać prosto głowy do 4 miesiąca życia

- jeżeli nie potrafi do 7 miesiąca życia przełożyć zabawki z ręki do ręki i głównie bawi się rękoma

- jeżeli do 9 miesiąca życia nie siedzi bez oparcia , nie dotyka dłońmi nawet kolan, nie wydaje żadnych dźwięków

- do 1 roku życia - nie utrzymuje się w pozycji stojącej, nie umie zrobić kilku kroków z pomocą, nie wykazuje zainteresowania światem zew. nie stara się naśladować gestów, nie potrafi pesetowo chwycić przedmiotu.

TRENING SOCJALIZACYJNY :

Celem jest, aby dziecko z istoty stało się istotą społeczną.

- trening karmienia

- trening toaletowy (czystości)

- trening kontroli reakcji gniewu

- trening kontroli reakcji seksualnych + karmienie np. matka najpierw powinna karmić często, a następnie stopniowo wydłużać czas podawania pokarmu (robić dłuższe odstępy między posiłkami)

OKRES PRENATALNY

Rozwój prenatalny dzieli się na trymestry, czyli na trzy równe odcinki czasowe, z których każdy obejmuje trzy miesiące.

Pierwszy trymestr:

* pierwszy miesiąc- to okres szybkich podziałów zapłodnionej komórki

Rozpoczyna się faza zarodkowa. Zarysowywują się okolice głowy, tworzą się oczy, zaczyna pracować serce, tworzy się układ nerwowy

* drugi miesiąc- to okres intensywnej organogenezy, czyli tworzenie się podstawowych narządów. Pojawiają się zawiązki dłoni, stóp, gruczołów rozrodczych. Tworzą się płuca, tkanka chrzęstna szkieletu, tkanka mięśniowa.

* trzeci miesiąc- rozpoczyna się płodowy okres życia. Dziecko staje się bardziej aktywne. Dziecko zaczyna przybierać na wadze i rośnie szybciej.

Drugi trymestr :

* czwarty miesiąc- przyrost długości i ciężaru. Mózg dynamicznie dojrzewa, a narządy wew. coraz częściej wykonują już wiele funkcji np. . Serce przepompowuje dziennie ok. 30 l. krwi. Pojawiają się spontaniczne próbne ruchy oddychania

* szósty miesiąc- proporcje ciała zbliżają się do tych, jakie będą przy urodzeniu, gałka oczna zaczyna się poruszać, reakcja na światło

Trzeci trymestr:

Intensywny rozwój tkanki tłuszczowej, zwiększa się powierzchnia kory mózgowej

* siódmy miesiąc - rosną włosy, paznokcie, pojawia się odruch ssania, kroczenia itd.

* ósmy miesiąc- skóra wygładza się i różowieje i dojrzewają narządy wew., zwłaszcza ukł. oddechowy

* dziewiąty miesiąc- dziecko 2 tyg przed urodzeniem przestaje rosnąć

Wyróżniamy trzy trymestry lub 2 stadia

1. zarodkowy

2. płodowy - od 9 tyg do narodzin

Prawie wszystkie wady wrodzone powstają w pierwszym trymestrze rozwoju, gdyż jest to okres intensywnej organogenezy, w którym wrażliwość na działanie szkodliwych czynników jest szczególna.

OKRES PONIEMOWLĘCY - 2-3 rok

Zadania rozwojowe okresu po niemowlęcego

• duża motoryka- dziecko chodzi, biega, wchodzi po schodach, pokonuje przeszkody oraz rozwija sprawności ruchowe, które można dziecko nauczyć i jest to : kopanie piłki, jazda na rowerze, pływanie, gimnastyka itp.

• mała motoryka- jedzenie ( samodzielne posługiwanie się sztućcami) zabawy klockami, puzzlami, rysowanie, lepienie z plasteliny, wycinanie, klejenie. To dalszy ciąg doskonalenia manipulacji ręki pod kontrolą wzroku

Stymulacja ( naturalna, codzienna, niezamierzona lub zaplanowana, zamierzona) + Naturalny rozwój dziecka.

Dziecko, żeby nauczyło się danej czynności musi być do tego zachęcane. Tutaj bierze udział MECHANIZM WARUNKOWANIA.INSTRUMENTALNEGO ( kary nagrody). Czyli należy stosować wzmocnienia , które będą zachęcać ukł. nerwowy do pracy. Dziecko, które ma 3 lata narysuje koło , zbuduje z klocków most.

Sfera emocjonalna

Dziecko reaguje emocjonalnie. Dziecko może się lękać bo np. zostaje samo w pokoju , w domu (samotność). Dziecko boi się ciemności, bólu. Te negatywne emocje paraliżują inne sfery emocjonalne dziecka. Wysokie napięcie przeszkadza dziecku. Dziecko za bardzo nie jest zdolne, żeby reagować tak teraz w danej sytuacji.

KRAJOBRAZ ISTOTNOŚCI

Dziecko nadaje znaczenie różnym zmianom, które w jego życiu się pojawiają. Te zmiany dotyczą relacji z innymi, ale też relacji z przedmiotami, z sytuacjami. I tym sytuacją dziecko nadaje pewne znaczenie emocjonalne. W ten sposób maluje krajobraz istotności. U dziecka które jest zdrowe te krajobrazy istotności są podobne. Dla większości dzieci ten świat jest ułożony. Ale dziecko, które ma uszkodzenia w mózgu, albo jego otoczenie jest patologiczne ten krajobraz istotności różni się np.. u autystycznego dziecka ten mózg jest przeciążony. Dzieci nie posiadają zaplecza poznawczego. Dziecko zachowuje się tak , jak zachowuje się jego otoczenie , w którym się wychowuje. Z czasem dziecko uczy się dostosowywać do środowiska społecznego np. do grupy rówieśniczej.

Myślenie

Wg. Piageta myślenie człowieka ma uwarunkowania genetyczne. Interesuje go to w jaki sposób uwewnętrznia się dojrzałość mózgu do otaczającego świata.

Adaptacja (przystosowanie)

Uważał że adaptacja poznawcza pełni funkcję przystosowawcze. Ta adaptacja składa się z dwóch procesów: asymilacji ( dotyczy struktur poznawczych i akomodacji)

ADAPTACJA = asymilacja (przyswajanie przyłączenie

akomodacja

jest równowaga

Te struktury poznawcze dojrzewają w wyniku tych dwóch procesów. Dziecko w pierwszym okresie niemowlęcym ma te struktury jeszcze nie dojrzałe. Noworodek otoczony jest wieloma informacjami, ale jest w stanie odebrać tylko niektóre z nich.

Akomodacja- modyfikacja struktur wewnętrznych

Asymilacja - przyłączenie, może być poszerzona

Fazy rozwoju myślenia

1.Od urodzenia do 2 lat.

Aktywność fazy sensomotorycznej początkowo to reakcje dziecka są bezwarunkowe. Będzie jakaś reakcja motoryczna i ruchowa , a bodźcem będzie bodziec sensomotoryczny. Świat dziecka powoli się odznacza. Zaczyna podejmować różne reakcje ruchowe ( chwyta, odwraca głowę ) I to są pierwsze schematy, czynności. Dziecko zaczyna postrzegać otaczające je schematy , czynności. Dziecko zaczyna postrzegać otaczające je elementy. Dzieje się to poza jego świadomością. Struktury poznawcze będą się zmieniać pod wpływem świata zewnętrznego, pod wpływem manipulacji. Te sekwencje ruchowe wg Piageta to są schematy ruchowe. Do dojrzewania struktur poznawczych, dziecko potrzebuje interreakcji z otoczeniem. Nie może znajdować się w próżni . Muszą następować zmiany, dziecko musi min. mieć kontakt z innymi ludźmi, przedmiotami. Nie jest to czas świadomych związków z przedmiotami, ludźmi.

2 Myślenie przedoperacyjne:

a) przedpojęciowy do 3,4 lat

Charakteryzuje się aktywnością symboliczną . Dziecko nie jest w stanie wyróżnić klas nadrzędnych do różnicowania. Bawi się w sposób symboliczny( np. miś pełni rolę dziecka, które karmi, przewija itd.) Dziecko naśladuje, uwewnętrznia czynności na niby. W tym okresie ujawnia się JA dziecka .

b) wyobrażeń przedoperacyjnych do 7 r. życia

OKRES PRZEDSZKOLNY

Zmiany w ukł. nerwowym:

1. Postępuje mienilizacja włókien nerwowych, szczególnie płatów czołowych. One w tym czasie dojrzewają

2. Wzrost liczby synaps

3. Wzrost synchronizacji (dopasowania się) aktywności w różnych obszarach mózgu oraz koordynacja miedzy płatami czołowymi a innymi częściami mózgu

Dzięki tym zmianom można spodziewać się następujących rezultatów

1. zdolność do kierowania uwagą

2. zdolność do tworzenia planów

3. zdolność do refleksji nad własnym zachowaniem

4. zdolność do rozwiązywania problemów logiczno- matematycznych

Duża motoryka: wzrost aktywności motorycznej : bieganie , skakanie, łyżwy rolki, taniec, pływanie , kopanie piłki itd. Dzieci są uzależnione od kultury, masmedii

Mała motoryka: ważne jest tutaj doskonalenie obsługi oraz wszystko to, co będzie służyć pisaniu : mazaki, kredki, pędzel, lepienie z plasteliny- to będzie usprawniać rękę w kierunku nauki pisania. To zależy od tego czy ukł. nerwowy się prawidłowo rozwija

PROCESY POZNAWCZE- czyli percepcja, pamięć, myślenie

Percepcja- spostrzeganie

Dziecko 3-letnie rozpoznaje koło, 4-5 letnie rozpoznaje kwadrat i może je narysować, 5-6 letnie radzi sobie w ten sam sposób z trójkątem. 3-4 letnie dziecko odróżnia pismo od innych znaków. Potrafi rozpoznawać melodie ( 40% dzieci 4- letnich , 70% dzieci 5- letnich ) Rozwijanie się słuch fonematyczny, który jest wstępem do czytania. Musi być ćwiczony np. ta-ta, ma-ma itp. (dziecko rozpoznaje sylaby) 6-7 rok, to początek zaprogramowania nauki czytania i pisania. Chodzi tu o czytanie analityczne. Natomiast czytanie globalne polega na tym, że dziecko rozpoznaje cały wyraz jak obrazek.

Czas

Najpierw dziecko orientuje się w bliskich mu związkach, czyli najpierw rozpoznaje dzień-noc, następnie pory roku, dni tygodnia, a na końcu potrafi posługiwać się zegarkiem.

Percepcja siebie.

Dziecko w wieku przedszkolnym odbiera siebie w sposób zewnętrzny. Patrzy na siebie jak na obiekt. Może porównać się z innym dzieckiem na podstawie wzrostu ,wyglądu, urody itd

Orientacja w przestrzeni:

Zależy od:

1. Koordynacji między zmysłami

2. Poczucia stałości obiektu

3. Rozwoju sprawności w zakresie małej i dużej motoryki, czyli zdolności lokomocyjnej i manipulacyjnej

4. Opanowanie nazw relacji przestrzennych ( dziecko musi się tego nauczyć)

Doświadczenie przestrzeni zależy od usytuowania tej przestrzeni .

PAMIĘĆ - pamięć krótkotrwała w wieku 6 lat - dziecko pamięta 6 cyfr (dziecko używa strategi powtarzania)

MYŚLENIE

Wg Piageta dziecko w wieku przedszkolnym jest w okresie myślenia operacyjnego. Egocentryzm myślenia polega na tym że dziecko może sądzić coś o rzeczywistości z własnego punktu widzenia.

W okresie przedszkolnym w ramach inteligencji praktycznej dziecko jest zdolne do naśladowania odroczonego.

Potrafi dokonać klasyfikacji

Np.

I poziom gatunkowy - OWOC

II poziom JABŁKO

III poziom ANTONÓWKA ( nazwa )

Teoria umysłu:

Kształtuje się wówczas, gdy w dziecku ukształtuje się jego JA ( dziecko siebie uświadamia) JAKI JA JESTEM ? Zaczyna się kształcić teoria umysłu.

Ta teoria umysłu u dziecka w wieku przedszkolnym wygląda następująco:

- umysł istnieje -odmienne traktowanie przedmiotów , ludzi

- umysł jest oddzielony od świata zew. i różni się od świata fizycznego

- w umysłach różnych ludzi są różne światy ( są inaczej prezentowane)

- umysł można zarówno fałszować jak i wzbogacać w sensie danych o rzeczywistości

Młodsze dzieci widzą świat płasko. Dzieci w wieku przedszkolnym widzą go bardziej przestrzennie.

Częste problemy psychiczne w wieku przedszkolnym.

• przedszkolne lęki, dziecko może przesadnie bać się o swoje ciało, mogą to być lęki nocne, które mogą wynikać z niezrozumienia sytuacji, które przeżył w ciągu minionego dnia.

• utrzymujące się napady złości, zachowań agresywnych. Mogą mieć charakter przeniesiony. Dziecko może zachowywać się agresywnie wobec rodzica, zwierząt, przedmiotów. Przenosi swoją agresje np. na rodzica. Zachowania dziecka mogą mieć charakter komunikacyjny i wtedy ta autoagresja będzie mininarzędziem. Jednak wszelkie zachowania się dziecka wymagają indywidualnej interpretacji

• nieprawidłowy lub opóźniony rozwój mowy, które mogą być spowodowane np. uszkodzeniami aparatu mowy.

Mamy 2 kody językowe:

1. ograniczony

2. rozwinięty, uniwersalny

Każdy z nas rozpoczyna od kodu ograniczonego. To jest kod, który nabywamy w środowisku rodzinnym. Może zdarzyć się tak, że w przedszkolu dzieci mogą posiadać ten kod rozwinięty bardziej lub mniej. Kod uniwersalny wymaga już pewnych starań, wysiłku. Kod rozwinięty potrzebny jest do wyjaśniania różnych przyczyn.

• nadmierne zainteresowanie seksualne- masturbacja

Trening reakcji seksualnych musi być pod kontrolą. Jest prowadzony w takim kierunku, aby dziecko nie przejawiało reakcji seksualnych. Dla rodziców taka sytuacja jest czymś ….

Dziecko dostarcza sobie w ten sposób dodatkowych bodźców. Najczęściej dziecko masturbuje się, gdy czuje się osamotnione ( zastawione jest samo ), lub gdy znajduje się w placówkach wychowawczych.

Inscenizacja aktu seksualnego albo w telewizji, albo bezpośrednio, ma na celu zwrócenia na siebie uwagi. Dziecko może być wykorzystywane seksualnie.(inscenizuje czyli mówi)

• nadmierna zależność od matki, złe relacje z rówieśnikami. Nadopiekuńczość. Syndrom przedłużonego urlopu macierzyńskiego. Dziecko ma opóźnienia w czynnościach samoobsługi, wycofuje się, nie potrafi nawiązać kontaktu z dziećmi.

• przedkładanie fantazji nad kontakt z realnym otoczeniem

Dziecko ma rozbudowaną fantazję. Może mieć towarzysza, którego wprowadza w świat realny.

Trzeba bronić JA dziecka, własnej osobowości. Dziecko może posługiwać się mechanizmami obronnymi:

- regresja ( cofanie się, może stać się dzieckiem młodszym)

- projekcja ( ktoś inny jest źródłem zagrożenia)

- fantazja (fantazjowanie) Znajdują się tam treści na temat dziecka, są uzupełnieniem

SUMIENIE

W wieku przedszkolnym u dziecka pojawia się (kształci się) sumienie. Znajdują się tam przeświadczenia co jest dobre, a co złe. Pojawia się poczucie winy, dziecko może mieć wyrzuty sumienia.

OKRES WCZESNOSZKOLNY

Dziecko ma już uspokojone emocje. Wywodzi się to z 2 osiągnięć rozwojowych:

1. Ma za sobą już tzw. konflikt-edypalny, utożsamia się z rodziną. Dziewczynki wkraczają w świat kobiet, a chłopcy w świat mężczyzn. Tworzą się grupy homogeniczne (jednopłciowe). Baza przynależności do grupy.

2. Jest to okres latencji psychoseksualnej (uśpienia). Dzieci tracą zainteresowanie płcią przeciwną.

Emocje są uspokojone i dziecko jest przygotowane do życia w świecie zew. pojawia się osoba znacząca, którą jest np. nauczyciel, oraz gr. rówieśnicze oraz program nauczania, który trzeba opanować.

U dziecka zaczyna kształtować się dyscyplina wewnętrzna. Dziecko zaczyna odpowiadać za siebie. Dziecko spędza część czasu poza okiem dorosłym. Ma swoje sprawy, które nie są znane dorosłym. Ta wew. dyscyplina pozwala mu kierować własnymi sprawami. Dyscyplina wew. jest następstwem dyscypliny zew. poprzedniego okresu. W poprzednim okresie rodzic wprowadza pewne zasady, które prowadzą do kształtowania dyscypliny wewnętrznej. W sytuacji, gdy ta dyscyplina zew. jest przypadkowa to utrudnia dziecku wdrażanie tej dyscypliny wew. W konsekwencji dziecko może bać się swojego nauczyciela, może mieć problemy z dyscypliną. Rodzice powodują że dziecko nie może realizować nauki szkolnej np. nie posyłają dziecko do szkoły, mogą wykorzystywać dziecko by zajęło się młodszym rodzeństwem. Nie pozwalają temu dziecku w tej szkole zaistnieć. Dziecko w konsekwencji ma problemy w szkole na skutek problemów rodziców.

To czas intensywnego formowania się obrazu siebie.

MYŚLENIE

To wg Piageta faza myślenia konkretnego ( 7-11 r. życia ). To umysłowe czynności i one są operacjami konkretnymi. Dziecko stopniowo osiąga zgodne ( uzgodnione ) informację. Dziecko na poziomie operacji konkretnej ma zbudować bazę. Łączą różne informacje w systemy, w tzw. zbiory np. świat ożywiony, budowanie pewnej hierarchii. Dziecko zdolne jest do tego , aby przyjąć pojęcia, które będą opisywać świat ożywiony. Również zjawiska świata zew. są tutaj wprowadzane. Faza operacji konkretnych generują myślenie na bazie konkretów. Dziecko manipuluje w zmysłach, ale konkretnymi przedmiotami. Budowanie systemu myślowego jest powiązane z doświadczeniem konkretnym. Myślenie wyraża się bardziej w opisie. Bardziej opisuje, niż wyjaśnia. Myślenie staje się mniej egocentryczne. Wraz z decentracją ( odchodzeniem od przywiązania) przychodzi pojęcie zasad stałości. Zasady stałości będą dotyczyć :

- masy ( od 7-8 r. życia )

- zasada ciężaru ( 9-10 r. życia)

Dziecko posiada zasadę całości masy, ciężaru, wielkości, objętości. Może prowadzić obserwacje odwracalne (dodawanie, odejmowanie)

Piaget zajmowała się tez rozwojem sfery moralnej. Uważał, że jest zależna od rozwoju sfery myślenia. Występuje tutaj tzw. konwencjonalizm moralny. Oznacza to, że źródłem satysfakcji jest fakt postępowania zgodnego z ogólnymi uznawanymi normami. Bardzo ważnym nadawcą norm jest grupa rówieśnicza. To ona określa co to znaczy dobrze postępować. Ta konwencja jest ustanowiona przez grupy rówieśnicze. Dziecko jest już w pełni wyposażone. Jest już do tego wszystkiego przygotowane. Jest to czas kształtowania dziecka oraz samokształcenia. Dziecko dobrze się czuje kiedy ma swoje życie, w sensie tego co się wydarzy poukładane. Dziecko lepiej do tych zmian przygotować mimo że potrafi już samo przewidywać. To czas, żeby układać różne informacje o otoczeniu i o samym sobie.

Dziecko wychodząc ze środowiska rodzinnego było w niezmiennym otoczeniu. To otoczenie było dla niego znane, przewidywalne ( rodzina, grupa rówieśnicza). Dziecko kończąc wiek przedszkolny uzyskuje pewna stałość . To przejście do nowego otoczenia będzie się wiązało ze zderzeniem się z innym światem. Będzie dowiadywać się o sobie samym

Definicja obrazu siebie :

Jest to świadomość własnego istnienia i funkcjonowania, podmioty, zbiór doświadczeń uznanych za swoje, to co można powiedzieć o sobie kiedy mówi się „JA”, „ MNIE”

Prawidłowości funkcjonowania obrazu siebie zdaje się być takie że wyuczone we wczesnym dzieciństwie strategie działania staramy się powtarzać w późniejszym życiu na innym materiale życiowym.

Źródła informacji formujących obraz samego siebie:

• informacje płynące z własnego ciała . Te informacje będą dotyczyć sprawczości czy mogę mieć zaufanie do własnego ciała? Czy to ciało jest atrakcyjne? Swój stosunek do własnego ciała. To ciało podlega zmianie wartościowania ( starzenia się )

• informacje płynące od innych

Dziecko zaczyna porównywać. Dotyczy to spraw powierzchownych. Dziecko zaczyna się sobą interesować, porównuje się do innych. Wynik porównania , porównują z innymi ( znajdują swoją precyzję w grupie). Im bardziej dziecko jest uznawane w grupie, tym korzystniejszy jest obraz samego siebie.

OKRES DORASTANIA ( ADOLESCENCJA )

Formowanie się tożsamości przez wyraźne kryzysy.

Dojrzewanie:

To proces biologiczny, który ma swój początek i koniec.

Dorastanie:

Aspekt społeczny, to proces dorastania do roli dorosłego. To czas wyznaczony kulturowo i indywidualnie.

1. Dzieciństwo

2. Dorastanie

3. Dorosłość

ZMIANY W OKRESIE DORASTANIA

Dojrzewanie to kryzys rozwojowy, ponieważ narusza dotychczasową równowagę homeostazy biologicznej, zmienia się udział hormonów i reagowanie emocjonalne na różne sytuacje ( prowadzi to do ostatniej fazy myślenia formalnego).

OPERACJE FORMALNE

Od 11,12 r. ż. do 15 r. CECH TEJ FAZY:

• W pełni odwracalne operacje myślowe, na przedmioty i zdarzenia, które nie muszą istnieć ponieważ mogą być wyobrażone lub wymyślone, mogą występować działanie na wytworach myślenia.

• Myślenie abstrakcyjne, hipotetyczne, dedukcja ( od ogółu do szczegółu )

• Czynności umysłowe można przerwać, odwrócić, operacje te są niezamknięte, wkracza tu LOGIKA ZDAŃ

ZMIANY W ODRĘBIE CIAŁA

• Pojawienie się drugorzędnych cech płciowych, narusza to dotychczasową cielesność i powoduje zmianę obrazu siebie

• Cechy obrazu samego siebie ulegają zmianie ( zmienia się samoocena, stabilność obraza samego siebie)

• Pojawiają się zaburzenia obrazu ciała ( DYSMORFOFOBIA ) dotyczy większości dojrzewających, a u części wymaga leczenia (forma kliniczna) FOBIA- LĘK, MORFO- COŚ ZEWNĘTRZNEGO, DYS- ROZPAD.

• Lęk przed tym co się okaże po zmianie obecnego wyglądu na inny, nowy; lęk jak to nowe ciało będzie wyglądać; lęk ten jest gatunkowy, zawiązany z późniejsza prokreacja i atrakcyjnością seksualną gatunkową

• Jest traktowana jako forma depresji ( dysmorfofobia nasilona ) u pewnej liczby młodzieży dorastającej

• Źródła dysmorfofobi, przyczyny:

• Natury uczuciowej (dzieci rodziców, którzy ich nie kochają, nieakceptują, są źle kochane, niechciane) rodzic w tym okresie często dziecka unika, nie wspiera, odpycha je (patologia) dziecko wówczas czuje się niekochane, odrzucone, zaniedbane i popada w depresje, staje się wyciszone i zamknięte w sobie

• Współczesne środowisko społeczne- dotyczy głownie dziewczyn ( moda, wizja wyidealizowanych ciał, sztucznie komponowanych, ukazywanych przez mass-media ); obrazy te są traktowane bardzo poważnie, dziewczyny chcą za wszelką cenę dążyć do ideału, co często jest nieosiągalne

Zmiany i czynniki zwłaszcza w połączeniu i dużym nasileniu są bardzo niebezpieczne. Trudniej działają na młodzież kochaną i akceptowaną, gdyż ma ona duże wsparcie w najbliższych.

Dużym problemem dla psychologa jest, gdy u takiej młodej zmieniającej się osoby, pojawiają się duże wady cielesne lub już wcześniej nabyte, wrodzone ( Np. zajęcza warga )Depresja ta będzie bowiem dotykać różnych obszarów funkcjonowania ( negatywne myślenie o własnej osobie, życiu, motywacji ): osoba taka nie będzie się narażać na zderzenie z lustrem innych, zmieni się jej nastrój (dominować będą emocje negatywne, problemy z brakiem snu i apetytem lub przeciwność senność i wzmożony apetyt). W takim przypadku należy zastosować psychoterapię, leczenie antydepresyjne; również z osobami o zdeformowanym ciele by wiedziały , że ciało nie stanowi istoty człowieka ( w głębokich dolegliwościach tj. duże uszkodzenia, deformacja ciała można zastosować leczenie operacyjne- operacje plastyczne )

Gdy problem ten dotyczy osób o przeciętnym ciele to psychoterapia powinna iść w kierunku oswojenia z ciałem, jego akceptacji i mniejszej koncentracji na nim.

PROBLEMY ZWIĄZANE Z RELACJĄ Z OTOCZENIEM

KONFLIKT: zależność kontra niezależność

Dorastający ma potrzebę niezależności i chęci samodzielnie podejmowania decyzji. Konflikt polega na dążeniu do samodzielności, a jednocześnie do szukania pomocy, wsparcia emocjonalnego, jak i finansowego czyli pewnej zależności od innych. Dziecko trwając w tym konflikcie pokazuje bunt, krytyczną ocenę rodziców, jest aroganckie. Jest to czas walki między dwiema tendencjami, jest to o tyle trudny do rozwiązania problem, gdy pokrywa się on np. ze zmianami u matki ( menopauza) wówczas ma ona mniej cierpliwości, co wzmaga napiętą atmosferę w domu rodzinnym. Dziecko może czuć, ze nie ma zrozumienia i wówczas poddaje się wpływa rówieśników ( często negatywnym ). To oni stają się obiektem odniesienia, wśród nich bada swój rozwój , zmianę ( przyjaciel, ten, ta, oni ). Grupy te mają podobne potrzeby, pasje, przekonania. Gdy gr ta jest nieakceptowana przez środowisko, rodzinne dziecko odetnie się od „innych” wrogo nastawionych według niego ( subkultury ) Wizerunkiem będzie podkreślał przynależność i odrębność od innych oraz swoja niezależność .Grupy te są niezawodowe, sformalizowane ( subkultury ) Można je podzielić na korzystne i niekorzystne. Jest to czas gdzie dziecko próbuje wszystkiego (alkohol, narkotyki, sex ), część osób próbuje i przestaje inne popadają w nałóg w tym kryzysie osobowościowym.

RELACJE OSOBY DOTRASTAJĄCEJ Z SAMYM SOBĄ

KSZTAŁTOWANIE NOWEJ TORZSAMOŚCI

MORATORIUM prześlę jutro jak przepisze…:*

WCZESNA DOROSŁOSĆ (20,21 do 35,40) druga część wykładu

DOROSŁOSĆ- faza życia, do której człow. wkracza po gwałtownych zmianach rozwojowych. Dorosłość wyraża się w :

• Zdolności do prokreacji

• Podejmowaniu nowych ról społecznych ( założenie rodziny, aktywność zawodowa, autonomiczne kierowanie swoim życiem)

Zmiany we wczesnej Dor. Są zróżnicowane indywidualnie w znacznym stopniu , ponieważ nie są wyznaczone programem rozwoju ontogenetycznego i nie są ściśle związane z wiekiem.

Społeczeństwa mają własne „ zegary społeczne”, w których są formowane oczekiwania dla młodych ludzi, kiedy powinni realizować zad. wczesnej dorosłości.

ZADANIA WCZESNEJ DOROSŁOŚCI :

• Wybór małżonka

• Uczenie się współżycia z innymi

• Założenie własnej rodziny

• Wychowanie dzieci

• Prowadzenie domu

• Rozpoczęcie pracy zawodowej lub jej wznowienie

• Znalezienie pokrewnej gr. zawodowej

FAZA MYŚLENIA POSTFORMALNEGO

Polega na tym ,że zdrowy mózg wyposażony jest w możliwość myślenie FORMALNEGO. W fazie postformalnej nie ma już istotnych zmian w myśleniu. W zależności od myślenia człowieka zwiększa się jego wiedza, co związane jest z doświadczeniem ( jego zdobywaniem rozszerzaniem) w odrębie danej dziedziny. Te doświadczenie mogą być dostosowane do zmieniającego się świata ( odpowiadają procesom akomodacyjnym). Jest to myślenie dialektyczne, zorientowane zna radzenie sobie ze zmianami. Pewna teza wywołuje antyteze i w wyniku refleksji dochodzi do syntezy.

Rozwój „JA” idzie w kierunku autonomii, którą można uzyskać dużo później (wtedy gdy człowiek pozbędzie się dotychczasowych zobowiązań i znajdzie czas dla siebie ).

---