1. Czucie bólu

1. bodziec bólowy - recepcja bólu

2. przewodzenie bólu do wyższych pięter układu nerwowego

3. rozpoznanie bólu - percepcja

2. Bodziec bólowy wg Sherringtona - czynnik, który powoduje uszkodzenie tkanki lub zagraża jej uszkodzeniem (mechaniczny, termiczny, elektryczny, chemiczny, zapalny)

3. Percepcja bólu - bodziec jest odbierany w korze mózgowej, a jego percepcja wiąże się ze świadomością

4. Reakcja na ból:

1. psychiczna - zależna od cech osobowości człowieka; bodziec nieznany wywołuje silną reakcję, gdyż towarzyszy mu niepewność, poczucie braku kontroli;

2. ruchowa - odruchy obronne; skurcz mięśni w okolicy zadziałania bodźca; towarzyszy mu zewnętrzne wyrażanie emocji (mimika, zaciskanie rąk itd.)

3. wegetatywna - podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, potliwość, przekrwienie, rozszerzenie źrenic;

4. humoralna - wzrost poziomu adrenaliny we krwi, wydzielanie enfekainy

5. Wrażliwość na ból (od wartości progowej do wytrzymałości na ból):

1. wiek (optymalna 10-30 rż, <10-30< podwyższenie progu bólowego

2. płeć (u kobiet większa wytrzymałość)

3. rasa (biali - większa wytrzymałość)

4. psychika ( przy stresie, zaburzeniach nerwicowych - większa wrażliwość, obniżona wytrzymałość)

5. temperatura ciała (ochłodzenie - obniżony próg bólu)

6. Psychologiczne aspekty bólu - rola wcześniejszych doświadczeń życiowych w zakresie bólu; oczekiwanie na ból i koncentrowanie się na nim zwiększa przeżycia bólowe; gniew - zwiększa wytrzymałość na ból; ekstrawersja - wyższa tolerancja bólu

7. Ból psychogenny (brak podłoża organicznego)

1. mięśniowy - przykurcze, niedokrwienia; głównie bóle głowy, karku, barku, klatki piersiowej; jako oznaka depresji i nerwicy

2. uogólniony - może występować w nerwicy histerycznej („wszystko boli”)

3. nawarstwiony - nakładający się na chorobę organiczną i już istniejący ból; jako objaw depresji, psychozy, hipochondrii, histerii (np. u mężów rodzących kobiet)

4. cechy:

1. wywołany często wrogością, poczuciem winy, frustracją

2. występuje wyłącznie w dzień

3. może wiązać się z oziębłością płciową

4. oporny na działanie leków

5. im bliżej głowy, tym częstszy i intensywniejszy

8. Leczenie bólu

1. farmakoterapia

2. fizykoterapia

3. akupunktura

4. psychoterapia

5. chirurgia

6. narkoza i znieczulenia

---