TEZA 81
a) Zawieszenie władzy rodzicielskiej
W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, sąd może orzec jej zawieszenie. Zawieszenie następuje zazwyczaj z przyczyn niezawinionych przez rodziców, np. na czas choroby, której ustąpienie można przewidzieć, konieczny pobyt poza miejscem stałego zamieszkania w ważnych sprawach osobistych (także zarobkowych). Zawieszenie nie powoduje ustania władzy rodzicielskiej, lecz tylko wstrzymuje jej wykonywanie. Zawieszenie będzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie.
b) Wspieranie rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Wspieranie rodziny, przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.
Obowiązek wspierania rodziny oraz organizacji pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej.
Współpracują one ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.
Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości.
Rodzina może otrzymać wsparcie przez działania:
- instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny
- placówek wsparcia dziennego
- rodzin wspierających
Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie pracy z rodziną oraz pomocy w opiece i wychowaniu dziecka. Jest prowadzone za zgodą rodziny i z jej aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego.
Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych wójt
zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:
analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie
wzmocnieniu roli i funkcji rodziny
rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny
podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny
pomocy w integracji rodziny
przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny
dążeniu do reintegracji rodziny
c) Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej wynosi 80,00 zł miesięcznie. Dodatek przysługuje na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka.
TEZA 82
a) Pozbawienie władzy rodzicielskiej
Jest to najsurowszy sposób ingerencji sądu opiekuńczego w strefę sprawowania władzy rodzicielskiej, który stosuje się dopiero wtedy, gdy bezskuteczne okazały się inne, łagodniejsze sposoby ingerencji albo gdy ich zastosowanie byłoby w danej sytuacji bezcelowe.
Jego przyczyny mogą być dwojakie:
trwałe przeszkody uniemożliwiają rodzicom wykonywanie tej władzy - dziecko jest pozbawione pieczy rodzicielskiej, niezależnie od winy rodziców, np. długotrwała choroba nierokująca poprawy zdrowia, wyjazd na stałe za granicę, odbywanie kary długoletniego pozbawienia wolności itd.
nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej - nadużycie tej władzy ze szkodą dla dziecka bądź rażące zaniedbanie przez rodziców ich obowiązków; nadużycie najczęściej polega na nakłanianiu dziecka do niemoralnego życia i czerpaniu przez rodziców z niego korzyści (np. z prostytucji, kradzieży, żebractwa), porzucenie dziecka, uporczywe uchylanie się od jego alimentacji, stosowanie kar cielesnych zagrażających zdrowiu dziecka itd.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem, jeżeli mimo udzielonej pomocy, nie ustały przyczyny umieszczenia małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej bądź powierzenia tymczasowo pełnienia funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń.
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.
b) System pieczy zastępczej w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.
Obowiązek wspierania rodziny i organizacji pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu
terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Współpracują one ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.
Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości.
Jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej:
jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego wykonujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
placówki wsparcia dziennego
organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej
placówki opiekuńczo-wychowawcze
regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne
interwencyjne ośrodki preadopcyjne
ośrodki adopcyjne
podmioty, którym zlecono realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
c) Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka) albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony) na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:
1) do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności
2) powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się
orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności
Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:
1) 60,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia
2) 80,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku
życia
TEZA 83
a) Tzw. pozytywna ingerencja sądu w wykonywanie władzy rodzicielskiej
Rodzice mogą sami żądać pomocy od sądu i innych organów władzy publicznej, jeżeli wymaga tego bieżąca sytuacja rodziny. Zanim bowiem zastosuje się sankcje ograniczające lub nawet pozbawiające rodziców wykonywania władzy rodzicielskiej, należy podjąć wysiłki w celu wsparcia rodziców dla przezwyciężenia trudności w wykonywaniu zadań rodzicielskich. Każde z rodziców może zwrócić się do sądu opiekuńczego o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, a także zwrócić się do sądu opiekuńczego lub innego właściwego organu władzy publicznej o zapewnienie dziecku pieczy zastępczej. Zarówno sąd opiekuńczy, jak i organ władzy publicznej, powinien zawiadomić jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej o potrzebie udzielenia rodzinie pomocy, a jednostka ta jest obowiązana zawiadomić sąd o rodzajach udzielonej pomocy i jej rezultatach.
b) Prawa dziecka w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Prawa dziecka do:
1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności
wychowywania dziecka poza rodziną — do opieki
i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka
2) powrotu do rodziny
3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami,
z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał
takich kontaktów
4) stabilnego środowiska wychowawczego
5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku
6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia
7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją
w życie dziecka
8) informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go
dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości
9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem
10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej
11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia
c) Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego.
Dodatek przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie
przedszkolne. Dodatek przysługuje raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo
rocznego przygotowania przedszkolnego, w wysokości 100,00 zł na dziecko. Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
TEZA 84
a) Tzw. negatywna ingerencja sądu w wykonywanie władzy rodzicielskiej
Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia.
Sąd opiekuńczy może w szczególności:
zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń
określić jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun
poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego
skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi
zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych w zakresie niezbędnych szkoleń; w tych przypadkach sąd opiekuńczy zawiadamia o wydaniu orzeczenia właściwą jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, która udziela rodzinie małoletniego odpowiedniej pomocy i składa sądowi opiekuńczemu w terminach określonych przez ten sąd, sprawozdania dotyczące sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w tym prowadzonej współpracy z rodziną, a także współpracuje z kuratorem sądowym
Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego, ustanowionemu w tym celu kuratorowi. Ingerując w sprawowanie władzy rodzicielskiej, sąd powinien stosować środki łagodniejsze przed surowszymi, chyba że w danym przypadku konieczne jest bardziej zdecydowane działanie.
b) Podmiotowość rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
c) Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się:
1) w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej lub gimnazjum w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności
- w wysokości 90 zł miesięcznie na dziecko
2) w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej - w wysokości 50 zł miesięcznie na dziecko
Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
TEZA 85
a) Tzw. neutralna ingerencja sądu w wykonywanie władzy rodzicielskiej
b) Formy wspierania rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:
1) konsultacji i poradnictwa specjalistycznego
2) terapii i mediacji
3) usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych
4) pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego
5) organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub
„grupami samopomocowymi”
Obowiązek wspierania rodziny oraz organizacji pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej.
Współpracują one ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.
c) Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
Dodatek z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje:
matce lub ojcu
opiekunowi prawnemu dziecka
opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka
Dodatek przysługuje jednorazowo, w wysokości 1 000,00 zł.
W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko. Dodatek przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną. Przepisów tych nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób, które przysposobiły dziecko.
TEZA 86
a) Przywrócenie władzy rodzicielskiej
W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić. Natomiast gdy ustanie przyczyna zawieszenia władzy rodzicielskiej, sąd nie przywraca tej władzy, lecz tylko uchyla zawieszenie.
b) Praca z rodziną w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Pracę z rodziną organizuje gmina lub podmiot, któremu gmina zleciła realizację tego zadania. Gdy wyznaczonym przez gminę podmiotem jest ośrodek pomocy społecznej, w ośrodku można utworzyć zespół do spraw asysty rodzinnej.
Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:
1) konsultacji i poradnictwa specjalistycznego
2) terapii i mediacji
3) usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych
4) pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego
5) organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub „grupami samopomocowymi”
Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.
W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, a następnie wnioskuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny.
Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym
przez rodzinę. Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 20.
c) Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje
się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
3) osobie, która ukończyła 75 lat
4) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 153,00 zł miesięcznie.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Osobom, o których mowa w punkcie 2 i 3 (osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osoba, która ukończyła 75 lat) zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje,jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tych osób, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
TEZA 87
a) Piecza zastępcza w normach KRO
Piecza zastępcza zastępuje pieczę sprawowaną przez rodziców przez niezbędny czas, jest środkiem zaradczym w razie braku należytej pieczy rodzicielskiej oraz może być sposobem ograniczenia władzy rodzicielskiej. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno nastąpić po wyczerpaniu wszelkich form pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (asystent rodziny, placówka wsparcia dziennego, rodzina wspierająca i inne), chyba, że dobro dziecka wymaga zapewnienia mu niezwłocznie pieczy zastępczej. Dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.
Osoby sprawujące pieczę:
małżonkowie albo osoba niepozostająca w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka
małżonkowie albo osoba niepozostająca w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, jeżeli osoby te zostały wpisane do rejestru osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka albo pełnią już funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka
małżonkowie albo osoba niepozostająca w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, niespełniający warunku niezbędnych szkoleń, dotyczących rodzin zastępczych (tymczasowo, nie dłużej niż na 6 miesięcy, jeżeli jest to uzasadnione dobrem dziecka)
Piecza zastępcza nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, jest powierzana przede wszystkim rodzinie zastępczej zawodowej.
Sąd umieszcza dziecko w instytucjonalnej pieczy zastępczej jeżeli brak jest możliwości umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej lub z innych ważnych względów nie jest to zasadne. W miarę możliwości sąd umieszcza dziecko w pieczy zastępczej na terenie powiatu miejsca zamieszkania dziecka.
Rodzeństwo powinno być umieszczone w tej samej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, chyba że byłoby to sprzeczne z dobrem dziecka.
Jeżeli sąd opiekuńczy nie postanowił inaczej, obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem, umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym. Pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka.
b) Zadania asystenta rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Asystentem rodziny może być osoba, która posiada:
1) wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub
2) wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami
podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub
3) wykształcenie średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także udokumentuje co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną
ORAZ
1) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona
2) wypełnia obowiązek alimentacyjny — w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego
3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Asystent rodziny jest obowiązany do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji w zakresie
pracy z dziećmi lub rodziną, w szczególności przez udział w szkoleniach oraz samokształcenie.
W przypadku wszczęcia przeciwko asystentowi rodziny postępowania karnego o umyślne
przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, zawiesza się go w pełnieniu obowiązków do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W okresie zawieszenia, asystent rodziny otrzymuje połowę przysługującego mu wynagrodzenia. W przypadku umorzenia postępowania karnego
albo wydania wyroku uniewinniającego asystentowi rodziny wypłaca się pozostałą część wynagrodzenia; nie dotyczy to warunkowego umorzenia postępowania karnego.
Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym
przez rodzinę.
Do zadań asystenta rodziny należy w szczególności:
1) opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym
2) opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej
3) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego
4) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych
5) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych
6) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi
7) wspieranie aktywności społecznej rodzin
8) motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych
9) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej
10) motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych
11) udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych
12) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin
13) prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci
14) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną
15) dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku
16) monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną
17) sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach
18) współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny
19) współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.
Asystent rodziny, w związku z wykonywaniem swoich zadań, ma prawo do:
- wglądu do dokumentów zawierających dane osobowe członków rodziny, niezbędne do prowadzenia pracy z rodziną
- występowania do właściwych organów władzy publicznej, organizacji oraz instytucji o udzielenie informacji, w tym zawierających dane osobowe, niezbędnych do udzielenia pomocy rodzinie
- przedstawiania właściwym organom władzy publicznej, organizacjom oraz instytucjom ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw rodzin
c) Świadczenie pielęgnacyjne w świetle art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej PRZYSŁUGUJE:
1) matce albo ojcu
2) opiekunowi faktycznemu dziecka
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną (w rozumieniu ustawy z dnia
9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej)
4) innym osobom, na których (zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego
1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy) ciąży obowiązek alimentacyjny, z
wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym
stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze
wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji
Osobom, o których mowa w pkt 4 (innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny), innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są ŁĄCZNIE następujące warunki:
1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
3) nie ma opiekuna faktycznego dziecka, osoby będącej rodziną zastępczą spokrewnioną lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 620,00 zł miesięcznie.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe
wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień. Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Świadczenie pielęgnacyjne NIE PRZYSŁUGUJE, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
- ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci
małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i
innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego
- ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego
2) osoba wymagająca opieki:
- pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje
się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury
4) członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
TEZA 88
a) Kontakty rodziców z dzieckiem
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
W przeciętnych, życzliwych dziecku stosunkach rodzinnych, rodzice sami ustalają sposób utrzymywania z nim kontaktów przez rodzica nieprzebywającego stale z dzieckiem, a także gdy pieczę nad dzieckiem sprawuje opiekun lub gdy zostało umieszczone w pieczy zastępczej. W braku porozumienia, sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy. Interwencja tego sądu jest potrzebna także w przypadku obawy, że kontakty rodziców z dzieckiem zagrażają jego dobru.
Typowe sposoby zaradcze, wskazane w KRO:
zakaz spotykania się z dzieckiem
zakaz zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu
zezwolenie na spotykanie się z dzieckiem w obecności innej osoby - drugiego z rodziców, opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd
ograniczenie kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość
zakaz porozumiewania się na odległość
Jeżeli utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża dobru dziecka lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania. Sąd ma także kompetencję do skierowania rodziców do placówki lub specjalisty, zajmującego się terapią rodzinną i do wskazania sposobu kontroli wykonania tego zarządzenia. Sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.
Rodzice tracą uprawnienie do kontaktów z dzieckiem w wypadku wyrażenia zgody na tzw. adopcję anonimową (przysposobienie całkowite). Polega ono między innymi na tym, że rodzice wyrażają zgodę na przysposobienie dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego (zgoda blankietowa). Utrzymywanie przez tych rodziców kontaktów z dzieckiem, mogłoby spowodować poznanie osoby, które przysposobiły ich dziecko, co byłoby sprzeczne z koncepcją przysposobienia na podstawie tzw. blankietowej zgody rodziców.
Przepisy dotyczące wzajemnych kontaktów rodziców z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej (np. pasierba, ojczyma, macochy) a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.
b) Asysta rodzinna w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, a następnie wnioskuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej
o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny.
Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym
przez rodzinę. Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 20. Asystent rodziny, wykonując czynności w ramach swoich obowiązków, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Praca asystenta rodziny nie może być łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego. Asystent rodziny nie może prowadzić postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez gminę.
Do zadań asystenta rodziny należy w szczególności:
1) opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym
2) opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej
3) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego
4) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych
5) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych
6) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi
7) wspieranie aktywności społecznej rodzin
8) motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych
9) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej
10) motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych
11) udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych
12) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin
13) prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci
14) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną
15) dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku
16) monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną
17) sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach
18) współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny
19) współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.
Asystent rodziny, w związku z wykonywaniem swoich zadań, ma prawo do:
- wglądu do dokumentów zawierających dane osobowe członków rodziny, niezbędne do prowadzenia pracy z rodziną
- występowania do właściwych organów władzy publicznej, organizacji oraz instytucji o udzielenie informacji, w tym zawierających dane osobowe, niezbędnych do udzielenia pomocy rodzinie
- przedstawiania właściwym organom władzy publicznej, organizacjom oraz instytucjom ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw rodzin
c) Poddanie się leczeniu odwykowemu przez osobę uzależnioną od alkoholu
Poddanie się leczeniu odwykowemu jest DOBROWOLNE. Wyjątki od tej zasady
określa ustawa. Od osób uzależnionych od alkoholu nie pobiera się opłat za świadczenia w zakresie leczenia odwykowego. Członkowie rodziny osoby uzależnionej od alkoholu, dotknięci następstwami nadużywania alkoholu przez osobę uzależnioną, uzyskują świadczenia zdrowotne w zakresie terapii i rehabilitacji współuzależnienia oraz profilaktyki. Za świadczenia te nie pobiera się od nich opłat. Dzieci osób uzależnionych od alkoholu, dotknięte następstwami nadużywania
alkoholu przez rodziców, uzyskują bezpłatnie pomoc psychologiczną i socjoterapeutyczną. Pomoc niesiona dzieciom przez osoby lub instytucje może być udzielona wbrew woli rodziców lub opiekunów będących w stanie nietrzeźwym. Osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Na takie badanie kieruje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, na jej wniosek lub z własnej inicjatywy.
Osoby takie, jeżeli uzależnione są od alkoholu, ZOBOWIĄZAĆ MOŻNA do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. Orzeka o tym sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym.
Sąd wszczyna postępowanie na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone. W razie gdy w stosunku do osoby, której postępowanie dotyczy, brak jest opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, sąd zarządza poddanie tej osoby odpowiednim badaniom. Sąd może, jeżeli na podstawie opinii biegłego uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie badanej osoby pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie. W wyjątkowych wypadkach, na wniosek zakładu, sąd może
termin ten przedłużyć do 6 tygodni.
Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje osobę, której postępowanie dotyczy.
Na postanowienie zarządzające oddanie pod obserwację do zakładu przysługuje zażalenie.
Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku.
W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawę lub uchylania się od zarządzonego poddania się badaniu przez biegłego albo obserwacji w zakładzie leczniczym sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez organ Policji.
Orzekając o obowiązku poddania się leczeniu sąd może ustanowić na czas trwania tego obowiązku nadzór kuratora.
Osoba, w stosunku do której orzeczony został obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, związanemu z pobytem w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego, nie może opuszczać terenu tego zakładu bez zezwolenia kierownika zakładu. Sąd zarządza przymusowe doprowadzenie do zakładu leczniczego osoby uchylającej się od wykonania obowiązków, przez organ Policji.
Obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia. W wypadku ustania obowiązku poddania się leczeniu ponowne zastosowanie tego obowiązku wobec tej samej osoby nie może nastąpić przed upływem 3 miesięcy od jego ustania.
W razie orzeczenia ubezwłasnowolnienia sąd opiekuńczy, określając sposób wykonywania opieki, orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba że zachodzi możliwość objęcia tej
osoby inną stałą opieką.
Osoby umieszczone w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
uzależnione od alkoholu, mają obowiązek poddania się zarządzonemu leczeniu
odwykowemu.