Wyznaczanie charakterystyki licznika Geigera - Mullera . (2), Pollub MiBM, fizyka sprawozdania


LABORATORIUM FIZYKI

Imię

i Nazwisko

Wydział ED. 3.6

Grupa

Data wyk. 24. 10. 96

ćwiczenia

Numer

ćwicz . 3.1

Temat Wyznaczanie charakterystyki licznika Geigera - Mullera .

Zaliczenie

Ocena

Data

Podpis

1. Wprowadzenie teoretyczne.

Licznik Geigera - Mullera (w skrócie GM) jest najbardziej rozpowszechnionym detektorem gazowym promieniowania jądrowego. Zasadniczymi częściami licznika są: cylindryczna katoda i przeciągnięta wzdłuż jej osi metalowa nić stanowiąca anodę. Taki kształt elektrod umożliwia otrzymanie silnie niejednorodnego radialnego pola elektrycznego. Pole radialne wytwarza się w celu wyeliminowania wpływu położenia toru cząsteczki w ob­jętości licznika na współczynnik wzmocnienia gazowego. Elektrody zamknięte są w naczyniu wypełnionym ga­zem szlachetnym, najczęściej argonem lub helem z dodatkiem gazu wieloatomowego, pod ciśnieniem kilkuset hPa.

Mechanizm działania licznika jest bardzo złożony. Najprościej można powiedzieć, że: promieniowanie ją­drowe powoduje jonizację gazu między elektrodami licznika. Powstające w wyniku jonizacji elektrony i jony są przyspieszane w silnym polu elektrycznym, wywołując dalsze akty jonizacji oraz wzbudzenia cząsteczek gazu, co powoduje powstawanie wyładowania lawinowego między elektrodami, stale podtrzymywanego. W czasie trwa­nia wyładowania lawinowego licznik nie może rejestrować następnych cząstek promieniowania.

Istnieją jednakże sposoby powstrzymywania wyładowania ciągłego w liczniku:

- włączenie w obwód licznika oporu o dużej wartości skutkiem czego, w trakcie wyładowania lawino­wego, gdy oporność licznika jest mała, praktycznie cały spadek napięcia w obwodzie licznika wystąpi na oporze dodatkowym; wówczas niewielka wartość napięcia między elektrodami nie zdoła podtrzymać wyładowania i wyładowanie zanika;

- wypełnienie licznika gazem roboczym z domieszką gazów lub par o cząsteczkach wieloatomowych; przy odpowiedniej proporcji domieszki, wyładowania po krótkim czasie zanikają same; gaszenie występuje dzięki silnemu pochłanianiu promieniowania ultrafioletowego przez cząsteczki wieloatomowe oraz dzięki temu, że jony cząsteczek wieloatomowych nie wybijają z katody elektronów wtórnych; licznik z domieszką gazu o cząstecz­kach wieloatomowych nosi nazwę samogaszącego.

Impulsowi prądu wyładowania w liczniku odpowiada impuls napięcia na oporze, włączonym w obwód licznika, który przekazywany jest do elektronowego urządzenia zliczającego. Liczba impulsów rejestrowanych przez licznik GM zależy od wartości napięcia doprowadzonego do licznika. Krzywą przedstawiającą zależność częstości impulsów od napięcia doprowadzonego do licznika w warunkach niezmiennego źródła promieniotwór­czego i stałej czułości układu zliczającego, nazywa się charakterystyką licznika. Stanowi ona podstawę wyboru optymalnych warunków pracy licznika. Na załączonym wykresie przedstawiona jest charakterystyka licznika GM wyznaczona przy źródle promieniowania, którym była próbka cezu Cs -137 nr 367. Z charakterystyki odczytujemy napięcie progowe Upr (napięcie, przy którym układ zliczający zaczyna rejestrować impulsy pochodzące z licznika) oraz obszar plateau (liniowy wzrost częstości zliczeń N dla przedziału napięć U1, U2). Obszar plateau ma pewne na­chylenie, które wyznacza się jako:

gdzie Np oznacza częstość zliczeń odpowiadająca napięciu pracy licznika. Występowanie nachylenia plateau ma różne przyczyny. Związane jest między innymi z niedoskonałym wygaszaniem licznika, nieregularnością pola w pobliżu anody, efektami „ostrych krawędzi” elektrod itp.

2. Część praktyczna.

Stanowisko pomiarowe:

Zestaw pomiarowy przedstawia rysunek 2.1:

W skład zestawu wchodzą:

Źródło promieniowania umieszczamy na podnoszonym stoliku znajdującym się w osłonie licznika, następnie stopniowo zwiększamy napięcie przyłożone do detektora. Charakterystykę otrzymujemy, dokonując pomiarów częstości zliczeń w miarę zwiększania napięcia zasilającego.

Tabela pomiarowa.


Lp.

U[V]

N[ 1/s ]


    311,58

    31

    320

    13598

    330

    13483

    340

    14813

    350

    14782

    360

    14815

    370

    15352

    380

    15095

    390

    15393

    400

    15755

    410

    15764

    420

    16076

    430

    16372

    440

    17394

    450

    18240

    460

    19129

    470

    19624

    480

    20414

    490

    20928

    500

    21375

    510

    22102

    520

    22230

    530

    23259

    540

    23342

    550

    23556

    560

    23980

    570

    24435

    580

    25146

    590

    25432

    600

    25621


    2a). Opracowanie wyników.

    Tabela pomocnicza.

    Lp.

    xi = U

    yi = N

    wi

    xi2

    yixi

    ( axi + b - yi )2

    [ V ]

    [ 1/s ]

    [ V2 ]

    [ V/s ]

    320

    13598

    1

    102400

    4351360

    50440,55

    330

    13483

    1

    108900

    4449390

    328708,4

    340

    14813

    1

    115600

    5036420

    273453,4

    350

    14782

    1

    122500

    5173700

    66660,26

    360

    14815

    1

    129600

    5333400

    3299,953

    370

    15352

    1

    136900

    5680240

    130107,3

    380

    15095

    1

    144400

    5736100

    16909,7

    390

    15393

    1

    152100

    6003270

    4326,818

    400

    15755

    1

    160000

    6302000

    3903,774

    410

    15764

    1

    168100

    6463240

    26328,66

    420

    16076

    1

    176400

    6751920

    7056,392

    430

    16372

    1

    184900

    7039960

    472,7837

    Suma

    4500

    181298

    12

    1701800

    68321000

    911667,9907

    Charakterystyka napięciowo-zliczeniowa jest najbardziej zbliżona do liniowej dla pomiarów napięcia od 330V do 430V. Napięcie progowe wynosi około Upr= 311,58 V, natomiast napięciem roboczym dla niniejszego układu jest napięcie rzędu 380 V.

    Zależność pomiędzy napięciem U i częstością zliczeń N traktujemy jako N = a U + b, „a” jest więc tangensem kąta nachylenia liniowej części wykresu. Wzory za pomocą których obliczymy a i b mają postać:

    gdzie

    Błędy którymi obarczone są wielkości a i b obliczamy ze wzorów:

    Podstawiając wartości liczbowe, otrzymamy:

    Błędy wielkości a i b wynoszą odpowiednio:

    Traktujemy jako liniową zależność N od U:

    N = a U + b gdzie y = N , a x = U

    Równanie prostej ma zatem postać:

    y = 23,4 x + 6342,9

    Uwzględniając błędy wielkości a i b:

    y = (23,4 + 2,5) x + (6342,9 + 950,9).

    Błędy względne wyznaczenia współczynników a i b będą mieć wartość:

    oraz

    i procentowo:

    % oraz %

    3. Wnioski.

    Wyznaczanie charakterystyki napięciowo-zliczeniowej licznika GM przebiegało bez większych trudności. Dokonywane pomiary pozwoliły na wykreślenie krzywej charakterystyki i obliczenie przy pomocy metody najmniejszych kwadratów nachylenia plateau. Dla idealnego licznika plateau powinno być prawie poziome , plateau licznika badanego w ćwiczeniu jest nachylone pod pewnym kątem, co może świadczyć o małej klasie licznika , jego zużyciu , bądź niedokładności urządzenia zliczającego, ponieważ na pomiary nie wpływał czynnik niedoskonałości oka ludzkiego czy refleks. Wybrane napięcie pracy licznika znajduje się w środku przedziału liniowości charakterystyki napięciowo-zliczeniowej i wynosi Up = 380 V. Charakterystyka napięciowo-zliczeniowa jest najbardziej zbliżona do liniowej dla pomiarów napięcia od 330V do 430V. Napięcie progowe wynosi około Upr= 311,58 V.

    Wnioski płynące z porównania charakterystyk napięciowo-zliczeniowych: z jednym źródłem prpmieniowania i z dwoma źródłami:

    0x01 graphic



    Wyszukiwarka

    Podobne podstrony:
    Wyznaczanie charakterystyki licznika Geigera - Mullera, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    Wyznaczanie charakterystyki oraz czasu rozdzielczego licznika Geigera - Mullera, Pollub MiBM, fizyka
    Wyznaczanie czasu rozdzielczego licznika Geigera-Mullera, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    Wyznaczenie charakterystyki licznika Geigera Mullera
    Wyznaczanie charakterystyki licznika Geigera - Mullera - DĄBROWSKI, LABORATORIUM FIZYKI
    Wyznaczanie momentu bezwładności brył nieregularnych, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego wahadłem matematycznym, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    Wyznaczanie momentu bezwładności brył nieregularnych, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    Wyznaczanie charakterystyki licznika GM, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
    ĆWICZENIE 501, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mullera i
    Ćwiczenie 1, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mullera i b
    LABORATORIUM FIZYKI cw1, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera
    ĆWICZENIE 501LAST, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mulle
    fiza2, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mullera i badanie
    Poprawa sprawozdania kwant gamma cw 15, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka l
    Ćwiczenie 1 2, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mullera i
    Sprawozdanie nr 1, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka licznika Geigera-Mulle
    Sprawko - Licznik Geigera-Mullera, MIBM WIP PW, fizyka 2, laborki fiza(2), 50-Charakterystyka liczni

    więcej podobnych podstron