Podstawy decyzji ekonomicznych konsumenta

Główne elementy teorii zachowania się konsumenta

- wybory konsumenta zgodnie z jego interesem (założenie ekonomicznej racjonalności)

- wybory są oparte na dostępnych informacjach

- konsument decyduje o strukturze konsumpcji, zgodnie ze swoimi preferencjami, dochodami, oraz cenami dóbr

- konsument może zastępować jedne dobro innym ( substytucyjność w procesie wyboru)

System preferencji konsumenta opiera się o następujące założenia

- założenie kompletności preferencji

- założenie przechodniości preferencji

- założenie nienasyconości zadowolenia konsumenta

Użyteczność całkowita i marginalna

- użyteczność całkowita (TU) jest sumą zadowolenia jaką osiąga konsument z konsumowania lub posiadania danego dobra

- użyteczność marginalna (MU) wyraża zadowolenie konsumenta ze zmiany konsumpcji danego dobra o jednostkę

MU = ΔTU/ΔQ

TU₁ + TU₂ + TU₃ (jemy loda 1,2 i 3) = ETU

20 + 10 + 5 = 35

MU = ΔTU/ΔQ =10

TU = max => MU = 0

Prawo malejącej użyteczności marginalnej (I prawo Gossena):

Przyrosty zadowolenia z konsumpcji mierzone jako użyteczność marginalna zmniejszają się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra.

Prawo wyrównywania się użyteczności marginalnej (II prawo Gossena):

Maksymalna zadowolenia z konsumpcji dobra X i Y konsument osiąga wówczas, gdy stosunek użyteczności marginalnej zrównuje się z relacją ich cen

MU(X)/MU(Y) = PX/PY

Krzywa objętości - jest to krzywa, która przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr które są dla konsumenta obojętne, czyli dostarczają mu taki sam poziom zadowolenia.

Cechy krzywych objętości:

- maja nachylenie negatywne (ujemne)

- nie mogą się przecinać

- są wypukłe w stosunku do początku układu

- jest ich nieskończenie wiele

Marginalna stopa substytucji MRSxy - określa jaką ilość dobra Y należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra X o jednostkę bez zmiany poziomu zadowolenia.

Prawo malejącej marginalnej substytucji - wraz ze wzrostem konsumpcji dobra X konsument jest skłonny rezygnować z coraz mniejszych ilości dobra Y w zamian za powiększenie konsumpcji dobra Y o dodatkową jednostkę.

Linia budżetowa konsumenta określona jest przez równanie budżetowe

I = Qx * Px + Qy * Py

Optimum konsumenta (równowaga konsumenta) - jest to punkt w którym konsument maksymalizując zadowolenie z konsumpcji biorąc pod uwagę ograniczenia dochodowe i cenowe.

Na wykresie jest to punkt styczności lini budżetowej z krzywą objętości:

Przesunięcie lini budżetowej i zmiany dochodów:

I₂ < I < I₁

Dobra normalne - jeżeli wzrasta dochód konsumenta a ceny dóbr pozostają niezmienione wówczas wielkość popytu konsumenta na te dobra wzrasta

- dobra podstawowe - są to główne produkty żywnościowe, wraz ze wzrostem dochodu przyrosty konsumpcji tych dóbr są coraz mniejsze

- dobra wyższego rzędu (luksusowe) - są to produkty przemysłowe, usługi, itp., wraz ze wzrostem dochodu, przyrosty konsumpcji tych dóbr są coraz większe

Dobra podrzędne (niższego rzędu) - jeżeli wzrasta dochód konsumenta, a ceny dóbr pozostają niezmienione, wówczas rozmiary popytu konsumenta na te dobro zmniejszają się.

Prawo Engela - w miarę wzrostu dochodów zmniejsza się procentowy udział wydatków konsumpcyjnych gospodarstwa domowego, rośnie natomiast procentowy udział wydatków na dobra trwałego użytku a następnie na zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu, takich jak kultura, edukacja, turystyka, rozrywka..

Krzywa Engela - prezentuje zmianę poziomu danego dobra w zależności od zmian dochodu. Może służyć do klasyfikowania dóbr na normalne i podrzędne:

Przedsiębiorstwo - jest wyodrębnioną pod względem ekonomicznym jednostką prowadzącą działalność produkcyjną, handlową lub usługową.

Przedsiębiorstwo w gospodarce występuje w dwojakiej formie, jako:

- sprzedający (dobra)

- kupujący (czynniki produkcji)

Rodzaje przedsiębiorstw:

- pod względem kryterium własności:

*małe, średnie, duże, makro

*prywatne, spółdzielcze, komunalne, państwowe

- pod względem kryterium zasięgu

*rynek lokalny, krajowy, międzynarodowy, globalny

Spółka

Spółka - jest umową, na mocy, której wspólnicy podejmują wspólną działalność gospodarczą i dążą do do osiągnięcia wspólnego celu

W Polsce wyodrębniamy spółki:

- cywilne

- prawa handlowego

*osobowe (jawna, komandytowa)

*kapitałowe (z o.o., akcyjna)

Celem działalności producenta (przedsiębiorstwa) jest maksymalizacja zysku

Producent podejmuje decyzje w ramach danej technologii produkcji, środków, którymi dysponuje oraz cen rynkowych czynników produkcji

Rola zysku

- wpływa na możliwości inwestycyjne firmy

- wielkość i podział zysku określają stopień samofinansowania przedsięwzięć produkcyjnych

- wywiera wpływ na wielkość zatrudnienia

- spełnia rolę motywacyjną

Kategoria zysku

- przychody ze sprzedaży

- zysk brutto

- zysk netto

Efektywność techniczna - oznacza, że producent maksymalizując efekt produkcji nie będzie używał do produkcji większych ilości czynników produkcji (nakładów) aniżeli jest to konieczne do osiągnięcia danego efektu.

Efektywność ekonomiczna - polga na takim wykorzystaniu nakładów czynników produkcji, aby koszt wytworzenia jednostki produktu był minimalny

Prawo malejących przychodów - zwiększenie nakładów czynnika zmiennego zaczyna się od pewnego momentu dawać coraz mniejsze przyrosty produkcji; prawo to zachodzi wyłącznie w krótkim czasie

ΔP_L = Q/L

Produkt marginalny czynnika zmiennego - pracy oznacza przyrost produkcji osiągany z dodatkowej jednostki czunnika zmiennego..

MP_L = ΔQ/ΔL

Między czynnikami produkcji występuje substytucjia, co wiąże się ze zmianą technologii. Wzrostowi nakładu jednego czynnika produkcji towarzyszy spadek nakładu drugiego czynnika.

Stosunek zgodnie, z którym można zastąpić jeden czynnik drugim tak aby wielkość produkcji nie uległa zmianie nazywa się marginalną stopą technologicznej substytucji

MRTS = ΔK/ΔL

Zjawisko malejącej marginalnej technologicznej substytucji MRTS + jest malejąca, ponieważ w miarę zastąpienia czynnika kapitału przez coraz większą ilość kapitału, którą można zastąpić każdą dodatkową jednostką pracy.

Optymalna kombinacja czynników znajduje się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji.

Koszty produkcji

- koszty rachunkowe - wielkość kosztów wynikające z pomnożenia ilości kupowanych czynników przez ich cenę wyrażoną w pieniądz

- koszt alternatywny - koszty związane z rezygnacją z korzyści, które producent mógłby osiągnąć, gdyby posiadane zasoby przeznaczył na inny cel

Koszty ekonomiczne = rachunkowe + alternatywne

Koszty produkcyjne mogą być:

- zmienne (płace pracowników, koszty surowców, koszty energii..)

- stałe (płace pracowników administracji, koszty zużywania się budynków, koszty używania ziemi, koszty kredytów

1

---