Rodzina	Bakcyl	Choroby	Diagnostyka	Leczenie	Epidemiologia	toksyny i inne
Ziarniaki G(+)	Staphylococcus	S. aureus	1. zak. skórne - liszajec - zap. mieszków włosowych: czyrak jęczmień 2. zak. głębokie - zap. szpiku i kości - zap. płuc - ostre zap. wsierdzia - zap. stawów - bakteriemia - posocznica - ropnie narządów wewn. 3. choroby wywołane toksynami - gronkowcowe zap. złuszczające skóry liszajec pęcherzowy płonica gronkowcowa - gronkowcowe zatrucia pokarmowe - TSS (zesp. szoku toksycznego)	1. treść ropna - preparat bezpośredni - posiewy na podł. krwawe, MacConkeya, Chapmana - fermentacja mannitolu (+) - wrażliwy na nowobiocynę - test CF (koagulaza +) - typowanie fagowe 3. przy zatruciach pokarmowych: - wyciag z żywności i próba biologiczna - szkiełkowa mikroprecypitacja w żelu ze swoistą surowicą - wytw. koagulazy, hemolizyn - posiew na agar z krwią i podł Chapmana	- penicylinazooporne penicyliny - cefalosporyny - wankomycyna	R: chorzy, nosiciele Z: autozak., chorzy, nosiciele D: kropelkowa, kontakt bezp. W: bł. śluzowe (nozdrza przednie), skóra przy zatruciach pokarm: Z: zak. żywność, przygotowana przez nosicieli D: pokarmowa	toxyny: - hemolizyny - enterotoksyny (ciepłostała) - leukocydyna - eksfoliatyna - TSST - białko A enzymy: - koagulaza - katalaza - fibrynolizyna - hialuronidaza - nukleaza - lipazy - fosfataza - ureaza - proteazy - penicylinaza - CF MRSA - brak rec. dla penicyliny
				S. epidermidis	1. zak. skórne - liszajec - zap. mieszków włosowych 2. zak. głębokie - ostre zap. wsierdzia (najczęstszy cz. etiologiczny) - zap. stawów - bakteriemia - posocznica - ropnie narządów wewn.	- wrażliwe na nowobiocynę - CF (-) - fermentacja mannitolu (-)		autozak.
				S. saprophyticus	- zak. ukł. moczowego (u kobiet) - zap. stawów - bakteriemia - posocznica - ropnie narządów wewn.	- oporne na nowobiocyne - CF (-)		autozak.
		Micrococcus	M. sp		- kat (-)			flora skóry i bł.
		Streptococcus	Str. pyogenes (gr. A) β (ropotwórczy)	1. zak. pierwotne - angina i zap. gardła - ropne zap. skóry i liszajec - różą - cellulitis - gorączka połogowa - martwicze zap. powięzi - zap. ucza środk., zap. zatok, zap. wyrostka sutkowego, zap. płuc, bakteriemia - szkarlatyna (płonica) - paciorkowcowy zesp. wstrząsu toksycznego 2. następstwa (już nie ropne) - gorączka reumatyczna - zap. serca - zap. stawów - pląsawica - ostre paciorkowcowe kłębuszkowe zap. nerek - rumień guzkowaty	- mikroskop - hodowla na agarze z krwia, na płynnym namnażającym - IF, precypitacja - zah. wzrostu bacytracyną - test ASO (immunoenzymat.) - katalaza (-) - dlatego potrzebna krew do wzrostu	- penicylina (erytromycyna, cefalosporyny)	W: drogi oddechowe, uszkodzona skóra D: p-k, pyłowa R: ludzie, chorzy, ozdrowieńcy, nosiciele jama nosowo-gardłowa	Toksyny: - białko M - cytotoks. dla neutrofili antyfagocytarne, antykomplement. - białko F - wiąże fibronektynę (b. adhezyjne) - białko G - anty IgG - otoczka hialuronowa - immunogenna - wielocukier C - rola w chor. następowych - erytrogenna - hemolizyny: -streptolizyna O - wskaźnik ASO -streptolizyna S Czynniki rozprzestrzeniania: - streptokinaza - hialuronidazy - nukleotydaza - amylaza - proteinaza - lipaza
				Str. agalactiae (gr. B) β	- zak. noworodków nabyte podczas przechodzenia przez kanał rodny: - bakteriemia - zap. płuc - zap. opon m-r		- ampicylina	u noworodków: R: chorzy, nosiciele, zwierzęta (jama nos.- gard., przew. pokarm, pochwa) Z: matka nosicielka D: hematogenna W: ukł. krwionośny
				Enterococcus (gr. D) αβγ - E. fecalis - E. faecium	oportuniści mogący powod: - zak. dr. moczowych - zap. wsierdzia	- wzrost nawet w 6,5% NaCl		R: jama ustna + przew. pokarm. ludzi	oportuniści
				Str. viridans α (zieleniejące)	- próchnica - zap. tk. przyzębnych - zap. wsierdzia	wymagają podłoży z białkiem		R: nosogardziel	mikroaerofile
				Str. pneumoniae α (pneumokoki)	- bakt. zap. płuc (dorośli i dzieci) - zap. ucha środk. - zap. opon m-r - zap. zatok - zap. oskrzeli	- wrażliwe na optochinę - wrażliwe na żółć - puchnięcie otoczek kom. - mikroskop: dwoinki - test florescencyjny	- (penicylina) - cefalosporyny - wankomycyna	R: flora jamy nosowo- gardłowej Z: chory, nosiciel D: kropelkowa, autozak. W: dr. oddechowe	- antyfagocyt. otoczka polisacharyd - proteaza IgA
	Ziarniaki G+ Beztlenowe	Peptostreptococcus		- ropnie narządów wewn. - zak. ginekologiczne - zak. ukł. moczowego	- materiał na podł. transp- aneromedium - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK, VLp - hodowle beztlenowe: biologiczna, chemiczna, mieszana (fiz- chem)		R: nosiciele w drogach mocz-pł kobiet, przewód pok.
		Peptococcus		- zak. przew.moczowego - często flora towarzysząca w innych zak.
	Laski G+	Corynebacterium	C. diphtheriae (maczugowiec błonicy)	błonica błonica nozdrzy przednich błonicze zap. migdałków błonica gardła objawy późne: zap. mm. sercowego, neuropatie obwodowe dyfteryt	- odczyn Schicka po podaniu toksyny - próba biolog. - podwójna dyfuzja w żelu agarowym = test Eleka - mikroskop - posiew na agar z krwią - hodowla tkankowa	- penicylina + antytoksyna błonicza - szczepionka DPT	R, Z: chorzy, nosiciele D: p-k, przyranna, przedmioty W: jama nosowa, uszk. skóra	egzotoksyna (b. silna) wydzielana po kontakcie z bakteriofagiem tox
		Listeria	L. monocytogenes	1. listerioza noworodków - zap. opon m-r ( w pierwszych 3 tyg życia) 2. listerioza dorosłych - lekka grypopodobna - listerioza o gwałtownym przebiegu - zap. opon m-r - bakteriemia - zap. wsierdzia 3. angina septyczna z mononukleozą	materiał: krew, płyn m-r, ropa, wymaz z gardła, spojówek, pochwy, mocz, smółka, wody płodowe, biopt. ww. chł. - mikroskop (G) - posiew na krwawe, agar tryptozowy, podł. tlenowe i beztlenowe - serologia: - OWD, IF, Elisa - aglutynacja	- antybiotyki β laktamowe	R: owce, gleba, woda Z: chore zwierze, dla płodu matka, dla personelu noworodek D: bezp. kontakt, pokarmowa, łożysko, bród W: p. pok, uszk. skóra	mikroaerofil białka produkowane: - internalina - listerolizyna O - fosfolipazy przeżywa w szer. zakr. T: 5-40 C
		Bacillus	B. anthracis	- wąglik skórny, - płucny, - przewodu pok., - bakteriemia, - zap. opon m-r	- hodowla na podłożu z penicyliną	penicylina	R: gleba Z: chore zwierzęta (kozy, owce) D: pok, inhalacja, bezp, (nie z czł. na czł.) W: ukł. oddechowy, pok, uszk. skóra	- egzotoksyna
				B. cereus	zatrucia pokarmowe
				B. subitis	u ludzi o obniżonej odporności może być posocznica
	Laski G+ Beztlenowe Przetrwalnikujące		Clostridium	Cl. perfringens Cl. septicum Cl. sordelli Cl. novyi Cl. hystoliticum	1. zak. skóry i tk. podskórnej - ropienie - miejscowe zap. tk. podskórnej - martwicze zap. jelit - zgorzel gazowa 2. zatrucia pokarmowe - biegunka, ustępuje sama	- wycinek tkanki, ropa, krew - barwienie grama - hodowla na bulionie Tarozziego- Wrzoska (pojawianie się gazu) - ścinanie mleka - posiew na agar z krwią i Glc - próba biologiczna	- komora hiperbaryczna - penicylina - szybkie oczyszczenie rany	R: gleba, woda, p. pok. zwierząt i człowieka Z: odchody zwierząt D: gleba, kurz, pokarm W: zanieczyszczona rana, uszk. skóra	- ezotoksyny : - lecytynazy - kolagenazy - hialuronidazy - fibrynolizyna - enterotoksyna
				Cl. difficile	- biegunka - rzekomobłoniaste zap. jelit	- kolonoskopia - obraz kliniczny - preparat - identyfikacja toksyn EIA - wrażliwość na antybiotyki	- wankomycyna - zaprzestanie antybiotykoterapii która spowodowała biegunkę	Flora u dzieci i u niewielkiego procenta dorosłych w przewodzie pok.	- cytotoksyny A i B
				Cl. botulinum	botulizm - zatrucie pokarmowe-> porażenie zstępujące - botulizm niemowląt-> porażenie wiotkie - botulizm przyranny-> porażenie zstępujące	- objawy kliniczne - próba biolog - podwójna dyfuzja na żelu agarowym	- antytoksyna - penicylina - leczenie objawowe	R: ziemia, p. pok. ludzi i zwierząt Z: mięso, konserwy, wędzone D: pokarmowa W: p. pok.	tox. blokuje uwalnianie ACh w synapsach płytek nerwowo- mm., co daje porażenie wiotkie dla czł. A i B
				Cl. tetani	tężec - miejscowy - obejmujący mm. głowy - uogólniony -> szczękościsk, uśmiech sardoniczny, opistotonus	- objawy kliniczne - hodowla w bulionie Tarozziego- Wrzoska - próba biologiczna	- szczepienia anatoksyna DPT - antytoksyna - penicylina	R: p. pok. trawożernych Z: zwierzę, wydaliny D: gleba, kurz W: uszk. skóra	- tetanospazmina- zah. uwalniania ACh - tetanolizyna (hemoliza)
	Laseczki G+ Beztlenowe	Bifidobacterium			- materiał na podł. transp - aneromedium - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK, VLp - hodowle beztlenowe: biologiczna, chemiczna, mieszana (fiz- chem)		R: przew.pok., jama ustna , pochwa	- produkcja wit. B i K i kwasu mlekowego
		Eubacterium
		Lactobactillus		- próchnica zębów					flora p. pok. i moczowo - płciowego
		Propionibacterium	P. acnes	- trądzik pospolity - zak. stawów - zak. oczu - zak. ran - ch. Kawasaki
	Ziarniaki G-	Neisseria	N. meningitidis	- ch. gorączkowa - zap. opon m-r - ostra posocznica meningokokowa - wysypka; martwica; zgorzel palców - hipotensja; uszk. wielonarządowe; wstrząs septyczny - może wyst. zesp. Watherhousa- Friderichsena - zap. gardła, płuc, posocznica, zap. cewki moczowej	materiał: płyn m-r na meningomedium - mikroskop (G) dwoinki Gram- - posiew na podł płynne i stałe (czekolada, krwawe, Mullera- Hintona) - serologia - aglutynacja szkiełkowa - precypitacja metodą kapilarową - podwójna dyfuzja w żelu - lateks	- penicylina G (wysokie dawki) - cefalosporyny III - chloramfenikol - kortykosteroidy uzupełniająco - szczepionka	R, Z: chory, nosicielstwo w j.nosowo-gardłowiej D: p-k	komensal jamy nosowo- gardłowej - proteaza IgA
				N. gonorrhoeae	1. zak. miejscowe - zap. cewki moczowej - zap. szyjki macicy - stan zap. miednicy - rzeżączka odbytniczo - odbytowa - rozsiane zak. gonokokowe - zak. pochwy, sromu i odbytu - noworodkowe zap. gałki ocznej - rzeżączka gardła - zap. torebki wątroby (zasp. Fitza- Hugh i Curtisa) 2. zak. rozsiane - ropne zap. stawów, zmiany skórne, - zap. pochewek ścięgien	materiał: wyciek z cewki, wymaz z szyjki macicy, odbytu na gonomedium - mikroskop (G) - hodowla na podł. Reizzera - Steffena, podł. selektywne, czekolada, Roiron - testy biochem - próba na oksydazę (+) - IF - test koagulacji - oznaczenie wrażliwości na antybiotyki - PCR	- leczenie skojarzone (ceftriakson)	R, Z: chory, nosiciel, ozdrowieniec D: autozak., kontak, poród	- białka Opa - fimbrie - B-laktamaza
		Moraxella	M. catarrhalis	- zap ucha środkowego - zap. zatok - zap. wsierdzia - zap. oskrzeli, płuc	- posiew na podł. krwawe i czekoladę	tetracyklina	flora górnych dr. oddechowych	oksydaza, katalaza, B- laktamazy
	Pałki G-	Haemophilus	H. influenzae (pałeczka grypy)	- zap. opon m-r - zap. ucha środk. i zap. zatok - ostre, bakt. zap. nagłośni - zap. tk. łącznej podskórnej - bakteriemia - choroby układu oddechowego - przewlekłe zap. oskrzeli - zap. płuc	- mikroskop z plwociny - hodowla z krwi na agar czekoladowy (wymagania znaczne czynnik V i X w podłożu) - serotypowanie (reakcja pęcznienia otoczek, immunofluorescencja bezp., lateks)	cefalosporyna amoksycyklina	R: człowiek D: p-k
				H. parainfluenzae	- zap. płuc - zap. wsierdzia	- nie potrzebuje czynnika X
				H. aegyptius	- zap. spojówek
				H. ducreyi	- wrzód miękki	- agar krwawy - mikroskop - testy biochem.	sulfonamidy aminoglikozydy	D: kontakt płciowy	endotoksyna
		Bordetella	B. pertussis	krztusiec	wymaz - hodowla - immunofluorescencja bezpośrednia - EIA	- erytromycyna - wspomagające - szczepionka DPT	Z: człowiek D: p-k	- adhezyny - toksyna krztuścowa - cytotoksyna tchawicza - endotoksyna
		Enterobacteriaceae	E. coli	- biegunka - zak. ukł. moczowego - zap. opon m-r u noworodków (80% wszystkich zap. opon u noworodków)	- posiew na podł. MacConkeya = ferment. laktozy zmiana barwy podłoża, WB - serologia - mikroskop - testy biochemiczne: rozkład Trp indol fermentacja Glc powstaje gaz	- nawadnianie - trymetoprym - sulfametoksazol	R: człowiek, jel. grube Z: endogenne, pokarm D: fekalno-oralna W: usta, ukł. m-p	- egzotoksyny - werotoksyny - antygen O - zakaż. dolnych dróg mocz. - antygen fimbrialny P - zakaż. górnych dróg mocz.
				Citrobacter Enterobacter Serratia Klebsiella Proteus Yersinia enterocolitica	- zap. płuc - posocznica - zak. u chorych z obniżona odpornością - zak. ukł. moczowego - zap. j. cienkiego i okrężnicy
				Klebsiella K. pneumoniae K. oxytoca K. ozaenae K.rhinoscleromati	- zap. płuc - zak. ukł. moczowego - posocznica - cuchnący nieżyt nosa - twardziel	- plwocina, wymaz gardła, nosa - fermentacja lac+ - szereg bioch. - serologia (OWD) przy twardzieli i nieżycie nosa	- duża oporność - aminoglikozydy - cefalosporyny	Oportunista (flora fiz.)	- LT , ST
				Enterobacter	- zak. dróg moczowych - bakteriemia - posocznica	- rząd bioch.	- oporny na penicyliny
				Serratia	- zak. ran operacyjnych - zak. dr. moczowych - zak. ukł. oddechowego - posocznica	- charakterystyczny czerwony barwnik	- oporne
				Proteus	- zak. ukł. moczowego - kamica nerkowa - zak. ran - posocznica	- deaminaza Phe
				Morganella	- zak. szpit. dr. moczowych - zap. płuc - bakteriemia
				Citrobacter	- zak. dr. moczowych - biegunki - zak. ran - zap. opon m-r u noworodków
				Yersinia Y. pestis Y. enterocolitica	- dżuma dymienicza (bakteriemia) - dżuma płucna - zap. żołądka i jelit - reaktywne zap. stawów - zesztywniające zap. stawów kręgosłupa	Mikroskop (char. wygląd )	streptomycyna tetracyklina	R: pchły szczurze, gryzonie D: ugryzienia R: woda, zw.dom.	-antyfagocyt.otoczka -proteaza Pla (aktyw.plazminogenu - enterotoksyna - adhezyny, inwazyny, - b.antyfagocyt.
				E. coli enterotoksykogenne	- biegunka podróżnych				enterotoksyny: LT, ST
				E. coli enterokrwotoczne	- biegunka - krwotoczne zap. okrężnicy - zesp. hemolityczno - mocznicowy				- werotoksyna - otoczka fagocytarna w szczepie K
				E. coli enteroadherentne	- biegunka (najczęściej dzieci)
				Shigella	- czerwonka - biegunka	- wymazy odbytu, kał - barwienie leukocyt. błękitem metylenowym w kale. (niespecyf.) - test Sereny'ego (próba biologiczna)	- nawodnienie - ampicylina, amoksycylina	R: chorzy, jel. grube, ludzie D: fekalno-oralna (pokarm, woda), seks	toksyna Shiga
				Salmonella typhi	- dur brzuszny - bakteriemia	krew, hodowla - rząd bioch. (Glc gaz +) H2S (+) - próba serologiczna	(chloramfenikol) - ampicylina - trymetoprym - sulfametoksazol - szczepionka	R: nosiciele, chorzy, ludzie D: fekalno oralna Z: woda, pokarm	Względnie wewnątrzkom. -LPS+antygen 0 -inwazyny -czynniki antyfagocytarne (np.katalaza, ant.Vi )
				Salmonella enteritidis	- zap. j. cienkiego i grubego (salmonelloza) - zap. szpiku ( u chorych na niedokrwistość sierpowatą)	kał, mocz ,żółć na nosicielstwo) - hodowla(SS, McConkey) - rząd bioch. - agar skośny - aglutynacja szkiełkowa HM	leczenie wspomagające	R: zwierzęta D: pokarm Z: drób ,jaja
			Vibrionaceae	Vibrio cholerae	- obfita wodnista biegunka (toksykoinfekcja)	kał, rzadziej wymiociny - posiew na podł. TCBS, agar zasadowy, agar z solami żółci - testy biochem: system API - „cholera red test” (próba nitrozoindolowa bo jest redukcja azotanów do azotynów) - przeciwciała monoklonalne	- objawowe przeciw odwodnieniu - szczepionka z zabitych,	R: chorzy, nosiciele Z: jw.+ zywność i woda W: p. pok. D: fekalno -oralna	-choleragen- toksyna cholery
				Vibrio parahaemolyticus	- zap. żołądka i jelit
			Campylobacter	C. fetus	- biegunka - posocznica - uogólnione, gorączkowe zak. w pacjentów w złym stanie				- egzotoksyny - endotoksyny
				C. jejuni	- ostre zap. żołądka i jelit - zesp. Guillaina- Barrego - biegunka - ostra czerwonka u dzieci - posocznica	kał - mikroskop (G) - hodowla na podł. Campy - test na oksydazę i katalazę + - serologia: EIA, DIF - sondy DNA	erytromycyna tetracyklina	R: zwierzęta, człowiek D: fekalno - oralna	-ciepłolubne 42 C
		Helicobacter	H. pylori	- przewlekłe zap. żołądka - ch. wrzodowa żołądka - rak żołądka	- mikroskop (G) - test ureazowy inwazyjny lub nieinwazyjny - hodowla (podł. krwawe 5dni) - immuno: DIF, EIA - PCR - serologia	- sole bizmutu wspomagające omeprazol (leki zobojętniające kwas) - metronidazol+ tetracyklina		- ureaza - cytotoksynar
		Pseudomonas	P. aeruginosa pałeczka ropy błękitnej	- zak. różnych tkanek - zak. ucha zewn. i środk. - bakteriemia - zap. mieszków włosowych	- hodowla i izolacja (spec. barwniki i zapach) - podłoża selektywne np.TTC (czerwony kolor) - oksydazo +	- oporne		- barwniki: piocyjanina fluoresceina piowerdyna - otoczka alginianowa - hemolizyny - pilina i adhezyny - proteazy - LPS - egzotoksyny S i A (ham. synteze białka w kom.)j
		Brucella	B. melitensis B. abortus B. suis	- zesp. grypopodobny z gorączką, bólami głowy, zaparciami, silnym bólem kończyn, pleców i brzucha - falująca gorączka - niedokrwistość, męczliwość - następstwa - zap. stawów, kręgosłupa, opon m-r, bł. nacz. oka, jąder	- hodowla i izolacja z krwi - w stadium zaawansowanym biopsja szpiku i wątroby - serotypowanie: aglutynacja EIA	- tetracyklina - szczepienie bydła - pasteryzacja mleka	R: zwierzęta W: przewód pok., urazy skóry Z: produkty zwierzęce	- może być wewnątrzkom. - zoonoza
	Pałki G- Geztlenowe	Bacteroides	B. fragilis	- ropnie narządów wewn. - zak. ginekologiczne - posocznice - zap. dr. moczowych, wyrostka, otrzewnej - zgorzel płuc	- materiał na podł. transp - aneromedium - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK, VLp - hodowle beztlenowe: biologiczna, chemiczna, mieszana (fiz - chem)
		Prevotella
		Fusobacterium		- posocznice
	Prątki	Mycobacterium	M. tuberculosis	- gruźlica { wpisać te tam wszytkie gruźlice}		- RTG - próba tuberkulinowa - posiewy na podł. Loewensteina, bulion - mikroskop: barwienie Ziehla- Neelsena - testy biochemiczne - analiza chromatograficzna - hybrydyzacja DNA - PCR	- izoniazyd z ryfampicyną, lub streptomycyną, lub PAS, lub etambutanolem - szczepionka BCG	R: chorzy, zwierzęta Z: chory, surowe mleko chorego bydła D: p-k, pokarmowa W: ukł. oddech., p. pok.	- tuberkulina - ścian kom. z kw. N - glikolilomuraminowego - sulfatydy - hamują tworz. fagolizosomów
				M. avium - intracellulare		- zak. oportunistyczne (najpierw obejmuje płuca)			R: ptaki, ssaki Z: wydaliny, wydzieliny D: p-k
				M. leprae		- trąd (ch. Hansena) - postać tuberkuloidowa - postać lepromatyczna - postać graniczna		- Dapson (DDS) - ryfampicyna, talidomid, klofazymina	R: człowiek, chory, nosiciel D: p-k
	Krętki	Treponema	T. pallidum krętek kiły	- kiła dorosłych - kiła wrodzona	- mikroskop ciemne pole widzenia - odczyny mikroflokulacyjne=nieswoiste - VDRL - USR (szybki) -odczyny swoiste - odczyn immobilizacji krętków Nelsona- Mayera (swoisty) - FTA-ABS absorbcyjny (jakościowy) - immunofluorescencja - OWD	penicylina	R: chory , nosiciel D: kontaktowa
		Borrelia	B. reccurentis	- dur powrotny	krew (pobrana w okresie gorączki) - mikroskop ciemne pole, Giemsy - hodowla krwi daje potwierdzenie - testy serologiczne (OWD, lateks )	erytromycyna tetracyklina	R: gryzonie, Z: chorzy D: kleszcze , wszy W: uszk. skóra	-
				B. burgdorferi	- borelioza (ch. z Lyme) (3 stadia)	- mikroskop - serologia: IF, Elisa, Western blot, PCR - potwierdzenie najczęściej na podstawie objawów klinicznych	doksycyklina	j.w.
	Leptospira	L. interrogans	- leprosporioza - podkliniczna - bez żółtaczki - z żółtaczką - ch. Weila - gorączka błotna	meteriał: krew,(1 tyg.) mocz (póżniej), płyn m-r - izolacja z krwi - pożywka Korthoffa - próby biolog. - mikroskop - serolog: Elisa, aglut. mikroskopowa	penicylina tetracyklina	R: zwierzęta domowe D: wodno- pokarmowa W: błony śluzowe, uszk. skóra
	Legionella	L. pneumophilia	- ch. legionistów (zapalenie płuc, gorączka, biegunka) - gorączka Pontiac	- bioptat lub plwocina - hodowla i izolacja - mikroskop - immunofluorescencja bezp. - serologia	- makrolidy - doksycyklina	R: ameby, człowiek D: p-k (klimatyzacja, aerozole)	- oporne na B-laktamy
	Mycoplasmataceae	M. pneumoniae	- zap. płuc - zap. dr. oddechowych - zap. ucha środk. - zak. OUN - zak. mm. serc. - zak. stawów - zak. krwi	serologia: - OWD - poziom zimnych aglutynin - odczyn neutralizacji diagnost. bakteriolog - posiew na poz. stałą i płynną - ME, testy biochemiczne	- tetracykliny - erytromycyna	R, Z: chorzy, nosiciele, ludzie, zwierzęta D: p-k, , W: oddechowy
			M. hominis	- gorączka połogowa - nierzeżączkowe zap. cewki moczowej - zap. narządów miednicy - odmiedniczkowe zap. nerek	serologia: - OWD - poziom zimnych aglutynin - odczyn neutralizacji	- tetracykliny - makrolidy (- fluorochinolony)	R: nosiciele, chorzy, Z: drogi mocz.-płc. D: kontakt płciowy W: ukł. m-p
			Ureoplasma ureoliticum	- nierzeżączkowe zap. cewki mocz. - gorączka połogowa	- testy na ureazę
		Actinomycetaceae	Actinomyces israeli	- promienica - ropnie z żółtymi ziarnami			R, Z: człowiek, autozak. D: z buzi w dól W: ukł. odd.., krwionośny
			Nocardia	- zak. podskórne - zap. płuc
			Streptomyces	- podskórne zak. z żółtymi ziarnami (mycetoma)
Wewn. Kom.		Chlamydiae	Ch. psittaci	- ornitoza	bezwzględnie wewnątrzkomórkowe - hodowle tkankowe: barwione przeciwciałami fluoryzującymi lub jodyną (tylko trachomatis) - identyf. ciałek wtrętowych trachomatis lub inne - immunofluorescencja bezpośrednia - testy immunoenzymatyczne (EIA) - hybrydyzacja DNA - PCR	niewrażl. na B-laktamy - tetracykliny - sulfonamidy	R: ptactwo domowe i wolnożyjące Z: chorzy, ptaki D: p-k, kontakt bezp. W: ukł. oddechowy
			Ch. trachomatis	- jaglica (przewl. pęch. zap. rogówki) - niegonokokowe zap. cewki moczowej - śluzowo- ropne zap. szyjki macicy - nieropne zap. spojówek - zap. górnych dr. oddechowych - ziarniniak weneryczny					R,Z: chory, nosiciel, ludzie D: kontakt bezp., kontakt płciowy W: ukł. m-p, worki spojówkowe
			Ch. pneumoniae	- zap. górnych dr. oddechowych - odoskrzelowe zap. płuc					R: ludzie
		Rickettsiaceae	Rikettsiae R. prowazekii R. typhi R. guintana	- gorączka plamista - dur plamisty endemiczny - dur zaroślowy - ch. Brilla - gorączka okopowa	- PCR - serotypowanie: - immunofluorescencja bezpośrednia - odczyn Weila- Felixa (nieswoisty) - odczyn Weigla (swoisty) - EIA	- doksycyklina	- dur plamisty epidem. R: chorzy, ozdrowieńcy Z: jw.+ przenosiciel (wesz) D: przenosiciel, wtórne uakt. w ch. Brilla W: uszk przez wesz skóra, - dur. plam endem. R: szczury, myszy Z: jw.+ chory człowiek D, W: jak w epidem.
			Coxiella C. burnetti	- gorączka Q			R, Z: bydło, owce, ptaki, gryzonie D: przenosiciele (klaszcze, przez zak. żywność) W: ukł. krwionośny, oddechowy, pokarmowy
			Ehrlichia	- erlichioza
	Bortanella	B. bacilliformis	- ch. kociego pazura - bartoneloza (ch. Carriona) - naczyniakowatość bakt. i plamica wątrobowa - gorączka okopowa - zap. wsierdzia
Pierwotniaki	Entamoeba	E. histolitica	- pełzakowica - czerwonka amebowa - zap. wyrostka - perforacja jelita - krwawienia z jelita - ropnie wątroby, płuc, mózgu	- badanie świeżego kału - utrwalonego PVA - wysalanego - wymaz z odbytu, rektoskopia - materiały pobierane sondą - serologia: Elisa, IF bezp(kał) Elisa, IF pośr. (krew) - hodowla na podł. Pawłowej (E. histolitica)	metronidazol	R: woda, nosiciele Z: chorzy, nosiciele D: pokarmowa W: p. pok i jama ustna
		Lamblia	L. intestinalis		- lamblioza - zesp. wątrobowo- trzustkowy - niestrawność - biegunki (cuchnące)		metronidazol	R: p. pok ludi, psów, kotów Z: pokarm, woda z cystami, odchody D: pokarmowa, kontaktowa W: p. pok
		Trichomonas	T. vaginalis	- rzęsistkowica - zak. ukł. m-p - nadkażenia	- materiał: wymazy z cewki, pochwy, nasienie, mocz - prep. bezp. - hodowla na podł. Roiron	metronidazol	R: ukł. m-p ludzi Z: chorzy, nosiciele D: seks, przedmioty W: bł. śl. narz. płciowych	STD nie wytw. cyst
		Toxoplasma	T. gondii	- toksoplazmoza - nabyta - wrodzona - chrzy z AIDS: rozlana, martwicza encefalopatia, zap. płuc	- materiały: okołoporodowe, krew, płyn m-r, biopsja ww. chł., mm. - wykrywanie trofozoitów met. Giemsy - serolog: IFpośr, Elisa, odczyn Sabina- Feldmana, OWD, STF, pelacja poź p-ciał u noworodka i matki - próba biolog. na myszach - PCR - odczyn alergiczny Frenkla	sulfonamidy klindamycyna	R, Z: kot, chore zwierzę D: pokarmowa, kontakt bezp, łożysko W: p. pok, ukł. oddechowy, łożysko
		Pneumocystis	P. carini	- pneumocystodoza epidemiczna - pneumocystodoza oportunistyczna	- obj. kliniczne, RTG - materiał: plwocina, popłuczyny z pęcherzyków płucnych i oskrzeli - mikroskop (barwienie met. Giemsy- trofozoity, met. srebrzenie- cysty) - IF bezp.	sulfonamidy klindamycyna	R, Z: chory, nosiciel D: p-k W: ukł. oddechowy
		Plasmopodium	P. vivax	- malaria	- mikroskop (barw. met. Giemsy) - testy serologiczne	chlorochina klindamycyna	R: bagna, wilgotne tereny z komarami Z: chory D: przenosiciel czynny W: ukł. krwionośny
Grzyby	Dermatofity	Trichophyton T. metagrophytes T. flavescens	- grzybica skóry (owłosionej i nieowłosionej), włosów (strzygąca), paznokci, tk. podskórnej	- materiały: zeskrobiny, wymzy, - hodowla na podł Sabourouda - mikrohodowla na podł Neckerson'a - mikroskop (G) - test filamentacji dla drożdżaków - testy biochem. (auksanogram, zymogram, API 20 C) - serologia: immunodyfuzja, hemaglutynacja bierna, IF pośr., Elisa - test filamentacji dla drożdżaków	gryzeofulwina
						Epidermophyton E. flucosum	- grzybica skóry i paznokci
						Microsporum M. rypseum M. canis	- grzybica skóry, włosów, rzadko paznokci
			Drożdżaki		Candida C. albicans	- kandydoza j. ustne, pochwy, skóry gładkiej, paznokci, stóp - zak narządów wewn: płuca, OUN, ww. chł, narządy m-p, wątroba, sledziona, jelita, wsierdzie		nystatyna amfoterycyna B
					Cryptococcus C. neoformans	- kryptokokoza narządów wewn. (płuca, OUN) i skóry		amfoterycyna B chirurgiczne
			Grzyby dimorficzne (Fungi imperfecti)		Sporotrichum schenecki	- sporotrichoza		samowyleczenia amfoterycyna B
					Blastomyces dermatidis	- blastomykoza		amfoterycyna B chirurgiczne
					Histoplasma capsulatum	- histoplazmoza (cytomykoza)		amfoterycyna B chirurgiczne
			Asparagillus (Plaśniak)		A. fumigatus	- aspergiloza		nystatyna chirurgiczne
					A. flavus	- toksyna powoduje: - martwice wątroby - nowotwory złośliwe					aflatoksyna
		Penicillium (Pędzlak)	P. sp		- zap. oskrzeli - ropnie płuc - zak. paznokci - zap. ucha - owrzodzenia skóry
Wirusy DNA	Herpetoviride 2x DNA osłonka	HSV-1	- opryszczki pierw. i nawrotne - zap. mózgu - zap. opon m-r - zap. rogówki - zap. uogólnione noworodków	- mikroskom: kom. Tzaneka - hodowla i izolacja (podł. kom) - bad. serolog: IF bezp.	acyklovir	kontakt bezp., latencja, z matki na płód
						HSV-2	- opryszczka narządów płciowych - zak. upgólnione noworodków			dr. płciowa, z matki na płód
					w. ospy wietrznej- półpaśca	- ospa wietrzna - półpasiec - zap. mózgu, opon m-r, płuc, rogówki - zesp. Reye'a		szczepionka acyklovir, Ig przeciw wirusowi	dr. oddechowa latencja
				w. Epsteina- Barra	- mononukleoza - chłoniak Burkita - rak nosogardzieli	- morfologia i rozmaz krwi - serolog: VCA, EA, EBNA	objawowe	dr. oddechowa latencja działanie onkogenne
				w. cytomegalii	- zap. wątroby, nerek - zesp. nukleozopodobny - zak. płodu	- hodowla i izolacja - serolog: TORCH - bad. mikroskopowe krwi	objawowe gancyklovir foskarnet	dr. oddechowa przetoczenie krwi latencja z matki na płód płciowo
				w. opryszczki typu 6	- rumień nagły - chłoniaki z limf. B - zesp. przewlakłego zmęczenia		nie ma	dr. oddechwa latencja
		Adenoviride 2x DNA bez osłonki	Adenowirus	- przeziębienie - zap. górnych dr. oddechowych - biegunka - zap. rogówki i spojówki - zap. opon m-r - wgłobienie jelita		objawowe	dr. oddechowa latencja
		Papovaviride 2x DNA bez osłonki	w. brodawczaka HPV	- brodawki skórne - kłykciny kończyste - rak szyjki macicy - brodawki krtaniowe - epidermodysplasia verruciformis		usunięcie zmiany INF alfa	kontakt bezp. latencja działanie onkogenne
		Poxviridae 2x DNA		- ospa prawdziwa - mięczak zakaźny			dr. oddechowa płciowo	- polimeraza RNA
		Hepadnaviride 2x niekompletne DNA podwójny kaosyd	HBV w. wzw B	- zapalenie wątroby typu B - pierwotny rak wątroby	- IF - sonda DNA - markery HBV (HBs, HBc, HBe) - Ig przeciw HBV	szczepionk objawowe INF alfa lamiwudyna	droga krwi płciowo latencja działanie onkogenne	- polimeraza DNA - odwrotna transkryptaza
		Parvoviride 1x DNA bez osłonki		- aplazja szpiku kostnego - rumień zakaźny - obrzęk płodu		objawowe	dr. oodechowa
	Wirusy RNA	Picornaviride 1x RNA+ bez osłonki	Rynowirus	- przeziębienie (nieżyt)			dr. oddechowa
				Enterowirusy	- przeziębienia - wysypka odropodobna				kwasooporne
				- Poliowirus	- nagminne porażenie dziecięce - jałowe zap. opon m-r - poliomyelitis postać: rdzeniowa, opuszkowa, opuszkowo- rdzeniowa - zap. mózgu -zesp. porażenny		szczepionka - Salka - Sabina	dr. fekalno- oralna
				- w. Coxsackie typ A i B	A: opryszczkowe zap. gardła A: zesp. dłoni, stóp i ust A: biegunka niemowląt B: zap. mm. serca, osierdzia B: pleurydynia B: wieloukładowa ch. noworodków A,B: jałowe zap opon m-r(bez obj. 90%) A,B: przeziębienia			dr. fekalno- oralna
				- w. ECHO	- przeziębienie wstępujące - jałowe zap. opon m-r - zap. mózgu			dr. fekalno- oralna
				- HAV w. wzw A	- ostre zap. wątroby		szczepionka wspomagające	dr. fekalno- oralna
		Togaviride 1x RNA+ osłonka	w. różyczki	- różyczka - wrodzona różyczka - poinfekcyjne zap. mózgu - wędrujące zap. stawów - małopłytkowość i skaza krwotoczna	- zestaw TORCH - serologiczne		dr. oddechowa z matki na płód
		Flawowirusy	w. kleszczowego zap. opon m-r	- zap. mózgu			klaszcze
				HCV (w. zap. wątroby C)	- aktywne, przewlakłe zap. wątroby		INF alfa	dr. krwi dr. płciowa
		Coronaviride 1x RNA+ osłonka		- zap. górnych dr. oddechowych - przeziębienie			dr. oddechowa
		Caliciviridae 1x RNA bez osłonki	HEV w. wzw E	- zap. wątroby, nie przechodzi w fazę przewlekłą			dr. fekalno- oralna
		Orthomyxoviride 1x RNA- osłonka	A, B, C	- grypa		szczepionka objawowe amantadyna	dr. oddechowa	- polimeraza RNA- RNA - endonukleaza
		Paramyxoviridae 1x RNA- osłonka	Paramiksowirusy					- polimeraza RNA- RNA
				- w. paragrypy	- ostre zap. krtani - zap. oskrzelików, płuc - przeziębienia - ch. grypopodobna		objawowe	dr. oddechowa	- hemaglutynina - neuramidaza
				- w. świnki	- świnka - pozapalne zap. mózgu - asept. zap. opon m-r - zap. gruczołów wydz. wewn.		szczepionka objawowe Ig przeciw w. świnki	dr. oddechowa	- hemaglutynina - neuramidaza
				Morbiliwirus
				- w. odry	- odra - zap. płuc - pozapalne zap. mózgu - podostre twardniejące zap. mózgu - odra nietypowa		szczepionka objawowe Ig przeciw w. odry	dr. oddechowa	- hemaglutynina
				Pneumowirusy
				- syncytialny w. oddechowy	- zap. górnych i dolnych dr. oddechowych		rybawiryna	dr. oddechowa
		Rhabdoviridae 1x RNA- osłonka	w. wścieklizny	- wścieklizna		szczepionka ludzka Ig przeciw w. wścieklizny	kontakt bezp. (ukąszenie) dr. wziewna	- polimeraza RNA- RNA
		Arenaviridae 1xRNA- (segm.) osłonka	LCH w. limfocytarnrgo zap. splotów nacz i opon m-r	- zap. opon m-r - ch. grypopodobna		objawowe	komary	- polimeraza RNA- RNA
		Reoviridae 2x RNA (segm) bez osłonki	Reowirus	- birgunka - zap. górnych dr. oddechowych - zap. mózgu		objawowe	dr. fekalno- oralna	- polimeraza RNA- RNA
				Rotawirus	- biegunka niemowląt		objawowe		dr. fekalno- oralna
		Retroviridae 1x RNA+	HIV	- zesp. AIDS		zydowudyna i inne	dr. płciowa dr. krwi z matki na płód	- rewertaza - endonukleaza - odwrotna transkryptaza
		Nieklasyfikowane	HDV w. wzw D 1x RNA ułomny	- z HBV zap. wątroby o ciężkim przebiegu			dr. krwi

Kilka uwag:

pisząc chory mam na myśli człowieka, płyn m-r, to wiadomo, ukł m-p no to tez proste, p-k to droga powietrzno kropelkowa.

Życzę miłej nauki

Pawlus

Uzupełniłem pracę kolegi 4-10.02.2002 - Mitzi

W - wrota zakażenia

R - rezerwuar

Z - źródło zakażenia

D - droga zakażenia

Także życzę miłej nauki!!!

---