1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Kwas solny 36% [kwas chlorowodorowy]

Wzór chemiczny: HCl + H₂O

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
kwas solny	36	7647-01-0	231-595-7	C	34-37

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Kwas solny 36% jest substancja niepalną, żrącą. Wskutek działania wysokiej temperatury wydzielają się żrące i toksyczne pary, gazy i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Kwas solny 36% w kontakcie z żywą tkanką działa żrąco, powodując uszkodzenie skóry i błon śluzowych oczu, dróg oddechowych, układu pokarmowego. Doustna dawka śmiertelna wynosi 12-15g kwasu solnego stężonego.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Kwas solny 36% stężony działa żrąco na wszelkie formy życia. W wodzie szybko ulega rozcieńczeniu, stąd zagrożenie dla życia wodnego jest stosunkowo niewielkie.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego kwasem solnym 36% środowiska na świeże powietrze. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza.
2.	Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji półleżącej.
3	Zapewnić niezwłocznie pomoc medyczną. Skontaktować się z centrum toksykologicznym.
Zatrucie doustne:
1.	Doraźna pomoc przy ostrych zatruciach kwasem solnym 36% polega na stosowaniu łagodnych środków neutralizujących takich jak: zawiesina magnezji palonej, zawiesina wodna węgla aktywnego, mocna herbata niesłodzona, filiżanka czarnej kawy, białka jaja rozmieszane z wodą, woda wapienna. Kwas należy rozcieńczyć 100-krotnie.
2.	Zapewnić niezwłocznie pomoc medyczną.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić fachową pomoc medyczną.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę (ratujący musi być stosownie zabezpieczony ochronami osobistymi), przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	Skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Informacja ogólna:	Kwas solny 36% jest substancją niepalną. Zagrożone pożarem obiekty pokryć pianą, a w ostateczności intensywnie polewać wodą. Osoby uczestniczące w akcji pożarowej muszą być wyposażone w niezależne aparaty oddechowe. W ogniu wydzielają się żrące i toksyczne gazy, pary i dymy.
Środki gaśnicze do gaszenia pożarów obiektów sąsiadujących:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, gaśnice pianowe lub gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka, rozproszona woda.
Zalecenia szczegółowe:	Stosować ochrony osobiste, gdyż w przypadku kontaktu kwasu solnego 36% z ogniem wydzielają się żrące i toksyczne gazy, pary i dymy.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się kwasu solnego 36% do środowiska, przebywające na zagrożonym awarią obszarze osoby postronne należy ewakuować. Awarie muszą być jak najszybciej lokalizowane i likwidowane. Do likwidowania większych zrzutów do środowiska mogą przystąpić wyłącznie przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. Kwas solny 36% w kontakcie z większością metali może spowodować wydzielanie się niebezpiecznego ze względów wybuchowych wodoru.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającą się cieczą. Stosować ubrania ochronne kwasoodporne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyraźnie wyczuwalnego zapachu kwasu - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (P2) i gazowych (filtr oznaczony kolorem żółtym i literą E).
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku niemożności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji należy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym służbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się kwasu solnego 36% do wód powierzchniowych lub podziemnych, ostrzec jej użytkowników. Zbieranie rozlanego kwasu solnego 36% dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą obojętnych chemicznie substancji absorbujących (sorbentów).

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania kwasu solnego 36% nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w pomieszczeniu przeznaczonym dla kwasów. W pomieszczeniach pracy oraz magazynowych nie powinny przebywać osoby postronne, w szczególności dzieci, kobiety ciężarne, osoby chore i w podeszłym wieku. Dzieci należy chronić przed dostępem do kwasu solnego 36%
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, szczelnie zamkniętych, w magazynie cieczy żrących wyposażonym w instalację wentylacyjną, w miejscu chłodnym i suchym, na twardym, kwasoodpornym podłożu. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu spożywania posiłków. Opakowania wyposażyć w napis „Uwaga produkt żrący”. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Cysterny lub autocysterny muszą być zaopatrzone w wykładzinę wewnętrzną kwasoodporną.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać kwas solny 36%, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy kwas solny 36% odstawiany jest do wskazanego przez odpowiednie organy miejsca, celem utylizacji na drodze neutralizacji.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania kwasu solnego 36%. Sprawna wentylacja.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (dla chlorowodoru):

NDS - 5 mg/m³,

NDSP - 7 mg/m³.

Środki ochrony zbiorowej: Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z pochłaniaczami cząstek P2 i par kwaśnych (kolor żółty i litera E).
Ręce:	Rękawice ochronne z tkanin powlekanych, odporne na działanie kwasów.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne powlekane, odporne na działanie kwasów.
Inne informacje:	Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z kwasem solnym 36%. Natychmiast usuwać rozlewiska.

METODY OCENY NARAŻENIA W ŚRODOWISKU PRACY

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi kwasu solnego.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

PN-87/Z-04183.01

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorowodoru. Postanowienia ogólne i zakres normy.

PN-92/Z-04225.01

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorowodoru. Postanowienia ogólne.

PN-87/Z-04183.02

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorowodoru. Oznaczanie chlorowodoru w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą kolorymetryczną rodankiem rtęciowym.

PN-93/Z-04225.03

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorowodoru. Badania chlorowodoru na stanowiskach pracy metodą turbidymetryczną z pobieraniem próbek do płuczek.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Postać fizyczna, barwa, zapach: Kwas solny 36% jest wodnym roztworem chlorowodoru. W warunkach normalnych jest bezbarwną lub lekko żółtą, kwaśną cieczą. Otrzymywany jest przez absorpcję chlorowodoru w wodzie. Tworzące się hydraty składają się z cząsteczki chlorowodoru oraz jednej, dwóch, trzech lub czterech cząsteczek wody.
9.2	Temperatura topnienia: ok. -28oC
9.3	Temperatura wrzenia: 50oC
9.4	Gęstość (20^oC): 1,19 g/cm^3
9.5	Rozpuszczalność w wodzie: Całkowita
9.6	Wartość pH (20^oC): < 1
9.7	Prężność par (20^oC): 20 mbar

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:

Kwas solny 36% jest bardzo czynny chemicznie. Koroduje metale. Reaguje z większością metali z wydzieleniem wodoru, co może stwarzać zagrożenie wybuchem. Z tlenkami i wodorotlenkami metali tworzy chlorki. W reakcjach z wieloma związkami wydzielają się silnie toksyczne gazy, jak siarkowodór, cyjanowodór, arsenowodór, chlor i inne. Ponadto kwas solny 36% reaguje także ze związkami utleniającymi, utleniając się do wolnego chloru.

Właściwości korozyjne:

Silne.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia:	Oczy	tak
	Skóra	tak
		Spożycie	tak
		Wdychanie par i pyłów	tak

Dane toksykologiczne:

LC_{50 (inhal. człowiek)} - 1300 ppm/0,5 godz.,

LC_{50 (doustnie, królik)} - 900 mg/kg,

LC_{50 (inhal. szczur)} - 3124 ppm/1 godz.

Wdychanie par i aerozoli: Kwas solny 36% najczęściej wchłania się przez wdychanie par, co prowadzi w efekcie do podrażnienia górnych dróg oddechowych. Objawami są: chrypka, uczucie duszności, katar, kaszel, kłucie w klatce piersiowej, krztuszenie, bóle i zawroty głowy. Może rozwinąć się zapalenie płuc. Wysokie stężenie par może wywołać ostre skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Możliwa jest utrata przytomności.

Kontakt ze skórą: Kwas solny 36% jest kwasem żrącym. Oblanie kwasem powierzchni skóry wywołuje ból oraz oparzenie penetrujące w głąb skóry. Rany goją się trudno z wytworzeniem blizny o brązowym zabarwieniu.

Kontakt z oczami: Działanie par i cieczy na oczy powoduje stany zapalne spojówek i uszkodzenie rogówki. Objawami są bóle okolic oka, łzawienie i światłowstręt. Może powstać chemiczne poparzenie. Ciągły kontakt z parami kwasu solnego prowadzi do zapalenia spojówek. W cięższych przypadkach podrażnienie może doprowadzić do utraty wzroku.

Spożycie: W wymiocinach może pojawić się krew. Spożycie powoduje ostry ból w ustach, gardle, przełyku i żołądku. Jama ustna, podniebienie miękkie i migdały są często pokryte białymi strupami i owrzodzeniami. Występują natychmiastowe wymioty, często krwawe, mogą być one połączone z biegunką i krwawym stolcem. Chorzy duszą się. Objawy przypominają zapaść.

Powikłania: Obrzęk krtani, uszkodzenie przełyku i żołądka, zapalenie płuc, krwotoki, zapalenie otrzewnej.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie kwasu solnego na organizmy wskaźnikowe:

Ryby: Choroby i szybką śmierć u karpi powoduje odczyn pH 4,8. Pstrąg jest wrażliwszy na kwasy, natomiast szczupaki i liny są znacznie mniej wrażliwe. Śnięcie linów przy pH 4,6 występuje dopiero po dwóch dniach działania. Jeśli jest duża zawartość żelaza w wodzie, to już przy małej kwasowości wody (pH około 5,5) wytrąca się ono na skrzelach ryb, powodując ich śmierć.

Rośliny: Wszystkie silniej zdysocjowane kwasy przy stężeniu większym niż 1 mol na 6400 dm³ hamują wzrost korzeni kiełkujących roślin. Odpowiednie stężenie dla kwasu solnego to 1:175 000 lub ok. 6 mg/dm³. Słabe stężenia powodują zmniejszenie poboru wody. Mała kwasowość wzmaga transpirację, silna ją hamuje.

Wskaźniki oceny dla ostrej toksyczności:

wobec ssaków: 3,8,

wobec ryb: 2,7,

wobec bakterii: 3,2.

Stopień zagrożenia wód: mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Sposób likwidacji B4:- na drodze chemicznej - proces zobojętniania.

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 01 02 - Kwas chlorowodorowy.

Składowanie:

(B4) - procesy zobojętniania kwasów i zasad.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1789
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	8
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	80
14.5	Numer indeksowy (EC):	017-002-01-X
14.6	Symbole niebezpieczeństwa (R):	34-37
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-26-36/37/39-45
14.8	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 8:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi kwasu solnego 36% bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy kwasu solnego 36%. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Kartę opracowano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-852 Gdańsk ul. Dyrekcyjna 6 tel./fax: [phone].

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja żrąca.”
Symbole zagrożenia
R 34	Powoduje oparzenia.
R 37	Działa drażniąco na drogi oddechowe.
Symbole bezpieczeństwa
S 1/2	Przechowywać w zamknięciu i chronić przed dziećmi.
S 26	Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
S 36/37/39	Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy.
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Kwas solny 36%
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
C	Substancja żrąca.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
80	Materiał żrący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 8-II		Materiał żrący - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1789		Kwas solny.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania: 15.12.02 Strona/stron 8/8
Nazwa:	KWAS SOLNY 36%

Kwas solny 36%

---