****************************BYĆ ŻYDEM WE FRANCJI

Historia narodu żydowskiego to m.in. prześladowania i ludobójstwo.
Konieczność przeżycia społeczności wymagała przystosowanie się do środowiska w ograniczonej przestrzeni życia prywatnego. Na tej właśnie ograniczonej przestrzeni mieści się tzw. „twardy rdzeń”, który pozwala judaizmowi przejść przez różnorodność tego, co nazywano kiedyś żydostwem.
Pewne sfery życia są specyficzne dla judaizmu, ponieważ sfera życia prywatnego, wciąż szpiegowana „okiem inkwizytora” była bardziej okryta tajemnicą.

Do granic przestrzennych i kulturowych, które tradycyjnie oddzielają życie publiczne od prywatnego dochodzi u Żydów trzecia sfera - POLITYKA.
XIXw. Francja: „Żyd w domu, obywatel na zewnątrz” - wielu było Żydami w tajemnicy (prywatnie).
Prywatne życie żydowskie - miejscem, w którym przetrwała tożsamość żydowska zagrożona asymilacją lub wykluczeniem.
Po wojnie judaizm staje się bardziej widoczny.

Złożoność sacrum i profanum - część składowa specyfiki żydowskiej.
Żydzi opierają swoją tożsamość na prawach moralnych. Prawo pisane (Tora) i ustne (Talhmud) reguluje wszystkie objawy życia codziennego (jedzenie, sex, wykształcenie) - można mówić zatem o uświęceniu życia prywatnego.

Wyróżniający charakter działań zalecanych lub zbaranianych przez Torę pochodzi z uproszczonej pedagogiki, gdzie są tylko OBOWIĄZKI interpretowane jako terminy abstrakcyjne.
Judaizm to religia wysiłku - każdy jest odpowiedzialny za swoje czyny wobec społeczności.
Prymat religijności wywodzi się z DIALEKTYKI tradycji i nowoczesności. Istnienie prawa ustnego umożliwia dostosowanie pisemnych przykazań do nowych okoliczności - nauka Tory jest więc zawsze aktualna. W centrum tej praktyki znajduje się DYSKUSJA - proces ponownego tworzenia norm.
Przestrzeganie obrządku ma u Żydów charakter religijny (wierzący) lub społeczny (niewierzący).

TYPOLOGIA:
Judaizm przyjmuje liczne postacie:
- Ortodoksyjny odłam
- Żydzi historyczni: „Izraelici”
- „Żydzi wstydliwi”
- Imigranci żydowscy
- Żydzi francuscy

Prywatne życie, które jest przeżywane zbiorowo:
Matka żydowska - przekazuje tradycję.
Wiele norm, które będąc przepisami żywieniowymi, wyrażają zarazem kosmogonię.

Modlitwa grupowa, wspólna nauka. W celebracji religijnej mieszają się modlitwa i nauka (powiązanie sacrum i profanum).
Religia aktywnego zbawiania - misja zbawiania świata, zatem czas przynależny Żydowi powinien być przekształcony na wypełnienie podwójnego celu:
- przekształcenie
- uświęcenie świata
Czyli czas poświęcony na naukę i działanie.

Ciągłe zagrożenie, groźby wymagają od Żyda, by był czujny, zapobiegał najazdom.
Ale solidarność Żydów może doprowadzić do wykorzenienie życia prywatnego.
Ortodoksyjni Chasydzi - granice życia prywatnego zatarły się i zniknęły - mówimy wtedy o zbiorowym wymiarze życia prywatnego. Najbardziej znaczący tego ślad to zakaz małżeństw mieszanych (endogamia).
Lecz zbiorowy wymiar życia prywatnego nie wyklucza tezy o życiu tajemnym.

Przestrzeń życia prywatnego w historii współczesnych Żydów francuskich zmieniała się w zależności od ich integracji z Francuzami. Jest bardziej rozległa w przypadku Żydów - ofiar antysemityzmu, z kolei kurczy się, gdy wzrasta integracja ze społeczeństwem miejscowym. Nie jest ona taka sama dla Żydów ze starego szczepu francuskiego jak dla imigrantów.

ŻYDZI W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
Żydzi ze starym francuskim rodowodem nie integrują się z imigrantami żydowskimi z Europy Środkowej i Wschodniej, utrzymują z nimi stosunki obojętności lub wrogości.
W przeciwieństwie do „nowych” nie chcą rzucać się w oczy, podkreślają swoje francuskie korzenie.
Po I wojnie światowej obie grupy określane są terminem Izraelici - ruch integracji.

Żydzi francuscy - zasymilowali się po rewolucji francuskiej, powściągliwi w okazywaniu tradycji religijnej. Doświadczenie judaizmu w życiu prywatnym dawało złudne schronienie przed antysemityzmem. Przeszkadzali im nowo przybyli - obnoszący się ze swoim pochodzeniem.
Sfranczenie - jidysz przestaje być językiem prywatnym, nowy model rodziny (2+2), niektórzy nawracają się na katolicyzm, zmienia się rola i obowiązki kobiety, bardziej „wyzwolona” moda, dzieci uczęszczają do świeckich szkół.

Imigranci żydowscy - ich przyjazd wywołał reakcję odrzucenia.
Aszkenazyjczycy - o rodowodzie niemieckim.
Żydzi odróżniają się od innych imigrantów odpornością na proletaryzację.
Są zdziwieni brakiem żarliwości religijnej Żydów francuskich. Dlatego zbierają się we własnych synagogach.

ŻYDZI FRANCUSCY OD 1940 ROKU
Wojna i ludobójstwo połączyły we wspólnocie cierpienia Francuzów i imigrantów.
W obozach zanika przestrzeń życia prywatnego:
- nie było życia intymnego
- utracono tożsamość
Wydanie „Statutu Żydów” - koniec marzeń Żydów francuskich o asymilacji.
Rozwód z Francja zainicjował nową definicję judaizmu oraz rozszerzenie zakresu życia prywatnego.
Od 1940 roku ludobójstwo stanowi element historii społeczności żydowskiej

Strach przed nową eksterminacją (wojna sześciodniowa 1967r.) zmobilizował wspólnoty - solidarność z Izraelem.
Zmieniło się wyobrażenie nie-Żydów o Żydach i Żydów o samych sobie - naród waleczny.
Odniesienie izraelskie wprowadza taką politykę, która zaciemnia granicę między życiem prywatnym a publicznym. Sposób przynależności do judaizmu przyjmuje formę polityczną - syjonizm (utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie).

Przybycie sefardyjczyków (z Afryki Pn.) spowodowało „powrót” do judaizmu.
Objęli wysokie stanowiska, m.in. w szkolnictwie, spowodowali podniesienie płac.
Przyczynili się do pojednania francuskiej populacji żydowskiej
Termin Izraelita od tej pory zaznacza odmienność między Izraelczykami, a Żydami z diaspory.

Wspomnienie o eksterminacji:
- niektórzy chcieli zapomnieć o swojej tożsamości, unikali publicznego manifestowania.
- dla większości jednak (z tych co przeżyli) obowiązkiem stało się dawanie świadectwa.
Świadectwo ludobójstwa zakłócone w swojej bolesnej intymności przenosi się w sferę publiczną.

OBECNIE:
- Odnowa judaizmu (szkoły, literatura)
- Odniesienie do ludobójstwa - nić przewodnia przy lekturze historii najmłodszych pokoleń
- To raczej ODNOWA niż powrót
- Konflikt bliskowschodni wzmacnia poczucie tożsamości, pragnienie potwierdzenia swojej odmienności.

*****************************************Być komunistą?

Sposób bycia
-We Francji istniała Francuska Partia Komunistyczna (FPK).
-Bycie komunistą, jest porównywane do wyznawania jakiejś religii, jest to wiara w ideologię, wiara w przywódców, liderów i wzory do naśladowania (np. przodowników pracy)
- francuscy komuniści pochodzili z dwóch głównych grup społecznych:
• robotników - liczyli oni na poprawę swojego losu
• inteligencji - intelektualiści, artyści (m.in. Picasso) byli zafascynowani komunizmem, często nie znając całej prawdy Związkiem Radzieckim
- niektórzy młodzi intelektualiści wstępowali ze względu na możliwość szybkiego awansu w strukturach partii, nieporównywalnie szybszego niż w innych partiach; dla innych była to forma bunty przeciw konserwatywnym rodzicom
-W latach 40. popularność komunizmu wiązała się z prestiżem ZSRR, to właśnie to państwo było na tyle sprawne by oprzeć się a potem pokonać Niemcy.
- komuniści musieli się uporać z wiadomościami o prawdziwej twarzy realnego socjalizmu, o gułagach, procesach politycznych, ,,wielkiej czystce”; część z nich je negowała, wielu przyjmowała jako zło konieczne na drodze do stworzenia ,,nowego człowieka”; uzasadniali, że w państwach kapitalistycznych sytuacja robotników jest jeszcze gorsza
- bardzo ważna dla komunistów była sztuka, która miała być jasna i zrozumiała, powinna rozwieź być radosna ( dlatego nie zawsze przyjmowano z entuzjazmem dzieła chociażby Picassa)
- największy sukces wyborczy FPK odniosła w 1946 gdy zdobyła 28,6% głosów (najwięcej ze wszystkich partii); jej popularność wiązała się z aktywną działalnością we francuskim ruchu oporu w czasie II wojny światowej
- jednak trudno im utrzymać swoją popularność; w powojennej Francji widać pozytywne aspekty kapitalizmu, jest wzrost gospodarczy i powszechna poprawa warunków życia, z kolei z obozu komunistycznego nadchodzą liczne złe wieści, które trudno sobie jak i wyborcą wytłumaczyć (np. krwawe stłumienie rewolucji na Węgrzech w 1956, aż po wojnę w Afganistanie 1979)
- komuniści często byli przedstawiani jako wcielenie zła; oskarżano ich o to, że dążą do rozbicia wewnętrznego Francuzów; są na usługach obcego mocarstwa
- zbiorowość komunistyczna kontroluje życie prywatne; stanowi ,,wielką rodzinę”; granica między życiem partyjnym a życiem prywatnym rysuje się płynnie
- komunista czuje się kimś lepszym, bardziej świadomym świata i jego potrzeb; jednak życie codzienne komunisty jest ciężkie, głośne głoszenie wiąże się z kłopotami w pracy, aktywność partyjna zabiera resztki wolnego czasu; dlatego charakterystyczne dla Francuskiej Partii Komunistycznej było to , że w momentach kryzysu miała dużo nowych członków, ale też wielu członków szybko opuszczało szeregi partii;

Katolicy: wyobrażenia i grzech
O kilku liczbach które nie zdradzają żadnej tajemnicy
-we Francji obserwuje sie niezwykle gwałtowny spadek liczby księży (1913 - 59 tys.; 1965- 41 tys.; 1985 - 28 tys.)
-przeciętny ksiądz jest ubogi, lecz uważa, że ma wystarczające środki finansowe.
-w drugiej połowie XX wieku nastąpił gwałtowny spadek wykonywania praktyk religijnych. Francuzi zawierają coraz rzadziej śluby kościelne; drastycznie spadła liczba osób przystępujących do spowiedzi świętej, a 10% katolików uczestniczy reguralnie w niedzielnej mszy św
-tylko 11% Francuzów uważa, że należy uczyć dzieci religii.
-ok. 4% Francuzów to protestanci.
-z ankiety mającej na celu ukazanie francuskiej religijności wynika, że: ,,...materializm nie dominuje w świadomości francuskiej; uznaje się wszystkie główne religie mogą zawierać w sobie ,,podstawowe prawdy i wartości”; Francuzi nie uważają swojej własnej cywilizacji za ,,niosącą uniwersalne i najwyższe posłanie”, są oni tolerancyjni i wyrozumiali.
-dane statystyczne świadczą o dużym spadku praktyk religijnych. Nie mówią one nic o ,,prywatnym” sposobie przeżywania wiary chrześcijanina. Chrześcijanin praktykujący nie jest tym samym czym był dawniej. Uczestnictwo w niedzielnej mszy świętej kiedyś było aktem społecznym (trzeba było pójść bo ludzie by gadali), teraz jest aktem wiary. Podobnie los księdza lub zakonnicy był przeznaczony przez rodzinę najmłodszemu dziecku, teraz jest to wybór trwania w wierze.

Wyobrażenia chrześcijańskie
- od XIX wieku, następuje zanik wyobrażenia piekła, czyli znika strach przed wiecznym potępieniem. Autor twierdzi również, że kiedyś życie codzienne dla większości ludzi było niczym piekło, różniło się jedynie stopniem cierpienia, awans społeczny był niemożliwy, dlatego myślano o poprawie losu po śmierci. W latach po II wojnie światowej miała miejsce gwałtowna poprawa warunków, życia, pojawiły się możliwości awansu i to właśnie zdobycie dóbr doczesnych ( w końcu możliwe) okazało się najważniejsze.
-autor stwierdza, że większość księży nie potrafi dostosować się do nowych potrzeb wiernych i słowa głoszone z ambony stają się coraz bardziej niezrozumiałe.

Spowiedź, skrucha, nawrócenie
-kiedyś wszyscy mieli świadomość nieuchronności śmierci, trzeba było być na nią przygotowanym, a więc wyspowiadanym.
- po II wojnie światowej liczba spowiadających się we Francji gwałtownie spada. W 1974 tylko 1% katolików spowiada się raz w miesiącu, 54% nie spowiada się w ogóle.
-autor ocenia, że jedna z przyczyn może być słabnące poczucie grzechu w naturze ludzkiej. (Np. bardzo rzadko dziś ktoś traktuje seks przedmałżeński jako poważny grzech, lub grzech w ogóle). Nawet wśród samych księży obserwuje się coraz więcej opinii będących za zniesieniem celibatu.

Nowe poczucie Winy. Poszerzenie zakresu sumienia
( w tym podrozdziale jest dużo dat, nazw itp., które raczej mało kto z nas zapamięta, najlepiej bym cały olał, ale z poczucia obowiązku streszczam co tu jest; mam nadzieję, że udało mi się zawrzeć to co najważniejsze)
- autor zauważa w nowości w kościele za sprawą papieża Jana XXIII. Ogłosił on encyklikę Mater et Magistra (15 V 1961). Zwraca on w niej uwagę na potrzebę solidarności z krajami biednym, utrzymuje się jednak potępienie wszelkich praktyk seksualnych, których celem nie jest rozmnażanie; w encyklice Pacem in terris (wyjątkwo skierowanej do wszystkich ludzi a nie tylko do chrześcijan stanowczo opowiada się za uczestnictwem kobiet w życiu publicznym.
-niezwykle ważne było zwołanie soboru watykańskiego II (1962- 1965); najważniejsze postanowienia soboru to wprowadzeni języków narodowych do liturgii, możliwość udzielania komunii świętej przez świeckich.
-na soborze kościół chciał przypomnieć, że jest ludem bożym, a nie organizacją stojąca na straży społeczeństwa hierarchicznego. Chciał pokazać wspólnotę wszystkich, zwrócić uwagę na biednych.
- autor przybliża tutaj sytuacje w Ameryce płd., twierdzi, że punkt ciężkości przenosi się z grzechów jednostkowych na zaniedbania ogółu (np. wobec biednych). Jednak te nowe myśli i prądy napotykają sprzeciw konserwatystów ( dla autora Jan Paweł II i wtedy przewodniczący kongregacji wiary Joseph Ratzinger to przedstawiciele konserwatyzmu w łonie kościoła).
- okazuje się, że współcześni chrześcijanie napotykają dwie twarze Kościoła: Inkwizycje i wyzwolenie. Katolik musi wybierać między hierarchią a ludźmi wyrzuconymi poza nawias (imigrantami, ubogimi itp.)
-pewną reprezentacją nowego w kościele jest Teologia wyzwolenia, reprezentowana głównie przez duchownych z Ameryki płd., jednak są oni krytykowani przez Watykan. ( Stolica Apostolska widziała niebezpieczeństwo m.in.w łączeniu myśli socjalistycznej i marksistowskiej z ewangelią)
-nurt zachowawczy w kościele to Integryzm (negowali oni nawet postanowienia Soboru, chcieli odprawiać dalej mszę po łacinie)
-ciekawym zjawiskiem we współczesnym kościele jest ekumenizm (zbliżanie się kościołów, tu autor skupia się na katolikach i protestantach). Francuzi raczej jego zwolennikami, jednak nie wiadomo co z tego wyniknie w praktyce
- na koniec autor zadaje pytanie; czy kościół we Francji spadł na same dno? Jeśli spojrzymy na liczby to obraz jest porażający, ale prawdopodobnie ci którzy praktykują robią to nie z obowiązku lecz z prawdziwej, silnej wiary.
Prościej - katolików mało, ale za to prawdziwi.

*****************************Czy francuskie życie prywatne wzoruje się na amerykańskim modelu?

Dominacji ekonomicznej zawsze towarzyszy dominacja kulturalna. Świadczą o niej chociażby wszechobecne jeansy, fast foods, amerykańska muzyka i anglofrancuski. Na poziomie życia codziennego można więc mówić o amerykanizacji Francji. Jednakże większość Francuzów raczej wykorzystuje amerykański mit jako pożywkę dla wyobraźni, niż wzoruje swe życie na amerykańskiej rzeczywistości.
Francuzi bardzo często kwestionują amerykańską sztukę życia nie chcąc się przyznać do nieumiejętności stworzenia społecznego modelu, który mógłby rozprzestrzenić się na cały świat.
Max Lerner: Europejczycy mają kompleks Aten: identyfikują się z Ateńczykami, zaś Amerykanów porównują do Rzymian twierdząc, że zwyciężony jest lepszy od zwycięzcy, ponieważ zwycięzca żywi się duchem zwyciężonego.
Amerykańskie przekazy medialne zostały przyjęte bardzo przychylnie, ponieważ ich związki z krajem w którym powstały nie są zbyt widoczne, a ich uniwersalne wartości (np. walka dobra ze złem) mogą być łatwo włączone do europejskich wzorców kulturowych.
Dwie wojny światowe wyniszczyły Europę i ugruntowały dominującą pozycję Stanów Zjednoczonych. Po zakończeniu każdej z wojen amerykanie mogli eksportować do Europy produkty kulturalne, które być może nie trafiały dokładnie w oczekiwania odbiorców, nie mniej jednak były przyjmowane bardzo przychylnie.

Literatura
Amerykańska powieść nie tylko dostarcza francuskim czytelnikom obrazu życia prywatnego w Stanach Zjednoczonych, lecz jednocześnie zawiera, często bezlitosną, krytykę tej rzeczywistości dzięki czemu spełnia oczekiwania francuskiej inteligencji. Chociażby Grona gniewu podsycały francuski antyamerykanizm, zachwycały komunistów oraz ich zwolenników, którzy w amerykańskim społeczeństwie widzieli tylko pospolitą wygodę, pociąg do migotliwych nowości, itp.

Wysokonakładowe dzienniki są podzielone. Chcą zaspokoić ciekawość czytelników zafascynowanych przypisywanym Stanom Zjednoczonym bogactwem, ale jednocześnie zachowują rezerwę.

Filmy amerykańskie
W okresie międzywojennym rzadko podróżowano, toteż wieści z nowego świata docierały do Francji najczęściej za pośrednictwem filmu. Kinematograf dostarczał Francuzom tego, czego oczekiwali: obrazu amerykańskiej rzeczywistości, której nie potrzebowali, przekonani, że tylko francuski styl życia jest doskonały.

Jazz
Jazz narodził się ok. 1900 roku w Nowym Orleanie w dzielnicy prostytutek - Storyville. Amerykański purytanizm doprowadził do zamknięcia tej dzielnicy, ok. 1917 r. Wtedy właśnie jazz podbił Europę. Podobnie blues. Słuchany, a nawet tańczony w oderwaniu od kulturowego kontekstu, był zupełnie inaczej odbierany przez Francuzów, niż przez pracujących na plantacjach Murzynów, wśród których powstał. Amerykański model zatarł się tu więc w procesie asymilacji: adaptacja odniosła zwycięstwo nad modelowaniem.

Fakt, iż to armia amerykańska, nie Rosjanie, wyzwoliła Paryż, nie zmienił zbytnio stosunków Francuzów do Amerykanów.
Jednakże społeczeństwo francuskie pragnie uwolnić się nie tylko od Niemców, ale i od wszelkiego tabu przez co amerykański model budzi coraz większe zainteresowanie.

Porozumienie Blum - Byrnes znosi wszelkie ograniczenia na sprowadzanie amerykańskich filmów. W pierwszym półroczu 1947r w programach kin są 54 filmy francuskie i 338 amerykańskich.. Zaczynają się protesty. W rok później porozumienie zostaje zerwane.

Prasa poświęca niezliczone artykuły amerykańskiemu stylowi życia. Pojawia się mnóstwo listów od tzw. GI brides, czyli Francuzek, które poślubiły amerykańskich żołnierzy i wyjechały z nimi do Stanów. Chwalą one komfort domków jednorodzinnych, dostępność automobili oraz szczególnego rodzaju towarzyskość. Pomimo pewnych zastrzeżeń do amerykańskiego materializmu i pobłażliwej edukacji, czytelniczki skłonne są uwierzyć, że kraj za Atlantykiem to istny raj na ziemi.

Specjaliści od reklamy wzorują się na szkole amerykańskiej. Francuscy rodzice nadają swoim dzieciom imiona rodem z amerykańskich seriali, tj. Dallas.

Nauczyciele przeciwstawiali akcent angielski, który uważano za elegancki, akcentowi amerykańskiemu, postrzeganemu jako prostacki. Zmiany przyniósł rok 1975 - dzieci, które w kinie lub w telewizji często miały do czynienia z amerykańskimi produkcjami w wersji oryginalnej, oraz za pośrednictwem pozostałych mediów były oswajane z amerykańskim akcentem, nie mogły głosić wyższości języka Brytyjczyków.

Zagorzałych nacjonalistów i tradycjonalistów niepokoi nie tylko malejąca liczba osób, posługujących się j. Francuskim, ale również zmiany jakie w nim zachodzą w wyniku zapożyczania słow. z angielskiego. Zwroty w języku angielskim mają jednak charakter instrumentalny i w najmniejszym nawet stopniu nie wpływają na życie codzienne Francuzów, które nieprzerwanie toczy się w języku narodowym.

Stany Zjednoczone wyeksportowały natomiast do Francji sondaż opinii publicznej, który sprawia, że linia demarkacyjna między bytem indywidualnym, a otoczeniem socjalnym staje się bardzo płynna. W przededniu wojny powstaje Francuski Komitet Opinii Publicznej i sondaże stają się integralną częścią życia politycznego. Przenikają także do życia prywatnego - mają dostarczać rzekomo wiarygodnych informacji dotyczących chociażby liczby Francuzów żyjących w szczęśliwych związkach.

Amerykanie o Francuzach:
Amerykanom nawet nie przyjdzie do głowy kwestionować francuską tożsamość, która w tej książce została uznana za zagrożoną. Są zaskoczeni domatorstwem Francuzów, trwałością licznej rodziny, długim pozostawaniem młodych w domu rodzinnym, postawą francuskiej matki, która służy swojemu mężowi i dzieciom, przywiązywaniem ogromnej wagi do kuchni, brakiem samodyscypliny i niechęcią do ponoszenia osobistej odpowiedzialności, nieustannym odwoływaniem się do władz państwowych, nieumiejętnością planowania czasu, gettom tworzonym przez różne społeczności oraz znaczeniu przeszłości.

Francuzi o Amerykanach:
Francuzów zdumiewa najbardziej system edukacyjny, który tak silnie wpaja poczucie odpowiedzialności, że nawet wyrzutni są przekonane o swojej winie, obsesja pieniądza i ocenianie wartości człowieka na podstawie zarobków, nieustanne odwoływanie się w przemówieniach politycznych do Biblii, co nie przeszkadzało chociażby sfinansowaniu zamachu na Allende i wprowadzeniu białego terroru w Chile, akceptacja marginesu społecznego, niewiedza o tym, co dzieje się gdzie indziej, nawet jeśli owo „gdzie indziej” należy do amerykańskiej strefy wpływów, dyscyplina na drogach, przemoc.

Podobieństwa i różnice:
- We Francji, gdy przynależy się do warstwy wyższej, wypada wciąż przekładać spotkania, nie odpowiadać na listy,itp.
Amerykanie wypracowali techniki planowania, których nauczają w szkołach wyższych, Amerykanin żyje w teraźniejszości i wciąż wybiega myślami w przyszłość. Postęp techniczny umożliwił mu zaoszczędzenie czasu, który Francuz pospiesznie stara się na nowo wypełnić.
Amerykański sposób pojmowania czasu jest widoczny w wysokim wskaźniku rozwodów. Powszechne jest myślenie, że w razie niepowodzenia można zacząć od początku i odnieść sukces.
- Stany Zjednoczone bez Alaski są 14 razy większe od Francji. Na tej przestrzeni trwa nieustanna wędrówka: co piąte małżeństwo każdego roku zmienia miejsce zamieszkania, gdy tymczasem robotnik francuski kategorycznie odmawia „wygnania” do miejscowości kilkadziesiąt kilometrów dalej.
- Amerykański domy posiadają zazwyczaj trawniki, które łączą się z trawnikami sąsiadów. Dom powinien być otwarty dla obcych, ponieważ dobry Amerykanin nie ma nic do ukrycia. Francuskie żony amerykańskich wojskowych bardzo cierpiały z powodu tej „przesadnej zażyłości”. Wg Francuzów otwarte drzwi są zachęta do wszelkiego rodzaju nadużyć.
Nie można jednak powiedzieć, że amerykańskie domy są otwarte dla wszystkich. Miejsce zamieszkania określa status - wspólna cecha Francuzów i Amerykanów.
- Francuskie czasopisma po wojnie zajmują się popularyzacją dietetyki. Publikują tłumaczenia amerykańskich bestsellerów na ten temat. Pojawia się amerykański kult pięknego ciała.
- Amerykańska szkoła, choć koedukacyjna, popiera swoistą segregację ze względu na płeć. Podobnie jest we Francji.
Francuz uchodzi na osobę, która potrafi rozmawiać z kobietami, okazywać im szacunek i uwielbienie, być może po to, by utrzymać je na właściwym, czyli drugim miejscu. Amerykanin w kobiecie dostrzega raczej partnerkę.
- Podczas, gdy francuska tradycja toleruje niewierność mężczyzny, etyka amerykańska surowo potępia cudzołóstwo.
- W Stanach Zjednoczonych praca stanowi sens życia. Dolar ceni się raczej jako symbol sukcesu, niż jako środek do nabywania rzeczy. Amerykanin chciałby, żeby jego życie było niekończącym się awansem społecznym, gdy mu się nie powiedzie ryzykuje utratę szacunku dla samego siebie, ale nie wini, jak czyni to Francuz, niesprawiedliwego systemu, przeciwstawiając mu własne zalety.
- W obydwu krajach odsetek pracujących kobiet wciąż rośnie. Wzrasta również w podobny sposób liczba rodzin niepełnych, gdzie funkcje rodzicielskie pełni najczęściej kobieta.
Wydaje się jednak, że w Stanach więcej kobiet pragnie osiągnąć sukces zanim zdecyduje się na macierzyństwo. Pragną się one realizować zarówno jako matka, żona i pracownica. Francuski są bardziej ostrożne i rzadko manifestują swoja niechęć do mężczyzn. Chcą zachować swoją odmienność.
- Wydawać by się mogło, że w dziedzinie śmierci Francja uległa amerykanizacji, chociażby pod względem kontrolowania władzy medycznej przez adwokata, który znalazł w tym dochodowy interes (może oskarżyć lekarza o błąd w sztuce, lub zbytnia zapamiętałość w leczeniu). Francuscy lekarze zaczęli również otwarcie mówić o stanie chorego. Trudno jednak powiedzieć na ile jest to zasługa wpływów amerykańskich, a na ile nowoczesnej aparatury diagnostycznej (USG umożliwia pacjentowi zobaczenie swojego nowotworu).
Amerykański system handlowy rynku śmierci przynosi ogromne zyski dzięki świadczonym usługom: toalecie, balsamowaniu, ubieraniu, układaniu ciała. We Francji, gdzie istnieje zaledwie około 30 domów pogrzebowych byłoby to nie na miejscu. Oczywiście istnieje rynek śmierci, ale przynosi on zyski na sposób francuski.
-We Francji wiara w życie pozagrobowe jest zdecydowanie mniej popularna niż w Stanach Zjednoczonych. Wiara ma bardzo duży wpływ na życie prywatne Amerykanów.
-Zarówno Amerykanin, jak i Francuz uważają się za indywidualistów. We Francji indywidualizm ma klasyczną formę: walki jednostki przeciw społeczeństwu, zwłaszcza przeciw państwu. W Ameryce nie ma o tym mowy.
- Edukacja amerykańska wpaja dzieciom pragnienie wywalczenia autonomii, rozwijając jego potencjalne możliwości. Amerykanie bardzo szybko stają się samodzielni. Mają być przedsiębiorczy, mają ryzykować i wygrywać.
-We Francji tzw., self-help ma nieporównywalnie mniejsze znaczenie, zaś odwoływanie się do władzy publicznej stało się niemal instynktowne.

Wnioski:
Z ekonomicznego, a więc i politycznego punktu widzenia Francja znajduje się w amerykańskiej sferze wpływów. Pozory dowodzą, że amerykański styl życia króluje we Francji: jeansy, fast foods, euforyczna konsumpcja produktów amerykańskich, leksykalne amerykanizmy. Pomimo, że Francja zaadaptowała amerykańskie wzorce w dziedzinie techniki i zarządzania, życie prywatne (nie mylić z życiem codziennym!) i jego sekrety ewoluują powoli lub nawet trwają w zastoju.

******************************************Model jawności: społeczeństwo szwedzkie

Szwecja jest krajem, który obok Stanów zjednoczonych najsilniej urzekł francuskie społeczeństwo. Jawiła się ona jako „seksualne eldorado lat 60'”, kraj wolności i pięknych blondynek. Jest tez wzorem ekonomicznym i politycznym (wzorcowy udział kobiet w rządzie). „Szwedzki model” jest modelem etyki społecznej, darzy do uniwersalności - propaguje pacyfizm, pomoc krajom Trzeciego Świata, solidarność społeczną poszanowanie praw człowieka, jego ideologicznym fundamentem są zgoda i jawność.
W Szwecji obserwuje się otwarcie życia prywatnego na społeczeństwo, odejście od prywatności na rzecz jawności. Celem etyki społecznej i socjaldemokratycznej jest osiągnięcie całkowitej przejrzystości we wszystkich dziedzinach życia społecznego.

Pieniądze bez tajemnic
Pieniądze nie są sprawą poufną. Sukces materialny, który podnosi wartość jednostki w oczach społeczeństwa jest często demonstrowany na zewnątrz. Deklaracje podatkowe są publiczną własnością. Każdy może zajrzeć do taxering kalender, który jest rodzajem spisu zawierającego dane wszystkich podatników w kraju, w tym również ich dochody.

Jawność oficjalnych dokumentów
Wyznawana jest zasada swobodnego dostępu do oficjalnych dokumentów, każdy obywatel może nawet uzyskać ich kopię ( nie dotyczy to jedynie informacji poufnych dotyczących np. bezpieczeństwa narodowego).

Otwarte kartoteki
„Szwecja od dawna jest społeczeństwem informacji, społeczeństwem przejrzystości komunikacji”. Komputeryzacja umożliwiła dostęp prywatnym przedsiębiorstwom do danych państwowych - np. sprzedawca samochodów jest połączony z biurem numerów rejestracyjnych, i na odwrót - państwo korzysta z danych prywatnych firm. Od 1946 roku każdemu obywatelowi przypisywany jest numer identyfikacyjny. Taka informatyzacja społeczeństwa może pozwalać na pełną kontrolę jednostki przez państwo, przyczyniać się do ewolucji Szwecji w kierunku państwa policyjnego, które manipuluje wszystkimi sferami życia prywatnego. Jednak wśród obywateli nie budzi to sprzeciwu, wszyscy są przekonani, że poufne informacje nie zostaną wykorzystane przeciwko nim. Dowodzi to temu jak wielkie jest zaufanie obywateli do państwa, do całej społeczności.

Społeczeństwo twarzy
Społeczeństwo szwedzkie nie upodabnia się jednak do wizji Orwella - świata odczłowieczonych statystyk. Publicznie zwraca się wielką uwagę na jednostkę - gazety pełne są zdjęć czytelników, informacji o ważnych dla nich wydarzeniach: ślubach, jubileuszach, zgonach. Przy czym zwraca uwagę całkowity brak dyskryminacji społecznej.
Wielkie ankiety społeczne - poprzedzają przyjęcie każdej ustawy. Nawet najbardziej prywatne sprawy, jak homoseksualizm, prostytucja, przemoc, są przedmiotami społecznych dyskusji. Ta procedura odgrywa zasadniczą rolę przy podejmowaniu politycznych decyzji.

Państwowy Kościół
Luteranizm jest religią państwową. Każde dziecko, które urodzi się jako obywatel szwedzki, jest automatycznie członkiem kościoła, chyba że rodzice zgłoszą sprzeciw w imieniu dziecka w ciągu 6tyg. od jego urodzenia. Około 87% społeczeństwa należy formalnie do szwedzkiego Kościoła, jednak jedynie niecałe 10% to osoby praktykujące. Szwedów charakteryzuje „skryty i permanentny, prawie metafizyczny niepokój”, wierzą oni w siły nadprzyrodzone - liczne częściowo pogańskie, częściowo religijne święta, świat fantastyki i trolli w literaturze i filmie.

Rodzina „odarta z prywatności”
W społeczeństwie szwedzkim przeniesienie na państwo funkcji dawniej pełnionej przez rodzinę jest szczególnie widoczne. Administracja chce mieć pełen wgląd w to, co się dzieje w rodzinie. Np. nie istnieje tajemnica ojcostwa. Prowadzi się skrupulatne działania mające na celu ustalenie ojcostwa, gdy samotna matka chce się ubiegać o zasiłek. Procedura ta ma znacznie bardziej etyczne niż ekonomiczne - każde dziecko ma prawo znać swojego ojca. W podobny sposób funkcjonuje to w przypadku sztucznego zapłodnienia - znosi się anonimowość dawcy, dziecko ma prawo poznać dane swojego biologicznego ojca. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie dziecku optymalnych warunków rozwoju - sztuczne zapłodnienie i adopcja nie są dopuszczalne w wypadku osób samotnych lub będących w związkach homoseksualnych.

Dziecko - pełnoprawny obywatel
Dziecko uważane jest z jednej strony za pełnoprawnego obywatela, z drugiej za jednostkę bezbronną, której należy się pomoc i opieka. Od 1973 roku istnieje instytucja rzecznika dzieci. Dziecko imigrantów ma prawo do nauki w ojczystym języku, do poznawania obydwu kultur. Jednak rezultaty nie są w pełni pozytywne- dzieci nie znają wystarczająco żadnego z języków i często nie potrafią się w pełni odnaleźć w żadnej z kultur.

Zakaz bicia
Od 1979r. istnieje ustawa zakazująca rodzicom wszelkich kar cielesnych, kar psychicznych oraz poniżającego traktowania. Dziecko może poskarżyć się, że zostało uderzone. Stosunki rodzice -dziecko nie są już wyłącznie prywatną sprawą. Dziecko wychodzi, więc ze strefy prywatnej i socjalizuje się poza kontekstem rodzinnym. Rodzina nie ponosi już wyłącznej odpowiedzialności za dziecko, społeczeństwo jest odpowiedzialne za wszystkie dzieci. Państwo wprowadziło „edukację rodzicielską” będącą rodzajem zajęć fakultatywnych dla przyszłych i obecnych rodziców. Dziecko ma możliwość decydowania o sobie -w wypadku rozwodu rodziców to ono decyduje, z kim będzie mieszkać.

Koniec sekretów alkowy
Również życie małżeńskie otwiera się na społeczeństwo. Już w 1965r. wykroczenia seksualne w małżeństwie (np. gwałt) są karane. Homoseksualizm nie jest w Szwecji już uważany za zboczenie, w 1970 założona zostaje Narodowa Organizacja na rzecz Równości Praw Seksualnych (RSFL), wyklucza się wszelkie formy dyskryminacji. W 1994r. przyjęta zostaje ustawa o konkubinacie osób tej samej płci.

Życie seksualne
Już w 1933r. powstaje Komisja do spraw Uświadamiania Seksualnego, poprzez wprowadzenie edukacji seksualnej życie seksualne zostało całkowicie pozbawione swojego prywatnego charakteru. W początkach głównym celem nie była liberalizacja seksu, lecz walka z chorobami wenerycznymi i aborcją (została ona dopuszczona w określonych przypadkach: gwałtu, niedorozwoju fizycznego). Stopniowo jednak obalano kolejne tabu. Od 1955r. edukacja seksualna jest obowiązkowa w szkołach. Środki antykoncepcyjne stają się coraz łatwiej dostępne.

Zniesienie cenzury
Szwecja była pierwszym krajem, który pokazał nagość w filmie (Ona tańczyła jedno lato, reż. A. Mattsson 1951r.). Ok. roku 1965 na ekranie zaczyna pojawiać się miłość homoseksualna.

Pornografia
W szwedzkiej literaturze praktycznie nie istnieje powieść erotyczna. Literatura, nie posługuje się niedomówieniem, zwłaszcza gdy mówi o seksie, jest jawnie pornograficzna lub zdecydowanie edukacyjna. „Podręczniki edukacji seksualnej przedstawiają techniczną stronę funkcjonowania życia seksualnego, pisma pornograficzne w gruncie rzeczy robią w gruncie rzeczy to samo, dokonując nielicznych zmian na rzecz pseudoperwersji.”

Prawo do rozkoszy
Po prawie do edukacji seksualnej ogłasza się kolejne: prawo do rozkoszy seksualnej. Równość dotyczy wszystkich praktyk seksualnych- od homoseksualizmu aż po zoofilię. W 1964 roku powstał magazyn „Przesyłka 66” mający być damskim odpowiednikiem „Playboya”, czasopismo dość szybko zniknęło z rynku z braku czytelniczek i modeli (redaktor naczelna nie chciała korzystać z archiwów czasopism dla homoseksualistów). Odtąd pornografia będzie kierowana wyłącznie do męskiej klienteli.

Prostytucja
W latach 70. obserwuje się wyraźny wzrost prostytucji, pojawiają się głosy w obronie liberalizowanej i jawniejszej prostytucji, zaleca się nawet wypłaty dla prostytutek z tytułu ubezpieczenia społecznego. W latach 80. rozpoczęto pracę nad resocjalizacją prostytutek, wprowadzone ustawy nie karzą klienta, lecz każą za stręczycielstwo każdego właściciela lokalu służącego prostytucji. Wpłynęło to na zmniejszenie się skali prostytucji. Zahamowano też częste w pismach pornograficznych łączenie seksu z przemocą.

Przemoc
Przemoc jest w Szwecji czymś znacznie bardziej szokującym niż w innych krajach (w których jest ona często problemem na szerszą niż w Szwecji skalę). Jest ona zawzięcie ścigana nawet w najbardziej prywatnych sferach życia (zakaz stosowania kar cielsnych, od 1979 obowiązuje również zakaz sprzedaży zabawek militarnych). Chodzi nie tylko o zwalczanie przemocy, ale również o zapobieganie jej. Przemoc publiczna jest wynikiem przemocy oświadczanej w życiu prywatnym. Jest jednym z obszarów wymykających się spod kontroli szwedzkiego społeczeństwa.

Alkoholizm
Mimo tego, że Szwedzi piją znacznie mniej alkoholu niż np. Francuzi, to alkoholizm nie jest tu błahostką. Wiąże się on z poczuciem winy i społeczna dezaprobatą. Picie w miejscach publicznych jest zakazane, oficjalnie głosi się pochwałę umiarkowania, publicznie gardzi się pijaństwem, przepisy dotyczące sprzedaży alkoholu są bardzo restrykcyjne. Spożywanie alkoholu jest aprobowane w czasie świąt. Nakładane są b. wysokie kary za prowadzenie po pijanemu, istnieje zakaz kupowania alkoholu przed ukończeniem 21 lat (a wiek pełnoletniości to 18). Wyłączność na sprzedaż alkoholu mają państwowe sklepy - wywieszają one w witrynach slogany informujące o szkodliwości alkoholu. Prywatnie jednak Szwedzi chętnie przekraczają granice wyznaczane przez uciążliwą kuratelę.

Narkotyki
Szwecja nie czyni rozróżnienia na narkotyki „twarde” i „miękkie”. W przeciwieństwie do Hiszpanii nie zezwala nawet na zażywanie haszyszu. Wykroczenia pod wpływem narkotyków są karane najsurowiej. Pod względem ilościowym narkomania stanowi mniejszy problem niż alkoholizm.

Świat wyobraźni
Dom rodzinny pozostaje obszarem prywatnym, zamkniętym i osobistym. Jest on ucieczką, oazą w społeczeństwie tak mocno kontrolowanym przez sferę publiczną. Szwedzi tęsknią za bliskim kontaktem z naturą, „prymitywną samotnością”. Jednak ta zamknięta, odizolowana przestrzeń może stać się również więzieniem. Szwedzi to naród, który tłumi napięcie, powstrzymuje gwałtowność, nie ma tu żywej gestykulacji. Często prowadzi to do braku zrozumienia w bliskich kontaktach międzyludzkich. Chcąc przezwyciężyć samotność Szwedzi uroczyście obchodzą dawne pogańskie święta związane z życiem wsi (np. noc św. Łucji) Szwedzki model łączy dawną wspólnotową moralność ze współczesną etyką socjaldemokratyczną.

Wielkość i schyłek mitu
Szwecja przez lata była dla Francji symbolem dobrobytu. Nietknięta przez II WŚ stała się w oczach spustoszonej Europy krajem urzeczywistnionej utopii. Jest ona podziwiana bardziej niż Ameryka, w której panuje większa nierówność społeczna, Szwecja ma „duszę”. Francuska prasa okrzyknęła Szwecję krajem idealnym.

Mit Szwedki
Szwedka w oczach Francuzów jest „piękna, wysportowana i zdrowa”, jest blondynką wyzwoloną seksualnie. Jednak jest to mit, Szwedki traktują obcokrajowców „po koleżeńsku”. Szwecja nie jest krajem tak liberalnym jakby się mogło wydawać.

Koniec mitu
Pierwsze słowa krytyki pojawiają się w prasie w 1975r. Szwecja powoli staje się antymodelem - społeczeństwem żyjącym pod silnym przymusem. Uwagę zwraca się na rasizm, ksenofobię, samobójstwa i alkoholizm. Szwedzki model przestał być atrakcyjny, bo posunął się za daleko. Kontrolowanie przez państwo życia prywatnego stało się zbyt natarczywe dla Francuzów, taka rewolucja w życiu prywatnym nie była dla nich atrakcyjna.

********************************************Być imigrantem we Francji

Odróżnienie życia publicznego od prywatnego może stanowić źródło konfliktów między kulturą społeczeństwa z osiedlenia oraz kulturą społeczeństwa z pochodzenia, które stały się udziałem wielu imigrantów, zwłaszcza przybyszy z Maghrebu. Kultura islamska nie ma bowiem takiego jak kultura zachodnia rozdziału między życiem publicznym a prywatnym: tam życie każdego człowieka powinno być jawne i może podlegać działaniom prawnym, a wykroczenia są osądzane wg złożonej umowy honorowej. Stąd ważne są przemiany mentalności muzułmanów mieszkających we Francji dłużej niż jedno pokolenie.
Mimo iż życie prywatne nie jest tożsame z życiem rodzinnym, w tej analizie tak będzie ono traktowane.
Życie prywatne imigrantów musi ulec przekształceniom kulturowym. Forma tych przekształceń zależy od: okresu i pochodzenia fali migracyjnej, historii stosunków między krajem rodzinnym i krajem osiedlenia, różnorodności kultur obszaru pochodzenia, zmiany społeczeństwa pochodzenia, a w szczególności- jego nierównej zdolności i woli do przyjmowania imigrantów.

Nieścisłe pojęcie imigranta
- we Francji termin imigranci oznacza zróżnicowane narodowości: Polaków, Włochów, Ukraińców lub przybyszów z Maghrebu
- różnią się oni między sobą religią, zwyczajami, życiem rodzinnym i wspólnotowym, doświadczeniami politycznymi
- ich emigracja przybierała także różne formy: pomiędzy zorganizowanym werbunkiem we wsiach włoskich- szukano siły roboczej do hut lotaryńskich pod koniec XIX w., zbiorową emigracją polską w latach 1920-1925 w celu zamieszkania w osiedlach przy kopalniach węgla, emigracją nędzy- też nielegalną-, i też np. emigracją Algierczyków do Francji w latach 60. - różnice są ogromne
- niektóre narodowości marzyły o tym, by wtopić się w ludność francuską, inni- np. ludność maghrebska- niezależnie od narodowości nie chciała zerwać swoich więzów z krajem rodzinnym
- te różne narodowości odnajdują się we Francji w różnych okresach ich dostosowywania się do życia miejskiego i przemysłowego: niektórzy poznali choć częściowo formy urbanizacji, inni wywodzili się z tradycyjnego środowiska wiejskiego
- imigranci to też ci, którzy sami emigrowali, albo dzieci imigrantów, urodzone we Francji bądź na tyle młode, że mimo urodzenia w innym kraju przeszły całą szkołę podstawową we Francji
- odmienna struktura społeczności imigrantów wyraża się poprzez tworzenie „kolonii” lub społeczności, tj. skoncentrowania w jednym miejscu ludności pochodzącej z tego samego kraju, gdzie utrzymuje się normy kraju rodzinnego
- niektórzy imigranci, a zwłaszcza ich dzieci, chodzące do szkół francuskich, wstydzą się, że nie są Francuzami „tak jak inni”

Gościnność i ksenofobia
- mimo krążącej opinii, że Francja jest ziemią gościnną, świadectwa dowodzą, że przeważająca część społeczeństwa była i jest wroga wobec cudzoziemców
- należy rozróżnić okres sprzed 1940- naznaczony przez kryzys gospodarczy lat 30. i silną wolę zasymilowania się imigrantów we Francji, od okresu Trzydziestu Chlubnych Lat ( 1945- 1975), który odmienił warunki ekonomiczne robotników francuskich i cudzoziemskich, lecz doprowadził do rozpadu zdolności i woli do zasymilowania się grupy emigrantów
- po II wojnie światowej ani szkoła, ani Kościół, ani armia nie zapewniają z tym samym przekonaniem co przed 1940 r. socjalizacji dzieci francuskich pochodzących z rodzin imigrantów

OKRES PRZEDWOJENNY
- tylko minimalna płaca oraz mieszkanie wraz z rodziną umożliwiają utrzymanie specyficznego życia prywatnego
- straszne warunki życia powodują całkowity zanik wszelkich norm życia prywatnego
- niektóre grupy radzą sobie z procesem wyzbywania się własnej kultury ograniczając do minimum wszelkie kontakty ze społeczeństwem miejscowym
np. imigracja algierska do 1950 r. : przyjeżdżali sami mężczyźni, na kilka lat, pracowali ciężko i wysyłali większość zarobków do rodziny poprawiając jej sytuację materialną, po czym wracali
- Włosi i Polacy przyjeżdżali z rodzinami, by zapełnić osiedla w rejonach górniczych (wydobycie węgla i rudy żelaza)
często robotnicy włoscy radzili sobie z praca lepiej niż Francuzi, co doprowadzało do obniżenia stawek i odejścia Francuzów; powodowało też zmienianie statusu z robotnika sezonowego do rolnego, a potem do półdzierżawcy, dzierżawcy, a wreszcie drobnego właściciela. Rodziny powodowały utrzymanie kultury kraju rodzinnego i podtrzymywanie tradycji
- imigranci tworzą specyficzne życie prywatne, w którym łączą się cechy krajów rodzinnych, ew. zmienione na skutek pobytu w innym otoczeniu, oraz cechy narzucone pracownikom przez wymogi społeczeństwa kraju osiedlenia
- najliczniejsze grupy w okresie międzywojennym: Polacy i Włosi, zachowują w odmienny sposób specyficzne cechy życia prywatnego
Polacy częściej tworzyli społeczności z przywódcami religijnymi i specyficznymi instytucjami, co przyczyniało się do podtrzymywania życia wyniesionego z kraju i opóźnienie asymilacji; Włosi byli gorzej zorganizowani i bardziej rozproszeni- objawem zaniku cech szczególnych ich życia prywatnego jest szybkie zmniejszanie sie udziału w praktykach religijnych. Z kolei Polacy we własnych osiedlach wybudowanych przy kopalniach na północy Francji mieli swoje kościoły i swojego księdza, którego mieszkanie i wynagrodzenie były zapewnione przez właściciela kopalni. Spośród wszystkich społeczności imigrantów tylko Polacy uzyskali prawo do posiadania nauczycieli swoich narodowości.
W osiedlach polskich udział w mszach św. potwierdzał tożsamość zarówno religijną, jak i narodową. Stosunki z nie- Polakami kończą się z upływem dniówki roboczej, stosunki przyjaźni i rodzinne były utrzymywane wewnątrz grupy. Wskaźnik małżeństw pomiędzy Francuzami a imigrantkami jest niski.
- wnętrza były czyste i dobrze utrzymane, mimo fatalnych warunków mieszkaniowych
Mieszkanie, woda, higiena to problemy rozwiązane w przypadku imigrantów dopiero po II wojnie światowej.
- Przygotowanie i wspólne spożywanie posiłków potwierdzało tożsamość imigrantów
- ubiór: Polacy starali się zachować swoje stroje nie tylko idąc w niedzielę do kościoła, ale i na co dzień, przynajmniej w części. Włosi na co dzień ubierali się oszczędnie i niedbale- ale również w niedziele i święta ubierali sie wg tradycji swojego kraju
- organizowano czas poza pracą w stowarzyszeniach muzycznych, teatralnych, a zwłaszcza sportowych. Zwłaszcza Polacy zakładali towarzystwa oraz wszelkiego rodzaju ugrupowania, jak Związek Robotników Polskich czy polskie gazety
- obchodzenie świąt również cementowało tożsamość narodową imigrantów
- pokolenie emigrantów utrzymuje główne elementy życia rodzinnego swego kraju; nie robią tego jednak już ich dzieci. Jest to w dużej mierze wynik autorytaryzmu i ksenofobii nauczycieli, oraz przyjmowania norm społecznych dających dzieciom migrantów większą swobodę.

OKRES POWOJENNY
- zmienia się pochodzenie dużych rzesz imigrantów: po Polakach i Włochach przyszli Hiszpanie, Portugalczycy, Jugosłowianie, Turcy i mieszkańcy Maghrebu
- zmienia sie też sam rodzaj emigracji: udział emigrantów wypędzonych ze swojego kraju przez głód i nędzę, zmniejszył się na korzyść emigracji, która stała się dla wielu pewną formą nobilitacji społecznej
- złoty wiek gospodarki francuskiej zmienia warunki materialne robotników we Francji i m.in. rzeszy imigrantów
- przemiany w imigracji maghrebskiej: wcześniej mężczyzna wysyłał prawie wszystkie dochody do swojego kraju, teraz zaczyna korzystać z zarobionych pieniędzy, przejawiać zachowania indywidualistyczne- zdarza się przetrzymywanie jako zakładników żony i dzieci pod opieką ojca lub braci w celu utrzymania regularności przesyłek pieniężnych. Zaczynają się też pojawiać przejawy rasizmu przy okazji kontaktów ze społeczeństwem francuskim, oraz następuje odrzucenie przez swoje środowisko rodzime. Imigranci zaczynają korzystać z dostępnych im dóbr, i nawet po powrocie do kraju utrzymują dystans wobec problemów grupy, zachowują się jak krewni na urlopie, których życie zasadniczo przebiega gdzie indziej. Stają się wtedy wzorcami dla młodzieży, która również pragnie wydostać sie z kraju.
- Zaczyna się imigracja rodzinna: życie małżeństw rozwija się, ale odbiega od życia rodzinnego w szerokim kręgu, jakie występują w krajach Maghrebu. Szczególny problem z przystosowaniem się mają kobiety, które stają się samotne w nowym miejscu- nie znają języka ani zwyczajów nowego kraju, poznają je często przez telewizję. Przyjmuje się stroje francuskie, ale „bez przesady”: mężczyźni ubierają się w niedzielę w stroje narodowe, kobiety zrzucają chusty, ale pozostają w sukniach długich do łydki. Pod koniec lat 80. kobiety wracają do chust, co powoduje konflikty ze społeczeństwem francuskim. Wolne są od tego mniejszości kobiet, często nowoczesnych i wykształconych.
- Utrzymują się normy kulinarne społeczeństwa rodzimego. Do jadłospisu wkraczają produkty typowe dla Francji, jednak i np. kwaśne mleko zaczynają produkować w mleczarniach przemysłowych ze względu na popyt wśród imigrantów. Mięso stanowi szczególny problem ze względu na zwyczaje rytualnego zarzynania zwierząt- albo zasady te bywają zaniechane, albo np. kilka rodzin kupuje sobie wspólnie żywe zwierzę i potem trzyma się mięso w zamrażarkach. Próbuje się pogodzić uboje rytualne z zasadami higieny i ochrony zwierząt
- pije się herbatę miętową, ale i alkohol: ten drugi stanowi ucieczkę przed trudnymi warunkami pracy i ogólnie życia na obczyźnie. Alkoholizm kończy się często z chwilą powrotu do kraju; w życiu rodzinnym alkohol jest zabroniony w domu, ale tolerowany poza nim dopóty, dopóki mężowie należycie utrzymują rodzinę
- wnętrza mieszkań stanowią przykład kompromisu między dwiema kulturami. Do modelu francuskiego przystosowuje sie istotę sposobu życia: stół, krzesła, sprzęty; symbole Maghrebu to kaligrafowane napisy i malowidła z Mekki lub kraju ojczystego, ściany obite aksamitem lub ozdobione talerzami miedzianymi.
- Zycie rodzinne sprzyja odrodzeniu się świadomości religijnej. Obrzezanie dzieci odbywa się teraz we Francji (wcześniej czekano na powrót do kraju)- rodzice dążą jednak do osiągnięcia równowagi między wychowaniem islamskim a francuskim
- nauka religii w rodzinie lub otoczeniu wspólnotowym jest najlepszym sposobem na zaakceptowanie myśli o pobycie na stałe bez wypierania się swoich poglądów. Organizuje się kursy języka arabskiego i Koranu przez meczety i stowarzyszenia. Ponadto odrodzenie religijne objawia się przede wszystkim poprzez przestrzeganie postu ramadanu. Uroczystości muzułmańskie najlepiej spędzać w kraju rodzinnym, gdyż we Francji trudno dopełnić potrzebnych formuł, jak np. złożenie ofiary z barana. Liczne święta francuskie traktowane są jako dni odpoczynku, choinka i prezenty z okazji Bożego Narodzenia są stopniowo wprowadzaną praktyką w rodzinach muzułmańskich, zaś niemożność uzyskania urlopu na święta muzułmańskie uważa się za niesprawiedliwość.
- Społeczeństwo francuskie wpływa na dobór rozrywek- oprócz telewizji do tej sfery należy głównie ulica i zakupy. Muzyka pozostaje arabska, zaś gry hazardowe, zakłady sportowe i loterie zajmują w życiu codziennym miejsce specyficzne bardziej dla kultury francuskiej niż muzułmańskiej
- występuje powszechny lęk przed całkowita asymilacją z kulturą francuską; głowy rodzin imigrantów często odczuwają w związku z tym poczucie winy
- strategie matrymonialne pozostają ukierunkowane na kraj rodzinny, lecz zachowania mają tendencje do częściowej utraty swej jednolitości. Zwłaszcza kobiety pragną zerwać z tradycyjną rolą kobiet narzucana przez ojca lub braci.
- Rodziny imigrantów muzułmańskich posiadają więcej dzieci niż rodziny francuskie, choć liczba dzieci również ulega zmniejszeniu w rodzinach : od 9-10 w pierwszym pokoleniu do 5-6, a potem od 3-4 w następnym pokoleniu
- ideałem jest powrót na starość i śmierć w kraju rodzinnym- jednak oznacza to oddzielenie się od swoich dzieci i wnuków. Niektórzy decydują się pozostać we Francji i wydają dyspozycje co do pochówku w ich miejscowościach rodzinnych, inni akceptują Francję jako miejsce swego pochówku, co pokazuję zmianę stosunku do społeczeństwa francuskiego.
Ograniczenia wizowe po 1990 roku, prawie całkowita niemożność odwiedzania rodzin we Francji przez osoby pozostałe w swoim kraju rodzinnym są świadectwem zerwania stosunków z Francją- pośrednim tego skutkiem jest wzmożenie starań imigrantów o uzyskanie obywatelstwa francuskiego.

Nawet imigranci zupełnie dostosowani do kultury francuskiej i w pełni uczestniczący w życiu społeczeństwa przeważnie utrzymują więzy symboliczne i uczuciowe z krajem ojców lub dziadków.

**********************************************************Ciało i zagadka seksu

Ciało Narcyza;
Rozdział otwiera przywołanie mitu o Narcyzie, co stwarza podłoże dla poruszenia takich kwestii jak narcyzm, homoseksualizm i kazirodztwo. Oczywiście wspomniany i zacytowany jest Freud: „Homoseksualiści traktują samych siebie jak podmiot seksualny: poszukują młodych ludzi, którzy są do nich podobni i których mogą kochać tak, jak ich samych kochała ich matka.”
Historyczne stadium lustra;
Wyniki obserwacji świadczą, że Francuzi rodzą się coraz ładniejsi - bez wola, skarlenia, koślawych stóp, itp. Zauważa się 2 sprzężone ze sobą tendencje: korzystna pod względem estetycznym poprawa wyglądu ludzi oraz utwierdzające się przez to nierówności.
Lustro:
• zostało przywiezione z Wenecji XVI wieku
• na początku stanowiło przedmiot luksusowy
• umożliwia kontemplację własnego ciała
• umieszczano je najczęściej w łazience, a to jest akurat przestrzeń sekretna w domu
• `banalizacja lustra'-jednakże obecnie - w dobie skanerów, USG, tomografii - lustro nie daje zadowalającego oglądu, gdyż ukazuje tylko zewnętrzny, powierzchowny obraz ciała, w którym np. mogą czaić się wirusy
*1880 - lustro w łazienkach burżuazji
*1980 - 80% mieszkań wyposażonych w łazienkę z wanną lub prysznicem
Ciało kobiece;
Dawniej:
• Kościół zarażał sceptycyzmem w stosunku do dbania o higienę, gdyż wiązało się to z rozbieraniem się przy drugiej osobie i mogło prowokować sytuacje erotyczne
• Rzadko się kąpano i zmieniano bieliznę
• Świat był mieszaniną zapachów
• O menstruacji mówiono skrycie, raczej w kontekście tajemniczych stanów, które przyczyniają się negatywnie do wszelkich codziennych czynności (kobietom w trakcie miesiączki nie wolno było wykonywać pewnych prac lub przebywać w niektórych miejscach) oraz łączono ją z formą epatowania żądzą (tłumaczenie gwałtu przyciąganiem kobiety, która ma okres).
Obecnie:
• Menstruacja - na granicy tabu i normalnego tematu
• Doustne środki antykoncepcyjne dają możliwość manipulowania fizjologią, więc uniezależnia to kobiety
Otyłość a smukłość:
• Podziw dla tuszy występował w społeczeństwie niedożywionym
• Podział może mieć wymiar stanowy: popolo grasso - lud tłusty, czyli tak określano rządzącą arystokrację, zaś popolo magro - lud chudy, czyli jak mawiano o biedocie
• Przedstawianie sylwetek w sztuce - Rubens i Jordaens: pełne kształty, Cranach: szczupłe
• Sukub - demon w postaci chudej kobiety nawiedzający mężczyzn we śnie
• Dbałość o ładną budowę ciała narodziła się wśród warstw wyższych, co przydaje temu zjawisku znamion walki klasowej (tłuste jedzenie jest uznawane za szkodliwe, a otyłość kojarzy się z wulgarnością)
• Wygenerowane i narzucane przez mass media wzorce wymagają poświęceń - głównie finansowych, co ogranicza ludziom uboższym dostęp do pewnych środków, sposobów i stylu życia skoncentrowanego na modelowaniu ciała
Ciało sportowca;
*800 rok pne - pojawienie się zawodów olimpijskich
*394 rok - zniósł je Teodozjusz (przemoc)
*sport przyszedł do nas z Anglii
*Ok. 1830 - do szkół publicznych wprowadzony przez Thomasa Arnolda
*1896 - 1. igrzyska olimpijskie organizowane przez Pierre'a Coubertina
Od lat 20. postępowała profesjonalizacja - w efekcie czego możemy obecnie wymienić następujące 3 autorytety sportu: finansowy, medyczny i mass mediów. Profesjonalista nie ma prywatnego, normalnego życia. Sport odpowiada za pielęgnowanie społecznego porządku. Mass media sprawują kontrolę nad tenisem, boksem, piłką nożną i nakłaniają do wiary w to, że sport daje szansę na awans społeczny. Stadion z kolei to idealna przestrzeń dla nacjonalizmu. Dają się zauważyć próby odcięcia się od tego, co serwuje TV; można to określić jako bardziej hedonistyczną koncepcję sportu.
Pożywienie ziemskie;
Pokarmy ziemskie to sprawa kultury;
*Kaszrut - zbiór reguł żywieniowych w kulturze żydowskiej
[w pracy opartej na książce Claude'a Levi - Straussa] Mary Douglas: „Zasady selekcji, którymi kieruje się człowiek przy wyborze pożywienia, nie wynikają z fizjologii, lecz z kultury (…) Kultura tworzy pomiędzy ludźmi system porozumiewania oparty na artykułach żywnościowych, substancjach toksycznych i artykułach zbytku”. Społeczne kody wyznaczają osobę, która zajmuje się jedzeniem. Współcześnie kobiety nadal sprawują władzę w domowych kuchniach, ale podziały funkcji nie są tak wyraźne i nienaruszalne jak kiedyś, gdyż zamazaniu uległy tradycyjne obrazy kobiecości i męskości. Zatem kobiety i mężczyźni jedzą podobnie, tak samo kierują się względami zdrowotnymi, liczą kalorie, przygotowują posiłki wedle uznania. Nadal jednak częściej pozycja szefa kuchni zajmowana jest przez mężczyznę, a kobiety starają się dogodzić mężom poprzez posiłki wedle przepisów teściowych.
Sędzia na co dzień - waga łazienkowa;
Cukier - wróg publiczny! Bo otyłość, bo cukrzyca, bo nadciśnienie, bo próchnica zębów…
Cykl naturalny, niegdyś porządkujący nasze odżywianie się, rozmył się i teraz jadamy inaczej - niezależnie od pór roku i związanych z tym trybem pojawiających się rodzajów pokarmu. I znowu głos mają mass media, które z jednej strony dyktują zasady odżywiania się i na każdym kroku sugerują zachowanie szczupłości a z drugiej podpowiadają wybieranie określonych produktów lub zachęcają do smakowania różnych kuchni światowych.
*Jet society - towarzystwo bogatych i prowadzących światowy styl życia; grubas będzie wzbudzał w nich obrzydzenie.
Obawę przed niedostatkiem zastąpiła fobia nadmiaru. Otyłość to „niemodna” forma wolości.
Pożywienie i klasy społeczne;
W warstwach wyższych wprowadza się nowe metody przyrządzania potraw - lekko i świeżo - natomiast niższe warstwy wykazują silniejsze przywiązanie do tradycyjnego gotowania, na co niewątpliwie ma wpływ cena produktów. Za pomocą przestrzennej metafory - para u góry, ciężar na dole - ujawnia się nie tylko właściwość w gastronomii, lecz właśnie w socjologii. Różnice występują również w rodzajach pijanych alkoholi, celebrowania świąt. Na to wszystko nakładają się też tradycje związane z regionem. Badania pokazują, że można połączyć wybierane produkty żywieniowe ze stylem życia. Społeczeństwo francuskie jest silnie zhierarchizowane.
Pożywienie sproszkowane oraz mrożonki;
Rytm posiłków przestał być wyznacznikiem życia rodzinnego, gdyż istotniejszy jest wpływ przebiegu pracy. Pojawiły się fast foody; charakter żywienia stał się nowoczesny, zbiorowy, przemysłowy i dietetyczny. Liczy się szybkość, dostępność, łatwość. Dlatego popularność zyskały wszelkie proszki, mrożonki itp.
Żywieniowe aberracje;
Używki i pokarmy odurzające - obecne w każdej kulturze. Ważne są także dodatki, kolejność podawania potraw itp.
*Aperitif - „uwertura do symfonii gastronomicznej”, ma rozkołysać apetyt na dalszą ucztę, a ponieważ najczęściej jest to lekki drink służy również do rozluźnienia ułatwiającego nawiązanie kontaktu.
*Digestif - alk. podawany po posiłku, wprowadza w stan euforii, która umożliwia poradzenie sobie z aberracjami żywieniowymi, min. z tym, że jemy często za dużo.
* „Kultura rozregulowuje i skrzywia naturę. Mądrość organizmu zostaje zwiedziona szaleństwem kultury”. - C. Fisher. Stąd nadwaga, skłonność do podjadania, rzadsze wspólne posiłki.
*Vagabond feeling - chęć (przyjemność) podróżowania, jako alternatywa dla stylu życia bazującym na „wielkim żarciu”.
Pożywienie - wielka nieznana;
Sekrety wytwórstwa umykają konsumentowi, a z niewiedzy kiełkuje podejrzenie. Wskazuje się na proces powstawania pewnych produktów, na metody żywienia zwierząt hodowlanych, efekty spożywania niektórych potraw (cholesterol itd.)
Zagrożony organizm. Od pacjenta do klienta.
Choroby przeszłości;
Pogrom siały: syfilis, rzeżączka, gruźlica. Urbanizacja ułatwiła społeczną kontrolę nad chorymi, a liczne akcje przyniosły poprawę kondycji zdrowotnej społeczności. Chociaż oczywiście nadal ukrywano choroby, jeśli ich zasięg ryzykownie się rozszerzał. Fizyczne cierpienie traktowano jako coś normalnego, codziennego, dlatego okrutność I wojny światowej ówcześni byli w stanie znieść.
Od lekarza rodzinnego do lekarza ogólnego;
Od początku wieku do II wojny światowej dwukrotnie wzrosła liczba lekarzy i stał się bliższą osobą oraz również znawcą dusz. Stopniowo malała liczba lekarzy rodzinnych, a wzrastała ilość ogólnych.
Specjalista;
Lata 20. - otwarcie ery specjalizacji, większej znajomości chorób i sposobów leczenia, farmaceutyki, reform w szpitalnictwie. Pacjent przeobraził się w klienta.
Umysł zagrożony. Choroby umysłowe.
Ontologiczna etiologia lub socjogenetyka;
Historia klasyfikacji chorób psychicznych to również część historii mentalności. Dziś krytykuje się popularną od XIX wieku antypsychiatrię bazującą na socjogenezie. Pomimo znajomości i uleczalności choroby umysłowe wciąż sytuują się w obszarze sekretu. Natomiast te nieuleczalne przypominają człowiekowi jego niezdolność do kontrolowania twórcy jego kosmogonii - własnego umysłu. Psychiatria, nie dysponując dowodem klinicznym, waha się między zespołem cech genetycznych a otoczeniem. Człowiek umysłowo chory budzi w nas wątpliwości co do naszej własnej tożsamości. Bardziej „sławną” chorobą jest np. AIDS niż obłęd, który pozostawia nas bezradnymi.
Starzeć się.
Starość jest uwarunkowaniem społecznym. Pojawiły się nowe grupy określane przedziałem wiekowym - młodzież, dojrzali niepracujący (jeszcze nie starcy). Starzejemy się szybko, nasz organizm prędko się wyczerpuje.
*Laudator temporis acti - chwalca przeszłości - czyli starsza osoba wspominająca odległe czasy, irytująca najbliższych słabą pamięcią do tego co niedawne.
Wraz z wiekiem pojawia się zamiłowanie do komfortu, potrzeba popularności, pragnienie splendoru. Zależność starca od lekarzy, opiekunów oraz zdziecinnienie kończy się wraz ze śmiercią. Zaabsorbowany tym, aby przeżyć, starzec może stracić część wrażliwości, otwartości.
Wzrost liczby starców;
Dłużej żyją kobiety. Wskaźnik śmiertelności wśród osób stanu wolnego lub owdowiałych jest większy. Samobójstwa starszych częściej dotyczą mężczyzn. Częstotliwość samobójstw odzwierciedla hierarchię społeczną - częściej robotnicy i niewykwalifikowani. Dożywamy coraz starszego wieku i coraz częściej przechodzimy na emeryturę.
Emerytura;
Często szokiem jest przejście na emeryturę dla kogoś, kto może i chce dalej pracować.
Bunt „młodych emerytów” znalazł oparcie w społeczeństwie rynkowym. Nie mówi się o „starszych”, lecz o „ludziach dysponujących wolnym czasem”. Można inaczej się zestarzeć, korzystać z licznych ofert życia i dalej się realizować oraz podtrzymywać walory aparycji. Oczywiście cieszyć się z nowego etapu mogą ci, którzy mają na to odpowiednie środki, tak więc znów widoczne są różnice w społeczeństwie. W zależności od tego, jaką pracę się wykonywało i jaki ma się stan umysłowy i fizyczny, wszystko może przybierać rozmaite formy. Dzięki systemowi rent łatwiej wspomóc osoby starsze, niedołężne w miastach, a na wsiach wciąż jest to ogromny problem. W społeczeństwach zwanych prymitywnymi starość była traktowana bardziej jako promocja niż upadek. Obecnie doświadczenie ma mniejszą wartość niż doskonalenie zawodowe nadążające za tempem rynku i postępu technologicznego.
Kto umiera? Na co? I kiedy?
Liczba zgonów w wyniku wypadków osób między 35 i 45 rokiem życia dorównuje liczbie zgonów wywołanych rakiem. Dzięki antybiotykom choroby zakaźne już nie kończą się śmiercią. Niższa jest też śmiertelność noworodków. Teraz generacje nachodzą na siebie, jeszcze w XVIII wieku jedna ustępowała miejsca drugiej. Zabezpieczeniem przed wcześniejszą śmiercią są: wykonywana praca, rodzaj zawodu, małżeństwo lub inna forma rodzinnego życia, urbanizacja.
*80% śmierci - w szpitalach, klinikach; śmierć stała się zmedykalizowana, musi być poświadczona, pociąga za sobą wiele kłopotu, stała się serią etapów.
Jak umierać?
Śmierć i umieranie;
Śmierć - temat modny. Philippe Aries mianem „śmierci oswojonej” nazywa „zorganizowaną przez umierającego, publiczną ceremonię, której sam przewodniczy i której protokół jest mu dobrze znany”.
*Artes moriendi - przewodnik sztuki godnego umierania.
Rodzi się socjologia śmierci. Dawna dramaturgia śmierci ustąpiła miejsca ponurej komedii współczesnej śmierci; umierający jest pozbawiony własnej śmierci, a społeczeństwo żałoby.
Gdzie się umiera?
Głównie w środowisku szpitalnym, a personel medyczny przedłuża zabiegi mające zamaskować nadchodzący zgon. Machina społecznych nierówności otacza człowieka do ostatniej chwili.
Eutanazja;
Etymologia słowa podpowiada, że jest to `dobra śmierć'. Eutanazja aktywna jest morderstwem sądzonym przez sąd przysięgłych, eutanazja pasywna jest przestępstwem nieudzielenia pomocy osobie będącej w niebezpieczeństwie. Jednakże można podejrzewać, że obie jej postaci są realizowane znacznie częściej, niż się wydaje - to równiej leży w strefie sekretów naszej rzeczywistości. Jest to wyjątkowo trudne zagadnienie.
Samobójca;
Człowiek nieufny wobec żywych, wobec zmarłych, wobec Boga. Samobójstwo może wzbudzać pogardę, a zarazem u innych podziw. Pozostaje sekretem i to do tego stopnia, że liczba samobójstw popełnianych corocznie nie jest znana. Badania wskazują, że częściej popełniane są w poniedziałki, rzadziej zimą, więcej na wsi niż w Paryżu. Duże jest znaczenie nagłego osamotnienia. Samobójca skazuje bliskich na poczucie winy.
Znaczenie śmierci. Co robić ze zmarłym?
Od „przeobrażenia” do prawdziwej śmierci;
Od XIII wieku śmierć traktuje się bardziej indywidualnie. Różnie są podejścia do śmierci w zależności od koncepcji w danej religii. Philippe Aries potępia hipersocjalizację śmierci oraz desocjalizację żałoby. Psychoanalitycy utrzymują, że nie potrafimy „zabijać naszych zmarłych”. Pochówek jest nadal najbardziej rozpowszechniony. Jak oddzielić wspominanie zmarłego od myślenia o nim jak o szkielecie ulegającym mineralizacji? Ważne są zdjęcia, filmy itp., gdyż zachowują pamięć i przeszłość.
Pieniądze zmarłego.
Śmierć to przecież także przekazywanie dziedzictwa. Współistnienie kilku pokoleń powoduje, że dziedziczy się coraz później. Darowizny miedzy żyjącymi tuszują zmiany demograficzne. Pieniądze mogą stać się instrumentem do zapewnienia ciągłości rodu.
W pościgu za orgazmem.
W poszukiwaniu zgodności seksualnej;
Warto zastanowić się nad wielomównością przemilczeń występujących w sferze mówienia o seksualności. Zjawiskiem historycznie nowym jest podkreślenie przez kobiety ich seksualności. Mass media namawiają do poszukiwania zgodności seksualnej, radzą jak urozmaicić życie erotyczne itd.
Ciężar przeszłości;
Decydującym wydarzeniem życia prywatnego ludzi Zachodu było pojawienie się erotyki obcej judeochrześcijańskiemu systemowi kultury. Współżycie miało być wyłącznie środkiem do celu - prokreacji. Inne były wytyczne co do zachowań mężczyzn - mężów, a kobiet - żon.
Orgazmologia i orgazmoterapia;
Seksuologia pojawiła się dopiero w 2. połowie XIX wieku. Dostrzeżono wiele istotnych czynników i cech ludzkich, które warunkują przeżywanie orgazmu, obalono wiele mitów, bazujących głównie na przesądach i obyczajowych zasadach. Onanizm przestaje być traktowany jako patologia. Rozkosz nie jest więc grzechem cywilizacji, lecz biologiczną rzeczywistością zakodowaną w ciele.
Od spowiednika do seksuologa;
Orgazmolog, podobnie jak niegdyś spowiednik, jest osobą trzecią dopuszczoną do sekrety małżonków, którzy mają jakiś problem natury seksualnej. W latach 80. pojawiły się pierwsze programy emitowane w tv, podczas których pary zwierzają się ze swojego życia erotycznego. Na początku wywołały skandal.
Podniecenie seksualne i jego sekret;
Mechanizm powstawania i odczuwania podniecenia jest bardzo skomplikowany, ale u rozmaitych teorii leży zawsze sekret. Istotnymi tematami są gwałt, fantazje erotyczne.
Kazirodztwo;
Wyjątkowo utajone zjawisko, brak pełnych badań, danych. Przywołana jest biblijna historia Lota i jego córek, które wydały na świat jego synów, po tym jak jego żona a ich matka została przemieniona w słup soli.
Sadomasochizm;
Freud uważał, iż jest to najpoważniejsza i najczęstsza perwersja. Najczęściej można spotkać sadystów trzeciorzędnych, anonimowych, uspołecznionych. Literatura XIX wieku fascynowała się masochizmem, który nadal jest owiany tajemnicą. Kłótnie małżeńskie ujawniają wewnętrzne, skrywane sadomasochistyczne skłonności.
Rozwijanie postaw konsumpcyjnych.
Mass media zachęcają do pościgu za orgazmem, będącym „dowodem” wybujałej seksualności. W prasie lat 80. mieszały się porady, jak osiągnąć akme z pochwałą czułości i wiecznej miłości. Rodzi się styl wyzwolonego życia na tej płaszczyźnie. Porada: "Bawić się w kochanka i kochankę, nawet gdy biologicznie jest się wiernym i oddanym jak pies bernardyn". W gazetach roi się od sugestii, truizmów i banałów. Rewolucja seksualna wiązała się bezpośrednio ze zmianami w kształtowaniu ról i oczekiwań kobiet i mężczyzn względem siebie. Przełamano wiele tematów tabu, zauważono pewne tendencje.
Od perwersyjności do przykładności: homoseksualiści są wśród nas.
Zarys historyczny;
Uznany był przez Kościół za zboczenie, później powszechnie za schorzenie, dziś postrzegany jest jako jawna forma przeżywania własnej seksualności, niektórzy twierdzą, że związek homoseksualny jest antycypacją heteroseksualnego związku przyszłości. Teksty na tematy homoseksualne stanowią przynęty, w których celują tacy pisarze, jak Proust, Gide. W ten sposób rodzi się pewna forma ekspresji literackiej, która pozwala odgadnąć istnienie sekretu, ale jasno go nie określa. Raport Kinseya oznajmia, że 95% Amerykanów powinno znaleźć się w więzieniu za przestępstwa seksualne. Po wielu wiekach opresji i spychania na margines homoseksualiści mogą wyjść z ukrycia i potwierdzić swoją specyficzną normalność. Autorzy wskazują na takie aspekty, jak to, że na przykład w Stanach homoseksualiści kontrolują bary, rynek pracy i nieruchomości, stanowią więc potężny elektorat, którego nie wypada lekceważyć.
Homoseksualna biografia;
Momentem decydującym w życiu homoseksualisty jest pierwszy akt homoseksualny, tzw. coming out. Może być ono rozumiane dwuznacznie - albo jako „przejście do czynu” wg M. Pollaka, albo jako wyznanie orientacji.
Wielowiekowy zakaz oznaczał dla homoseksualistów przymus rozdzielenia życia seksualnego od uczuciowego, stąd ich nostalgia za stałym związkiem i liczne rozterki, poczucie winy, sprzeczne emocje.
Korelacja między homoseksualizmem a społecznym statusem: skoro homoseksualista skazany jest na schizofreniczne kierowanie swym życiem i wcielanie się w rozmaite role, to są najszerzej reprezentowani w zawodach związanych z usługami oraz tych, które wymagają częstej zmiany miejsca. Łatwiej egzystować i realizować się homoseksualnym osobom w środowiskach artystycznych i intelektualnych, niż w klasie panującej (kompromitacja) lub robotniczej (narażenie na drwiny i izolację).
Homoseksualna przykładność;
Dla niektórych amerykańskich seksuologów homoseksualiści przedstawiają „model” pozwalający „usunąć” sprzeczność między seksualnością instynktowną (rozmaitość, wielość) a seksualnością uspołecznioną (wierność).
Towarzyszącym wątkiem jest epidemia AIDS.
Od płci warunkowanej chromosomami do płci uwarunkowanej psychologicznie: transeksualizm a seksualna tożsamość.
Summa divisio = całkowita odrębność płci;
Przytoczone zostały przypadki rozpatrywane droga sądową - o zmianie płci przez partnera lub partnerkę.
Zasada niemożności rozporządzania stanem cywilnym osób zainteresowanych;
Czy prawo mogło stale odrzucać coraz bardziej precyzyjne naukowe poszukiwania dotyczące postrzegania różnic? Czy mogło, zważywszy na ewolucję mentalności, uparcie ignorować fakt, że transseksualizm wyraża, w formie wyjątkowej, tragedię istnienia? Nie sposób nie uznać, że fundamentem tożsamości jest przede wszystkim przekonanie o przynależności do określonej płci.
*W tym samy roku 1983 izba cywilna Sądu Kasacyjnego odrzuciła wniosek o zmianę płci, podczas gdy sądy drugiej instancji zatwierdziły ją.
Pornografia, czyli zmierzch radości wynikającej z przekroczenia zakazu.
*1769 Restif de La Bretonne wymyślił słowo pornografia, które określało komentarze, jakie wywoływała, na co wskazuje jej etymologia; porne kobieta sprzedajna + graphe pismo.
Ludzka seksualność od zawsze była przeżywana w praktyce oraz w wyobrażeniach, do których pobudzała. Granica między erotyką a pornografią jest niewyraźna.
Zaskakujące jest to, że sex shopy i specjalne sale kinowe wyświetlające „filmy X” znakomicie prosperują, a jednak nigdy nie widać przed wejściem kolejek czy tłoku. Utwory erotyczne funkcjonują w aurze grzechu i zakazu.
Prostytucja.
*Z łac. prostituere - wystawiać na widok publiczny. O ile wiemy sporo o prostytutkach, to znacznie mniej o sutenerach, a już prawie nic o klientach - podporze „instytucji”. Prostytucja nie jest przestępstwem, jest nim natomiast stręczycielstwo. Od wieków tradycyjne rodzinne życie współegzystuje z civilita putanesca, społecznością rządzącą się własnymi normami i nastawioną jedynie na zarabianie pieniędzy, oparte na technologii seksu. Prostytucja zyskała nową klientelę dopiero po XIX wieku, kiedy środowisko robotnicze w miastach nie składało się już wyłącznie z samotnych mężczyzn szukających zarobku, lecz i żon, które sprowadzono ze wsi. Zatem z usług kurtyzan zaczęli korzystać synowie zamożnej burżuazji, urzędników, studentów, żołnierzy.
Lęk przed syfilisem i przed „zwyrodnieniem”;
Rewolucja zjawiska prostytucji pociągnęła za sobą falę syfilisu, który rozprzestrzeniał się w niewiarygodnym tempie.
*1899 - konferencja w Brukseli: powołano Międzynarodowe Towarzystwo Profilaktyki Sanitarnej i Moralnej. Lęk przed syfilisem zakończył się dopiero wraz z II wojną i pojawieniem się antybiotyków.
Kto się prostytuuje?
Jeszcze pod koniec XIX wieku `specjaliści' podtrzymywali tezę o prostytucji wrodzonej! Hipoteza socjogenezy zostaje odsunięta, albowiem nie wszystkie kobiety skazane na nędzę się prostytuują.
*1911 - dr O. Simenot po badaniach stwierdził, że prostytucja jest organicznym schorzeniem patologicznym, które nazywa szaleństwem generacji.
Prostytutkami stawały się: panny na służbie, guwernantki, sklepowe, domowe krawcowe i dostarczały nietypowej rozrywki „burżuazji” - cnotliwym małżonkom. Epizodycznie parały się tym też kobiety z drobnej i średniej burżuazji, zafascynowane ofertą wystaw sklepowych - początki konsumpcjonizmu.
Kim jest klient?
Przyjezdny kawaler, wyższy urzędnik... Wszyscy, których motywacją jest wyrafinowanie seksualne, którego odmawiają im żony - na przykład. Pobudką ortodoksyjnych katolików może być swoiste zakłamanie - oddzielić seks od uczuć i ustrzec żonę od fatalnego przyzwyczajenia do orgazmu. Klientami są też zakompleksieni, zamożni szukający potwierdzenia swej potęgi, praworządni odczuwający radość ze sporadycznego przekraczania zakazów.
Niektórzy seksuolodzy walczą o naukową rehabilitację prostytucji, która pod kontrolą lekarza mogłaby służyć profilaktyce lub leczeniu zaburzeń u niektórych ludzi.
Seksualność i kontrola społeczna.
Seksualność obecnie:
- poddana socjalizacji
- „praktyka” między małżonkami rodziny nuklearnej, a więc związana z miłością
- (wg M. Foucault) jest produktem zależnym od stanu społeczeństwa i zmienia się wraz z nim
Wszystko wskazuje na to, że monogamia to system relacji, który nie istniał od zawsze i nie wszędzie obowiązywał, jest więc warunkowany kulturowo, usytuowany historycznie. Społeczność Zachodu odkrywa - o czym wspominał już Owidiusz - seksualny potencjał kobiet. Seksuolodzy sądzą, że zachowaniem godzącym jak najlepiej wymagania natury z wymogami płci, byłaby swego rodzaju elastyczna monogamia. Przywrócona kontrola społeczna zastępuje zobowiązania małżeńskie prawem do orgazmu, które powoli przeradza się w obowiązek przeżywania orgazmu.
W stronę jednopłciowości.
Philippe Aries uważa. Że najoryginalniejszą cechą współczesności jest wyłanianie się społeczeństwa jednopłciowego. Czy prawdą jest, że obowiązującym wzorcem stał się model męski? Segregacja płciowa na wielu płaszczyznach życia publicznego staje się nieaktualna. Podkreśla się porozumienie między płciami, wspólne działania, zamienność typowych ról, partnerstwo. Czy to pęd w kierunku jednopłciowości? Jednakże należy pamiętać, że wciąż pewne rejony są zarezerwowane głównie dla mężczyzn.
Można zaobserwować obecnie:
- zanik uczucia przyjaźni
- większą intymność stosunków rodzinnych
- mniejsze zróżnicowanie statusu, funkcji i ról między płciami i w rodzinie
- ujednolicają się pewne stosunki międzyludzkie
- pojawia się przyjaźń z ojcem lub matką
- ujawnia się kobieca skłonność do rywalizacji zawodowej, a raczej nowa wersja tego rodzaju relacji dyktowanych męskim wzorcem.

---