EKONOMIKA MIAST I REGIONOW
GRUPA 1
1. Zadania własne gminy
- zapewnienie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;
- utrzymanie gminnych drog, ulic, mostow, placow oraz organizacji ruchu drogowego;
- utrzymanie wodociagow i zaopatrzenia w wode, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ściekow komunalnych, utrzymania czystości i porzadku oraz urzadzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadow komunalnych, zaopatrzenia w energie elektryczna i cieplna oraz gaz;
- zapewnienie lokalnego transportu zbiorowego;
- zapewnienie ochrony zdrowia;
- dostarczanie pomocy społecznej;
- wspieranie gminnego budownictwa mieszkaniowego;
- zapewnieni edukacji publicznej,
- utrzymanie działalności kulturalnej i obiektow kultury;
- utrzymanie obiektow kultury fizycznej i turystyki, w tym terenow rekreacyjnych i urzadzeń sportowych;
- utrzymanie targowisk i hal targowych;
- utrzymanie zieleni miejskiej i zadrzewień;
- utrzymanie cmentarzy komunalnych;
- dbanie o porzadek publiczny i bezpieczeństwo obywateli oraz ochrone przeciwpozarowa i przeciwpowodziowej, w tym wyposazenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowa;
- utrzymanie gminnych obiektow i urzadzeń uzyteczności publicznej oraz obiektow administracyjnych;
- realizacja polityki prorodzinnej;
- wspieranie i upowszechnianie idei samorzadowej;
- promocja gminy;
- wspołpraca z organizacjami pozarzadowymi;
- wspołpraca ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Kadencja radnego/prezydenta
Rady miast wybieraja ich mieszkańcy w wyborach powszechnych, rownych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym, na okres czteroletniej kadencji. Oni takze wybieraja burmistrza miasta (lub prezydenta w miastach powyzej 100 000 mieszkańcow) w dwustopniowych wyborach bezpośrednich. Kadencja prezydenta miasta takze trwa 4 lata.
3. Cechy miasta - wyznaczniki miejskości
- zwartośc skupiska ludzi - na niewielkiej przestrzeni zyje znaczna grupa osob, dobrowolnie godzac sie na wszelkie skutki takiej bliskości;
- zroznicowanie zawodowe mieszkańcow - niezbednym warunkiem istnienia miasta sa jego usługi pozamiejskie, co wymaga obecności w mieście roznych podmiotow;
- heterogenicznośc mieszkańcow - przejawiajaca sie społecznym, ekonomicznym, kulturowym zroznicowaniem, czesto znajdujacym potwierdzenie w wewnatrzmiejskich podziałach przestrzeni i dostepności do urzadzeń;
- znaczny obszar zwartej zabudowy - w porownaniu z zagospodarowaniem terenow wiejskich i w odniesieniu do ekonomicznych relacji wykorzystania terenu;
- zroznicowanie zabudowy - pod wzgledem przestrzennym, funkcjonalnym, estetycznym itp. wynikajacym przede wszystkim ze zroznicowania cech mieszkańcow miasta i innych grup jego uzytkownikow oraz roznic cech terenu;
- przewaga grup wtornych na pierwotnymi, przewaga kontaktow rzeczowych na kontaktami osobistymi - w relacjach społecznych, czesto anonimowych, bedacych rezultatem dazenia do tworzenia wiezi opartych na zaleznościach wynikajacych z powiazań „bezlokalnych”, opartych na przynalezności do grupy zawodowej, zwiazku z uzytkowaniem dobr itp.;
- odmienne w stosunku do wsi zarysy demograficzne miejskich społeczności - przejawiajace sie przede wszystkim mniejszym przyrostem naturalnym, wyzszym wspołczynnikiem feminizacji, zwykle dłuzszym okresem zycia itp.;
- miejski styl zycia ludności - wyrazajacy sie złozonym zbiorem zachowań specyficznych dla cech zycia w mieście. Obecnościa specjalistycznych urzadzeń, istnieniem charakterystycznych relacji miedzyludzkich itp. Czynnikow kształtujacych miasto;
- proces zmian uzytkowania terenow nieciagły w czasie i przestrzeni - zmiany zagospodarowania nastepujace w sposob skokowy, zwiazane sa z szybsza fluktuacja funkcji terenow miejskich i zwykle wieksza presja ekonomicznych relacji uzytkowania przestrzeni;
- nagromadzenie sie podmiotow gospodarczych - zwartośc skupiska ludzi przyciagajaca przedsiebiorcow i instytucje, lokalizujace swa działalnośc z uwzglednieniem kosztow transportu zatrudnionych i produktow.
4. Metropolia
Etymologiczne pojecie metropolia oznacza „miasto - matke” i takim określeniem przypisuje jej w pewnym sensie funkcje dostarczania przykładow i wzorow. Metropolie sa jednak przede wszystkim jednym z rodzajow miast. Sa one szczegolnym rezultatem ewolucji miast, kształtowania sie i dojrzewania zasad i form wspołzycia ludzi. W ujeciu sa miastami „wyzszej kategorii”, a ich istnienie jest przejawem rozwoju cywilizacyjnego ludzkości, w tym mieszkańcow określonego obszaru.
5. Rodzaje miast według funkcji miejskich
Funkcje miejskie - dominujace rodzaje działalności; rodzaje miast:
- przemysłowe,
- handlowe,
- usługowe,
- rekreacyjne,
- siedziby władz,
- ośrodki kultu religijnego,
- centra zycia artystycznego, naukowego itp.
6. Funkcje wewnetrzne i zewnetrzne miasta
Funkcje wewnetrzne miast (endogeniczne, obsługowe, uzupełniajace) - rodzaje działalności podejmowane dla zaspokojenia wewnetrznych potrzeb miasta, stworzenia pozadanych warunkow zycia mieszkańcow miasta i prowadzenie działalności w mieście. Nabywcami dobr i usług sa mieszkańcy, ich siła nabywcza określa rozmiary funkcji i ich cechy, w tym pozadane standardy, oryginalnośc luksusowośc.
Funkcje zewnetrzne miast (egzogeniczne, miastotworcze, podstawowe) - rodzaje działalności realizowane przez podmioty zlokalizowane na jego obszarze i pozostałych uzytkownikow miasta, ktorych rezultaty przeznaczone sa na rynek pozamiejski, sa odpowiedzia miasta na potrzeby zgłaszane przez nabywcow nie bedacych jego mieszkańcami. Funkcje zewnetrzne sa wyrazem otwarcia miasta na świat zewnetrzny. Ich ilośc i rodzaj ściśle zwiazane sa z wielkościa obszaru miasta i liczba jego mieszkańcow.
7. Dobro publiczne
Kategoria dobra publicznego obejmuje dobra stanowiace własnośc określonej grupy. Nie sa one własnościa całej ludzkości, tak jak dobra wspolne, ani konkretnego nabywcy - właściciela, jak dobra prywatne. Grupa osob wybiera dobra publiczne, definiuje je, finansuje i kontroluje. Ich konsumpcja moze dotyczyc jednak takze osob spoza tej grupy. Maja w sobie charakter efektow zewnetrznych, poniewaz nabywca otrzymuje je bezpłatnie; nie sa jednak ubocznym produktem działalności ich wytworcy, lecz powstaja świadomie jako odpowiedz na potrzeby społeczne.
Cechy dobr publicznych:
- sa nieodpłatne lub cześciowo odpłatne;
- przypadaja w udziale kazdemu, kto znajduje sie w miejscu ich oferowania;
- ich konsumpcja musi byc rowna;
- finansuje sie je ze środkow publicznych;
- decyzje o ich wytworzeniu, oferowaniu, cechach i ilościach, sposobach i zasadach korzystania, czasie dostepu itp. podejmuja władze publiczne;
- całkowita ich podaz kształtuje sie zupełnie niezaleznie od decyzji pojedynczego konsumenta;
- korzysta z nich kazdy, bez wzgledu na to, czy płaci za nie ;
- pojedynczy konsument nie ogranicza ich ilości dostepnej dla pozostałych;
- sa przedmiotem zainteresowania kazdego, nawet jeśli aktualnie z nich nie korzysta, ale ma świadomośc mozliwości skorzystania;
- koszt ich wytworzenia nie daje sie przypisac do konsumenta w długim czasie;
- istnieja czasami tylko dla określonego przedziału czasu, tak długo, az wzrost liczby konsumentow nie wywoła wykluczalności i konkurencyjności w dostepie do nich;
- maja charakter efektow zewnetrznych.
8. Mierniki rozwoju miasta
- ilośc mieszkańcow - wzrost liczby mieszkańcow miasta traktowany jest jako przejaw jego rozwoju, istnieja jednak miasta, dla ktorych wzrost liczby ludności wcale nie przyczynia sie do ich rozwoju, poniewaz pogarszaja sie warunki zycia ze wzgledu na zatłoczenie;
- cechy mieszkańcow - przede wszystkim wzrost wykształcenia, w tym wzrost ilości osob wykwalifikowanych do pracy w rodzajach przedsiebiorstw uznanych za pozadane i atrakcyjne z punktu widzenia rozwoju miasta, obnizanie sie wieku przecietnego mieszkańca (odmładzanie miasta);
- warunki zycia mieszkańcow - wyznaczane kategoriami opisujacymi wzrost jakości zycia: ilośc i cechy mieszkań, infrastruktura techniczna, edukacja, opieka medyczna, pomoc społeczna, kultura, rozrywka, obiekty sportowe, usługi bytowe, bezpieczeństwo;
- uzytkowanie terenow - przedstawiane wzrostem powierzchni zainwestowania o charakterze miejskim, rozmiarami terenow przynoszacych ich właścicielom rente budowlana, wielkościa powierzchni świadczenia funkcji miejskich;
- ilośc obiektow i majatku trwałego zlokalizowanego w mieście - wzrost liczby nieruchomości miejskich, urzadzeń miejskich, zaistnienie na obszarze miasta szczegolnych obiektow, ktore wyrozniaja miasto;
- wartośc majatku trwałego zlokalizowanego w mieście - jej wzrost bez wzgledu na to czyja własnościa jest majatek trwały;
- ilośc obiektow uzyteczności publicznej - sa przejawem wzrostu zamozności mieszkańcow, ktorzy chca posiadac i udostepnic wszystkim określone obiekty i usługi, a jednocześnie stac ich na to;
- ilośc jednostek gospodarczych, w tym szczegolnie usługowych - nowe miejsca pracy, nowe produktu wytworzone w mieście, nowe produkty miasta, zwiekszanie zasiegu rynku, wzrost dochodow uzytkownikow miasta, wzrost przychodow budzetu miejskiego;
- produkt globalny wytworzony w mieście;
- dochody władz miejskich - przyrost dochodow, zwiazany ze wzrostem zamozności mieszkańcow, lokalizacja działalności gospodarczej lub rozwojem istniejacych firm;
- liczba zatrudnionych i wydajnośc na jednego zatrudnionego - wzrost ilości jednostek gospodarczych i ich rozwoj, z jednoczesnym uwzglednieniem procesow modernizacji i produkcji;
- dochody przypadajace na gospodarstwo domowe - wzrost jakości zycia mieszkańcow;
- ranga miasta - przekłada sie na wiele rodzajow działalności miejskiej;
- produktywnośc ternu miasta - wzrost mierzony przychodami z m2 powierzchni miejskiej;
Liste mozna uzupełnic o:
- poszanowanie tradycji
- wzrost integracji wewnetrznej społeczności miasta
- wzrost powiazań i relacji, „komplikowanie sie” miasta.
9. Korzyści lokalizacji przedsiebiorstw
- korzyści skali - znaczna ilośc podmiotow w mieście daje szanse na obnizenie przecietnych kosztow produkcji dobr lub świadczenia usług spowodowanych wzrostem ilości wytwarzanych jednostek;
- korzyści lokalizacji - wynikaja z działalności w sasiedztwie innych podmiotow prowadzacych te sama lub podobna działalnośc, co zmniejsza jej koszty;
- korzyści urbanizacji - wynikaja z lokalizacji działalności w poblizu podmiotow, ktorych istnienie i funkcjonowanie umozliwia działalnośc badz zmniejsza jej koszty.
10. Uzytkownicy miasta
Uzytkownikiem miasta jest kazdy podmiot korzystajacy z urzadzeń istniejacych na jego obszarze. Wszystkie podmioty obecne w mieście konkuruja i wspołpracuja ze soba dzielac wspolna przestrzeń i organizujac sobie wzajemnie warunki funkcjonowania w niej. Zbior uzytkownikow miasta nie ma charakteru stałego. Rodzaje uzytkownikow miast:
- mieszkańcy - ludnośc stale zamieszkujaca na obszarze miasta (w tym tworzaca społeczności lokalne), kreuja oni cechy miasta poprzez swoje cechy, zachowania, potrzeby, preferencje itp.;
- władze miasta - Rada miasta, Zarzad miasta, Burmistrz (Prezydent), sa najaktywniejszym podmiotem w mieście (maja prawa i obowiazki), organizuja zaspokajanie potrzeb mieszkańcow i innych uzytkownikow miasta;
- organizacje społeczne o charakterze lokalnym - zespoły folklorystyczne, chory, teatry amatorskie, kluby, sekcje sportowe, stowarzyszenia, prasa lokalna itp., zrzeszaja mieszkańcow, pomagaja podtrzymac tozsamośc lokalna, integruja społecznośc lokalna, stanowia grupy nacisku;
- jednostki gospodarcze - przedsiebiorstwa zlokalizowane w całości na obszarze miasta badz posiadajace tu swe centrale lub najwazniejsze wydziały, zwiazane sa z rynkiem miejskim (wspołtworza go), korzystaja z zasobow miasta, decyduja o profilu gospodarczym miasta;
- przedstawicielstwa władz ponadlokalnych - organy administracji państwowej, samorzadowej szczebla powiatowego lub regionalnego, sady, administracja specjalna (np. urzedy skarbowe), podnosza range miasta w sieci jednostek osadniczych, wzbogacaja jego oferte usługowa, rozszerzaja zasieg rynku miasta;
- instytucje ponadlokalne - partie polityczne, stowarzyszenia ponadlokalne, ponadbranzowe, zwiazki zawodowe, instytucje miedzynarodowe, podnosza range miasta, przyczyniaja sie do tworzenia jego wizerunku (najcześciej o charakterze społecznym);
- ludnośc spoza miasta - uczniowie miejskich szkoł, studenci, pracownicy przedsiebiorstw zlokalizowanych w mieście, ludnośc odwiedzajaca miasto, korzystaja z urzadzeń miejskich, korzystaja z zasobow miasta, wspołkreuja popyt na funkcje zewnetrzne, dostarczaja dochodow firmom miejskim;
- filie jednostek gospodarczych z siedzibami zarzadow poza miastem - przedstawicielstwa duzych przedsiebiorstw, firm zagranicznych, przyczyniaja sie do tworzenia profilu gospodarczego miasta, promuja miasto poprzez swoja obecnośc na jego obszarze.
11. Urbanizacja i jej rodzaje
Urbanizacja jest to w najogolniejszym sensie proces tworzenia miast. Słownik jezyka polskiego pod terminem urbanizacja rozumie „proces społeczny i kulturowy, wyrazajacy sie w rozwoju miast, wzroście ich liczny, powiekszaniu sie obszarow miejskich i udziału mieszkańcow miast w ogolnej liczbie ludności”. Wyroznia sie nastepujace rodzaje urbanizacji:
- urbanizacja przestrzenna - proces kształtowania przestrzeni ekonomicznej według cech i funkcji: zwiekszanie sie obszarow istniejacych miast, powiekszanie ich pojemności poprzez intensyfikacje zabudowy, powstawanie nowych miast, powstawanie osiedli nierolniczych, przekształcenia środowisk mieszkalnych na wzor miejski;
- urbanizacja demograficzna - przemieszczanie sie ludności ze skupisk wiejskich do miejskich, koncentracja ludności w miastach, stały wzrost odsetka mieszkańcow miast w stosunku do ogołu mieszkańcow danego regionu;
- urbanizacja ekonomiczna - stały wzrost liczby ludności pracujacej w zawodach pozarolniczych oraz postepujace roznicowanie sie zawodowe tej ludności w stosunku do ludności wykonujacej zajecia rolnicze;
- urbanizacja społeczna - przyjmowanie miejskiego wzorca konsumpcji i nabywanie miejskiego wzorca kulturowego, podatnośc na zmiany w stylu zycia, wchłanianie nowinek, przyswojenie sobie przez przybyszow ze wsi miejskiego „stylu zycia”, przenikanie miejskich wzorcow ekonomicznych i kulturowych.
GRUPA 2
1. Miasto
- wieksza jednostka osadnicza, grupujaca przede wszystkim ludnośc zatrudniona w zawodach pozarolniczych (Regulski);
- aglomeracja w formie punktowej lokalizacji o charakterze nierolniczym (Losch);
- gmina miejska odznaczajaca sie przewaga zajec przemysłowo - handlowych swych mieszkańcow, miec rynek (Weber);
- przestrzenne uporzadkowanie indywidualnych elementow zabudowania środowiska oraz społeczne grupy, działalnośc gospodarcza i instytucje publiczne (Bourne).
2. Czynniki miastotworcze
Do najcześciej obserwowanych czynnikow miastotworczych naleza:
- przyrodnicze - sprzyjajace warunki zycia ludzi: woda, klimat, wiatry, nasłonecznienie, warunki fundamentowania itp.;
- militarne - dobre warunki obronne, mozliwośc kontrolowania bezpieczeństwa otaczajacych miasto terenow wiejskich;
- ekonomiczne - surowce naturalne, warunki prowadzenia działalności handlowej, zakłady przemysłowe (duze przedsiebiorstwa), rynek dla świadczenia usług;
- komunikacyjne - połozenie przy szlaku, drodze, miejscu przeprawy, brodzie, linii kolejowej, nad zeglowna rzeka, w miejscu nadajacym sie do zbudowania portu itp.;
- administracyjne - decyzja o charakterze politycznym, wyznaczajaca konkretne miejsce lokalizacji, spełniajace pozadane warunki.
3. Czynniki delimitacji miast
Zasady delimitacji miasta (ustalania granic):
- system prawny miasta - ktory nadaje jednostce osadniczej prawa miejskie, gdy spełnia kryteria uznane za wystarczajace, zgodnie z obowiazujacym ustawodawstwem;
- cechy mieszkańcow miasta - potwierdzone stylem zycia i rodzajem działalności gospodarczej stanowiacej ich utrzymanie;
- gestośc zaludnienia - determinujaca granice miasta według rozmiarow obszaru zamieszkania duzej grupy ludzi na wzglednie małej powierzchni;
- gestośc zabudowy - przejawiajaca sie w niewielkich odległościach miedzy budynkami, doprowadzajac do ich nagromadzenia na stosunkowo małej powierzchni, ktora tym samym staje sie miastem;
- intensywny charakter wykorzystania terenu - widoczny w wielokondygnacyjnym budownictwie i dazeniach do ścisłej korelacji pomiedzy rodzajem działalności podejmowanej na określonym obszarze i zyskami z niej tak, iz staje sie to jednym z wyznacznikow miejskich zachowań przestrzennych;
- wystepowanie renty budowlanej - ktora nadaje transakcjom przeprowadzanym na rynku nieruchomości charakter działań uzalezniajacych przede wszystkim cene od miejsca lokalizacji obiektu w stosunku do stref funkcjonalnych, determinujac ostateczna granice miasta w miejscu jej zrownania z renta rolna.
4. Zasada pomocniczości
Wykorzystanie zasady pomocniczości (subsydiarności) stało sie rozwiazaniem kwestii podziału zadań pomiedzy państwo a samorzad. Zasada ta głosi, iz „nigdy nie nalezy powierzac jednostce wiekszej tego, co moze zrobic rownie wydajnie jednostka mniejsza” (Pius X)
Zasada subsydiarności stała sie reguła wyznaczania miejsca i roli władz lokalnych w państwie, zgodnie z „podziałem od dołu do gory”. Mozna wyroznic dwa aspekty jej realizacji:
- negatywny - władza w ogole, a państwo w szczegolności nie powinno przeszkadzac osobom lub grupom społecznym w podejmowaniu ich własnych działań;
- pozytywny - misja kazdej władzy jest pobudzanie, podtrzymywanie, a ostatecznie, w razie potrzeby, uzupełnianie wysiłkow tych podmiotow, ktore sa niesamowystarczalne.
5. Zadania Rady gminy
Do wyłacznej właściwości rady w gminach polskich nalezy m.in.:
- uchwalanie budzetu gminy;
- uchwalanie miejscowych planow zagospodarowania przestrzennego;
- uchwalanie programow gospodarczych;
- podejmowanie uchwał w zakresie podatkow i opłat w granicach określonych w odrebnych ustawach;
- podejmowanie uchwał w sprawach majatkowych gminy, przekraczajacych zakres zwykłego zarzadu;
- podejmowanie uchwał w sprawach: herby gminy, nazw ulic i placow publicznych oraz wznoszenia pomnikow.
6. Funkcje miasta
Funkcje miejskie definiowac mozna jako „kazda działalnośc społeczno - gospodarcza wykonywana w mieście, niezaleznie od jej rangi ekonomicznej i przestrzennej, rozpatrywana zarowno z punktu widzenia tego miasta, jak i systemu osadniczego, w skład ktorego ono wchodzi”.
* funkcje miejskie sa odpowiedzia podmiotow działajacych w mieście na potrzeby jego uzytkownikow
Podział funkcji miejskich:
1. Kryterium charakterystyki rodzajow działalności realizowanych w mieście:
- funkcje zewnetrzne i funkcje wewnetrzne;
2. Kryterium potrzeb mieszkańcow i innych uzytkownikow miasta:
- funkcje: tworzenia miejsc pracy, mieszkaniowe, komunikacyjne, oświatowe, kulturalne, opieki zdrowotnej, rekreacyjne, zapewnienia bezpieczeństwa, administracyjno - polityczne itp.;
3. Funkcje specjalne - rodzaje działalności rzadko spotykanej, oryginalnej, wymagajacej szczegolnych umiejetności badz kwalifikacji, czasami zwiazanej z posiadaniem unikalnych zasobow.
7. Baza ekonomiczna
Kazde miasto importuje roznego rodzaju dobra ze swego otoczenia, jednocześnie eksportujac efekty swego funkcjonowanie. Ten eksport wyznacza role miasta w krajowym systemie osadniczym. Teoria bazy ekonomicznej oparta jest na załozeniu, ze aby miasto mogło istniec, wartośc tego eksportu musi byc wieksza niz jego import.
Według niej funkcje miejskie dzieli sie na dwie grupy:
- funkcje majace na celu eksport -zewnetrzne
- funkcje zwiazane z obsługa ludności i rynku miejscowego - wewnetrzne
Miernikiem bazy ekonomicznej jest struktura zatrudnienia.
* Taka baza rozwojowa, ktora zwiekszy przestrzenny wymiar oddziaływania zlokalizowanych jednostek w danej gminie (mieście) w dziedzinie produkcji dobr i świadczenia usług. Rozwoj produkcji i usług nastawionych na zewnetrznego klienta pociagnac musi za soba utworzenie nowych miejsc pracy i przyczynic sie do wzrostu dochodow i poziomu zycia zaangazowanej w te działalnośc ludności.
8. Mierniki urbanizacji ekonomicznej ??
Mierniki urbanizacji - procent ludności miejskiej, gestośc sieci miast, wskaznik infrastruktury gospodarki komunalnej,
9. Teoria grawitacji
Grawitacja decyduje o ciazeniu określonych podmiotow, w takim, a nie innym kierunku. Istnienie i oddziaływanie sił wzajemnego sie przyciagania lub odpychania pojedynczych ludzi, grup ludzkich, organizacji, instytucji, podmiotow gospodarczych czy władz publicznych determinuje zachowania, wyznacza ciagi powiazań, precyzuje miejska „logike” działania.
- siła dośrodkowa (koncentrujaca) - prowadzi do skupiania sie jednostek działalności gospodarczej w niewielkiej liczbie ośrodkow wiekszych.
- siła odśrodkowa (dekoncentrujaca) - kieruje działalnośc gospodarcza ku wielu ośrodkom mniejszym.
10. Cechy metropolii
- przyjmuje pochodzace z zagranicy czynniki produkcji, inwestycje, siłe robocza oraz towary i usługi;
- gości zagraniczne firmy, jest siedziba miedzynarodowych przedsiebiorstw, ich filii, bankow, instytucji pozarzadowych, placowek dyplomatycznych, instytucji naukowych i oświatowych oraz uniwersytetow, w ktorych studiuje znaczna ilośc cudzoziemcow;
- eksportuje czynniki produkcji;
- jest bezpośrednio skomunikowana z zagranica i cechuje sie intensywna działalnościa tego rodzaju;
- posiada rozwiniety sektor usług nastawionych na zagranicznych odbiorcow;
- jest miejscem lokalizacji środkow masowego przekazu o zasiegu ponadkrajowym;
- na jej obszarze organizuje sie regularnie roznego rodzaju miedzynarodowe spotkania, w tym imprezy sportowe i kulturalne;
- jest miejscem lokalizacji instytucji majacych miedzynarodowa marke i kontakty;
- nalezy do zwiazkow i stowarzyszeń miedzynarodowych, jako reprezentant własnych, miejskich interesow.
Ich zbior mozna rozszerzyc jeszcze o:
- specyficzny styl zycia mieszkańcow, cechujacy sie otwartościa na otoczenie i zjawiska w skali globalnej;
- zachowania instytucji działajacych na jej obszarze, w bardzo łatwy sposob adaptujace sie do realiow ponadlokalnych i uwzgledniajace szeroki, globalny kontekst swej działalności;
- roznorodnośc zrodeł tozsamości kulturowej mieszkańcow;
- trwałe wpisanie w kontynentalne korytarze transportowe i komunikacyjne;
- stała tendencje wzrostu, wyrazajaca sie ciagła zywotnościa gospodarcza ośrodkow tworzacych metropolie;
- stały przyrost wielkości potencjału demograficznego, w tym przede wszystkim pochodzacych z migracji;
- specyficzna świadomośc podmiotow prowadzacych polityke rozwoju regionalnego i integracyjnego;
- ponadregionalny, a zwykle nawet ponadnarodowy zasieg oddziaływania, w tym role w tworzeniu wzorcow zachowań, propagowaniu nowości, przenikaniu innowacji itp.
11. Rozwoj lokalny
Rozwoj jest to „proces przeobrazeń, zmian, przechodzenia do stanow lub form bardziej złozonych lub pod pewnym wzgledem doskonalszych”. Ma charakter długookresowy, składa sie z wielu działań, jest pozytywnym rezultatem, ocenianym według kryteriow ustalonych przez jego beneficjentow.
Lokalny aspekt rozwoju oznacza kompleksowe kształtowanie mozliwie najlepszych warunkow zycia w lokalnym środowisku.
Zdaniem A. Klasika, rozwoj oznacza „kreowanie nowych wartości”, ktorymi sa nowe rodzaje działalności, nowe firmy i instytucje, nowe miejsca pracy, nowe dobra i usługi zapewniajace popyt wewnetrzny i zewnetrzny, atrakcyjne oferty lokalizacyjne, wysokiej jakości środowisko zycia oraz wartości niematerialne, takie jak przedsiebiorczośc, zdolności przywodcze, wiedza, badania czy tez cenne kwalifikacje i umiejetności. Kreowanie nowych wartości pozwala osiagnac lepszy stan funkcjonowania społeczności, wzbogaca ja, nadaje nowy sens wielu czynnościom.
Rodzaje rozwoju lokalnego:
- egzogeniczny
- samopodtrzymujacy sie
- spolaryzowany
- endogeniczny
- zintegrowany
12. Jednostki gospodarcze o charakterze przestrzennym ??
13. Internalizacja efektow zewnetrznych
Internalizacja oznacza proces zamiany efektow zewnetrznych na koszty u odbiorcow. Ma ona miejsce wowczas, kiedy nastepuje bezpośrednie lub pośrednie zwiazanie oddziałujacych na siebie jednostek, ktore do tego czasu prowadziły niezalezna od siebie działalnośc. Rodzaje internalizacji:
- internalizacja poprzez system cenowy - zachodzi wowczas, kiedy dla produktow w otoczeniu danej jednostki (konsumenta) istnieje mozliwośc utworzenia rynku, a tym samym i ceny. Wtedy to, w drodze zapłaty za uzyskane produkty otoczenia konsument - odbiorca rekompensuje nadawcy - producentowi koszty ich wytworzenia. Cecha charakterystyczna tej internalizacji jest przeniesienie kosztow wytworzenia produktu u nadawcy, czyli tzw. kosztu zrodłowego, na odbiorce, u ktorego ujawnia sie on w postaci kosztu wewnetrznego;
- internalizacja poprzez system kosztowy - zwiazana jest z tego typu produktami, dla ktorych nie ma mozna utworzyc rynku.(rozne formy skazenia środowiska przez gospodarstwa domowe). W tej sytuacji koszt zrodłowy u nadawcy nie moze byc przeniesiony na odbiorce. Mimo to odbiorca otrzymuje mniejszy lub wiekszy efekt zewnetrzny netto w wyniku zmiany kosztow jego działalności.
14. Cechy miasta - według dynamiki rozwoju
W zalezności od dynamiki rozwoju - poziomu aktywności funkcji miastotworczych wyroznia sie miasta:
- w fazie tworzenia nowych funkcji - zmieniajace dotychczasowe funkcje dominujace;
- rozwijajace sie dynamicznie - z zachowaniem właściwych proporcji w realizacji roznego rodzaju funkcji;
- w fazie stagnacji - wynikajacej z deprecjacji dotychczasowych funkcji dominujacych i ograniczaniu rozmiarow odpowiadajacych im rodzajow działalności;
- w fazie schyłkowej - bedacej rezultatem degradacji dotychczasowych funkcji miejskich, likwidacji rodzajow działalności stanowiacych o sensie istnienia miasta (bazy ekonomicznej);
- w fazie odbudowy funkcji - przywracanie dynamiki rozwojowi funkcji, podnoszenia atrakcyjności zasobom miasta.
GRUPA A
1. Miasto GRUPA 2
2. Zaleznośc miedzy władza centralna a lokalna ??
Państwo jako władza najwyzsza (centralna) jest odpowiedzialne za urzeczywistnienie zasady pomocniczości i powinno byc gwarantem jej realizacji.
Władza lokalna jest to zespoł stosunkow społecznych typowych dla rzadzacych, zachodzacych w środowisku społecznym ograniczonym terytorialnie i przestrzennie do zorganizowanych społeczności lokalnych. Stanowi konsekwencje procesow decentralizacji władzy.
3. Przyczyny korzyści urbanizacyjnych
- rozwoj miasta poprzez przyciaganie nowych mieszkańcow - powstawanie rynku zbytu, rynku pracy itp.;
- rozwoj przestrzenny miasta poprzez urbanizacje nowych obszarow pozamiejskich, intensyfikacje juz istniejacej zabudowy oraz wzbogacanie jej form - tworzenie nowych miejsc lokalizacji, co przyczynia sie do przyciagania nowych jego uzytkownikow;
- rozwoj działalności gospodarczej - powstawanie wyspecjalizowanych przedsiebiorstw produkcyjnych i usługowych;
- tworzenie lepszych powiazań transportowych - obnizaja koszty działalności, ułatwiaja dojazdy, tym samym rozszerzajac zasieg firmy;
- tworzenie atrakcyjnego rynku pracy - pozwalaja na pozyskanie pracownikow wysoko wykwalifikowanych, o unikalnych specjalnościach zawodowych i umiejetnościach oraz zmiany zatrudnienia w zalezności od potrzeb firm;
- rozwoj dostepu do informacji i technik komunikacyjnych ułatwiajacych jej pozyskanie - imprezy, targi, miejsca spotkań grup zawodowych itp., ułatwiaja zdobycie wiedzy o rynku i jego trendach rozwojowych, nowych technologiach, wynalazkach, osiagnieciach, modzie;
- tworzenie miejsc mozliwości kontaktow osobistych, wzrostu świadomości mieszkańcow miasta i przyjezdnych, zmiany ich stylu zycia, zachowań, obyczajow itp.
4. Zasada pomocniczości GRUPA 2
5. Cechy metropolii GRUPA 2
6. Jaki wpływ na miasto ma przedsiebiorstwo
Liczebnośc lokalnych przedsiebiorstw wpływa na kształtowanie sie cech pracy w mieście, styl zycia, stosunek do władz, postawy roszczeniowe mieszkańcow, działalnośc samorzadu gospodarczego, zamoznośc klientow placowek handlowych itp., uzewnetrzniajac sie w sposob najbardziej dobitny w istnieniu firm. Ich zaś ilośc, zywotnośc, marka, zasieg rynku, dochodowośc oraz zaangazowanie w sprawy lokalne przekłada sie z kolei na istnienie klimatu przedsiebiorczości, ktory nalezy do podstawowych elementow lokalnego środowiska przedsiebiorczości.
Przedsiebiorstwa maja znaczacy wpływ na miasto. Firmy wpływaja w sposob pośredni jak i bezpośredni na decyzje władz miasta. Wnosza cześc swoich dochodow do miasta, przez co moze sie rozwijac, inwestowac w nowe dobra publiczne. Miasto moze stwarzac korzystne warunki dla lokalizacji firm w ich granicach.
7. Funkcje zewnetrzne miasta GRUPA 1
8. Najwazniejsze dobra publiczne
- wykształcenie dzieci, konkursy wiedzy, stypendia dla zdolnych uczniow;
- imprezy kulturalne
- imprezy sportowe;
- imprezy rekreacyjne, ulgowe bilety na korzystanie z obiektow rekreacyjnych;
- mieszkania komunalne dla rodzin o niskich dochodach;
- bilety ulgowe, przywileje parkowania;
- świadczenia pieniezne, paczki zywnościowe, opieka nad osobami starszymi;
- pogotowie ratunkowe;
- straz miejska.
9. Suburbanizacja
Jedna z faz rozwoju miasta. Ma miejsce wtedy, gdy przyrost ludności na obszarach zewnetrznych staje sie szybszy, a cała aglomeracja ciagle wzrasta. W fazie tej wystepuja silne tendencje do dekoncentracji ludności. Przyrost naturalny jest ciagle dodatni, ale wyzszy na obszarach zewnetrznych. Niektore obszary centralne w tej fazie zaczynaja wykazywac juz przyrost ujemny. O zmianach w rozmieszczeniu ludności decyduja jednak w dalszym ciagu migracje. Zatrudnienie ogolne wzrasta, ale w niektorych centralnych miastach aglomeracji zaczyna juz wystepowac spadek. Jest to okres rozwoju aglomeracji miejskich.
10. Urbanizacja przestrzenna - przykłady??
- właczanie mniejszych miast do granic wiekszych miast( zwiekszanie granic)
- tworzenie nowych miast( Brasil i Canberra)
- powstawanie osiedli miejskich nie zwiazanych z rolnictwem
- środowiska mieszkalne zmieniaja sie na wzor miejski
11. Rozwoj GRUPA 2
12. Rodzaje miast ze wzgledu na wielkośc
Podział miast ze wzgledu na wielkośc obejmuje podział ze wzgledu na:
1. Liczbe mieszkańcow:
- miasta małe - ponizej 20 000 mieszkańcow
- miasta średnie - 20 000 - 100 000 mieszkańcow
- miasta wielkie - 100 000 - 500 000 mieszkańcow
- miasta najwieksze - powyzej 500 000 mieszkańcow
* w statystyce, kartografii, polityce przestrzennej wyroznia sie dodatkowo:
- miasta bardzo małe - do 5 000 mieszkańcow
- miasta wystarczajaco duze, by przejac funkcje powiatowe - 100 000 mieszkańcow
2. Powierzchnie miast:
- miasta wielkie
- miasta średnie
- miasta małe
13. Czy urbanizacja to przesłanka naszych czasow?
W oczach wielu mieszkańcow miast zmniejsza sie ich atrakcyjnośc jako miejsce zycia. Szczegolnego znaczenia nabieraja zalety ekologiczne stref podmiejskich. Dla mieszkańcow (szczegolnie młodych) zalety bliskości przestrzennej maja mniejsza wartośc.
Przyszłośc procesu urbanizacji wydaje sie nieuchronnie zwiazana z przemianami globalizacyjnymi świata. Lezacy u ich podłoza postep technologii komunikacyjnych oraz integracja kulturowa i gospodarcza to skutecznie oddziałujace czynniki zmian cech miast. Nie nalezy wiec dziwic sie decyzjom lokalizacyjnym wielu osob i jednostek gospodarczych poszukujacych innych niz miejskie miejsc. Aby zapewnic przyszłośc miast, trzeba prawdopodobnie inaczej spojrzec na ich funkcje. Weryfikacji wymagaja tez niektore, przyjmowane za standardowe, składniki oferty miejskiej.
Świat zmniejsza sie poprzez poprawe warunkow transportu i komunikacji oraz postepujaca nieuchronnie globalizacje. Argumenty atrakcyjności miejskiej, wynikajace z faktu skupienia sie na małym obszarze działalności wielu podmiotow, trzeba inaczej postrzegac i prezentowac, a by ludzie chcieli mieszkac w miastach, a firmy działac na ich obszarze.
GRUPA B
1. Etapy rozwoju miasta
W rozwoju miasta mozna wyroznic kilka podstawowych faz, przyjmujac jako kryterium tempo wzrostu lub spadku liczby ludności na obszarach centralnych i na obrzezach duzego miasta lub aglomeracji miejskiej, a mianowicie:
- urbanizacje - gdy tempo wzrostu zaludnienia obszarow centralnych jest szybsze niz obszarow zewnetrznych, a liczba ludności całej aglomeracji rowniez wzrasta;
- suburbanizacje - gdy przyrost ludności na obszarach zewnetrznych staje sie szybszy, a cała aglomeracja ciagle wzrasta;
- dezurbanizacje - gdy spadek liczby ludności na obszarach centralnych, a nastepnie rowniez zewnetrznych, powoduje zmniejszenie sie aglomeracji jako całości;
- reurbanizacja - gdy udział ludności obszaru centralnego w ogolnej liczbie ludności aglomeracji rośnie, poczatkowo wskutek zahamowania tempa ubytku, a nastepnie wskutek wzrostu liczby ludności tego obszaru.
2. Co to jest rozwoj miasta GRUPA 2
3. Najwazniejszy uczestnik miasta
Najwazniejsza grupa uzytkownikow miasta SA jego mieszkańcy, bedac zarowno głownym podmiotem działań miejskich, jak i w pewnym sensie przedmiotem rozwazań dotyczacych elementow składowych miasta. Stanowia oni jego władze i jednocześnie sa „miastem” - nośnikiem miejskości konkretnego obszaru i jego specyficznych cech. Ich zachowania kształtuja miasto. Mieszkańcy nadaja miastu „charakter”, realizuja zamierzenia planistyczne albo obalaja załozenia planistow. Sa najwazniejsza grupa nabywcow produktow miasta, ktorych znaczna cześc powstaje w rezultacie zgłaszanego przez nich zapotrzebowania.
4. Czynniki miastotworcze GRUPA 2
5. Władzami miasta sa burmistrz, prezydent oraz rada miasta wybierani na 4 lata
6. Cechy polityki lokalnej
Polityka lokalna - jest to polityka administracyjna kształtowana przez organy samorzadu terytorialnego, ktora oznacza przede wszystkim wybor celow działania kolejności i sposobow ich realizacji pod kontem zaspokajania zbiorowych potrzeb lokalnej wspolnoty samorzadowej. Jej wymiar lokalny ujawnia sie w tym, ze ogranicza sie ona do przestrzeni wytyczonej granicami miasta lub powiatu.
W zakresie działań własnych organy samorzadu lokalnego kształtuja polityke lokalna przy wspoł udziale administracji rzadowej, bo to jest zdeterminowane ustawami. Dlatego tez nadzor nad polityka lokalna w zakresie zadań własnych sprawowany jest na podstawie jedyne kryterium legalności a w zakresie zadań zleconych sprawowany jest rowniez na podstawie kryterium celowości i gospodarności.
Istote polityki lokalnej stanowi jej nastawienie na własne środowisko, jego interesy, chocby nawet doprowadzic to miało w rezultacie do konfliktow z racja stanu wyzszego rzedu.
Forma odzwierciedlania polityki lokalnej sa zwłaszcza akty prawa miejscowego obowiazujace na obszarze gminy lub powiatu takie jak:
- strategie rozwoju
- programy gospodarcze
- plany zagospodarowania przestrzennego
- zasady zarzadu mieniem komunalnym
7. Korzyści urbanizacji to... korzyści urbanizacyjne to...
Korzyści urbanizacji - jedna z postaci korzyści aglomeracji; wynikaja z lokalizacji działalności w poblizu podmiotow, ktorych istnienie i funkcjonowanie umozliwia działalnośc badz zmniejsza jej koszty (szczegolni odbiorcy, firmy handlowe, usługowe, powiazania transportowe, roznorodny rynek pracy, przedsiebiorstwa komunalne itp.).
Korzyści urbanizacyjne - sa jednym z rodzajow korzyści, jakie dostepne sa uzytkownikowi miasta, działajacemu na jego obszarze, oprocz innych, ktore potencjalnie dostepne sa na terenach nie miejskich. W tym ujeciu maja one charakter efektow zewnetrznych, korzystajacy z nich otrzymuja je bezpłatnie, jako rezultat obecności w przestrzeni miasta. Sa one szerszym ujeciem pojecia korzyści urbanizacji.
8. Kto twoim zdaniem na najwiekszy wpływ na cechy miasta?
Według mnie najwiekszy wpływ na cechy miasta maja jego mieszkańcy poniewaz:
- stanowia miasto, zgodnie z jego definicja;
- stanowia wspolnote gminna, realizuja samorzadnośc terytorialna;
- decyduja o realiach miejskich, wybierajac władze, ktore moga kontrolowac i powinni rozliczac z obietnic;
- wybierajac radnych deleguja na nich uprawnienia zwiazane z uchwalaniem decyzji dotyczacych przyszłości miasta;
- ich podatki i opłaty stanowia wazna cześc budzetu miasta.
9. Rodzaje miast ze wzgledu na dominujaca funkcje GRUPA 1
10. Ewolucyjna teoria powstawania miast
Teoria ta głosi, ze miasta sa rezultatem społecznego podziału pracy, ktory wraz z powstaniem nadwyzki produktow rolnych umozliwił cześci ludności wiejskiej zajecie sie wytwarzaniem dobr i usług nie zwiazanych z ogolnie rozumianym rolnictwem.
11. Kiedy powstaje metropolia
Metropolie powstaja, kiedy:
- miasto stanowi centrum kulturowe, gospodarcze na jakimś obszarze a nie ma innego miasta spełniajace te wymogi;
- miasto rozwija sie szybciej od innych miast w poblizu;
- miasto lezy na przecieciu szlakow komunikacyjnych i transportowych
12. Przyczyny lokalizacji działalności gospodarczej w mieście
Jedna z głownych przyczyn lokalizacji działalności gospodarczej w mieście jest fakt mniejszych kosztow transportu, załozenia przedsiebiorstwa, dostep do duzej liczby potencjalnych klientow.
13. Z czego wynika trudnośc w definiowaniu miasta
Roznorodnośc miast jest jedna z przyczyn wystepowania trudności w precyzyjnym definiowaniu ich cech. Inne postrzeganie i wartościowanie w roznych miejscach, czasie, kregach kulturowych itp. wymusza umownośc kryteriow analizy miasta i czesto intuicyjny charakter. Subiektywne postrzeganie wyroznikow miejskości, jako reakcja na odbior walorow przestrzeni miasta, daje w konsekwencji indywidualne zapatrywania na jego cechy. Uniemozliwia to tym samym ich generalizowanie i uniwersalizacje. Miasto jest w pewnym sensie dla kazdego inne, gdyz rozne sa dla konkretnych osob wartości jego zalet i postrzegane skutki istnienia.
14. Zewnetrzne i wewnetrzne funkcje miasta GRUPA 1
15. Internalizacja efektow zewnetrznych GRUPA 2
16. Urbanizacja GRUPA 1
GRUPA C
1. Gmina miejska to
Gmina miejska to prawne pojecie na określenie miasta. Gmina miejska odroznia sie od gmin wiejskich tym, ze ma status miasta nadany jej przez władze centralne, poprzez rozporzadzenie Rady Ministrow. Granice miasta sa granicami gminy miejskiej. Władza miasta sa jego mieszkańcy, tworzacy z mocy prawa wspolnote samorzadowa i podejmujacy rozstrzygniecia w głosowaniu powszechnym lub za pośrednictwem organow gminy.
2. Industrializacja
Uprzemysłowienie - proces przekształcania sie społeczeństw tradycyjnych w przemysłowe dzieki wprowadzeniu gospodarki opartej na mechanizacji produkcji, kierowanej planowo przy uzyciu określonych metod zarzadzania, charakteryzujacy sie zwiekszaniem sie odsetka osob zatrudnionych w przemyśle, standaryzacja czasu pracy, wyraznym podziałem pracy i wzrostem heterogeniczności społeczeństwa. Procesowi temu towarzyszy przyspieszona urbanizacja, zwiekszaniem sie liczby grup wtornych w stosunku do grup pierwotnych, zmniejszaniem sie roli grup wspolnotowych.
W starych europejskich krajach kapitalistycznych industrializacja odbywała sie w roznych okresach XIX w. i trwała kilkadziesiat lat; tylko w Wielkiej Brytanii rozpoczeła sie w końcu XVIII w.
3. Społecznośc lokalna ( komu pomaga, kiedy)
Społecznośc lokalna stanowi najmniejsza „samowystarczalna” grupe ludzi, forme zorganizowania społeczeństwa oparta przede wszystkim na wspolnocie miejsca zycia.
Ujmowana jest rowniez jako grupa o wielu interesach, w pewnym stopniu heterogeniczna, ktorej jednośc pochodzi z wzajemnych zalezności, jakie zachodza miedzy grupami dazacymi do realizacji roznych specjalnych interesow, ale działajacymi na pewnym wspolnym obszarze.
Społecznośc lokalna poprzez swoje cechy zaspokaja całośc potrzeb jednostki, w tym daje jako produkt grupy: wiedze, umiejetności, podstawowa opieke zdrowotna, socjalna, potencjalnego wspołmałzonka, oferty spedzania czasu wolnego itp.
4. Metropolie sa dobre dla...
Dla ludzkości, gdyz ich istnienie jest przejawem rozwoju cywilizacyjnego. Jesteśmy bardziej rozwinietym społeczeństwem, jeśli mamy tak skomplikowana i rozbudowana hierarchie jednostek osadniczych, ze na jej szczycie lub w jej składzie znajduje sie metropolia
5. Podział miast - ze wzgledu na przestrzeń
- miasta centralne - generuja znaczne siły wpływajace na warunki zycia i działalnośc gospodarcza w innych miastach i tym samym powaznie determinuja cechy osadnictwa w układzie regionalnym;
- miasta satelitarne - charakteryzuja sie duza podatnościa na wpływy, przede wszystkim miast centralnych, czesto „dzielace sie” z nimi ta sama grupa uzytkownikow;
- miasta autarkiczne - zwykle połozone w pewnym oddaleniu od centrow ponadregionalnych, ktorych wpływy obejmuja rynek pozamiejski o charakterze wiejskim, ograniczony do zasiegu wyznaczonego bezpośrednim sasiedztwem badz wzglednie dobra dostepnościa komunikacyjna;
- miasta wyspecjalizowane - łacza w sobie duza motorycznośc i zaleznośc, ich istnienie ściśle zwiazane jest ze zbiorem funkcji sasiednich miast i wypełnieniem ich działalnościa istniejacych luk na rynku produktow miast
6. Funkcje endogeniczne/egzogeniczne GRUPA 1
7. Efekty zewnetrzne
Efekty zewnetrzne to materialne i niematerialne produkty, jakie otrzymuje wyrozniony podmiot (odbiorca) ze swojego (jego) otoczenia bez rekompensowania z jego strony kosztow ich wytwarzania przy załozeniu, ze odbiorca nie jest w stanie kontrolowac i oddziaływac na rozmiary działalności jednostek tworzacych to otoczenie (nadawcow). Efekty zewnetrzne obejmuja zarowno pozytywne jak i negatywne oddziaływanie otoczenia.
Cechy efektow zewnetrznych:
- sa bezpłatne dla odbiorcy - poniewaz koszt ich wytworzenia ponosza kupujacy produkty nadawcy, efekty zewnetrzne sa produktem ubocznym;
- zmieniaja realia działalności podmiotow;
- wymuszaja zmiany działalności odbiorcow, wywołane zmianami w działalności nadawcow;
- odchylaja ceny od społecznych kosztow produkcji;
- bywaja rezultatem świadomych decyzji władz
2 rodzaje efektow zewnetrznych:
- technologiczne - bezpośredni wpływ na warunki działania;
- pieniezne - uzaleznianie zyskow jednego podmiotu od drugiego.
8. Mierniki miastotworcze GRUPA 2
9. Aspekty zasady pomocniczości GRUPA 2
GRUPA D
1. Co wyznacza granice miasta - zasada delimitacji GRUPA 2
2. Rodzaje miast - ze wzgledu na funkcje miastotworcze (stagnacja, faza schyłkowa) GRUPA 2
3. Czym charakteryzuja sie miasta rekreacyjne
Utrzymuja sie ze świadczenia usług turystom, skupiaja ludnośc wolna od zajec zarobkowych, powstawały w miejscach cechujacych sie szczegolnie atrakcyjnymi walorami przyrodniczymi i klimatycznymi, sa to czesto miasta satelitarne wchodzace w skład wielkich aglomeracji i zespołow miejskich;
.
4. Podobieństwo industrializacji i urbanizacji polega na…
Rozwoju przez tworzenie nowych zakładow przemysłowych oraz na zwiekszeniu zatrudnienia w tymze sektorze.
5. Co to jest władza lokalna
Władza lokalna (jeden z uzytkownikow miasta) jest to zespoł stosunkow społecznych typowych dla rzadzacych, zachodzacych w środowisku społecznym ograniczonym terytorialnie i przestrzennie do zorganizowanych społeczności lokalnych. Stanowi konsekwencje procesow decentralizacji władzy, ma podmioty uchwałodawcze, wykonawcze, kontrolne, a jej funkcjonowanie wynika z podziału władzy, tzn., nabywanie kompetencji odbywa sie na mocy decyzji władzy zwierzchniej (poprzez przyjecie przez władze centralne ustawy badz innego aktu prawnego). Podstawa ich działalności jest kierowanie sie korzyścia powszechna, w celu stworzenia warunkow do zaspokojenia komunalnych potrzeb zbiorowości terytorialnej zorganizowanej w grupie.
6. Negatywne efekty w metropoliach
- wzrost patologii
- wzrost bezrobocia
- spadek dochodow metropolii
- spadek liczby mieszkańcow w centrum metropolii
7. Dobra publiczne GRUPA 1
8. Kryteria decydujace o przynalezności do grona uzytkownikow miast
- korzystanie z oferty miasta,
- przebywanie na terenie miasta,
- osoby majace wpływ na decyzje w mieście,
- osoby prowadzace działalnośc gospodarcza w mieście.
9. Urbanizacja ekonomiczna i jej mierniki
- urbanizacja ekonomiczna - stały wzrost liczby ludności pracujacej w zawodach pozarolniczych oraz postepujace roznicowanie sie zawodowe tej ludności w stosunku do ludności wykonujacej zajecia rolnicze;
Mierniki urbanizacji - procent ludności miejskiej, gestośc sieci miast, wskaznik infrastruktury gospodarki komunalnej, zatrudnienie w usługach, przemyśle, budownictwie, rozkład dochodow miasta ze wzgledu na ich zrodło( dochody z usług, przemysłu etc)
10. Reurbanizacja
Etap rozwoju miasta, gdy udział ludności obszaru centralnego w ogolnej liczbie ludności aglomeracji rośnie, poczatkowo wskutek zahamowania tempa ubytku, a nastepnie wskutek wzrostu liczby ludności tego obszaru. Etap ten polega na rozroście terenow podmiejskich. Na tym etapie czesto nastepuje odrodzenie środmieścia, w procesie odradzania sie miasta przewazaja siły dośrodkowe, w przeciwieństwie do fazy dezurbanizacji, w ktorej dominowały siły odśrodkowe.
11. W jakim stopniu miasta wpływaja na rozwoj cywilizacyjny ludzkości ??
INNE PYTANIA
1. Konurbacja
- zespoł lezacych blisko siebie miast lub osiedli, powiazanych ze soba gospodarczo i komunikacyjnie. Konurbacja składa sie z kilku rownorzednych ośrodkow, stymulujacych rozwoj innych, mniejszych miast. Przykładem konurbacji w Polsce jest Gornoślaski Okreg Przemysłowy.
- typ aglomeracji - zespoł miejski złozony z kilku miast, z ktorych zadne nie dominuje. Miasta te pełnia rozmaite funkcje, dzieki czemu sie uzupełniaja. Jest to mozliwe dzieki istniejacej, dobrze rozbudowanej sieci komunikacyjnej, łaczacej poszczegolne miasta.
2. Miasto gornicze
Powstawało w wyniku gwałtownego przyrostu ludności, przybywajacej do pracy w kopalniach, hutach, zakładach przemysłowych, miało tendencje do niedorozwoju szeroko rozumianych funkcji usługowych wobec dominujacej pozycji działalności przemysłowej i zwiazanymi z tym specyficznymi cechami znacznej grupy ich mieszkańcow - robotnikow
3. Cechy egzogeniczne miasta ??
4. Podział pracy
Podział pracy definiuje sie jako wyodrebnienie sie w wyniku wyspecjalizowania roznorodnych rodzajow pracy i rodzajow działalności gospodarczej, zarowno w całej gospodarce, jak i w roznorodnych jej przekrojach i płaszczyznach. Mozna wiec wyroznic:
- ogolny podział pracy - oznaczajacy wyodrebnienie sie działow i sektorow instytucjonalnych gospodarki narodowej,
- szczegołowy podział pracy - na poszczegolne zawody lub czynności
- jednostkowy podział pracy - dokonywany wewnatrz przedsiebiorstw lub innych organizmow gospodarczych.
Czesto mozemy zauwazyc, ze wystepuje wewnetrzny (operacyjny) podział pracy, ktory wyodrebnia poziomy i pionowy podział pracy. Poziomy podział pracy dzieli prace według rodzaju, złozoności i wazności, natomiast pionowy jest zwiazany z hierarchia organizacyjna, ktora dziali prace na kierownicza i wykonawcza. Rodzajowy podział pracy wynika ze specjalizacji, a nastepnie dzieli ja według zawodow, specjalności oraz rodzaju wykonywanych czynności. Podział według złozoności wynika z kwalifikacyjnego zroznicowania pracownikow i dzieli prace na wykwalifikowana i niewykwalifikowana. Z kolei opierajac sie na wazności pracy, dzielimy ja na podstawowa i pomocnicza
5. Powstanie miasta
Przyczyny powstawania miast, moga Stanowic kryterium roznicowania i grupowania miast. P, Rybicki wyroznił 8 typow dziejowych miast i dziewiaty typ o charakterze mieszanym, sa to:
- miasta stanowiace skupienia rodow - powstawały przede wszystkim w starozytności dzieki wieziom etniczno - terytorialnym, miały samoistnośc polityczna, gospodarcza, społeczna, prawna, kulturalna itp.;
- miasta - kolonie - powstawały dzieki wcześniejszej zbiorowości miejskiej, dazyły do usamodzielnienia sie;
- grody i miasta przy grodach - tworzyła je ludnośc zyjaca w podgrodziach, wokoł siedzib feudałow świeckich lub duchownych, korzystajaca z ich opieki militarnej, wytwarzanych dla niej produktow, miały charakter otwarty, stanowiły zaczatki kształtowania sie stanu mieszczańskiego;
- miasta portowe i handlowe - zwiazane ściśle z połozeniem geograficznym i dostepnościa komunikacyjna, zasieg ich działalności gospodarczej bywał bardzo daleki, stanowiły szczegolne miejsce kontaktow ludności, stwarzajac mozliwości przenikania wzorcow, wiedzy, doświadczeń;
- miasta gornicze i przemysłowe - powstawały w wyniku gwałtownego przyrostu ludności, przybywajacej do pracy w kopalniach, hutach, zakładach przemysłowych, miały tendencje do niedorozwoju szeroko rozumianych funkcji usługowych wobec dominujacej pozycji działalności przemysłowej i zwiazanymi z tym specyficznymi cechami znacznej grupy ich mieszkańcow - robotnikow;
- miasta - ośrodki kultu, zycia artystycznego i umysłowego - ich oddziaływanie i znaczenia było konsekwencja istnienia ośrodka kultu religijnego, waznej wyzszej uczelni, szczegolnie znaczacej placowki kulturalnej, charakteryzowały sie skupieniem działalności usługowej określonego rodzaju;
- miasta administracji publicznej - stanowiły siedzibe władz i urzedow, były to głownie miasta stołeczne, ich ludnośc nalezała do określonej warstwy, o ich lokalizacji decydowała czesto dostepnośc wszystkich zainteresowanych do świadczonych na ich obszarze funkcji;
- miasta rekreacyjne i rezydencjonalne - utrzymywały sie ze świadczenia usług turystom, skupiały ludnośc wolna od zajec zarobkowych, powstawały w miejscach cechujacych sie szczegolnie atrakcyjnymi walorami przyrodniczymi i klimatycznymi, miasta satelitarne wchodzace w skład wielkich aglomeracji i zespołow miejskich;
- miasta mieszane - ich geneza i rozwoj wynikały z oddziaływania wielu roznorodnych czynnikow, były to najcześciej miasta duze, metropolie, spełniajace wiele roznych funkcji gospodarczo - administracyjnych.
.6. Dezurbanizacja
Etap rozwoju miasta, gdy spadek liczby ludności na obszarach centralnych, a nastepnie rowniez zewnetrznych, powoduje zmniejszenie sie aglomeracji jako całości;
Proces społeczno - kulturowy polegajacy na odpływie ludności miejskiej, nastepuje decentralizacja handlu przemysłu i usług, a takze zanik tzw. miejskiego stylu zycia.
7. Podział miast wg podziału administracyjnego
- stolica
- miasta wojewodzkie
- miasta na prawach powiatu
- miasta siedziby władz powiatowych
- gminy miejskie
8. Społecznośc lokalna
Społecznośc lokalna stanowi najmniejsza „samowystarczalna” grupe ludzi, forme zorganizowania społeczeństwa oparta przede wszystkim na wspolnocie miejsca zycia.
Ujmowana jest rowniez jako grupa o wielu interesach, w pewnym stopniu heterogeniczna, ktorej jednośc pochodzi z wzajemnych zalezności, jakie zachodza miedzy grupami dazacymi do realizacji roznych specjalnych interesow, ale działajacymi na pewnym wspolnym obszarze.
Specyficzne cechy społeczności lokalnej czynia z niej szczegolnego rodzaju uzytkownika lokalnego, ktorego wyroznikami sa:
- miejsce - wspolne terytorium, „swojskie”, znane, bliskie, bezpieczne, przestrzennie ograniczone i w tych granicach całkowicie, wieloaspektowo rozpoznane, kontrolowane, kształtowane według zmieniajacych sie potrzeb społeczności lokalnej do postaci aktualnie akceptowanej;
- wartości i normy - zbior wartości akceptowanych przez wszystkich członkow społeczności, tworzony przez lata, ktore opierac sie moga przemianom, ustalaja reguły zachowań, czasem sa charakterystyczna cecha konkretnej społeczności, pomagaja utrzymac jednośc, sa podstawa kultury lokalnej;
- zwyczaje i tradycje - przez lata wypracowane i jednocześnie stale uaktualnianie zachowania, rytmy dobowe, miesieczne, roczne, wskazujace czas na określona czynnośc czy działalnośc, składaja sie na nie szczegołowe działania, pomagaja jednostce właściwie postepowac, stanowia wyroznik konkretnej społeczności, tworza kulture lokalna;
- ograniczona liczba aktorow - społecznośc stanowi taka ilośc osob, by mozliwe były ich codzienne, bezpośrednie kontakty, co daje jednostce szanse zaistnienia w grupie i oddziaływania na realia zycia;
- autarkia - całe zycie jednostki moze upłynac w obrebie społeczności lokalnej, gdy zaspokaja ona poprzez swoje cechy całośc potrzeb jednostki.
9. Urbanizacja demograficzna
Jest to jeden z rodzajow urbanizacji i oznacza przemieszczanie sie ludności ze skupisk wiejskich do miejskich, koncentracja ludności w miastach, stały wzrost odsetka mieszkańcow miast w stosunku do ogołu mieszkańcow danego regionu.
1