1. Podział dziejów ziemi na ery, okresy; wiek bezwzględny początku ery.

ERA	OKRES	EPOKA
Kenozoik	Czwartorzęd (Q)	Holocen (H) Plejstocen (Pl)
		Trzeciorzęd (Tr)	Pliocen (Pl) Miocen (M) Oligocen (Ol) Eocen (E) Paleocen (Pc)
Mezozoik	Kreda (K) Jura (J) Trias (T)
Paleozoik	Perm (P) Karbon (C) Dewon (D) Sylur (S) Ordowik (O) Kambr (Cm)
Proterozoik
Archaik

Orogeneza - ogół procesów zachodzących w skorupie ziemskiej prowadzących do wytworzenia się i wypiętrzenia górotworu. Kaledońska (500-438 mln) - Dewon, Sylur - Góry Świętokrzyskie, południowe Sudety. Hercyńska (360-225 mln) - Karbon, Perm - Sudety, południowo-wschodnie Góry Świętokrzyskie. Alpejska (144-38 mln) - Kreda, Paleocen, Eocen

2. Główne jednostki podziału czwartorzędu w Polsce. Zasięg zlodowaceń.

HOLOCEN
	Zlodowacenie północnopolskie
	Interglacjał emski
P L E J S T O C E N	Zlodowacenia środkowopolskie	Zlodowacenie Warty Interglacjał lubelski Zlodowacenie Odry
		Interglacjał wielki
		Zlodowacenia południowopolskie	Zlodowacenie Sanu Interglacjał małopolski Zlodowacenie Nidy
		Interglacjał podlaski
		Zlodowacenie najstarsze	Zlodowacenie Narwi

a)narwii - czesc pojezierza mazurskiego, polnocne mazowsze, polnocne podlesie, nie jest dokladnie znany zasieg zlodowacen gdyz osady nie wystepuja na powierzchni terenu b) poludniowo polskie - siegnelo podnurze karpat i sudet c) srodkowopolskie - oparl sie lodowiec o polnocne zbocza sudetow, wyzyne slaska i gory swietokrzyskie obiol zasiegiem srodkowa wisle i dolny bug d) wisly - ladolod dotarl w dorzeczu odry do zielonej gory powyzej poznania w dorzeczu wisly do rejonu plocka i dalej w kierunku polnocno wschodnim.

3.Wjakim cyklu organicznym powstaly karpaty, sudety, gory swietokrzyskie. Podaj w jakim okresie geologicznym wystapila glowna faza gorotworcza.

Karpaty zostaly sfaldowane i wypientrzone w kredzie i trzeciorzedzie w wyniku orogenezy alpejskiej. Karpaty zewenetrzne powstaly w trzeciorzedzie. Karpaty wewnetrzne powstaly w gornej kredzie. Sudety to wynik licznych faz orogenez prekanbryjskich i paleozoicznych, ostatecznie sfaldowane i usztywnione w orogenezie hercynskiej. Najstarszy masyw to prekambryjskie gnejsy. Na zdenudowanej powierzchni hercynskiech sudetow osadzily sie okruchowe skaly gornego permu, triasu kredy i kenozoiku. W trzeciorzedzie w wyniku orogenezy alpejskiej zostaly morfologicznie odmlodzone. Gory swietokrzyskie skladaja sie z trzony paleozoicznego i oslony permo-mezozoicznej czesc poludniowa sfaldowana w orogenezach kaledonskiej i hercyskiej, czesci polnocna w orogenezie hercynskiej. Ponowne odmlodzenie w orogenezie alpejskiej. Zbudowany glownie z prekambryjskich, staropaleozoicznych, dewonskich i dolnokarbonskich skał. Oslona zas ze zlepiencow gornego permu oraz margli mezozoiku. Na południu w skład oslony wchodza skały trzeciorzedowe . Cale gory swietokrzyskie sa w znaczneij mierze zdenudowane i przykryte utworami czwartorzedu.

4. Wymien i narysuj glowne typy rozwiniecia koryta rzecznego. Przyczyny powstania rzeki dzikiej.

a) rzeka prostolinijna: koryto pozbawione zakretow, przy brzegach lachy aluwialne polozone naprzemian to przy jednym to przy drugim brzegu, wystepowanie zwiazane jest z obecnoscia w podlozu skal odpornych na scieranie tworzacych struktury linijne, dominuje erozja wglebna b) rzeka meandrujaca: niewielki spadek, wyrownany reżim, duza zdolnosc retencyjna zlewni jest przyczyna wyrownania przeplywu zwiazane z malym splywem powierzchniowym a znaczna infiltracja wod opadowych, rzeki zasilane głównie z wod podziemnych, woda plynie jednym waskim glebokim kretym korytem, meander to odcinek zlozony z dwoch zakoli polaczonych odcinkiem prostym, wystepuja starorzecza czyli odciete meandry ktore w miare czasu zarastaja i wypelniaja sie osadami organicznymi (torfami i namulami), obnizaja poziom dna doliny c) rzeka roztokowa (dzika): niewyrownany przeplyw, nadbudowuja dno doliny, przyczyna powstania jest mala zdolnosc retencyjna zlewni spowodowana spadkiem terenu lub brakiem zwartej pokrywy roslinnej ograniczajacej splyw powierzchniowy i stabilizujacej zwietrzeline na zboczach, w przypadku braku braku zwartej szaty roslinnej na obszarze dorzecza wiecej wod opadowych splywa do dolin rzecznych po powierzchni terenu zmniejsza sie infiltracja tych wod w glab profilu gruntowego i zasilanie podziemnych struktur wodonosnych, obniza sie regionalny poziom wod podziemnych, odplyw podziemny zmniejsza sie, splyw powierzchniowy znosi do doliny zwietrzeline z pozbawionych roslinnej ochrony zboczy, w czasie wezbran zwieksza sie glebokosc i szerokosc koryta po opadnieciu fali wezbraniowej rzeka przerabia tylko gorna czesc wlasnych osadow a pozostaly material pozostawia w postaci odsypow.

5. Metody okreslania wspolczynnika filtracji (3 rozne).

a) za pomoca wzorow empirycznych - wykorzystuje sie analize ganulometryczna (wzor haera) k=cd210 [m/d], k- wspolczynnik w temperaturze 10 st. C, d10- srednia miarodajna ziaren w mm, c- wspolczynnik liczbowy zalezny od jednorodnosci uziarnienia U. Stosowalnosc 0,1<d10<3mm b) za pomoca metod labolatoryjnych - rurka kaminskiego do rurki wsypujemy porciami probke gruntu o wysokosci najczesciej 10cm. Po wsypaniu kolejnej porcji zwilzamy od dolu w wyniku wzniosu kapilarnego. Gdy probka jest nasaczona dolewqamy wody do pewnego okreslonego punktu. Otwieramy odplyw na dole i woda przeplywa przez caly badany obirkt. Rejestrujemy ubytek wody lub zbieramy wode ktora wyplynela w jednostce czasu c) za pomoca badan polowych - wykorzystujac probnik UPK-99 specialnej konstrukcji probnik wbijamy w gront tworzy sie podcisnienie i od ilosci pobranej wody mozna znalezc typ grontu i inne obliczenia.

6. Wyjasnij pojecie wspolczynnika filtracji podaj po trzy przyklady skal przepuszczalych slabo przepuszczalnych wartosci wspolczynnika filtracji.

wspolczynnik filtracji to parametr wyrazajacy przepuszczalnosc osrodka izotropowego dla plynu jednorodnego

Ze względu na przepuszczalność

Przepuszczalność gruntów	Rodzaj gruntów	Współczynnik filtracji k[m/s]
Przepuszczalne	Żwir, piasek grubo-, średnio-, drobnoziarnisty	k>1*10^-5
Słabo przepuszczalne	Piasek pylasty, less, pył, glina	1*10^-5<k>1*10^-8
Nieprzepuszczalne	ił	k<1*10^-8

Ze względu na charakter przepuszczalności

Charakter przepuszczalności	wsp filt m/s
Bardzo dobra: Rumosze, żwiry, piaski gruboziarniste, skały masywne z bardzo gęstą siecią spękań	>10^-3
Dobra: Piaski różnoziarniste, piaski średnioziarniste, skały masywne z gęstą siecią spękań	10^-3 - 10^-4
Średnia: Piaski drobnoziarniste, less	10^-4 - 10^-^5
Słaba: Piaski pylaste, piaski gliniaste, mułki, skały masywne z siecią drobnych spękań	10^-5 - 10^-6
Skały słabo przepuszczalne: Gliny, namuły, mułowce, iły piaszczyste	10^-6 - 10^-8
Skały nieprzepuszczalne: Iły, iłołupki, margle ilaste, skały masywne nie spękane	<10^-8

7. Wyjasnij pojecia zwiazwane z eksploatacja wod podziemnych.

wydatek stodni - obietosc wody uzyskiwana w okreslonych warunkach hydrogeologicznych, hydrogeologicznych technicznych oraz okreslonej depresji zwierciadla wody podczs pompowania samowyplywu z otworu studziennego w jednostce czasu wydatek jednostkowy - wydatek studni przeliczony na 1m depresji obliczamy go ze wzoru q=k/2l * (H²-h₀²) depresja - obnizenie, wglebienie w powierzchni zwierciadla wody wywolane pompowaniem wymuszone obnizeniem stanow wod na granicach warstwy pompowaniem itp. Depresje wyraza sie roznica stanow zwierciadla statycznego i dynamicznego lej depresji - obnizenie powierzchni zwierciadla wody wokol studni ujecia, kopalni, wywolany jej pompowanmiem. Leje depresji wyraza sie za pomoca lini jednakowej depresji zwierciadlo dynamiczne - ustalone zwierciadlo wod podziemnych obnizone w wyniku pompowania wody lub podniesienia sie w skutek jej wprwadzenia do utworow wodonosnych zwierciadlo statyczne - zwierciadlo wod podziemnych ustalone w wyniku naturalnego cisnienia hydrostatycznego studnia zupelna - studnia ujmukaca warstwe wodonosna na calej miazszosci lub cala miazszosc strefy nasycinej studnia niezupelna - stunia ujmujaca warstwe wodonosna na niecalej miazszosci lub nie cala miazszosc strefy nasyconej

8. Co jest celem probnego pompowania i na czym polega ta metoda badan.

Probne pompowanie wykonuje sie w warunkach naturalnych przy nie naruszonej strukturze gdzie panuja naturalne cisnienia piezometryczne i temperatury. Celem jest wyznaczenie wspolczynnika filtracj utworow wodonosnych, danych dotyczacych depresji i jej promienia, zaleznosci wydatku od depresji, zasobnosci, rozprezestrzenienia warstwy wodonosnej, wiezi hydraulicznej miedzy roznymi poziomami. Przeprowadza sie je w pojedynczych otworach badawczo eksploatacyjnych lub w wezlach hydrogeologicznych. otwory bad-eks o duzej srednicy umozliwiajace zalorzenie do otworow pomp do spagu warstwy wodonosnej. Otwory obserwacyjne do pomiarow stanow zwierciadla wody i poboru probek do badan fizykochemicznych. min 3 piezometry umozliwiaja okreslenie kierunku i predkosci przeplywu wody. Przed pompowaniem trzeba ustalic wspolrzedne utworow i zaniwelowac je, a takrze pomierzyc polozenie zwierciadl wody kilkakrotnie we wszystkich utworach. Jezeli pompowanie wywoluje mala depresje to moze to swiadczyc o duzej zasobnosci w wode, Wyniki opracowuje sie w formie wykresow zwierciadla wody w trakcie pompowania, jego stabilizacji po zakonczeniu, zaleznosci wydatku od depresji, zaleznosci wydatku jednostkowego od depresji.

9.Co powinien okreslac projekt prac geologicznych.

a) Cel zamierzonych prac sposob jego osagniecia wraz z okresleniem rodzaju wymaganej dokumentacji geologicznej b) harmonogram prac c) przestrzen w obrebie ktorej maja byc wykonowane parace geologiczne d) przedsewziecia konieczne ze wzgledu na ochrone srodowiska wtym zwlaszcza wod podziemnch oraz sposob likwidachi wyrobisk otworow wiertwniczych rekultywachi gruntow srodki majace na celu zapobiegeniecie szkodom. Projek prac geologicznych ktorych wykonanie nie wymaga uzyskiwania koncesji podlego zatwierdzeniu.

10. Omów procesy związane z transportem zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym.

Transport zanieczyszczen jest bardzo zlozonym procesem jest wypadkowa warunkow panujacych w systemie geologicznym i zroznicowaniem okreslonch aktywnosci poszczegolnchy procesow migracji: adwekcji, dyfuzji, dyspersji, rozpadu, sorpcji. Adwekcja zachodz w wyniku transportu zanieczyszczen przez proste unoszczenie z plynaca woda podziemna. Dyfuzja zjawisko polegajace na samo istnym wyrownywaniu sie skladow w ukladach samo skladnikowych bez zadnych makroskopowych ruchow materii, nateze strumienia dyfuzyjnego J_x analizowanej substancji bedacej w spoczynku opisuje pierwsze prawo Ficka:J_x= -DM(dC/dx), C- stezenie substanji, DM- wspolczynnik dyfuzji, x- wspolzedne. Dyfuzja molekularna proces ustalanie rownowagi rozkladu stezenia substancji wynniku bezwladniej wedrowki termicznej atomow molekul lub czastek zawieszonej w cieczy wywolanej gradientem stezenia, proces ten opisuje drugie prawo Fika: (dC/dt)=DM(d²C/dx²) Przedstawione rowniania opisuja dyfuzje w osrodku bedacym w spoczynku. W naturalnych warunkach w strefie aktywnej wymiany wod podziemnych dyfyzja molekuralna zawsze zachodzi w roztworze bedacym w ruchu. Dyfuzja adwekcyjna nazywamy zatym proces transportu substancji znajdujacej sie w wodzie podziemniej pod wplywem dyfuzji molekuralnej i konwekcyjnej (dC/dt)= DM(d²C/dx²) (-u) (dC/dx), u- predkosc wody w przestrzeni porowatej. Sorpcja to zespol zjawisk odnoszacej sie do transferu masy zanieczyszczenia pomiedzy woda podziemna a osrodkiem porowatym. Zjawisko przejscia zanieczyszczenia z wody do szkieletu gruntowego nazywa sie absorcja a proces powodujacy sie zwieszenie sie zanieczyszczen w wodzie to desorpcja.W wodach podziemnych moga lokanie wystepoac pierwiaski promieniotworcze ktore nadaja im ceche zwana radoczynnoscia prawo rozpadu substancji promieniotworczej znajdujacej sie w roztworze wodnym mozna zapisac w formie (dC/dt)= -lC.

11. OSW i ZWU

Eksplaatacja wod podziemnych zawsze zmienia naturalny stan rownowagi hydrodynamicznej w warstwie wodonosnej. Obszar w otoczeniu ujecia w ktorym w wyniku pompowania nastepuje zmiana parametrow filtracyjnych strumienia (wysokosci hydraulicznej,predkosci i/lub kierunku filtracji) nazywamy obszarem wplywu ujecia lub tez zasiegeim wplywu ujecia ZWU. Obszar splywu wod do ujecia (OSW) jest to czesc obszaru ZWU z ktorego woda splywa do ujecia i w obrebie ktorego linie pradu zbiegaja sie w ujeciu. OSW ograniczaja naturalne linie pradu (linie pradu z zerowym naterzeniem przeplywu). Wielkosci i ksztalt ZWU i OSW zaleza od wielkosci poboru wody w studniu z punktu widzenia ochrony jakosciowej zasobow wod podziemnych wyzaczenie obszaru OSW jest wazniejsze niz obszaru ZWU poniewaz zanieczyszczenia przenikajace do warstwy wodonosnej w jej obrebie predzej czy pozniej doplyna do ujecia i to tym szybciej im wieksze jest zdepresjonowanie.

12.Obszary ochronne sposoby wyznaczania

Jednym z najprostrzych sposobow wyznaczania strefy ochronnej jest metoda Wysslinga ktora polega na rachunkowym wyznaczeniu najpierw strefy splywu wody do ujecia a nastepnie na okreslenie odleglosci na kierunku przeplywu odpowiadajacej zadanemu czasowi np:30 dni. Jest to metoda prosta ktorej podstawowa wada jest to ze zaklada jednorodnosc warstwy wodonosnej do obliczen: miazszosc warstwy wodonosnej m, wspolczynnik filtracji k, spadek hydrauliczny I, porowatosc efektywna ne, wydatek studni Q.Sposob przeprowadzania obliczen jest nastepujacy: najpierw oblicza sie obszar splywu wody do ujecia w tym celu oblicza sie szerokosci strefy splywu B=Q/kmI, odleglosc od punktu neutralnego x₀=Q/2(pi)kmI. Punkt neutralny to specyficzny punkt w polu filtracji w ktory zbiegaja sie lub rozbiegaja linie pradu o jednakowej wartosci predkosci filtracji. W efekcie w punkcie neutralnym predkosc filtracji jest zerowa. Szerokosci strefy splywu na wysokosci ujecia B'=B/2. Majace okreslony obszar splywu wod do ujecia obliczamy odleglosc odpowiadajaca zakladanemu czasu przeplywu. Odleglosci te obliczamy za pomoca nastepujacego wzoru S₀=(+-l+pier(l(l+8x0)))/2 Jesli obliczamy odleglosc w gore strumienia to w rownaniu wpisujemy + gdy w dol wpisujemy -. Za l podstawiamy droge miarodajna dla przyjetej izochrony l=ut, u=(kI/n_e) majac polozenie izochrony w gore i w dol interpolujemy ja przez odpowiednie wpisanie w OSW

13. Główne typy genetyczne osadów powstałych w czasie zlodowacenia i przykłady ich litologii.

Na obszarze wcześniej przykrytym lodem dominującym typem osadu jest błoto morenowe (glina bazalna) - materiał transportowany w dolnej części lądolodu. Jest to tak zwana morena denna. Osady tego typu pokrywają wysoczyzny polodowcowe (morenowe).Osady lodowcowe można podzielić na dwie grupy : osady wodnolodowcowe i gliny lodowcowe. Osady wodnolodowcowe to utwory rzek lodowcowych - osady fluwioglacjalne - piaski, żwiry i muły, a także osady utworzone w jeziorach lodowcowych - osady limnoglacjalne - iły, muły, kredy jeziorne. Gliny lodowcowe powstają w wyniku bezpośredniego wytopienia materiału skalnego z masy lodu. Utwory te charakteryzujące się brakiem selekcji ziaren, nazywane są ogólnie glinami zwałowymi. Pod względem składu granulometrycznego gliny zwałowe to szeroki zbiór osadów - od piasków gliniastych do glin zwięzłych. Wyróżnia się 3 podstawowe typy genetyczne osadów zwałowych : gliny aktywnego lodu - materiał stopniowo uwalniany ze spągowej części lodowca w trakcie jego ruchu gliny spływowe - powstające ze spływów błotnych po powierzchni lodowca (inaczej gliny ablacyjne) gliny wytopnieniowe - różnorodny materiał wytopiony z masy lodu.

14. Geneza lessów; osiadanie zapadowe

Najdrobniejsze ziarna, głównie frakcji pylastej, po poderwaniu przez wiatr przenoszone są na wysokości od kilku do kilku tysięcy metrów w zawieszeniu - w suspensji. Osadem eolicznym składającym się głównie z ziaren pyłu jest less.

Według kryterium klimatycznego lessy można podzielić na „ciepłe” deponowane w strefach zwrotnikowych w sąsiedztwie pustyń i „chłodne” powstające w klimacie arktycznym.

Lessy powstały w warunkach suchego, chłodnego klimatu z naniesionego przez wiatr materiału pylastego. W ich składzie mineralnym dominuje kwarc, węglan wapnia, związki żelaza, minerały iłowe. Lessy należą do utworów mikroporowatych - tzn. utwory w których występują duże wolne przestrzenie o kształcie owalnym lub podłużnym zwane makroporami.

Wydziela się 4 główne facje osadów lessowych: fację eoliczną - less typowy to osad w 90% złożony z frakcji pyłowej tworzący pokrywy o miąższościach wynoszących około 20 metrów. Fację aluwialną - lessy dolinne redeponowane w środowisku wodnym smugowane i warstwowane osady zawierające do 20% substancji ilastej Lessy soliflukcyjne - powstające na zboczach w wyniku procesów mrozowych; osady smugowane o stosunkowo dużej zmienności granulometrycznej. Lessy gliniaste - utwory powstające w wyniku wietrzenia lessów innych skal pyłowych oraz innych bezwapiennych skał

Osiadanie zapadowe. W lessach i innych gruntach mikroporowatych występuje zjawisko osiadania zapadowego. Polega ono na gwałtownym zmniejszeniu objętości obciążonego gruntu który został nasycony wodą. Nietrwała struktura gruntu mikroporowatego załamuje się wówczas w wyniku zniszczenia wiązań łączących ziarna zbudowane z różnych soli a także niszczenia agregatów o spoiwie ilastym. Wrażliwość strukturalną utworów lessowych określają wskaźnik osiadania zapadowego i ich porowatość.

15. Klasyfikacja powierzchniowych ruchów masowych

Spływy (spływanie) są nieregularnym często przyspieszonym ruchem przypowierzchniowym mas skalnych w dół zbocza wywołanym ich przesyceniem wodą. Upłynnieni ulegają łatwo osady ilaste, toteż tak zwane spływy błotne - spływy glin i iłów - są najczęstszym rodzajem tego typu przemieszczeń zboczowych. Prędkość spływów jest rzędu dcm/s, ale może dochodzić do kilku metrów na sekundę. Osady spływów tworzą jęzory, potoki i pokrywy, w których bezładna masa gruntu nie wykazuje segregacji ziaren.Zsuwy (zsuwanie) - przemieszczanie mas skalnych po zboczu wzdłuż jednej lub kilku powierzchni poślizgu. Ruchy osuwiskowe zachodzą najczęściej na zboczach o nachyleniu do 30 stopni. Szybkość zsuwania wynosi od kilku metrów do kilku centymetrów na sekundę. Osuwanie może być procesem gwałtownym. Może być zwiastowane powstaniem w zboczu rys, pęknięć i szczelin, otwierających się na granicy obszaru oderwania. Obrywy - powstają w wyniku nagłego ruchu mas skalnych, któremu towarzyszy krótkotrwała utrata kontaktu z podłożem. Obrywy powstają na zboczach o nachyleniu powyżej 60 stopni, częściej w skałach gruboławicowych lub w skałach masywnych o dużej, pociętych uskokami i szczelinami tektonicznymi.

16. Klasyfikacja wód podziemnych wg Z. Pazdro

Strefa występowania	Typy wód		Stan fizyczny wody	Rodzaje wód
Aeracji	Wody higroskopijne Wody błonkowate Wody kapilarne		Wody związane
		Wody wsiąkowe Wody zawieszone		Wody wolne	Wody porowe Wody szczelinowe Wody krasowe
	Saturacji	Wody przypowierzchniowe Wody gruntowe	Wody Swobodne
		Wody wgłębne Wody głębinowe	Wody naporowe

Woda higroskopijna powstaje na drodze adsorpcji wodnej z powietrza. Zdolności zależą od wielkości ziaren, składu mineralnego skały, wilgotności powietrza, temperatury i ciśnienia. Jeżeli skała znajdująca się w strefie aeracji osiągnie stan maksymalnej wilgotności higroskopijnej, to proces adsorpcji zostanie przerwany. Trwa jednak nadal proces wiązania wody przez ziarno. Teraz z kolei ulegają wiązaniu drobiny przechodzące z ciekłej wody. Wiązanie odbywa się dzięki siłom elektrycznym ze strony cząstek mineralnych. W ten sposób tworzy się woda błonkowat Woda kapilarna porusza się pod wpływem sił adhezyjnych, które przy powierzchni ziaren w kapilarach są większe od siły ciężkości. Stąd bierze się zjawisko podsiąkania kapilarnego. Infiltrująca w głąb woda atmosferyczna lub/i powierzchniowa przemieszcza się pod wpływem sił ciężkości w dół. Wodę odbywającą tę wędrówkę wskroś strefy aeracji nazywamy wodą wsiąkową. Jeżeli woda wsiąkowa napotka w swej wędrówce słabo przepuszczalną soczewkę, to zatrzymuje się na jej stropie i gromadzi w porach ponad nią. W ten sposób powstaje w obrębie strefy aeracji niewielkie, lokalne zbiorowisko wody wolnej - woda zawieszona. Wody przypowierzchniowe występują bardzo płytko pod powierzchnią terenu. Powstaniu tych wód sprzyjają płaskie i wklęsłe odcinki terenu. Gromadzą się tam gdzie płytko pod powierzchnią utwory sa słabo- lub nieprzepuszczalne. Wody podziemne gruntowe (swobodne) ograniczone są od góry swobodnym zwierciadłem i strefą aeracji, a od dołu stropem warstwy słabo przepuszczalnej lub nieprzepuszczalnej. Są zasilane bezpośrednio przez opady wody powierzchniowe. Wody podziemne wgłębne (naporowe) przykryte są utworami słabo przepuszczalnymi lub nieprzepuszczalnymi. Pozostają pod ciśnieniem hydrostatycznym. Jeśli w otworze wiertniczym zwierciadło wody stabilizuje się powyżej powierzchni terenu, mówimy o ciśnieniu artezyjskim jeśli ustala się poniżej powierzchni terenu - subartezyjskim. Wody głębinowe znajdują się głęboko pod powierzchnia Ziemi, nie mają związku z wodami atmosferycznymi i powierzchniowymi, wodami gruntowymi i wgłębnymi. Zatem nie są zasilane ani odnawiane znajdują się w stagnacji. Są to stare wody sedymentacyjne lub reliktowe uwięzione w wodoszczelnej strukturze geologicznej. Wody głębinowe są z reguły wysoko zmineralizowane.

17. Co to porowatość, szczelinowatość, kraskowatość

Porowatosc- cecha utworow skalncych wynikajaca z obecnego w nich wzajemnie kontaktujacych sie dostepach dla przeplywu medium pustek. Wyroznia sie porowatosc pierwotna i wtorna. Na podstawie cech morfologicznych wyroznia sie w skalach okruchowych porowatosc miedzy ziarnowa a w skalach zwiezlych porotwatosc szczelinowa. Wody porowe wystepuja naprzyklad w glinach zwierach piaskach grubo,sredniu,drobno ziarnistych porowatosc opisuje sie: wspolczynnikiem porowatosci, wskaznikiem porowatosci. Z uwagi na mozliwosc przeplywu wody wyrozniamy rodzaje porowatosci: ogolna- cala obietosc wszystkich porow w skale, otwarta- tylko obietosci porow kontaktujacych sie ze soba, zamknieta- pory nie bierace udzialu w przeplywie wody, efektywna- pory biorace udzial w procesie filtracji. Szczelinowatosc- cecha utworow sklanych wynikajaca z obecnosci w nich sieci spekan i szczelin. Genetycznie wyrozniamy szczeliny syngenetyczne- powstajace w procesie tworzenia sie skaly w skutek dzialania sil wewnetrznych, tektoniczne- powstajace podczasz zachodzenia ruchow gorotworczych w skutek dziala sil zewnetrznych, wietrzeniowe- powstaja w skutek wietrzenia fizycznego, odprezeniowe- powstaja w wyniku zmniejszenia sie sily nakladu szczeliny moga powstac w kazdym rodzaju skal zwiezlych. Krasowatosc- wlasnosc skal wynikajaca z obecnosci pustek skalnych powstalych na drodze ugowania skal latwo rozpuszczalnych np:wapieni,dolomitow,gipsowm,soli procesy krasowe rozwijaja sie gdy w skalach istnieja inicjalne pekniecia i szczeliny + staly doplyw swiezej nie nasyconej wody.

18. Profil równowagi rzeki

Profil równowagi rzeki jest to takie nachylenie dna koryta, przy którym rzeka nie eroduje w głąb i nie akumuluje osadów. Jej działalność ogranicza się do transportowania produktów wietrzenia. Taki stan jest spowodowany rozszerzaniem się dna doliny kosztem obszarów wysoczyznowych. Zmniejsza się także prędkość przepływu wody. Maleją różnice pomiędzy natężeniem przepływu w korycie w okresach ekstremalnych. Jest to zjawisko wyrównywania przepływu. Jego przyczyną, poza możliwymi zmianami klimatycznymi, jest zwiększająca się pojemność wodna doliny - tak zwana retencja - zdolność do czasowego zatrzymania wody opadowej na danym obszarze. Wzrasta ona w wyniku zmniejszania się deniwelacji powierzchni w dolinie i w obrębie denudowanych obszarów wysoczyznowych. Nawet intensywne opady czy roztopy nie powodują już powstania dużych wezbrań, gdyż odpływ wód z rozległych płaskich powierzchni jest rozłożony w czasie. Profil podłużny takiej rzeki zbliża się właśnie do profilu równowagi.

19. Zasada wykonywania analizy granulometrycznej i sposób przedstawienia jaj wyników

Określenie składu granulometrycznego skaly okruchowej polega na mechanicznym rozdzieleniu jej na frakcje o określonych średnicach ziaren i ustaleniu procentowego udzialu poszczególnych frakcji w badanej probce. . W skalach o o średnicy ziaren mniejszej od 0,07 mm analize wykonuje się metoda areometryczna, w której rozdzielenia skaly na frakcje dokonuje się z uzyciem areometru na podstawie określenia prędkości opadania czastek mineralnych w zawiesinie wodnej przez oznaczenie zmian jej gęstości. Gdy srednica ziaren jest wieksza od 0,07mm określenia składu dokonuje się metoda sitowa. Rozdzielenia skaly na frakcje dokonuje się poprzez wstrząsanie wysuszinej probki za pomoca zestawu sit o odpowiednio zróżnicowanych wymiarach oczek. Wynik przedstawia się na wykresie krzywiej uziarnienia skal. Na osi odcetych w skali logarytmicznej przedstawione sa wymiary średnic zastępczych, czasteczek i ziaren a na osi rzednych w podzialce zwyklej suma ich procentowej zawartości. Srednica zastepcza- srednica czastki kulistej o tej samej gęstości właściwej co czastka gruntowa, opadajaca w wodzie z taka sama prędkością jak rzeczywista czastka gruntu.

20. Liniowe prawo filtracji Darcy'ego, prędkość filtracji pozorna, rzeczywista prędkość przepływu.

Ilość wody przepływająca w jednostce czasu przez środowisko porowate jest wprost proporcjonalna do wysokości straty ciśnienia i odwrotnie proporcjonalna do odległości. Wprowadzając współczynnik proporcjonalności prawo Darcy'ego wyraża się wzorem: Q=k*I*F. Prędkość filtracji - ilość wody przepływająca w jednostce czasu przez pole powierzchni V=Q/F. Prędkość pozorna V=k*I ,

---