Zdania pozytywne - jak jest diagnoza. Zdania normatywne jak być powinno.

Teorie ekonomi są normatywne czyli jak być powinno.

Zdania mikroekonomiczne odnoszą się do przedsiębiorstwa, branży, jednostek terytorialnych.

Zdania makroekonomiczne - do całej gospodarki Polski.

Roczna stopa inflacji - procentowy wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

Postacie agregatów Zasób - ilość na dany momeny

Strumień - w przedziale czasu czyli na początek i koniec okresu

Ratio - stosunek dwóch strumieni

Agregat nominalny - ceny rynkowe, bieżące

Agregat realny - ceny bazowe, stałe

czyszczenie agregatów inflacji czyli deflator

Deflator PKB = ( agregat nominalny PKB / agregat realny PKB ) x 100 jest w % w musi być > 1

Cele makroekonomiczne:

1. wzrost gospodarczy

2. walka z inflacją

3. zmniejszenie bezrobocia

4. zmniejszenie deficytu bilansu płatniczego

5. zmniejszenie deficytu budżetowego 4, 5 w Polsce G.Kołodko

Ruch okrężny oznacza przepływy zasobów rzeczowych i pieniężnych między gosp. dom. a przedsiębiorstwami

I model ruchu okrężnego w gospodarce

- dwie grupy podmiotów : gosp.domowe i przedsiębiorstwa

- 4 strumienie : wewnętrzne - rzeczowe

zewnętrzne - pieniężne

- nie ma dopływów i odpływów

- nie ma wymiany z zagranicą czyli gospodarka zamknięta

- nie ma udziału państwa

- produkty wytwarzane w gospodarce są konsumpcyjne czyli wszystko kupują gosp. dom.

- wszystkie dochody gosp.dom. są wydatkowane, bez oszczędności

II model ruchu okrężnego w gospodarce są 3 założenia

Założenie 1.

Są dwie grupy przedsiębiorców - jedna wytwarza środki prod. Czyli strumień dóbr kapitałowych

- druga przy pomocy tych środków wytwarza dobra i środk. Konsumpcji

Strumienie ;

2 wewnętrzne - rzeczowe - dóbr i usług oraz usług z pracy, kapitału, ziemi

2 zewnętrzne - pieniężne - wydatki na zakup dóbr i usług oraz dochody z pracy, kapitału, ziemi

dóbr kapitałowych

odpływów - oszczędności S

dopływów - inwestycje I

S = I równowaga gospodarcza

S > I oszczędzający nie dają do banku, a kredytobiorcy chcą dużo kredytów, bank obniża stopy %

S < I chcemy brać kredyty, bank podnosi stopę % , oszczędzający idą do banku, kredytobiorcy się wycofują

I FAZA planów i zamierzeń (gosp.domowe planują oszczędzać, przedsiębiorcy inwestować)

Strumienie S i I nazywa się planowanymi czyli ex ante (przed )

II FAZA w której działa bank

Strumienie S i I nazywa się faktyczne czyli ex post (po )

Założenie 2.

Nie wszystkie odchody gosp.dom. są wydatkowane. Oszczędności to rezygnacja z bieżącej konsumpcji

Założenie 3.

Otwieramy gospodarkę na zewnątrz. Pojawiają się nowe strumienie

Odpływów - eksport dóbr i usług Dopływów - zapłata za eksport dóbr i usług

- eksport pracy - zapłata za eksport pracy

- zapłata za import dóbr i usług - import dóbr i usług

- zapłata za import pracy - import pracy

III model ruchu okrężnego w gospodarce

Pojawia się Państwo i następne strumienie które tworzy państwo

Odpływy - transfery płatnicze do os.fiz.(renty itp.) Dopływy - podatki bezpośrednie od os.fiz.

- transfery, subwencje, dotacje do przeds. - podatki bezp. od zysku przeds.

- wydatki na utrzymanie sfery budżetowej - podatki pośrednie VAT, akcyza

- zakupy towarów i usług

Działalność gospodarczą w państwie można mierzyć poprzez:

• wartość wytworzonych dóbr w gospodarce krajowej;

• poziom dochodów czynników produkcji;

• wartość wydatków na dobra i usługi.

W ujęciu gospodarczym działalność gospodarczą wyraża PKB (Produkt Krajowy Brutto).

PKB jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki produkcji zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu, kto jest ich właścicielem.

PKB jest miernikiem wartości produkcji wytworzonej tylko przez gospodarkę krajową, przez rodzimych producentów. Nie ujmuje się w tej definicji powiązań z zagranicą. Te powiązania ujmuje się w definicji Produktu Narodowego Brutto.PNB

PKB może być wyrażony w cenach rynkowych lub w cenach czynników wytwórczych. Różnica pomiędzy tymi kategoriami jest taka, że:

PKB - w cenach rynkowych PKB^* - w cenach czynników wytwórczych

W pierwszym ujmuje się podatki pośrednie w drugim^* pomija:

PKB^* = PKB - T_p

W przypadku podatków pośrednich podmiot, na który ten podatek nałożono, przerzuca go na inne osoby (np. VAT).

Podatek bezpośredni płaci podmiot, na który ten obowiązek został nałożony (np. podatek od dochodu).

PKB = C + I + G gdzie: C - wydatki na dobra i usługi konsumpcyjne ponoszone przez gospodarstwa domowe

I - wydatki na dobra inwestycyjne i usługi ponoszone przez przedsiębiorstwa (wszystkie)

G - wydatki na dobra i usługi ponoszone z budżetu państwa

PKB^* = C + I + G - T_p gdzie: T_p - podatki pośrednie

PKB - wyrażone w ujęciu dochodowym, uwzględniający wszystkie dochody czynników produkcji

PKB^* ≈ Y gdzie: Y - dochód narodowy

PNB - A_m = PNN - w cenach rynkowych PNN^* - w cenach czynników produkcji

gdzie: A_m - amortyzacja techniczno-ekonomiczna, zużycie np. budynków PNN i T_p = PNN^* PNN^* ≈ Y

Dochód narodowy jest to ogólna ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

PNB miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększony o dochody netto z tyt. własności za granicą. Jest miernikiem zmian sytuacji gosp.kraju

PNB per capita - czyli na 1 mieszkańca

PKB = PNB dochód wytworzony i podzielony równoważy się inaczej przypływ = odpływ

PKB < PNB dochód wytworzony < podzielonego przypływ > odpływu

PKB > PNB dochód wytworzony > podzielonego przypływ < odpływu

Dobro finalne - to takie które trafia do ostatecznego nabywcy, nie będzie już przetwarzane

Dobro pośrednie - dobro częściowo przetworzone, jest zużywane w innym przeds. jako składnik procesu produkcji

Agregaty to zmienne zależne ( skutki ) np. PKB, wielkość konsumpcji, oszczędności, inwestycje, zatrudnienie

zmienne niezależne ( przyczyny ) np. stopa procentowa, rentowność kapitału

Zależności i związki w gospodarce mają charakter przyczynowo skutkowy, a nie funkcjonalny

Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku danego procesu produkcji. Od wartości dóbr wyprodukowanych w przeds. odejmuje się sumę kosztów rzeczowych czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr.

Agregatowy popyt w gospodarce AD, gdy jest za niski jest inflacja i bezrobocie

AD = C _Konsumpcja+ I_Inwestycje+ G_{popyt państwa na utrzymanie sfery budżetowej} + / - N_{nadwyżka eksportu nad importem}

Funkcja konsumpcji

C = A + KSK • Y

A - popyt autonomiczny (nie zależy od dochodu)

KSK - krańcowa skłonność do konsumpcji (oznacza nachylenie krzywej konsumpcji oraz mówi o tym jaką część z każdej dodatkowej jednostki dochodu jesteśmy gotowi przeznaczyć na konsumpcję oraz oszczędności)

Y - dochód

Jak wpływa krzywa konsumpcji na krzywą popytu inwestycyjnego

Skłonność do konsumpcji to C / Y = Konsumpcja do dochodu narodowego

Skłonność do oszczędzania to S / Y = Oszczędzanie do dochodu narodowego

Skłonności krańcowe ( inaczej marginalne lub przyrosty ) ∆ C ∆ S

------- + ------- = 1

∆ Y ∆ Y

Im wyższe przyrosty dochodu narodowego tym mniejsze przyrosty wydatków na konsumpcję i szybsze przyrosty oszczędności.
Zmiana stopy % prowadzi do zmiany w wydatkach autonomicznych, te z kolei powodują równoległe przesunięcia krzywej AD w stosunku do krzywej konsumpcji.

Mnożnik inwestycyjny

Żeby zmniejszyć mnożnik inwestycyjne należy obniżyć wydatki autonomiczne (np. o 5 jednostek).

MI =	zmiana produkcji
		zmiana w wydatkach autonomicznych

Zmiana rozmiaru produkcji uzależniona jest od krzywej popytu globalnego, a nachylenie krzywej produktu globalnego wyznacza krzywa skłonności do konsumpcji.

Czynniki warunkujące popyt konsumpcyjny i inwestycyjny

Konsumpcja jest podstawowym składnikiem popytu globalnego. W odróżnieniu od popytu inwestycyjnego wpływa ona na popyt globalny w sposób stabilizujący. Podtrzymuje ona funkcjonowanie gospodarki nawet przy gwałtownym załamaniu koniunktury. Można powiedzieć, że konsumenci wydają swoje oszczędności na konsumpcję.

Najważniejsze czynniki mające wpływ na konsumpcję:

• wielkość dochodów osobistych aktualnych i spodziewanych w przyszłości (niewielki wpływ na rozmiary konsumpcji);

• stopy procentowe na rynku finansowym (dość istotny wpływ na zachowania w zakresie oszczędzania);

• preferencje i upodobania w zakresie oszczędzania;

• podatki oraz wydatki na cele socjalne z budżetu państwa (podatki pomniejszają dochody);

• dostępność kredytów (powiększają możliwości);

• aktualna i przewidywana zamożność obywateli.

Popyt inwestycyjny

Popyt inwestycyjny uzależniony jest od:

• przewidywanego poziomu popytu (określany poprzez: badanie rynku, politykę gospodarczą rządu, stopy inflacji);

• stopy procentowej na rynkach finansowych.

Im wyższa stopa %, tym popyt jest mniejszy.

I_BRUTTO = I_{odtworzeniowe} + I_netto

Inwestycje odtworzeniowe niezbędne, aby utrzymać potencjał gosp. na danym poziomie, a pojawiają się w zw. z zużytym w ciągu roku kapitałem rzecz..

Inwestycje nowe ( netto ) powiększają potencjał gospodarki i zwiększają wzrost dochodu narodowego. Pojawiają się, gdy produkcja faktyczna zrówna się z potencjalną, przy założeniu, że agregatowy popyt rośnie.

Inwestycyjny mnożnik (zwielokrotnienie) - podaż zwiększyła się wielokrotnie więcej niż wynikało to z inwestycji netto.

--------------- 1 dostawca

Popyt AD ------- inwestycje np.100 --------------- 2 dostawca ----------- dostawca

--------------- dostawca ------------ dostawca

--------------- dostawca

Ten mnożnik powoduje, że zwielokrotnia się spadek(recesja) i gospodarka szybciej idzie w dół.

Produkcja potencjalna - to ramy możliwości w optymalnych warunkach, wykorzystując wszystkie swoje potencjalne zasoby (kapitał, praca, ziemia).

Produkcja faktyczna - niewykorzystanie całych swoich możliwości produkcyjnych ( w Polsce 45-60% )

Im większa luka między tymi produkcjami, wtedy gospodarka gorzej pracuje.

Paradoks zapobiegliwości - przy oszczędzaniu, wydatki na konsumpcję spadają, popyt spada i zaczyna się recesja.

Interwencjonizm państwowy wg Keynesa :

1. polityka wzmożonej emisji taniego pieniądza ( względna obfitość pieniądza i niskie stopy % )

2. roboty publiczne

3. polityka redystrybucji dochodów ( na korzyść pracowników i przedsiębiorstw dużo inwestujących

4. niektóre formy umiarkowanego protekcjonizmu ( np. ograniczenie importu )

Funkcje państwa :

1. funkcja alokacyjna

2. funkcja stabilizacyjna

3. funkcja redystrybucji

4. tworzenie norm prawnych oraz instytucji wdrażających i chroniących te prawa

BEZROBOCIE

W punkcie E jest równowaga czyli popyt = podaż

Poniżej punktu E popyt > podaż czyli niedobór siły roboczej

Powyżej punktu E popyt < podaży czyli bezrobocie

Popyt na rynku pracy tworzą pracodawcy. Podaż na rynku pracy tworzą pracobiorcy

Wszyscy ci, którzy chcą podjąć pracę na warunkach oferowanych przez rynek pracy tworzą zasób siły roboczej.

S_r = Z + B

gdzie:

Z - posiadający zatrudnienie

B - bezrobotni

S_r - zasób siły roboczej

Do dalszej analizy wprowadzimy współczynnik aktywności zawodowej:

gdzie:

L_P - ludność w wieku produkcyjnym

S_r - zasób siły roboczej

Im wyższy jest ten współczynnik, tym więcej osób należących do zasobu siły roboczej chce podjąć pracę.

S_v = a • L_P

B = S_r • Z

B = a • L_P • Z

Ponieważ współczynnik aktywności zawodowej w krótkim okresie czasu nie zmienia się, to największy wpływ na bezrobocie ma ilość zatrudnionych w gospodarce narodowej. Wielkość bezrobocia określa kondycję gospodarki narodowej.

Stopa bezrobocia

Bezrobocie powstaje na rynku dóbr i usług, a objawia się na rynku pracy.

Bezrobotny to człowiek , który spełnia wszystkie 4 warunki łącznie :

1. jest w wieku produkcyjnym 18 - 60/65 lat

2. zdolny fizycznie i psychicznie do wykonywania pracy

3. musi chcieć pracować, szuka pracy

4. choć szuka, nie może jej znaleźć

Podział bezrobocia wg przyczyn ( źródeł)

1. frykcyjne - krótkookresowe - zmiana, zawodu, miejsca pracy, zamieszkania lub absolwenci

2. strukturalne - długookresowe ( KWK, Huty - gałęzie schyłkowe), lub technologiczne wynikające z postępu techn.

3. koniunkturalne - wg Keynesa z powodu recesji

Podział bezrobocia - ze stosunku teoretyków do tego zjawiska

1. przymusowe wg Keynesa efekt kondycji i struktury gospodarki

2. dobrowolne wg klasyków - wina związków zawodowych i państwo

Podział bezrobocia

1. jawne publicznie ogłaszane

2. ukryte - bezrobotni się nie rejestrują

Teorie bezrobocia

1. teoria neoklasyczna - wierzą w rynek działający zgodnie z podażą i popytem - natomiast państwo usztywnia płace z dołu a związki zawodowe nie pozwalają na obniżkę

Teoria klasyczna mówi, że bezrobocie jest związane z efektem blokowania samoczynnych mechanizmów rynkowych na rynku pracy. Ten rynek jest rynkiem obwarowanym przez różnego rodzaju organizacje i instytucje; głównym winowajcą jest rząd poprzez swoje działania ingerujący na rynku pracy: ta ingerencja dotyczy przede wszystkim:

• oddziaływania związków zawodowych na rynek pracy,

• płac minimalnych,

• zasiłków dla bezrobotnych.

2. 
   teoria Keynes` a

Podaż pracy jest stała (nie zależy od płacy). Gdyby popyt był dostatecznie duży, nie byłoby ograniczeń na rynku pracy, to zgodnie z teorią popytu i podaży równowaga byłaby na poziomie W_P. Ponieważ nie ma chętnych na wykupienie dóbr i usług na rynku napotykamy na barierę popytu, pracodawcy ograniczają produkcję i zatrudnienie.

Walka z bezrobociem w myśl teorii keynessowskiej powinna polegać na symulowaniu efektywnego popytu na towary za pomocą instrumentów fiskalnych i pieniężnych.

3. teoria Miltona - Friedmana czyli bezrobocie naturalne

wywodzi się z neoklasyków. Jest takie bezrobocie którego nie da się usunąć trzeba je więc przyjąć jako naturalne jako bezrobocie równowagi określa się je w wysokości 4,5 do 5 %, dopiero bezrobocie powyżej naturalnego jest bezrobociem.

Zasoby siły roboczej obejmują osoby w wieku produkcyjnym, zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia na typowych warunkach, zwłaszcza płacowych istniejących w gospodarce.

Zatrudniony to ten, który pracuje na własny rachunek lub wykonuje pracę najemną.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to relacja między zasobami siły roboczej, a liczba ludności w wieku produkcyjnym.

Polityka państwa na rynku pracy

1. pasywna - zasiłki, zapomogi

2. aktywna - organ.robót publ., tanie, kredyty, organizowanie i finansowanie przeszkoleń zawodowych itp.

Budżet to plan dochodów (prognoza) i wydatków (limit) państwa na dany rok kalendarzowy.

Zasady budżetowe:

1. rocznego budżetowania (rok, niekoniecznie kalendarzowy)

2. kompletności, muszą w nim być wszystkie pozycje

3. jednorodności - pozycje w tych samych wielkościach „zł” i „%”

4. jedności - dochody i wydatki są całością

5. równoważenia budżetu - czyli wydatki powinny + dochodom ( nieprzestrzegana)

Procedura opracowania budżetu

1. opracowuje Minister Finansów lub jego odpowiednik

2. zatwierdza Rząd

3. przesłanie do Sejmu najwyższy organ władzy ustawodawczej

4. musi przyjąć postać ustawy

Prowizorium budżetowe opracowane przez Ministra Finansów obowiązuje do momentu uchwalenia budżetu.

Możliwe stany budżetu

Dochody = wydatki - równowaga budżetowa

Dochody > wydatki - nadwyżka budżetowa

Dochody < wydatki - deficyt budżetowy

5 sposobów łagodzenia deficytu budżetowego:

1. zwiększyć dochody ( podnieść podatki )

2. obciąć wydatki

3. Bank Centr. zaciąga kredyt w Banku komerc. Krajowym ( przez co utrudnia innym dostęp do kredytów, większe %)

4. Bank Centr. zaciąga kredyt w Banku komerc. Zagran. ( tylko krótkoterminowe )

5. dług publiczny czyli sprzedaż obligacji państw. operacje otwartego rynku

Polityka pasywna za pomocą automatycznych stabilizatorów -stawki i progi podatk.,ulgi, składki na ZUS, wys.zasiłków bezrob.

Polityka aktywna wtedy gdy zmienia się automatyczne stabilizatory, w celach makroek. ( deficyt, przystąpienie do UE)

Podatek to świadczenie - obowiązkowe, bezzwrotne i nieodpłatne podmiotów na rzecz budżetu państwa.

Funkcje budżetu:

1. fiskalna - gromadzenie dochodów

2. redystrybucyjna - wtórny podział dochodu narodowego ( emerytury, renty, zasiłki)

3. stabilizacyjna - stabilizuje gosp., łagodzi kryzysy przez np. roboty publ., wydatki na badania i rozwój, aktywna polityka na rynku pracy

Krzywa Laffera

I postulat - każdy rząd powinien szukać takiej stopy opodatkowania, która zapewnia maksymalne wpływy do budżetu

II postulat - przestrzegam rządy przed nadmiernym śrubowaniem stóp procentowych, skoro każdy dochód do budżetu poza maksimum można osiągnąć przy dwóch różnych stopach opodatkowania, relatywnie niskie i relatywnie wysokiej. Ważne jest komu zabieramy, a nie ile.

INFLACJA to wzrost ogólnego ( przeciętnego ) poziomu cen. Jeżeli zbadamy koszyki i indexy.( np. jeżeli płace rosną prędzej niż wydajność.)

Deflacja spadek ogólnego ( przeciętnego ) poziomu cen.

Teoria popytowa wywodzi się od Keynessa, który swoje rozważania odnosił do gospodarki angielskiej w czasach II wojny światowej.

Wydatki mogą być większe niż wynikające z warunków równowagi. Jeśli taka sytuacja wystąpi mamy do czynienia z inflacją.

Index cen konsumenta CPI (Consumer Price Index) wynika z koszyka konsumenta ( czyli wszystkie produkty, ceny uśrednione, następnie cena całego koszyka za okres bieżący do poprzedniego np. rok do roku, m-c do m-ca )

Index cen producenta PPI ( Producer Price Index)

Rodzaje inflacji :

I. ze względu na tempo :

1. inflacja pełzająca 0% - 5% wg Keynesa ożywcza dla gospodarki

2. inflacja krocząca 5% - 10%, umiarkowana

3. inflacja galopująca 10% - 50 %

4. powyżej 100 % hiperinflacja

II, ze względu na przyczyny ( wg teoretyków)

1. inflacja popytowa wg Keynesa. podaż nie nadąża za popytem czyli popyt wyprzedza podaż

2. inflacja podażowa

1. inflacja kosztowa - pobudza wzrost kosztów wytwarzania

2. inflacja płacowa - spirala płacowo - cenowa

3. Galbraitha - procedury ustalania cen przez wielkie monopole nakręcają spiralę inflacyjną czyli są 3 przyczyny ceny ustalane przez monopole i wielkie korporacje + płace + koszty

3. inflacja pieniężna. Monetaryści np. Milton Friedman swoje tezy formułują na podstawie wzoru( formuła Fisher`a:

gdzie: M - ilość pieniędzy w obiegu

V - szybkość obiegu pieniądza

P - ogólny poziom cen

Y - dochód narodowy (całkowita produkcja w ujęciu fizycznym)

Jeśli V = 1 oraz Y = 1 to ogólny poziom cen będzie uzależniony od ilości pieniądza w obiegu. jeśli do obiegu bez uzasadnionych powodów trafi dużo pieniędzy wystąpi zjawisko inflacji. Jeśli wzrasta wartość V to zwiększa się ogólny poziom cen.

Na wzrost poziomu cen może mieć wpływ każdy z tych czynników. Według monetarystów winowajcą jest państwo generujące inflację.

Analiza inflacji 1/ przewidywana (antycypowana), 2/ nieprzewidywalna ( nieantycypowana)

Celem państwa jest eliminowanie bezrobocia i inflacji. Można ograniczyć każde zjawisko z osobna lub oba razem. Walka z bezrobociem powoduje wzrost inflacji - tak było do końca lat 70-tych. W późniejszym okresie jednocześnie wzrastała stopa inflacji i bezrobocia.

Związek między inflacją a bezrobociem został po raz pierwszy podany przez Philipsa.

Gdy gospodarka była w recesji, stopa inflacji spadała a rosła stopa bezrobocia i wymiennie.

Friedman wymyślił nową interpretację krzywej Phillipsa.

Stagflacja - to połączenie wysokiej inflacji z wysokim bezrobociem przy stagnacji gospodarki.

Slumpflacja - to połączenie wysokiej inflacji z wysokim bezrobociem przy załamaniu ( recesji ) gospodarki.

Fridmann stwierdził, że nie ma sensu walczyć z bezrobociem gdyż prowadzi to do nieuzasadnionego wzrostu inflacji - lepiej walczyć z inflacją. I wymyślił

Popytowa teoria inflacji zakłada istnienie tzw. „luki inflacyjnej”. Keynes sformułował tą koncepcję w czasie II wojny światowej, kiedy to gospodarka angielska osiągnęła stan pełnego zatrudnienia, czyli tym samym zaistniał tam ten teoretyczny model pełnej równowagi gospodarczej. Keynes jednocześnie stwierdził iż wzrost dochodów ludności przekładał się na wzrost wydatków (ludzie posiadając więcej pieniędzy, wydawali je), także tych rządowych. Tym samym zachwiana została równowaga między popytem a podażą, czego skutkiem był wzrost popytu a w konsekwencji wzrost cen ! Owa nadwyżka popytu to właśnie owa luka inflacyjna.
Luka inflacyjna w warunkach swobody kształtowania się cen powoduje inflację.

Luka inflacyjna jest również wtedy gdy produkcja faktyczna jest mniejsza od potencjalnej ale jeszcze nie jest inflacja.

Spirala inflacyjna - długotrwały proces wzrostu cen.

POLITYKA PIENIĘŻNA (MONETARNA)

Popyt na pieniądz (MD) zapotrzebowanie na pieniądz, które zgłaszają podmioty w danym kraju.

1. popyt transakcyjny - potrzebny do transakcji kupna - sprzedaży

2. popyt przezornościowy - to ten przeznaczony do odłożenia, do oszczędzania

3. popyt spekulacyjny - potrzebują pieniądz inwestorzy, i trafi on na rynek papierów wartościowych

Pułapka płynności - stopa % spada nisko, wycofuje się pieniądze z banku, część trafia na rynek dóbr i usług, część na rynek obligacji, a przy wysokim popycie na obligacje rośnie ich cena , wtedy się nie opłaca. Gospodarka jest w stanie marazmu bo: w bankach nie ma pieniędzy, rynek dóbr i usług jest stabilny, zamarł rynek papierów wartościowych, pozostaje za dużo gotówki w obiegu z którą nie ma co robić.

Podaż pieniądza to ilość pieniądza znajdująca się w gospodarce, tą ilość dostarcza Bank Centralny.

Polityka pieniężna ekspansywna - spadek stóp %, wzrost podaży pieniądza, restrykcyjna - wzrost stóp % spadek podaży pieniądza

AGREGATY PIENIĘŻNE to miary ilości pieniądza służące do formułowania celów i realizacji założeń Polit.pien.

Zasoby monetarne:

1. MO - baza monetarna, pieniądz emitowany lub wielkiej mocy

- gotówka u ludności

- gotówka w bankach

- gotówka tzw. rezerwa obowiązkowa

2. M1 = M0 + pien.transakcyjny (płatny na każde żądanie-czek)

3. M2 = M1 + wkłady krótkoterminowe, do 1 roku

4. M3 = M2 + depozyty długoterminowe powyżej 1 roku

5. M4 - L (zasoby płynności gosp.) to M3 + aktywa fin.będące przedm.obrotu na rynku wtórnym

Narzędzia polityki pieniężnej

Stopa rezerw obowiązkowych, ta część depozytów, która nie może być wykorzystana do kreowania kredytów i musi być odprowadzana do Banku Centralnego na nieoprocentowane konto.

Kredyt refinansowy i lombardowy to kredyty które udziela Bank Centralny Bankom komercyjnym.

Stopa redyskontowa - jeżeli odsprzedaję weksle do banku komercyjnego to jest stopa dyskontowa, a jeżeli bank komercyjny sprzedaje centralnemu to redyskontowa.

Operacje otwartego rynku - czyli skup i sprzedaż państwowych papierów wartościowych.

Rolowanie obligacji jest wtedy, gdy bank centralny emituje następne obligacje ,aby spłacić poprzednie.

CYKL KONIUNKTURALNY

Trend - długookresowa tendencja wzrostu, rozwija się poprzez wahania lub odchylenia od trendu. Gosp. rozwija się cyklicznie.

Cykl klasyczny IV fazy - kryzys, depresja, ożywienie, rozkwit ( głębokie odchylenia, strome wierzchołki, duża amplituda i częstotliwość 8 - 11 lat

Cykl powojenny II fazy - spadku (recesja) i wzrostu ( ożywienie) ( łagodny, blisko trendu, płaskie odchylenia, niewielka amplituda, częstotliwość 4 -4,5 roku

Wahania koniunktury

Przebieg okresowy:

I - okres kryzysu

II - depresja

III - ożywienie gospodarcze

IV - rozkwit gospodarczy

F - recesja gospodarcza

G - ekspansja gospodarcza

W obecnej chwili wahania koniunktury są bardzo małe, w praktyce nie występują 4 okresy, wahania koniunktury ograniczają się do recesji gospodarczej i ekspansji gospodarczej

Rodzaje cykli ze względu na częstotliwość

- krótki 4 -letni - cykl Kitchina

- średni 8 - 11 lat - „ Junglara

- długi 50-60 lat - „ Kondratiewa

- superdługi 155 -160 - „ Van Ewijka

Teorie cykli :

1. J.Baptiste Say - „Każdy popyt rodzi podaż, a ta podaż rodzi znowu popyt „

2. Teorie endogeniczne szukają przyczyn w samej gospodarce.

3. Teorie egzogeniczne szukają przyczyn poza gospodarką.

- system zmienia się pod wpływem innowacji epokowych (maszyna parowa, komputer)

- teoria plam na słońcu

- teoria cyklu politycznego - pokrywa się z kadencyjnością rządu

4. Keynes uważa ,że przyczyną cyklu jest niedopasowanie popytu do podaży.

Ludzie w wieku produkcyjnym

Czynni zawodowo mogą i chcą pracować

Bierni zawodowo nie chcą pracować

Z zatrudnieni

B bezrobotni

---