T. Metody i techniki zbioru Buraków

/ Kiedy powinny być zbierane buraki?

Po osiągnięciu dojrzałości technologicznej, czyli minimum po 180 dniach wegetacji. Gdy wegetacja zostanie naturalnie zahamowana przez niskie temperatury i krótkie nasłonecznienie. Gdy warunki techniczno - organizacyjne gospodarstwa lub cukrowni (harmonogram dostaw) pozwalają na ich kopanie.  Buraki rosną na glebach ciężkich klasy II i III okres zbioru koniec października

/Czym powinien się charakteryzować dobry zbiór buraków?
- niskie straty masy korzeniowej

- krótki i optymalny termin

- niskim zanieczyszczeniem ziemią

- ograniczeniem ugniatania gleby

- prawidłowym zabezpieczeniem pryzmy

- prawidłowym ogłowieniem

- niewielkimi uszkodzeniami

/Techniki zbioru
Etapy procesu technologicznego:

1. Ogławianie, 2. Załadunek liści, 3. Transport liści, 4. Silosowanie liście, 5. Wykopywanie korzeni, 6. Oczyszczenie ziemi, 7. Załadunek korzeni, 8. Wywożenie z pola, 9. Wyładunek w miejscu składowania
Najlepszą zalecaną metodą jest zbiór buraków kombajnami 1 i 2-rzędowymi lub nowoczesnymi samobieżnymi 6-rzędowymi np. typu Holmer czy Ropa

Przy zbiorze buraków zbierane są dwa produkty-liście i korzenie, obydwa bardzo cenne dla gospodarstwa. Aby nie spowodować zbyt dużych strat korzeni i liści przy zmechanizowanych technologiach zbioru buraków należy dbać o bardzo staranne wykonanie wszystkich zabiegów poprzedzających zbiór:

- powierzchnia pola powinna być wyrównana

- rzędy zasianych buraków powinny być prostoliniowe

- międzyrzędzia powinny być równe i o dostatecznie dużej szerokości, aby przejeżdżające ciągniki nie rozgniatały kołami korzeni przed ich wykopaniem z ziemi i nie przyczyniały się do powstawania strat liści

- przerywka buraków powinna być wykonana w taki sposób, aby zapewniona była odpowiednia liczba buraków na ha (około 80 tys. szt. na ha).
- plantacja buraków nie może być zachwaszczona

- wielkość poszczególnych korzeni rosnących w rzędach i wysokość wystawania główek buraków nad powierzchnię pola powinna być w miarę jednakowa

- w czasie zbioru wilgotność gleby jest przyczyną zwiększonego zanieczyszczenia ziemią liści i korzeni.
- zespoły robocze maszyn do zbioru powinny być dostosowane do wielkości plonu.

/Zmechanizowany zbiór buraków może być przeprowadzony w różny sposób, a mianowicie jako:

- zbiór jednoetapowy, (kombajnowy) Z 413 NEPTUN
- zbiór dwuetapowy, * ogłowienie i zbiór liści * wyorywanie i zbiór korzeni
- zbiór trzyetapowy (obecnie rzadko stosowany). * ogławianie- ścięcie główki buraka z liśćmi * wyorywanie korzeni i ułożenie w wał * załadunek i transport korzeni

*Zbiór jednoetapowy

za pomocą kombajnu do zbioru buraków. Polega on na jednoczesnym ogławianiu i wyorywaniu buraków oraz ładowaniu zebranych buraków do zbiornika lub na jadące obok przyczepy. Zbiornik może być również opróżniany na stojące na uwrociach przyczepy lub na pryzmy. Liście buraków mogą być rozrzucane po polu lub ładowane na jadąca obok przyczepę i układane w wały podłużne lub poprzeczne.

zestawy maszyn ciągnikowych (trzyrzędowych lub sześciorzędowych) - zawieszany ogławiacz z przodu ciągnika i kopaczka ładująca przyczepiana z tyłu ciągnika, ładująca wykopane buraczki na jadącą obok przyczepę. Ciągnik pracujący z takim zestawem musi być wyposażony w przedni trzypunktowy układ zawieszenia i przedni wał odbioru mocy.

maszyny samojezdne sześciorzędowe. Zespoły ogławiające zamocowane są z przodu maszyny, a zespoły wyorujące między kołami maszyny samojezdnej. Zbiornik buraków rozładowywany jest w czasie pracy maszyny na jadąca obok przyczepę. Maszyny samojezdne zapewniają dobre warunki trakcyjne.

*Zbiór dwuetapowy

prowadzony jest w dwóch etapach. Ogławianie buraków może być wykonywane za pomocą ogławiacza, a następnie - wyorywanie korzeni za pomocą kopaczki ładującej.
Może być także stosowany zestaw maszyn zawieszanych na ciągniku - ogławiacz zawieszony z przodu ciągnika rozrzucający rozdrobnione liście po polu (lub ładujący liście na jadącą obok przyczepę) i kopaczka rzędująca zawieszona z tyłu ciągnika układająca zebrane buraki w wały podłużne. W drugim etapie stosowany jest ładowacz półzawieszany lub przyczepiany do ciągnika, ładujący ułożone w rzędy buraki na przyczepę.

*Zbiór trzyetapowy

polega na ogławianiu buraków za pomocą ogławiacza, który ładuje liście na przyczepę albo rozrzuca je po polu, wykopaniu ogłowionych za pomocą kopaczki rzędującej, a następnie podbieraniu korzeni - z wałów ułożonych przez kopaczkę - za pomocą ładowacza, który ładuje korzenie na jadącą obok przyczepę.

/Ogławiacze buraków
Zadaniem ogławiacza jest ogłowienie buraków i bezpośredni załadunek liści na środki transportowe, dzięki czemu unika się zanieczyszczenia liści ziemią i zmniejsza nakłady pracy. Zasadniczym zespołem roboczym każdego ogławiacza jest zespół ogławiający. Mogą to być: zespoły klasyczne - umożliwiają zbieranie liści w postaci nierozdrobnionej, razem z główkami buraków, oraz zespoły bijakowe - ścinające i rozdrabniające liście, które pozostają na polu jako zielony nawóz. Zespół roboczy ogławiacza składa się z czujnika i noża ogławiającego. Czujniki mogą występować jako płozy lub uzębione na

obwodzie tarcze kopiujące, tzw. czujnik kołowe zwykle napędzane. Czujnik taki toczy się po główkach buraków i tak ustawia nóż, aby ścinał główki w jednakowej odległości od wierzchołków. Dwurzędowy półzawieszany, ładujący ogławiacz buraków jest wyposażony w kopiujące napędzane czujniki kołowe noże ogławiające i zgarniane odrzucające ścięte liście. W specjalistycznych zestawach maszyn wielorzędowych stosuje się wbudowane w maszyny wieloczynnościowe lub samodzielne ogławiacze rzędujące albo ładujące.

/Wyorywacze buraków
Wyorywacze służą do wyorania ogłowionych buraków. Zespołem roboczym jest zespół wyorujący, nazywany jest też wyciągaczem korzeni. Wyciągacze korzeni mogą być typu widłowego, lemieszowego, lub talerzowego i mogą pracować jako elementy bierne lub aktywne. Wyorywacze ciągnikowe budowane są jako maszyny zawieszane i półzawieszane dwu-, trzy- oraz sześciorzędowe.

/Kombajny do buraków

*Kombajn umożliwia jednoczesne:
- ogławianie buraków,
- podkopywanie i wyciąganie buraków z ziemi,
- oczyszczanie, zebranie i oddzielenie liści i korzeni.
Produkowany u nas kombajn jednorzędowy jest maszyną przyczepianą do ciągnika.
KOMBAJNY DO ZBIORU BURAKÓW. Stosowane są kombajny jedno, dwu i trzyrzędowe, ,a niekiedy w zestawach specjalistycznych sześciorzędowe. Kombajn ogławia buraki, podkopuje i wyciąga korzenie, oczyszcza je oraz układa na polu w rzędy lub wały poprzeczne albo podaje je na jadącą obok przyczepę. Kombajn ten łączy w sobie następujące zespoły robocze: 1. zespół ogławiający i układ przenoszenia liści, 2. zespół wyorujący korzenie, 3. zespół oczyszczający i ładujący je na środki transportowe. Jednorzędowy kombajn do buraków. Liście z główkami ogłowionych buraków są przenoszone dwoma przenośnikami pochyłym i poprzecznym do zbiornika, który jest okresowo opróżniany. Wybrane korzenie zostają podebrane przez ukośny przenośnik wspomagany nagarniaczem, po czym są przenoszone do bębna czyszczącego a następnie przenośnikiem łopatkowym do zbiornika o pojemności 250 kg opróżnianego okresowo. Kombajn jest wyposażony w niezależny układ hydrauliczny służący do unoszenia i opuszczania zespołów roboczych. Zautomatyzowany jednorzędowy kombajn do buraków Z413 NEPTUN jest wyposażony w elektrohydrauliczny system sterowania zespołów ogławiającego i wyorującego umożliwiający automatyczne utrzymanie prawidłowego kierunku i głębokości pracy tych zespołów. Liście z główkami ogłowionych buraków są przenoszone przenośnikiem pochyłym do zbiornika, ,a po jego napełnieniu są wyrzucane na pole tworząc poprzeczne wały. Ogłowione korzenie są wyciągane za pomocą umieszczonych wyciągaczy, a po oczyszczeniu na ruszcie gwiazdkowym przenoszone są pionowym przenośnikiem do zbiornika. Wyładunek odbywa się albo na polu (przez przenośnik podłogowy), albo cały zasobnik unosi się ku górze za pomocą siłowników hydraulicznych i jego zawartość może być wyładowana na podstawiane przyczepy.

/Ładowacze buraków
Ładowacz podbierająco-czyszczący służy do wykonania ostatniej części pracy przy dwu- lub trzyetapowym zbiorze buraków. Stosowany jest do ładowania i doczyszczania buraków wykopanych i ułożonych w podłużnych rzędach przez kopaczkę rzędującą. Ładowacz czołowy posiada ażurową szuflę odsiewającą glebę przy ładowaniu. Ładowacz podbierająco - czyszczący - jest specjalistyczną maszyną wielorzędową. Podbiera usypane rzędem korzenie buraków, oczyszcza je i z resztek ziemi i załaduje na jadącą obok przyczepę.

Nowoczesną technologię zbioru cechuje:

• prawidłowe ogłowienie buraków przy minimum uszkodzeń, zanieczyszczeń i strat korzeni,

• ograniczenie niekorzystnego ugniatania gleby, nawet  w trudnych warunkach zbioru, 

• łatwa organizacja pracy,

• duża wydajność zbioru,

• możliwość prawidłowego formowania pryzm

• oszczędność w kosztach

Gdzie i jak zlokalizować pryzmę?
• Lokalizacja na skraju pola, bezpośrednio przy utwardzonej drodze dającej możliwość dojazdu w każdych warunkach atmosferycznych.
• Budowa pryzmy zwarta, prosta o gładkiej powierzchni zewnętrznej, umożliwiająca załadunek i prawidłowe okrycie włókniną.
• Należy unikać miejsc zaniżonych, podmokłych w których może gromadzić się woda
• Plac manewrowy (załadunku) powinien być wolny od przeszkód naturalnych (drzewa, słupy elektryczne, rowy, zabudowania)
• W celu minimalizacji strat przy przechowalnictwie i załadunku prawidłowe wymiary pryzmy powinny wynosić:  7m szerokość i 2-3m wysokość.

Jak minimalizować straty podczas przechowywania buraków na polu?
• Zastosować właściwy materiał okrywający czyli specjalną włókninę wodoodporną • Stosować prawidłowe techniki okrycia
• Przykrywać pryzmę buraków jak najszybciej zaraz po jej uformowaniu • Unikać okrywania buraków w temperaturze powyżej 12°C jak i przemrożonych

MASZYNY DO ZBIORU BURAKÓW

kombajn do buraków Z413 NEPTUN, ogławiacz buraków Gilles TR14, wyorywacz do buraków dwurzędowy, ładowacz

T. Metody i techniki zbioru zielonek

/ SPOSOBY ZBIORU ZIELONEK

- na siano

- na siano kiszonkę

- na kiszonkę ( sporządzana w silosach lub na pryzmie)

- zbiór zielonek na susz

- na pasze zieloną do bezpośredniego skarmiania

Rośliny pastewne zbiera się na siano lub zielonkę, jak również przeznacza do zakiszania. Bardzo ważnym czynnikiem warunkującym uzyskanie dobrej kiszonki jest właściwe rozdrobnienie i ubicie zielonej masy w zbiorniku oraz czas jego napełniania. Zielonkę można zakiszać na polu w pryzmach lub w specjalnych zbiornikach. Pierwszy sposób jest dość wygodny, lecz powoduje duże straty. Zbiorniki na kiszonką budowane są jako wieżowe lub przejazdowe; te ostatnie mogą być zagłębione lub napowierzchniowe. Zbiorniki wieżowe często zaopatrzone są w urządzenia do załadunku zielonki i rozładunku kiszonki. Rozładunek może odbywać się z góry lub od dołu. Mechanizacja zbioru zielonek przeznaczonych na kiszonkę zależy w dużym stopniu od ich rodzaju i wielkości gospodarstwa. Rozróżniamy tu następujące czynności i zestawy maszyn:

a) koszenie kosiarko-ładowaczem, cięcie zielonki sieczkarnią i napełnianie zbiornika;

b) zbiór ścinaczem zielonek Orkan;

c) zbiór sieczkarnią polową;

d) zbiór silosokombajnem KS1,8;

e) zbiór sieczkarnią polową samobieżną Z310.

Stosowane są dwa sposoby konserwacji zielonki:

• suszenie na siano

• zakiszanie

/ Suszenie na siano
Świeżo skoszona zielonka zawiera przeciętnie około 75% wody, której większą część trzeba odparować, ponieważ siano przeznaczone do przechowywania powinno zawierać nie więcej niż 15-18% wody. W czasie suszenia rośliny nie tylko tracą wodę, ale również zmienia się ich wartość pokarmowa; zmniejsza się zawartość składników pokarmowych i strawność paszy. Te niekorzystne zmiany są nieuniknione, chodzi jednak o to, aby były jak najmniejsze. Przy nieprawidłowym sposobie suszenia i nie sprzyjającej pogodzie straty mogą przekraczać nawet 50% początkowej wartości pokarmowej skoszonych roślin. Im szybciej przebiega suszenie siana, tym straty są mniejsze.

- suszenie siana bezpośrednio na ziemi. Przy tym sposobie o wielkości strat decydują warunki atmosferyczne oraz organizacja pracy. Pierwszym zadaniem jest jak najszybsze doprowadzenie do całkowitego zwiędnięcia roślin, co przerywa oddychanie, będące przyczyną znacznych strat składników pokarmowych. Skoszoną zielonkę należy więc natychmiast rozrzucić cienką warstwą na łące i często intensywnie przetrząsać. Podczas dobrej pogody przez co najmniej trzykrotne w ciągu dnia przetrząsanie już w pierwszym dniu można doprowadzić do całkowitego zwiędnięcia roślin. Przed zachodem słońca podsuszoną zielonkę zbiera się w wały, aby nie zwilgotniała od rosy. Rano po ustąpieniu rosy podsuszone siano rozrzuca się ponownie i 2-3 krotnie przetrząsa. Pracę tę należy wykonać nie tak energicznie jak pierwszego dnia, aby nie kruszyć już wyschniętych delikatnych liści. Do tego celu nadaje się bardzo dobrze przetrząsaczo - zgrabiarka.. Suszenie siana na ziemi jest pracochłonne i w przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych połączone z dużym obniżeniem wartości pokarmowej paszy.
- suszenie siana na rusztowaniach lub dosuszanie przewiędniętej zielonki nie ogrzanym powietrzem. Suszenie siana na różnego typu suszakach jest też pracochłonne i wymaga dużej liczby suszaków. Na szerszą skalę stosowane jest tylko w rejonach górskich i podgórskich, gdzie ilość odpadów jest bardzo duża. Dosuszanie siana nie ogrzanym powietrzem powinno być powszechnie stosowane. W ten sposób można dosuszyć siano w stogach, brogach lub w stodole. W dużych gospodarstwach łąkowych stosuje się suszenie zielonki łąkowej w suszarniach mechanicznych. Ten sposób konserwacji zielonki daje możliwości największego ograniczenia strat wartości pokarmowej paszy, jest jednak kosztowny i może być opłacalny tylko w gospodarstwach specjalistycznych, w których gospodarka łąkowa jest na bardzo wysokim poziomie.

/ Kiszenie
Drugą metodą konserwacji zielonki jest jej zakiszenie. Zaletą tej metody jest możliwość uzyskania paszy zdrowej i smacznej, z mniejszymi niż przy suszeniu na siano stratami składników pokarmowych, niezależnie od warunków atmosferycznych. Dlatego w warunkach nie sprzyjających dobremu wysuszeniu siana - zbiór III pokosu, a w latach wilgotnych także i w lecie, lepiej jest przeznaczyć skoszoną zielonkę do zakiszania. Ruń łąkową można kisić w zbiornikach lub pryzmach, a sposób sporządzania kiszonki jest taki sam jak z innych roślin pastewnych. Warunkiem uzyskania dobrej kiszonki jest bardzo dobre ugniecenie masy roślinnej i staranne przykrycie, zabezpieczjące przed wodą deszczową. Obecnie coraz bardziej przyjmuje się sposób kiszenia zielonki już przewiędniętej o zawartości suchej masy 30-40% lub podsuszonej ( 40 - 60% s.m. ), co pozwala otrzymać bardzo dobrą paszę, tzw. sianokiszonkę.

Zalety ekotechnologii sianokiszonki:

• bardzo wysoka jakość paszy,

• uniezależnienie się od warunków atmosferycznych,

• możliwość zakiszania niewielkiej ilości paszy,

• minimalne straty związane z procesem zbioru, zakiszania, przechowywania i skarmiania,

• łatwe pobieranie i porcjowanie paszy,

• niskie nakłady pracy ludzkiej,

• wzrost wydajności mleka i jego wyższa jakość,

• poprawa efektywności wykorzystania pasz treściwych,

• możliwość przechowywania sianokiszonki przez 2 lata,

• oszczędność powierzchni składowania paszy,

• eliminacja zanieczyszczenia środowiska przez soki kiszonkowe.

Rotacyjny zespół tnący może być wykonany jako: bębnowy zespół tnący ma oś roboczą położoną poziomo, bijakowe tarczowe i listwowe zespoły tnące mają oś roboczą w położeniu pionowym. Ścinają łatwo źdźbła traw pod wpływem dużej prędkości ruchu.

Kosiarki konne - są wyposażone w nożycowe zespoły tnące. Kosiarka zaopatrzona w kilka dźwigni ręcznych i nożnych, które służą do podnoszenia zespołu tnącego w położenie transportowe, włączanie i wyłączanie sprzęgła kłowego, unoszenia w górę zespołu tnącego podczas przejazdu nad przeszkodami itp.

Kosiarki ciągnikowe - w zależności od miejsca przymocowania kosiarki do ciągnika rozróżnia się: czołowe, boczne, tylne. Można też zawieszać na ciągniku dwie lub trzy kosiarki. Zespół tnący otrzymuje napęd od wału odbioru mocy ciągnika.

- Przetrząsaczo - zgrabiarka beznapędowa - jest maszyną wieloczynnosciową i może słuzyć do zgrabiania w wały, przegrabiania wałów i przetrząsania. Sposób działania zależy od ustawienia gwiaździstych kół sprężynowych. Maszyna ta jest budowana głównie jako ciągnikowa przyczepiana lub zawieszana. Warunkiem jej działania jest to aby osie obrotu kół roboczych nie były ustawione równolegle do kierunku jazdy.

- Przetrząsaczo - zgrabiarka napędzana - służy do wykonywania wszystkich zabiegów przy suszeniu na siano trawy i innych roślin. Można nią również zgrabiać słomę po kombajnie albo zielonkę, zawiesza się ją na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika. Napęd jest przekazywany z WOM ciągnika przez wał przegubowy do skrzyni napędowej skąd jest przenoszony na koła zgrubiające. Podczas przetrząsania i roztrząsania koła zgrubiające muszą obracać się w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, a podczas zgrabiania w przeciwnym.

Przetrząsaczo - zgrabiarka karuzelowa napędzana przez WOM ciągnika. Zespoły robocze w postaci palców sprężystych zamocowanych na tarczy obracają się wraz z nią wokół osi pionowej i przetrząsają pokosy lub je zgrabiają.

Przyczepy zbierające to specjalne przyczepy samozaładowcze. Mają one wbudowane zespoły podbierające i przenoszące (najprostszym urządzeniem jest szeregowy agregat złożony z ciągnika, ładowacza podbierającego i przyczepy). Przyczepy zbierające nie wymagają żadnej obsługi (poza kierowcą). Mogą być jednoosiowe i dwuosiowe.

Prasy zbierające. W zależności od kształtu komory prasowania prasy dzielą się na: tłokowe - materiał formowany jest w postaci bel prostopadłościennych i zwijające - materiał formowany jest w postaci walców ,zbiera siano lub słomę z wałów i zagęszcza podebrany materiał w zwijki kształtu cylindrycznego

Zespoły prasy zwijającej to: - podbieracz (zaopatrzony w dwa boczne koła gwiaździste), - przenośnik, - układ zwijający (prasujący).. W prasie zwijającej występuje szereg regulacji zespołów roboczych zapewniających prawidłową prace maszyny. Podbieracz. Podnoszenie i opuszczanie podbieracza realizuje się przez obrót dźwigni. Przytrzymywacz, znajdujący się nad odbieraczem, w zależności od rodzaju zbieranego materiału ustawia się w większej lub mniejszej odległości od osłony podbieracza. Przy zbiorze siana przytrzymywacz opuszcza się w dolne położenie, natomiast przy zbiorze słomy - unosi w położenie górne. Regulacja wielkości bel. Do regulacji wielkości bel służy blacha sterująca za pomocą której przekazywany jest sygnał o zakończeniu procesu formowania beli o nastawionej wielkości. Regulacja walca prasującego. Szczelina między walcem prasującym a przednim walcem podającym na całej szerokości prasy powinna być jednakowa. Do ustawienia szczeliny służą nakrętka z przeciwnakrętką.

MASZYNY DO ZBIORU ZIELONEK

- kosiarka PRERIA Z-184 ( kosiarka dyskowa ( rotacyjna) dolnonapędowa)

- przetrząsacz karuzelowy Z-578

- zgrabiarka karuzelowa Mesko-Rol Z- 548

- zbieracz pokosów POL-MOT-Opalenica T607

- Odwijarka do bel okrągłych H920

- prasa zwijająca SaMASZ z siekaczem Mascar power CUT S

- Nośnik bel SOLO T-367

- Prasy zwijające CLASSIC Z-279, Z-279/1

- Samozaładowcza owijarka bel KLARA Z-557

- wózek samozaładowczo-stertujący DROMADER T-150/1,

T. MECHANIZACJA ZBIORÓW ZIEMNIAKA

/ SPOSOBY ZBIORU ZIEMNIAKÓW

- zbiór wieloetapowy za pomocą kopaczek

* jednorzędowych ( gwiazdowych przenośnikowych, wibracyjnych)

* dwurzędowych przenośnikowych

- zbiór jednoetapowy za pomocą kombajnu

Proces technologiczny zbioru ziemniaków:

- rozdrobnienie i ewentualnie usunięcie łętów (usuwanie łętów, gromadzenie łętów, załadunek łętów, transport łętów, wyładunek łętów),

- wydobycie ziemniaków z gleby,

- zebranie i oddzielenie od podobnych kształtem zanieczyszczeń (kopanie ziemniaków, oczyszczenie z ziemi, wstępne sortowanie, załadunek na przyczepy, transport ziemniaków),

- zwiezienie z pola,

- wstępne posortowanie (rozładunek ziemniaków, sortowanie wtórne, składowanie).

Narzędzia i proste maszyny do zbioru ziemniaków.

1. Narzędzia ręczne - używa się tu różnego rodzaju motyk zębowych.

2. Rozdrabniacze łętów - mogą występować jako maszyny samodzielne albo być wyposażeniem koparek i kombajnów ziemniaczanych. Samodzielne rozdrabniacze są budowane najczęściej jako zawieszane za lub przed ciągnikiem. Częściami roboczymi są tu wirujące gwiazdy prętowe lub układy łańcuchów obracające się. Wał rozdrabniacza jest napędzany WOM ciągnika przez wał przegubowy i przekładnie zębate lub parowo liniowe.

3. Kopaczki gwiazdowe - maszyny te podkopują korzeń ziemniaka lemieszem i unoszą nieco redlicę, wtedy obracająca się gwiazda ramionami rozrusza glebę i rozrzuca ją wraz z bulwami po polu na przekroju 2-3 m. Głębokość podkopywania można regulować przez zmianę ustawienia lemiesza. Najczęściej są to maszyny jednorzędowe do wykopywania jednej redliny ziemniaków.

Maszyny te budowane są jako konne i ciągnikowe. W kopaczkach konnych gwiazdy odrzutników otrzymują napęd od kół jezdnych. W kopaczkach ciągnikowych zawieszanych gwiazda odrzutnika napędzana jest od wału odbioru mocy.

4. Kopaczki przenośnikowe - są budowane jako ciągnikowe przyczepiane lub półzawieszane.

/KOMABAJNY DO ZBIORU ZIEMNIAKÓW

Kombajn do zbioru ziemniaków jest przeznaczony do wykopywanie bulw ziemniaków i wydzielania ich z podkopanej masy ziemi a następnie oddzielania łętów kamieni i innych zanieczyszczeń oraz okresowego gromadzenia bulw i ładowania ich na środki transportowe.

Zespoły robocze:

- zespoły do kopania ziemniaków i wydzielania ich z ziemi,

- zespoły czyszczące i sortujące,

- zespoły do okresowego gromadzenia i załadunku bulw na środki transportowe.

Kombajny do ziemniaków są budowane jako przyczepiane do ciągników, są to najczęściej jedno lub dwurzędowe maszyny.

Działanie

Redliny zostają podkopane lemieszem kombajnu, następnie zostają przesunięte na przenośniki prętowo - łańcuchowe, gdzie część gleby zostaje odsiana a pozostała masa jest poddawana do dalszych zespołów kruszących grudy, oddzielających zanieczyszczenia, sortujących ziemniaki. Z przenośników prętowych masa ta dostaje się między walce pneumatyczne, tam podczas przesuwania następuje częściowe pokruszenie grud i oderwanie bulw od łętów (bulwy nie ulegają tu uszkodzeniu gdyż walce są wykonane z gumowej tkaniny parcianej i wypełnione powietrzem pod ciśnieniem). Na dalszych przenośnikach lub rusztach zostaje odsiana ziemia z brył pokruszonych między walcami a bulwy ziemniaczane, łęty, korzenie i nie pokruszone grudy zostają podane na okrężny przenośnik sznurowy. Łęty i lekkie długie zanieczyszczenia zatrzymują się na tym przenośniku i przesuwają się na zewnątrz maszyny. Natomiast ziemniaki spadają przez otwory między prętami przenośnika okrężnego i po pochylniach dostają się do przenośnika bębnowego razem jeszcze z pozostałymi kamieniami i grudami. Łopatki umieszczone na wewnętrznej powierzchni przenośnika bębnowego zrzucają bulwy i zanieczyszczenia na krótki przenośnik ukośny tzw. sortujący, poruszający się przeciwnie do ruchu bębna. Staczające się z niego ziemniaki spadają na jedną stronę ruchomej taśmy stołu sortującego, a zanieczyszczenia płaskie są odrzucane na drugą część stołu sortującego. Na stole sortującym powstają dwa strumienie mieszaniny bulw i zanieczyszczeń, z których jeden zawiera więcej ziemniaków a drugi więcej zanieczyszczeń. Pracownicy stojący po stronie strumienia ziemniaków, wybierają zanieczyszczenia i przerzucają je na stronę zanieczyszczeń, a pracownicy stojący po stronie przeciwnej wybierają bulwy i wrzucają je do strumienia ziemniaków. Ziemniaki zsypujące się ze stołu sortującego są przenoszone przenośnikiem łopatkowym (przy kombajnie jednorzędowym) do zbiornika na ziemniaki, a kamienie i zanieczyszczenia dostają się do specjalnego zasobnika. Natomiast w kombajnie dwurzędowym ziemniaki są podawane na jadącą obok przyczepą, a kamienie są wyrzucane w pole.

MASZYNY DO ZBIORU ZIEMNIAKA

- kombajn do ziemniaków BOLKO Z 643

- kopaczka przenośnikowa Z653

- kopaczka gwiazdowa ciągnikowa

- rozdrabniacz łęcin AGROMET-PIONIER Z321

T. MECHANIZACJA ZBIORU ZBÓŻ

/SPOSOBY ZBIORU ZBÓRZ I MASZYNY DO ZBIORU

- zbiór wieloetapowy

* kosiarki

* żniwiarki

* wiązałki

* młocarki

- zbiór dwuetapowy

* koszenie na pokosy za pomocą kosiarki lub żniwiarki pokosowej

* zbiór kombajnem

- zbiór jednoetapowy

* za pomocą kombajnu zbożowego

/ W zależności od zastosowanej technologii znane są trzy sposoby zbioru zbóż:

- wieloetapowy,

- dwuetapowy,

- jednoetapowy.

Wieloetapowy zbiór zbóż polega na: 1. koszeniu, 2. wiązaniu w snopy, 3. składaniu, 4. dosuszaniu, 5. zwożeniu (transport), 6. omłocie. Jest to proces o niskim poziomie mechanizacji. Koszenia zboża, może tu być wykonywane za pomocą różnych narzędzi jak np. sierp, kosa lub maszyn jak np. kosiarka, żniwiarka, snopowiązałka.

Dwuetapowy zbiór zbóż polega na: koszeniu przy wykorzystaniu żniwiarki pokosowej z równoczesnym rozkładaniem zboża na ściernisku, a następnie podebraniu go gdy rozłożone zboże przeschnie samojezdnym kombajnem, wyposażonym w podbieracz i wymłóceniu.

Jednoetapowy zbiór polega na: jednoczesnym koszeniu i młóceniu zboża kombajnem.

/PODZIAŁ MASZYN DO ZBIORU ZBÓŻ

- maszyny proste

Kosiarki - przystosowanie konnej kosiarki do zbioru zbóż polega na przymocowaniu pomostu żerdziowego za zespołem tnącym oraz rozdzielacza i kółka podporowego, do zespołu tnącego. Na ramie kosiarki zamontowane jest siodełko dla dodatkowego robotnika, ,który grabiami nachyla zboże na zespół tnący.

Żniwiarki - jest to bardziej wydajny sposób koszenia z zastosowaniem żniwiarki zaopatrzonej w koronę grabiową, która samoczynnie nagarnia zboże na zespół tnący i zrzuca. Żniwiarkę obsługuje jeden człowiek, który prowadzi parę koni i steruje wszystkimi zespołami roboczymi maszyny.

Wiązałki - przy tym sposobie zbioru zboża zostają wyeliminowane takie czynności jak robienie powrózeł, zbieranie garści i wiązanie snopów. Pozostaje tylko ustawienie ich w sztygi. Wiązałki ciągnikowe są najczęściej agregatowane przez przyczepienie z tyłu ciągnika. W takim układzie potrzebny jest dodatkowy pracownik obsługujący maszynę. Wiązałka ta jest połączona z ciągnikiem za pośrednictwem zaczepu, a jej mechanizmy są napędzane WOM ciągnika za pośrednictwem wału przegubowego. Do nachylania zboża na zespół tnący służy nagarniacz.

/ Budowa, zasada działania i regulacja zespołów roboczych kombajnu

Budowa kombajnu samojezdnego
zespoły robocze:
• zespołu żniwnego (hederu)
• zespołu młócącego z czyszczeniem,
zespoły pomocnicze: '
• zespołów przenośników ziarna i kłosów,
• zbiornika na ziarno z urządzeniem wyładowczym,
• hydraulicznego układu sterowniczego,
• układu napędowego (przekładni napędu głównych zespołów roboczych oraz przekładni napędu kół jezdnych),
• silnika napędowego,
• układu elektrycznego,
• pomostu z kabiną i układem sterowania
Zespół żniwny. Zadaniem zespołu żniwnego jest ścięcie oddzielonego od łanu pasa zboża, przetransportowanie go do środkowej części zespołu, a następnie do gardzieli zespołu młócącego. Zawieszenie zespołu żniwnego umożliwia kopiowanie nierówności pola zarówno w kierunku podłużnym, jak i poprzecznym oraz zmianę wysokości koszenia.

Zespół żniwny składa się z następujących podzespołów:
• rozdzielaczy,
• nagarniacza,
• zespołu (podzespołu) tnącego,
• podajnika ślimakowo-palcowego oraz
• przenośnika pochyłego.
Zadaniem rozdzielaczy jest oddzielenie zbieranych roślin od łanu i skierowanie ich pod działanie palców nagarniacza.

Nagarniacz nachyla rośliny w kierunku zespołu tnącego w celu ułatwienia cięcia i przemieszcza skoszone rośliny w kierunku podajnika ślimakowo—palcowego.
Zadaniem podajnika ślimakowo-palcowego jest odbieranie skoszonej masy zbożowej z szerokiego zespołu tnącego i podawanie jej do wąskiej obudowy przenośnika pochyłego.
Przenośnik pochyły odbiera masę roślinną podawaną podajnikiem ślimakowo-palcowym i przesuwa ją do zespołu młócącego..

/ZESPÓŁ MŁUCĄCY Z CZYSZCZENIEM

Młocarnia kombajnu zbożowego.
W młocarni kombajnu zbożowego, podobnie jak w młocarni stacyjnej, następuje wymłacanie skoszonej masy i czyszczenie wymłóconego ziarna.

W skład młocarni kombajnu zbożowego Bizon wchodzą następujące zespoły i podzespoły:
• chwytacz kamieni,
• zespół młócący,
• odrzutnik słomy,
• wytrząsacz,
• zespół czyszczący.
W skład zespołu czyszczącego kombajnu wchodzą:
- podsiewacz,
- zespół sit - zwykle sito górne i dolne•
- wentylator tłoczący strumień powietrza pod sita.

ZASADA DZIAŁANIA KOMBAJNU PRZY ZBIORZE JEDNOETAPOWYM

Zboże oddzielone od łanu i nagarnięte listwami nagarniacza zostaje skoszone przez zespół tnący. Skoszone źdźbła są przesuwane ślimakiem podajnika ślimakowo - palcowego ku środkowi części żniwnej kombajny, gdzie palce podajnika zagarniają zboże do listwowego przenośnika pochyłego, który podaje je do szczeliny roboczej zespołu młócącego. Część ziarna (ok. 80%) wymłóconego przez zespół młócący przesypuje się między prętami klepiska i spada na stół schodkowy podsiewacza. Reszta wraz ze słomą i plewami zostaje wyrzucona na czteroklawiszowy wytrząsacz kaskadowy. Mieszanina słomy, ziarna i plew zostaje rozdzielona na wytrząsaczu. Słoma usuwana na zewnątrz kombajnu spada na ściernisko a ziarna i plewy przesypują się przez szczeliny górnych płaszczyzn wytrząsacza i po nachylonych korytkach poszczególnych klawiszy dostają się na podsiewacz. Na sita żaluzjowe zespołu czyszczącego spada mieszanina ziarna, plew i zgonin z wytrząsacza i stołu schodkowego. Pod wpływem ruchów sit i podmuchu wentylatora mieszanina ta zostaje rozdzielona na ziarno plewy, zgoniny oraz resztki kłosów. Zgoniny i plewy są wydmuchiwane na zewnątrz. Schodzące z górnego sita niewymłócone kłosy dostają się do dolnego ślimakowego przenośnika kłosów skąd zgarniakowy podnośnik kłosów i ślimak kłosowy górny przenoszą je do zespołu młócącego. Oczyszczone ziarno jest przemieszczane przenośnikami ziarnowymi do zbiornika ziarna, który po napełnieniu jest opróżniany przez przenośnika ślimakowy.

1

---