T. ZOOHIGIENA I CELE ZOOHIGIENY
ZOOHIGIENA - nauka zajmująca się zdrowiem zwierząt w celu wydajności poprzez celowe kształtowanie warunków środowiskowych oraz uchronienie zwierząt przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Na zwierzęta gospodarskie oddziałuje środowisko hodowlane - zespół czynników glebowych i klimatycznych dozowane przez człowieka.
WPŁYW CZYYNNIKÓW KLIAMTYCZNYCH NA ORGANIZM ZWIERZĘCY
Promieniowanie
długie - podczerwone
średnie - świetlne
krótkie - ultrafioletowe
Promieniowanie świetlne wpływa na produkcję (kury) oraz (owce, konie)
Temperatura powietrza
Dla zwierząt najodpowiedniejsze są temperatury w których gospodarka cieplna pozostaje w granicach normy a zwierze wykazuje najwyższą produkcyjność, zakres takich temperatur określamy temperaturami optymalnymi
!!! Optymalne temperatury w pomieszczeniach !!! |
|
Bydło dorosłe |
8 - 16 C |
Krowy w porodówce |
16 - 20 C |
owce |
6 - 18 C |
Maciorki kocące się (owce) |
14 - 20 C |
Świnie |
12 - 18 C |
Prosięta |
32 - 28 C |
Drób |
12 - 18 C |
Kurczęta w 1 tyg. życia |
30 - 32 C |
Do stałej rejestracji temperatury w pomieszczeniach służy - termograf
Wilgotność powietrza
Wilgotność można wyrazić w formie:
wilgotność bezwzględna - aktualna zawartość pary wodnej w gramach na m3
wilgotność maksymalna - maksymalne nasycenie powietrza parą wodną
wilgotność względna - stosunek wilgotności bezwzględnej do maksymalnej, wyrażana w %, normą jest 70 - 85%
Do pomiaru wilgotności służy - higrometr włosowy lub higrograf
Ruch powietrza
Jest wynikiem różnicy temperatury i ciśnienia
Ruch powietrza w pomieszczeniach inwentarskich nie powinien przekraczać 0,3m/s
Prędkość ruchu powietrza mierzy się - katatermometr
Opady
Skład chemiczny powietrza
Skład powietrza: azot 78%, tlen 21%, CO2 0,02 - 0,04%
Zawartość CO2 w pomieszczeniach dla zwierząt nie może przekroczyć 0,26% w powietrzu.
Dopuszczalna koncentracja amoniaku wynosi 0,026%.
Zawartość siarkowodoru w pomieszczeniach nie może być wyższa niż 0,01%.
Do wyznaczania stężenia gazów szkodliwych w budynku służy - wykrywacz gazu WG - 2
Zapylenie
Mikroflora
T. WPLYW CZYNNIKOW GLEBOWYCH NA ORGANIZM ZWIERZECY
Skład gleby wpływa na skład chemiczny paszy dla zwierząt, niedobór może spowodować choroby a nadmiar zatrucia.
T. ADAPTACJA I AKLIMATYZACJA
ADAPTACJA - przystosowanie się organizmów żywych do nowych warunków bytowania
AKLIMATYZACJA - przystosowanie się zwierząt do nowych warunków klimatycznych, polega ono na wytworzeniu odpowiednich powiązań paszowych i glebowych oraz na przystosowaniu się zwierząt do współistnienia z nowym światem drobnoustrojów. Organizmami zaklimatyzowanymi są te które w nowym środowisku zachowują taki sam stan zdrowia jak w macierzystym, a ich produkcja, płodność i długowieczność nie ulega pogorszeniu. Najlepiej importować zwierzęta z rejonów o podobnych warunkach klimatycznych i żywieniowych, o podobnej technologii utrzymania i uzytkowania.
Zabiegi ułatwiające aklimatyzację:
importowanie ciężarnych samic
importowanie osobników młodych
importowanie nasienia oraz zarodków
importowanie osobników dorosłych w celu skrzyżowania z rasami lokalnymi
3.10.2009
T. LOKALIZACJA BUDYNKÓW INWENTARSKICH
Budynki przeznaczone do chowu zwierząt powinne spełniać wymagania technologiczne a także być zgodne z prawem budowlanym. Wg. Prawa budowlanego obiekty architektoniczne służące prod. Rolniczej można podzielić na budynki i budowle rolnicze. Budynki inwentarskie nie mogą sąsiadować bezpośrednio z budynkami mieszkalnymi. Odległość od granicy działki powinna mieć 4m a w przypadku łatwopalnych dachów nawet 12m Odległość studni od budynków powinna wynosić15m od wybiegów nie utwardzonych dla zwierząt od budynków inwentarskich 70m a od utwardzonych 5m.
Wymagania ewakuacyjne budynku inwentarskiego:
wrota i drzwi musza otwierać się na zewnątrz,
odległość od najdalszego stanowiska do wyjścia ewakuacyjnego nie powinna przekraczać 50m a przy utrzymaniu ściółkowym 75m,
przy obsadzie pow. 15 sztuk powinne być 2 wyjścia ewakuacyjne,
Wody gruntowe nie powinne dochodzić wyżej niż 1m poniżej fundamentu. Najlepiej sytuować budynki dł. Osi północ-południe.
Usytuowanie budowli rolniczych i projekt zagospodarowania działki lub terenu musza być zgodne z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Do budowli rolniczych należy zapewnić dojścia i dojazdy w tym drogi pożarowe 3m szerokości. Odległości od zamkniętych zbiorników na płynne odchody zwierzęce powinne wynosić co najmniej 15m od otworów okiennych i drzwiowych mieszkań na działkach sąsiednich, 15m od magazynów spożywczych a także obiektów przetwórstwa rolno-spożywczego,
4m od granicy działki sąsiedniej,
5m od budynków magazynowych,
5m od silosów,
5m od kiszonki,
30m do otworów okiennych i drzwiowych od sąsiada,
50m od magazynów spożywczych,
10m od budynków magazynowych,
5m od silosów zbożowych,
10m od kiszonki.
Zbiorniki ziemne oraz zbiorniki otwarte o wysokości poniżej 1,8m musza być zabezpieczone ogrodzeniem o wys. 1,8m. Zbiorniki powinne mieć dno i ściany nieprzepuszczalne i być szczelnie przykryte płytą zaopatrzoną w otwór wejściowy i wentylacyjny.
Większość inwestycji wymaga pozwolenia na budowę. Należy się zgłosić do starostwa powiatowego i dołączyć dokumenty:
decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu z Urzędu Gminy,
dowód stwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością,
projekt budowlany wraz z opisami,
opis danych charakteryzujących wpływ przedsięwzięcia na środowisko.
Materiały budowlane w pomieszczeniach inwentarskich
Właściwości termotechniczne materiałów budowlanych ocenia się na podstawie współczynnika przywodnictwa cieplnego. Wskazuje on ilość ciepła przechodzącego w ciągu godz. Przez pow. 1m kwadratowego materiału grubości 1m przy różnicy temp. Między jego powierzchniami wynoszącej 1 stopień celcjusza.
Fundamenty;
O dł. Posadowienia fundamentu decyduje nośność gruntu głębokość przemarzania, dł. podpiewniczenia oraz poziom wody gruntowej. Najlepsze są grunty skaliste, żwirowe i grube piaski. Najgorsze piaski podmokłe i torfy.
Ściany;
Powinne zabezpieczać pomieszczenia przed wpływem warunków atmosferycznych być odporne na działanie wilgoci i spełniać przepisy przeciw pożarowe.
Stropy;
Żelbetowe,
Ceramiczne,
Na belkach stalowych i drewnianych
Drzwi;
Powinne być wykonane z materiałów ciepłochronnych i ocieplonych po przez zastosowanie 2 warstw drewna z lekkim materiałem w środku. Rozmiary i liczba drzwi zależy od ilości zwierząt i zastosowanych rozwiązań technicznych przy obsłudze. 1 drzwi na 25 sztuk dużych zwierząt. Pod drzwiami powinna być mata nasączona środkami dezynfekcyjnymi. Okna powinne być podwójne szczelne i najlepiej uchylane.
Podłoga;
Musi być ciepła sucha nieprzepuszczalna elastyczna równa i łatwa do utrzymania w czystości. Najlepsza podłoga jest wielowarstwowa może to być: warstwa żwiru, betonu, materiałów izolacyjnych, warstwa klinkieru, klocków drewnianych, cegły.
Ściółka;
Roczne zapotrzebowanie dla bydła i koni 1700kg owce i świnie 2600kg.
Mikroklimat- klimat danego pomieszczenia w pomieszczeniach inwentarskich.
Pomieszczenia dla zwierząt powinne być suche, ciepłe jasne i zapewniać wymianę powietrza, zapewnic swobodę ruchu, umożliwić kontakt wzrokowy z innymi zwierzętami.
Na mikroklimat składają się:
temperatura,
ruch powietrza,
wilgotność,
oświetlenie,
stężenie gazów szkodliwych.
Zakresy poszczególnych czynników mikroklimatycznych, w których zwierzęta najlepiej się czują określane są jako optymalne. Oprócz optymalnych można mówić o warunkach minimalnych i maksymalnych. Poniżej lub powyżej których zaczyna się zdarzać niekorzystne reakcje zwierząt.
Najważniejszym czynnikiem mikroklimatu jest temp. Od niej zależy działanie wszystkich pozostałych. Właściwa temperatura w pomieszczeniach jest zapewniana przez odpowiedni dobór obsady zwierząt w pomieszczeniu.
Do pomiarów zoohigienicznych sa termometry maksymalne i minimalne. Do pomiarów ciągłych temp. Używa się termografów które rejestrują temp. W ciągu określonego czasu.
Kategoria zwierząt |
Temp. minimalna |
Temp. maksymalna |
knury |
12 |
15 |
lochy |
12 |
15 |
Lochy wysokoprośne |
15 |
19 |
Lochy karmiące |
18 |
20 |
Prosięta do 14 dni |
24 |
28 |
Prosięta do 28 dni |
18 |
23 |
Prosięta starsze |
18 |
21 |
warchlaki |
17 |
19 |
tuczniki |
15 |
18 |
Knurki i loszki |
14 |
17 |
krowy |
8 |
16 |
Krowy w porodówce |
16 |
20 |
Cielęta do 3m |
8 |
12-20 |
Cielęta powyżej 3m |
4 |
12-16 |
Opasy buchaje |
4 |
10-18 |
Drób kury |
|
10-20 |
pisklęta |
|
28-32 |
Wilgotność
Źródłem pary wodnej w pomieszczeniach są zwierzęta, pasza odchody, powietrze wentylacyjne. Wilgotność powietrza określa się wskaźnikami takimi jak bezwzględna, maksymalna w gramach na metr sześcienny.
Wilgotność względna w procentach.
Niedosyt wilgotności- różnica między wilgotnością maksymalną i bezwzględną.
Punkt rosy- temp. Przy której następuje skraplanie pary wodnej w pomieszczeniach.
Do mierzenia wilgotności stosuje się higrometry tradycyjne lub elektroniczne.
Oświetlenie;
Oświetlenie pomieszczeń inwentarskich zależy od wielu czynników, z których najważniejsze to:
pora roku i dnia,
stopień zachmurzenia,
zacienienie budynku przez drzewa i inne budynki,
usytuowanie budynku w stosunku do stron świata,
liczba, wielkość, kształt i rozmieszczenie okien,
jakość czystość szyb,
kolor ścian,
stosunek powierzchni oszklonej do powierzchni podłogi.
Do pomiaru pomieszczenia służą przyrządy luksomierz. Przyrząd ten składa się z fotokomórki i galwanometru rejestrującego.
Dużą rolę odgrywa odblask światła (albedo)od ścian, ściana pobielona odbija 90% padających promieni, brudna 2-3 razy mniej.
Ruch powietrza;
Przepływ powietrza zależy od jakości i sprawności wentylacji która może być swobodna( grawitacyjna) lub wymuszona (mechaniczna). W budynku muszą być kanały wentylacyjne z możliwością regulacji i zamykania. Aby wentylacja sprawnie funkcjonowała suma powierzchni otworów nawiewnych powinna równać się sumie powierzchni przekrojów otworów wyciągowych.
Przy projektowaniu wentylacji należy uwzględnić:
przekrój kanału wentylacyjnego powinien mieć nie mniej niż 0,4m,
wysokość kanału nad kalenicą dachu powinna wynosić 0,2m.
Promień zasięgu skutecznego działania jest w przybliżeniu równy dziesięciokrotnej średniej szer. Jego przekroju poprzecznego,
Wentylacja grawitacyjna działa jeżeli różnica temp. Na zew. i wew. Wynosi 5 stopni celcjusza. Wentylację grawitacyjną stosuje się w oborach mechaniczną w kurnikach. Kanalizacja;
Do usuwania odchodów potrzebna jest kanalizacja usuwane są odchody stałe i płynne. Gnojownia składa się z wodoszczelnej płyty gnojowej i ścianach ok. 1m, obok znajduje się zbiornik na gnojówkę. Wielkość powinna być dostosowana do liczby zwierząt. Od 1 sztuki dużej otrzymujemy 10t obornika w ciągu roku. Podłogi stanowisk w oborach musza mieć spadek od 1 do 3% w chlewniach 3-5%.
T: Zabiegi higieniczne w pomieszczeniach inwentarskich.
Dezynfekcja - odkażanie niszczy mikroorganizmy chorobotwórcze by zapobiec chorobom zakaźnym .
Dezynsekcja
Deratyzacja
Ferma stosująca podstawowe zasady bezpieczeństwa sanitarnego powinna mieć II strefy:
Strefa biała
Strefa wewnętrzna czarna
Powinna uniemożliwić rozprzestrzenianie się i zabezpieczyć ludzi przed chorobami odzwierzęcymi.
Rodzaje dezynfekcji:
Bieżąca ( mycie zwierząt)
Profilaktyczna ( w oborze wyrzucanie obornika ,malowanie)
Końcowa (kończy cykl produkcji)
Dezynfekcji poddaje się odchody, usunięty obornik, gnojowice lub gnojówkę. Dezynfekcje prowadzimy metodą fizyczno - chemiczno - biologiczną.
Dezynsekcja ma za zadanie zniszczenie owadów, roztoczy i pajęczaków.
Deratyzacja ma na celu zniszczenie gryzoni.
T: Higiena żywienia i pojenia zwierząt.
Higiena żywienia powinna obejmować wykorzystanie surowców dobrych jakości, nienadpsutych, niespleśnianych, z uwzględnieniem substancji antyżywieniowych.
T: Ochrona środowiska naturalnego.
Zagrożenie dla środowiska naturalnego stanowią:
nadmierne zagęszczenie zwierząt na pastwiskach
niewłaściwe przechowywanie odchodów zwierząt
nieumiejętna produkcja i przechowywanie kiszonek
nieprzestrzeganie zasad produkcji
niewłaściwe użytkowanie pastwisk
obornik powinien być przechowywany w pomieszczeniach inwentarskich lub na płytach gnojowych ze ścianami bocznymi wyposażone w instalacje odprowadzające wyciek do szczelnych zbiorników. Gnojówkę i gnojowice należy przechowywać w szczelnych zbiornikach o pojemności, która zapewnia przechowywanie nawozów przez 4 miesiące. Dla gospodarstw znajdujących obszary OSN na 6 miesięcy.
Pojemność wymaganych urządzeń:
system ściółkowy 2,5 m2 na 1DJp na obornik
2m 3 gnojówka , gnojowica 1DJp
7m 3 1DJp gnojowica
Zaplanuj powierzchnie płyty gnojowej w gospodarstwie liczącym 40 DJp:
40 x 2,5 m2 =
40 x 2 m3 =
Kwaśne deszcze powstają na skutek zjawiska . . . . . . . . cząsteczek gazu w nasyconą parą wodną
w atmosferze. Podwyższenie kwasowości opadów jest wynikiem emisji domieszek gazowych ok. 20 - 30%. Kwaśne deszcze powodowane są przez amoniaki uwalniane z produkcji zwierzęcej. Kwaśne deszcze powodują zmiany w wyglądzie oraz sprzyjają akumulacji w roślinach uprawianych metali ciężkich. Najważniejsza regulacja związana z produkcją zwierzęcą określa, że od 25.10.2008 obornik
i gnojowica powinna być przechowywana na płytach i gnojowicach przez 6 miesięcy.
Podjęta w 92 r. reforma wspólnotowej polityki rolnej wyznaczyła działania wolno środowiskowe, jako podstawowe dla dalszego rozwoju rolnictwa Unii Europejskiej. Podstawowym instrumentem są programy rolno - środowiskowe, polegające na realizacji polityki rolnej zbudowanej na systemie opłat i dotacji dla rolnika na wprowadzanie korzystnych dla środowiska sposobów upraw i hodowli.
Metody przeciwdziałania powstawania zanieczyszczeń:
Odkładanie można zwiększyć a wydalanie ograniczyć po przez zbilansowane dawki żywieniowe wielofazowe, bilansowanie składu aminokwasowego stosując aminokwasy syntetyczne obniżając poziom białka ogólnego, eliminując substancje paszowe, zioła, preparaty enzymatyczne.
Żywieniowe metody ograniczania emisji azotu i fosforu nie są tanie.
Na ilość uwalnianych gazów wpływa:
Temperatura pomieszczeń
Wilgotność
Prędkość ruchu powietrza
Obsada
Rodzaj posadzki
Rodzaj ściółki
Wentylacja oraz sposób postępowania z obornikiem
Można zastosować kilkadziesiąt zabiegów i rozwiązań technologicznych mogących ograniczyć emisję gazów z pomieszczeń gospodarczych. Należą do nich:
Częstotliwość usuwania odchodów z kanału
Prowadzenie podrusztowych zgarniaków
Umieszczanie wejść i wylotów wentylacyjnych
Do systemu głębokiej ściółki wprowadza się np. szczepionki bakteryjne, które redukują straty azotu w formie amoniaku i tlenu azotu aż do 50% oraz alkalizujące dodatki do ściółki. W systemie samo spławianym odpowiednie rozplanowanie stref bytowych i samooczyszczanie posadzki ogranicza emisję gazów. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na uzyskanie z gnojowicy bezpiecznych nawozów stałych, zmniejszanie emisji amoniaku oraz odzysk wody technologicznej. Można stosować sączenie i filtrację gnojowicy przez słomę.
Ograniczenie emisji gazowej osiąga się przez filtry zawierające węgiel aktywny lub substancje organiczne.
Osada zwierząt nie powinna przekraczać 1,5 DJp na 1ha użytku rolnego.
Ilość nawozów naturalnych produkowanej od 1 sztuki na rok
Cielęta 2,6 ton
Krowa 12 ton
Macior 4 tony
Tuczni 1,2 ton
Owca 1,5 ton
Koń 2,8 ton
Przyjmuje się, że wysokość pryzmy obornika wynoszącej 2m , płyta powinna mieć powierzchnie 3,5 m na 1JSZ dużą. Teren ma być utwardzony.
Na 1 jednostkę przeliczeniową w oborze rusztowej należy przewidzieć pojemność zbiornika na gnojowiec ok. 10 m3 , a w płytkiej oborze pojemność zbiornika na gnojówkę co najmniej 2,5m.
T: CZYNNIKI WPŁYWAJ ĄCE NA ZDROWIE I PRODUKCYJNOŚĆ ZWIERZĄT
Choroba - zaburzenie w funkcjonowaniu organizmu zwierzęcego, odbiegającego od normy fizjologicznej.
Choroby dzielimy na :
- niezakaźne - spowodowane w wychowie, chowie,
- zakaźne - wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby,
Ze względu na czas trwania dzielimy choroby na:
nad ostre - zejście śmiertelne następujące w ciągu 12 - 18 godzin
ostre - trwające 24 - 30 godzin
podostre - powyżej 2 dni
przewlekłe - powyżej 6 dni
Właściwe zwalczanie chorób wymaga od hodowcy:
1. Znajomości przyczyn powstawania.
2. Znajomości objawów i przebiegów.
3. Znajomości metod zapobiegania.
Choroby wywoływane są przez:
Czynniki zewnętrzne (fizyczne, chemiczne, biologiczne)
Czynniki wewnętrzne (genetyczne, wrażliwość organizmu na działanie czynników chorobotwórczych zależy od procesu przemiany materii, stanu układu nerwowego, konsystencji, cech dziedzicznych oraz wrodzonej przydatności organizmu)
Do czynników wewnętrznych zaliczamy:
Zapalenie. Objawy - obrzęk, podwyższona ciepłota, bolesność, upośledzenie czynności tkanek i narządów.
Stres - np. zmiana środowiska, w zależności od rodzaju czynnika wywołującego stres ( czyli stresora) wyróżnia się stres:
- Fizyczny ( niska i wysoka temperatura, przeciągi, wstrząsy, uszkodzenia ciała)
- Chemiczny (zatrucie środkami chemicznymi: solą kuchenną, lekarstwami)
-Psychiczny (po porodowy, transportowy, adaptacyjny, masowego wychowu, żywieniowy, klimatyczny, wynikający z wykonywanych zabiegów pielęgnacyjnych, emocjonalny)
U zwierząt występuje stres wieloprzyczynowy.
Jednoznaczne stwierdzenie występowania choroby jest możliwe poprzez badanie zwierzęcia. Badanie takie obejmuje:
Obserwacje zachowań zwierzęcych
Pomiar temperatury
Określenie liczny uderzeń tętna, serca oraz częstotliwości oddechu
Profilaktyka polegająca na przestrzeganiu norm zoohigienicznych i wymogów sanitarnych, dotyczących pomieszczeń, transportu, żywienia, pojenia, pielęgnacji i eksploatacji zwierząt.
T. KRYTERIA OCENY DOBROSTANU
DOBROSTAN - system utrzymania, który zapewnia zwierzętom najlepsze warunki zdrowotne, spełnia ich potrzeby behawioralne. Na ile możliwe zachowaniu realiów ekonomicznych i zapewnia wysoki poziom fachowej opieki.
Dobrostan jest to całokształt działań zapewniających komfort psychiczny zwierzęciu.
Transport zwierząt
Warunki transportu określone są dla
zwierząt kopytnych
drobiu, ptaków domowych i królików
kotów i psów
innych ssaków i ptaków
innych zwierząt kręgowych i bezkręgowych
Wyróżniamy rodzaje transportu
transport drogowy
transport kolejowy
transport lotniczy
transport wodny
Czas podróży zwierząt kopytnych nie powinien przekraczać 8h, świnie mogą podróżować max 24h, inne zwierzęta koniowate 24h ale po 12h przerwa (postój, napojenie, pokarm)
Jedno z najbardziej stresogennych czynności w czasie transportu jest załadunek i wyładunek.
T. SYSTEM IDENTYFIKACJI I REJESTRACJI ZWIERZĄT
02.04.2004 - ustawa o IRZ
ARiMR prowadzi rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych tj. owiec, bydło (paszporty), kóz, świń.
Na tej podstawie tworzony jest system IRZ
Na system IRZ składa się
rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedziba stada (centralna baza danych) MRiRW
znaki identyfikacyjne: kolczyki, bydło, owce, kozy, świnie lub tatuaże (owce, kozy, świnie) i paszporty bydła
księgi rejestracji dla poszczególnych gatunków
dokumentacja przewozowa
T. ZWALCZANIE CHORÓB ZAKAŹNYCH
Choroby, które podlegają obowiązkowi zwalczania
pryszczyca
wąglik
gruceloza
pomór świń
grużlica
BSE
Wścieklizna
Różyca
Zgnilec pszczół
Choroby podlegające obowiązkowi rejestracji
toksaplazmoza
nosacizna
salmonellozy bydła i świń
włościzna
choroba Maryka
Zwierzęta rzeźnie i ich mięso, mięso zwierząt łownych oraz produkty pochodzenia zwierzęcego podlegają badaniom przed zamieszczeniem na rynku. Mięso świń, koni, nutrii i dzików oraz niedźwiedzi podlega badaniom na włośnie. Badaniu na włośnie nie poddaje się mięsa świń które zostało zamrożone.
Mięso bydła podlega badaniu na BSE. Uboju dokonuje się w rzeźni i tylko przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach, ale dopuszcza się ubój świń, owiec, drobiu i królików na terenie własnego gospodarstwa jeżeli mięso ma być wykorzystane na własne potrzeby. Ubój z konieczności powinien odbywać się w obecności lekarza weterynarii. Wykonuje się badania mięsa i narządów po uboju z wyjątkiem mięsa królików i drobiu. Mięso w zależności od wyniku badania może być zdatne, warunkowo zdatne lub niezdatne do spożycia przez ludzi. Wprowadza się odrębne przepisy znakowania produktu pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych na rynek krajowy i inne rynki oraz produktów pochodzenia zwierzęcego z wyjątkiem mleka surowego pochodzących z zakładów, które są na liście czekających na zatwierdzenie.
Mięso nie poddane rozbiorowi przeznaczone do umieszczenia na rynku zaopatruje się w świadectwo zdrowia wystawione przez lekarza weterynarii
T: OCENA POKROJU ZWIERZĄT GOSPODSARSKICH
Do określenia charakterystyki pokrojowej stosuje się podział ciała na poszczególne partie:
1. Głowa z szyją
2. Tułów (przód, środek, zad)
3. Kończyny
Kondycja - zewnętrzne cechy organizmu zwierzęcego odzwierciedlające stan fizyczny.
Zależy od:
Żywienia
Pielęgnacji
Sposobu utrzymania
Rodzaje kondycji:
Hodowlana
Opasowa
Wystawowa
Głodowa
Użytkowa
Konstytucja - zespól cech zwierzęcia określających jego sposób reagowania na czynniki środowiska zewnętrznego.
Wyróżniamy:
Słaba
Mocna
Limfatyczna
Słaba
Prymitywna
Temperament - wyraża się siłą, szybkością i trwałością reakcji psychicznych na zjawiska świata zewnętrznego.
Rodzaje:
Żywy
Flegmatyczny