Rozdział 3.

ŁĄCZNOŚĆ

OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA KORESPONDENCJI RADIOWEJ.

Ogólne pojęcie kierunku i sieci radiowej.

Prowadzenie korespondencji radiowej może odbywać się w kierunku radiowym lub w sieci radiowej.

Kierunek radiowy jest to sposób organizacji łączności między dwoma dowódcami lub sztabami za pomocą radiostacji, których praca odbywa się na zasadzie wykorzystania wspólnych danych radiowych.

Sieć radiowa jest to sposób organizacji łączności między kilkoma (trzema i więcej) dowódcami lub sztabami za pomocą radiostacji każdego z nich; mają one wspólne dane radiowe.

Umiejętność prawidłowego prowadzenia korespondencji ma w łączności radiowej wyjątkowo duże znaczenie. Jeśli przestrzega się określonych przepisów, przekazuje się wiadomości szybko i sprawnie, zapewnia ich tajemnicę oraz utrudnia przeciwnikowi prowadzenie rozpoznania radiowego. Dyżurni radiotelefoniści są zobowiązani w każdej sytuacji przejawiać inicjatywę w kierunku skrócenia rozmów służbowych prowadzonych podczas nawiązywania łączności, zmiany częstotliwości i prowadzenia wymiany korespondencji.

Rys. 1 Kierunek radiowy:

a, b - sposoby oznaczania kierunku radiowego.

Rys. 2 Sieć radiowa:

a, b - sposób oznaczania sieci radiowej:

c - oznaczenie wyprowadzenia radiostacji z sieci radiowej do pracy w kierunku radiowym.

Zasady pracy w kierunku i sieci radiowej.

Dla każdej radiostacji pracującej w sieci lub kierunku radiowym sporządza się tabelę (wyciąg) danych radiowych, którą posługują się obsługi radiostacji lub dowódcy prowadzący wymianę korespondencji.

Tabela danych radiowych zawiera;

• skład sieci (kierunku);

• kryptonimy radiostacji;

• częstotliwość;

• hasła;

• sygnały.

Tabela danych radiowych sieci dowódcy 3 bcz

Nazwa sieci (kierunku)	Skład sieci (kierunku)	Kryptonimy		Częstotliwość robocza i zapasowa	Uwagi
						korespondenta	okólnikowy
1	2	3	4	5	6
Dowódca 3 bcz	D-ca 3 bcz	ZEGAR KONICZYNA	AKACJA BAKCYL	(...................) (...................)	Typ radiostacji sieci (...................)
		D-ca 7 kcz				FENIKS OGÓREK
		D-ca 8 kcz				SARNA ABAŻUR
		D-ca 9 kcz				EKRAN PODWOZIE
		D-ca patrolu rozp. skażeń				CEBULA HALNIAK

LEGENDA:

1. Sygnały powiadamiania.

2. Sposób sprawdzenia tożsamości korespondenta.

3. Termin wykorzystania wiersza I i II kryptonimów i częstotliwości.

4. (.........) wpisuje się odpowiednie dane.

Dowódcy oddziałów i pododdziałów, którzy za pomocą kilku radiostacji utrzymują łączność z przełożonym dowódcą, podwładnymi i współdziałającymi, mogą dysponować wozami dowódczymi. Umożliwiają one również dowódcom poruszanie się i dowodzenie na polu walki.

Wszystkie wiadomości przesyłane w sieciach i kierunkach radiowych nazywa się korespondencją radiową. Są to przede wszystkim rozkazy i komendy ogniowe, meldunki, sygnały alarmowe (powiadamiania) i rozmowy korespondentów. Sposób prowadzenia korespondencji jest ściśle określany, musi być znany użytkownikom radiostacji i stosowany przez nich. Zapewnia to dyscyplinę pracy korespondentów, szybkie przekazywanie wiadomości, a także utrudnia przeciwnikowi prowadzenie rozpoznania radiowego.

Zasady nawiązywania łączności i sprawdzania tożsamości korespondenta.

Nawiązywanie łączności jest to proces identyfikowania za pomocą kryptonimów i sprawdzania tożsamości współpracujących korespondentów oraz uzyskania danego rodzaju i jakości łączności przez nastrojenie i regulację aparatury, dobór częstotliwości i anten. Przygotowanie kanału radiowego do stanu zapewniającego nadawanie - odbiór wiarygodnych informacji. Dwustronną łączność uważa się za nawiązaną, jeżeli radiostacja otrzymała od korespondenta odpowiedź na swoje wywołanie i potwierdziła to korespondentowi.

Sposoby nawiązywania łączności:

• standardowy;

• pełny;

• skrócony.

Wywołanie w celu nawiązania łączności między dwoma korespondentami w sieci lub w kierunku radiowym odbywa się następująco:

Wywołanie: „Las tu Sosna odbiór”.

Wywołanie w celu nawiązania łączności między kilkoma radiostacjami.

Wywołanie: „Las, Burza, Wisła, tu Sosna, odbiór”.

Odpowiedz na wywołanie nadaje się następująco - „Tu Las, odbiór”.

Gdy równocześnie wywołano kilka radiostacji, to odpowiedz na wywołanie nadaje każda radiostacja według kolejności wywołania. W czasie odpowiadania na wywołanie i braku wymiany nie nadaje się treści takich skrótów radiowych, jak: nie mam dla was nic, nie mam dla was nic do nadania, brak obciążenia.

Po otrzymaniu odpowiedzi na wywołanie, radiostacja potwierdza słyszalność odpowiedzi, nadając słowo: „Odebrano”.

W przypadku braku odpowiedzi wywoływanej radiostacji przez minutę gdy kontrola nasłuchu wykazuje, że wywołana radiostacja nie jest zajęta wywołanie powtarza się do trzech razy. Jeżeli nie otrzymano odpowiedzi na trzecie wywołanie, dyżurny radiotelegrafista jest obowiązany zameldować o tym przełożonemu. Podczas pracy w kierunku radiowym w warunkach dobrej słyszalności wywołuje się i odpowiada w sposób skrócony, czyli wywołuje się kryptonimem rozpoznawczym swojej radiostacji, a odpowiada bez kryptonimów rozpoznawczych.

Przykład:

• wywołanie „Tu Sosna, odbiór”,

• odpowiedź na wywołanie „Odbiór”,

• potwierdzenie „Odebrano odbiór”.

W początkowym okresie nawiązywania łączności (i po dłuższych niż jedna godzina przerwach w pracy) w warunkach silnych zakłóceń i słabej słyszalności wywołuje się korespondenta wywołanie może przebiegać następująco „Las, Las, Las, tu Sosna, Sosna, odbiór”. Odpowiedź na wywołanie można nadawać następująco: „Sosna, Sosna, tu Las, Las, odbiór”.

Długotrwałe wywoływanie i odpowiedź można powtarzać kilkakrotnie z przestrzeganiem ustalonego porządku nadawania, jednak nadawanie nie powinno trwać dłużej niż dwie minuty. W tym wypadku słowo „odbiór” nadaje się tylko po ostatnim wywołaniu lub zakończeniu odpowiedzi na wywołanie.

W celu sprawdzenia tożsamości korespondenta, zwłaszcza podczas nawiązywania łączności po raz pierwszy, albo gdy głos jego nie jest nam znany lub wydaje się zmieniony, stosuje się hasła. Sposób żądania i podawania haseł ustala przełożony lub szef łączności. Z tymi korespondentami, którzy na żądanie hasła udzielili nieprawidłowej odpowiedzi, przerywa się łączność radiową. Na polecenie radiostacji głównej może być dokonana przy tym zmiana danych radiowych na zapasowe lub inne.

Przekazywanie sygnałów alarmowych, meldunków i komend.

Po nawiązaniu łączności, jeżeli jest dobra słyszalność, dalszą wymianę korespondencji prowadzi się podając kryptonim korespondenta i własny jeden raz oraz treść wiadomości.

Na przykład:

• „Wisła, tu Odra, nacierać w kierunku wzgórza „Wrzos”, odbiór”

• „tu Wisła, zrozumiałem, wykonuję, odbiór”

• „Odebrałem, odbiór”.

Jeżeli rozkazy lub komendy dotyczą wszystkich dowódców (korespondentów) danej sieci radiowej przekazuje się je sposobem okólnikowym, stosując podczas wywołania kryptonim okólnikowy.

Na przykład: „Abażur” (kryptonim okólnikowy)„Tu Wisła, ześrodkować ogień na wzgórze „Owalne”, odbiór”.

Wiadomości przekazywane okólnikowo odbierający nie kwitują, jeśli nie było wyraźnego żądania nadającego, lecz potwierdzają je przez wykonanie zadania.

W warunkach istnienia niezawodnej łączności i zgrywania pracy na radiostacjach dowódców pododdziałów stosuje się skrócone kryptonimy.

Na przykład, gdy pluton ma kryptonim „Sosna” wówczas jego wozy bojowe będą stosowały ten sam kryptonim z dodaniem kolejnych numerów „Sosna - 1”, „Sosna - 2” itp.

Praca w sieci radiowej plutonu może być prowadzona przy użyciu tylko tych numerów, np.: „Trzeci, tu Pierwszy, zwiększyć szybkość, odbiór”.

„Pierwszy, tu Trzeci, zrozumiałem, odbiór”.

Lub jeszcze krócej, bez stosowania kryptonimów i słowa „Odbiór”.

„Trzeci, zmniejszyć odstęp”

„Zrozumiałem”.

Nadawanie sygnałów.

Sygnały radiowe są ważnym sposobem porozumiewania się w pododdziałach. Na czas walki przygotowuje się tabele sygnałów radiowych, zawierające treść wiadomości i odpowiadające im sygnały cyfrowe. Treść tabel powinna obejmować przewidywane rozkazy, meldunki, zagadnienia dotyczące współdziałania, zaopatrzenia technicznego i medycznego, sygnały alarmowe (powiadamiania) itp.

Sygnały nadaje się następująco:

„Wisła, tu Odra, sygnał 555, 555, odbiór”.

Odbiór sygnału kwituje się:

„Tu Wisła, 555, odbiór”

„Tu Odra, odebrałem, odbiór”.

Sygnał radiowy może być również przekazany sposobem okólnikkowym:

„Abażur, tu Odra, 555, 555, odbiór”.

Przepisy bhp podczas obsługiwania urządzeń łączności w pojeździe.

W czasie pracy na radiostacji należy przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa:

• nie otwierać zespołu zasilania podczas pracy radiostacji;

• nie dotykać prądonośnych części urządzenia antenowego podczas pracy na nadawanie;

• nie wkładać i nie wymieniać anteny, gdy radiostacja jest włączona na nadawanie;

• w czasie utrzymywania łączności radiowej należy przestrzegać surowej dyscypliny: im krótsza i dokładniejsza praca na nadawanie, tym bardziej niezawodna łączność i tym trudniej przeciwnikowi wykryć radiostację.

Zabrania się :

1. Nadawania przez środki radiowe tekstem niezamaskowanym informacji zawierającej tajemnicę państwową i służbową, a także:

• pełnych i umownych nazw jednostek wojskowych, nazwisk i stopni wojskowych osób funkcyjnych - w tym również nazwisk radiotelegrafistów;

• kryptonimów węzłów łączności sztabów i jednostek wojskowych i poczt polowych;

• nazw rejonów i punktów rozmieszczenia węzłów łączności sztabów i jednostek wojskowych;

• danych dotyczących dokumentów radiowych oraz terminów ich ważności;

• taktyczno - technicznych danych środków i urządzeń radiowych oraz zasad ich eksploatacji;

• terminów seansów pracy środków radiowych;

• dobowych i okresowych podsumowań wymiany korespondencji operacyjnej i służbowej;

• stanu pogody w rejonie rozmieszczenia węzła łączności oraz innych wiadomości na podstawie których można określić przynależność radiostacji do rodzaju wojsk, szczebla dowodzenia oraz określić charakter wykonywanych zadań.

2. Prowadzenia rozmów nie związanych z zapewnieniem łączności i prywatnych między operatorami.

3. Zwiększania szybkości nadawania poprzez obniżenie jakości.

Wymiana radiowa powinna być krótka i zwięzła. Do pracy niedopuszcza się osób, których charakterystyczne nawyki pracy ułatwiają prowadzenie rozpoznania przez przeciwnika.

POLOWY APARAT TELEFONICZNY.

Przeznaczenie, dane taktyczno - techniczne oraz ogólna budowa polowego aparaty telefonicznego.

Polowy aparat telefoniczny przeznaczony jest do zapewnienia łączności telefonicznej poprzez przewodowe łącza telefonii naturalnej i wielokrotnej oraz łącza radiowe i radioliniowe.

Może być wykorzystany:

• do współpracy z innym polowym aparatem telefonicznym w systemie MB (miejscowej baterii);

• do pracy w sieci dowolnej centrali telefonicznej systemu MB, CB (centralnej baterii), a po zastosowaniu przystawki z tarczą numerową do pracy w sieci centrali automatycznej;

• jako aparat obsługowy w łącznicach ŁP - 10;

• do zdalnego sterowania urządzeń radiowych do tego przystosowanych;

• jako aparat kontrolny na pośredniej stacji telefonicznej.

Dwa aparaty połączone miedzy sobą dwuprzewodową linią zapewniają niezawodną łączność bez dodatkowych urządzeń wzmacniających na następującej odległości:

1. Na polowych liniach kablowych:

• kabel PKL - 2 do 20 km;

• kabel PKA - 1x2 do 45 km;

• kabel PKD - 2x2 do 60 km.

2. Na liniach stałych o przewodach z drutu:

• stalowego o średnicy 3 mm - do 150 km;

• stalowego o średnicy 4 mm - 150 - 200 km.

Do zasadniczych części aparatu telefonicznego zaliczamy:

• skrzynkę aparatu;

• korpus wewnętrzny;

• mikrofon;

• dzwonek polaryzowany;

• induktor;

• elementy zabezpieczające.

Sprawdzenie i podłączenie aparatu telefonicznego do linii.

W celu sprawdzenia aparatu należy:

• podłączyć ogniwo (jeżeli nie jest podłączone), sprawdzić prawidłowość przyłączenia końcówek ogniwa do zacisków „+” i „−”;

• określić sprawność induktora i dzwonka; gdy zaciski liniowe L₁ i L₂ nie są zwarte, wówczas korbka induktora powinna się obracać lekko, a gdy są zwarte - ciężko; oznacza to, że induktor jest sprawny. Jeżeli naciśniemy w tym czasie przycisk kontrolny, dzwonek w aparacie powinien dzwonić;

• skontrolować sprawność mikrofonu, słuchawki i obwodu mówniczego, dmuchając do mikrofonu; jeśli się nie naciśnie przycisku mikrofonowego, to nie powinno być szumu w słuchawce, gdy natomiast przycisk się naciśnie, powinno się słyszeć wyraźny szum;

• sprawdzić sprawność odgromnika, zwierającego zacisk Z z zaciskiem L₁ a następnie z L₂ i naciskając przycisk kontrolny aparatu kręcić korbką induktora. Jeżeli odgromnik jest sprawny, to dzwonek w aparacie nie powinien w tym czasie dzwonić.

Podłączenie aparatu do linii:

• dwuprzewodowej;

• 
  jednoprzewodowej.

Rys. 3 Różne sposoby połączenia aparatu telefonicznego do linii:

a - dwuprzewodowej; b - jednoprzewodowej.

W wojsku w zasadzie wykorzystuje się linie dwuprzewodowe, a tylko w koniecznych wypadkach - jednoprzewodowe. Podłączając aparat telefoniczny do linii należy go koniecznie uziemić. Szczególnie dobrze trzeba uziemić aparat, gdy podłącza się go do linii jednoprzewodowej.

Przed przystąpieniem do podłączenia aparatów do linii należy właściwie zarobić końcówki przewodów.

Rys. 4 Poszczególne fazy zarabiania końcówki przewodu przed podłączeniem go do aparatu telefonicznego.

Wymiana korespondencji.

Telefoniczna łączność przewodowa może być utrzymywana między dwoma korespondentami za pomocą aparatów telefonicznych bezpośrednio połączonych linią przewodową lub aparatów telefonicznych podłączonych przewodami do łącznicy telefonicznej. W celu zachowania w tajemnicy nazw pododdziałów oraz stanowisk, jak również nazwisk dowódców i oficerów sztabu, każda stacja telefoniczna powinna mieć swój kryptonim, a osoba funkcyjna - sygnał rozpoznawczy. W czasie rozmowy telefonicznej należy mówić wyraźnie niezbyt głośno, rozmowy powinny być krótkie i zwięzłe. Korzystając z aparatu telefonicznego, trzeba zawsze pamiętać o możliwości podsłuchania rozmowy przez przeciwnika.

Chcąc uzyskać połączenie za pośrednictwem centrali telefonicznej, należy obrócić korbką kilka razy, przyłożyć słuchawkę do ucha i oczekiwać zgłoszenia się telefonisty centrali.

Zgłoszenie się centrali:

„Sosna, słucham”.

Zamówienie rozmowy:

„Tu 150, połączcie 220” lub „proszę 220”.

Odpowiedź centrali:

„Łączę 220”.

Jeżeli numer żądanego abonenta jest zajęty:

„220 zajęte”.

A jeśli się nie zgłasza:

„220 nie zgłasza się”.

Po zgłoszeniu się abonenta i stwierdzeniu: „220 słucham” telefonista mówi „Łączę 150”, a do abonenta zamawiającego „220 przy aparacie, proszę mówić”.

Abonament zamawiający przedstawia się:

„Tu 150” (i rozpoczyna rozmowę).

Jeżeli aparat telefoniczny obsługuje dyżurny telefonista, to - realizując połączenie dla określonej osoby funkcyjnej - przedstawia się „Dyżurny telefonista 12, słucham”.

RADIOSTACJE UKF MAŁEJ MOCY.

Przeznaczenie, dane taktyczno - techniczne radiostacji UKF.

Radiostacja przenośna R - 105.

Radiostacja typu R - 105 jest radiostacją przenośną, odbiorczo - nadawczą, telefoniczną, simpleksową, ultrakrótkofalową, z modulacją częstotliwościową i z możliwością zdalnego sterowania i retranslacji, przeznaczoną do utrzymywania łączności w sieciach i kierunkach radiowych. Radiostacja zapewnia nawiązywanie łączności w sieci radiowej z kilkoma radiostacjami, bez poszukiwania korespondenta i utrzymywanie łączności bez dostrajania odbiornika, na dowolnej z ustalonych roboczych częstotliwości, w granicach temperatur między współpracującymi radiostacjami sięgających 30°C.

Radiostacja zachowuje zdolność do pracy w zmiennych warunkach klimatycznych w temperaturze od − 40°C do + 50°C i przy względnej wilgotności powietrza dochodzącej do 98 %. Radiostacja z zamkniętymi pokrywami nie przepuszcza deszczu i wytrzymuje krótkotrwałe zanurzenie w wodzie (do 3 min) na głębokość do 0,5 m. radiostacja jest zdolna do pracy w warunkach wstrząsów powodowanych jazdą samochodem po różnych drogach z różną prędkością i przenoszeniem przez radiotelegrafistę (marszem, biegiem i podczas czołgania).

Radiostacja R - 105 ma 405 ustalonych częstotliwości pracy, rozmieszczonych w zakresie od 36 do 46,1 MHz. Odstęp między ustalonymi częstotliwościami wynosi 25 kHz. Radiostacja zapewnia pełną dwustronną łączność radiową, z radiostacją takiego samego typu, w terenie średnio pofałdowanym i zalesionym, w dowolnej porze doby i roku, na dowolnej z ustalonych częstotliwości zakresu, przy napięciu akumulatorów zawierających się w granicach od 4,4 do 5,2 V na następującą odległość:

• podczas pracy w marszu na antenę prętową o wysokości 1,5 m. lub po ustawieniu radiostacji na ziemi z taką samą anteną lecz po zastosowaniu preciwwagi - 6 km;

• podczas pracy na postoju na antenę prętową o wysokości 2,7 m. po zastosowaniu przeciwwgi - 8 km;

• podczas pracy na postoju z anteną promieniową o działaniu kierunkowym, zawieszoną na wysokości 1 m. nad ziemią - 15 km;

• podczas pracy na antenę promieniową z ukrycia o głębokości nie większej niż 3 m. z pokryciem grubości 1m. - 15 km;

• podczas pracy z punktu wynośnego poprzez polowy aparat telefoniczny TAI - 43, połączony z radiostacją dwuprzewodowym kablem polowym długości 500 m.:

1. na antenę prętową wysokości 2,7 m. - nie mniejszą niż 8 km;

2. na antenę promieniową - nie mniejszą niż 15 km.

Pobór prądu przez radiostację z akumulatorów o nominalnym napięciu równym 4,8 V nie przekracza następujących wartości:

• podczas nadawania - 3 A;

• podczas odbioru - 1,6 A.

Komplet źródeł zasilania, składa się z dwóch szeregowo połączonych akumulatorów 2NKN - 24, zapewnia ciągłą pracę radiostacji przez 12 godzin przy zachowaniu stosunku czasu odbioru do czasu nadawania jak 3:1.

Ciężar roboczego kompletu radiostacji nie przekracza 46 kg. Wymiary radiostacji z wystającymi częściami nie przekraczają:

• długość - 365 mm;

• wysokość - 385 mm;

• szerokość - 230 mm.

Wymiary skrzynki opakowania nie przekraczają:

• długość - 615 mm;

• wysokość - 460 mm;

• szerokość - 340 mm.

Radiostacja pokładowa R - 123.

Radiostacja R - 123 jest przeznaczona do zapewnienia fonicznej łączności radiowej nieutajnionej i utajnionej w wojskach pancernych i zmechanizowanych, na szczeblach taktycznych. Zapewniają ciągłą, niezawodną, dwustronną łączność radiową zarówno na postoju jak i w ruchu, z radiostacją tego samego typu oraz z innymi radiostacjami pracującymi w tym samym zakresie częstotliwości i z modulacją częstotliwości. Zapewnia nawiązanie łączności bez poszukiwania korespondenta i utrzymanie jej bez potrzeby dostrajania, na dowolnej uprzednio przygotowanej częstotliwości roboczej.

Rys. 5 Aparatura odbiorczo nadawcza radiostacji R - 123:

1. przełącznik zasilanie; 2 - przełącznik skala; 3 - przycisk zew - kalibr.; 4 - przełącznik kontrola napięc.; 5 - pokrętło szumy; 6 - pokrętło nastawa częstotliwości; 7 - przełącznik rodzaju pracy; 8 - bęben z ustalaczami; 9 - okienko skali; 10 - wskaźnik neonowy; 11 - pokrętło strojenie anteny; 12 - tabliczka świetlna; 13 - przełącznik podzakresów; 14 - przyrząd wskaźnikowy; 15 - gniazdo do podłączenia kabla WCz - 15; 16 - tabliczka świetlna podzakresów; 17 - zacisk ziemia; 18 - pokrętło regulatora siła głosu; 19 - przełącznik wybranych częstotliwości (częstotliwości wybrane - podzakres ciągły); 20 - złącze R - 124; 21 - złącze zasilanie.

W skład kompletu radiostacji wchodzi:

• blok nadawczo - odbiorczy;

• blok zasilania;

• urządzenie antenowe;

• kabel wielkiej częstotliwości;

• kabel zasilania;

• dwie anteny 4 m. w pokrowcu;

• sznur z przełącznikiem napierśnym;

• skrzynka z częściami zapasowymi;

• dokumentacja.

Rys. 6 Blok zasilania radiostacji R - 123:

1 - bezpiecznik 3 A; 2 - bezpiecznik 8 A;3 - bezpiecznik 8 A; 4 - bezpiecznik 0,5 A; 5 - zacisk +26 V; 6 - gniazdo złącza do podłączenia kabla zasilania; 7- zacisk „masa”.

Podstawowe dane taktyczno - techniczne:

• zakres częstotliwości 20000 - 51500 kHz;

I podzakres 20000 - 35750 kHz;

II podzakres 35750 - 51500 kHz;

• emisja F - 3 E;

• moc nadajnika ≥ 40 W;

• czułość odbiornika ≥ 2,5 μV;

• odstęp częstotliwości 25 kHz;

• ilość fal roboczych 1261;

• zasilanie 26 V ±4V;

• ciężar pełnego kompletu 45 kg;

• anteny i zasięgi (na postoju) (w ruchu)

• prętowa do 25 km 25 km

• AMD - 123 do 60 km ........

• awaryjna 3 m. do 5 km 1 km.

Przygotowanie radiostacji UKF do pracy.

Przygotowanie radiostacji R - 105 do pracy.

W celu przygotowania radiostacji do bezpośredniej pracy z korespondentem należy:

• otworzyć przednią i tylną pokrywę radiostacji, wyjąć z tylnej przegrody antenę prętową (lub promieniową) i przeciwwagę (jeśli się ją stosuje), po czym zamocować antenę w gnieździe antenowym, a przeciwwagę przyłączyć do zacisku przeciwwagi;

• wyjąć z torby mikrotelefon lub komplet mikrofonowo - słuchawkowy i połączyć go wtyczką z gniazdkiem na płycie czołowej lub na górnej części obudowy, po czym zamknąć tylną pokrywę radiostacji;

• pokrętłem „Nastawianie częstotliwości” ustawić na skali żądaną częstotliwość (numer fali) i zablokować skalę pokrętłem „Blokada skali”;

• włączyć zasilanie radiostacji przez ustawienie włącznika zasilania w pozycji „Włączono”;

• jedną ręką nacisnąć przycisk mikrotelefonu (lub przycisk nadawanie - odbiór kompletu mikrofonowo - słuchawkowego), a drugą ręką obracać pokrętłem „Strojenie anteny” aż do momentu maksymalnego wychylenia się wskazówki przyrządu pomiarowego przełączonego uprzednio na pomiar, po czym zwolnić przycisk „Nadawanie - odbiór” i zamknąć przednią pokrywę radiostacji.

Podczas nadawania należy przycisnąć przycisk mikrofonu (mikrotelefonu). Przechodząc na odbiór przycisk zwalnia się.

Przygotowując radiostację do pracy z punktu wynośnego należy:

• połączyć polowy aparat telefoniczny linią dwuprzewodową z radiostacją, przyłączając przewody do zacisków „Linia” i „Przeciwwaga”;

• nastroić radiostację na żądaną częstotliwość a następnie przełącznik zdalnego sterowania i retranslacji ustawić w pozycji „Zdalne sterowanie”.

Jeżeli nie można nawiązać bezpośredniej łączności między korespondentami ze względu na zbyt dużą odległość między nimi, przekraczającą zasięg radiostacji, stasuje się tzw. retranslację.

Organizując punkt retranslacyjny należy:

• umieścić dwie radiostacje w odległości około 25 m. od siebie o połączyć je linią dwuprzewodową, podłączając przewody do zacisków „Linia” i „Przeciwwaga”;

• nastroić każdą radiostację do pracy z odpowiednim korespondentem (każdą z innym), różnica częstotliwości roboczych obu radiostacji powinna wynosić co najmniej cztery numery fal. Przełączniki obu radiostacji powinny być w pozycji „Linia wyłączona”.

Po wykonaniu tych czynności radiotelefonista przy dowolnej radiostacji punktu retranslacji powinien przełączyć przełącznik zdalnego sterowania o retranslacji, zależnie od kierunku nadawania korespondencji ustawiając go na „Odbiór retranslacji” lub „Nadawanie retranslacji” (musi więc cały czas słuchać). Z chwilą zakończenia retranslacji przełącznik ten ustawia się w pozycji „Linia wyłączona”.

Przygotowanie radiostacji R - 123 do pracy.

Przygotowując do pracy radiostację należy:

1. Sprawdzić pewność mocowania elementów radiostacji w pojeździe.

2. Sprawdzić mocowanie i stan techniczny kabli.

3. Założyć antenę i zestaw sterujący radiostacją.

4. Elementy sterowania radiostacją ustawić w położenie wyjściowe:

• ustalacz pokrętła „Strojenie radiostacji” powinien być dokręcony;

• ustalacze częstotliwości 1, 2, 3, 4 powinny być w położeniu zablokowania;

• przełącznik „Częstotliwości wybrane - podzakres ciągły” w położeniu „Częst. wybrane - 1”;

• pokrętło „Siła głosu” w położeniu odpowiadającym maksymalnej sile głosu;

• pokrętło „Szumy” w lewym skrajnym położeniu;

• przełącznik kontroli napięcia w położeniu „Praca - 1”;

• przełącznik rodzajów pracy w położeniu „Simpleks”;

• przełączniki błyskawiczne „Podzakres” każdy w położeniu odpowiadającym żądanej częstotliwości.

5. Włączenie radiostacji:

• włącznik błyskawiczny „Zasilanie” w położenie „WŁ”;

• włącznik błyskawiczny „Skala” w położenie „WŁ”.

6. Nastawianie częstotliwości:

• przełącznik „Częstotliwości wybrane - podzakres ciągły” w położeniu „Częst. wybrane 1”;

• rozluźnić ustalacz częstotliwości „1”;

• ustawić żądaną częstotliwość pokrętłem „Nastawianie częstotliwości”, obserwując wskazania na skali radiostacji;

• zacisnąć ustalacz częstotliwości „1”;

• przełącznikiem błyskawicznym „Podzakres” ustawić właściwy dla danej częstotliwości podzakres (użyć przełącznika pod lampką określającą „Częstotliwości wybrane”).

7. Strojenie obwodów antenowych:

• rozluźnić ustalacz pokrętła „Strojenie anteny”, wykonując dwa pełne obroty ustalacza w lewo;

• przełącznik napierśny ustawić w położenie „Nad”;

• obracając pokrętłem „Strojenie anteny” doprowadzić do jaskrawego świecenia wskaźnika neonowego znajdującego się obok pokrętła oraz największego wychylenia wskazówki przyrządu kontrolnego;

• zacisnąć ponownie ustalacz pokrętła „strojenie anteny”, obracając nim w prawo do oporu.

8. W przypadku strojenia więcej niż jednej częstotliwości, czynności z pkt. 6 i 7 należy

powtórzyć na kolejnych położeniach przełącznika „Częstotliwości wybrane - podzakres ciągły”.

Przeznaczenie ogólna budowa telefonu wewnętrznego R - 124.

Telefon wewnętrzny R - 124 umożliwia:

• utrzymywanie telefonicznej łączności wewnętrznej między członkami załogi a dowódcą desantu;

• nawiązanie przez dowódcę i działonowego łączności zewnętrznej za pomocą radiostacji R - 123;

• nawiązanie przez mechanika kierowcę łączności zewnętrznej za pomocą radiostacji R - 123, przełączanej przez działonowego poprzez aparat PW w czasie jazdy pod wodą.

Telefon wewnętrzny zainstalowany w wozie zapewnia:

• telefoniczną łączność wewnętrzną między abonentami i dowódcą desantu z podsłuchem własnej mowy;

• telefoniczną łączność wewnętrzną miedzy dwoma abonentami dowódcą desantu z podsłuchem własnej mowy przy pracy dowódcy, działonowego i mechanika kierowcy na radiostacji;

• telefoniczną łączność wewnętrzną miedzy dwoma abonentami z podsłuchem własnej mowy podczas pracy dowódcy i mechanika - kierowcy na radiostacji poprzez aparaty A - 1 i PW albo dowódcy i działonowego przez aparaty A - 1 i A -2;

• telefoniczną łączność okólną między członkami załogi a dowódcą desantu z podsłuchem własnej mowy po wciśnięciu dźwigni umieszczonej na przełączniku napierśnym w położenie ZEW przez któregokolwiek z abonamentów, oprócz dowódcy desantu;

• utrzymanie łączności zewnętrznej przez radiostację R - 123 dowódcy wozu, działonowego albo mechanika - kierowcy przez aparaty A - 1, A - 2, A -3 i aparat PW.

Telefon wewnętrzny jest zasilany z sieci pokładowej prądem stałym 26 V i pobiera natężenie do 0,45 A. Rozmowę przez telefon wewnętrzny prowadzi się w hełmofonach mających laryngofony elektromagnetyczne typu ŁEM - 3 i słuchawki niskoomowe TA - 56M.

Telefon wewnętrzny R - 124 składa się z następujących części:

• aparatu A-1 dowódcy;

• aparatu A-2 działonowego;

• aparatu A-3 mechanika - kierowcy;

• aparatu A-4 do podłączenia gniazda zewnętrznego;

• aparatu PW do utrzymywania łączności zewnętrznej przez mechanika - kierowcę;

• gniazda desantu;

• trzech przełączników napierśnych ze sznurem o długości 1,2 m.;

• przełącznika napierśnego ze sznurem o długości 2,2 m.

Rys. 7 Komplet montażowy telefonu wewnętrznego R - 124.

1 - aparat A-2; 2 - aparat A-3; 3 - aparat A-1; 4 - aparat A-4; 5 - gniazdo dodatkowego abonament; 6 - przełącznik napierśny ze sznurem o długości 2,2 m.; 7 - przełączniki napierśne ze sznurami o długości 1,2 m.

Przygotowanie telefonu wewnętrznego R - 124 do pracy.

W celu przygotowania telefonu wewnętrznego należy:

• nałożyć hełmofony i dopasować do wymiarów głowy za pomocą pasków regulacyjnych. Laryngofony dopasować tak, aby szczelnie przylegały do krtani z obu stron;

• podłączyć sznury hełmofonów do przełączników napierśnych; aby nie zabrudzić i nie uszkodzić styków, sznury przełączników powinny być stale podłączone do aparatury; w celu bardziej szczelnego połączenia wtyczek złączy sznurów przełączników napierśnych z gniazdami tych złączy znajdujących się na aparatach telefonu wewnętrznego wskazane jest dokręcenie do oporu środkowych śrub dociskających wtyczki sześciowtykowych złączy do gniazd;

• ustawić rękojeści przełączników rodzaju pracy umieszczone w aparatach A - 2 PW w położeniu ŁW (BC);

• obracając rękojeść regulatora siły głosu w aparacie A - 1, ustalić odpowiednią siłę głosu w słuchawkach w czasie wymawiania „raz, dwa, trzy:; siłę głosu wskazane jest ustalać, gdy pracuje silnik wozu, tj. gdy z zewnątrz słychać szum; wszyscy członkowie załogi przy pracy w sieci łączności wewnętrznej powinni słyszeć jeden drugiego niezależnie od położenia dźwigni przełącznika napierśnego;

• włączyć do pracy radiostację R - 123;

• sprawdzić pracę wezwania okólnego, w tym celu ustawić na aparatach A -1 i A - 2 położenie R - 123. Każdy z trzech członków załogi powinien kolejno wciskać dźwignię swojego przełącznika napierśnego w położenie ZEW; przy tym słuchawki i laryngofony członków załogi, pracujących w sieciach łączności wewnętrznej, automatycznie powinny przełączać się na sieć łączności wewnętrznej;

• ustawić przełączniki na aparatach A - 1 i A - 2 w położenie ŁW(BC), a na aparacie PW w położenie ŁR(PC) i sprawdzić wyjście mechanika - kierowcy na łączność zewnętrzną poprzez radiostację R - 123. W tym celu mechanik - kierowca musi przełączyć dźwignię swojego przełącznika napierśnego w położenie NAD i wymawiać głośno „raz dwa, trzy”; przy normalnej pracy telefonu wewnętrznego R - 124 powinien kierowca słyszeć w słuchawkach własną mowę, a dowódca wozu zauważyć sygnalizację wskaźnika neonowego na czołowej płycie aparatury odbiorczonadawczej radiostacji R - 123;

• ustawić przełącznik rodzaju pracy w aparacie PW w położenie ŁW(BC). Telefon wewnętrzny jest gotów do pracy na łączność wewnętrzną.

Przeznaczenie i budowę przedstawiono na podstawie telefonu R -124 czołgu T-72.

1

66

Łączność

---