Czas terażniejszy

Na początek, jak zwykle, dwie wiadomości - jedna dobra, druga zła (ciągle nie wiem dlaczego one zawsze chodzą parami). Zacznę od dobrej. Wystarczy nauczyć się końcówek dla trzech grup wyrazów, by prawie jak rodowity Hiszpan (Meksykanin, Argentyńczyk,... itp.) odmieniać przez osoby czasowniki hiszpańskie. Natomiast rzeczowniki i przymiotniki (uwaga!, uwaga!) nie odmieniają się przez przypadki (hurra!), lecz tylko przez rodzaje (męski, żeński itd.). Jeżeli nie wiesz dlaczego "hurra" to Ci przypomnę: mianownik (kto?co?) - jajo, dopełniacz (kogo? czego?) - jaja, itd. itp... . Już wiesz dlaczego hurra? Druga wiadomość, ta zła, dotyczy wyjątków i oznacza trochę nieprzespanych nocy i dni, gdyż każdy czasownik, którego chcesz się nauczyć musisz pomnożyć przez 6. Niestety, tak jak w języku polskim, wyjątki te to bardzo ważne słówka: być (ser), mieć (tener), iść (ir), dać (dar), robić (hacer) itd. itp. i niestety nie da się ich ominąć. Oczywiście możesz się nie uczyć ich odmiany i mówić w stylu: "Kali robić dużo dobrego", co niewątpliwie wystarczy przy zbieraniu truskawek. W takim przypadku naucz się tylko słownika na pamięć. Jeżeli jednak chcesz zostać dyrektorem banku to twoja wypowiedż w stylu :"Ja być dobry manager" raczej Ci w tym nie pomoże. Dla zaawansowanych umieściłem duży wykaz czasowników nieregularnych oraz Koniugator - czyli automat do odmiany czasowników (Dodatki - linki na lewo). Jeżeli jesteś początkujący(-a) to lepiej jeszcze tam nie zaglądaj. No to cóż - do roboty. Ja, ty, on ... Zanim zaczniemy odmianę czasowników warto nauczyć się jak będzie brzmiało po hiszpańsku: ja, ty, on, ona, ono, Pan/Pani itd. Dociekliwych i zaznajomionych z gramatyką informuję, że będzie mowa o zaimkach osobowych. W języku hiszpańskim, zazwyczaj, zaimek nie jest wymagany, co wygląda bardzo podobnie jak w języku polskim (Yo soy polaco-ja jestem Polakiem /soy polaco-jestem Polakiem). Warto jednak je znać, a w przypadku "Usted" (Pan/Pani) lub "Ustedes" (Państwo), aby być grzecznym, jest to nawet konieczne. I jeszcze dwie dygresje. Zwróć uwagę, że język hiszpański rozróżnia w liczbie mnogiej kobiety od mężczyzn. Jednak jeżeli chcesz powiedzieć o sobie (mężczyżnie) i Twojej kobiecie to mówisz wtedy nosotros (my faceci ?). Ta zasada dotyczy również vosotros. Druga uwaga dotyczy używania Usted i Ustedes. Słówka te, podobnie jak w języku polskim (Pani/Ty jest/jesteś bardzo ładna), stanowią zaimek trzeciej osoby, a więc odmiana czasownika jak dla Ello/Ellos.

Zaczynamy...

Yo - ja Tú - ty El - on Ella - ona Ello - ono Usted - Pan/Pani

nosotros - my (faceci)) nosotras - my (kobietki) vosotros - wy (faceci) vosotras - wy (kobietki) Ellos - oni Ellas - one Ustedes - Państwo

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 5

• Ćwiczenie 6

• Ćwiczenie 7

• Ćwiczenie 8

Zasady końcówkowe Czasowniki regularne dzielą się na czasowniki z końcówką -ar, -er i -ir. Dla każdego z nich odmiana jest inna, ale (rewelacja!) jest taka sama dla innego czasownika z tą samą końcówką (nie dotyczy to, niestety czasowników nieregularnych). Dlatego jeżeli przyswoisz sobie odmianę tych trzech grup to dasz sobie radę także z odmianą innych czasowników.

Zaczynamy...

habl-ar - mówić habl-o habl-as habl-a habl-amos habl-áis habl-an

com-er - jeść com-o com-es com-e com-emos com-éis com-en

viv-ir- żyć viv-o viv-es viv-e viv-imos viv-is viv-en

... i powtórzmy

trabaj-ar-pracować trabaj-o trabaj-as trabaj-a trabaj-amos trabaj-áis trabaj-an

corr-er - biec corr-o corr-es corr-e corr-emos corr-éis corr-en

escrib-ir- pisać escrib-o escrib-es escrib-e escrib-imos escrib-is escrib-en

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 9

• Ćwiczenie 10

• Ćwiczenie 11

• Ćwiczenie 12

• Ćwiczenie 13

• Ćwiczenie 14

a teraz, niestety, przykłady czasowników nieregularnych. Uwaga! estar różni się od ser, gdyż oznacza być (chwilowo), znajdować się (Jestem Polakiem - ser, Jestem w kinie - estar)

	ser - być soy eres es somos sois son	estar - być estoy estás está estamos estáis están	tener - mieć tengo tienes tiene tenemos tenéis tienen

... i następne:

hacer -robić hago haces hace hacemos hacéis hacen

dar - dać doy das da damos dais dan

ir - iść voy vas va vamos vais van

Uwaga! Ważne! W języku hiszpańskim po czasownikach, które odnoszą się do osób (celownik) występuje dodatkowo "a" np. "Kocham Natalię" - "Amo a Natalia". Samo "a" w języku hiszpański jest dosyć ciekawe i ma wiele znaczeń, dlatego polecam sprawdzenie w słowniku po prawej.

Słówka 1

Jeżeli uważasz, że wystarczy mieć w kieszeni rozmówki polsko - hiszpańskie to spróbuj sobie wyobrazić minę np. Hiszpana, który na pytanie - "Jak dojść na ulica Marszałkowska", usłyszy - "A cholera wie, ale chyba musi Pan cofnąć się jakieś trzysta metrów, przejść przez Grzegrzółki do Pszczyńskiej, a potem na pierwszych światłach skręcić w lewo i zaraz za meblowym w prawo i zapytać się kogoś o drogę.". No a Ty możesz usłyszeć np. coś takiego: "Siga recto y gire la primera a la derecha. Entonces cruce a la cuarta. Al final de esa calle esta el hotel"(???). Oczywiście mocno namawiam do nauki typowych zwrotów, ale próbuję Ci właśnie wyjaśnić, że to nie wszystko. Z doborem słówek miałem pewien problem, gdyż trudno jest wybrać zestaw słówek "dla każdego". W większości przypadków książki do nauki języka preferują słówka typu: uczeń, klasa, szkoła itp., gdyż są przeznaczone dla "kałamarzy". Jednak, gdy wybierasz się np. na zbiór truskawek, znajomość tych słówek niewiele Ci pomoże (no chyba, że pole leży przypadkiem zaraz za szkołą). W takiej sytuacji ważniejsze są słówka typu: truskawka (fresón) i zbierać (recolectar) oraz (czego Ci nie życzę) - policja (policía) i deportować (deportar). Więc potraktuj mój wybór jako pewien szeroki kompromis, a brakujących słów (mam nadzieję niewielu) szukaj w słowniku - np. link na prawo. Uwaga! Uwag! Jeżeli klikniesz tutaj - słówka 1 to ściągniesz sobie zestaw słówek i wyrażeń w formacie .rtf (Word, StarOffice itp.). Jeżeli go wydrukujesz i potniesz na mniejsze karteczki to otrzymasz idealny format do codziennego, wielokrotnego użytku. Zestaw ten pozwoli Ci na "szlifowanie", w dogodnym dla Ciebie momencie, słownictwa hiszpańskiego. Siedzisz na nudnym zebraniu - karteczka, chemiczka "truje" na lekcji - karteczka, stoisz w "korku" - karteczka, "topless" na plaży ma powyżej sześćdziesiątki (lat,a nie obwodu w biuście) - karteczka itd. itp. Jak widzisz czasu by je wykorzystać może być naprawdę sporo. Jeżeli jakiś malkontent właśnie narzeka, że to nie multimedialne - to trudno. Na pewno jest to metoda bardzo skuteczna. Po "przerobieniu" porcji karteczek - zapraszam do ćwiczeń. Ach, jeszcze jedno - możesz i powinieneś tworzyć własne karteczki, ale nie bedziesz mógł ich przećwiczyć na tej stronie. Na początek grzeczności tzn. cześć, dziękuję itp. Ważna rzecz, jeżeli nie chcesz być uznany za impertynenta, albo, co się czasem zdarza, po prostu zastrzelony.

Buenos dias - Dzień dobry (rano) Buenas tardes - Dzień dobry (po południu) Hola - Cześć (na powitanie) Hasta la vista - Do zobaczenia Hasta mañana - Do jutra Adiós - Żegnaj Chau - Cześć (na pożegnanie) Muchas gracias - Bardzo dziekuję Gracias - Dzięki Por favor - Proszę Perdón - Przepraszam si - tak no - nie Me llamo Pablo - Nazywam się Paweł Mucho gusto - Miło mi Cię poznać Soy de Polonia - Jestem z Polski ż Habla inglés? - Mówisz po angielsku? No comprendo - Nie rozumiem Me he perdido - Zgubiłem się

Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 1 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 25

• Ćwiczenie 26

• Ćwiczenie 27

Jeżeli masz mocne ręce ( i możesz nimi wyrazić wszystko) to po nauce typowych zwrotów grzecznościowych nie potrzebujesz już niczego więcej. Sądzę jedna, że skoro dotarłeś aż tutaj (no chyba, że na skróty) to będziesz zainteresowany np. rzeczownikami. Na początek kilka uwag ogólnych. Rzeczowniki Rzeczowniki w języku hiszpańskim, tak jak w języku polskim są określonego rodzaju tj. męskiego, żeńskiego lub nijakiego. Każdy słownik poinformuje Cię o męskości lub kobiecości rzeczownika. Niestety w języku hiszpańskim rzeczowniki występują z rodzajnikiem. Rodzajniki to takie małe słówka przed rzeczownikiem np. "El Presidente" , "el profesor" (męski) lub "la casa" (żeński - dom), albo "Los Lobos" (męski, l.mnoga - Wilki), "Las Palmas" (żeński, l.mnoga - Palmy). Dlatego proponuję byś ucząc się rzeczowników, uczył się ich dodając sobie rodzajnik. Jak by tego było mało są jeszcze rodzajniki nieokreślone - un, una itd. Mówię Ci o nich, żebyś nie był zaskoczony. Ogólnie rzecz ujmując występują, gdy mówimy o czymś pierwszy raz lub o czymś mało konkretnym. Pomimo, że to mało poprawne proponuję uczyć się rzeczowników razem z rodzajnikami określonymi - El, La, Lo, Los, Las. W powyższym mogłeś domyślić się (??) pewnej użytecznej prawidłowości - rzeczownik męski zmienimy na żeński zamieniając -o na -a ( "el gato" - kot; "la gata" - kotka ) lub dodając -a ("el doctor"; "la doctora"), natomiast liczbę mnogą otrzymamy dodając -s lub -es ("la casa"; "las casas"). Oczywiście mamy jakieś wyjątki, ale o nich ewentualnie póżniej. Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 1 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 28

• Ćwiczenie 29

• Ćwiczenie 30

• Ćwiczenie 31

• Ćwiczenie 32

• Ćwiczenie 33

• Ćwiczenie 34

• Ćwiczenie 35

• Ćwiczenie 36

Różne różności Znasz już (???) podstawowe czasowniki i rzeczowniki. Jednak to nie wszystko. Jeżeli chcesz powiedzieć: "Mieszkam w Polsce" to musisz wiedzieć jak po hiszpańsku wygląda "w" ("en"). Gdy idziesz do muzeum to wart wiedzieć jak powiedzieć "do" ("a") itd. itp. Aby wyrazić się w pełni, potrzebne Ci są właśnie takie różności jak: "w", "i", "do", "od", "z", "ale", "także" itp. (dla dociekliwych: spójniki, przyimki, zaimki itd.). Zauważ, że bez nich trudno ułożyć jakieś sensowne zdanie. Jak zwykle kilka uwag. Jak już wspomniałem przy omawianiu czasu terażniejszego "a" potrafi wyrazić dużo więcej niż "do", dlatego poczytaj sobie o nim w słowniku-link na prawo. To samo dotyczy słówek "por" i "para". Druga uwaga dotyczy połączeń: "a"+"el" - wówczas otrzymujemy "al" oraz "de"+"el"="del". Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 1 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 37

• Ćwiczenie 38

• Ćwiczenie 39

• Ćwiczenie 40

• Ćwiczenie 41

Przymiotniki Tak jak w języku polskim przymiotniki są określonego rodzaju tj. męskiego lub żeńskiego oraz występują w liczbie mnogiej. Przymiotniki "męskie" mają, przeważnie, końcówkę -o lub -or. Aby sobie "zrobić" przymiotnik "damski" zamieniasz "o" na "a" lub dodajesz "a". Oczywiście, a jakże by inaczej, są wyjątki - opisane w słówka 1 (jeżeli ich jeszcze nie masz). Uwaga!!! Ważne! Przymiotnik, odwrotnie niż w języku polskim "stoją" po rzeczowniku - casa blanca (dom biały), a nie blanca casa (biały dom).

Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie)

• Ćwiczenie 42

• Ćwiczenie 43

• Ćwiczenie 44

• Ćwiczenie 45

• Ćwiczenie 46

Jeden, dwa, trzy ... "Umiesz liczyć, licz na siebie". To stwierdzenie jest tu szczególnie aktualne. Nauka liczebników (także porządkowych) pozwoli Ci np. na negocjacje płacowe lub "policzenie baranów (byków?)" po hiszpańsku. Ogólna zasada tworzenia liczb jest taka: od 1 do 16 oraz dziesiątki, setki, tysiąc i milion musisz "wykuć na blachę", reszta z użyciem "i" ("y") np. 28 - veinte y ocho, 33 - treinta y tres (wyjątek 101 - ciento uno). Liczb, chyba, najlepiej uczyć się "ciurkiem" powtarzając je jak mantrę. 1-10 uno, dos, tres, cuatro, cinco, seis, siete, ocho, nueve, diez. 11-19 once, doce, trece, catorce, quince, dieciséis, diecisiete, dieciocho, diecinueve. 20, 30,...,90 veinte, treinta, cuarenta, cincuenta, sesenta, setenta, ochenta, noventa. 100, 200,..., 900 cien, doscientos, trescientos, cuatrocientos, quinientos, seiscientos, setecientos, ochocientos, novecientos. 1000, 2000,..., 10000 - mil, dos mil,..., diez mil. milion - un millón. W przypadku liczebników porządkowych tj. pierwszy, drugi itp. wystarczy nauczyć się pierwszych (primeros) dwunastu (duodecimos). Powyżej dwunastego można je nazywać tak: el numero trece, catorce itp. Czas zegarowy określamy następująco: jest pierwsza 1.00- es la una, druga 2.00 - son las dos, trzecia 3.00 - son las tres itd.; jest 3.30 - son las tres y media; jest 3.40 - son las cuarto menos veinte lub son las tres cuarenta.

żPytania?

"Kto pyta, nie błądzi" jest stwierdzeniem absolutnie prawdziwym i ma podkreślić ważność tej strony. Oczywiście jest jeden warunek - pytający musi rozumieć odpowiadającego. Mam nadzieję, że solidnie (???) przerobiłeś(-aś) poprzednie strony i spełniasz ten warunek chociaż trochę. Z doborem pytań, tak jak z doborem słówek, miałem pewien problem, gdyż trudno jest stworzyć zestaw "dla każdego". Więc potraktuj mój wybór jako pewien szeroki kompromis, a brakujące pytania spróbuj utworzyć za pomocą słownika - np. link na prawo. Uwaga! Uwag! Jeżeli klikniesz tutaj - słówka 2 to ściągniesz sobie część drugą zestawu słówek i wyrażeń w formacie .rtf (Word, StarOffice itp.). Jeżeli używałeś(-aś) już zestawu pierwszego to znasz "instrukcję obsługi". Jeżeli nie to zobacz do "Słówka" - link na lewo. Jak zwykle kilka uwag. Zapewne zdziwiło Cię "ż" w nagłówku strony. To nie pomyłka. Zapis pytań w języku hiszpańskim ma określoną formę tzn. na początku pytania występuje odwrócony znak "?" np. "żHabla inglés?" ("Czy mówisz po angielsku?"). Ponieważ jest to symbol specjalny więc często używa się "zastępczo" litery "ż". Uwaga druga dotyczy szyku pytania. Pytania w języku hiszpańskim mają podobną budowę jak w języku polskim. Możesz np. zadać pytanie intonacją, jak w powyższym "żHabla inglés?" lub "Esto es una casa"("To jest dom") - "żEsto es una casa?" ("To jest dom?"). Możesz też użyć słówek: Qué, Quién itp. Przykłady pytań w języku hiszpańskim - poniżej. Spróbuj "wyłapać" różnice w stosunku do języka polskiego.

żQué? - co?, który? żQué es esto? - Co to jest? żQué hora es? - Która jest godzina? żA qué hora? - O której godzinie? żQué pasa? - Co się stało? żQuién?, żquiénes? - kto?, kim? żQuién es él? - Kim on jest? żQuiénes son ellos? - Kim oni są? żQuién habla? - Kto mówi? żCon quién? - z kim? żCon quién trabaja Pablo? - Z kim pracuje Paweł? żCuál?, żcuáles? - jaki?,jaka?,jakie?, który?,która?,którzy? żCuál es tu nombre? - Jakie jest twoje imię? żCuáles de ellos son polacos ? - Którzy z nich są Polakami? żCuánto?,żcuánta?,żcuántos?,żcuántas?-ilu?,ile? żCuánto cuesta? - Ile kosztuje? żCuántos años tienes? - Ile masz lat? żDonde?-gdzie? żDonde está tu casa? - Gdzie jest twój dom? żDe donde eres? - Skąd jesteś? żA donde vas? - Dokąd idziesz? żPor donde vas? - Którędy idziesz? żComo?-jak?, co?, dlaczego? żComo se llamo Usted? - Jak się Pan/Pani nazywa? żComo se llamo esto? - Jak się to nazywa? żComo se habla esto? - Jak to się mówi? żPor qué?-dlaczego? żPor qué Pablo vive en Polonia? - Dlaczego Paweł żyje (mieszka) w Polsce?

Dialogi

Właściwie część ta powinna się nazywać "Niezbędnik turysty zrozpaczonego", gdyż powstała z potrzeby chwili, na prośbę beztroskich globtroterów, którzy właśnie stwierdzili, że nie nauczą się hiszpańskiego w dwa tygodnie. Tak więc starałem się tutaj umieścić niezbędne dialogi (i porady), które ułatwią podstawową komunikację w czasie wakacyjnego wyjazdu. Jak zwykle miałem problem z doborem materiału, gdyż ilość możliwych zdarzeń (i wrażeń) jest praktycznie rzecz biorąc nieograniczona. Jedocześnie, pomimo wytężonej pracy (???), Twój zasób wiedzy nie pozwala bym umieścił tutaj rozmowę na temat nowatorskich koncepcji architektonicznych Gaudiego (to taki gość od Sagrady Familii i fantastycznych, bajkowych domów w Barcelonie). Dlatego umieściłem tu tylko niezbędne minimum. No i na koniec bardzo ważna sprawa "No entendí. żMe lo puedes repetir?" (Nie rozumiem. Możesz powtórzyć) lub żMe lo puede repetir?" (Może Pan/Pani powtórzyć)."Zakuj" ten zwrot, gdyż będzie Ci często potrzebny. Uwaga! Uwaga! Jeżeli klikniesz tutaj - dialogi 1 to ściągniesz sobie zestaw dialogów i wyrażeń w formacie .rtf (Word, StarOffice itp.). Jeżeli go wydrukujesz i potniesz na mniejsze karteczki to otrzymasz idealny format do codziennego, wielokrotnego użytku. Zestaw ten pozwoli Ci na "szlifowanie" dialogów w dogodnym dla Ciebie momencie. Choroba Jeżeli się nie dogadasz w innych sprawach to pół biedy. W przypadku choroby jednak, najlepiej jeżeli będziesz mógł powiedzieć jak najwięcej. Dlatego dobra rada. Jeżeli chorujesz często lub przewlekle na jakąś chorobę to sprawdż w słowniku jak się ona nazywa po hiszpańsku. Dotyczy to również miejsca występowania dolegliwości (żołądek, jelita itp.). Oczywiście powinieneś(-aś) znać również takie choroby jak: przeziębienie (el resfriado), grypa (la gripe), ból głowy, gardła, zębów (dolor de cabeza, garganta, muelas) iBuenos dias! żPuede ayudarme? iBuenos dias! żQué pasa? Estoy enfermo. Me duele la cabeza. żUsted gusta el medico? No, Gracias. żDonde está una farmacia? La farmacia está aqui, pero está cerrado(a). Muchas gracias. iDe nada! żPuede ayudarme? - Czy może mi Pan/Pani pomóc? estoy enfermo - jestem chory co cię boli - żqué te duele? me duele .... - boli mnie Usted gusta ...- Czy życzy Pan/Pani sobie ... iDe nada! - Nie ma za co. tener fiebre - mieć gorączkę żPara qué es esta medicina? - Od czego jest to lekarstwo? Może trochę mało, ale życzę Ci byś i z tego nie musiał(-a) korzystać. Poznawanie innych Różnorodność zainteresowań, zajęć oraz planów uniemożliwia stworzenie takiej rozmowy "dla każdego" i "o wszystkim", ale spróbujmy: iHola! iHola! żCuál es tu nombre? Mi nombre es Eva. żY tú? Soy Fernando López. żQuién eres tu? Yo soy polaca y estudio marketing en la universidad en Varsovia. żY tú? Soy español y trabajo en una companía en Barcelona. żY para qué companía trabajas? Trabajo para BleBle Internacionales. Soy economista. Es una muy buena companía. Te felicito. Si. żConoces España o estás aquí por primera vez? Primera vez. żTe gusta España? Sí, me gusta mucho. żCuál es tu nombre? - Jak się nazywasz? żQuién eres tu? - Kim jesteś? żY para qué companía trabajas? A dla jakiej firmy pracujesz? Es una muy buena companía. - To wspaniała firma. Te felicito. - Jesteś szczęściarzem. żConoces España o estás aquí por primera vez? - Znasz Hiszpanię czy jesteś tytaj pierwszy raz? żTe gusta España? - Podoba Ci się Hiszpania? I prowadzisz dialog dalej .... żQué haces aqui, en España? Ahora estoy de vacaciones. Hace buen tiempo. Hace sol. Yo quiero descansar, tomar el sol, bañarme. żNo te interesa la historia, la cultura, conocer las costumbres de los espanoles? Sí, me interesa mucho, pero quiero descansar. Hace buen tiempo. - Jest ładna pogoda. Hace sol. - świeci słońce. Yo quiero descansar, tomar el sol, banarme. - Chcę odpoczywać, opalać się , kąpać. conocer las costumbres de los espanoles - poznawać obyczaje Hiszpanów. I prowadzisz dialog dalej .... żTienes algo qué hacer el sábado? No, no tengo nada planeado todovía. żQueria invitarte a la discoteca? żQuieres venir? Si. iQué bien! También van a estar unos amigos. Me encantaría conocer a tú amigos. żA qué hora es la discoteca? De las ocho. Está bien, nos vemos el sábado. Hasta el sábado. żTienes algo qué hacer el sábado? - Czy robisz coś w sobotę? No, no tengo nada planeado todovía. - Nie, nic jeszcze nie planowałam. żQueria invitarte a la discoteca? - Czy mogę Cię zaprosić na dyskotekę? żQuieres venir? - Czy przyjdziesz? También van a estar unos amigos . - Będą także (moi) znajomi. Me encantaría conocer a tú amigos. - Miło mi będzie poznać twoich znajomych W sklepie No tu to jesteś gość (pod warunkiem, że jest to supermarket). Robisz kolejny nawrót pełnym wózkiem, przeleciałeś(-aś) już cały sklep i walisz do kasy. W kasie niestety, najprawdopodobniej usłyszysz : żCómo paga usted? i słusznie podejrzewasz, że kasjerka nie wychwala właśnie Twojej ponadprzeciętnej urody. Co robić? iBuenos dias! żCómo paga usted? iBuenos dias! Con la tarjeta de crédito. Gracias. Gracias. i po krzyku, chyba, że chcesz zapłacić gotówką: al contado - gotówką con dinero - pieniędzmi con el cheque - czekiem con la tarjeta de crédito - kartą kredytową Prawda, że łatwizna. Chciałem Ci jednak zwrócić uwagę na jedną drobną rzecz. Jeżeli będziesz kupował(-a) na targu (polecam, świeże) to uważaj, gdyż zwrot: "Las manzanas están a tres por un dólar", który usłyszysz oznacza, że "Jabłka są po 3 dolary", a nie że dostajesz 3 kg za 1 USD. Zresztą, jeżeli nie zobaczysz wcześniej trzech palców, sprzedawca Ci to wyjaśni (na migi) przy płaceniu. W kawiarni/barze I znowu jestem w kłopocie. Pewnie narażę się na zarzuty, że preferuję takie, a nie inne napoje lub dania - trudno. Weż słownik i w miejsce "coca cola" i "frytki" (Unas patatas fritas) wstaw co lubisz. Mam nadzieję, że wybierzesz zdrowiej. żQué desea? Una Coca-Cola, por favor. żAlgo para picar? Unas patatas fritas. La cuenta, por favor. el camarero - kelner żQué desea(n)? - Co Pan/Pani(Państwo) sobie życzą. żAlgo para picar?- Coś na przekąskę? Rachunek dostaniesz (La cuenta, por favor), więc będziesz wiedział(-a) ile to kosztowało, a menu to po prostu menú. Lotnisko Kilka użytecznych słówek i zwrotów użytecznych na lotnisku. Jeżeli jedziesz autokarem (to chyba ta wycieczka, gdzie jedziesz dwa dni i po drodze zwiedzasz wszystkie zamki nad Loarą w trzy godziny - iSuerte!) tych słówek nie potrzebujesz, ale przyswój sobie koniecznie zwrot "Me he perdido" (zgubiłem się). iBuenos dias! żPuede ayudarme? iBuenos dias! żSi? Me he perdido. żDonde está salidas y el horario de salidas? Salidas está allá y horario de salidas está aqui. żAllá? Si, todo reco. Muchos gracias De nada. Me he perdido. - Zgubiłem się. salidas - odloty llegadas - przyloty horario de salidas - rozkład odlotów el boleto - bilet el talón - kwit bagażowy la aduana -Urząd Celny el pase de abordar -karta pokładowa No cóż, życzę Ci tyle samo lądowań ile startów. iSuerte! Czas przyszły No cóż mam dla Ciebie dobrą wiadomość. Przedstawię Ci tylko jeden czas przyszły. Druga dobra wiadomość to taka, że podobnie jak w języku polskim możesz tworzyć "czas przyszły" (futuro) bez znajomości odmiany czasowników w czasie przyszłym. Jak to możliwe? - porównaj "Idę w sobotę do kina" z "Pójdę w sobotę do kina". Prawda, że to samo. W języku hiszpańskim, jeżeli użyjesz określenia czasu (np. dzień), możesz użyć czasu terażniejszego do wyrażenia przyszłości. Drugi sposób to użycie konstrukcji "ir"(iść)+"a"+"czynność"(np. voy a comer - "zjem" lub "idę zjeść", też (?) podobne do polskiego). Jeżeli właśnie podjąłeś decyzję by nie uczyć się odmiany czasu przyszłego (trochę mniejsze kłopoty niż przy czasie przeszłym) to muszę Cię rozczarować. Pomimo powyższego "odkrycia" znajomość odmiany czasowników w czasie przyszłym niestety się przydaje (możesz np. nie wiedzieć, w który dzień do tego kina pójdziesz). Tym bardziej, że (rewelacja!) odmiana dla końcówe -ar, -er i -ir jest taka sama. W czasie przyszłym dotyczy to też "ser" i "estar" oraz "dar" i "ir". Niestety tak jak w czasie przeszłym przy odmianie mamy wyjątki, chociaż jest ich mniej, i tak jak do tej pory, wyjątki te to bardzo ważne słówka: mieć (tener),robić (hacer) itd. itp. Dla zaawansowanych umieściłem duży wykaz czasowników nieregularnych oraz Koniugator - czyli automat do odmiany czasowników (Dodatki - linki na lewo). Jeżeli jesteś początkujący(-a) to lepiej jeszcze tam nie zaglądaj. No to cóż - do roboty.   Zasady końcówkowe Tak jak w czasie terażniejszym czasowniki regularne dzielą się na czasowniki z końcówką -ar, -er i -ir. Dla każdego z nich odmiana jest taka sama (nie dotyczy to, niestety czasowników nieregularnych - ale "odwyjątkowiły" się "ser" i "estar" oraz "dar i "ir"). Uwaga!-Zauważ, że inaczej niż w czasie terażniejszym i przeszłym nie odrzucamy końcówek -ar, -er i -ir lecz zostawiamy je i do całej formy dodajemy końcówki czasu przyszłego.   Zaczynamy...   hablar-ar - mówić hablar-é hablar-ás hablar-á hablar-emos hablar-éis hablar-án comer-er - jeść comer-é comer-ás comer-á comer-emos comer-éis comer-án vivir-ir- żyć vivir-é vivir-ás vivir-á vivir-emos vivir-éis vivir-án ... i powtórzmy   trabajar-ar-pracować trabajar-é trabajar-ás trabajar-á trabajar-emos trabajar-éis trabajar-án correr-er - biec correr-é correr-ás correr-á correr-emos correr-éis correr-án escrib-ir- pisać escribir-é escribir-ás escribir-á escrib-emos escribir-éis escribir-án Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie) Ćwiczenie 74 Ćwiczenie 75 Ćwiczenie 76 Ćwiczenie 77 Ćwiczenie 78 Ćwiczenie 79 a teraz, niestety, czasowniki nieregularne. Uwaga! - pomimo, że estar, ser, dar i ir odmieniają się regularnie to "wsadziłem" je do grupy nieregularnych (zwyczajowo).   ser - być seré serás será seremos seréis serán estar - być estaré estarás estará estaremos estaréis estarán tener - mieć tendré tendrás tendrá tendremos tendréis tendrá   ... i następne:   hacer -robić haré harás hará haremos haréis harán dar - dać daré darás dará daremos daréis darán ir - iść iré irás irá iremos iréis irán   Słówka 2 Po przerobieniu czasów (czy aby na pewno?) niewątpliwie przydadzą Ci się nowe słówka określające czas np. dni tygodnia, miesiące itp. Dołożyłem również trochę innych, moim zdaniem, ważnych słówek, które nie zmieściły się na karcie "słówka 1". Uwaga! Uwag! Jeżeli klikniesz tutaj - słówka 2 to ściągniesz sobie zestaw słówek i wyrażeń w formacie .rtf (Word, StarOffice itp.). Jeżeli "przerobiłeś" słówka 1 to wiesz co robić, jeżeli nie to: Krok 1 - wydrukuj Krok 2 - potnij na mniejsze karteczki Krok 3 - "zakuj" Po "przerobieniu" porcji karteczek - zapraszam do ćwiczeń. Na początek dni tygodnia i miesiące. Tak jak w przypadku liczb, najlepiej, chyba, uczyć się "ciurkiem" powtarzając je jak mantrę.   Dni tygodnia lunes - poniedziałek martes - wtorek miércoles - środa jueves - czwartek viernes - piątek sábado - sobota domingo - niedziela el domingo pasado - w zeszłą niedzielę semana - tydzień mes - miesiąc año - rok Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 2 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.   Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie) Ćwiczenie 90 Ćwiczenie 91 Miesiące enero - styczeń febrero - luty marzo - marzec abril - kwiecień mayo - maj junio - czerwiec julio - lipiec agosto - sierpień septiembre - wrzesień octubre - pażdziernik noviembre - listopad diciembre - grudzień Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 2 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.   Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie) Ćwiczenie 92 Ćwiczenie 93 Wczoraj, jutro itd. ... ayer - wczoraj anoche - wczoraj, wieczorem anteayer - przedwczoraj mañana - jutro pasado mañana - pojutrze el domingo pasado - w zeszłą niedzielę la semena pasada - w zeszłym tygodniu el mes pasado - w zeszłym miesiącu el próximo lunes - w następny poniedziałek la próxima semana - w następnym tygodniu el próximo mes - w następnym miesiącu dentro de poco - wkrótce dentro de cinco minutos - w ciągu pięciu minut Jeżeli nie ściągnąłeś sobie jeszcze słówek to kliknij tutaj - słówka 2 lub przejdż bezpośrednio do ćwiczeń.   Ćwiczenia (najlepiej powtórz je kilkakrotnie) Ćwiczenie 94 Ćwiczenie 95 Różne różności Na początek słówka, które już znasz, ale w innym wydaniu. Tak jak w innych językach, poszczególne słówka mogą mieć wiele znaczeń, szczególnie wtedy, gdy występują z innymi elementami języka. I tak np. "ir" oznacza "iść", ale "ir de" oznacza też "być ubranym", a "ir por" -szukać. Dotyczy to również innych słówek t.j. acabar, dar, gustar itp. , o których patrz-słówka 2. Uwaga: w słowniku "gustar" tłumaczy się w pierwszej kolejności jako "lubić", a dopiero póżniej "podobać się". Natomiast, by zrozumieć konstrukcję zdań hiszpańskich, powinno być raczej "zadowala". I wtedy tłumaczenie zdania "Me gusto el libro" (Mnie zadowalają książki) brzmi logiczniej niż "Lubię książki" (no może bardziej dziwnie). I cała reszta Dojechałeś szybko (Doczołgałeś się?) drogi Kursancie prawie do końca. Gratuluję, odwaliłeś kawał dobrej roboty. Czy to co już umiesz wystarczy? To zależy. Ja śmiem twierdzić, że jeżeli masz dobrze opanowany materiał z mojej strony i przyswoisz sobie jeszcze trochę słówek (słownik na prawo) oraz materiał poniżej to jesteś już w stanie porozumieć się w języku hiszpańskim (w przypadku problemów zawsze możesz użyć rąk). Oczywiście jest jeszcze sporo rzeczy, o których nie masz zielonego pojęcia (zresztą ja też), a które będę Ci chciał tutaj pokrótce przedstawić, lecz pamiętaj - już wystartowałeś i masz solidne podstawy do dalszej nauki np. z książek - Mój wybór książek. "I cała reszta" to trochę lekka przesada, ale cóż tytuł ten przynajmniej zachęca. Natomiast rzeczywiście umieściłem tutaj istotny, według mnie, materiał. Materiał ten w sposób możliwie przystępny i krótki przedstawi tryb rozkazujący, stronę bierną, czasowniki zwrotne oraz Gerundio. Trochę póżniej zasygnalizowany zostanie również horror pod tytułem subjuntivo. Dodam również kilka użytecznych zwrotów, które na pewno Ci się przydadzą. Uwaga, uwaga!!! - W miarę moich skromnych sił będę się starał dalej stronę rozwijać. Dlatego tematy przedstawione tutaj bardzo pobieżnie już wkrótce(?) pojawią się w wersji bardziej rozwiniętej w kolejnych odnośnikach.   Tryb rozkazujący No i mam pierwsze spotkanie z tajemniczym Subjuntivo, który jest zmorą wszystkich uczących się hiszpańskiego. Ale ja sprytnie uwolnię Cię od niej (przynajmniej chwilowo) i skoncentruję się na trybie rozkazującym 2-ej osoby l.p i l.mn. tzn. "ty" i "wy". Akurat tryb rozkazujący, najczęściej, dotyczy właśnie tych osób (idż!, idżcie!, jedz ! itd. itp.). Aby "zrobić" sobie tryb rozkazujący dla "Ty" należy końcówkę czasownika -ar, -er, -ir zastąpić odpowiednio -a, -e, -e. trabajar - iTrabaja! - Pracuj! comer - iCome! - Jedz! vivir - iVive! - żyj! Aby "zrobić" sobie tryb rozkazujący dla "Wy" należy końcówkę czasownika -ar, -er, -ir zastąpić odpowiednio -ad, -ed, -id. trabajar - iTrabajad! - Pracujcie! comer - iComed! - Jedzcie! vivir - iVivid! - żyjcie! I niestety jak zwykle są wyjątki: decir (mówić) - iDi! - iDecid! hacer (robić) - iHaz! - iHaced! ir (iść) - iVe! - iId! salir (odjeżdżać) - iSal! - iSalid! ser (być) - iSe! - iSed! venir (przychodzić) - iVen! - iVenid! Strona bierna W języku potocznym strony biernej mamy, zazwyczaj, mało. Jest to raczej domena języka literackiego (no może się trochę mylę). Dlatego przedstawiam, z uwagi na charakter strony, tylko kilka niezbędnych przykładów, które spotkacie na codzień. A przykłady te to: está cerrado - zamknięte se prohibe (fumar) - zabrania się (palić) (Aqui) se vende (vino) - (Tutaj) sprzedaje się (wino) Czasowniki zwrotne Jeżeli nie lubisz się myć, kąpać, czesać, ubierać itp. to i tak musisz znać czasowniki zwrotne (przez zaprzeczenie). Czasowniki te określają czynności dokonywane "na sobie". A oto przykłady: bañarse - kąpać się lavarse - myć się peinarse - czesać się vestirse - ubierać się Odmiana tych czasowników wygląda tak jak dla czasowników regularnych, z tym że odrzucamy np. dla lavarse końcówkę -arse, a odmiana jak dla czasowników zakończonych końcówką -ar. Niestety taka odmiana poprzedzona jest słówkami me, te, se, nos, os, se. Przykład (czas terażniejszy): me lavo - myję się te lavas - myjesz się se lava - myje się nos lavamos - myjemy sie os laváis - myjecie się se lawan - myją się Gerundio Dla Polaków zastosowanie Gerundio jest trochę dziwne, natomiast kto się uczył angielskiego odnajdzie tu czas The Present Continuous (to be -ing). Ogólnie rzecz ujmując jest to forma wyrażająca czynność trwającą właśnie w tej chwili. Najczęściej czasownik w Gerundio występuje z czasownikiem estar, a tworzy się go zastępując końcówkę czasownika -ar końcówką -ando,a -er oraz -ir końcówką -iendo. A oto przykłady: estar amando estar corriendo estar escribiendo Niestety, jak zwykle mamy wyjątki. Przykłady: ir (iść) - yendo pedir (prosić) - pidiendo poder (móc) - pudiendo itd.

---