Pyt: 1. Określenie: anatomia , fizjologia, patologia

• Anatomia to nauka o budowie ciała ludzkiego.

• Fizjologia nauka o czynnościach i funkcjach organizmów żywych

• Patologia nauka o zaburzeniach w funkcjonowaniu bądź budowie organizmu

Pyt. 4. Główne linie ciała człowieka, płaszczyzny, okolice

Linie ciała

- linia pośrodkowa przednia dzieli ciało na symetryczne połowy

- linia pośrodkowa tylna

- linia środkowo - obojczykowa ( sutkowa)

- linia pachowa przednia, tylna, środkowa

- linia łopatkowa

Płaszczyzny ciała:

- strzałkowa biegnie równolegle do szwu strzałkowego w czaszce

- czołowa biegnie równolegle do kości czołowej

- poprzeczna czyli horyzontalna

Osie ciała

- poprzeczna lub pozioma biegnie prostopadle do płaszczyzn strzałkowych ze strony prawej do lewej

- strzałkowe prostopadle do płaszczyzn czołowych biegnie w kierunku przednio - tylnym

- pionowe prostopadle do płaszczyzn poprzecznych

Pyt. 5 Wymień funkcje skóry.

Funkcje skóry:

• Ochronna

- przed utratą wody

- przed urazami mechanicznymi

- stanowi mechaniczną barierę przed wnikaniem patogenów

- stanowi chemiczna barierę przed wnikaniem patogenów

• Termoregulacja

- pocenie się

- izolacja termiczna

• Oddechowa

- w niewielkim stopniu zachodzi wymiana gazowa

• jest elastyczna i dzięki temu chroni organizm przed urazami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi;

• wydziela różnego rodzaju substancje: łój, śluz i pot;

• bierze udział w wymianie gazowej, choć w niewielkim stopniu;

• reguluje gospodarkę wodną i mineralną organizmu;

• utrzymuje stałą temperaturę ciała;

• odbiera informacje ze środowiska zewnętrznego- zakończenia nerwowe w skórze rozpoznają różne rodzaje odczuć (np. ucisk, zmiany temperatury)

Pyt.7 Budowa tkanki kostnej. Do jakiego rodzaju tkanek należą?

Tkanka kostna - rodzaj tkanki łącznej podporowej. Tkanka kostna składa się z komórek (osteocytów, osteoblastów, osteoklastów) oraz substancji zewnątrzkomórkowej, która składa się z kolei z części organicznej - włókien kolagenu i innych białek oraz mineralnej (związki wapnia,magnezu i fosforu - głównie hydroksyapatyt).

]

Pyt. 8 Skład chemiczny tkanki kostnej

Sklad chemiczny:

- posforan wapnia 85%

- węglan wapnia 11%

- fosforan magnezu 1,5%

- zasadowe sole sodu i potasu 2%

- chlorek wapnia 0,5%

- florek wapnia 0,5%

Skład chemiczny podany przez panią z anatomii:

- składniki organiczne 30-50 %

- składniki nieorganiczne 30- 35%

- woda 15%

Pyt.9 Budowa i podział kości.

W budowie typowej kości wyróżniamy: trzon i nasadę górna i dolna

Podział kości ze względu na ich kształt:

- kości długie np. ramienna, koś biodrowa

- kości płaskie np. kości czaszki

- kości krótkie np. kości nadgarstka

- kości różnokształtne np. kręgi

- kości pneumatyczne np kość szczękowa, czołowa

Pyt. 10 Wymień kości obręczy kończyny górnej.

Obręcz kończyny górnej zbudowana jest z dwóch kości:

- kości obojczyka

- kości łopatki

Pyt. 11 Wymień kości kończyny górnej wolnej

W skład kończyny górnej wolnej wchodzą:

- kość ramienna

- dwie koście przedramienia : łokciowa i promieniowa

- kości ręki

Pyt. 12. Wymień kości obręczy kończyny dolnej

Obręcz kończyny dolnej = obręcz miedniczna = obręcz biodrowa utworzona jest z dwóch kości miednicznych i kości krzyżowej

Pyt. 13 Wymień kości kończyny dolnej wolnej.

W skład kończyny dolnej wchodzą:

- kość udowa

- kości goleni; strzałkowa i piszczelowa

- kości stopy.

Pyt. 14. Wymień kości tworzące miednicę kostną.

Miednice kostną tworzą kości:

- biodrowa

- kulszowa

- łonowa

Trzony tych kości zrastają się w obrębie panewki.

Pyt. 15 Wymień w kolejności odcinki kręgosłupa, podaj ich symbole oraz liczbę kręgów.

Kręgosłup zbudowany jest z 32 lub 34 kręgów. Podzielonych na 5 odcinków

- szyjny 7 kręgów C1- C7

- piersiowy 12 kręgów Th 1- Th12

- lędźwiowy 5 kręgów L1- L5

- krzyżowy - 5 kręgów S1- S5

- guziczne od 3 do 5 kręgów Co

Pyt. 16 Krzywizny kręgosłupa.

Do fizjologicznych krzywizn kręgosłupa zaliczmy:

- lordoza jest to krzywizna występująca w odcinku szyjnym i lędźwiowym wygięta ku przodowi .

- kifoza jest to krzywizna występująca w części piersiowej i krzyżowej wygięta ku tyłowi

Pyt. 17 Omów budowę kręgu. W jaki sposób kręgi łączą się ze sobą?

Typowy krąg kręgosłupa zbudowany jest z :

- trzonu kręgu

- łuku kręgu

- wyrostka kolczystego

- dwóch wyrostków poprzecznych

- wyrostki stawowe.

- otwór kręgowy

Kręgi łoczą się ze sobą za pomocą krążków międzykręgowych jest ich 23

Pyt. 18 jakie kości budują szkielet klatki piersiowej.

Szkielet klatki piersiowej zbudowany jest z:

- kości mostka

- 12 par żeber

- 12 kręgów piersiowych.

Pyt. 19 Podaj rodzaje i liczbę żeber.

Mamy 12 par żeber w tym :

7 par żeber prawdziwych - łączą się bezpośrednio z mostkiem

3 pary żeber rzekomych- łączą się z mostkiem pośrednio poprzez żebro siódme

2 pary żeber wolne - zakończone w obrębie ścian brzucha

Pyt. 20 Wymień kości czaszki.

Czaszka podzielona jest na dwie części: trzewioczaszkę, mózgoczaszkę.

W skład mózgoczaszki wchodzą takie kości jak:

- kość potyliczna

- dwie kości ciemieniowe

- dwie kości skroniowe

- kość czołowa

- kość klinowa

W skład trzewioczaszki wchodzą takie kości jak:

- dwie małżowiny nosowe dolne

- dwie kości nosowe

- lemiesz

- dwie kości łzowe

- dwie szczękowe

- dwie kości podniebienia

- dwie jarzmowe

- żuchwa

- kość gnykowa

- trzy kostki słuchowe

Pyt. 21 . Podaj funkcje szkieletu człowieka.

Kręgosłup spełnia takie funkcje:

- funkcje ochrona dla narządów wewnętrznych

- funkcje podporową

- funkcja krwiotwórcza produkuje wszystkie rodzaje komórek krwi

- funkcja magazynująca np. sole mineralne

- funkcja wzrostowa

Pyt. 22 Wymień rodzaje stawów oraz ich budowę. Podaj przykłady

Ogólnie stawy można podzieli na stawy proste i złożone. W budowie stawu prostego biorą udział dwie kości.

Staw złożony zbudowany jest z więcej niż dwie kości np. staw promieniowo - nadgarstkowy

• Stawy jednoosiowe :

- staw zawiasowy - jedna powierzchnia stawowa jest wykształtowana w formie bloczka, druga posiada wcięcie np. stawy międzypaliczkowe

- staw obrotowy jedna powierzchnia stawowa w kształcie walca obraca się w stosunku do drugiej np. staw promieniowo - łokciowy bliższy

- staw śrubowy ruch obrotowy dookoła osi podłużnej jest połoczony z równoczesnym przesuwaniem wzdłuż tej samej osi . Taki ruch występuje w stawach zęba kręgu obrotowego.

• Staw dwuosiowy:

- staw eliptyczny na przekroju jedna powierzchnia ma kształt eliptyczny a gruga powierzchnia jest wklęsła np. staw promieniowo nadgarstkowy

- staw siodełkowy obie powierzchnie kości są wklęsłe maja kształt siodełek np. staw śródręczno - nadgarstkowy kciuka

• Stawy trójosiowe

- staw kulisty- jedna powierzchnia stawowa jest wykształtowana w formie wycinka kuli druga jest panewka np. staw ramienny , biodrowy

- staw płaski powierzchnie stawowe są prawie płaskie równe lub guzkowate , przeważnie tej samej wielkości np. staw kości nadgarstka czy stepu

- staw nieregularny w stawach tych często występują dodatkowe krążki śródstawowe np. staw obojczykowo mostkowy, obojczykowo barkowy

Pyt. 23 Wymień polaczenia ściśle podaj przykłady.

Do połączeń ścisłych zaliczmy:

• Więzozrosty:

- więzozrost włóknisty np. błona międzykostna przedramienia,

- więzozrost sprężysty np. więzadła żółte kręgosłupa

- szew specyficzny rodzaj włókien występują w obrębie czaszki

- wklinowanie sposób zamocowania zębów w zębodołach

• Chrząstkozrosty łączy dwie kości za pomocą warstwy chrząstki włóknistej np. chrząstka spojenia łonowego lub krążki międzykręgowe

• Kościozrost np. kość krzyżowa

Pyt. 25 Omów budowę mięśnia szkieletowego.

Mięsień szkieletowy zbudowany jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prązkowanej.

Pyt. 26 Wymień powierzchowne mięśnie: kończyny górnej, dolnej, klatki piersiowej, grzbietu i brzucha

Powierzchowne mięśnie kończyna górna:

Ramie:

- mięsień dwugłowy ramienia

- miesień ramienny

- mięsień kruczo ramienny

- mięsień trójgłowy ramienia.

Przedramie:

- miesień nawrotny obły

- mięsień zginacz promieniowy nadgarstka

- miesień dłoniasty długi

- miesień zginacz łokciowy nadgarstka

- miesień zginacz powierzchowny palców

- miesień prostownik palców

- miesień prostownik palca małego

- miesień prostownik łokciowy nadgarstka

Mięsnie ręki są zgrupowane w trzech miejscach:

- w kłębie kciuka

m. odwodziciel krótki kciuka

m. zginacz krótki kciuka

m. przeciwstawiacz kciuka

m. przywodziciel kciuka

- w głębie małego palca

m. dłoniowy krótki

m. odwodziciel palca małego

m zginacz krótki palca małego

m. przeciwstawiacz palca małego

- w przestrzeniach międzykostnych i wgłębieniu dłoniowym

m. glistowate

m. międzykostne

powierzchowne mięśnie kl. piersiowej

- m. piersiowy większy

- m. piersiowy mniejszy

- m. podobojczykowy

- m. zębaty przedni

Pyt. 27 Wymień główne mięsnie oddechowe

Główne mięśnie oddechowe:

- przepona

- m. międzyżebrowe zewnętrzne

-m. między żebrowe wewnętrzne

Pyt. 28 Podaj funkcje układu nerwowego

Funkcje układu nerwowego

- odbiera i analizuje bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.
- reaguje na bodźce.
- kontroluje pracę narządów wewnętrznych.
- odpowiada za wyższe czynności nerwowe (pamięć)

- sterowanie czynnościami narządów trzewnych

- przemiana materii i homeostazą organizmu

Pyt. 29 Omów budowę neuronu . Które elementy tworzą istotę szarą i białą ośrodkowego układu nerwowego.

Budowa neuronu:

Ciała komórkowego

Wypustki :

- dendryty doprowadzają podniety do ciała komórkowego

- aksony (neuryt) wyprowadzają impulsy z komórki nerwowej

Elementy tworzą istotę szarą i białą ośrodkowego układu nerwowego.

- istota szara to skupisko ciał komórek nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym

- istota biała to wypustki ciał komórek nerwowych

Pyt. 30 Dokonaj podziału układu nerwowego.

Układ nerwowy dzielimy na:

- ośrodkowy układ nerwowy / centralny układ nerwowy zbudowany jest z mózgowia i rdzenia kręgowego.

- układu nerwowego obwodowego

- układu nerwowego autonomicznego / układ nerwowy wegetatywny

Pyt. 31 Wymień elementy mózgowia

Elementy mózgowia

- kresomózgowie

- międzymózgowie

- śródmózgowie

- tyłomózgowie

- rdzeniomózgowie

Pyt. 32 Podaj kolejno części układu komorowego mózgowia

Układ komorowy- zbiór czterech przestrzeni wewnątrz mózgowia, w których wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy, i z których następnie wydostaje się do przestrzeni podpajęczynówkowej, gdzie krąży, otaczając cały ośrodkowy układ nerwowy. Płyn ten wytwarzany jest z osocza krwi przez splot naczyniówkowy.

Wyróżnia się:

• dwie komory boczne (ventriculi laterales),

• komorę III (ventriculus tertius),

• komorę IV (ventriculus quartus).

Pyt.33. Podaj rolę płynu mózgowo - rdzeniowego

Rola płynu mózgowo - rdzeniowego:

- amortyzująca

- ochroną - ochrania tkankę nerwową mózgu i rdzenia przed urazami mechanicznymi

- wyrównywanie ciśnienia między czaszkowego

- warstwę ochronna dla mózgowia

Pyt 34 Wymień w kolejności opony mózgowo - rdzeniowe , nazwij jamy między nimi.

- Opona miękka

- Pajęczynówka

- Opona twarda

Pomiędzy oponą miękką a pajęczynówką znajduje się przestrzeń podpajęczynówkowa.

Pomiędzy pajęczynówką a oponą twardą występuje przestrzeń podtwardówkowa. Powyżej opony twardej nadtwardówkowa.

Pyt 35 Wymień i nazwij ośrodki korowe mózgu.

- ośrodek ruchowy

-ośrodek czucia

- ośrodek wzroku

- ośrodek węchu

- ośrodek słuchu

Pyt 36 Podaj określenia : nerw, splot, zwój.

Nerw (łac. nervus ) - splot różnej długości i grubości włókien nerwowych (wypustek neuronów - aksonów) okrytych wspólną otoczką, wchodzących w skład obwodowego układu nerwowego i przewodzących bodźce czuciowe i ruchowe .

Wyróżnia się nerwy ruchowe, czuciowe, mieszane, rdzeniowe i czaszkowe.

Splot (łac. plexus) - sieć łącząca struktury jednego typu. U człowieka wyróżniono prawie 100 splotów, z których najważniejszymi są: splot szyjny, splot ramienny, splot lędźwiowy i splot krzyżowy.

Zwój skupisko komórek nerwowych zlokalizowane poza ośrodkowym układem nerwowym, tzn.
w obrębie obwodowego układu nerwowego.

Pyt 37 Podaj położenie i czynność móżdżku.

Móżdżek, położony jest w dole czaszki, pod płatami potylicznymi mózgu.

Odpowiada za koordynację ruchów i utrzymanie równowagi ciała.

Czynność móżdżku:

Czynności móżdżku związane są przede wszystkim z koordynacją, dostosowaniem i płynnością ruchów, kontrolą prawidłowego napięcia mięśniowego. Otrzymuje on informacje z kory ruchowej, proprioreceptorów, skórnych receptorów dotykowych, receptorów słuchowych, wzrokowych i nawet receptorów trzewnych.

Móżdżek stale porównuje aktualną pozycję ciała z zamierzoną, sygnalizowaną przez korę mózgową.

Pyt 38 Omów budowę rdzenia przedłużonego.

Budowa zewnętrzna

Po przejściu przez otwór wielki czaszki rdzeń kręgowy przechodzi w rdzeń przedłużony, który leży w okolicy podstawnej kości potylicznej i jest przykryty przez półkule móżdżku. W dolnej części rdzenia przedłużonego jest umiejscowiony kanał środkowy, będący kontynuacją kanału środkowego rdzenia kręgowego. Kanał środkowy rdzenia przedłużonego w górnej części przechodzi w dno komory czwartej mózgowia. Na powierzchni brzusznej widoczne są piramidy zawierające drogi piramidowe, które są od siebie oddzielone przez szczelinę pośrodkową przednią, w najniższej części szczelina ta zaciera się w miejscu, gdzie krzyżują się włókna dróg piramidowych tworząc skrzyżowanie piramid. Po bokach piramid znajdują się owalne uwypuklenia, tzw. oliwki.

Na powierzchni grzbietowej znajduje się bruzda pośrodkowa tylna, po bokach której biegną: przyśrodkowo - pęczek smukły, oraz bocznie - pęczek klinowaty kończące się guzkami smukłym i klinowatym, w których znajdują się jądra smukłe i klinowate.

Budowa wewnętrzna

Wewnątrz rdzenia przedłużonego istota szara jest nieregularnie rozmieszczona. W przekroju poprzecznym można wyróżnić część brzuszną, która zawiera w sobie drogi rozpoczynające się
w korze mózgowej oraz grzbietową, w której znajduje się twór siatkowaty oraz jądra istoty szarej.
W części tylnej r.p. znajdują się jądra smukłe i klinowate, w których kończą się włókna czuciowe pęczków smukłego i klinowatego. Włókna te tworzą wstęgę przyśrodkową, a ona z kolej w dolnej swej części krzyżuje się tworząc skrzyżowanie wstęg. W r.p. mieszczą się jądra nerwów czaszkowych czuciowych , ruchowe oraz autonomiczne jądro ślinowe dolne.

Pyt 39. Omów budowę rdzenia kręgowego.

Rdzeń kręgowy biegnie niemal przez cały kanał kręgowy i zakończony jest storzkiem rdzeniowym. Jego średnica waha się w graniach 8-14 mm, zaś długość wynosi 40-45 cm.

Zbudowany jest na zewnątrz z

- istoty białej

- istota szara

Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 par nerwów rdzeniowych, będących nerwami mieszanymi.

31 par nerwów rdzeniowych

- n szyjne C1- C8 - 8 par

- n piersiowe Th1-Th12 - 12 par

- n lędźwiowe L1 - L5 - 5 par

- n krzyżowe S1- S5 - 5 par

- n guziczny Co1 - 1 par

Pyt. 40 Co zaliczmy do obwodowego układu nerwowego?

Do obwodowego układu nerwowego zaliczmy:

- 12 par nerwów czaszkowych

- 31 par nerwów rdzeniowych

Pyt 41. Wymień sploty nerwowe. Jakie narządy unerwiają nerwy wychodzące ze splotu?

Splot szyjny - z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych szyjnych, unerwia skórę i mięśnie szyi, oraz przeponę. 

Splot ramienny - połączenia gałęzi brzusznych 4 dolnych nerwów rdzeniowych szyjnych i pierwszego piersiowego. Znajduje się w dole nadobojczykowym i części podobojczykowej (jama pachwowa). Gałęzie od części nadobojczykowej unerwiają skórę i mięśnie klatki piersiowej i obręczy kończyny górnej. Gałęzie od części podobojczykowej unerwiają stawy, mięśnie i skórę kończyny dolnej. 

Nerwy międzyżebrowe - gałęzie brzszne nerwów rdzeniowych piersiowych, w przestrzenieach międzyżebrowych. Unerwiają mięśnie i skórę klatki piersiowej i brzucha, a ruchowo przeponę. 

Splot lędźwiowo - krzyżowy - utworzony z gałęzi nerwów rdzeniowych lędźwiowych i krzyżowych i gałąź brzuszną nerwu rdzeniowego guzicznego. Dzieli się na splot lędźwiowy i krzyżowy:

Splot lędźwiowy - unerwia mięśnie i skórę brzucha oraz niektóre mięśnie uda.

Splot krzyżowy - unerwia skórę i mięśnie obręczy kończyn dolnych i krocza oraz narządy płciowe zewn.

Nerw kulszowy - największy nerw splotu krzyżowego, unerwia mięśnie grupy tylniej uda, mięśnie i skórę goleni i stopy. 

Pyt. 42 Wymień nerwy kończyny górnej

Od splotu ramiennego odchodzą nerwy do kończyny górnej;

- n łokciowy

- n promieniowy

- n pośrodkowy

- n pachowy

- n mięśniowo skórny

- n skórny przyśrodkowy przedramienia

-n skórny przyśrodkowy ramienia

Pyt 43 Wymień nerwy kończyny dolnej

Kończyna dolna unerwiana jest przez nerwy które swoje gałęzie maja w splocie lędźwiowym i splocie krzyżowym

- n. udowy

- n. zasłonowy

- n kulszowy

- n piszczelowy

- n strzałkowy wspólny

- n strzałkowy powierzchowny

- n strzałkowy głęboki

- n goleniowy

- n łydkowy

Pyt. 44 Wymień nerwy czaszkowe

Jest 12 par nerwów czaszkowych:

1. para. Nerw węchowy ( czuciowy)

2. para. Nerw wzrokowy ( czuciowy)

3. para. Nerw okołoruchowy

4. para. nerw bloczkowy

5. para. nerw trójdzielny

6. para. Nerw odwodzący

7. para. Nerw twarzowy

8. para. Nerw przedsionkowo - ślimakowy

9. para. Nerw językowo - gardłowy (mieszany)

10. para. Nerw błędny

11. para. Nerw dodatkowy ( ruchowy)

12. para . Nerw podjęzykowy

45. Wymień elementy łuku odruchowego

Łuk odruchowy to droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora. Łuk odruchowy stanowi strukturalny (anatomiczny) element reakcji odruchowej.

    Składa się z 5 zasadniczych elementów:

- receptora,

- dośrodkowej drogi doprowadzającej neuronu czuciowego,

- ośrodka nerwowego (kora mózgowa, rdzeń kręgowy, móżdżek),

- odśrodkowej drogi wyprowadzającej neuronu ruchowego,

- efektora.

 

46. Rola układu krążenia

1) rola transportująca:
-zanosi komórkom tlen i pokarm
-zabiera z komórek substancje przemiany materii i co2
-zanosi komórkom hormony
2) rola ochronna:
- wykrywa i walczy z ciałami obcymi (z grzybami, bakteriami, wirusami, pyłami)
3) rola termoregulacyjna:
- utrzymuje stałocieplność (36,6)

47. Położenie i budowa serca: przedsionki, komory, zastawki, ściany serca, duże naczynia żylne i tętnicze wchodzące i wychodzące z serca

Serce położone jest w śródpiersiu, za mostkiem.

Wielkość serca to ok. 500g 

Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.

Przedsionek prawy - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:

• żyła główna górna

• żyła główna dolna

• zatoka wieńcowa

Komora prawa - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworząc krążenie czynnościowe płuc.

Przedsionek lewy - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:

• żyła płucna górna lewa

• żyła płucna górna prawa

• żyła płucna dolna lewa

• żyła płucna dolna prawa

Komora lewa - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej (łac. aorta).

Na przekroju ściany serca możemy wyróżnić trzy warstwy (idąc od wewnątrz):

• wsierdzie

• śródsierdzie:

• szkielet serca

• układ przewodzący serca

• mięsień sercowy

• nasierdzie

48. Układ bodźcowo-przewodzący serca Czynność elektryczna serca.

To określona grupa komórek serca, która ma zdolność do wytwarzania oraz rozprowadzania rytmicznych impulsów elektrycznych wywołujących skurcz serca.

Komórki te układają się w skupiska bezpośrednio pod wsierdziem (wg kolejności przechodzenia impulsu):

• węzeł zatokowo-przedsionkowy,

• węzeł przedsionkowo-komorowy,

• pęczek przedsionkowo-komorowy, = pęczka Hisa:

• włókna Purkiniego.

49. Naczynia krwionośne serca ( tętnice wieńcowe i żyły serca)

- Tętnica wieńcowa prawa

- Tętnica wieńcowa lewa

- Żyła sercowa średnia

- Żyła sercowa mała

- Żyła wielka serca

50. Części aorty oraz duże tętnice odchodzące od niej:

Podział aorty

- część wstępująca aorty

- łuk aorty.

Z górnego obwodu łuku odchodzą zazwyczaj trzy wielkie tętnice:

- pień ramienno głowowy,

- tętnica szyjna wspólna lewa

- tętnica podobojczykowa lewa.

- część zstępująca aorty,

Pyt. 53 Budowa naczyń krwionośnych.

Tętnice to naczynia, którymi krew płynie z serca do tkanek. Tętnice mają grube ściany, gdyż krew płynie w nich pod wyższym ciśnieniem. Największe tętnice zbudowane są z grubej warstwy tkanki łącznej o dużej ilości włókien kolagenowych i sprężystych, warstwy mięśni gładkich i śródbłonka.
W tętnicach o średniej grubości ilość tkanki łącznej zmniejsza się na korzyść mięśni gładkich tak, iż ściany małych tętniczek zbudowane są głównie z mięśni i śródbłonka. Z kolei tętniczki tracą stopniowo włókna mięśniowe i przekształcają się w naczynia włosowate.

Żyły to naczynia, którymi krew płynie z tkanek do serca. Stanowią przedłużenie naczyń włosowatych. Ze względu na niskie ciśnienie krwi panujące w żyłach ich ściany są cienkie, z niewielką ilością włókien sprężystych i mięśniowych, przy czym w grubych żyłach przeważa tkanka łączna, zawierająca włókna sprężyste. Obecne w większości żył zastawki uniemożliwiają cofanie się krwi. Warstwy ścian żył są takie same jak w tętnicach.

Naczynia włosowate zbudowane są tylko z cienkiej warstwy śródbłonka. Tworzą one w narządach gęste sieci, które łączą najmniejsze tętnice z najmniejszymi żyłami. Przez ich ściany odbywa się wymiana gazów i innych substancji między krwią a komórkami poprzez płyn tkankowy.

Pyt. 57 Grzybice - przyczyny, sposób zakażenia, objawy, zapobieganie zakażeniu.

Grzybica wywołana przez mikroskopijne grzyby

Przyczyny:

Zakażenia gronkowcowe

Zakażenia paciorkowcowe

Zakażenia mieszane

Zakażenia o nieznanej etiologii

Obniżona odporność

Cukrzyca

Objawy

- świąd,

- łuszczenie się skóry

-, miejscowe zaczerwienie

- objawy narządowe,

- biegunka.

Sposoby zakażenia

- Kontakt z chorym zakażonym

- Przez współżycie,

- Korzystanie z basenu

- Długie leczenie antybiotykowe

- Infekcjie bakteryjne i wirusowe

- Niedożywienie

- Zakażenie pasożytnicze

Zapobieganie zakażeniom

- unikanie bezpośredniego kontaktu z osoba zakarzoną

- higiena osobista

- używanie własnego ręcznika

- higiena ubrania

Pyt. 58 Pasożyty skóry - świerzb, wesz głowowa, łonowa, odzieżowa

• Świerzb choroba zakaźna ludzi i zwierząt wywoływana przez pasożyty - świerzbowce.

U ludzi objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci grudek i plam. Odpowiedzialna za wywołanie choroby jest samica świarzba która w obrębie naskórka drąży korytarze. Choroba najczęściej występuje :

- w obrębie brzucha ,

- pomiędzy palcami

- w zgięciu łokciowym

- w okolicy narządów płciowych

- u kobiet w obrębie brodawek sutkowych

- u dzieci na rekach i na stopach

Znany jest tez świąd norweski który występuje u ludzi z obniżona odpornością. Charakteryzuje się:

- ostrymi zmianami skóry

- występują strupy

Leczeniem muszą zostać objęte wszystkie osoby z otoczenia osoby chorej. Do leczenia głównie stosuje się maszcie.

• Wesz ludzka to pasożyty ściśle związane z człowiekiem, występuje w wszystkich sferach klimatycznych. Ich występowanie zależy od higieny osobistej każdego człowieka. Pasożyty te maja ok. 2-4 mm wielkości żywią się krwią. Samica składa jaja zwane gnidami. Wywołują chorobę wszawice.

• Wesz głowowa występuje tylko u człowieka. Stały objaw wszawicy głowy to dokuczliwy świąd skóry głowy, spowodowany ukłuciem przez wesz, wprowadzeniem przez nią toksyny. Wesz głowowa przenosi się bezpośrednio z włosów na włosy lub za pośrednictwem przedmiotów używanych do pielęgnacji włosów, ozdób na włosy oraz nakryć głowy

• Wesz odzieżowa przenosi się przez zawszona odzież i bieliznę oraz zawszona pościel

Objawy wszawicy odzieżowej

- Świąd zakrytych obszarów skóry

- Obecno grudek rumieniowych zakrytych obszarów skóry

- Przeczosy , nadżerki i strupy zakrytych obszarów skóry

- Bardzo drobne, odbarwienie blizny

- Przebarwienia skóry

- Wtórne zakażenie bakteryjne

Wolne od zmian : twarz, przedramiona i stopy

Inne choroby przenoszone przez tego pasożyta to gorączka okopowa, dur powrotny.

Do zakażenia najczęściej dochodzi w wyniku dostania się kału wszy do rany skóry lub na błonę śluzową , bądź poprzez rozgniecenie zainfekowanej wszy na zranionej skórze.

Wesz łonowa pasożytuje na skórze owłosionej w okolicy łonowej, także w pachwinach, pachach, nogach, brzuchu na kl piersiowej, obserwowane są również na brwiach i rzęsach. Wesz łonowa rozprzestrzenia się drogą kontaktów płciowych a także za pośrednictwem ubrania i poscieli. Aby rozpozna wszawice łonową należy poszuka gnid i wszy przytwierdzonych do włosów w okolicy wzgórka łonowego i narządów płciowych.

Wsza głowowa i łonowa nie Przenosza innych chorób.

Pyt.59. Zmiany na skórze: krosta, pęcherz, grudka, odparzenie, odleżyna, znamię barwnikowe.

Krosta -wykwit typu pęcherzyka lub pęcherza, wyniosły ponad powierzchnię skóry, zawierający treść ropną od chwili pojawienia się bądź wtórnie, gdy powstaje z pęcherzy lub pęcherzyków w wyniku wtórnego nadkażenia bakteryjnego.

Pęcherz  wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, o średnicy powyżej 0,5 cm. Pęcherze to oddzielenie naskórka od skóry właściwej, wypełnione płynem limfatycznym.

Grudka w dermatologii wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, o różnych wymiarach, dość wyraźnym odgraniczeniu i innej niż otaczająca tkanka spoistości. Ustępuje bez pozostawienia śladu.

Odparzenie - skutek niewłaściwego pielęgnowania chorego polegający na podrażnieniu skóry w miejscu długotrwałego stykania się powierzchni skórnych.

Odleżyna - uszkodzenie skóry i leżących pod nią tkanek aż do kości. Odleżyny powstają na skutek długotrwałego lub powtarzającego się ucisku, który powoduje niedotlenienie tkanek, a następnie ich martwicę.

Znamiona barwnikowe - mające postać płaskich czy też mniej lub bardziej wypukłych, ciemno zabarwionych zmian skórnych różnej wielkości.

Pyt. 60 podaj określenie czynniki chorobotwórcze

Czynniki chorobotwórcze to nic innego jak czynnik wywołujący chorobę..

Czynniki chorobotwórcze są następujące:

• czynniki fizyczne

• starzenie się organizmu

• uraz mechaniczny

• uraz psychiczny

• wada genetyczna

• czynniki chemiczne (zatrucia)

• czynniki zakaźne

Pyt 61. Wymień i podaj określenia łańcucha epidemicznego: źródło zakarzenia, droga zakarzenia, wrota zakarzenia, wrażliwy organizm

• Źródło zakażenia to siedlisko patogenów, takich jak wirusy, bakterie, pasożyty i grzyby chorobotwórcze. Może nim być osoba zarażona, przedmiot, żywność itp., które miały styczność z patogenem i są jego bezobjawowymi nosicielami, lub sami chorują na chorobę przez niego wywoływaną.

• Droga szerzenia, inaczej' droga zakażenia to sposób i mechanizm przenoszenia zakażenia.

• Wrota zakażenia to miejsce, przez które patogeny dostają się do organizmu.

Może być to:

- uszkodzona skóra,

- błona śiuzowa górnych dróg oddechowych,

- układ pokarmowy,

- układ moczowo-płciowy.

Po wniknięciu do organizmu istnieje ryzyko namnożenia czynnika chorobotwórczego (na przykład wirusów) i rozsiew za pośrednictwem krwi do pozostałych narządów.

 

pyt. 62 Wyjaśnij pojęcie nosicielstwa, podaj przykład

- nosicielstwo to stan w którym u nosiciela  wyniku bezobjawowego zakażenia utrzymuje się obecność czynnika zakaźnego mimo braku objawów chorobowych. Np. wirus zapalenia wątroby typu B, C, D

Nosicielstwo, zjawisko bardzo ważne w epidemiologii chorób zakaźnych. W wielu przypadkach po przebyciu choroby zakaźnej, objawowej czy bezobjawowej, zarazek nie zostaje usunięty z ustroju ozdrowieńca. Wytwarza się stan równowagi pomiędzy mechanizmami obronnymi wyższego ustroju a właściwościami chorobotwórczymi drobnoustroju. Takich ludzi nazywamy nosicielami, a stan może się utrzymywać nawet kilkadziesiąt lat.

W mikrobiologii i chorobach zakaźnych nosicielstwo (nosicielstwo mikrobiologiczne) to stan w którym

u nosíciela (człowieka lub zwierzęcia) po przechorowaniu choroby zakaźnej lub w wyniku

bezobjawowego zakażenia utrzymuje się obecność czynnika zakaźnego mimo braku olbjawów

chorobowych.

Czasem termin nosicielstwo (nosicielstwo genetyczne) odnosi się także do występowania u danego

osobnika nieprawidłowe] (zmutowanej) wersji genu choroby genetycznej, która jest dziedziczona w

sposób recesywny.

Nosicielstwo najczęściej dotyczy drobnoustrojów bytujących na błonach śluzowych dróg

oddechowych lub przewodu pokarmowego oraz we krwi (i płynach ustrojowych).

Przykłady drobnoustrojów, w przypadku, których często występuje nosicielstwo:

dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis)

pałeczka duru brzusznego (Salmonella typhi)

pałeczka czerwonki (Shigella dysenteriae)

maczugowiec błonicy (Corynbacterium diphteriae)

gronkowiec (w tym MRSA)

wirus Epstein-Barra

Cytomegalovirus

wirus zapalenia wątroby typu B, C, D

Nosiciel może stać się źródłem infekcji dla wrażliwych na zakażenie osób w jego środowisku. Dlatego

ze względów epidemiologicznych ważne jest wykrywanie oraz leczenie nosicieli chorób zakaźnych

(czasem stosuje się inne środki zapobiegawcze).

 

Pyt. 63 Wymień i omów drogi szerzenia się zakażenia.

DROGI ZAKAŻENIA:

1. Drogi pośrednie:

- d. powietrzno-kropelkowa

- d. pokarmowa

-d. przez dotyk

2. Drogi bezpośrednie

- d. płciowa

- d. przez krew

- d. okołoporodowa

Pytanie 63

Droga szerzenia się zakażenia

Droga szerzenia, inaczej droga zakażenia - to sposób i mechanizm przenoszenia zakażenia.

Rodzaje:

istnieją różne podziały, między którymi występują zazwyczaj niewielkie różnice. Oto jeden z nich:

przeniesienie bezpośrednie

bezpośrednia styczność (droga kontaktowa) z chorym lub nosicielem przy pocalunkach,

kontakcie seksualnym (także analnym i oralnym), podczas pielęgnacji lub leczenia chorych

(przeniesienie jatrogenne). Przeniesienie z jednej osoby na drugą, które nie są w relacji matka -

dziecko nosi nazwę przeniesienia horyzontalnego.

bezpośrednia styczność z chorym zwierzęciem

zakażenia własnymi pasożytami np. owsika

zakażenie wertykalne, od matki na dziecko, mogące nastąpić poprzez:

drogę łożyskową (wrodzone postacie chorób: różyczka, toksoplazmozaj

w czasie porodu (droga pochwowa, na przykład zakażenie opryszczkowe

karmienie piersią

przeniesienie pośrednie

zakaźona krew (również rodzaj przeniesienia jatrogennego)

kontakt skóry z materiałem zanieczyszczonym

przeniesienie rękoma (droga fekalno-oralna)

droga pokarmowa (nośnikiem pokarm, woda, mleko)

kropelkowa - w wyniku kichania lub kaszlenia na inną osobę. W ten sposób przenosi się wiele

chorób, m.in.:ospa wietrzna, nagminne zapalenie przyusznic, przeziębienie, grypa, angina, gruźlica, odra, różyczka

inhalacyjna - gdy mikroorganizm pozostaje w powietrzu przez dłuższy czas

wektory - żywi przedstawiciele : stawonogi (muchy, komary, wszy, pchły), gryzonie. zakażenie poprzez glebę w której znajdują się zarazki.

Pyt. 64. Co to znaczy okres inkubacji albo wylęgania w przypadku chorób zakażnych.

Pyt. 65. Złamanie - określenie, rodzaje, objawy, powikłania

Złamanie jest to częściowe lub całkowite przerwanie całości kości. Możemy mówi o dwóch rodzajach złamań.

Złamania częściowe (niezupełne) dzielimy na:

- złamanie podokostnowe nadłamanie występuje najczęściej u dzieci.
W złamaniu tym koś jest zgięta jak gałązka i złamana jest jedynie cześć trzonu.

- złamanie szczelinowate ( pęknięcie) w którym koś ulega zwykłemu pęknięciu bez przemieszczenia fragmentów

- złamanie ze strzaskaniem w której koś jest rozkawałkowana

- złamanie z wgnieceniem kości do wewnątrz. Złamanie to się spotyka przewaźnie w złamaniach kości czaszki.

Złamanie całkowite dzielimy na :

- złamanie proste nazywane też złamaniem zamkniętym gdzie nie została przerwana skóra.

- złamanie wklinowane w którym obie kości złamane wbijają się w siebie

- złamanie ze strzaskaniem kości na liczne drobne odłamki

- złamanie złożone ( złamanie otwarte) kości przebijają się przez skórę

- złamanie powikłane w którym następuje uszkodzenie narządów lub ważnych struktur tkankowych w otoczeniu złamania

Objawy:

- zniekształcenie kończyny

- ograniczenie ruchów kończyny

- obrzęk w miejscu złamania

- ból i bolesność dotykowa w miejscu złamania

- ruchomość w miejscu złamania

- trzeszczenie odłamków kości podczas ruchów

Powikłania po złamaniu:

- przedłużający się obrzęk i zrost

- uraz naczyń krwionośnych

- urazy mięśni

- uraz nerwów

- zrost opóźniony i brak zrostu

- urazowe zapalenie kości

- przykurcz

- zesztywnienie stawu

Pyt 66. Skręcenie - określenie, objawy, powikłania

Skręcenie stawu jest urazem w którym dochodzi d uszkodzenia tkanek miękkich i struktur około kostnych bez naruszenia kości.

Objawy:

- silną i nagłą bolesnością

- silnym bólem stawu

- rozległym wynaczynieniem podskórnym

- obrzęk

-wtórna wiotkość stawu

- przebarwienia

- spuchnięcia

Powikłania

- zniekształcenie stawu

- złamanie

- osłabienie stawu

Pyt 67. Zwichnięcia - określenie, objawy, powikłania

Zwichnięcie jest stanem w którym kości tworzące staw ulegają całkowitemu przemieszczeniu i pozostają w tej pozycji.

Objawy

- silny przeszywający ból

- unieruchomienie stawu

- sprężysty opór

- zniekształcenie kończyny

- zniesienie czynności kończyny

- tępy niezbyt intensywny ból, narastający przy ruchach

- znaczne obrzmienie kończyny

- różnej wielkości zasinienia.

Powikłanie

- zniekształcenie stawu

- osłabienie stawu

- unieruchomienie stawu

Pyt: 72 Przyczyny i objawy rwy ramiennej

Pyt: 73: Przyczyny i objawy rwy kulszowa

Rwa kulszowa dotyczy odcinak lędźwiowego

Przyczyny

- dyskopatia odcinka lędźwiowego

- stany zapalne

- cukrzyca

- otyłość

- choroby zakażne

- choroby nowotworowe

Obiajy:

- nagły ból okolicy lędźwiowej biegnący w zdłurz przebiegu nerwu

- osłabienie siły mięśniowej

- drętwienia

- zaburzenia czucia

- wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych

- niedowład mięśni prostujących stopę i paluch (korzeń L5),

- opadanie stopy,

- zaburzenia funkcji zwieraczy pęcherza moczowego lub odbytu

74. Omów przyczyny, przebieg, leczenie choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona ma charakter przewlekły, postępujący i nieuleczalny. W 70% rozpoczyna się między 50, a 60 r.ż. i z taką samą częstotliwością u kobiet jak u mężczyzn. Jest często nazywana chorobą samoistną, ponieważ dotąd nie ustalono przyczyn jej występowania. Istnieją jednak hipotezy naukowe, wedle których choroba ta może być genetycznie uwarunkowana. Na jej występowanie wpływ mają również zewnętrzne czynniki środowiskowe (np. związki chemiczne występujące w żywności oraz powstające wskutek infekcji).

Objawy choroby:

- pogorszenie sprawności kończyn (najczęściej po jednej stronie)

- drżenie (nasila się)

- sztywność mięśniowa

Inne typowe objawy:

- zaburzenia wegetatywne (łojotok i zaburzenia termoregulacji)

- zaburzenia psychiczne (nastroje depresyjne)

- zaburzenia percepcji (widzenie i kontrast barw)

W późniejszym okresie obserwuje się niestabilność postawy i chodu, demencję.

Jako że choroba Parkinsona jest nieuleczalna możliwe jest jedynie uzyskanie poprawy sprawności ruchowej poprzez rehabilitację i fizykoterapię:

- ćwiczenia manualne

- pływanie lecznicze w celu poprawy koordynacji

- masaże i okłady borowinowe

Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu Lewodopy, która jako naturalny aminokwas powoduje zwiększenie stężenia dopaminy w mózgu.

75. Omów przyczyny, przebieg choroby Alzheimera. Zasady opieki nad chorym.

Choroba Alzheimera jest to postępujące, przewlekłe i nieodwracalne zaburzenie

funkcjonowania mózgu. Choroba ta powoduje utratę pamięci, otępienie, zaburzenia orientacji, trudności w myśleniu abstrakcyjnym i mowie.

Przyczyny nie są dokładnie znane, jednak na jej rozwój wpływ mają:

- uwarunkowania genetyczne

- wiek (zaczyna się zazwyczaj po 60 r.ż. Znacznie postępujący rozwój choroby po 80 r.ż.)

- urazy głowy, stany zapalne i zmiany chorobowe w obrębie mózgu

- utrzymujące się przez długi czas wysokie ciśnienie krwi

- niedoczynność tarczycy, cukrzyca (zaburzenia metaboliczne)

- substancje toksyczne (alkohol, narkotyki, leki)

Specyficzne leczenie dotąd nie istnieje. Dostępne leki jedynie ograniczają objawy, łagodzą

przebieg bądź spowalniają postęp choroby.

Opieka nad chorym polega na:

- akceptacji chorego takim, jaki jest

- utrzymywaniu przyjaznych relacji

- utrzymywaniu stałego porządku dnia (czynności powszednie)

- obcowaniu z przyrodą (ogród, balkon)

- prowokowaniu do działania twórczego (np. śpiew)

- odbywaniu spacerów pod opieką opiekuna

- unikaniu nadmiernych wymagań u chorego (mogą doprowadzać do lęku i agresywnej

obrony)

76. Proces starzenia się organizmu

Starzenie się to naturalny, długotrwały i nieodwracalny proces fizjologiczny. Rozpoczyna się już w wieku średnim i nasila pod wpływem czasu. Proces ten przebiega w co najmniej trzech płaszczyznach: biologicznej, psychologicznej i społeczno-socjalnej.

Płaszczyzna biologiczna: wskutek upływu czasu komórki nerwowe, mięśni szkieletowych tracą zdolność do podziału mitotycznego (odnawianie się), spowolnienie metabolizmu, zmniejszenie odporności. Proces starzenia obejmuje wszystkie układy organizmu. Na przyspieszenie tego procesu mają wpływ wszelkie choroby, kalectwa, urazy.

Płaszczyzna psychologiczna: stres, depresja, niemożność radzenia sobie z trudnymi

sytuacjami.

Płaszczyzna społeczno-socjalna: aktywność społeczna (rodzinna, zawodowa, towarzyska),

styl życia (żywienie, sport, alkohol, leki, tytoń).

11

Egz z anatomii sem I opiekun medyczny

---