OCHRONA OBIEKTÓW

Zadania i obowiązki pracowników związane z ochroną obiektów.

Zadania i obowiązki pracowników związane z kontrolą ruchu osobowego.

Ustalać uprawnienia do wejścia na obszar obiektu chronionego można tylko tam, gdzie jest kontrolowany ruch osobowy. Celem kontroli ruchu osobowego jest niedopuszczenie do przebywania w chronionym obiekcie osób nieuprawnionych oraz niedopuszczenie do wyjścia z chronionego obiektu osób wobec, których istnieje podejrzenie dokonania czynu przestępczego. Kontrola ruchu osobowego realizowana jest poprzez ustalenia uprawnień osób do wejścia (wyjścia) do wjazdu (wyjazdu) i przebywania na terenie chronionego obiektu. Uprawnienia te ustala się na podstawie dokumentów np.: przepustek, określonych we właściwych przepisach prawa zakładowego wydawane przez zarządzającego tym obiektem.

Dokumentami uprawniającymi do wstępu i przebywania na terenie chronionego obiektu mogą być:

1. Przepustka stała, tymczasowa, jednorazowa

2. Identyfikator

3. Legitymacja służbowa

4. Karta magnetyczna

1. Przepustka stała zezwala na wstęp do chronionego obiektu osoby zatrudnione w nim na czas nieokreślony.

2. Przepustka tymczasowa uprawnia do wejścia na teren obiektu osoby zatrudnione czasowo lub inne osoby wykonujące określone prace.

3. Przepustka jednorazowa uprawnia do wejścia na teren obiektu osoby świadczące jednorazowe usługi na rzecz jednostki chronionej. Również wydaje się ją dla interesantów udających się do określonych komórek organizacyjnych. Przepustkę taką wydaje się na podstawie dowodu tożsamości (dokumentu). Należy na niej odnotować datę, godzinę i podpis osoby przyjmującej interesanta. Przepustkę taką zdaje się przy opuszczaniu obiektu.

4. Legitymacja służbowa uprawnia do wejścia na teren obiektu osoby posiadające określone legitymacje służbowe.

5. Identyfikator wydawany jest osobom zatrudnionym w obiekcie na czas nieokreślony lub tymczasowo.

6. Karta magnetyczna wydawana jest pracownikom stałym zatrudnionym w wydzielonych strefach ochronnych np.: w kancelarii tajnej, w archiwum.

7. Inne dokumenty np.: karta identyfikacyjna wydawana jest z przepustką jednorazową na podstawie dokumentu tożsamości, nosi się ją w widocznym miejscu.

Do zadań i obowiązków pracowników ochrony w zakresie kontroli ruchu osobowego należy w szczególności:

1. Sprawdzenie czy osoby wchodzące na teren obiektu posiadają dokumenty uprawniające do przebywania w obiekcie chronionym wystawione przez zarządzającego obiektem.

2. Kierowanie osób, które nie posiadają wymaganych dokumentów do biura przepustek w celu wydania przepustek jednorazowych. Jeżeli ich wejście na teren obiektu jest uzasadnione.

3. Nie dopuszczenie do wejścia na teren obiektu osób po spożyciu alkoholu.

4. Dokonywanie weryfikowanej kontroli osób wchodzących na teren obiektu pod kątem czy nie posiadają przedmiotów niebezpiecznych lub alkoholu po przez zwracanie się do tych osób o dobrowolne okazanie bagażu lub wyjęcia przedmiotów z ubrania.

5. Dokonywanie weryfikowanej kontroli osób wchodzących na teren obiektu pod kątem czy nie posiadają przedmiotów pochodzących z przestępstwa po przez zwrócenie się jak wyżej.

6. Sprawdzenie czy osoby opuszczające obiekt posiadają przepustkę uprawniającą je do wejścia.

7. Legitymowanie osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa przeciwko dobru chronionemu.

8. Ujęcie osób w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że osoba ta popełniła przestępstwo lub wykroczenie w chronionym obiekcie.

Przy ujęciu osoby, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba ta posiada niebezpieczne przedmioty, zagrażające życiu i zdrowiu pracownik ochrony może dokonać zewnętrznego obszukania tej osoby. Jego celem nie jest więc odebranie i zabezpieczenie przedmiotów pochodzących z przestępstwa. Nie należy wkładać do kieszeni ręki, a należy polecić wyjąć przedmioty.

9. Sprawdzenie czy osoby przebywające w obiekcie są do tego upoważnione.

10. Wydawanie i przyjmowanie kluczy do różnych pomieszczeń, rejestracja tego faktu w książce wydawania kluczy.

11. Zamykanie i otwieranie drzwi wejściowych, bram wyjazdowych w godzinach określonych przez zarządzającego obiektem.

W przypadku podjęcia obszukania zewnętrznego osoby pracownika ochrony obowiązują zasady:

1. Obszukanie takie może przeprowadzić tylko i wyłącznie osoba tej samej płci.

2. Przed dokonaniem obszukania należy pouczyć i poinformować o celu obszukania.

3. Obszukanie takie należy przeprowadzić w wyodrębnionym pomieszczeniu, a o fakcie ujęcia przedmiotu pochodzącego z przestępstwa należy powiadomić zarządcę obiektu i za jego pośrednictwem policję.

Instrukcje związane z kontrolą ruchu materiałowego.

1. Prawo wjazdu na teren obiektu oraz wyjazdu mają wszystkie pojazdy posiadające przepustki zgodnie ze wzorem znajdującym się w punktach kontroli, oraz pojazdy, które dostały zgodę od kierownika jednostki.

2. Wwożenie środkami transportu lub wnoszenie na teren obiektu materiałów, wyrobów, urządzeń itp. Może odbywać się na podstawie dokumentów określonych w instrukcji ruchu materiałowego.

Przepustka materiałowa jednorazowa upoważnia do przemieszczania materiałów według wykazu: Przepustka jednorazowa uprawniająca do wnoszenia (wynoszenia) przedmiotów według wykazu:

„wz” - potwierdzenie wydania materiału na zewnątrz

„pt” - potwierdzenie przekazania środka trwałego

„pm” - przepustka materiałowa

Faktury, spedycyjne, przewozowe dokumenty. Wszystkie te dokumenty powinny posiadać cechy umożliwiającą pełną identyfikacje mienia np.: data, cechy charakterystyczne towaru, oznaczenie środka transportu.

Zadania i obowiązki pracowników ochrony związane z kontrolą ruchu materiałowego.

1. Kontrola pojazdów wjeżdżających do obiektu.

W związku z tym pracownik ochrony powinien:

1. Sprawdzić czy pojazd wjeżdżający na teren obiektu jest uprawniony - posiada przepustkę.

2. Przepuścić pojazd jednostki chronionej.

3. Sprawdzić czy pojazd znajduje się na liście uprawnionych do wjazdu.

4. Sprawdzić czy towar znajdujący się w pojeździe jest zgodny z dokumentacją.

5. Sprawdzić rodzaj towaru znajdującego się w pojeździe, czy jest to towar niebezpieczny.

6. Wpisać do prowadzonego rejestru fakt wjazdu pojazdu np.: data i czas przyjazdu, rodzaj i numer pojazdu, rodzaj oraz ilość wwożonego towaru.

2. Kontrola pojazdów wyjeżdżających z obiektu.

W związku z tym pracownik ochrony powinien:

1. Sprawdzić czy na wyjeżdżającym pojeździe znajduje się towar, na który kierowca lub dysponent ma dokument do wywozu.

2. Sprawdzić zgodność towaru z dokumentami (co do rodzaju i ilości).

3. Odebrać od kierowcy lub dysponenta kopie dokumentu uprawniającego do wyjazdu z terenu obiektu.

4. Odnotować fakt wyjazdu pojazdu w rejestrze np.: data i czas wyjazdu, rodzaj i numer pojazdu, rodzaj oraz ilość wywożonego towaru.

5. W przypadku niezgodności towaru z dokumentacją należy pojazd zatrzymać, powiadomić dowódcę zmiany i za jego pośrednictwem kierownika jednostki chronionej.

Zadania i obowiązki pracowników ochrony związane z kontrolą przepisu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i zapobiegania alkoholizmowi:

W myśl art. 14 ust. 1 punkt 2 z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (z późniejszymi zmianami):

1. Sprzedaż, podawanie i spożywanie alkoholu na terenie zakładu pracy i miejsc zbiorowego żywienia pracowników jest zabronione.

2. Z kolei w myśl art. 16 ust. 1 ustawy zabrania się również wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładu pracy, a także na teren obiektów lub miejsc objętych zakazem.

3. Art. 16 ust. 2 ustawy osoby posiadające przy sobie napoje alkoholowe mają obowiązek przekazania ich do depozytu pod rygorem nie wpuszczenia lub usunięcia z terenu zakładu pracy, a także obiektów objętych zakazem wnoszenia alkoholu.

W myśl § 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 maja 1983r. w sprawie zasad i trybu postępowania dotyczącego wnoszenia alkoholu na tereny objęte zakazem - kierownik zakładu lub obiektu powinien zapewnić niezbędną informację o zakazie wnoszenia napojów alkoholowych oraz rygorach w sytuacji niedostosowania się do tego zakazu.

W myśl § 1 pkt. 3 rozporządzenia służb ochrony fizycznej zakładu pracy lub obiektu pracownik ochrony powinien odmówić wpuszczenia osób na teren zakładu, obiektu w stosunku, do których zachodzi podejrzenie o wnoszenie napojów alkoholowych chyba, że kontrola na żądanie tych osób nie potwierdziła tego podejrzenia.

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego wyznaczona mają obowiązek nie dopuścić do pracy pracownika jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż pracownik jest w stanie po spożyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy.

Okoliczności tej ustawy powinny być podane do wiadomości:

1. Na żądanie pracownika, o którym mowa wyżej, kierownik zakładu lub osoba przez niego upoważniona są zobowiązane zapewnić badania trzeźwości pracownika (art. 17 ust. 3 ustawy).

2. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że pracownik znajduje się w stanie po spożyciu alkoholu może on być poddany badaniom na trzeźwość.

0,2 - i powyżej stan po spożyciu alkoholu

0,5 - i powyżej stan nietrzeźwości

W związku z tym pracownik ochrony ma następujące obowiązki:

1. Sprawdzić czy na teren chronionego obiektu nie jest wnoszony lub wwożony alkohol.

2. Nie dopuszczenie do wejścia lub wjazdu na teren obiektu osób, które wbrew zakazowi wnoszą lub usiłują wnieść napoje alkoholowe.

3. Nie dopuszczenie do wejścia lub wjazdu na teren obiektu osób, które są po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości.

4. Reagowanie w przypadkach spożywania alkoholu na terenie chronionego obiektu.

5. Dokonywanie w uzasadnionych przypadkach badań trzeźwości za pomocą atestowanych urządzeń.

6. Wezwania osób w stanie po użyciu alkoholu do opuszczenia obiektu.

7. Powiadomienie przełożonych o naruszeniu przepisów ustawy.

8. Powiadomienie policji o popełnionym przestępstwie jeżeli miało miejsce sprzedawanie alkoholu bądź podawanie alkoholu na terenie obiektu.

Zadania i obowiązki pracowników ochrony związane z przepisami przeciw pożarowymi:

W myśl art. 3 ust.1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r.o ochronie przeciw pożarowej osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucje korzystające z budynku lub obiektu zobowiązane są zabezpieczyć użytkowany budynek lub obiekt przed zagrożeniem pożarowym. Jednocześnie ust.2 tego art. stanowi, iż właściciel, zarządca lub użytkownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisu ppoż.

Zarządca lub użytkownik terenu lub budynku obowiązany jest:

1. Przestrzegać ppoż., wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych.

2. Wyposażyć budynek w sprzęt gaśniczy.

3. Zapewnić osobom bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji.

4. Przygotować budynek do akcji ratowniczej.

5. Ustalić sposoby postępowania na wypadek pożaru.

Przepisy ppoż. zabraniają w szczególności:

1. Używania otwartego ognia i palenia tytoniu w strefach zagrożonych pożarem lub wybuchem.

2. Używania elektrycznych urządzeń grzewczych ustawionych na podłożu palnym.

3. Stosowania na osłony punktów palnych materiałów palnych.

4. Instalowania opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznej jak np.: wyłączniki, przełączniki ; bezpośrednio na podłożu palnym.

5. Składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej, które służą do ewakuacji.

6. Ustawiania na klatkach schodowych jakichkolwiek przedmiotów uniemożliwiających szybką ewakuacje.

7. Zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie.

8. Uniemożliwiania i ograniczania dostępu do urządzeń przeciwpożarowych.

W zależności od stanu skupienia spalających się podczas pożaru materiałów i charakteru ich spalania pożary kwalifikuje się na grupy A,B,C,D,E.

A - pożary ciał stałych pochodzenia organicznego przy spalaniu, których występuje zjawisko spalania żarowego (np.: drewno, koks, węgiel, papier, tkanina) - stosuje się gaśnice płynowe lub pianowe.

B - pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się w skutek ciepła, które wytwarza się przy pożarze np.: wosk, benzyna, alkohole, tłuszcze, lakiery - stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe, proszkowe, halonowe.

C - pożary gazów palnych np. propan, acetylen, gaz ziemny - stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, śniegowe i halonowe.

D - pożary metali lekkich np. magnez, sód, potas, lit - stosuje się gaśnice proszkowe przeznaczone do tego celu.

E - to pożary urządzeń elektrycznych pod napięciem - stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, halonowe lub śniegowe.

Pracownik ochrony podejmując działania ochronne powinien zapoznać się z przepisami z zakresu ochrony ppoż., a w szczególności z zasadami bezpiecznego zachowania się na terenie chronionego obiektu i trybem postępowania w zagrożeniach pożarowych.

Zadania i obowiązki pracownika ochrony związane z fizycznym zabezpieczeniem miejsca zdarzenia. (przestępstwa, wykroczenia, wypadki, pożary).

Miejsce zdarzenia - to określony fragment przestrzeni, w którym coś się wydarzyło co jest przedmiotem zainteresowania organów ścigania.

Fizyczne zabezpieczenie miejsca zdarzenia - to takie jego zabezpieczenie by do czasu ustalenia jego okoliczności i przyczyn zaistnienia zdarzenia nie dopuścić do zatarcia lub utraty jakichkolwiek śladów.

Zabezpieczenie miejsca zdarzenia można dokonać w formie osobowej, technicznej i mieszanej osobowo-technicznej.

1. Osobowa forma zabezpieczenia miejsca zdarzenia może być realizowana przez wystawienie posterunku lub posterunków na granicy miejsca zdarzenia w celu niedopuszczenia na to miejsce osób postronnych. Konieczna jest izolacja miejsca zdarzenia o możliwie dużym zasięgu. Pracownik ochrony powinien sporządzić notatkę służbową zawierającą: rodzaj, czas, miejsce i okoliczności zaistniałego zdarzenia oraz podjęte czynności, uzyskane wyniki.

2. Techniczna forma zabezpieczania miejsca zdarzenia obejmuje użycie różnych środków w celu ogrodzenia i oddzielenia miejsca zdarzenia oraz ochrony śladów przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych. Mogą to być liny, sznurki, płotki, znaki ostrzegawcze, znaki świetlne, tablice ostrzegawcze i inne.

Ślady kryminalistyczne takie jak np. odciski obuwia, plamy krwi, łuski, pociski, narzędzia itp. można przykryć np. skrzynką drewnianą, plastikową, papierem, wiadrem, miską, wyjątkowo kocem. Pracownik ochrony zabezpieczający miejsce zdarzenia powinien pamiętać o własnej ochronie i jeżeli to możliwe używać rękawiczek, jednorazowych masek. Pracownik ochrony powinien również pamiętać aby nie nanosić własnych śladów jak np. linii papilarnych, śladów obuwia, włosów oraz nie czynić dodatkowych śladów mechanoskopijnych urządzeniami służącymi do zabezpieczenia miejsca zdarzenia.

Zasady postępowania pracowników ochrony na miejscu zdarzenia można sformułować następująco:

1. Zachować ostrożność do czasu przybycia policji ze względu na możliwość:

1. przebywania na miejsca zdarzenia uzbrojonego sprawcy,

2. pozostawienia przez sprawcę na miejscu zdarzenia materiałów wybuchowych lub innych niebezpiecznych substancji,

3. zalania miejsca zdarzenia lub powstania pożaru, zawalenia się konstrukcji lub wypadku drogowego,

4. skażenia miejsca zdarzenia lub śladów kryminalistycznych promieniowaniem, środkami toksycznymi.

2. Nie nanosić własnych śladów - dlatego po wykonaniu niezbędnych czynności znajdować się na granicy zabezpieczonego terenu.

3. Poruszanie się po miejscu zdarzenia ograniczyć do minimum.

4. Nie dotykać niepotrzebnie przedmiotów.

5. W przypadku użycia jakichkolwiek przedmiotów np. telefonu powiadomić policjanta.

6. Uszkodzenie śladów kryminalistycznych możliwe jest tylko w przypadku udzielania pomocy przedlekarskiej ofiarom, jednak starać się przy tym, aby zmiany były minimalne.

Pracownik ochrony zabezpieczają miejsce zdarzenia powinien:

1. Podjąć czynności zmierzające do złagodzenia i zapobieżenia dalszym ujemnym skutkom zdarzenia polegające np. na:

1. udzieleniu pomocy przedlekarskiej ofiarom zdarzenia

2. ratowaniu mienia przed zalaniem, kradzieżą lub spaleniem

3. gaszeniu ognia, wyłączeniu dopływu gazu, prądu

4. wezwaniu straży pożarnej, policji i innych specjalistycznych służb

5. poszukiwaniu rzeczy straconych w wyniku zdarzenia

2. Podjąć czynności zmierzające do zbierania informacji o zdarzeniu, osobach i przedmiotach z nim związanych.

W ramach takich czynności powinien:

1. ustalić zmiany na miejscu zdarzenia powstałe po zdarzeniu, przyczyny tych zmian oraz ich ewentualnego sprawcę

2. ustalić świadków zdarzenia

3. ustalić osoby, które były pierwsze na miejscu zdarzenia

4. ustalić rysopis sprawców

5. ustalić przedmioty, którymi posługiwał się sprawca.

3. Podjąć czynności niecierpiące zwłoki, a zmierzające do ujęcia sprawcy zdarzenia polegające między innymi na:

1. penetracji przyległego terenu, gdzie sprawca mógł się ukryć

2. zorganizowaniu pościgu

3. obserwacji różnych osób postronnych znajdujących się na miejscu zdarzenia.

Zadania i obowiązki pracowników ochrony związane z zamachem o charakterze terrorystycznym.

W przypadku, gdy pracownicy ochrony nie są bezpośrednimi uczestnikami zdarzenia powinni przeprowadzić wstępne rozpoznanie oraz w miarę możliwości nie dopuścić do eskalacji zagrożenia.

Realizując te zadania pracownicy ochrony powinni w szczególności:

1. Poinformować o zdarzeniu dowódcę zmiany i za jego pośrednictwem policję.

2. Określić obszar zagrożenia i drogi dojścia do niego.

3. Określić miejsca, w których należy rozlokować innych pracowników ochrony.

4. Prowadzić z ukrycia obserwację.

5. Zebrać jak najwięcej danych o:

1. napastnikach

2. miejscu zdarzenia

3. osobach zagrożonych

4. liczbie osób rannych

5. uzbrojeniu napastników

6. Zapewnić bezpieczeństwo osobom postronnym przez:

1. udzielenie pomocy osobom rannym

2. usunięcie osób postronnych ze strefy zagrożenia

3. wydanie polecenia pozostania na miejscu i ukrycia się osobom, które znalazły się w strefie bezpośredniego zagrożenia i nie są w stanie się wycofać

7. Ustalić świadków zdarzenia i ująć w miarę możliwości sprawcę zdarzenia i oczekiwać na przybycie policji.

Zadania i obowiązki pracownika ochrony związane z ochroną tajemnicy państwowej i służbowej.

Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych określa zasady ochrony informacji, które wymagają ochrony przed nieupoważnionym ujawnieniem, jako stanowiące tajemnicę państwową lub służbową, niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania, także w trakcie ich opra­cowania.

W rozumieniu ustawy tajemnicą państwową jest „informacja niejawna określona w wykazie rodzajów informacji niejawnych, stanowiącym załącz­nik nr. 1 ustawy, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla niepodległości lub nienaruszalności terytorium, interesów obronności, bezpieczeństwa państwa i obywateli, albo narazić te interesy na co najmniej znaczną szkodę”.

Z kolei tajemnicą służbową jest „informacja niejawna nie będąca tajem­nicą państwową, uzyskana w związku z czynnościami służbowymi albo wykonywaniem prac zleconych, których nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes publiczny lub prawnie chroniony inte­res obywateli albo jednostki organizacyjnej”.

Informacje niejawne zaklasyfikowane jako stanowiące tajemnicę państwo­wą oznacza się klauzulą „ściśle tajne” lub „tajne” . Natomiast informacje niejawne zaklasyfikowane jako stanowiące tajemnie służbową oznacza się klauzulą „poufne” lub „zastrzeżone”.

Dostęp do informacji niejawnych określa kierownik jednostki organizacyjnej. W związku z tym wskazuje on stanowiska lub rodzaj prac zleconych , z którymi może łączyć się dostęp do informacji niejawnych, odrębnie dla każdej klauzuli tajności.

Dopuszczenie do pracy lub pełnienia służby na, wskazanych stanowiskach albo zlecenie pracy może nastąpić po przeprowadzeniu postępowania spraw­dzającego. Postępowanie to ma na celu ustalenie czy osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy. Postępowanie sprawdzające kończy się wyda­niem poświadczenia bezpieczeństwa lub odmową, wydania takiego poświadczenia. Warunkiem dopuszczenia do pracy lub pełnienia służby osoby sprawdzanej jest też przeszkolenie tej osoby w zakresie ochrony informacji niejawnych.

W celu uniemożliwienia osobom nieuprawnionym dostępu do informacji niejawnych stosuje się środki ochrony fizycznej i technicznej.

Środki te stosuje się w szczególności przed:

1. Działaniem obcych służb specjalnych.

2. Zamachem terrorystycznym lub sabotażem,

3. Kradzieżą lub zniszczeniem materiału,

4. Próbą wejścia osób nieuprawnionych,

5. Nieuprawnionym dostępem pracowników do materiałów oznaczonych wyższą klauzulą tajności.

Środki ochrony fizycznej muszą być adekwatne do klauzuli tajności i ilości informacji niejawnych, liczby oraz poziomu dostępu do takich informacji zatrudnionych lub pełniących służbę osób.

W celu zapewnienia ochrony fizycznej należy w szczególności:

1. Wydzielić części obiektów zwane strefami bezpieczeństwa, które poddane są szczególnej kontroli wejść i wyjść oraz kontroli przebywania.

2. Wydzielić wokół stref bezpieczeństwa strefy administracyjne służące do kontroli osób lub pojazdów.

3. Wprowadzić system przepustek lub inny system określający uprawnienia do wejścia, przebywania i wyjścia ze strefy bezpieczeństwa, a także przechowywania kluczy do pomieszczeń chronionych, szaf pancernych i innych pojemników służących do przechowywana informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową.

4. Zapewnić kontrolę stref bezpieczeństwa i stref administracyjnych przez przeszkolonych zgodnie z ustawą pracowników pionu ochrony.

5. Stosować wyposażenie i urządzenia służące ochronie informacji niejaw­nych, którym na podstawie odrębnych przepisów przyznano certyfikaty lub świadectwa kwalifikacyjne.

Materiały zawierające informacje niejawne stanowiące tajemnicę państwową lub służbową są przewożone przez przewoźników. Jednym z przewoźników są przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesję na prowadzenie działalności w zakresie ochrony osób i mienia. W tym wypadku przewożeniem materiałów zawierających informacje niejawne zajmują się pracownicy ochrony.

Przewoźnik (przedsiębiorca) przyjmuje przesyłki na podstawie „wykazu przesyłek nadanych”, sporządzonego przez nadawcę ( jednostkę organizacyjną) w dwóch egzemplarzach, po jednym egzemplarzu dla przedsiębiorcy i nadawcy przesyłki. Przyjęcie przesyłki „przedsiębiorca” potwierdza podpisem, zapisem liczbowym i słownym ilości przyjętych przesyłek oraz odciskiem pieczęci przedsiębiorcy na obu egzemplarzach wykazu przesyłek nadanych. „Przedsiębiorca” nie przyjmuje przesyłki nie odpowiadającej określonym wymaganiom (wymiary i masa) lub może odmówić przyjęcia przesyłki nie odpowiadającej innym wymaganiom (pakowanie).

Przesyłki przewozi się:

1. Środkami publicznego transportu lądowego (osobny przedział na potrzeby konwoju).

2. Specjalnie przygotowanymi pojazdami samochodowymi przewoźnika, które w przypadku materiałów niejawnych stanowiących tajemnicę państwową muszą spełniać wymagania o których mowa w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji z dnia 14 października 1998r.

3. Statkami powietrznymi (wydzielone miejsce).

4. Środkami transportu wodnego (wydzielone miejsce).

Przesyłki zawierające informacje niejawne stanowiące tajemnicę państwową przewożą i ochraniają konwoje złożone co najmniej z dwóch uzbrojonych w broń palną konwojentów posiadających poświadczenie bezpieczeństwa środkami transportu o których mowa wyżej.

Przesyłki zawierające informacje niejawne stanowiące tajemnicę służbową oznaczone klauzulą „poufne”, których utrata spowodowałaby szkodę dla interesu państwa, przewozi i ochrania co najmniej jeden uzbrojony w broni pal­ną konwojent posiadający poświadczenie bezpieczeństwa.

Konwojentów wyposaża się w dokumenty niezbędne do wykonania zadania: 1. Instrukcję postępowania z ochranianymi i przewożonymi przesyłkami.

2. Środki łączności umożliwiające kontakt z konwojem podczas całej podróży.

Trasę przewozu przesyłki zawierającej informacje niejawne stanowiące tajemnice państwową lub służbową, oznaczonej klauzulą „poufne”, przewoźnik­ (Przedsiębiorca) uzgadnia z nadawcą, jej dostarczenie zaś powinno odbyć się bez zbędnej zwłoki.

Przesyłki przewozi się w zamkniętych oraz zaplombowanych paczkach, workach lub innego rodzaju pojemnikach. załadunek, przeładunek i wyładunek przesyłki musi odbywać się pod kontrolą konwojentów przewoźnika lub pra­cowników ochrony nadawcy bądź adresata przesyłki.

W przypadku uszkodzenia opakowania przesyłki pracownik ochrony zabezpiecza ją, sporządzając protokół w trzech egzemplarzach ( 1-adresat, 2-nadaw­ca, 3- przewoźnik) .

Pracownik ochrony wydaje przesyłki upoważnionemu przedstawicielowi adresata na podstawie wykazu przesyłek wydanych, sporządzonego przez „Przed­siębiorcę”. Upoważniony przedstawiciel adresata, przed odebraniem prze­syłki, obowiązany jest przedstawić pracownikowi ochrony upoważnienie.

Specyfika ochrony zakładu przemysłowego.

Określając specyfikę ochrony zakładu przemysłowego, należy zwrócić uwagę na dwa podstawowe rodzaje zagrożeń:

1. Zagrożenia wewnętrzne związane z liczbą zatrudnionych w zakładzie pracowników oraz charakterem produkcji danego zakładu.

2. Zagrożenia zewnętrzne związane z działalnością przestępczą.

System ochrony zakładu przemysłowego będzie zdeterminowany takimi czynnikami, jak:

1. Czy zakład podlega obowiązkowej ochronie.

2. Jaki jest charakter produkcji.

3. Wielkość i obszar ochranianego obiektu.

4. Ilość zatrudnionych w nim osób.

5. Ilość punktów newral­gicznych.

6. Posiadane zabezpieczenie elektroniczne i mechaniczne.

7. Nasilenie ruchu osobo­wego i materiałowego.

Jak wskazuje praktyka, największe zagrożenia występują wewnątrz zakładu. Należy do nich zaliczyć:

1. Kradzieże pracownicze.

2. Aferowe zagarnięcia mienia.

3. Kradzież towarów i surowców za pomocą sfałszowanej dokumentacji.

4. Zagrożenia związane z nieprzestrze­ganiem przepisów przeciwpożarowych.

Przystępując do podjęcia się ochrony zakładu przemysłowego, w pierwszym rzędzie należy dokonać:

1. Analizy istniejących zagrożeń i prognozy dotyczącej przyszłych zagrożeń.

2. Sporządzić szczegółowy plan ochrony.

W przypadkach, gdy obiekt podlega obowiązkowej ochronie plan ochrony należy uzgodnić z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji. W związku z tym w świetle przepisów ustawy o ochronie osób imienia, plan ochrony zakładu przemysłowego podlegającego obowiązkowej ochronie powinien:

1. Uwzględniać charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki.

2. Zawierać analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki.

3. Podawać ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki.

4. Zawierać dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej z uwzględ­nieniem stanu etatowego, rodzaju oraz ilości uzbrojenia i wyposażenia, sposobu zabez­pieczania broni i amunicji.

5. Zawierać dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych.

6. Zawierać zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.

Specyfika ochrony banku.

Banki, ze względu na przechowywane w nich wartości, są obiektami wymagającymi podjęcia specyficznych działań ochronnych.

Najczęściej występującymi zagrożeniami związanymi z działalnością bankową są napady na placówki bankowe i konwoje organizowane przez banki. Z tych względów ochrona banku musi mieć indywidualny charakter regulowany przepisami wewnętrznymi.

Przy organizacji ochrony banku należy przede wszystkim położyć nacisk na technicz­ne środki zabezpieczenia, w których wiodącą rolę powinny pełnić elektroniczne systemy zabezpieczające oraz inne zabezpieczenia mechaniczne.

System sygnalizacji zagrożeń występujący w banku tworzy się z następujących systemów:

1. Sygnalizacji włamania i napadu.

2. Sygnalizacji pożaru.

3. Kontroli dostępu.

4. Ochrony peryferyjnej.

5. Telewizji użytkowej.­

Systemy te podlegają regularnej kontroli oraz legalizacji i muszą być zgodne z we­wnętrznymi przepisami prawnymi obowiązującymi w banku.

Do zadań i obowiązków pracowników ochrony związanych z ochroną banku należy przede wszystkim:

1. Zapoznanie się z elektronicznym systemem ochrony.

2. Znajomość rozmieszczenie czujników elektronicznych.

3. Zwracanie szczególnej uwagę na interesantów, których zachowanie może wskazy­wać na przeprowadzanie wywiadu przestępczego.

4. Monitorowanie i kontrolowanie ruchu osobowego odbywającego się w banku.

5. Zwracanie uwagi na sytuacje mające miejsce przed siedzibą banku.

6. W sytuacjach ekstremalnych zachowywanie się w sposób określony wewnętrznymi przepisami.

Specyfika ochrony rezydencji.

W chwili obecnej w Polsce pojawia się coraz więcej rezydencji ludzi majętnych, którzy zatrudniają do ich ochrony firmy ochroniarskie. Specyfika ochrony osób i obiektu (rezydencji) generalnie nie odbiega od ogólnie przyjętych standardów, jednakże należy zaznaczyć, że z uwagi na charakter ochrony, działania te muszą być nacechowane dyskrecją, taktem i kulturą oraz dużym profesjonalizmem.

Zagrożenia, które występują w ochronie rezydencji to przede wszystkim zagrożenia zewnętrzne. Zaliczyć do nich należy:

1. Kradzieże z włamaniem.

2. Uprowadzenia w celu uzyskania okupu.

3. Napady rabunkowe.

4. Akty terroryzmu.

W związku z tym zadania i obowiązki pracownika ochrony będą polegały przede wszystkim na:

1. Obserwacji terenu przyległego do rezydencji.

2. Kontrolowaniu osób wchodzących do rezydencji.

3. Kontroli pojazdów parkujących przed rezydencją.

4. Dozorze osób wykonujących czynności zlecone na terenie rezydencji.

5. Dozorze istniejącego elektronicznego systemu zabezpieczenia.

6. Reagowaniu na wszelkie próby inwigilacji i wtargnięcia na teren rezydencji.

7. Stosowaniu się do życzeń i zaleceń zleceniodawcy.

Specyfika ochrony innych obiektów.

Do obiektów chronionych należą często: supermarkety, ciągi handlowe, targowiska, miejsca odbywania się imprez masowych, dyskoteki, restauracje itp.

Należy podkreślić, że zakres zadań i obowiązków pracowników ochrony w tym zakre­sie nie odbiega od ogólnych kanonów sztuki ochroniarskiej, jednakże każdy ochraniany obiekt posiada swoistą specyfikę, a niektóre działania określone są ściśle przepisami np. ochrona imprez masowych.

Każdy obiekt chroniony powinien posiadać plan ochrony, który stanowi kanon zachowań, obowiązków i odpowiedzialności pracownika ochrony zatrudnionego w danym obiekcie.

Do szczegółowych zadań i obowiązków pracownik ochrony w zakresie przepisów ppoż. należy:

1. Znajomość i zrozumienie sygnału alarmowego nadawanego z automatycznego wykrywania i przekazywania informacji o pożarze.

2. Umiejętność prawidłowego obsługiwania urządzeń do tłumienia ognia, usuwania dymów i gazów pożarowych.

3. Znajomość rozmieszczenia i rodzaju sprzętu gaśniczego i ratowniczego, bądź środków gaśniczych będących na wyposażeniu chronionego obiektu, zapewniających skuteczną ochronę przeciwpożarową.

4. Znajomość dróg ewakuacyjnych i sposobu ewentualnej ewakuacji z obiektu na wypadek powstania zagrożenia pożarowego.

5. Prowadzenie ewakuacji osób z obiektu w przypadku powstania zagrożenia pożarowego.

6. Zwracanie uwagi, czy osoby przebywające na terenie obiektu stosują się do przepisów przeciwpożarowych.

7. Reagowanie na wszelkiego rodzaju naruszenia zasad i przepisów przeciwpożarowych.

8. Powiadomienie jednostki straży pożarnej o zauważonych zagrożeniach pożarowych.

9. Informowanie przełożonych o dostrzeżonych nieprawidłowościach w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

Praktyka wskazuje, że pracownik ochrony najczęściej jest pierwszym, który zauważa pożar. Stąd jego działania, szczególnie w początkowej fazie rozwoju pożaru, są bardzo istotne i ważne z punktu widzenia dalszego rozprzestrzeniania się pożaru.

Zadania i obowiązki pracownika ochrony związane z ujęciem sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

Uprawnienia do ujęcia sprawcy przestępstwa lub wykroczenia określa art. 243 kodeksu postępowania karnego oraz art. 36 ust 1 pkt. 3 ustawy o ochronie osób i mienia. W myśl art. 243 § 1 kpk. „każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości”. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji (§2). Z treści art. 36 ust 1 pkt. 3 ustawy o ochronie wynika, że uprawnienie do ujmowania osób zagrażających chronionym dobrom istnieje w przypadku, kiedy równocześnie spełnione są następujące przesłanki:

1. Istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia.

2. Zagrożenie jest bezpośrednie i ma charakter oczywisty. Oczywisty to nie budzący wątpliwości, bezsporny, pewny, nie może opierać się na domniemaniu, że może nastąpić.

3. Osobę ujmuje się w celu oddania Policji.

Pracownik ochrony ma więc szersze uprawnienia w porównaniu z tak zwanymi uprawnieniami obywatelskimi. Nie musi ograniczać swoich czynności wyłącznie do sprawcy przestępstwa, którego ujęto na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa. Nie ma też obowiązku zwolnić osoby ujętej w przypadkach, kiedy nie ma obawy jej ukrycia się oraz ustalona jest jej tożsamość.

W zasadzie uprawnienie do ujęcia osoby pracownik ochrony powinien wykorzystywać tylko w przypadku, kiedy osoba ta jest sprawcą przestępstwa bądź kiedy nie można ustalić tożsamości sprawcy innego czynu bezprawnego (np. wykroczenia, czynu niedozwolonego itp.)

Oznacz to, że podstawą faktyczną tych czynności może być:

1. Ujęcie osoby na gorącym uczynku przestępstwa ( np. podczas kradzieży mienia, usiłowania włamania do obiektu).

2. Ujęcie osoby w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa.

3. Uzasadnione przypuszczenie, że osoba popełniła przestępstwo w chronionym obiekcie.

4. Brak możliwości ustalenia tożsamości sprawcy innego czynu bezprawnego (np. wykroczenia, czynu niedozwolonego).

Osobę ujmuje się w celu oddania Policji. Oznacza to, że istnieją wobec niej uzasadnione podejrzenia popełnienia czynu bezprawnego (przestępstwa lub wykroczenia) lub pracownik ochrony nie może ustalić tożsamości osoby, która dokonała innego czynu bezprawnego (np. nieumyślnie uszkodziła mienie).

W przypadku, gdy ustalona jest tożsamość sprawcy wykroczenia innego niż przeciwko mieniu, bądź czynu niedozwolonego, czynności wobec takiej osoby powinno się wykonywać w ramach uprawnienia do legitymowania. Pracownik ochrony powinien więc umieć ocenić zasadność ujęcia osoby i oddania jej w ręce Policji.

Ustawa nakazuje bezzwłocznie oddać Policji osobę ujętą, tzn. w czasie możliwie najkrótszym od momentu jej ujęcia. Pracownik ochrony ma możliwość wyboru jednego z dwóch sposobów spełnienia swojego obowiązku:

1. Przetrzymać osobę do czasu przybycia funkcjonariusza Policji na miejsce ujęcia.

2. Doprowadzić lub dowieźć osobę do najbliższej jednostki Policji lub najbliżej znajdującego się funkcjonariusza Policji.

Wskazane jest stosowanie pierwszego sposobu ze względu na bezpieczeństwo pracownika ochrony, a także osoby ujętej. Ujętą osobę powinno się przetrzymywać w pomieszczeniu zamkniętym (wartownia, biuro przepustek, zaplecze sklepu itp.). Pracownik ochrony w czasie ujmowania osoby może stosować środki przymusu bezpośredniego, a w szczególności kajdanki służące do obezwładniania.

Przy ujęciu osoby zagrażającej chronionym dobrom pracownik ochrony jest obowiązany do:

1. Użycia zwrotu „służba ochrony”.

2. Wezwania osoby do zachowania zgodnego z prawem i odstąpienia od wykonywania czynności stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia.

3. Uniemożliwienia oddalania się osoby ze wskazanego miejsca.

4. Poinformowania osoby o ujęciu i jego przyczynach oraz uprzedzenia o obowiązku zastosowania się do wydawanych poleceń.

5. Wylegitymowania osoby ujętej w celu ustalenia jej tożsamości.

6. Niezwłocznego powiadomienia Policji.

7. Przekazania osoby ujętej przybyłym na wezwanie funkcjonariuszom Policji.

8. Udzielenia pomocy przedlekarskiej osobie ujętej, która ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność, a w razie potrzeby lub na jej prośbę wezwać pomoc lekarską.

9. Sporządzenia w każdym przypadku ujęcia osoby notatki służbowej, która powinna zawierać w szczególności:

• dane personalne ujętej osoby,

• datę, godzinę i miejsce ujęcia,

• przyczynę ujęcia,

• datę i godzinę poinformowania oraz przekazania osoby Policji,

• numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony,

• informację o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie,

10. Sprawdzenia, czy osoba ujęta posiada broń lub inne niebezpieczne przedmioty, mogące służyć do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo przedmioty mogące stanowić dowody rzeczowe oraz odebrać tą broń i przedmioty.

Bezpośrednio po ujęciu osoby podejrzanej należy ją obszukać w celu sprawdzenia, czy nie posiada przy sobie środków zagrażających życiu i zdrowiu pracownika ochrony. Jego celem więc nie jest odebranie i zabezpieczenie przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia, dlatego też nie należy przeszukiwać odzieży osoby ujętej w celu wyjęcia tych przedmiotów.

Pracownik ochrony podczas ujmowania osób powinien stosować następującą taktykę działania:

1. Wszystkie czynności powinny być wykonywane z zaskoczenia, szybko i zdecydowanie.

2. Do osób ujmowanych należy zwracać się głośno i stanowczo, np. „Służba ochrony!”, „Nie ruszać się!”, „Wyjąć ręce z kieszeni”.

3. Ujmowanie osób w zasadzie powinno być wykonywane przez dwóch pracowników ochrony, jeden z nich wykonuje czynności związane z ujmowaniem osoby, drugi zaś obserwuje zachowanie się tej osoby. Jeżeli czynność tą wykonuje jeden pracownik ochrony, powinien zapewnić sobie pomoc, np. pracownika chronionego obiektu.

4. Przed wejściem do pomieszczenia należy wezwać osobę do jego opuszczenia oraz odrzucenia broni i innych niebezpiecznych przedmiotów. W przypadku nie podporządkowania się wezwaniu, powiadomić i czekać na przybycie Policji. Pracownik ochrony nie powinien stawać na wprost drzwi i otworów okiennych.

5. Wezwać osobę do podniesienia rąk do góry i do odwrócenia się do stałej przeszkody (ściana, drzewo itp.) z dala od drzwi i okien.

6. Zachować bezpieczną odległość od ujętej osoby (minimum na odległość wyciągniętej ręki).

7. Wnikliwie obserwować zachowanie się osoby, aby zapobiec jej atakowi na pracownika ochrony. Nie zezwalać na wkładanie rąk do kieszeni lub ukrywanie ich pod odzieżą.

8. Zapewnić, aby za plecami pracownika ochrony nie kryło się niebezpieczeństwo w przypadku bezpośredniego ataku (np. schody, ruch samochodowy).

9. Być gotowym do użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej.

5

19

---