Nazwa przedmiotu Poetyka			Kod ECTS
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Filologiczny UG/Instytut Filologii Polskiej UG
Studia kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja filologia polska I stacjonarne wszystkie nie dotyczy
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Katarzyna Szalewska - koordynator przedmiotu dr Maciej Dajnowski dr Anna Filipowicz prof. UG, dr hab. Ewa Graczyk dr Magdalena Horodecka dr Mariusz Kraska prof. dr hab. Zbigniew Majchrowski prof. UG, dr hab. Maciej Michalski prof. UG, dr hab. Ewa Nawrocka dr Artur Nowaczewski prof. UG, dr hab. Stanisław Rosiek prof. UG, dr hab. Feliks Tomaszewski prof. UG, dr hab. Kwiryna Ziemba dr Monika Żółkoś
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin			Liczba punktów ECTS Razem: 7 ECTS Semestr 1, ćwiczenia: 2 ECTS Semestr 2, ćwiczenia: 2 ECTS Semestr 2, egzamin ustny: 3 ECTS
A. Formy zajęć: ćwiczenia: audytoryjne
B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej
C. Liczba godzin: ćwiczenia: 60 godzin (30 godz. w sem. 1 i 30 godz. w sem. 2)
Cykl dydaktyczny od roku ak. 2012/2013 do r. ak. 2014/2015
Status przedmiotu obowiązkowy		Język wykładowy język polski
Metody dydaktyczne ćwiczenia audytoryjne: analiza tekstów z dyskusją; praca w grupach; analiza zdarzeń krytycznych (przypadków); dyskusja; rozwiązywanie zadań		Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne
				A. Sposób zaliczenia: ćwiczenia: zaliczenie z oceną egzamin
				B. Formy zaliczenia: kolokwium pisemne po pierwszym i drugim semestrze; wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie pisemnej analizy wybranego aspektu utworu literackiego (repertuar zagadnień do analizy i zestaw tekstów przygotowuje prowadzący ćwiczenia) egzamin ustny
				C. Podstawowe kryteria: Student otrzymuje zaliczenie na podstawie: Ćwiczenia: pisemnego kolokwium z zagadnień omawianych podczas zajęć i wskazanych do opracowania przez prowadzącego (60%), obecności, czynnego udziału w ćwiczeniach, systematycznego przygotowywania w formie ustnej i/lub pisemnej zagadnień wskazanych przez prowadzącego (20%), przygotowania i uzyskania pozytywnej oceny pracy zaliczeniowej (20%). Egzamin ustny po drugim semestrze nauki: odpowiedź na dwa pytania (wybrane losowo z puli pytań formułowanych na podstawie listy zagadnień do egzaminu z Poetyki, z której treścią student może się zapoznać w trakcie nauki przedmiotu); zakres ogólny: patrz rubryka syllabusa pt. Treści programowe; integralną częścią egzaminu jest analiza utworu lirycznego (lub jego fragmentu) wskazanego przez egzaminatora
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne - w 1 semestrze - bez wymagań formalnych; w 2 semestrze - uzyskanie zaliczenia z przedmiotu Poetyka w semestrze bezpośrednio poprzedzającym realizację przedmiotu (czyli w wymiarze 30 godzin realizowanych w semestrze zimowym). W wyjątkowych przypadkach prowadzący ćwiczenia może odstąpić od tej zasady. B. Wymagania wstępne - podstawowe kompetencje czytelnicze i znajomość podstawowej terminologii związanej z analizą dzieła literackiego w zakresie obowiązywania programu szkoły średniej. W wyjątkowych przypadkach prowadzący ćwiczenia może odstąpić od tej zasady.
Cele przedmiotu Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawową terminologią opisu budowy dzieła literackiego. Przedmiot na celu kształcenie kompetencji analitycznych przez umiejętność rozpoznania i nazwania zróżnicowanych (stylistycznych, wersyfikacyjnych, genologicznych, kompozycyjnych, komunikacyjnych) elementów tekstu literackiego. Tym samym treści przekazywane podczas nauki przedmiotu wyposażają studenta w praktyczną zdolność analizy każdego tekstu literackiego, dostarczają narzędzi do literaturoznawczego opisu zarówno w wymiarze synchronicznym (poetyki opisowej), jak i diachronicznym (poetyki historycznej).
Treści programowe Główne zagadnienia: I. Komunikacja literacka (instancje nadawcze i odbiorcze w dziele literackim; komunikacyjny charakter dzieła literackiego; pojęcie ironii; rodzaje liryki ze względu na podmiot; rodzaje narracji; problematyka narracji pierwszo- i trzecioosobowej; techniki narracyjne; zagadnienie autobiografizmu i problematyka podmiotu w literaturze niefikcjonalnej). II. Tematyka i topika (pojęcia motywu; toposu i topiki; wątku; tematu; słów-kluczy; symbolu i alegorii). III. Stylistyka (pojęcie stylu; uporządkowanie naddane wypowiedzi literackiej; środki stylistyczne: leksykalne, składniowe, semantyczne; metafora i jej odmiany; zjawisko stylizacji, jej odmian oraz intertekstualności; epickie formy językowo-stylistyczne). III. Wersologia (podstawowe terminy związane z wierszem; podstawy polskich systemów wersyfikacyjnych; wiersz wolny; strofika; rymy; inne środki brzmieniowej organizacji wypowiedzi literackiej). IV. Kompozycja dzieła literackiego (problematyka kompozycji wypowiedzi literackiej; problem budowy utworu epickiego - postać literacka, czas, przestrzeń; zagadnienie fikcji). V. Genologia (problematyka podziału na rodzaje i gatunki literackie; pojęcie konwencji; podstawowe gatunki literackie; sytuacja gatunku w perspektywie poetyki historycznej i współcześnie - pojęcia gatunków hybrydycznych, pogranicznych itp.). VI. Elementy poetyki dramatu (podstawowe pojęcia związane z budową tekstów dramatycznych; dramat a teatr; podstawowe gatunki dramatyczne; pojęcia związane z estetyką - komizm, tragizm, groteska itp.). VII. Analiza i interpretacja dzieła literackiego - podstawowe zagadnienia.
Wykaz literatury Na początku semestru prowadzący ustala zestaw lektur wymaganych do zaliczenia przedmiotu A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. Wykorzystywana podczas zajęć: Podręczniki i słowniki: Głowiński M., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., Zarys teorii literatury, Warszawa 1962 i wyd. następne (wskazane najnowsze). Miodońska-Brookes E., Kulawik A., Tatara M., Zarys poetyki, Warszawa 1980 i wyd. nast. Materiały do ćwiczeń z poetyki i analizy dzieła literackiego: Poetyka, t. 1, red. D. Ulicka, Warszawa 1999. Poetyka, t. 2, red. D. Ulicka, Warszawa 2000. Poetyka (Genologia. Interpretacje), t. 3, red. D. Ulicka, Warszawa 1997. Ćwiczenia z poetyki, red. A. Gajewska, T. Mizerkiewicz, Warszawa 2006. Kompozycja i genologia. Ćwiczenia z poetyki, red. A. Gajewska, Poznań 2009. Teksty teoretyczne: Abramowska J., Rehabilitacja alegorii, [w:] Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003. Booth W.C., Rodzaje narracji, przeł. J. Sieradzki, „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 1. Curtius E.R., Topika, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 1; [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, red. M. Głowiński, H. Markiewicz, s. 1, Wrocław 1977; [lub w:] tegoż, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. A. Borowski, Kraków 1997. Głowiński M., Cztery typy fikcji narracyjnej, [w:] tegoż, Teoretycznoliterackie tematy i problemy, Wrocław 1986; [lub w:] tegoż, Poetyka i okolice, Warszawa 1992; [lub w:] tegoż, Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej, Kraków 1988. Głowiński M., Gatunek literacki i problemy poetyki historycznej, [w:] Genologia polska. Wybór tekstów pod red. E. Miodońskiej-Brookes, A. Kulawika, M. Tatary, Warszawa 1983. Głowiński M., O stylizacji, [w:] Stylistyka polska. Wybór tekstów, Warszawa 1973; [lub w:] tegoż, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje, Kraków 2000. Głowiński M., Od dokumentu do wyznania: o powieści w pierwszej osobie, [w:] tegoż, Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Wrocław 1969 lub Kraków 1997. Głowiński M., Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego, [w:] tegoż, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków, 1977; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, red. A. Kubale, E. Nawrocka, Gdańsk 1997. Markiewicz M., Postać literacka, [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1996. Okopień-Sławińska A., Metafora bez granic, „Teksty” 1980, nr 6; [lub w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Preliminaria, Wrocław 1975; [lub w:] Problemy teorii literatury, s. 3. wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1988; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, red. A. Kubale, E. Nawrocka, Gdańsk 1997. Okopień-Sławińska A., Relacje osobowe w literackiej komunikacji, [w:] Problemy socjologii literatury, Wrocław 1971; [lub w:] tejże, Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Preliminaria, Wrocław 1975; [lub w:] Problemy teorii literatury, s. 2, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1988. Sławińska I., Główne problemy struktury dramatu, [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, Wrocław 1988 lub Wrocław 2003. Sławińska I., Odczytanie dramatu, [w:] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. H. Markiewicz i J. Sławiński, Kraków 1976; [lub w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t. 1, Wrocław 2003. Sławiński J., Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, [w:] Przestrzeń i literatura, red. M. Głowiński i A. Okopień-Sławińska, Wrocław 1978. Wyka K., Czas powieściowy, [w:] tegoż, O potrzebie historii literatury, Warszawa 1969; [lub w:] Genologia polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Warszawa 1983; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, red. A. Kubale, E. Nawrocka, Gdańsk 1997. A.2. Studiowana samodzielnie przez studenta: Podręczniki: Chrząstowska B., Wysłouch S., Poetyka stosowana, wyd. 3, Warszawa 2000. Kulawik A., Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Warszawa 1990 i wyd. następne. Zalecane słowniki, encyklopedie, wybory: Dramat polski. Interpretacje, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, t. I i II, Gdańsk 2001. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień- Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Wrocław 1998 (wskazane najnowsze wydanie). Liryka polska. Interpretacje, pod red. J. Prokopa, J. Sławińskiego, Kraków 1966 [lub] Kraków 1971 [lub] Gdańsk 2001. Nowela, opowiadanie, gawęda: interpretacje małych form narracyjnych, pod red. K. Bartoszyńskiego, M. Jasińskiej-Wojtkowskiej, S. Sawickiego, Warszawa 1974 [lub] Warszawa 1979. Poetyka. Wybór materiałów, pod red. A. Kubale i E. Nawrockiej, Gdańsk 1997. Poetyka. Zarys encyklopedyczny (tomy: Sylabizm, Sylabotonizm, Tonizm, Strofika, Rytmika, Instrumentacja dźwiękowa, Rym), red. M.R. Mayenowa (następnie L. Pszczołowska), Wrocław 1957-1979. Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, S. Tynecka-Makowska, Kraków 2006. Zalecane teksty teoretyczne: Abramowska J., Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, [w:] tejże, Powtórzenia i wybory, Poznań 1995; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, red. A. Kubale, E. Nawrocka, Gdańsk 1997. Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 1983, 1989 (BN II 209); [lub w:] tegoż, Retoryka. Poetyka, Warszawa 1988. Black M., Metafora, przeł. J. Japala, „Pamiętnik Literacki” R. LXII, 1971, z.3; lub [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, s. I, red. M. Głowiński i H. Markiewicz, Wrocław 1977. Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie, [w:] eadem, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków 2000. Głowiński M., Ironia jako akt komunikacyjny, [w:] Ironia, pod red. tegoż, Gdańsk 2002. Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, przeł. K. Pomorska, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, wyb. H. Markiewicz, t. II, Kraków 1976; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, red. A. Kubale, E. Nawrocka, Gdańsk 1997. Łotman J., Zagadnienia przestrzeni artystycznej w prozie Gogola, [w:] Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa 1975; [lub w:] Poetyka. Wybór materiałów, pod red. A. Kubale i E. Nawrockiej, Gdańsk 1997. Skwarczyńska S., Niektóre praktyczne konsekwencje teatralnej teorii dramatu, [w:] Problemy teorii literatury, s. 1, red. H. Markiewicz, Wrocław 1987. Sławiński J., O kategorii podmiotu lirycznego, [w:] Wiersz i poezja, red. J. Trzynadlowski, Wrocław 1966; [lub w:] tegoż, Dzieło, język, tradycja, Kraków 1998. Stanzel F., Sytuacja narracyjna i epicki czas przeszły, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4; [lub w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, t. I, pod red. M. Głowińskiego i H. Markiewicza, Wrocław 1977 Wyka K., Słowa-klucze, [w:] idem, O potrzebie historii literatury, Warszawa 1969; lub [w:] Stylistyka polska. Wybór tekstów, red. E. Miodońska-Brookes et al., Warszawa 1973; lub [w:] Poetyka. Wybór materiałów, pod red. A. Kubale i E. Nawrockiej, Gdańsk 1997. B. Literatura uzupełniająca: Zalecane teksty teoretyczne i podręczniki: Chrząstowska B., Wysłouch S., „Trzy teorie dramatu”; „Język w dramacie”; „Funkcje zdarzeń i postaci”; „Gatunki dramatu”, [w:] iidem, Poetyka stosowana, wyd. 3 zm., Warszawa 2000. Dłuska M., Próba teorii wiersza polskiego, Kraków 2001. Gadamer H.-G., Symbol i alegoria, przeł. M. Łukasiewicz, [w:] Symbole i symbolika, wyb. i wstęp M. Głowiński, Warszawa 1991. Genologia polska. Gatunek w literaturze współczesnej, red. R. Cudak, Warszawa 2009 [wybrane fragmenty]. Kompozycja dzieła literackiego, red. A. Stoff, Toruń 2004 [wybrane fragmenty]. Pszczołowska L., Wiersz polski. Zarys historyczny, Wrocław 1997. Sławiński J., O opisie, [w:] Studia o narracji, Wrocław 1982; [lub w:] Problemy teorii literatury, s. 3, wyb. H. Markiewicz, Wrocław 1988.; [lub w:] tegoż, Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000. Ziomek J., Powinowactwa przez fabułę, [w:] tegoż, Powinowactwa literatury, Warszawa 1980. Ziomek J., Symbol wśród tekstów kultury, [w:] tegoż, Prace ostatnie, Warszawa 1994. Ziomek J., Tropy, [w:] tegoż: Retoryka opisowa, Wrocław 2000.
Efekty uczenia się H1A_W01 H1A_W02 H1A_W03 H1A_W04 H1A_W05 H1A_W07 H1A_U01 H1A_U02 H1A_U03 H1A_U04 H1A_U05 H1A_U06 H1A_U07 H1A_U08 H1A_K01 H1A_K03 H1A_K05	Wiedza K_W01, K_W02, K_W03, K_W04, K_W05, K_W08, K_W16 Student: ma podstawową wiedzę o znaczeniu zjawiska interpretacji dla filologii i jej udziału w kształtowaniu kultury (K_W01), ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu teorii dzieła literackiego w systemie nauk filologicznych oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej teorii dzieła literackiego (K_W02), ma orientację w powiązaniach poetyki z teorią i historią literatury, językoznawstwem, kulturoznawstwem i pozostałymi dyscyplinami nauk humanistycznych, a także naukami o sztuce, filozofią, historią, psychologią i socjologią (K_W03, K_W05), zna podstawową terminologię filologiczną, szczególnie z zakresu podstaw estetyki, teorii literatury, poetyki, retoryki i genologii literaturoznawczej (K_W04), zna podstawowe zagadnienia dotyczące ontologii dzieła literackiego i procesów komunikacji literackiej (K_W08), zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji literaturoznawczej (K_W016).
		Umiejętności K_U01, K_U02, K_U04, K_U05, K_U07, K_U09, K_U10, K_U11, K_U12, K_U13 Student: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i selekcjonować informacje z wykorzystaniem źródeł mówionych i pisanych, szczególnie w zakresie problematyki teoretycznoliterackiej (K_U01), posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie poetyki opisowej i historycznej (K_U02), umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności analityczno-interpretacyjne, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U04); potrafi rozpoznawać podstawowe problemy teoretyczne z zakresu poetyki opisowej i historycznej (K_U05), potrafi poprawnie posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu teorii literatury, szczególnie w zakresie poetyki i jej działów, a także - podstaw teorii komunikacji literackiej i teorii interpretacji (K_U07), potrafi rozpoznawać i analizować różne typowe formy wypowiedzi pisanej i ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem tradycyjnego systemu genologicznego literatury; ma ogólną orientację w stylach funkcjonalnych polszczyzny i w teorii gatunków mowy (K_U09), umie interpretować utwory literackie za pomocą typowych metod interpretacji, uwzględniając formalne ukształtowanie wypowiedzi i ich miejsce w procesie historyczno-kulturowym (K_U10), posiada umiejętność merytorycznego uzasadnienia swoich tez interpretacyjnych z wykorzystaniem poglądów innych autorów (K_U11), formułuje w mowie i piśmie tezy interpretacyjne oraz podstawowe problemy teoretyczne, wykorzystując właściwą terminologię (K_U12), posiada umiejętność przygotowania pisemnych prac o charakterze analizy i interpretacji utworu poetyckiego z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz źródeł (K_U13).
		Kompetencje społeczne (postawy) K_K01, K_K02, K_K04, K_K06, K_K09 Student: zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności z zakresu poetyki opisowej i historycznej, rozumie jej dynamiczny charakter, i w konsekwencji także potrzebę ciągłego dokształcania się w tych subdyscyplinach (K_K01), jest otwarty na nowe idee i gotów do przeformułowania swojego stanowiska oraz przewartościowania znanych sobie strategii badawczych (K_K02), samodzielnie podejmuje i inicjuje proste działania badawcze w zakresie analizy i interpretacji różnorodzajowych i różnogatunkowych utworów literackich (K_K04), ma pogłębioną świadomość znaczenia procesów interpretacji dla refleksji humanistycznej i kształtowania się więzi społecznych (K_K06), ma świadomość znaczenia dziedzictwa piśmienniczego regionu, kraju i Europy oraz własnej odpowiedzialności za jego zachowanie i twórczą interpretację na potrzeby współczesności (K_K09).
Kontakt dr Katarzyna Szalewska - [e-mail]

---