Temat: EDUKACJA NA PRZESTRZENI WIEKÓW

1. Wielkie współczesne cywilizacje światowe wzorowały się na 2 cywilizacjach:

1. Cywilizacja WSCHODNIA ( Chiny, Indie )

Przepajały ją pierwiastki filozoficzno-moralne; w filozofii wschodu ludzie uczyli się na podstawie tzw. Świętych ksiąg.

CHINY-Konfucjusz ( chiński filozof, moralista, filozof nauczycieli) przywracał znaczenie tradycji, kult zmarłych przodków, przywiązywał ogromną uwagę do roli hierarchii rodzinnej, mężczyzna najważniejszy; konfucjanizm - uchodził za kanon wychowania chińskiego; przktyka edukacyjna kształtowała się pod wpływem konserwatyzmu i zasad religii; uczyli się tylko chłopcy, kobieta miała się zajmować domem.

INDIE- Starożytne Indie były podzielone na kasty ( Kasta - ściśle zamknięta grupa społeczna, której odrębność, wynikająca z przepisów religijnych lub prawnych, jest zwykle usankcjonowana zwyczajowo. Kasty zajmują określone obszary, a ich członkowie są związani ze sobą wspólnymi obrzędami i wykonywaniem tego samego zawodu. Kasty są zhierarchizowane, jedne uważano za lepsze, a inne za gorsze. Przynależność do każdej z nich jest dziedziczna.), które były od siebie izolowane. Kasty najniższe - bez żadnych praw; wajshia - ta kasta prowadziła życie gospodarcze, warstwa rzemieślników; kasta bramini = książąt i rycerzy- ta kasta rządziła, kształtowała całą kulturę duchową. Były 2 ważne święte księgi: Księga Wedy i Księga Upamischady - piękno duchowe i wykształcenie wszystkich bramini.

Buddyzm - Początek nowego stylu życia Hindusów; „budha” - oświecony, przebudzony. „Kosz kazań”; idea miłości bliźniego i wszechobecnego braterstwa; propagował ideę ascezy i kontemplacji w samotności =>można go nazwać programem wychowawczym.

2. Cywilizacja ZACHODNIA = europejska ( Grecja, Rzym)

GRECJA - tradycja starożytnej Grecji miała wpływ na wszystkie państwa;

Sparta i Ateny => 2 różne poglądy na temat wychowania.

SPARTA - Była nieustannym obozem wojskowym; wychowanie w rękach państwa, było ono ukierunkowane na doskonalenie kondycji fizycznej i umiejętności wojskowych; ideałem pedagogiki spartańskiej było wychowanie jednostki mocnej fizycznie i zahartowanej na trudy, zaprawionej w boju, zdyscyplinowanej, nieustraszonej, ofiarnej; było to wychowanie dla państwa; NIE dopuszczano do żadnego indywidualnego rozwoju; pogarda dla niewolników, brak litości.

ATENY - ośrodek handlu; znacząca rola arystokracji handlowej; ogromny rozwój indywidualności, talentów i aspiracji dziecka; wychowanie intelektualne, moralne, estetyczne, fizyczne; wychowanie w służbie muz; pentatlon (Pięciobój antyczny ); dorastający Ateńczyk uczył się w GIMNAZJONACH. ( utrzymywali je gimnazjarsi). Rozwijano język, myślenie. Opieką zajmował się wykształcony niewolnik (pedagog); Ważna rola filozofów=> Arystoteles-ojciec dydaktyki, od szczegółu do ogółu i odwrotnie; uczymy się przez zmysły, a przez pojęcia dochodzimy do poznania.

Szkolnictwo w Atenach - podzielone na szkoły elementarne i średnie. Szkoła elementarna => nauka czytania i pisania, rachunków nauka w mieście i na wsi; nauczano dziewczęta i chłopców; szkoły prywatne; Szkoła średnia => gramatyka, retoryka, arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka. Pojawiły się pierwsze:

- podręczniki,

- pomoce dydaktyczne,

- elementy obyczajowości w trakcie zajęć,

- biblioteki.

RZYM - podobnie jak w Sparcie surowy obywatel - ideał wychowawczy - dzielny, pobożny, opanowany, roztropny, sprawiedliwy; najpierw wychowywała rodzina; ojciec jest najważniejszy w rodzinie, tylko chłopcy się kształcili; wzięto nauczanie retoryki od Greków. Zaczyna się olbrzymi kryzys a w następstwie następuje upadek.

2. ŚREDNIOWIECZE

Prymat oświatowy należy do Kościoła. Kościół kształtuje chrześcijańską kulturę umysłową, która przepaja wszystkie warstwy społeczne i dziedziny życia; w klasztorach są reguły zakonne; propagowana asceza; Kościół chciał, aby wierni wyrzekali się wszystkich dobr materialnych na rzecz kościoła; nauczano pokory i posłuszeństwa dla kościoła; kościół - namiestnik boski na Ziemi. Przysposobienie chłopców na duchownych; kościół kształcił duchownych, urzędników, stan rycerski, mieszczan. Nauka w języku łacińskim - kościół, prawo, dyplomacja. Wychowanie mieszczan - młody mieszczanin był delegowany do rodziny mistrza, za to mistrz otrzymywał pieniądze od rodziny. Wychowanie rycerskie - przywilej ludzi bogatych; kształcono siłę fizyczną, ogładę wojskową. XII w. powstaje pierwszy uniwersytet w Bolonii, zaś Padwa, Paryż; wiek przełomowy w rozwoju szkolnictwa wyższego; 1300r. - 23 uniwersytety -> filozofia, prawo, medycyna, matematyka.

POLSKA - I szkoły powstają w XI w. przy katedrach biskupich. Pierwsi Polacy studiowali w Paryżu; 1364 - król Kazimierz Wielki ogłasza dyplom fundacyjny Akademii Krakowskiej, znani profesorowie. Uczył się tutaj m.in. Kopernik; powstają uniwersytety; hasło: „wierzę w to, co jestem w stanie zrozumieć”; rozwój badań przyrodniczych - źródło i kryterium poznania; spór władzy kościelnej i świeckiej.

3. RENESANS ( XIV - XVI w. )

Rozwój handlu nadmorskiego. Zmienia się mentalność ludzi. Budzi się krytycyzm wobec dotychczasowych obyczajów i sposobów myślenia; rozważania o miejscu i roli człowieka.

Humanizm - nowy prąd i poglądy; odwraca się od kościelnych ideałów pozaziemskich, a kieruje się ku blaskom i radościom świata, w którym człowiek żyje. Pedagogika zawdzięcza humanizmowi ideę uprzywilejowania człowieka we świecie, a człowiekowi nadaje przywilej rozumu, inteligencji, woli działania. Człowiek decyduje sam o sobie. Zniesienie kar cielesnych; rozwój samodzielności dziecka, początki szkolnictwa dziewcząt.

Andrzej Frycz - Modrzewski => humanizm; domagał się ukrócenia władzy szlachty i możnowładztwa; doceniał wagę indywidualnych zalet każdego człowieka; jednakowa kara dla wszystkich; doceniał wagę szkoły.

Jan Amos Komeński - pedagog => Czechy; głosił ideę nauki dla wszystkich ludzi; gruntowne nauczania.

4. OŚWIECENIA ( RACJONALIZM )

Drogę oświeceniu wytyczył Kartezjusz; akcentował zasadę „Cogito, ergo sum”, domagał się jasnych zasad poznania;

John Locke => empiryzm, tabula rasa, rozum miernikiem wszelkiej wiedzy, wyraźnie przesunięcie władzy kościoła na władzę świecką.

Jan Jakub Rousseau => nie należy dziecka zasypywać ogromną ilością wiedzy, ale należy nauczyć dziecko jak zdobywać te informacje.

Szkolnictwo - kościół nie chce oddać władzy.

POLSKA - XVI - XVII w.=> podupada szkolnictwo; szkoły są nieużyteczne; system nauczania oparty na karach cielesnych;

Stanisław Konarski zaczyna zmieniać poglądy - zakłada szkołę w Warszawie -> Collegium Novum; dostał medal od króla Augusta Poniatowskiego.

1765- z inicjatywy króla Augusta Poniatowskiego powstaje Szkoła Rycerska ( Korpus Kadetów),

14.10.1773 - Komisja Edukacji Narodowej ( istniała 20 lat )- rewolucja oświatowa; miała być podstawą odrodzenia Polski; powołana przez sejm RP; Konsekwencja rozwoju państwa; była to pierwsza w Europie magistratura szkolna - nie podlegała ministerstwu tylko sejmowi; większość jej członków to tzw. „śmietanka” ( książę Poniatowski, Czartoryski, Potocki ).

Zadania KENu:

- dążyła do stworzenia systemu szkolnego;

- chciała, aby te szkoły były ze sobą powiązane programowo;

- dążyła do tego, żeby szkoły przygotowały obywateli, którzy podejmą się reform w przyszłości dla dobra Polski;

- powstają I podręczniki;

- 1781-83- reforma szkolnictwa wyższego;

- zorganizowała nowy program w szkołach średnich; ograniczono łacinę;

- wprowadzono tzw. Nauki moralne;

- doceniała wagę zawodu nauczyciela-> stan akademicki - zapewniała kształcenie nauczycielskie;

- nauka dla ludzi biednych => nauki parafialne- dzieci można wyróżnić wg pilności i cech charakteru, a nie wg pochodzenia. Nauka czytania, pisania, rachunków.

- Towarzystwo Ksiąg Elementarnych;

- troska o wychowanie dziewcząt.

Hugo Kołłątaj - twórca zespołu „Unia Kołłątajowska”-> dzięki niej uniwersytety są ośrodkami badań naukowych;

Papież likwiduje zakony jezuitów - ²/₃ dzieci uczyło się w tych zakonach;

5. XIX w.

• Upowszechnienie i demokratyzacja szkolnictwa;

• Następstwo rewolucji przemysłowej - rozwój szkolnictwa;

• Wiara w prawa człowieka;

• Narastają postulaty - bezpłatne szkolnictwo dla wszystkich;

• Wzrasta zapotrzebowanie na ludzi wykształconych zawodowo - szybki postęp techniczny;

• Stopniowo znika sztywny podział społeczny - przewrót techniczny;

• Powstaje ruch robotniczy - rodzi się proletariat;

• Powszechne, obowiązkowe i bezpłatne szkolnictwo ludowe;

• Powstają politechniki, akademie leśne, rolnicze;

• Szkoły ludowe stopniowo przekształcają się w szkoły elementarne;

• Powstają systemy nauczania:

1. System ekstensywny - uczenie szybkie i jak największej liczby dzieci

2. System monitoralny - starsi uczniowie uczą młodszych uczniów; system powierzchowny, szybki i tani;

3. System indywidualizujący - ojcem był John Pestalozzi-> postępowy, szwajcarski pedagog, tworzył zakłady opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci; walczył o godność każdego człowieka; duży wkład w nauczanie początkowe;

• Krzewiono ideę i metody Pestalozzi'ego;

• Rozwój wychowania przedszkolnego;

• Szkolnictwo ludowe - rozwój powolny;

• Powstawały tzw. gimnazja klasyczne- podstawowa zasada =>poznanie następuja na bazie badań naukowych - empiryzm; panował kult języka ojczystego; celem jest to, że wyżej cenione wykształcenie formalne niż materialne; formy poznawcze, f. wolicjonalne i f. emocjonalne=> ich rozwój bardzo ważny można porównać do naszego liceum

• Powstawały gimnazja realne - związane z rozwojem techniki; kształcono pod kątem zawodowym nasze technikum; matematyka, chemia, fizyka, geografia;

• Rozwój kształcenia zawodowego;

• Rozwój uniwersytetów ( pojawia się tablica Mendelejewa; odkrycie Pasteura; I prawo genetyki Mendla; teoria ewolucji Darwina ) 2 typy uniwersytetów :

- typu francuskiego Charakter szkół wyższych, specjalistycznych, zawodowych; kształcił lekarzy, urzędników, nauczycieli; nie prowadził badań naukowych; jednak za bardzo się nie przyjął; szkoła odtwórcza a nie twórcza;

- typu niemieckiego możliwość głoszenia z katedry przekonań profesora uniwersyteckiego; szkoły najwyższe o charakterze badawczym; kształcił uczonych; przedmioty to m.in. filozofia, filologie, nauki przyrodnicze;

• Powstawały politechniki - kształcenie osób do coraz bardziej zróżnicowanych zawodów inżynieryjnych; I politechnika - Paryż;

• Powstają szkoły rolnicze; politechniki o kierunku budowlanym, wysoki poziom, badania naukowe.

POLSKA

O szkolnictwie przesądzały państwa zaborcze; tłumienie polskich racji i tradycji.

• Zabór rosyjski (Wołyń i Podole - Okręg wileński) skuteczna oświata; kurator - Adam Czartoryski, działał w duchu KENu, doprowadził do rozwoju uniwersytetu wileńskiego (wykładali - Jan Śniadecki, Joachim Lelewel; studenci - Mickiewicz, Tomasz Mann, Juliusz Słowacki ); Stanisław Staszic-działacz oświatowy, powstanie uniwersytetu warszawskiego - 1816; w warszawie szkolnictwo artystyczne; wybitne zasługi - Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa;

Szkolnictwo publiczne - zrusyfikowane; zlikwidowano dużo szkół; wzrost analfabetyzmu; szkoły prywatne lub domowe; powstanie proletariatu; w Paryżu powstaje Polska partia Socjalistyczna;

• Zabór pruski ( Śląsk, Pomorze ) germanizacja; zakaz języka polskiego; powstają tajne stowarzyszenia podziemne;

• Zabór austriacki I poł. XIXw., germanizacja; autonomię uzyskała Galicja rozwój kultury narodowej, gospodarcze zacofanie terenu, konserwatyzm elit społecznych = sprzeciw zakładania szkół dla dzieci; działalność 2 dużych centrów kultury i nauki: Akademia Krakowska-gromadzi sporo uczonych, kobiety mogą studiować; Uniwersytet Lwowski - jedyna politechnika w Polsce;

6. XXw.

• Eksplozje oświatowe - polegają na dynamicznym i rzeczywistym rozwoju edukacji na każdym szczeblu szkolnictwa i wykształcenia od podstawowego poprzez średnie do akademickiego i pozaszkolnego;

• Kryzys edukacyjny - niezagospodarowane „całe pustynie oświatowe” w skali poszczególnych krajów i miejsc na ziemi;

• Oświata upowszechnia się i demokratyzuje - bez względu na pochodzenie i pieniądze można się uczyć; we wszystkich krajach cywilizacyjnych powstają systemy szkół i placówek oświatowo-wychowawczych, które SA w sobą zintegrowane, powstają systemy szkolne;

• W każdym kraju powstawał współczesny system oświatowy i kształtował się pod wpływem swoistych warunków politycznych, ekonomicznych, społecznych i kulturalnych danego kraju i narodu;

• Rozwój pedagogiki porównawczej

• Dążenie do tworzenia krajowych jednolitych ustrojów szkolnych, powstają ustawy, powszechność nauki musi m.in. Zapobiegać śmiertelności instytucji szkoły;

• Prawdziwie demokratyczny system szkolny i oświatowy przepaja treści i programy nauczania ideami głębokiego humanizmu i przeciwstawia się wszelkim uprzedzeniom rasowym, wyznaniowym, narodowościowym i społecznym większość państw cywilizowanych;

POLSKA:

- wychowanie przedszkolne;

- wychowanie zintegrowane (edukacja wczesnoszkolna);

- gimnazjum;

- szkoła średnia - licea ogólnokształcące, szkoły zawodowe ( technikum, zawodówka);

- studia wyższe;

- po odzyskaniu niepodległości - I system edukacyjny;

- po II wojnie światowej - II system edukacyjny;

- 1989 - III system edukacyjny;

- w latach 90. Dokonano kilku zmian w prawie szkolnym; wprowadzono do szkół religię;

- wprowadzono możliwość autorskich programów dla nauczycieli;

- stworzono możliwości prawne do powstawania szkół prywatnych, wyznaniowych i społecznych;

- UNESCO - zajmuje się badaniami; organizacja ONZ; 4 filary edukacji:

1) Uczyć się, aby wiedzieć.

2) Uczyć się, aby działać.

3) Uczyć się, aby żyć wspólnie.

4) Uczyć się, aby współżyć z innymi.

5) Uczyć się, aby być.

Temat: Koncepcje

KONCEPCJE PSYCHOLOGICZNE WYCHOWANIA

Humanistyczna: zgodnie z koncepcją humanistyczną każdy człowiek jest istotą aktywną i samodzielną( Abraham Maslo, Karl Rogers), a nie bezwolnie ulegającą wpływom środowiska fizycznego i społecznego. Człowiek w pełnym znaczeniu tego słowa jest podmiotem działania, odpowiedzialnym za kierowanie własnym życiem i zdolnym do decydowania o własnym losie( do tej pory był przedmiotem).

Jednostka kierowana jest głównie przez własny sposób postrzegania siebie i świata; działamy tak, ponieważ mamy własny obraz, wizerunek, wiedzę, poglądy o świecie wewnętrznym (moje wewnętrzne JA) i świecie zewnętrznym (środowisko).

WYCHOWANIE w świetle koncepcji humanistycznej można nazwać WYCHOWANIEM NIEDYREKTYWNYM - jest to wychowanie wykluczające wszelkiego rodzaju narzucanie dzieciom i młodzieży czegokolwiek, wymuszanie na nich posłuszeństwa, stosowanie przymusu; WYCHOWAWCY mają pełnić rolę ANIMATORÓW, którzy powinni inicjować rozwój dziecka, włączać dzieci do powierzanych im zadań, zachęcać i mobilizować, a nie zmuszać.

Zalety koncepcji humanistycznej

• Okazywanie wzajemnej akceptacji i zrozumienia empatycznego;

Relacje: uczeń wychowawca uczeń uczeń

• Zachowanie autentyzmu;

• Przywiązanie uwagi do roli rozmowy z dzieckiem;

• Tworzy się i pogłębia więzi interpersonalne;

uczeń wychowawca uczeń uczeń

• Wpływ na ożywienie aktywności i samodzielności uczniów, chętnie koncentrują się na nauce.

Koncepcja psychospołeczna (przedstawiciel - Alfred Adler)

Nacisk na interakcje, w jakie wikłana jest jednostka w środowisku społecznym, decydującym czynnikiem rozwoju człowieka są stosunki interpersonalne między ludźmi, pośrednie i bezpośrednie wspomnienia związane z ludźmi; człowiek nie może istnieć bez innego człowieka.

KONCEPCJE PEDAGOGICZNE

Koncepcja pedagogiczna Janusza Korczaka

- domagał się bezwzględnego przestrzegania praw dziecka, tzn. prawa do szacunku, aby było tym, kim jest; prawo do radosnego dzieciństwa; prawo do współdecydowania o własnym losie; prawo do niepowodzeń i łez; prawo do posiadania tajemnic, itp.;

- troska o rozwój samorządności dzieci i młodzieży w różnych formach aktywności, tzw. „samorząd korczakowski” (sąd koleżeński, rada samorządowa, sejm dziecięcy)

• Sąd koleżeński - 5 wychowanków; oparty na 100 paragrafach właściwych zachowań; jeśli ktoś złamał zasady był sądzony przez owy sąd, zazwyczaj uniewinniano i wybaczano; później wprowadzono rozmowę;

• Rada samorządowa - organ wykonawczy; powoływała różne komisje, np. komisja do spraw czystości, komisja do badania zeszytów, itp.

• Sejm dziecięcy - organ ustawodawczy; uchwalał m.in. wszelkie duże uroczystości; składał się z 20 posłów; raz w roku uczestniczył w nim Korczak;

- plebiscyt życzliwości i niechęci każdy wychowanek miał do dyspozycji 3 karteczki (+, - , 0); plebiscyt dotyczył również wychowawców; SUPER (+) to towarzysz; obojętny (0) to mieszkaniec a minusowy (-) to uciążliwy mieszkaniec.

- przygotowywanie gazetek ściennych;

- kontrakt (zakład) między wychowawcą a wychowankiem- wychowanek będzie się lepiej uczył;

- Najpiękniejszą wartością w tej koncepcji jest głęboki humanizm, pozwalający uważać dziecko za wartościowego człowieka, który zasługuje na taki sam szacunek jak dorosły człowiek.

Koncepcja pedagogiczna Aleksandra Kamińskiego

- nawet najlepsza metoda w rękach wychowawcy obojętnego w stosunku do dziecka nie przyniesie żadnych owoców; ważna jest osobowość nauczyciela;

- siła oddziaływania nauczyciela jest proporcjonalna do jego życzliwości wobec ludzi, nauczyciel-pogodny, wesoły okazuje zaufanie, dobry przykład, osobowość nauczyciela;

- 4 sposoby organizacji lekcji (zabawy dydaktyczne, praca w grupach, lista obecności, swoista atmosfera w grupie)

Koncepcja pedagogiczna Neilla

- dziecko jest z natury dobre; powinno być szczęśliwe;

- zapewniając wychowankowi szeroki zakres swobód skutecznie wdraża się dziecko do samodzielności;

- stawia na samorządność; ogromne wymagania w stosunku do nauczyciela i dzieci.

Koncepcja pedagogiczna ks. Jana Bosko

- wszechstronny rozwój młodzieży jako uczciwych obywateli i dobrych chrześcijan poprzez tworzenie środowiska wychowawczego, charakteryzującego się rodzinną i dobrą atmosferą;

- 3 filary: miłość, rozum i religia;

- preferował perswazję i miłosierdzie; twierdził, że nie należy stosować środków przemocy i przymusu.

WYKŁAD 22.01.2013

Wartości źródłem wychowania. Rola wartości wychowania.

1. Od momentu Transformacji ustrojowej (1989 r.) doniosłą rolę zaczęły mieć takie wartości jak: altruizm, tolerancja, odpowiedzialność, wolność i sprawiedliwość.

2. W filozofii poprzez wartość rozumie się wszystko, co cenne, co pożądane, co stanowi cel ludzkich dążeń.

3. Wg psychologii - wartość to zainteresowanie bądź szacunek jakim obdarza się osobę lub przedmiot.

4. Wg pedagogiki - wartość to wszystko, co pożądane, cenne dla jednostki, społeczeństwa.

5. Wg teorii wychowania wartości mają siłę sprawczą (wartości jako busola, która nas prowadzi w odpowiednim kierunku).

Podziały wartości:

1. pozytywne (są filarami, na których opiera się życie społeczne i osobiste)

2. negatywne

3. naturalne (szacunek do człowieka, godność człowieka, dojrzałość intelektualna i emocjonalna, tolerancja)

4. transcendentne (są to wartości związane z Bogiem, wiarą i świętością, powszechny imperatyw - nakaz czynienia dobra i unikania czynienia zła, postawa wiary nadziei i miłości)

5. wartości związane z osobowością człowieka (szczerość, odpowiedzialność, miłość, przyjaźń, dobroć, życzliwość, serdeczność, ufność, wdzięczność, mądrość, hojność, cierpliwość, altruizm, stałość, pokora, wspaniałomyślność, sumienność)

6. wartości społeczne (wychowanie, tolerancja, nauczanie, kształcenie, umiejętności dydaktyczne, dawanie dobrego przykładu, przyjaźń, koleżeństwo, pomoc, solidarność, fachowość, powołanie)

Sekularyzacja - polega na utracie przez człowieka moralnego wsparcia w religii; brak autorytetów moralnych, człowiek wykazuje krytyczny stosunek wobec wszelkich wartości wyższych łącznie z moralnymi, doprowadza to do tego, że człowiek dokonuje wyborów wg własnych wartości moralnych - relatywizm moralny - indywidualna hierarchia wartości, podyktowana własnymi stanami emocjonalnymi - przekupstwo, zakłamanie, patologia rodziny.

W naszym społeczeństwie zanika sacrum - świętość - na rzecz profanum - strefa świecka.

Dlaczego wartościom moralnym - podstawowym - przypisuje się ważną rolę w wychowaniu:

- ponieważ są one trudniejsze w przyswajaniu i zaakceptowaniu,

- nabierają znaczenia właściwego tylko wtedy, gdy ulegną uwewnętrznieniu kiedy są w nas,

- są to wartości, które wyzwalają u człowieka chęć bycia użytecznym,

- ułatwiają one przeciwstawianie się modelowi konsumpcyjnego życia,

- wartości te dają życiu głęboki sens, człowiek wzrasta do czegoś dobrego.

Altruizm - troska o dobro konkretnej osoby lub grupy osób, polega na wyświadczeniu komuś jakiejś przysługi w sposób świadomy, bezinteresowny i dobrowolny. Może to być np. pomoc materialna, cielesna (pragnienie, jedzenie), informacyjna (przekazywanie info. życiowo ważnych), altruizm moralny (obrona jednostki przed naruszeniem praw), altruizm motywacyjny (podtrzymanie na duchu i dodawanie otuchy), altruizm emocjonalny (współczucie, wsparcie, serdeczność).

Altruista - człowiek w pełni świadomie działający, który odczuwa głębokie pragnienie wyświadczania komuś innemu dobra.

Tolerancja - skłonność do zgody na myślenie, działanie i uczucia inne niż nasze. To przyznanie praw innym osobom do własnych poglądów, do określonego postępowania i do innego stylu życia niż nasz i wierzenia religijne i światopoglądowe inne niż nasze.

Może to być tolerancja intelektualna, moralna i religijna. Tolerancja to wyraz szacunku do autonomii oponenta. Tolerancja nie oznacza akceptacji zła, stanowi sprzeciw wobec szkodliwym społecznie poglądów i czynów. Natomiast zawsze należy dostrzegać w każdym człowieku wartość osoby ludzkiej (humanizm).

Odpowiedzialność:

1. ktoś ponosi odpowiedzialność za coś, jest za to odpowiedzialny,

2. podejmujemy odpowiedzialność za coś,

3. ktoś jest za coś pociągany do odpowiedzialności,

4. ktoś działa odpowiedzialnie

Odpowiedzialność moralna - świadome i dobrowolne podejmowanie czynów zgodnych z zasadami i normami moralnymi, przy czym niespełnienie tych czynów pociąga za sobą sankcje w postaci wyrzutów sumienia, rozżalenia, poczucie wstydu, rozgoryczenie.

Wolność - wyraz niezaprzeczalnej dojrzałości moralnej.

Kiedy człowiek jest wolny od czegoś? - uwolnienie się od wszelkiej kontroli z zewnątrz jak i samokontroli - wolność negatywna.

Wolność do czegoś - nastawiona na realizowanie pożądanych społecznie celów, branie odpowiedzialności za swoje postępowanie, wolność pozytywna, przestrzegać praw wszystkich ludzi.

Sprawiedliwość - kardynalna cnota moralna, wyrażająca się w postaci gotowości oddawania każdemu tego, co się mu należy; człowiek sprawiedliwy jest prawy i obiektywny w stosunku do siebie i do innych.

O jakie wartości powinniśmy zabiegać w wychowaniu?

Prawdomówność, honor, godność, nieszkodzenie, dobroczynność, miłość bliźniego (lubienie).

METODY WYCHOWANIA - C.D.

Metoda nagradzania (metoda wzmocnień pozytywnych)

Polega na promowaniu zachowań pożądanych z wychowawczego punktu widzenia; nagrodą może być: pochwała (ustna lub pisemna), nagroda rzeczowa, gesty ( np. rodzic głaszcze dziecko), nagrody niematerialne (np. pójście do kina). Nagroda musi spełniać 2 warunki:

1. Jest informacją, że postępowanie dziecka jest zgodne z oczekiwaniem osób dorosłych. Utrwalamy zachowania pozytywne.

2. Pochwały i nagrody są czynnikiem motywującym do zachowań pożądanych.

Zasady nagradzania wychowawczego

• Należy wzmacniać jedynie przejawy zachowań pożądanych z wychowawczego punktu widzenia; unikać zachowań destrukcyjnych;

• Nagradzamy zaraz po zamanifestowaniu (wystąpieniu) zachowania pożądanego z wychowawczego, społecznego i moralnego punktu widzenia;

• Podczas wstępnych wzmocnień nowonabytych zachowań należy nagradzać za każdym razem;

• Z chwilą, gdy wzmacniane zachowanie zaczyna pojawiać się coraz częściej, powinno się je wzmacniać w sposób przerywany (trzeba zasłużyć na nagrodę);

• Łączyć nagrody materialne z pochwałą, aby później przejść tylko do pochwał.

Słabe strony metody nagradzania: Stosunek roszczeniowy dziecka. Metoda ta nie gwarantuje natychmiastowej poprawy zachowania, ale zwiększa jej prawdopodobieństwo.

Mocne strony metody nagradzania: Zwiększa prawdopodobieństwo poprawy zachowania; pozytywnie motywuje do zachowań społecznie i moralnie pożądanych; wpływa na aktywność dziecka; wzmacnia poczucie wartości dziecka i własnej godności.

Metoda karania (metoda wzmocnień negatywnych)

Polega na świadomym stosowaniu kar celem zapobiegania wystąpienia zachowań niezgodnych z obowiązującymi w życiu wartościami i normami. Polega ona również na zwalczaniu zachowań destrukcyjnych i obniżaniu prawdopodobieństwa ich wystąpienia w przyszłości. Metoda karania tłumi i wygasza niepożądane działania społeczne. Podczas karania musi wystąpić również argumentacja, czyli perswazja. Karą może być: nagana, upomnienie, wykluczenie z zabawy, zawężenie marginesu swobód (ograniczenie, odebranie dziecku tego, co jest dla niego przyjemne), kary cielesne są niewskazane (wzbudzają w dziecku agresję i lęk, uwłaczają godności każdego człowieka, obniżają poczucie własnej wartości, mogą skutkować uszkodzeniem ciała; bite i maltretowane dzieci nabierają skłonności do bicia kolegów a potem swoich dzieci). Pozytywne są kary naturalne, np. przejedzenie.

KARA modyfikuje zachowania pozytywne społecznie w NIEWIELKIM STOPNIU. Według pedagogiki metoda KARANIA jest MNIEJ SKUTECZNA niż metoda NAGRADZANIA.

Warunki skutecznego karania

• Pozytywny stosunek karanego do karzącego;

• Skuteczność kary jest większa, gdy karany akceptuje normy, które respektował;

• NIGDY nie wymierzamy kary w obecności osób trzecich i w sposób bezduszny

Metoda oddziaływań grupowych

Grupa ma duży wpływ na członków, bo my DOBROWOLNIE akceptujemy normy, które w danej grupie obowiązują; jeżeli akceptujemy grupę to akceptujemy również panujące w niej zachowania i lidera.

ĆWICZENIA 21.02.2013

Niepowodzenia szkolne.

Niepowodzenia szkolne - rozbieżność między tym co uczeń wiedzieć powinien a tym co wie.

Przyczyny niepowodzeń szkolnych

1. społeczno-ekonomiczne:

• sytuacja materialna rodziny,

• praca ucznia w gospodarstwie domowym,

• warunki odrabiania prac domowych,

• liczebność rodzeństwa,

• atmosfera domowa,

• poziom świadomości wychowawczej rodziców,

• pijaństwo,

• rozbicie rodziny,

• dbałość o dziecko i jego wychowanie,

• współpraca rodziców lub opiekunów dziecka ze szkołą,

• poziom kulturalny i moralny życia domowego,

• ujemne lub dodatnie wpływy otoczenia.

2. biopsychiczne:

• defekty wzroku, słuchu oraz wszelkie choroby i urazy pogarszające stan zdrowia dziecka, wypadki i inne zdarzenia losowe,

• obniżona sprawność intelektualna dziecka, obniżony poziom inteligencji,

• zaburzenia w funkcjonowaniu receptorów i narządów ruchu,

• opóźnienie rozwoju procesów umysłowych,

• różne zakłócenia w rozwoju uczuciowości, motywacji i postaw, a także związane z nimi zaburzenia funkcjonowania społecznego.

3. pedagogiczne:

• przygotowania pedagogicznego i dydaktycznego (lepszego lub gorszego),

• doświadczeń życiowych (skromnych lub bogatych),

• zdolności (mniejszych lub większych),

• charakteru,

• postawy (społecznej lub egoistycznej),

• zamiłowania do pracy nauczycielskiej,

• niechęci do niej.

Oprócz czynników wewnętrznych nauczyciela określony wpływ na powodzenia szkolne mają również czynniki zewnętrzne, np.:

• pozycja społeczna nauczyciela, jego autorytet,

• warunki materialne,

• warunki życia osobistego na tle środowiska,

• szczególnie fakt czy to życie jest mniej lub bardziej szczęśliwe.

Podział:

- tajne(gdy braki w wiadomościach i umiejętnościach szkolnych nie znajdują odzwierciedlenia w postaci złych ocen. Niezgodność pomiędzy poziomem rzeczywistych osiągnięć szkolnych a jakością ocen często bywa spowodowana zwykłym przeoczeniem nauczyciela. Na ogół ukryte niepowodzenie szkolne szybko się przekształca w jawne i skłania dorosłych do interwencji)

- jawne (jeżeli dziecko nie opanowuje programu nauczania, a braki te zostają przez nauczyciela stwierdzone)

- obiektywne (gdy braki szkolne są faktem, stwierdzonym przez osoby bezstronnie oceniające poziom osiągnięć szkolnych dziecka)

- subiektywne (gdy dopuszczające, dostateczne lub dobre oceny nie zadowalają samego dziecka albo jego rodziców. Przyczyną subiektywnie odczuwanych niepowodzeń szkolnych są często zbyt wygórowane w stosunku do możliwości dziecka ambicje rodziców)

Jeśli te czynniki zostają zaburzone, ma to odbicie w psychice dziecka, działa na odpowiednią motywację do nauki, na jego zachowanie. Dziecko staje się zalęknione, niezrównoważone, agresywne, przeżywa strach i uczucie zagrożenia, stresy i kompleksy. Taki stan psychiczny nie sprzyja nauce, powoduje trudności w mówieniu, czytaniu - dysleksja, pisaniu - dysgrafia, liczeniu, a później i w innych dziedzinach. Nauczyciele powinni dokładać dużo starań, aby wyrównać braki dziecka, nie powinni okazywać niechęci takiemu dziecku, nie wyśmiewać jego odpowiedzi, nie używać krzywdzących określeń, a nawet przezwisk w stosunku do takiego dziecka. Nagany, krytyka, szykanowanie, odtrącanie przez rodziców i kolegów doprowadzają do tego, że dziecko traci poczucie własnej wartości, przestaje wierzyć we własne możliwości. Często powoduje to wyraźne znerwicowanie osobowości - wzrastający lęk, napięcie, a później apatia dziecka, a nawet kształtuje jego coraz bardziej antyspołeczny charakter. Aby dziecko odnosiło powodzenia szkolne, musi mieć motywację do nauki szkolnej. By chciało i lubiło się uczyć, należy: pobudzać jego, stosować nagrody emocjonalne, tzn. cieszyć się razem z dzieckiem, wyrabiać systematyczność w uczeniu się, ale raczej nie stosować nagród rzeczowych. Trzeba silnie podkreślić, że dziecko ma się uczyć dla siebie a nie dla nagrody. Dlatego dobry stopień można uczcić jakąś niespodzianką, np. pójściem do kina, na lody, do cyrku; należy unikać kar i gróźb, a stosować zachętę. Dziecko powinno otrzymać zapowiedzianą nagrodę; nie dopuszczać do tego, aby nauce towarzyszył lęk; stosować tzw. pedagogikę sukcesu, która polega na tym, aby stwarzać dziecku warunki do osiągania sukcesów, które można by nazwać pozornymi, gdyby je rozpatrywać na tle osiągnięć innych uczniów i wymagań szkolnych.

cd. Niepowodzeń szkolnych - ćwiczenia 21.03.13

do czynników biopsychicznych:

zaburzenie analizatora słuchowego- dzieci, które mają zaburzony analizator słuchowy mają mikrouszkodzenia tej okolicy kory mózgowej, która odpowiada za odbiór dźwięków, za ich różnicowanie i syntezę. Dzieci nie potrafią różnicować dźwięków, podzielić wyrazu na głoski, mają problemy ze słuchem fonemowym( np. los- lis, kot- lot), z pisaniem i czytaniem, pisaniem ze słuchu.

zaburzenie analizatora wzrokowego- mikrouszkodzenie mózgu tej okolicy kory mózgowej, w której zachodzi odbiór bodźców wzrokowych, ich analiza i synteza. Uczniowie rozumieją znaczenie litery i cyfry jako symboli, ale nie potrafią się nimi posługiwać jako znakami graficznymi. Występuje tu także parcjalne postrzeganie( widzenie tylko części elementów, nie wszystkich). Jest to problem nie tylko na zajęciach języka polskiego, ale także innych przedmiotów( matematyka, geografia).

Zaburzenie analizatora słuchowego i wzrokowego często idą w parze.

nierównomierność rozwoju poszczególnych funkcji- z tym problemem mamy do czynienia gdy dziecko w zakresie jednym z nim jest bardzo dobre lub przeciętne, a w zakresie innych wyraźnie ten poziom jest niższy( np. dobry fizycznie, słaby w matematyce lub odwrotnie)

Czynniki pedagogiczne:

1. mają wpływ na proces dydaktyczny:

- przeładowanie programów nauczania

- werbalizm nauczyciela

- niedostateczne przygotowanie zawodowe nauczyciela

- brak indywidualizacji nauczania, znaczenie tu mają:

*niewyrównany stan dziecka- przygotowanie dziecka do szkoły

* każdy nauczyciel musi respektować zasady stopniowania trudności

* liczebność klasy

* przeciążenie uczniów fizyczne i psychiczne( np. ciężki plecak)

2. czynniki tkwiące w osobowości nauczyciela:

- przygotowanie nauczycieli do pracy: pod kątem merytorycznym( to co prezentuje sobą jako specjalista w danej dziedzinie) i pod kątem pedagogicznym( potrafi zachęcić, pomoże najsłabszemu, klasa radzi sobie z przedmiotem; ocena klasy= ocena nauczyciela)

- staż zawodowy- autoedukacja, ciągłe dokształcanie

-charakter, postawa

3. warunki zewnętrzne mające wpływ na pracę szkoły i na pracę samego nauczyciela:

- szkoła- warunki lokalowe

- nauczyciel- status nauczyciela w społeczeństwie, np. życie osobiste( czy jest spełniony w życiu osobistym, czy jest optymistą, czy pesymistą)

26.02 dziedziny wychowania -wykład

Dziedziny wychowania - to sfery, które konstytuują( określają) pewien osobliwy rodzaj wychowania

Wyróżniamy dziedziny wychowania: moralnego, estetycznego, patriotycznego, seksualnego, religijnego, zdrowotnego, fizycznego, umysłowego.

Każda z tych dziedzin jest integralną częścią wychowania

WYCHOWANIE MORALNE- wychowanie do wartości, etyczne;

ma na celu rozwój moralny dzieci i młodzieży, zwłaszcza przekazywanie wiedzy o problemach moralnych, rozwijanie umiejętności moralnych, umiejętności rozpoznawania tego co dobre i złe.

Wychowanie moralne uczy wrażliwości moralnej i gotowości do postępowania moralnego.

Wychowanie moralne:

* opisowe( neutralne) - zmierzamy do zapoznania młodzieży z różnymi sposobami postępowania moralnego ale bez sugerowania jednoznacznej oceny, rozwijamy świadomość moralną.

* oceniające( normatywne) - ma na celu przyswojenie przez dzieci i młodzieży norm i wartości moralnych, których aprobata i realizacja mają zapewnić dziecku bycie moralnie dobrym.

WYCHOWANIE ESTETYCZNE- kształcenie dla sztuki, kształtowanie wrażliwości do przeżywania, poznawania i oceny zjawisk estetycznych, oddziaływanie na sferę intelektualną wychowanka, rozwijanie wyobraźni, pobudzanie dyspozycji twórczych, wychowanie przez sztukę.

Funkcje:

* poznawcza

* kształcąca

* ludyczna( koło gospodyń wiejskich)

* katarktyczna ( odreagowanie traumatycznych przeżyć)

* terapeutyczna (np. muzykoterapia)

* kompensacyjna (uzupełnienie braków w życiu codziennym)

* moralna

* estetyczna

* społeczna

WYCHOWANIE UMYSŁOWE- kształtowanie pozytywnej motywacji i postawy wobec nauki jako wytworu ludzkiego umysłu; zaszczepianie wychowankom potrzeby rozwijania własnego umysłu; rozbudzanie ciekawości, pasji, wyobraźni

myślenie = działanie (szkoła aktywna; uczeń aktywnie podchodzi do wiedzy, którą otrzymuje)

WYCHOWANIE SEKSUALNE- rozumie się przez ogół oddziaływań i wpływów zamierzających do kształtowania u dzieci i młodzieży postawy szacunku i zrozumienia wobec płci przeciwnej, wobec całej seksualności; uświadomienie - przekazywanie wiedzy o życiu seksualnym człowieka; kształtowanie pożądanych postaw (moralno-społecznych) wobec seksualności człowieka.

WYCHOWANIE PATRIOTYCZNE- inaczej obywatelskie, przyuczanie do gotowości, wyrzeczeń i ofiar dla własnej ojczyzny, narodu; świadome i celowe oddziaływanie na dzieci i młodzież z zamiarem kształtowania postawy patriotycznej: miłość i przywiązanie do ojczyzny, poznanie własnego kraju, przywiązywanie wagi do wiedzy na temat naszego kraju, świadczenia na rzecz kraju; poszanowanie rodaków; współobywateli, zainteresowanie sprawami swojego kraju; udział w wyborach, oddawanie szacunku symbolom narodowym

WYCHOWANIE RELIGIJNE- podporządkowujemy działalność edukacyjną założeniom jakiegoś wyznania; dzięki niemu lepiej kształtują się postawy społeczne; ogromna rola rodziny

WYCHOWANIE ZDROWOTNE (higieniczne) - działania mające na celu opanowanie przez wychowanka wiedzy o organizmie ludzkim od strony fizycznej i psychicznej; kształtowanie umiejętności, postaw w stosunku do własnego zdrowia i higieny w naszym życiu; przeciwdziałanie chorobom oraz zdrowy styl życia.

Psychospołeczne warunki skutecznego wychowania 12.03. 2013 r.

1. Podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży

Podmiotowe traktowani dzieci i młodzieży to poszanowanie ich praw do własnej podmiotowości czyli niezależności, autonomii, odrębności. (humanizm)

1. Bezwarunkowa akceptacja

Akceptacja dziecka to uznanie dziecka jakim jest bez stawiania warunków. Dajemy uczniom przysługujące im prawo do wewnętrznej indywidualności, autonomii.

Akceptacja wyklucza formę grożenia, moralizowania, pouczania, krytykowania.

Plusy:

- lepszy kontakt z wychowankami

-relacje nacechowane serdecznością

-uczy cierpliwości wychowanka i nauczyciela

2. Rozumienie empatyczne dzieci i młodzieży

Empatyczne rozumienie dzieci i młodzieży polega na aktywnym wsłuchiwaniu się w wypowiedzi drugiego człowieka z intensywnym usiłowaniem wczuwania się w jego doznania, uczucia, myśli.

3. Autentyzm wychowanków i nauczycieli

Poczucie realizmu nauczyciela jest kluczem do nawiązania fajnej relacji. Jest to szczere wyrażanie myśli, uczuć, nie ukrywanie zachowań pozornych np. nauczyciel zachowuje się w szkole tak samo jak w domu.

4. Rozumienie dzieci w sensie personalistycznym

Personalizm- Stany Zjednoczone, XIX w., Karol Wojtyła, Tiszner

Najważniejszy w życiu jest drugi człowiek.

Doktryna filozoficzna stawiająca ponad wszelką wątpliwość, rację stanu wartość osoby wolnej. Osoba to indywidualność o własnym rozumie, uzdolnieniach, intelekcie.

Należy pamiętać, aby w każdym wychowaniu dostrzegać podstawową wartość (indywidualność), nie odbierać niezbywalnych praw, cenić rozwój moralny, duchowy, traktować podmiotowo.

2. Demokratyczny styl kierowania i inne style

Plusy stylu demokratycznego:

- w relacjach nauczyciel- uczeń panuje przyjazny kontakt

- zwiększą się kreatywność dzieci

-stosuje się kary i nagrody z tym że kara ma charakter rady

a) autokratyczny

- wychowankowie nie nawiązują dobrych relacji z nauczycielem

- podejmując zadanie nie wykazują się kreatywnością

- klasa nie umie pracować bez nadzoru

- w grupie nie ma pozytywnych relacji

c) liberalny

- słaba więź między członkami grupy

- każdy postępuje jak chce

3. Praca nad sobą nauczycieli i wychowanków

Autoedukacja- świadoma i celowa praca nad swoim rozwojem, sterowanie swoimi myślami i uczuciami a nie tylko zachowaniem. To inaczej samodoskonalenie.

1. Potrzeba pracy nad sobą

Dlaczego nauczyciel powinien pracować nad sobą?

Nauczyciel powinien pracować nad sobą żeby zmieniać pewne cechy osobowości np.

Brak okazywania dzieciom serdeczności, dzieci powinny być równo traktowane.

Nie należy szufladkować uczniów. Nie należy poniżać uczniów.

Musimy szukać rozwiązań:

- liczenie do 10

- głębokie oddechy itp.

Nauczyciele powinni być empatyczni. Kwestia praca- dom powinna być wyjaśniona. Ważne

jest nastawienie do życia ( musi być optymistyczne).

Samoocena nie powinna być niska lub zawyżona.

2. Techniki pracy nad sobą

-relaksacyjne ( trening autogenny lub relaksacji progresywnej)

• Trening autogenny- polega na wywołaniu określonych doznań związanych z rozluźnieniem mięśni, naczyń krwionośnych z równomiernym oddychaniem i stwarzaniem „pustki myślowej”. Należy przyjąć właściwą pozycję ciała. Zamykamy oczy i powtarzamy w myślach np. „jestem zupełnie spokojna” itd. Reguły: „ moja prawa ręka jest cięższa…, lewa… itd.”Dzięki czemu rozluźniamy się nie myśląc o tym co nas denerwuje.

• Trening relaksacji progresywnej- napinanie i rozluźnianie mięśni ciała. Wprowadzamy się w stan, w którym o niczym nie myślimy.

- odwołujące się do autosugestii ( w formie afirmacji, wizualizacji, aforyzmu

• Trening autosugestii polega na wielokrotnym powtarzaniu w mowie, piśmie czy myślach odpowiednio dobranej afirmacji ( to pozytywne stwierdzenie,że coś jest takie jakie chcielibyśmy aby było). Wyraża się w czasie teraźniejszym w 1 lub 3 osobie. Afirmacje np. jestem piękna, uda mi się!

• Techniki wizualizacji- polegają na świadomym i aktywnym sterowaniem swoją wyobraźnią w celu terapeutycznym. Umyślne przywołanie tego co chcemy widzieć. Wizualizacja - słuchowa, wzrokowa, dotykowa, ruchowa, smakowa, zapachowa. Co możemy uzyskać? Wewnętrzny spokój, rozładować napięcie, podnieść samoocenę.

• Pomaga też podejście aforystyczne (szukanie zachowań w aforyzmach np. okazuj szacunek, uśmiechaj się).

Aforyzmy: „ Wielki człowiek pokazuje swoją wielkość przez sposób w jaki traktuje „małych””

„Ludzie, którzy się śmieją, pracują i uczą efektownie i wychowują szczęśliwe dzieci”

„Ludzie potrzebują być doceniani”

„Umysły małej wiary nie mogą pojąć myśli cudzych tylko swoje własne”

- techniki medytacji (joga) - osiąganie równowagi psychicznej

26.03 Autoedukacja- wykład

autoedukacja- świadoma i celowa praca nad swoim rozwojem, czyli świadome sterowanie swoimi myślami i uczuciami, a nie tylko zachowaniem; samodoskonalenie

Techniki pracy nad sobą:

1. relaksacyjne

- trening autogenny- wywoływanie określonych doznań związanych z rozluźnianiem mięśni, naczyń krwionośnych, z równomiernym oddychaniem i stwarzanie pustki myślowej( np. skupianie się na poszczególnych organach, powtarzanie różnych zdań np. „moje serce pracuje” lub „ jestem spokojna”, „nic mnie nie denerwuje”)

- trening relaksacji progresywnej- napinanie i rozluźnianie poszczególnych partii mięśniowych, odprężenie ciała( najlepsza pozycja- leżąca)

2. techniki odwołujące się do autosugestii w formie afirmacji, wizualizacji i aforyzmu

- trening autosugestii - wielokrotne powtarzanie w myślach, w mowie lub na piśmie odpowiednio dobranej afirmacji

*afirmacja- pozytywne stwierdzenie, że coś jest takie jakie chcielibyśmy by było, afirmację wyraża się w czasie teraźniejszym w 1. lub 3.os

- techniki wizualizacji- świadome i aktywne sterowanie własną wyobraźnią w celu terapeutycznym; umyślne przywoływanie tego co chcemy widzieć, wyróżniamy wizualizacje: wzrokową, słuchową, dotykową, ruchową, smakową, zapachową

- podejście aforystyczne- przedstawia się w krótkiej i zwięzłej formie myśl czy zasadę pokazująca drogę, jaka należy podążać do osiągnięcia pożądanych cech charakteru czy zachowania( różne aforyzmy, złote myśli)

- techniki medytacji- osiąganie równowagi psychicznej; wpływ mięśni na organizm

Techniki oddziaływań wychowawczych

1. TECHNIKI WYMIANY OPINII

-technika burzy mózgów- wyrażanie własnych pomysłów dotyczących danej sprawy; pozwala na kreatywność uczniów; pobudza wyobraźnię, pomysłowość, zaangażowanie. Etapy przeprowadzania tej techniki:

I formułujemy problem

II każdy, lub grupa daje po pomyśle

III krytyczna ocena tych pomysłów i wybór tego, który nadaje się do realizacji

-technika decyzji grupowych- sprzyja wytwarzaniu norm grupowych: współżycia, współdziałania, altruizmu, empatii, przezwyciężenia sprzeczności( pójście na ugodę), eliminowania niedostosowania społecznego. Etapy:

I ustalenie problemu

II dyskusja

III propozycje zmian, kompromis

IV uświadomienie korzyści

V podjęcie decyzji

-technika sondażu opinii- polega na udostępnieniu jednemu z uczniów klasy tego jak widzą go koledzy( dopiero od 11, 12 roku życia, dzieci małe nie są emocjonalnie dojrzałe). Etapy:

I wyjaśnienie celu

II sondaż opinii ujemnych

III sondaż opinii pozytywnych

IV formułowanie wniosków końcowych przez nauczyciela i uczniów: należy mocno podkreślić cechy pozytywne, zasygnalizować złe zachowanie, ale podkreślić, że mamy bardzo pozytywny stosunek do ucznia, jeśli ma pytania, chce coś zmienić- służymy pomocą

Ta technika może być przeprowadzana tylko jako sondaż opinii pozytywnych tam, gdzie mamy do czynienia z młodzieżą niedostosowaną społecznie

-technika swobodnej ekspresji słownej- swobodne wyrażanie własnych uczuć i myśli; poprzez to poznajemy uczniów, ich opinię, osobowość, zdolności. Etapy:

I zachęcanie do samodzielnej twórczości

II szkoła- przygotowywanie swobodnych tekstów na różne tematy

III wybranie najciekawszych form

IV w ramach nagrody można przeczytać

V wykorzystanie praktyczne- np. wysłanie na konkurs, do gazetki

2. TECHNIKI OPARTE NA DRAMATYZACJI

- technika socjodramatyczna- polega na wspólnym omawianiu problemu nurtującego młodzież i przedstawienie tych problemów w formie improwizowanej socjodramatyzacji- spontaniczne odegranie sceniczne problemów nurtujących młodzież. Etapy:

I omawianie danego problemu

II spontaniczne odegranie tej sceny

III odwołanie się do sytuacji i ustosunkowanie się do niej( najchętniej dzieci od 12 do 18 roku życia)

- technika gier dramatycznych- podobna do techniki socjodramatycznej, różni się celem i tematem improwizowanej dramatyzacji- problemy o szerszym znaczeniu społeczno- kulturowym, np. przestrzeganie ogólnoludzkich norm moralno- społecznych( przygotowywanie do różnych ról społecznych, np. dziewczynki- zabawa lalkami jako rola matki)

- technika dramy- wpływ na rozwój intelektualny, emocjonalny, kulturalny człowieka; różnego rodzaju sytuacje konfliktowe z życia lub literatury

3. TECHNIKI WZMACNIANIA POZYTYWNEGO I NEGATYWNEGO

-techniki pozytywne

- techniki negatywne

4. TECHNIKI ODDZIAŁYWAŃ NIEWERBALNYCH

-techniki ekspresji plastycznej

- techniki ignorowania zachowań niepożądanych

5. TECHNIKI ORGANIZOWANIA CZASU WOLNEGO

- techniki rekreacji kulturalno- rozrywkowej

- techniki rekreacji twórczej

- techniki rekreacji fizycznej

- techniki rekreacji przez działalność społeczną

6. TECHNIKI WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI - spotkania indywidualne i wspólne

„Rola nauczyciela w procesie nauczania. Osobowość idealna”
wykład 09.04.2013

Cechy dobrego nauczyciela: wszechstronny (jego wiedza), ciekawy świata, mający autorytet, twórczy, poszukujący innych form nauczania na lekcjach, lubiący uczniów, sprawiedliwy, konsekwentny, mający wysoką kulturę osobistą oraz wysoki poziom intelektualno - kulturalny, dojrzały, posiadający zdolność do dzielenia się wiedzą, powinien znać potrzeby swoich uczniów, dostosować formy i metody pracy do możliwości uczniów, reagować na własne niepowodzenia pedagogiczne a także zaradny, autentyczny, szczery, nowatorski, nowoczesny, ambitny, asertywny, aktywny, uczciwy, cierpliwy, zorganizowany, zapobiegawczy, zadowolony, czujny, elokwentny, empatyczny, energiczny i lojalny.

Zadania nauczyciela:

• przekazywanie i transmitowanie wiedzy,

• rozwijanie u dzieci i młodzieży sił twórczych

• kształtowanie postaw i charakterów uczniów

• organizowanie działalności praktycznej dzieci i młodzieży

• posługiwanie się środkami kształcenia tradycyjnymi i innowacyjnymi

• sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów

• przygotowanie ucznia do kształcenia równoległego i uczenia się przez całe życie (ciekawość poznawcza)

Jak pedagogika określa dobrego nauczyciela?
To człowiek wysoko zaawansowany w poznawaniu, rozumieniu i wartościowaniu stosunków panujących w świecie społecznym, procesami kształcenia i wychowania oraz twórczym kształtowaniu tych stosunków.

Osobowość - to kompleks właściwości psychicznych jednostki różniących ją od innych. Ten kompleks właściwości człowieka zapewnia pewną organizację i stałość zachowania człowieka, nadaje niektórym jego elementom indywidualność.
Różnice indywidualne: charakter, zdolność, zainteresowania, doświadczenia, sposoby reagowania na różne sytuacje.

Kompleks indywidualności - potrzeby, wartości, zainteresowania, cele życiowe, schematy poznawcze (światopogląd), zdolności.

Potrzeba - stan napięcia organizmu, który pobudza ten organizm do działania, jest siłą motoryczną naszego zachowania.

Temperament - siła i szybkość działania (reagowania) jest charakterystyczna dla danej jednostki. Temperament jest uwarunkowany genetycznie. Wyróżniamy 4 typy temperamentu:

• Sangwinik - wesoły, pogodny, widzi świat w jasnych barwach, otwarty, ze słomianym zapałem, wyraża uczucia w sposób przesadny

• Choleryk - niezadowolony, z byle powodu potrafi się zdenerwować, nie unika trudności, silnie akcentuje swoje „ja”, jest osobą dominującą, upartą, niecierpliwą.

• Flegmatyk - zadowolony z siebie, świata, jest bierny, spokojny, nie lubi zmian i nowych sytuacji

• Melancholik - widzi ujemne strony życia, pesymista, lubi spokój, cierpi na kompleks mniejszości, jest osobą wrażliwą, ma problem uzewnętrznieniem swoich uczuć

Zdolność - różnice indywidualne; przy jednakowej motywacji i uprzednim przygotowaniu poszczególni ludzie nie osiągają jednakowych rezultatów w uczeniu się / działaniu.

• zdolności umysłowe - myślenie, uwaga, pamięć, inteligencja

• zdolności spostrzeżeniowe - percypowanie

• zdolności psycho - motoryczne

• zdolności społeczne

---