2. Lornetka pryzmatyczna LP 7x45.

Lornetka pryzmatyczna jest podstawowym przyrządem obserwacyjnym dla wszystkich rodzajów wojsk.

2.1. Przeznaczenie.

Lornetka pryzmatyczna LP 7x45 w ciągu dnia (od świtu do zmierzchu) służy do:

• obserwacji pola walki;

• wykrywania i rozpoznawania celów;

• pomiaru kątów poziomych i pionowych;

• korygowania ognia artylerii;

• wyznaczania odległości.

W ciągu nocy lornetka ta może służyć do wykrywania źródeł promieniowania podczerwonego.

2.2. Dane techniczne.

1. Powiększenie............................................................7x

2. Kąt pola widzenia przy wyłączonym ekranie...........7^o

3. Kąt pola widzenia przy włączonym ekranie.............5^o16'

4. Średnica źrenicy wejściowej.....................................45 mm

5. Średnica źrenicy wyjściowej.....................................6,4 mm

6. Odległość źrenicy wyjściowej...................................23 mm

7. Zdolność rozdzielcza przy wyłączonym ekranie.......8''

8. Zasięg wykrywania źródeł podczerwieni...................wg tab.1

Lornetka pryzmatyczna LP 7x45 wykrywa źródła bliskiej podczerwieni o długości fali od 7,6 do 15 nm. Podczas normalnych warunków atmosferycznych zasięg wykrywania zależy od światłości kierunkowej wykrywanego reflektora, a ponadto od kąta określającego położenie osi optycznej lornetki względem prostej określającej kierunek strumienia. Należy pamiętać, że zasięg wykrywania znacznie zmniejsza się, jeżeli powietrze jest zamglone lub zadymione i średnio przyjmuje się, że jest dla takich warunków dwukrotnie mniejszy. Zmniejszenie zasięgu występuje również w jasne noce i zależnie od natężenia światła może dochodzić do 30%.

Tabela 1. Zasięg wykrywania źródeł podczerwieni.

Charakterystyka reflektora	Zasięg wykrywania w metrach źródeł podczerwieni przy różnych kątach określonych kierunkiem osi optycznej lornetki i kierunkiem strumienia
		1-50	3-30	5-00	6-60	10-10
45 cm reflektor o mocy 350 W	10000	-	-	5000	2000
12 cm reflektor o mocy 40 W	-	5000	2000	-	-

2.3. Budowa lornetki.

Lornetka pryzmatyczna LP 7x45 (rys.1) składa się z dwóch lunetek połączonych przegubem zapewniającym zmianę bazy rozstawienia oczu w zakresie od 56 do 74 mm. Okulary zapewniające regulację dioptryjną od -5 do +5 dptr przykryte są deszczochronem. Pasek służy do noszenia lornetki, a jednocześnie przytrzymuje deszczochron. Korpusy, pokrywy, i obiektywy pokryte są osłonami gumowymi, które zabezpieczają lornetkę przed uderzeniami i wstrząsami. Obiektywy posiadają przykrywki, wciskane w osłonę gumową obiektywu i chroniące obiektyw przed wpływami atmosferycznymi i dostaniem się do optyki obiektywu kurzu, piasku, itp. Na lewej lunetce znajduje się pokrętło służące do wprowadzania ekranu z położenia pod filtrem w gniazdo okulara. Okulary posiadają gumowe osłony na oczy, które umożliwiają obserwację przez lornetkę gołymi oczyma lub obserwację

w okularach, masce przeciwgazowej itp. W deszczochronie znajdują się dwa filtry, które zakłada się na okulary w przypadku obserwacji:

• w jaskrawym świetle słonecznym;

• w terenach zaśnieżonych;

• pod słońce;

• na dużą odległość.

Jednym z elementów wewnętrznych lornetki jest płytka ogniskowa (rys.2) służąca do pomiaru kątów, odległości itp. Najmniejszej działce skali poziomej i pionowej odpowiada kąt równy 0-05. Na płytce ogniskowej umieszczona jest również podziałka dalmiercza. Wartości podziałki dalmierczej są ustalone dla wysokości celu 2,5 m (2,7m).

Rysunek 1. Lornetka pryzmatyczna LP 7x45

1 - muszle oczne; 2 - okulary; 3 - pierścienie dioptryjne; 4 - pokrętło (włącznik) ekranu;

5 - filtr świetlny; 6 - osłony gumowe; 7 - przegub; 8 - skala bazy oczu; 9 - lunety;

10 - pasek; 11 - deszczochron; 12 - pokrywki obiektywów

Rysunek 2. Płytka ogniskowa lornetki LP 7x45.

Tabela 2. Wartości podziałki dalmierczej.

Odległość w metrach	Numer kreski	Wielkość kątowa w płaszczyźnie pionowej	Wartości kresek w tysięcznych
800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800	8 SB 16 20 24 28	10'45'' 8'38'' 7'9'' 6'8'' 5'21'' 4'44'' 4'18'' 3'47'' 3'37'' 3'18'' 3'4''	0-00 0-02 0-04 0-06 0-08 0-10 0-12 0-14 0-16 0-18 0-20

Odpowiednikiem płytki ogniskowej w lewej lunetce lornetki jest ekran luminescencyjny. Działanie lornetki przy włączonym ekranie, a więc dostosowanej do wykrywania źródeł podczerwieni, oparte jest na wykorzystaniu fluorescencji, jaką wykazuje luminofor - stanowiący podstawową warstwę ekranu luminescencyjnego.

W warunkach obserwacji nocnej, a więc przy włączonym ekranie, promienie podczerwone - wysyłane przez źródło - po przejściu przez obiektyw skupiają się na ekranie i wyzwalają z luminoforu energię, w postaci promieniowania widzialnego, które z kolei przez okular dociera do oka obserwatora. Aby ekran luminescencyjny przy pobudzeniu go promieniowaniem podczerwonym mógł wyzwalać świecenie, musi być uprzednio naświetlony promieniami ultrafioletowymi. Pojawiający się na ekranie obraz świetlny wykrywanego źródła podczerwieni nie ma charakteru punktowego, lecz ukazuje się na ekranie w postaci plamki o maksymalnej jaskrawości w środku i najmniejszej przy brzegach.

2.4. Prawidłowa eksploatacja lornetki.

Użytkownik lornetki LP 7x45 musi pamiętać, że jest ona optycznym przyrządem, który wymaga ostrożnego obchodzenia się z nim, zgodnie z instrukcją eksploatacji.

W czasie, gdy lornetka nie jest użytkowana, powinna mieć zasłonięte obiektywy i nałożony deszczochron.

Zabronione jest dotykanie optyki rękoma, a w razie jej zakurzenia lub zawilgocenia od zewnątrz, optykę należy wyczyścić czystą ściereczką flanelową.

Pomieszczenia służące do przechowywania lornetek powinny być czyste i suche, przy czym temperatura nie powinna być niższa niż 8^oC.

W pomieszczeniach, gdzie przechowywane są lornetki, nie mogą znajdować się takie materiały, jak: kwasy, zasady itp.

Zabronione jest zanieczyszczenie gumowych elementów lornetki tłuszczami, gdyż grozi to szybkim zniszczeniem tych elementów.

Ekran luminescencyjny włącza się i wyłącza jedynie w przypadkach uzasadnionych.

2.4.1. Przygotowanie ekranu luminescencyjnego.

Przygotowanie ekranu do pracy w nocy polega na nagromadzeniu określonej ilości energii w luminoforze, wyzwalającej się w postaci energii świetlnej przy pobudzaniu substancji luminescencyjnej promieniami podczerwonymi.

Luminofor gromadzi energię przy naświetlaniu ekranu z źródeł światła o rozkładzie widmowym rozciągającym się w ultrafiolecie. Źródłami takimi są lampy rtęciowe, lampy wyładowcze wypełnione gazami szlachetnymi oraz promienie słoneczne. W praktyce najczęściej stosuje się naświetlanie promieniami słonecznymi lub promieniami lampy żarowej. Naświetlanie odbywa się przez filtr świetlny, przy czym ekran musi zajmować położenie pod filtrem. Należy pamiętać, aby promienie naświetlające były prostopadłe do powierzchni filtru. Okres „ładowania” czyni przyrząd zdolnym do wykrywania źródeł podczerwieni w ciągu trzech dób (przy 8-godzinnej pracy w ciągu jednej doby). Jeżeli nie posługujemy się lornetką, to luminofor po naładowaniu zachowuje własności fluorescencyjne przez okres do 170 godzin. Okres ładowania dla różnych źródeł promieniowania jest różny. Czas naświetlania ekranu dla różnych źródeł przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Czasy naświetlania ekranu.

Lp.	Źródło naświetlające	Odległość między źródłem a filtrem	Czas naświetlania w minutach
1. 2. 3.	Dzienne światło rozproszone Bezpośrednie promienie słoneczne Lampa żarowa o mocy 100-200 W	- - 20 cm	15 7 - 10 7 - 10

2.4.2. Przygotowanie lornetki do obserwacji w dzień.

1. Zdjąć deszczochron z okularów.

2. Odsłonić obiektywy.

3. Sprawdzić, czy nie są uszkodzone elementy optyczne, a następnie

ściereczką flanelową wytrzeć ich zewnętrzne powierzchnie z pyłu.

4. Sprawdzić czy przełącznik ekranu jest w położeniu „O”.

5. Zależnie od potrzeby założyć na okulary filtry świetlne.

6. Odwinąć gumowe osłony oczne okularów (dla obserwatora bez okularów

itp.).

7. Nastawić bazę i dioptryjność stosownie do bazy oczu i wzroku obserwatora.

2.4.3. Przygotowanie lornetki do obserwacji w nocy.

Przy obserwacjach nocnych ekran powinien być włączony w pole widzenia tzn. przełącznik ekranu ustawiony w położeniu „Z”. Dalsza kolejność przygotowania lornetki przebiega według punktu 2.4.2 z zastrzeżeniem czynności nr 4.

2.4.4. Przygotowanie lornetki do warunków marszowych.

Po każdym zakończeniu obserwacji należy bezwzględnie wykonać następujące czynności:

1. Gdy obserwacja była prowadzona z odwiniętymi osłonami ocznymi

okularów - wywinąć je.

2. W przypadku używania filtrów, wyjąć je i włożyć na miejsce

w deszczochronie.

3. Ustawić bazę okularów na 65 mm.

4. Wyłączyć z pola widzenia ekran luminescencyjny.

5. Nałożyć deszczochron na okulary.

6. Wcisnąć przykrywki obiektywów w osłony gumowe.

2.4.5. Przechowywanie, konserwacja i transport lornetki.

Silne uderzenia i wstrząsy mogą spowodować zarówno uszkodzenia układu optycznego jak i części mechanicznych.

Zewnętrzne powierzchnie soczewek, obiektywów, okularów oraz filtrów absorpcyjnych i filtru nadfioletu należy przecierać czystą ściereczką flanelową. Nie wolno czyścić szkieł za pomocą szmat przeznaczonych do czyszczenia części mechanicznych lub elektrycznych innych przyrządów.

Usuwając ze szkieł krople wody należy użyć waty odtłuszczonej, a następnie przetrzeć szkła czystą flanelą.

Kategorycznie zabrania się dotykać palcami i zaoliwionymi szmatami części optycznych.

Zabrania się również czyszczenia zewnętrznych elementów gumowych lornetki, tłustymi szmatami.

Lornetki należy przechowywać ułożone w pudełkach w pomieszczeniach suchych o temperaturze od +8 do +25^oC i wilgotności względnej od 35 do 65%.

Transport lornetek powinien odbywać się tylko w pudełkach ułożonych w skrzyni transportowej. Grubość desek, z których wykonana jest skrzynia transportowa powinna wynosić 10 - 15 mm, wewnętrzne ściany skrzyni powinny być oklejone parafinowym papierem pakowym. Wolną przestrzeń między pudełkami i między ścianami skrzyni wypełnić warstwą suchych wiórów (woliny), a poszczególne warstwy pudełek oddzielić tekturą falistą. Na górnej pokrywie skrzyni należy wykonać napisy: „GÓRA”, „OSTROŻNIE SZKŁO”, „NIE PRZEWRACAĆ”. Pojedyncze egzemplarze lornetek mogą być przewożone na paskach przez ich użytkowników.

---