DYDAKTYKA BIOLOGII - WYKŁADY

Wykład 1, 8.10.2012

Plan wykładów:

1. Dydaktyka biologii i jej miejsce w systemie nauk

2. Reforma systemu edukacji ( strukturalna, programowa, oceniania)

3. Cele kształcenia ( naczelne, kierunkowe, operacyjne)

4. Operacjonalizacja celów. Taksonomia celów.

5. Podstawy programowe

6. Zasady nauczania.

7. Metody nauczania.

8. Formy nauczania.

9. Środki dydaktyczne.

10. Podręczniki.

11. Planowanie pracy nauczyciela.

Literatura: - „Dydaktyka biologii”, W. Stawiński; „Etymologia i geneza, znaczenie terminu `dydaktyka'”

„A jakoż uczyć mają nie umiejąc sami ?” J.K.

J. grecki - didaktios - pouczający, nauczający

DYDAKTYKA JAKO SZKOŁA NAUCZANIA - XVII

- Krzysztof Helwig i Joachum Jung - analizując znanego językoznawcę i rzecznika nauczania Wolfanga opracowali „Krótkie sprawozdanie” z dydaktyki, czyli sztuki nauczania Ratychiusza

- Jan Amos Komeński - w swym dziele pt. „Wielka dydaktyka” przedstawia uniwersalną sztukę nauczania

DYDAKTYKA JAKO TEORIA NAUCZANIA - POCZ. XIX W.

- Jan Fryderyk Herbart - stworzył teoretyczne podstawy dydaktyki - teorię nauczania

DYDAKTYKA JAKO TEORIA UCZENIA SIĘ - PRZEŁOM XIX/XX W.

- nowy nurt pedagogiczny, tzw. „nowe wychowanie” ; „nowa szkoła”

- przedstawiciel: John Dewey

- odrzucili herbartowską koncepcję „ przekazywania wiedzy”

DYDAKTYKA JAKO NAUKA O NAUCZANIU I UCZENIU SIĘ - XX W.

- nauczanie wiąże się ściśle z uczeniem się, tworząc zintegrowaną całość - proces nauczania - uczenia się

Czynniki zespalające: - wspólny cel

- stosowane metody

- formy organizacyjne

DYDAKTYKA - WSPÓŁCZEŚNIE

- nauka o nauczaniu i uczeniu się

- nauka o kształceniu i samokształceniu

PRZEDSTAWICIELE I TWÓRCY POLSKIEJ DYDAKTYKI - XX W.

I Kazimierz Twardowski, Władysław P. Dawid

II Bogdan Nawroczyński, Kazimierz Sośnicki

III Wincenty Okoń

PRZEDMIOT I ZADANIA DYDAKTYKI

Dydaktyka bada rzeczywistość, w której działają, z jednej strony nauczyciel kierujący procesem uczenia się, zaś z drugiej strony - uczniowie aktywnie przyswajający materiał nauczania. Rzeczywistość składa się z: treści kształcenia, metody, środków dydaktycznych, formy.

Dydaktyka zajmuje się analizą wszystkich składników, elementów nauczania.

Przedmiot badań dydaktyki:

- cele kształcenia

- treści kształcenia

- zasady nauczania

- metody nauczania

- środki dydaktyczne

- formy organizacyjne

Dydaktyka analizuje proces uczenia się

Zadania: - wykrywanie i wyjaśnianie zależności, formułowanie teorii

Dydaktyka ogólna zajmuje się - analizą wszelkiego uczenia się i nauczania organizowanego w sposób świadomy, systematyczny, planowy

Dydaktyka szczegółowa - dotyczy konkretnego przedmiotu ( inna w gimnazjum czy liceum).

Dydaktyka

1. Ogólna

2. szczegółowa

a) w zależności od stopnia kształcenia

b) poszczególnych przedmiotów

Dydaktyka ogólna: opiera się na wynikach badań dydaktyki szczegółowej

Po co uczyć? Czego uczyć? Jak uczyć? Jakich środków użyć?

Wykład 2, 22.10.2012

Nauki społeczne:

1) socjologia

2) pedagogika:

a) ogólna

b) dydaktyka

c) teoria wychowania

d) społeczna

e) kulturowa

3) psychologia

4) filozofia

Nauki biologiczne DYDAKTYKA BIOLOGII dydaktyka ogólna, system pojęć.

Treści nauczania

Powiązana z innymi naukami

- pedagogiką, psychologią, dydaktyką ogólną, naukami biologicznymi, naukami medycznymi

Wykorzystuje wiedzę z:

- psychologii

- logiki

- ergonomii dydaktyki

- prakseologii

- cybernetyka

- filozofia

- socjologii

Uczenie się przez:

- przyswajanie

- odtwarzanie

- przeżywanie

- działanie

Uczenie się jest planowanym, zamierzonym i złożonym procesem, którego siłą napędową są motywy uczenia się, rezultatem są określone wiadomości, umiejętności i nawyki, wymaga aktywności jednostki.

Uczeń powinien zostać nauczony: - jak ma to zrobić

- na czym ona polega

- od czego zależą efekty uczenia się

- jaki ma na to wpływ

Roger Sperry: każda półkula odpowiada za inne umiejętności.

Lekcje o efektownym uczeniu się:

- korzyści z nauki - wzrasta motywacja

- znajomość praw uczenia się

- etapy uczenia się

- pamięć (zapamiętywanie, przywoływanie)

- uczenie się ze zrozumieniem

- techniki organizacji metody

- style

- preferencje sensoryczne

- typy inteligencji

- cykl przyspieszonego uczenia się

- uczenie myślenia

- korzystanie ze źródeł informacji

Uniwersalne etapy uczenia się

- nieświadoma niekompetencja

- świadoma niekompetencja

- świadoma kompetencja

- nieświadoma kompetencja

Rytm logika

Wyobraźnia PRAWA (twórcza) LEWA ( naukowa) język

Obrazy zbiory

Liczby

Kolejność

Analiza

Najlepiej uczy współpraca

System sensoryczny:

- element naszego osobistego, specyficznego „ okablowania” neurobiologicznego

- to podstawowy odruchowo uaktywniany preferowany zmysł

- wpływa na strategię uczenia się

Wzrokowiec: - potrzebuje obrazów

- sam czyta

- robi sobie notatki

Kinestetyk: - uczy się przez działanie

- ważny jest ruch

- nie lubi czytać

- najlepiej pamięta to, co wykona

Słuchowiec: - uczy się przez słuchanie

- pisze tak jak słyszy, często robi błędy ortograficzne

- chętnie bierze udział w dyskusji

- Cykl poznawczy Kolba

Konkretne postrzeganie, doświadczenierefleksja, obserwacjadalej nie mam

Style uczenia się

- aktywista, działacz

- refleksyjny, analityk

- teoretyk

- pragmatyk, aplikator

8 typy inteligencji

- interpersonalna

- matematyczno - logiczna

- muzyczna

- wizualno-przestrzenna

- językowa

- ruchowa

- przyrodnicza

Edukacja a sukces ucznia: - aktywna, - bierna

Model wzorowego ucznia:

- lewopółkulowy

- preferencje wzrokowo-słuchowe

- inteligencja językowo-lingwistyczna i matematyczno-logiczna

„Nieuważni uczniowie”: I. Newton, L. Pasteur, T. Edison, G. Mendel

Jak uczyć w dzisiejszych czasach?

- polisensorycznie

- obupółkulowo

- wielointeligentnie

Nauczanie: system działań nauczyciela, kierowanie aktywnością ucznia, jest to proces wieloczynnościowy, złożony

Proces kształcenia - proces nauczania (uczenia się) systematyczny, planowy i długotrwały

W procesie kształcenia powinna wystąpić równowaga między nowoczesnym a, dalej nie ma.

Wykształcenie - rezultat nauczania- stan finalny, do którego doprowadza kształcenie

Samokształcenie - proces samodzielnie prowadzony

Składniki systemu kształcenia:

- nauczyciele

- uczniowie

- treść kształcenia

- środowisko kształcenia

Działanie systemu podporządkowane jest celowi.

Systemy dydaktyczne:

- tradycyjny europejski (Herbart)

- progresywistyczna (dydaktyka amerykańska)

- dydaktyka współczesna

I proces badania naukowego

- funkcja deskryptywna

- funkcja eksploracyjna

- funkcja prognostyczna

• Etapy

- zaistnienie problemu

- sformułowanie problemu

- formułowanie hipotezy

- dalej nie mam

Cele reformy edukacji:

- podniesienie poziomu edukacji

- wyrównywanie szans

- poprawa jakości edukacji

Reforma: 1) strukturalna 2) programowa 3) oceniania

System oceniania

- ocenianie wewnątrzszkolne ( WSO), (PSO)

- ocenianie zewnętrzne ( system egzaminów zewnętrznych)

Cele oceniania zewnętrznego:

- diagnozowanie osiągnięć edukacyjnych uczniów

- ocena jakości nauczania

Wykład 3, 5.11.2012

Zasady nauczania

- ogólne normy postępowania nauczyciela i uczniów

- normy, którymi należy się kierować przy organizacji i realizacji procesu nauczania - uczenia się

Charakter zasad: - jako dyrektywy i ogólne normy pracy dydaktycznej

- dotyczą istotnych prawidłowości procesu kształcenia

- obowiązują w nauczaniu wszystkich przedmiotów

Nie mogą być zbyt szczegółowe i powinny odnosić się do całokształtu

Geneza zasad

Analiza procesu kształcenia

Wykrycie prawidłowości procesu nauczania - uczenia się

Zasady kształcenia

Klasyfikacja zasad

Katalog zasad kształcenia = kodeks powinności Nauczyciela

Zasada poglądowości

Najwcześniej, najpowszechniej Wolfang Roethe ( XVI/XVIIw.)

Komeński rozpowszechnił:

- należy uczyć się każdej rzeczy w bezpośredniej styczności

- uczyć poglądowo, pokazywać przedmiot, o którym mowa

- zajęcia terenowe

Etapy przemian w realizacji zasady:

I - nakaz stosowania środków i materiałów dydaktycznych

II - wprowadzono czynnik ruchu i pracy ręcznej, prowadzenie obserwacji, pomiarów i doświadczeń

III - wykorzystanie techniki

IV - teraz, czynny kontakt ucznia z poznawaną rzeczywistością, akcentuje wielozmysłowy kontakt ucznia z rzeczywistością

Poglądowość:

- bezpośrednia - uczeń przez własne spostrzeganie zyskuje obraz rzeczywistości

- pośrednia - za pomocą środków zastępczych

- ilustrowana - bierna

- operatywna - czynna

Zasada przystępności

Twórca - Komeński w XVII w., od 300 lat prawie niezmienna

Reguły: - przechodzić od tego, co bliskie do tego co dalekie

- od łatwiejszego do trudniejszego

- od znanego do nieznanego

Uwzględnić różnice w tempie pracy i stopniu zaawansowania w nauce poszczególnych uczniów

Zasada trwałości wiedzy uczniów

Reguły

- ukierunkować zainteresowanie do nowego materiału i wytworzyć pozytywne motywy uczenia się

- tak zorganizować zajęcia, aby każdy miał aktywny udział

- stosować ćwiczenia utrwalające

- systematyzowanie wiadomości z samodzielnym odtwarzaniem wiedzy przez uczniów

- kontrola wiedzy

Zasada systematyczności ( i logicznej kolejności)

Herbart, XIX w. uczenie polega na porządkowaniu nowego materiału

Reguły:

- treści po kolei zgodnie z logiką przedmiotu

- stale nawiązywać do materiału opanowanego

- podkreślać zagadnienia główne i istotne

- przechodzić do opracowania nowego materiału po gruntownym przyswojeniu poprzedniego

Zasada strukturalnego nauczania

- obejmuje zasadę systematyczności i systemowości

- odnosi się do planowania pracy ( semestralnej, rocznej)

Korelacja:

- wewnątrzprzedmiotowa

- międzyprzedmiotowa

- pozioma - w obrębie tej samej klasy

- pionowa - w różnych klasach na różnych szczeblach

Należy ustalić semestralny budżet czasu, a problem na podstawie rocznego ramowego planu, semestralne rozkłady materiału

Kształtowanie systemu wiedzy ucznia:

- uczenie myślenia strukturalnego

- zapis strukturalny w zeszycie ucznia

Zasada świadomości i aktywności

XIX w. J. Dewy, powszechna i ważniejsza, dopiero współczesny system zapewnił wejście w życie tej zasady

Reguły:

- uczeń zna cel działania

- wie, jak do jego realizacji dążyć

- chce ten cel osiągnąć

Rodzaje aktywności:

- sensomotoryczna

- intelektualna

- werbalna

- emocjonalna

Aktywizacja - ogół zabiegów nauczyciela, które mają wyzwolić aktywność ucznia

Zasada obowiązująca w szkolnictwie - nie zniechęcać !

Zasada samodzielności

- zawiera w sobie postulat aktywności i świadomości uczniów

- jest istotna w okresie reformowania systemu edukacji

- samodzielność działania

- samodzielność myślenia:

- myślenie reproduktywne

- myślenie produktywne

Świadomy i aktywny udział, gdy nauczyciel:

- odwołuje się do doświadczeń życiowych, potrzeb i zainteresowań uczniów

- wywołuje pozytywną motywację do nauki

- stosuje metody kształcenia wdrażające uczniów do samodzielności

Zasada operatywności wiedzy uczniów

Druga połowa XX w., szkoła amerykańska

- przyswajanie i umiejętność posługiwania się wiedzą

Polega na:

- analizie problemu

- formułowaniu hipotez

- opracowaniu planu działania

- wykonaniu go

- sprawdzeniu i ocenie rezultatów

Zalety nauczania problemowego:

- wzrasta operatywność

- aktywizuje

- wzrasta trwałość wiedzy

- powstaje system wiedzy

- sprzyja samodzielności myślenia

Zasada wiązania teorii z praktyką

Lata 40 XX w., twórca Skatkin

Zasada efektywności kształcenia

- związek celu z wynikami

- dotyczy funkcjonowania metod i treści i warunków pracy

- wiąże się z trwałością wiedzy

- efektywność w: rozumowaniu i integracji wiedzy

Zasada indywidualizacji i zespołowości

Wykład 4, 19.11.2012

Zasady dydaktyczne wg K. Kraszewskiego

Zasady uczenia się

- zasada doniosłości

- zasada niezbędnych warunków

- zasada wzorca

- zasada dostępności

- zasada nowości

- zasada aktywnego łączenia teorii z praktyką

- przyjemności

- wygaszania

- rozkładania ćwiczeń w czasie

CELE KSZTAŁCENIA

Proces kształcenia - szereg świadomych i celowych czynności nauczyciela i uczniów zmierzający do wywołania pożądanych zmian w uczniach

Czynność - wszelki proces ukierunkowany na wynik

Uczenie się - opanowywanie określonych czynności przez uczącego się. Obejmuje procesy emocjonalne, intelektualne i motoryczne.

Cele kształcenia - oczekiwane wyniki nauczania, uczenia się, zamierzone właściwości ( osiągnięcia) uczniów

1. Cele ogóle ( globalne) - odnoszą się do nauczania wszystkich przedmiotów na danym poziomie kształcenia ( SP, G, L)

2. Cele kierunkowe (przedmiotowe) - dotyczą nauczania konkretnego przedmiotu (np. biologii)

3. Cele etapowe - związane z nauczaniem danego przedmiotu w konkretnej klasie

Ze względu na sformuowanie:

- cele ogólne - kierunki dążeń pedagogicznych

- cele operacyjne - zamierzone osiągnięcia uczniów

Cele ogólne, przykład:

- dbanie o wszechstronny rozwój ucznia

- kształtowanie indywidualnych uzdolnień pedagogicznych i trwałego zainteresowania nowatorstwem w praktyce szkolnej

Zalety:

- bogactwo znaczeniowe

- akcentują ważne wartości społeczne

- są perswazyjne

- zwięzłe

Wady:

- wieloznaczne

- ogólnikowe

- niejasne

- brak podmiotowości - niejasny adresat

- długoterminowe

- możliwość manipulacji

- niemierzalność

- nie zobowiązują do pełnego osiągnięcia

Cel operacyjny:

- zachowanie końcowe ucznia (czynność, działanie + treść)

- warunki

- kryterium osiągnięcia (standardy wykonania)

Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń, kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu.

Minimalne ujęcie celu operacyjnego:

- precyzyjna nazwa czynności

- treść (przedmiot, temat, zjawisko w stosunku, do którego czynność ma być wykonana)

Operacjonalizacja celów kształcenia:

- zmiana celu ogólnego na zbiór celów operacyjnych.

W operacjonalizacji cel ulega:

- sprecyzowaniu

- uszczegółowieniu

- konkretyzacji

- upodmiotowieniu

- pozbawieniu zbędnej otoczki emocjonalnej

Wady:

- suche

- drobiazgowe

- pozbawione emocji

- pracochłonne

- nużące

Zalety:

- jednoznaczne

- czytelne

- odnoszą się do ucznia

- mobilizują

Funkcje celi operacyjnych:

- stanowią jasne i precyzyjne opisy wyników kształcenia

- pomagają nauczycielowi w ukierunkowaniu i organizacji zajęć

- umożliwiają obiektywną ocenę kosztów

- ułatwiają uczenie się

Cechy celi operacyjnych:

- odpowiedniość

- jednoznaczne

- wykonalne

- logiczne

- obserwowalne

- mierzalne

Znaczenie:

- w programowaniu

- strukturyzacja treści nauczania

- planowanie i konstruowanie testów osiągnięć szkolnych

- przy ustalaniu wymagań stawianych uczniom w czasie kontroli

Taksonomia celów:

- hierarchiczna klasyfikacja celów określonej dziedziny: motywacyjnej, praktycznej lub poznawczej

Uwzględnia dwa poziomy celów nauczania, każdemu odpowiadają odpowiednie kategorie celów (A, B, C, D)

Charakter: - hierarchiczny, - kumulatywny

I poziom - wiadomości

A - zapamiętywanie

B - rozumienie

II poziom - umiejętności

C - stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

D - stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych

Planowanie:

- kierunkowe (na rok lub semestr)

- wynikowe (dział lub większa jednostka tematyczna)

- metodyczne (konkretna lekcja)

Dobry plan:

- celowy

- wykonalny

- spójny, zgodny wewnętrzny

- operatywny

- giętki, elastyczny, podatny na zmiany

- szczegółowy

- długodystansowy

- całościowy

- terminowy

- racjonalny

- prosty w budowie

Po co planować:

- zwiększenie skuteczności nauczania

- lepsze wykorzystanie zasobów

- świadoma kontrola nad przebiegiem kształcenia

- ochrona przed przypadkowością

- upodmiotowienie ucznia

- rytmiczność

- racjonalność

- koordynacja i ingerencja kształcenia

- ochronę przed rutyną

- samoocena pracy dydaktycznej

Treści:

- konieczne

- podstawowe

- rozszerzone

- dopełniające

Kryteria:

- przystępność

- użyteczność

- niezbędność

- niezawodność

Plan wynikowy jest dokumentem nauczycielskim, który powinien zastąpić dawne rozkładu materiału.

Zalety planu wynikowego:

- wspomaga efektywność

- pozwala lepiej wykorzystać potencjał

- zapewnia rytmiczność osiąganych celów

Wykład 3.12.2012

Metoda:

- sposób postępowania stosowany świadomie, konsekwentnie i systematycznie

- sposób wykonania zadania

Metoda kształcenia:

- sposób postępowania nauczyciela z uczniami umożliwiający realizację operacyjnych celów kształcenia

Wybór metod zależy od:

- celów lekcji

- wieku uczniów

- poziomu wiedzy, zdolności uczniów

- bazy dydaktycznej szkoły'

- wiedzy i operatywności nauczyciela

Technika nauczania:

- „przepis” na organizację sytuacji dydaktycznej

- sposób postępowania w ramach danej wiedzy

Strategia nauczania:

- ogół celów, środków, metod wykorzystywanych w procesie dydaktycznych dla osiągnięcia jak najlepszych wyników

Strategia (pojecie najszersze) metoda technika (pojęcie najwęższe)

Metody podające - przyswajanie, oparte na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym: pogadanka, opis, opowiadanie, wykład, wyjaśnienie, praca z książką

Metody problemowe - uczenie się przez odkrycie

Metody waloryzacyjne (eksponujące) - uczenie się przez przeżywanie: impresyjne (wrażenia), ekspresyjne (przezycia)

Metody praktyczne - uczenie się przez działanie

Strategie nauczania:

- A (asocjacyjna) - przekazywanie przez nauczyciela uczniom gotowej wiedzy, wyłącznie pasują metody podające

- P (problemowa) - uczniowie samodzielnie zdobywają wiedzę rozwiązując problemy teoretyczne lub praktyczne

- O (operacyjna) - ukierunkowanie działań ucznia

- E (emocjonalna) - rozwijanie procesów emocjonalnych, wskazane zajęcia terenowe, laboratorium, placówki naukowe, podczas seminariów i dyskusji

Stopień złożoności: proste i kompleksowe

Podmiot dominujący: nauczyciel lub uczeń

Aktywizacja uczniów: nieaktywizujące i aktywizujące

Metody podające:

- powszechne

- pozornie proste

- rola nauczyciela - dobór treści oraz sposobu jej przekazywania

- asymilacja wiedzy i trwałość zależy od charakteru treści i sposobu jej przekazania

- metody: pogadanka, wykład, praca z książką, nauczanie programowane

Pogadanka:

- należy do najstarszych metod

- rozmowa nauczyciela z uczniami

- nauczyciel z reguły zna odpowiedzi na stawiane pytania uczniom

- rozmowa oparta na przeżyciach i doznaniach uczniów

- ważne poprawne formowanie pytań, logiczne ich wiązanie

- rodzaje: wstępna, przedstawiająca nowe wiadomości, utrwalające

- przygotowanie: ustalenie celu, analiza merytoryczno-logiczna wiedzy, rozłożenie elementów wiedzy, pytania i ustalenie kolejności pytań, zaprojektowanie zadań, pytań (aby uniknąć improwizacji)

- konieczne aktywizowanie wszystkich uczniów

a) wstępna - przygotowanie uczniów do pracy, wyzwolenie stanu gotowości

b) przedstawiająca nowe wiadomości - aktywizowanie uczniów, powiązanie nowych i znanych wiadomości

c) utrwalająca - opanowanie materiału

d) kontrolna

Charakter pytań:

- jasne, konkretne, zrozumiałe, językowo poprawne

- dostosowane do możliwości ucznia

- kształcące, zmuszające do myślenia

- skierowanie pytania do wszystkich

Odpowiedzi ucznia - wyczerpujące, rozwinięte, uzasadnione pod względem językowym i rzeczowym

Opis:

- najprostszy sposób zaznajamiania uczniów z materiałem

- słowna charakterystyka

- powszechny

- powinien być oparty na wcześniejszej obserwacji

- cechy - jasny, zrozumiały, interesujący, barwny

- rodzaje - wyjaśniający, klasyfikujący, uzasadniający, porównujący

Opowiadanie:

- przedstawienie zdarzeń, faktów

- może odnosić się do bibliografii, osób

- ważny odpowiedni język

- stosowany w klasach młodszych szkoły podstawowej

- możliwość oddziaływania na emocje

- cel: przekazywanie wiadomości, wzbudzenie zaciekawienia i zainteresowania treścią

Wyjaśnienie:

- uporządkowane przedstawienie zagadnień

- sprawdza się do podania treści zakresu

- instrukcje

Wykład:

- jedna ze starszych metod

- słowne przekazanie wiadomości

- w gimnazjum, liceum, szkole wyższej

- wymaga dużego wysiłku i dojrzałości umysłowej

- wykładowca musi opanować sztukę wykładania

- percepcja 20% - 40%

- rodzaje: konwencjonalny, problemowy, konwersatoryjny, kursowy, monograficzny

Praca z książką:

- oparta na słowie drukowanym

- jako źródło wiedzy uczniów

- daje możliwość utrwalenia, rozszerzenia i pogłębienia wiedzy

- samodzielne posługiwanie się książką i czasopismem

- ważne przeanalizowanie czytanego tekstu i wyodrębnianie najważniejszych informacji

- sposoby pracy: sporządzanie planu z tekstu, notatek, streszczenie, opracowanie referatów

Wykład 17.12. 2012r.

Mapy mentalne - jakby „drzewka”, powtórka dla wzrokowców, głównie na lekcjach powtórzeniowych, porządkuje wiadomości, buduje strukturę

Zasady: maksymalne ograniczenie informacji, unikamy zdań

Zalety:

- uczy analizy tekstu

- uczniowie ugruntowują poczucie własnej wartości

Wady:

- problem z prawidłową selekcją

- kłopot z wyróżnieniem słów kluczy

Jak sobie radzić - dokładnie wytłumaczyć uczniom co mają zrobić

Linia czasu - daty nanoszone na linię chronologicznie

Programowane nauczanie - uczenie się:

- metoda oparta na słowie

- zamiast nauczyciela maszyna

- najważniejszy jest program komputerowy

Maszyny dydaktyczne: informatory, egzaminatory, repetytory, trenery

Metody problemowe - teoretyczne podstawy J. Deway, popularyzator W. Okoń, polega na kierowaniu pracą uczniów, którzy zdobywają nowe wiadomości i umiejętności.

Warunki efektywnego nauczania problemowego: dobre przygotowanie nauczyciela, wdrożenie uczniów do samodzielnego myślenia i działania

Rodzaje problemów:

- typu „odkryć” - od eksperymentu do teorii, jedno rozwiązanie

- typu „wynaleźć”, „skonstruować” - od teorii do praktyki, wiele rozwiązań

Etapy:

Niepokójciekawość, świadomość niewiedzywola wiedzy

Na sytuację problemową składa się:

- zadanie do rozwiązania

- minimum wiadomości z danego zakresu

- niezbędne środki działania

- atmosfera rzetelnej pracy

Zalety:

- uczą dostrzegania, formułowania i rozwiązywania problemów

- wyzwalają aktywność ucznia

- rozwijają myślenie

- uczą podejmowania decyzji

Cechy:

- polega na wspólnym odkrywaniu prawdy

- dominacja uczenia się

- ciągła interakcja nauczyciela z uczniami

Ogniwa:

- wytworzenie sytuacji problemowej

- wyłowienie problemu

- wysunięcie problemu szczegółowego

- wysuwanie i uzasadnianie hipotez

- weryfikowanie hipotez

- podsumowanie

Metoda sytuacyjna:

- zrozumienie przez uczniów sytuacji oraz podjęcie decyzji w sprawie rozwiązania i przewidzenie skutków

Cel:

- umożliwienie zdobycia nowych wiadomości

- rozwijanie myślenia

- rozwijanie samodzielności

Polecana w szkołach ponadgimnazjalnych i wyższych

Przebieg zajęć:

- pogadanka wstępna

- prezentacja opisu sytuacyjnego

- ustalenie problemu do rozwiązania

- zespołowa analiza sytuacji

- propozycje rozwiązań

- ocena propozycji

- wybór rozwiązania

Opis sytuacyjny:

- zawiera problem

- wzbudza potrzebę ustosunkowania się do problemu

- dotyczy sytuacji autentycznej lub fikcyjnej

- zawiera zestaw informacji umożliwiających podjecie decyzji

Metoda przypadków:

- rozpatrzenie jakiegoś przypadku i rozwiązanie jakichś trudności

- rozwinięcie metody sytuacyjnej

- trzeba uzupełnić informacje

Seminarium:

- dogłębne studiowanie problemu

- wymaga indywidualnego samokształcenia się

- grupa przedstawia konkretne zagadnienia i dyskusja na ten temat

- polecana w wyższych szkołach

Klasyfikacja:

- oparte na obowiązkowej pracy domowej

- wstępna część

- wprowadzenie do obserwacji

- jako uzupełnienie laboratorium

Cel - pogłębienie wiedzy na dany temat

Mikronauczanie:

- metoda twórczego uczenia się praktyki

- popularna dla przyszłych nauczycieli

- w małych grupkach

- przebieg: obserwacja (5 - 20 min), analiza i ocena, przeprowadzenie lekcji w wersji ulepszonej z nową grupą uczniów

BURZA MÓZGÓW:

- spontaniczne zgłaszanie pomysłów

- ocena i wybór pomysłów

Dyskusja:

- publiczna wymiana zdań na dany temat

- poglądy własne lub zapożyczone

- doprowadzanie do kompromisu

- przyswojenie 40% nowych wiadomości

- polecana w gimnazjum i liceum

Cele:

- różne, zależy od tematu

- kształci: argumentowanie, przekonywanie, formułowanie zwartych wypowiedzi, aktywne słuchanie, przygotowuje do publicznych wystąpień, efektywnego działania w zespole

Struktura wypowiedzi: wprowadzenie, dyskusja właściwa, podsumowanie

Swobodna dyskusja:

- uczniowie uczą się dyskutowania

- stosowana wszędzie

- rozwiązywanie problemów wychowawczych

- przed ustalenie zasad

Dyskusja konferencyjna (na dany temat)

Dyskusja okrągłego stołu

Dyskusja panelowa

„Śnieżna kula” (dyskusja piramidowa) - każdy ma szansę na wyrażenie swojego zdania

635:

- modyfikacja burzy mózgów: 6 - liczba osób (grup), 3 - liczba pomysłów, 5 - liczba powtórzeń

- cyfry są zmienne

Dyskusja oceniana (punktowana)

Dyskusja wielokrotna np.: „66”, 6 - liczba osób (grup), 6 - czas

6 myślących kapeluszy:

- biały: fakty

- czerwony: emocje

- czarny: pesymizm

- żółty: optymizm

- zielony: możliwości

- niebieski: analiza procesu

Wykład, 14.01.2013r.

Drzewko decyzyjne

- jest to graficzny zapis analizy procesu podejmowania decyzji

- uświadamia uczniom, że każda decyzja ma swoje skutki

- schemat należy wypełniać od pnia

Sposób postępowania:

1. Stworzenie sytuacji problemowej

2. Określenie wartości i celów na szczycie korony, możliwe rozwiązanie u podstawy korony

3. strony pozytywne i negatywne jako gałęzie

Analiza SWOT

S - strenghts - mocne strony

W - weakness - słabe strony

O - oppurtunities - szanse

T - threats - zagrożenia

METAPLAN

- graficzne przedstawienie dyskusji, w czasie której uczniowie analizują zagadnienia

Schemat: Jak jest? Jak powinno być? Dlaczego nie jest tak jak powinno być? Co zrobić, żeby było tak jak być powinno? Wnioski

Zalety: aktywność wszystkich uczniów, efekty pracy są uporządkowane

Wady: czasochłonność, podsumowanie jest trudne

GRY DYDAKTYCZNE

- należą do metod problemowych

- obecność elementów zabawy

- przez zabawę uczniowie zdobywają wiedzę

- cechy charakterystyczne: reguły, zaangażowanie uczniów, swobodna atmosfera

- funkcje: poznawcze, kształcące i wychowawcze

- forma: indywidualna, grupowa, zbiorowa

Zalety:

- aktywizacja uczniów

- współdziałanie uczniów

- uczy przestrzegania reguł

- uspołeczniają

- służą procesowi poznania

- uczą podejmowania decyzji

- brak stresu

- ćwiczą spostrzegawczość, orientację

- wpływają na trwałość wiedzy

Zasady tworzenia gier:

- jasne reguły

- atrakcyjność

- nośnik treści dydaktycznych

- zgodnie z zasadami wychowawczymi

ZABAWY INSCENIZACYJNE

- odgrywanie ról

- warunki naśladujące rzeczywistość lub fikcyjne

- włączone w symulacyjne metody

- przebieg: zaznajomienie z sytuacją, przydzielenie ról

Walory:

- uczy obserwacji

- uczy krytycznej oceny postępowania

- pozwala wczuć się w motywy zachowania innych

- kształci umiejętność analizy i wyciągania wniosków

Gry symulacyjne

- odtworzenie problemu

- przedmiotem jest rzeczywistość

- przebieg: cel, przygotowanie, zapoznanie z instrukcją, symulacja, podsumowanie

METODY EKSPONUJĄCE

- wyodrębnione przez Okonia

- rola: eksponowanie wartości połączonych z przeżywaniem

- różne odmiany

- impresyjne i ekspresyjne

Impresyjne:

- zdobywanie informacji o eksponowanych dziele

- pełne uczestnictwo w ekspozycji dzieła

- konfrontacja z zasadami postępowania uczestników

- można stosować do dzieł sztuki i postępowania ludzi

Ekspresyjne: - uczeń jest „twórcą”, sam eksponuje wartości, utożsamia się z nimi, przez co silniej przeżywa

To bardziej metody uczenia się niż nauczania - uczenie się przez przeżywanie.

DRAMA

- oparta o bezpośrednie doświadczenia uczniów

- pozwala głębiej, autentyczniej określać treść i przeżyć ją

- charakter ponadprzedmiotowy

- techniki: - stop-klatka

- wejście w rolę

- inscenizacja improwizowana

- wywiad

- uczy samowiedzy, rozumienia siebie i innych na poziomie emocji i uczuć

- rozwija wyobraźnię

- rodzaje: edukacyjna, terapeutyczna, psychodrama

POKAZ

- demonstrowanie przedmiotów, zjawisk, procesów

- może być jako czynność metodyczna

- połączona z innymi metodami

- pokaz z objaśnieniem

- metoda eksponująca

FILM

- nośniki wartości

- po nim wymiana poglądów, podsumowanie

SKUTECZNOŚĆ POKAZU:

- ma mieć cel

- ukierunkowanie obserwacji

- zapewnienie dobrych warunków

- wiązanie obserwacji z działaniem uczniów

PORTFOLIO

- tworzenie dokumentacji na dany temat

- ustalenie tematu, sprecyzowanie, co uczniowie mają zbierać, poinformowanie o terminach

Zalety: uczy odpowiedzialności i samodzielności

Wady: rozczarowanie ucznia

METODY PRAKTYCZNE

- nauka przez praktykę

- poznanie bezpośrednio rzeczywistości

METODA ĆWICZEŃ PRZEDMIOTOWYCH

- wymagają wielokrotnej czynności w celu uzyskania sprawności

- cele: zdobycie umiejętności, utrwalenie umiejętności, podwyższenie sprawności

ŁAŃCUCH CZYNNOŚCI PROWADZĄCY DO ZDOBYCIA SPRAWNOŚCI

Pokaz czynności naśladowanie samodzielne wykonanie ćwiczenie umiejętności zdobywanie umiejętności nawyk

- przebieg: cel, opis wykonania, wskazanie sposobu wykonania, próba wykonania

METODA LABORATORYJNA

- obserwacja i eksperyment

- rola: źródło informacji, służą zaznajomieniu uczniów z metodyką i metodologią badań biologicznych, uczą posługiwania się aparaturą, przyrządami pomiarowymi

- wykorzystuje zainteresowanie

- zdobywanie wiedzy lepiej

- stworzenie i rozwiązywanie problemów

OBSERWACJA

- zaplanowane, świadome postrzeganie

- bez ingerencji w zjawisko

- celowość, ukierunkowanie

Rodzaje obserwacji:

a) bezpośrednia, pośrednia

b) ciągła, krótkotrwała

c) makroskopowa, mikroskopowa

d) zbiorowa, grupowa, indywidualna

e) twórcza, recepcyjna

Dydaktyczne etapy

1. Ukierunkowanie obserwacji

2. Instrukcja słowa lub pisemna

3. przeprowadzenie obserwacji

4. Rejestracja wyników

5. Interpretacja

EKSPERYMENT

- wywołanie zjawiska i jego obserwacja

- pozwala na weryfikację hipotez

- cel: zbadanie przyczyn, skutków, wyjaśnienie warunków, dokonanie pomiarów, poznanie istoty badań

Rodzaje:

a) krótko- i długotrwałe

b) eksperymenty naturalne i sztuczne

c) badawczy, sprawdzający

walory: źródło wiedzy, rozwija manualne sprawności, kształtuje umiejętności umysłowe, uczy działania w zespole, uczy samodzielności

Pomiar

- może towarzyszyć obserwacjom

- określa ilości

Wykład, 11.03.2013r.

Planowanie doświadczeń

U podstaw eksperymentów stoi ciekawość.

Elementy:

- obserwacja zjawiska

- hipoteza wyjaśniająca zjawisko

- doświadczenie sprawdzające hipotezę

- potwierdzenie / odrzucenie hipotezy

Problem badawczy - zagadnienie, które zamierzamy zbadać.

Formy:

- pytanie

- temat badania

Hipoteza badawcza - przypuszczalne rozwiązanie problemu badawczego. Po wykonaniu doświadczenia będzie potwierdzona lub odrzucona.

Forma:

- skonstruowanie zależności

- temat badania

WYBÓR METODY

Metoda - sposób postępowania świadomy i powtarzalny wybór działania

Doświadczenie - wywołanie lub odtworzenie zjawisk w częściowo lub całkowicie sztucznych warunkach

Próby :

a) badana - czynnik badany podlega zmianom

b) kontrolna - czynnik badany jest stały

Kontrola:

a) pozytywna - próba kontrolna gdzie jest oczekiwany wynik

b) negatywna - próba kontrolna gdzie nie ma oczekiwanego wyniku

Wnioski - stwierdzenie obalające lub potwierdzające postawioną hipotezę roboczą, formułowanie w oparciu o analizę wyników badań oraz wiedzę teoretyczną.

Temat doświadczenia

Badanie półprzepuszczalności błon komórkowych

Problem badawczy

Czy błona komórkowa jest przepuszczalna?

Hipoteza

Wybór metody

Wykonanie

Wyniki

Wniosek

Środki dydaktyczne

- jeden z podstawowych i nieodłącznych elementów racjonalnie zorganizowanego i realizowanego procesu kształcenia

- wzbogacają metody kształcenia

Na pojęcie „ środki dydaktyczne” składają się:

- komunikat

- nośnik komunikatów

- środek przekazu

Funkcje środków dydaktycznych:

- motywacyjna

- poznawcza

- kształtująca

- dydaktyczna

- wychowawcza

Środki dydaktyczne:

A) obrazy - żywe - w środowisku naturalnym lub w środowisku sztucznym

- martwe

b) środki zastępcze

- modele biologiczne

- modele dynamiczne

- modele indukcyjne

Wykład, 25.03.2013r.

- obrazy biologiczne

- obrazki, pocztówki, fotografie

c) środki audytywne

- audycje radiowe

- dźwięki

- filmy

d) przyrządy

- sprzęt do mikroskopowania

- lupy

- sprzęt laboratoryjny, szkło, odczynniki

- sprzęt wycieczkowy

- sprzęt hodowlany oraz do zajęć w ogrodzie szkolnym

ZASADY STOSOWANIA ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH W PROCESIE NAUCZANIA:

-ze środków dydaktycznych należy korzystać tylko wtedy, kiedy są potrzebne

- środki powinny się wiązać z lekcją

- nauczyciel powinien umieć się nimi obsługiwać

- sprzęt musi być sprawdzony przed lekcją

- sprzęt powinien być kompletny i nieuszkodzony

- nie powinny być ciągle eksponowane

- trzeba przygotować uczniów do właściwego korzystania

- zachować umiar w ich pokazywaniu

Środowisko nauczania biologii

Pracowania biologiczna

- podstawowa baza dydaktyczna w procesie nauczania

- miejsce dla nauczyciela i ucznia

- eksponaty i inne materiały do nauki biologii

Wyposażenie:

- środki dydaktyczne

- materiały pomocnicze

- sprzęt audiowizualny

- literatura

Hodowle przyrodnicze:

- stałe

- krótkoterminowe

Przed założeniem hodowli:

- sprawdzić, czy organizm nie jest objęty ochroną

- sprawdzić wymagania życiowe organizmu

Podczas prowadzenia hodowli:

- opieka nad uprawą roślin i hodowanie zwierząt (organizacja opieki)

- prowadzenie dokumentacji

-oznaczenie etykietami

- praca kontrolowana i oceniania przez nauczyciela

BHP - apteczka, sprzęt przeciwpożarowy

Formy nauczania

- Kryteria podziału

A) liczba uczniów

- jednostkowa

- zbiorowa

- grupowa

B) miejsce uczenia się

- zajęcia szkolne

- zajęcia pozaszkolne

C) czas trwania

- lekcyjne

- pozalekcyjne

GŁÓWNE FORMY NAUCZANIA:

- lekcje

- zajęcia terenowe

- zajęcia fakultatywne

- zajęcia w ogrodzie szkolnym

- praca domowa

- kółka zainteresowań

- wycieczki

System klasowo-lekcyjny

- był wyrazem nowych potrzeb społecznych

- zastąpił pierwotny system nauczania indywidualnego

- zapewnił powszechne nauczanie

- umożliwił nauczanie zbiorowe

- opracowany przez J. A. Komeńskiego doskonalony przez Herbartystów

Cechy:

- klasy

- roczny plan nauczania

- lekcja

- określa organizację lekcji

- każda lekcja poświęcona jest jednemu przedmiotowi

- nauczyciel kieruje klasą

Zalety:

- przejrzysta struktura

- ekonomiczny

- możliwość zespołowo-indywidualnej pracy

Wady:

- nadmierna sztywność organizacji

- brak sprzyjających indywidualizacji pracy

- ukierunkowany na przeciętnego ucznia

- większy stopień przymusu niż inne formy

Lekcja jako podstawowa forma kształcenia jest formą dominującą , formą pracy z uczniami, odmierzona czasowo.

Struktura lekcji:

- organizacja klasy

- kontrola pracy domowej

- przygotowanie do nowej lekcji

- przeprowadzenie nowej lekcji

- podsumowanie

- praca domowa

Wykład 15. 04. 2013

Typy lekcji:

A) rodzaj lekcji odpowiada strategiom dydaktycznym

- podające

- problemowe

- ćwiczeniowe

- eksponujące

B) typy lekcji wynikające z funkcji dydaktycznych, służące zaznajomieniu z nowym materiałem

C) z liczby ogniwa

D) z organizacji pracy na lekcji

E) ze stosowanych metod

F) z wykorzystywanych środków

G) z miejsca

Rodzaje toków lekcji

1. tok lekcji podającej

- w systemie tradycyjnym

- opracowany przez herbartystów

- cel: zaznajomienie uczniów z nowym materiałem w sposób zrozumiały

- wszystkie ogniwa nauczania

Wady:

- uczniowie mniej aktywizowani

- dominuje przyswajanie przez zapamiętywanie

Zastosowanie:

- kiedy obszerny materiał

- efektywność zależy d doboru faktów, porównań, nawiązywania do życia

B. tok lekcji problemowej

- uczniowie sami dochodzą do wiedzy przez rozwiązywanie problemów

- prekursor J. Deway

- ważne jest nawiązanie

- wszystkie ogniwa lekcji

C. tok lekcji ćwiczeniowej

- rozwój umiejętności praktycznych

- przeważa część utrwalająca

D. tok lekcji eksponującej

- kształtowanie postaw

- rozwijanie emocji

- eksponowanie dzieła

- analiza tego co powinni wynieść

Formy organizacyjne pracy uczniów

1. Nauczanie indywidualne

- najstarsza

- uczeń pracuje indywidualnie

Zalety:

- pracując z jednym uczniem można do niego dostosować tempo nauczania, materiału

- stała kontrola przebiegu i wyników nauczania

Wady:

- nieopłacalność

- ogranicza społeczny zasięg nauczyciela

- nie kształtuje współpracy

2. Nauczanie zbiorowe

- J. A. Komeński

- system klasowo-lekcyjny musi być

- praca „równym frontem”

- wszyscy uczniowie uczestniczą w lekcji

- wpływa na uspołecznianie uczniów

3. Nauczanie grupowe

- najmłodsza

- uczniów dzieli się na grupy

- skład grupy

- praca grupy kieruje przewodniczący

- grupy pracują pod kierunkiem nauczyciela

- występuje łącznie z nauczaniem zbiorowym

- ocena wyników wyłącznie indywidualnie

- wyniki uzyskane przez grupę referuje jeden uczeń

- podstawową metodą jest dyskusja lub pogadanka z całą klasą

- sprzyja realizacji celów społeczno-wychowawczych

Zajęcia pozaszkolne i pozalekcyjne:

- nieobowiązkowe

- zadania: rozrywka, wypoczynek, rozwijanie zainteresowań

- brak jednolitego programu, informacje wykraczają poza program

- nauczyciel to organizator i instruktor

- brak lekcyjnych form kontroli

- rodzaje: praca domowa ucznia, szkolne i pozaszkolne koła zainteresowań, wycieczka

Praca domowa

1. ważny element

2. funkcje

- opanowanie określonych wiadomości

- utrwalenie, pogłębienie lub rozszerzenie lekcji

- kształtowanie poszczególnych umiejętności, sprawności

- rozwijanie samodzielności w myśleniu

- rozwijanie zainteresowań

- rozwijanie inicjatywy, pomysłowości

Warunki umożliwiające spełnienie funkcji:

- łączy się ściśle z pracą lekcyjną

- jest właściwie zadana

- stosuje się w niej odpowiednie rodzaje zadań

- nie przeciąża uczniów

- nie przekracza możliwości uczniów

- jest samodzielnie wykonana

- systematycznie się ją kontroluje i ocenia

Rodzaje: ze względu na cel, rodzaj czynności, formę, treść, miejsce i czas realizacji

1. cel

- opanowanie nowego materiału

- utrwalenie materiału

b) rodzaj

- obserwacje

- hodowle i uprawy

- pomiary

- praca z podręcznikiem

- praca z lekturą

- zbiory okazów

- opracowanie sprawozdań

- praca z komputerem

c) forma

- pisemna

- ustna

- praca polekcyjna

- praca uzupełniająca

- praca przedlekcyjna

- zadania stałe

- zadania zaplanowane

- zadania niezaplanowane

- praca dobrowolna

- praca obowiązkowa

Kontrola:

- pobieżna

- frontalnie

- zebranie zeszytów

Sposoby zadawania:

- przemyślane

- zaplanowane część lekcji

- niezaplanowana

Koła zainteresowań

Kółko biologiczne:

- treści realizowane niekoniecznie z programem

- udział nieobowiązkowy

- osobne kółko olimpijskie

- różne formy

- nauczyciel - inspektor pracy uczniów, doradca, ekspert i przewodnik

Cele:

- rozwój zainteresowań

- pogłębianie wiedzy

Wycieczka:

- ważna forma

- niezastąpiona

- bezpośrednie zaznajamianie uczniów z określonymi zagadnieniami

Zajęcia praktyczne - forma ćwiczeniowa przede wszystkim

Praktyki - przygotowanie do przyszłego zawodu

Fakultety:

- nadobowiązkowa forma zajęć do wyboru przez ucznia

- rozszerzenie i pogłębienie wiedzy w wybranych dziedzinach

- zajęcia wyrównawcze - zajęcia dla uczniów mających zaległości

Konsultacje - zasięganie opini, udzielanie rad, wskazówek wyjaśnień

Seminaria

Warsztaty

Zielone szkoły

Obozy integracyjne - integrowanie grupy, zapoznanie z nauczycielem

Wykład 13. 05. 2013

Zajęcia terenowe

Wycieczki szkolne:

- swoista forma organizacyjna polegająca na wyjściu z uczniami poza budynek szkoły

- integralny składnik procesu kształcenia

- walory poznawcze, kształcące

- mają określone cele i zorganizowaną formę

Zajęcia terenowe: wycieczka, ćwiczenia terenowe, lekcja w terenie

Cechy:

- konkretne cele

- zorganizowana forma

- przebycie określonej trasy

- ewentualnie realizacja zadań programowych

Wykorzystanie zajęć terenowych jako:

- wprowadzające

- utrwalające

- rozszerzające

- praktyczne

- kształtujące umiejętności

Formy na zajęciach terenowych:

- grupowa

- indywidualna

- zespołowa

Metody:

- obserwacja kierowana

- pokaz z objaśnieniami

- wywiad

- opowiadanie nauczyciela lub przewodnika

- eksperyment

- pomiar

Dwa warunki dobrych zajęć: wyraźny cel i dobra organizacja

Planowanie i organizacja zajęć terenowych:

- poprzedzone przygotowaniem teoretycznym

- musi być podsumowana

Planowanie:

- plan wycieczki

- wybór obiektu pasujący do celów i zadań oraz treści

- zgodnie z zasadami kształcenia

- lustracja wybranego terenu

- opracowanie planu i konspektu wycieczki

- załatwienie spraw dojazdu, opieki, itd.

Zajęcia terenowe:, w jakim celu? Gdzie? Kto? W jaki sposób? Kiedy? Jaki zakres wiedzy i umiejętności?

Efektywność zajęć terenowych:

- właściwe zaplanowanie

- dobra organizacja

- sprawne przeprowadzenie

- wykorzystywane zebranych w terenie materiałów

Rola nauczyciela:

- doradca i przyjaciel

- pomocnik

- inspirator

- osoba czuwająca nad bezpieczeństwem

Zadania jako organizatora:

- zapoznanie dyrektora szkoły z planem

- spotkanie z rodzicami i uczniami

- uzupełnienie apteczki

- gromadzenie dokumentacji: karta wycieczki, regulamin wycieczki

Czynności po wycieczce:

- przekazanie dzieci

- spotkanie z rodzicami

- ocena pracy i zachowania uczniów

- sprawozdanie z wycieczki w formie zapisu w kronice lub gazetce szkolnej

Nauczyciel - powinien być źródłem wiedzy i wzorem osobowym

Atrybuty zawodu:

- kwalifikacje zawodowe

- kompetencje zawodowe: zakres wiedzy i uprawnienia, twórcze wykorzystanie posiadanej wiedzy

- kompetencje: specjalistyczne, dydaktyczne, psychologiczno-pedagogiczne

Umiejętności potrzebne współczesnemu nauczycielowi:

- modyfikacyjne

- autodydaktyki

- kreatywności

- asertywności

- operowania informacjami

Standardy kompetencji:

- prakseologiczne

- komunikacyjne

- współdziałania

- kreatywne

- informatyczne

- moralne

Zadania zawodowe:

- orientacyjne

- decyzyjne

- wykonawcze

- kontrolno-korektywne

Dokształcanie i doskonalenie zawodowe w ujęciu terminologicznym

Wykład 27. 05. 2013

STOPNIE AWANSU:

- STAŻYSTA

- KONTRAKTOWY

- MIANOWANY

- DYPLOMOWANY

- HONOROWY PROFESOR OŚWIATY

Nauczyciel stażysta powinien:

- poznać organizację danej placówki

- jakie dokumenty są w szkole

- uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu

- prowadzić lekcje w obecności opiekuna stażu lub dyrektora

Wymagania:

- znajomość organizacji szkoły

- umiejętność prowadzenia zajęć

- znajomość środowiska uczniów

- umiejętność prowadzonych i obserwowanych zajęć

Rozmowa kwalifikacyjna

Stażysta:

- przedstawia sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego

- odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań

Komisja kwalifikacyjna:

- analizuje dorobek

- przeprowadza rozmowę

Dokumentacja załączona do wniosku o podjecie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego

Klasyfikacja nauczycieli:

- filozof

- rentgen

- pesymista

- inkwizytor

- generał

- encyklopedysta

- wierzący w cuda

- niewierzący w cuda

- wielbiciel krzywej Gaussa

- perfekcjonista

- katastrofista

- profilaktyk

- Rejtan

Uczeń:

Megaumiejętności

- uczenia się

- planowania swojego rozwoju i dalszej kariery edukacyjnej i zawodowej

- sprawnej komunikacji

- współpracy z innymi

Ocenianie

Sprawdzanie, ocenianie, ewaluacja osiągnięcia uczniów, sprawdzanie ich i ocenianie

Ocenianie (szersze pojęcie) sprawdzanie (węższe pojęcie)

Ocenianie społeczno-wychowawcze

Ocenianie dydaktyczne

Składowe oceny szkolnej

Ocena szkolna to informacja o wyniku kształcenia, wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku

Ocena dla ucznia:

- poznanie możliwości

- rozwój psychofizyczny

- budowa motywacji

- kształtowanie zainteresowań

- nabywanie wiedzy

Koncepcja testu to zbiór decyzji dotyczących:

-przeznaczenia

- treści

- formy

Tworzenie koncepcji testu:

- nazwa

- program

- przeznaczenie

- rodzaj

- forma

- plan lub kartoteka testu

- warunki testowania

Planowanie testu:

- wybór formy i liczby zadań

- wrażenie celów, materiału nauczania i wymagań programowych

- wykonanie planu testu

---