Zdanie w sensie logicznym - jest to takie zdanie oznajmujące, któremu można przyporządkować jedną wartość logiczną. (0,1)
Logika jest nauka normatywną - obowiązuje na pewnych zasadach.
Klasyczny rachunek zadań
Znaki :
~ - negacja
^ - koniunkcją (i)
v - alternatywa (lub)
→ - implikacja (jeżeli ... to...)
↔ - równoważność ( wtedy i tylko wtedy gdy)
symbole postaci p,q, r , s, t - zwane zmiennymi zdaniowymi. (reprezentują zdania w sensie logicznym.)
Znaki pomocnicze - (, ), [, ], {, }
Wyrażenie sensowne:
P,q,r,s,t....itp.
~p, pvq , p→q, p ↔q ... itp.
(pvq) →r, [~pv(p→q)]
Sama negacja stoi przed zdaniem jednym, a nie przed wieloma.
Negacja ~ odnosi się do zdania ale nie tylko do pojedynczego, także i do złożonego.
Dowolne dwa zdania proste połączone spójnikiem dają zdanie sensowne.
WL (p) |
WL (~p) |
1 |
0 |
0 |
1 |
WL (p) |
WL (q) |
WL (p^q) |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
WL (p) |
WL (q) |
WL (pvq) |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
WL (p) |
WL (q) |
WL (p→q) |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
WL (p) |
WL (q) |
WL (p↔q) |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
Implikacja
p → q
p- poprzednik
q - następnik
Zdania równoważne to takie , które mają jednakową wartość logiczną.
Wartościowanie - jest to przyporządkowanie wszystkim zmiennym zdaniowym w danej formule Wartości Logicznych ze zbioru (0,1)
p |
q |
r |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
Tautologia - prawo logiczne - jest to taki schemat (formuła) w języku KRZ, że przy dowolnym (każdym) wartościowaniu przechodzi w zdanie prawdziwe.
(p →q) ^ ~ r
p |
q |
r |
~r |
p→q |
(p →q) ^ ~ r |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
p |
q |
p→q |
~q |
~p |
~q→ ~p |
(p→q) ↔ (~q→ ~p) |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
Jak zdania wszystkie są prawdziwe to mamy do czynienia z prawem logicznym (prawo transpozycji)
Prawo wyłączonego środka p v ~p
Prawo (zasada) niesprzeczności - ~ (p v ~p)
Prawo transpozycji - (p→q) ↔ (~q→ ~p)
Prawo tożsamości - p→q
Prawo podwójnej negacji - ~~ p→q, p→ ~ ~q ,
Prawo sylogizmu hipotetycznego - (p→q) → [(q→r) → (p→r)]
Prawo de Morgana - ~ (p ^ q) ↔ ~ p v ~ q
~ (p v q) ↔ ~ p ^ ~ q
Prawo przemienności koniunkcji - (p ^ q) ↔ (q ^ p)
Prawo przemienności alternatywy (p v q) ↔ (q v p)
Prawo przemienności równoważności - (p ↔q) ↔ (q ↔ p )
Prawo poprzedzania - p → (q → p)
Prawo przepełnienia - p→ (~ p → q)
Paradoks implikacji - (p → q) v (q → p)
p v (p → q)
Modus ponens - [ p ^ ( p → q)] → ~ q
Mkodus tallens - [( p→ q) ^ ~ q ] → ~ p
Prawo Dunka Scotta - ~ p → ( p → q)
Prawo Pierce`a - [(p → q) → p] → p
Prawda logiczna - zdanie logicznie prawdziwe - jest to takie zdanie , którego schemat w języku KRZ jest Tautologią.
Np. Jeżeli dzisiaj jest czwartek, to jutro będzie piątek.
p → q implikacja q
Jest to zdanie prawdziwe - po pierwsze z tego powodu, że po czwartku zawsze jest piątek i że znaczenie słów czwartek, piątek.
Tego typu zdania, których prawdziwość wynika wyłącznie ze znaczenia słów w danym języku nazywamy zdaniem analitycznie prawdziwym.
Nie jest to prawda logiczna ponieważ to zdanie nie jest tautologią.
Czy zdanie jest prawdą logiczną:
Jeżeli Kolumb odkrył Amerykę lub Marco Polo był w Ameryce, to jeśli Kolumb odkrył Amerykę , to Marco Polo nie był w Ameryce.
(p v q) → ( p → ~ q)
Jeżeli nieprawda, że logika jest działem matematyki a matematyka jest nauką o liczbach, to logika jest działem matematyki lub matematyka jest nauka o liczbach.
~ (p v q) → p v q
Jeżeli Brutus zabił Cezara lub Kasjusz zabił Cezara to Brutus zabił Cezara a kasjusz nie zabił Cezara
( p v q) → (p v ~ q)
Wynikanie logiczne - ze zdaniaZ1 wynika logicznie zdanie Z2 wtedy gdy zdanie w postaci Z1 → Z2 jest Prawdą Logiczną
Np. Jeżeli dzisiaj jest czwartek, jutro będzie piątek
p → q
1 1 1
0 1 0
Niezależnie kiedy wypowiemy, to zdanie wynika
Z1 → Z2
p → q
Zw zdania Z1 wynika zdanie Z2, jeśli zdanie postaci Z1 → Z2 jest prawdziwe i między zdaniami Z1 i Z2 zachodzi pewien związek treściowy.
Zadanie
Z1 - Jeśli Jan jest bogaty to jest inteligentny
Z2 - Jeżli Jan nie jest inteligentny to nie jest bogaty
Z1 → Z2
Z1 (p →q) → (~ q → ~ p)
1 |
0 |
p→ q |
~ q → ~ p |
~ q |
~ p |
p |
q |
Sprzeczność
Wniosek:
Schemat jest tautologią, a zatem ze zdania Z1 wynika zdanie Z2
Z2 → Z1
(~ q → ~ p) → ( p → q)
1 |
0 |
~ q → ~ p |
p→ q |
p |
q |
~ q |
p |
Sprzeczność
Ze zdania Z2 wynika logicznie zdanie Z1.
Def. Zdania Z1, Z2, są równoważne Logicznie wtedy gdy zdanie postaci Z1 → Z2 jest Prawdą Logiczną.
Def. Zdania Z1 i Z2 Wykluczają się logicznie wtedy gsdy zdanie postaci Z1 → Z2 jest prawdą logiczną.
Def. Zdania Z1 i Z2 są Sprzeczne logicznie wtedy gdy zdanie Z1 ↔ ~ Z2 jest /?Prawdą Logiczną.
Sprzeczność (Z1 → ~Z2, ~ Z2 → Z1)
Def. Zdanie Z1 i Z2 Dopełniają się Logicznie wtedy gdy zdanie ( ~ Z1 → Z2) jest Prawdą Logiczną.
Zdania sprzeczne logicznie to są takie zdania, które jednocześnie się dopełniają i wykluczają.
Sylogistyka Arystotelesa
Zdania kategoryczne:
Każdy czł. Jest śmiertelny
Żaden bocian nie jest ssakiem
Niektórzy filozofowie nie są logikami.
Zdanie ogólno twierdzące
Każde S jest P S a P
Zdanie S nie jest P S e P
Niektóre S są P S i P
Niektóre S nie są P S o P
Nazwa jest wyrażeniem , które w zdaniu podmiotowo - orzeczeniowym A jest B może pełnić rolę podmiotu A lub orzecznika B.
Desygnat nazwy - jest to obiekt oznaczony daną nazwy ( tj. o tym obiekcie można wypowiedzieć daną nazwę zgodnie z prawdą. Nazywamy nie tylko obiekty materialne ale też abstrakcyjne,.
Nazwy których desygnatami są obiekty , nazwy abstrakcyjne nazywają się nazwami abstrakcyjnymi. W odróżnieniu od nazw konkretnych.
Ze względu na liczbę desygnatów dzielimy nazwy na
- ogólne - więcej niż 1 desygnat
- jednostkowe - 1 desygnat
- puste - 0 desygnatów
Spór o powszechniaki bardzo głośny w średniowieczu jest to spór o nazwy abstrakcyjne ( czy SA puste czy nie)
Do nazw pustych należą nazwy wewnętrzne, sprzeczne np. czerwona zieleń, dwuletni starzec, syn bezdzietnej matki.
Nazwy mające jeden desygnat, kosmos, stolica Polski.
Kwadrat logiczny:
SaP ↔ ~ (SoP)
SeP ↔ ~ (SiP)
SaP → SiP
SeP → SoP
SaP → ~ (SeP)
~ (SiP) → SoP
SiP ^ Sap → SiP
SiP ^ SeP → SoP
SiP ^ Sap → Sep
SiS ^ ~ (SiP) → SoP
Zdania wykluczające się - oba fałszywe lub jedno zdanie fałszywe - zdanie przeciwne
Zdanie podprzeciwne - dopełniające się
Np.
Moektóre ptaki nie są ssakami
Pewne ptaki SA ssakimi
Istnieja takie ptaki, które nie są ptakami.
Kwalifikator → V * p(x)
V - istnieje
Daigrammy Venna
Prawdziwe Fałszywe
SaP
SeP
SiP
SoP