Ocena ruchomości

Płaszczyzny ruchu

• Płaszczyzna czołowa - dzieli człowieka na przód i tył

• Płaszczyzna strzałkowa - dzieli człowieka na stronę prawą i lewą

• Płaszczyzna poprzeczna - dzieli człowieka na górę i dół

Osie ruchu

Oś pionowa - oś główna to ta która biegnie przez szczyt głowy

Oś poprzeczna = pozioma - biegnie pod kątem prostym względem osi pionowej, biegnie z prawa na lewo

Oś strzałkowa - biegnie prostopadle do obu poprzednich, biegnie od przodu ku tyłowi

Gibkość

Zdolność człowieka do osiągania dużej amplitudy (pełnego zakresu) w wykonywanych ruchach. Jest uwarunkowana głównie czynnikami o podłożu anatomiczno-funkcjonalnym.

Główne zasady ćwiczeń:

• W pełnym zakresie ruchu

• Na stabilnym podłożu

Do czynników wpływających na rozwój gibkości zalicza się:

• elastyczność wiązadeł i ścięgien,

• mięśnie okalające staw oraz te, które biorą udział w pracy stawu,

• wiek i płeć - największy poziom gibkości występuje u dzieci w wieku 10-12 lat,

• temperatura ciała, a także temperatura określonego mięśnia,

• pora dnia i temperatura w miejscu ćwiczenia,

• poziom siły mięśni,

• zmęczenie i stan emocjonalny.

Ćwiczenia zwiększające gibkość

• Bierne redresyjne

• Czynne

• Ruchy balistyczne (wymachy, krążenia)

• Mobilizacje

• Trakcje

• Wyciągi

• Poizometryczna relaksacja

• Rozciągania (stratching)

W stretchingu nie wolno sprężynować - wyzwala ono odruchy na rozciąganie lub obronę mięśniową - w konsekwencji skurcz mięśni

Przyczyny ograniczenia ruchomości

• Przykurcze miękkich elementów okołostawowych (mięśnie, torebka stawowa…)

• Przyczyna stawowa (np. zablokowanie wolnym ciałem stawowym)

• Ból

• Stany chorobowe (RZS, ZZSK)

• Wiek

Ruchomość czynna, a bierna

• Czynna (badana u człowieka żywego) - człowiek sam przy pomocy własnych mięśni wykonuje ruchy.

• Bierna (badanie ruchów biernych) - ruch bierny jest wykonywany przy użyciu sił zewnętrznych dla danego połączenia, najczęściej siłą zewnętrzną jest siła badającego

Zakres ruchu biernego jest zawsze większy niż zakres ruchu czynnego, ponieważ mięśnie zachowują się biernie i nie ograniczają ruchomości.

Ruchomość szkieletowa - dotyczy ruchomości po usunięciu tkanek - możliwość ruchu na jaką pozwala wzajemny kształt powierzchni stawowych łączących się kości

• Wzp - wznos przez zgięcie

• Wzb - wznos przez odwiedzenie

• Z - zgięcie

• O - odwiedzenie

• P - przywiedzenie

• W - wyprost

• Wh - wyprost horyzontalny

• Zh - zgięcie horyzontalne

• Rz - rotacja zewnętrzna

• Rw - rotacja wewnętrzna

• Z - zgięcie

• W - wyprost

• O - odwiedzenie

• P - przywiedzenie

• Rz - rotacja zewnętrzna

• Rw - rotacja wewnętrzna

Zapis SFTR

• S - Sagital (płaszczyzna strzałkowa)

• F - Frontal (czołowa)

• T - Transverse (poprzeczna)

• R - Rotation (rotacje, płaszczyzna mieszana)

Zapis:

ruch odsiebny-pozycja zerowa-ruch dosiebny

• S wyprost-0-zgięcie

• F odwiedzenie-0-przywiedzenie

F skłon boczny w lewo-0-skłon boczny w prawo

• T wyprost-0-zgięcie

• R rotacja zew.-0-rotacja wew.

R(F0), R(F90) - staw ramienny-przywiedzenie, odwiedzenie

R(S0), R(S90) - staw biodrowy-kolano w wyproście, w zgięciu

Testy funkcjonalne

• Thomasa

• Jandy - modyfikacja testu Thomasa

• Patricka

• Degi

• Tomayera

• Otto-Wurma

• Schobera

Test Thomasa

Celem jest wykrycie przykurczu zgięciowego w stawie biodrowym.

Leżenie tyłem, maksymalne zgięcie stawu biodrowego i kolanowego po stronie nie badanej. Badający dociska ręką przednią powierzchnię uda badanego do klatki piersiowej.

Uniesienie ponad podłożę kończyny testowanej świadczy o przykurczu.

• m. iliopsoas

• m. rectus femoris

• m. tensor fasciae latae

Test Jandy

Cel: zróżnicowanie dodatniego testu Thomasa

Wykonanie: leżenie tyłem , kość krzyżowa na brzegu kozetki.

Bierne zgięcie kończyny nie testowanej w stawie biodrowym i kolanowym

• uniesienie uda testowanego - przykurcz m. Iliopsoas

• bierne zgięcie testowanego kolana daje także zgięcie biodrowe - przykurcz m. rectus femoralis

• kończyna testowana odwiedziona i w rotacji wew. Przy próbie przywiedzenia daje zgięcie w biodrze - przykurcz m. tensor fasciae latae

Test Patricka (odwiedzeniowy uda)

Celem jest wykrycie zaburzeń w stawie biodrowym lub wykrycie zablokowania stawu krzyżowo-biodrowego.

Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem , jedna kończyna dolna wyprostowana, druga zgięta w stawach: biodrowym i kolanowym, w takim położeniu by stopa opierała się o podudzie poniżej stawu kolanowego kończyny wyprostowanej.

Badający jedną ręką stabilizuje miednicę po stronie kończyny wyprostowanej , a drugą wykonuje pogłębienie odwiedzenia w stawie biodrowym przez nacisk w okolicy stawu kolanowego ( w kierunku podłoża).

Obrona mięśniowa lub ból w trakcie testu świadczą o zmianach chorobowych w stawie biodrowym lub krzyżowo-biodrowym.

Test Degi (test ścienny)

Celem jest wykrycie ograniczenia ruchomości w obrębie stawów ramienno-barkowych

Przy ścianie w pozycji stojącej lub siedzącej nie odrywając pleców od ściany pacjent robi wnos ramion w celu dotknięcia dłońmi ściany

Test Tomayera (test palce-podłoga)

Służy do określenia globalnej możliwości wykonywania skłonu w przód w płaszczyźnie strzałkowej.

Dotyczy to ruchomości kręgosłupa i stawów biodrowych. Badanemu poleca się wykonanie skłonu przy wyprostowanych stawach kolanowych. Mierzy się odległość od opuszka trzeciego palca ręki do podłoża.

---