UMOWA - zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich prawa i obowiązki.

Umowa - jest czynnością prawną dwustronną to jest taką, w której uczestniczą dwie strony, która powstaje na skutek zgodnego oświadczenia woli tych stron, kreująca miedzy nimi stosunek zobowiązaniowy.

Umowy możemy różnie klasyfikować w zależności od przyjętego kryterium.

Możemy wyróżnić:

• umowy jednostronne to takie, w których jedna strona umowy jest wierzycielem, a druga dłużnikiem np. darowizna.

• umowy dwustronnie zobowiązujące to takie, w których każda strona jest zarazem dłużnikiem i wierzycielem np. sprzedaż.

• umowy odpłatne( np. najem , dzierżawa) i umowy nieodpłatne ( użyczenie, darowizna). Zakres odpowiedzialności i obowiązków dłużnika w umowach nieodpłatnych jest mniejszy.

• umowy adhezyjne( przez przystąpienie) dochodzą do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron np.: przelot samolotem, przejazd autobusem itp.

Umowa o pracę rozwiązuje się :

• na mocy porozumienia stron,

• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),

• przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),

• z upływem czasu na który była zawarta,

• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.

Okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,

• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,

• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Charakterystyka poszczególnych umów:

RODZAJ UMOWY	ZALETY	WADY
Umowa na okres próbny	jedyna szansa na zatrudnienie, pracownik na szansę sprawdzenia pracodawcy, możliwość wypowiedzenia umowy w każdej chwili jeśli pracownik się nie sprawdza, możliwość zaoferowania niższego wynagrodzenia.	brak pewności dalszego zatrudnienia, niższe wynagrodzenie, niepewność pracownika co do dalszego zatrudnienia - poszukiwanie innego pracodawcy, który zaoferuje umowę na czas określony lub nieokreślony.
Umowa na czas określony	pewność zatrudnienia do określonego czasu, możliwość dalszego sprawdzenia pracownika i jednocześnie pracodawcy(przed podpisaniem umowy na czas nieokreślony), większe możliwości sterowania zasobami kadrowymi.	- umowa nie daje gwarancji długotrwałego zatrudnienia, możliwość zawarcia 2 takich umów z pracownikiem
Umowa na czas nieokreślony	duża pewność długotrwałego zatrudnienia, stosunkowo długi określony przepisami okres wypowiedzenia pracownik czuje się doceniony i można od niego oczekiwać większego zaangażowania w pracę.	konieczność podania powodu wypowiedzenia umowy - pracodawca musi wskazać ważny powód i skonsultować decyzję z organizacją związkową, stosunkowo długie okresy wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje odwołanie do Sądu Pracy.

UMOWY CYWILNOPRAWNE

• Umowa o dzieło,

• Umowa - zlecenie

• Umowa agencyjna,

• Umowa o pracę nakładczą,

• Wolontariat

Umowa o dzieło określana przez prawników ,, umową rezultatu'' - wykonawca zobowiązuje się do realizacji określonego dzieła, wykonania pewnego zadania, uzyskania pewnego efektu, rezultatu, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie. Celem umowy o dzieło jest osiągniecie określonego w jej treści rezultatu. Przedmiotem umowy może być np. sporządzenie bilansu, wykonanie zdjęć, stworzenie programu komputerowego, witryny internetowej, uszycie ubrania, remont budynku, naprawa powierzonej rzeczy (dzieło materialne) lub organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy (dzieło niematerialne). Jest to typ umowy, w której pracodawcy nie są zobowiązani kodeksem pracy do urlopów, odpraw, zasiłków itp. Z umów o dzieło nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Obowiązuje odprowadzenie zaliczki na podatek dochodowy przez zleceniodawcę. Okres pracy nie jest wliczony do emerytury.

Umowa jest regulowana przepisami Kodeksu Cywilnego art. 627 - 646.

Umowa - zlecenie określana jako umowa starannego wykonania jest zawierana na czas określony, dodatkowo oznacza się produkt lub usługę, które zleceniobiorca musi wykonać. Umowa ta może być odpłatna lub nieodpłatna w zależności od zapisu w umowie. Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa się zleceniodawcą (zlecający wykonanie określonych czynności) i zleceniobiorcą (wykonującym zlecenie).Zleceniobiorca ma obowiązek informować zleceniodawcę o przebiegu wykonania umowy, a na zakończenie - przedstawić mu sprawozdanie z jej wykonania. Umowa - zlecenie może być w każdej chwili wypowiedziana przez każdą ze stron. Jeśli czyni to zleceniodawca, powinien zwrócić poniesione przez drugą stronę wydatki, musi wypłacić odpowiednią część wynagrodzenia. Jeśli umowę wypowiada przyjmujący zlecenie odpłatne, odpowiada wobec drugiej strony za powstałą z tego tytułu szkodę. Jeśli umowa - zlecenie jest jedynym tytułem do ubezpieczenia społecznego - to płacenie składek jest obowiązkowe. Obowiązuje odprowadzenie zaliczki na podatek dochodowy przez zleceniodawcę. Nie opłaca się składek na ubezpieczenie społeczne zawartych z uczniami lub studentami, którzy nie ukończyli 26 roku życia.

Umowę regulują przepisy Kodeksu Cywilnego art. 734 - 751.

Umowa agencyjna - jest zobowiązaniem (agenta) do stałego świadczenia pracy na rzecz lub w imieniu zlecającego za określonym wynagrodzeniem (prowizją). Zarówno agent, jak i zleceniodawca są przedsiębiorcami, a agent zobowiązany jest ponadto działać w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa. Umowa o świadczenie usług agencyjnych może być zawarta w formie dowolnej. Agent może żądać prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do zawarcia umów doszło w wyniku jego działalności lub zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju. Nie ma określonych zasad dotyczących rozwiązywania takiej umowy. Jest to umowa: odpłatna, wzajemna, dwustronnie zobowiązująca.

Umowę regulują przepisy Kodeksu Cywilnego art. 758 - 765.

Umowa o pracę nakładczą - inaczej o pracę chałupniczą. Jest to umowa pośrednia między umową o pracę, a umową o dzieło. Wykonawca nie musi świadczyć pracy osobiście, sam organizuje sobie czas pracy, jej miejsce i narzędzia. Może być rozwiązana w każdym momencie za porozumieniem obu stron. Zwarta na czas nieokreślony może być rozwiązana z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Wolontariat - praca na podstawie porozumienia zawartego z pracodawcą. Porozumienie powinno określać zakres, sposób i czas wykonywania świadczenia. Wolontariusz powinien sumiennie wykonywać swoje zadania, właściwie odnosić się do osób fizycznych na rzecz których świadczy pomoc, dbać o majątek powierzony. Ustawa przewiduje możliwość ubezpieczenia zdrowotnego, o ile wolontariusz nie jest ubezpieczony z innego tytułu. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana przez zgłaszającą organizację i liczona jest od kwoty minimalnego wynagrodzenia. Organizacja ma obowiązek ubezpieczyć wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Umowa absolwencka - zawierana między urzędem pracy, a pracodawcą. Dotyczy zatrudnienia bezrobotnego absolwenta. Na skutek zawarcia tej umowy Urząd Pracy zwraca pracodawcy część wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi.

Prawo pracy - to gałąź prawa obejmująca ogół norm prawnych regulujących stosunki pracy oraz stosunki społeczne nierozerwalnie związane ze stosunkami pracy.

Przepisy prawa pracy nie obejmują swoją regulacją:

• pracy świadczonej osobiście na własny rachunek,

• pracy świadczonej w ramach czynów społecznych,

• pracy świadczonej w ramach umów cywilnoprawnych (pracowników wykonywanych na podstawie w w. umów nie charakteryzuje organizacyjne podporządkowanie, ponadto umowy te i wynikające z nich stosunki zobowiązaniowe podlegają prawu cywilnemu),

• pracy wykonywanej w ramach służb mundurowych.

Pracownikiem - jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracodawcą - jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Pracownik - zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.

Pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem, zgodnie z zawartą umową.

RODZAJE UMÓW O PRACĘ

• na czas określony,

• na czas wykonania określonej pracy,

• na czas nieokreślony.

Każda z wyżej wymienionych umów może być poprzedzona umową o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

• rodzaj pracy,

• miejsce wykonywania pracy,

• wymiar czasu pracy,

• termin rozpoczęcia pracy,

• wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia.

Rodzaj pracy - to określenie stanowiska lub podanie zwięzłego określenia czynności, które pracownik będzie wykonywać.

Miejsce wykonywania pracy - to ścisłe określenie miejsca gdzie praca będzie świadczona. Należy wskazać tu zarówno nazwę zakładu pracy, miejscowość gdzie praca będzie świadczona jak i dokładnie określić gdzie znajduje się stanowisko pracy.

Składniki wynagrodzenia - należy wymienić w taki sposób, aby pracownik na podstawie umowy mógł sobie obliczyć wynagrodzenie za dany miesiąc. Składnikami wynagrodzenia mogą być płaca zasadnicza, premie, prowizja, dodatek za pracę nocną, dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, dodatek za wysługę lat.

Wymiar czasu pracy - określa się poprzez użycie następujących sformułowań pełny etat, ½ etatu, 7/40 etatu. Podstawowa norma czasu pracy obecnie 40 godzin tygodniowo.

Termin rozpoczęcia pracy - należy wskazać dzień, miesiąc, rok a nawet godzinę w której pracownik powinien zgłosić się u pracodawcy celem podjęcia pracy.

Art.34.

Okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny wynosi:

• 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,

• 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,

• 2 tygodnie jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony w konieczności zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności wynosi 3 dni.

Art.41.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownik, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia;

• 2 dni robocze w okresie 2 tygodniowego i miesięcznego wypowiedzenia,

• 3 dni robocze w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia.

URLOPY PRACOWNICZE

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.

Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.

Art.161.KP Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.

Art. 162.KP Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Art.165. Obligatoryjne przesunięcie terminu urlopu:

• czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby,

• odosobnienie w związku z chorobą zakaźną,

• urlop macierzyński,

• powołanie na ćwiczenia wojskowe lub przeszkolenie wojskowe.

Art.167. Urlop na żądanie pracownika.

Pracodawca udziela na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym 4 dniu urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza fakt w dniu rozpoczęcia urlopu.

Art. 168 Urlop niewykorzystany

Urlopu należy udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego ( nie dot.art. 167).

Art. 171. Ekwiwalent pieniężny.

W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny

Art. 172 Wynagrodzenie za czas urlopu

Za czas urlopu wynagrodzenie takie, jakie by otrzymywał pracownik pracując. Zmienne składniki to średnia z 3miesięcy przed rozpoczęciem urlopu.

Wymiar urlopu jest uzależniony od okresu pracy i wynosi:

20 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat

26 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się okres nauki w szkole w następującym wymiarze:

• absolwentom szkół zawodowych 3 lata ,

• absolwentom średnich szkół zawodowych 5 lat ,

• absolwentom średnich szkół ogólnokształcących 4 lata,

• absolwentom szkół policealnych 6 lat ,

• absolwentom szkół wyższych 8 lat.

Każdy kto podejmuje pracę po raz pierwszy , w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika.

Urlop macierzyński

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przesłanki z atr.52. ( omówiony przy wypowiedzeniach).

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy lub na okres próbny przekraczający 1 miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy bez jej zgody nie wolno delegować poza stałe miejsce pracy.

(treści w zadaniu egzaminacyjnym)

Wymiar urlopu macierzyńskiego:

20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;

31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;

33 tygodnie w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;

35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;

37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego może przypadać przed planowaną datą porodu. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu ustawowego.

Pracownica po wykorzystaniu po porodzie 14 tygodni urlopu ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu. Niewykorzystany urlop może być udzielony pracownikowi - ojcu na jego pisemny wniosek.

Urlop ojcowski

Pracownik ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia.

Urlopu udziela się na pisemny wniosek pracownika - ojca, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie - powinno być tak ustalone, aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy, kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

PŁACA - wynagrodzenie za pracę najemną wykonywaną przez pracownika na rzecz pracodawcy; określana jako cena pracy.

Wysokość płacy - decyduje o stopie życiowej pracownika, czyli o poziomie wydatków konsumpcyjnych i inwestycyjnych, a przez to o poziomie zaspokajania potrzeb.

Wysokość wynagrodzenia - które otrzymuje pracownik na konto bądź ,, do ręki'' nie jest równe wysokości płacy, którą zarobił. Pracownik otrzymuje płacę brutto, która podlega różnego rodzaju potrąceniom oraz opodatkowaniu.

Płaca brutto - pomniejszona o

• składkę ZUS,

• składkę na ubezpieczenie zdrowotne,

• zaliczkę na podatek dochodowy

to płaca netto

Wynagrodzenie za pracę - podstawowe świadczenie pracodawcy przysługujące pracownikowi w zamian za wykonywaną pracę.

Systemy wynagrodzenia:

• czasowy,

• akordowy,

• prowizyjny.

System czasowy - wynagrodzenie ustalone według stawek wyrażonych w jednostkach czasowych.

System akordowy - wynagrodzenie ustalone od wyników pracy mierzonych liczą wykonanych produktów lub operacji.

System prowizyjny - wynagrodzenie stanowi określony procent od uzyskanych efektów pracy mierzonych za pomocą pieniądza.

Składniki wynagrodzenia:

• wynagrodzenie zasadnicze jako główny składnik,

• premia, prowizja, nagroda oraz dodatki: za godziny nadliczbowe, pracę w warunkach szkodliwych, wysługę lat, funkcyjny.

Prawo do wynagrodzenia przysługuje zgodnie

z art. 80 k.p. Prawo do wynagrodzenia nie przysługuje za wadliwe wykonanie produktów lub usług z winy pracownika.

---