Ubezpieczenia majątkowe - A. Górecka

Temat 1: Istota ubezpieczeń.

(…)

Ludziom i posiadanym przez nich dobrom zagrażają różne wydarzenia losowe . Wywołuje to uzasadnioną skłonność do tworzenia wspólnych zasobów przeznaczonych na wyrównanie powstających szkód materialnych lub łagodzenie następstw zdarzeń losowych. Najczęściej spotykaną formą tworzenia wspólnych zasobów jest ubezpieczenie

Istotą ubezpieczeń jest gromadzenie kapitału powstającego ze składek ubezpieczeniowych, przeznaczonych na wyrównanie uszczerbku materialnego lub łagodzenie następstw spowodowanych określonymi zdarzeniami losowymi.

Zakład ubezpieczeń - ubezpieczyciel

Osoba - ubezpieczający

Aspekty ubezpieczenia:

- w aspekcie ekonomicznym ubezpieczenie jest to „urządzenie gospodarcze, zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych wywołanych u poszczególnych jednostek” przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia losowe zagrażają.

- w aspekcie prawnym ubezpieczeń to wiążący „ubezpieczyciela z ubezpieczającym stosunek prawny, na postawie którego ubezpieczyciel zobowiązuje się w razie nast. Określonego zdarzenia losowego do wypłacenia odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego, ubezpieczający zaś obowiązany jest do uiszczenia ubezpieczycielowi określonej kwoty tytułem składki ubezpieczeniowej.

Osoby stosunku ub:

-Ubezpieczający - to osoba, która zawiera z instytucją ubezpieczeniową umowę ubezpieczenia i płaci ustaloną składkę oraz jest uprawniona do otrzymania odszkodowania ubezpieczeniowego, przy czym to uprawnienie może przekazać na rzecz osoby trzeciej

-Ubezpieczony - osoba, której dobra objęte są ochroną ubezpieczeniową i ma z tego tytułu prawo do odszkodowania, jeżeli występuje szkoda

-Ubezpieczyciel - to instytucja, zakład prowadząca działalność ubezpieczeniową, pobierającą składki ubezpieczeniowe i wypłacająca odszkodowanie np. pracodawca (ubezpieczający ) zawiera umowę z PZU S.A. (ubezpieczyciel) w imieniu pracownika (ubezpieczony)

Ubezpieczenie związane jest z ryzykiem, gdyż zdarzenie powodujące straty może ale nie musi nastąpić i nie można z góry określić wysokości powstałej szkody.

1. Rodzaje ryzyk

» ryzyko subiektywne - to psychologiczna niepewność wywołana mentalnym nastawieniem jednostki. Jest indywidualną oceną szansy wystąpienia określonego rezultatu.

» ryzyko obiektywne - to odchylenie straty rzeczywistej w stosunku do wielkości prawdopodobnej lub oczekiwanej (np. z danych statystycznych wynika, że w grupie10 tys. ubezpieczonych domów pożar dotknie 100 w ciągu roku. Ubezpieczyciela interesuje, czy liczba pożarów w danym roku wyniesie 100, czy też możliwe są odchylenia np. od 95 do 105).

» Dla zakładu ubezpieczeń ryzykiem obiektywnym jest margines błędu w stosunku do wielkości oczekiwanych.

2. Ryzyko ubezpieczeniowe

» finansowe i „niefinansowe” - takie, które powodują straty dające ująć się finansowo oraz takie, które takiego charakteru nie posiadają.

» statyczne i dynamiczne:

→ statyczne - to takie, które istnieją i mogłyby się hipotetycznie pojawić (np. straty wynikające z działania żywiołów);

→ dynamiczne - są pochodną zmian ekonomicznych, technologicznych, organizacyjnych; kreują je zmiany cen, kryzysy gospodarcze, moda.

» fundamentalne i partykularne:

→ fundamentalne - mają wpływ na dużą liczbę jednostek lub całe społeczeństwo;

→ partykularne - stwarzają zagrożenie w skali interesów indywidualnych.

» aprioryczne i statystyczne:

→ aprioryczne - dające się obliczyć metodami matematycznymi;

→ statystyczne - dające się obliczyć tylko na podstawie danych statystycznych.

» przyrodnicze i społeczne:

→ przyrodnicze - ryzyko kreuje przyroda;

→ społeczne - ryzyko kreuje człowiek jako jednostka i społeczeństwo jako zbiorowość.

» majątkowe i osobowe:

→ ryzyka majątkowe - to ryzyka zagrażające dobrom majątkowym;

→ ryzyka osobowe - to takie, które powodują uszczerbek w dobrach osobistych (życie, zdrowie).

» czyste i spekulacyjne:

→ czyste - są niezależne od woli podmiotu;

→ spekulacyjne - możliwość wpływu podmiotu na ich powstanie.

Temat 2: Klasyfikacja ubezpieczeń.

» klasyfikacja ubezpieczeń polega na podziale ubezpieczeń wg określonych kredytów w celu zarówno teoretycznej, jak i praktycznej systematyzacji działalności ubezpieczeniowej.

1. Dychotomiczny podział ubezpieczeń

» kryterium przedmiotowe, czyli podział ochrony ubezpieczeniowej, na:

→ ubezpieczenia osobowe, związane z ryzykami osobowymi (choroba, związane z ryzykami śmierci, starość);

→ ubezpieczenia majątkowe, związane z ryzykami majątkowymi (zagrożenia dotyczące mienia i interesu majątkowego, odpowiedzialność cywilna (O.C.), zawodowa i w życiu prywatnym).

» ubezpieczenia majątkowe

→ są ubezpieczeniami majątku w postaci rzeczy lub sytuacji majątkowych;

→ dotyczą tylko negatywnych zdarzeń losowych, czyli takich które pociągają za sobą szkodę wymienioną w pieniądzu;

→ suma ubezpieczenia ustalana jest na podstawie wartości przedmiotu ubezpieczenia;

→ w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej (O.C.), granicą odpowiedzialności ubezpieczyciela jest suma gwarancyjna;

→ dotyczą osób fizycznych i prawnych;

→ dzielą się na:

- ubezpieczenia rzeczowe - ubezpieczeniem majątku są dobra materialne w postaci rzeczy (budynki, mieszkania, pojazdy mechaniczne, mienie ruchome);

- ubezpieczenia majątkowe sensu stricto - ubezpieczeniem majątku są wartości majątku w postaci wierzytelności (należności kredytowe), wartości, których oczekuje ubezpieczony w przyszłości (zysk) oraz wartości, które mogą pomniejszyć majątek objęty ochroną ubezpieczeniową (zobowiązania); są ubezpieczeniami dobrowolnymi, czyli takimi, w przypadku których ubezpieczający samodzielnie decyduje o potrzebach objęcia ochroną ubezpieczeniową; nawiązanie stosunku ubezpieczeniowego następuje poprzez zawarcie umowy ubezpieczeniowej pomiędzy zakładem ubezpieczeniowym, a ubezpieczającym.

2. Podział ze względu na występowanie swobody lub jej brak w nawiązaniu stosunku ubezpieczeniowego

» istotną cechą ubezpieczeń obowiązkowych jest to, że w przeciwieństwie do ubezpieczeń dobrowolnych nie obowiązuje zasada swobody umów;

» ubezpieczenia obowiązkowe wprowadzane są na mocy ustawy lub umów międzynarodowych.

3. Ustawowy podział ubezpieczeń

» podział ten jest dokonany przez załącznik do ustawy o działalności ubezpieczeniowej;

» ustawowa klasyfikacja ubezpieczeniowa polega na wyróżnieniu działów i grup ubezpieczeniowych:

- dział I to „ubezpieczenia na życie”

- dział II to „pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe”

załącznik dzieli te ubezpieczenia na 18 grup, w ramach których mieszczą się różne rodzaje ubezpieczeń;

» podział ten ma istotne znaczenie praktyczne; Minister Finansów wydając zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej określa, w ramach jakiego udziału i jakich grup ubezpieczeniowych działalność ta może być prowadzona.

» podział ten jest konsekwencją dostosowywania polskiego systemu ubezpieczeń gospodarczych do ustawodawstwa europejskiego.

4. Inne podziały ubezpieczeń

» ze względu na liczbę podmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową:

- indywidualne;

- zbiorowe (ryzyka jednego rodzaju zostają pokryte poprzez objęcie większej liczby przedmiotów lub osób jedną umową ubezpieczenia), odmianą są ubezpieczenia grupowe, które dotyczą tylko ryzyk osobowych (umowa obejmuje wiele osób, z których każda ubezpieczona jest na własny rachunek);

» ze względu na podmiot ubezpieczenia:

- ubezpieczenia podmiotów gospodarczych;

- ubezpieczenia ludności.

» ze względu na formę organizacyjno-prawną oraz cel instytucji oferującej ubezpieczenia:

- ubezpieczenia komercyjne (oferowane są przez zakłady ubezpieczeniowe działające w formie spółki akcyjnej);

- ubezpieczenia wzajemne (oferowane przez zakłady ubezpieczeniowe działające w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych; działają one w interesie swoich członków i są instytucjami „non-profit” tzn. nie ponoszącymi zyski).

» ze względu na formę własności instytucji oferowanego ubezpieczenia:

- ubezpieczenia prywatne;

- ubezpieczenia publiczne.

Temat 3: Zasady ustalania sumy ubezpieczenia majątku trwałego, zapasów i pozostałego mienia.

1. Suma ubezpieczenia oparta jest na wartości odtworzeniowej

» wysokość sumy ubezpieczenia powinna być tak skalkulowana, żeby w razie:

- szkody całkowitej, zapewnić ubezpieczającemu odszkodowanie w wysokości umożliwiającej odtworzenie zniszczonego mienia do stanu nowego, tzn. odbudowę lub zakup;

- szkody częściowej, gwarantować otrzymywanie odszkodowania w wysokości zapewniającej środki na dokonanie naprawy.

» tak ustalona wartość ubezpieczeniowa mienia nosi nazwę wartości odtworzeniowej (zwanej wartością nową) i powinna być ustalona dla wszystkich składników majątku trwałego, których stan zużycia nie przekracza 40% wartości nowej.

» tak ustalona wartość ubezpieczeniowa nie uwzględnia wzrostu wartości mienia wynikającego z inflacji, dlatego ubezpieczający powinien zastosować klauzulę inflacyjną (wtedy suma ubezpieczenia zostanie powiększona o faktyczną wielkość inflacji w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia powstania szkody);

» jeżeli wydatki na odtworzenie mienia ponoszone będą w odległej przyszłości od dnia powstania szkody, kiedy cena określonych dóbr będzie wyższa, wzrostu tego nie pokryje klauzula inflacyjna, która dotyczy wyłącznie okresu do dnia szkody, wtedy można dodatkowo zawrzeć tzw. ubezpieczenie od skutków różnic cenowych (pokrywany będzie wzrost cen danego mienia od dnia jego zniszczenia do dnia odtworzenia).

2. Suma ubezpieczenia oparta na wartości rzeczywistej i wartości upłynnienia

» majątek trwały o stanie zużycia przekraczającym 40% wartości nowej powinien być ubezpieczony na podstawie wartości rzeczywistej zwanej wartością techniczną;

» wartość rzeczywista odpowiada wartości odtworzeniowej (nowej) pomniejszonej o faktyczne zużycie techniczne mienia;

» budynki, budowle, maszyny, urządzenia i wyposażenie, których stan zużycia jest na tyle duży, że nie pozwala na dalsze ich użytkowanie zgodnie z ich przeznaczeniem, mogą zostać ubezpieczone na sumę odpowiadającą tzw. wartości upłynnienia.

» sumie ubezpieczenia tych środków powinna odpowiadać cenie za jaką można byłoby je sprzedać, czyli wartości rynkowej (nie jest brana pod uwagę wartość zabytkowa, naukowa i kolekcjonerska).

3. Suma ubezpieczenia oparta na wartości księgowej brutto

» większość środków trwałych ubezpieczona jest na wartość księgową brutto, czyli księgową wartość początkową mienia z uwzględnieniem przeszacowań jego wartości;

» zgodnie z zasadami ubezpieczenia, odszkodowanie za szkodę częściową nie może przekroczyć tej części wartości księgowej brutto, która odpowiada procentowemu stopniu jego uszkodzenia;

» w przypadku szkody całkowitej odszkodowanie ograniczone jest do zdeklarowanej przez ubezpieczającego sumy ubezpieczenia.

4. Zasady ustalania sumy ubezpieczenia zapasów i pozostałego mienia.

» w przypadku ubezpieczenia takich przedmiotów jak produkty, towary, surowce, materiały, opakowania (środki obrotowe), nie występuje zjawisko zużycia technicznego, nie posiadają zatem wartości rzeczywistej ani wartości księgowej, dlatego też suma ubezpieczenia powinna odpowiadać wartości odtworzeniowej (nowej).

Wartość tę stanowi kwota, którą w razie szkody należałoby wydać, żeby ponownie wytworzyć lub zakupić mienie tego samego rodzaju i jakości;

» w przypadku produktów niedokończonych (produkcja w toku) odszkodowanie ograniczone jest do wartości zużytych do dnia/momentu szkody materiałów i poniesionego do tego czasu nakładów pracy na ich wytworzenie;

» wartościami, na których powinny opierać się sumy ubezpieczenia, są:

- dla gotówki - wartość nominalna;

- dla papierów wartościowych uczestniczących w obrocie giełdowym - wartość zgodna z kursem giełdowym z dnia zgłoszenia do ubezpieczenia;

- dla dzieł sztuki, obrazów - kwota jaką należałoby wydać na sporządzenie możliwie najlepszej kopii dzieła.

Temat 4: Umowa ubezpieczenia.

1. Umowa ubezpieczenia i stosunek ubezpieczenia

» umowa ubezpieczenia zawierana jest między zakładem ubezpieczeń, a ubezpieczającym;

» przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku ubezpieczeniowego, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę;

» wypadkiem ubezpieczeniowym jest zdarzenie losowe objęte ochroną ubezpieczeniową, z następstwem którego nakład ubezpieczeniowy jest zobowiązany spełnić określone - treścią nawiązanego stosunku ubezpieczeniowego - świadczenie ubezpieczeniowe.

2. Procedura przygotowawcza zawarcia umowy ubezpieczenia.

» warunki nawiązywanego stosunku ubezpieczeniowego określone są przez ogólne warunki ubezpieczeń.

» ogólne warunki ustala zakład ubezpieczeń za wyjątkiem ubezpieczeń obowiązkowych, które określa w drodze rozporządzenia Minister Finansów.

» ogólne warunki określają:

- przedmiot i zakres ubezpieczenia;

- sposób zawierania umowy;

- prawa i obowiązki stron;

- sposób ustalania wysokości szkody;

- sposób wypłaty odszkodowania.

» umowa zabezpieczenia zawarta pomiędzy zakładem ubezpieczeń i ubezpieczającym może regulować prawa i obowiązki stron inaczej aniżeli regulują te kwestie postanowienia ogólnych warunków, możliwe jest indywidualizowanie usługi ubezpieczeniowej.

3. Formalności związane z zawarciem umowy

» po dokonaniu wyboru konkretnego zakładu ubezpieczeń oraz konkretnego ubezpieczenia, ubezpieczający wypełnia wniosek ubezpieczeniowy;

» wniosek ubezpieczenia jest dokumentem przygotowanym przez zakład ubezpieczeń; zawiera szereg pytań dotyczących przedmiotu ubezpieczenia, ubezpieczającego i ubezpieczonego;

» na podstawie złożonego wniosku, zakład ubezpieczenia jest w stanie oszacować wielkość ryzyka i podjąć decyzję, czy zawrzeć umowę ubezpieczeniową i na jakich warunkach;

» data zawarcia umowy ubezpieczenia oznacza formalny początek ubezpieczenia;

» moment powstania odpowiedniego zakładu ubezpieczeniowego określony jest jako materialny początek ubezpieczeniowy.

» dowodem zawarcia umowy ubezpieczeniowej jest polisa ubezpieczeniowa;

» polisa określa: strony umowy, ubezpieczonego, przedmiot ubezpieczenia, zdarzenie losowe objęte ochroną ubezpieczeniową, sumę ubezpieczenia, okres ubezpieczenia, wysokość składki ubezpieczeniowej;

» z chwilą powstania prawnego stosunku ubezpieczeniowego, ubezpieczony otrzymuje prawo do uzyskania odszkodowania lub świadczenia ubezpieczeniowego.

To przyszłe prawo określone jest mianem ekspektatywy.

4. Tryby zawierania umowy ubezpieczenia

» tryb ofertowy:

1. tryb ofertowy prosty - umowa ubezpieczenia jest zawarta wtedy, gdy złożona przez ubezpieczającego (oferenta) oferta zostanie przyjęta przez zakład ubezpieczeń (oblata) w całości, bez żadnych zmian elementów wyrażonych w ofercie;

2. tryb ofertowy złożony - złożona przez oferenta propozycja zawarcia umowy ubezpieczenia, spotyka się z propozycją zmian (kontrolą) ze strony zakładu ubezpieczeń, które to zmiany zostają w całości przyjęte przez ubezpieczającego.

Zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczającemu uwagę na piśmie - jeżeli warunki ubezpieczającego odbiegają na niekorzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty, wyznaczając co najmniej siedmiodniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu;

» tryb rokowaniowy - strony wspólnie negocjują treść poszczególnych postanowień umowy (ubezpieczenia nietypowe, nie mieszczące się w standardowej ofercie zakładu ubezpieczeń);

» tryb przetargowy - ubezpieczający zmierzając do uzyskania najkorzystniejszych warunków ubezpieczenia danych ryzyk ogłosi w tym celu przetarg;

5. Postępowanie podczas wypadku ubezpieczeniowego

» osoba uprawniona jest obowiązana:

1. zgłosić do zakładu ubezpieczeń fakt zajścia wypadku lub

2. wystąpić z roszczeniem , tzn. konkretnym żądaniem zgodnym z treścią nawiązanego stosunku ubezpieczeniowego;

» zakład ubezpieczeń przeprowadza stosowne postępowanie zwane postępowaniem likwidacyjnym, w jego wyniku podejmuje decyzję o wypłacie odszkodowania lub o odnowie;

» odszkodowanie ubezpieczenia przybiera postać pieniężną, tzw. restytucja pieniężna lub formę rzeczową, tzw. restytucja naturalna (np. naprawa samochodowa w zakładzie usługowym).

» odszkodowanie ubezpieczenia wiąże się ściśle z wysokością szkody; jej wysokość obejmuje rzeczywiste straty, natomiast nie obejmuje utraconych korzyści.

Jeżeli przedmiotem ubezpieczenia jest mienie, wtedy na wysokość odszkodowania wywiera wpływ tzw. suma ubezpieczenia, tj. kwota na jaką zawarto ubezpieczenie.

6. Suma ubezpieczenia może być

» równa wartości ubezpieczonego mienia - stanowi wtedy ubezpieczenia w pełni wartości;

» wyższa od wartości ubezpieczonego mienia - stanowi wtedy nadubezpieczenie;

» niższa od wartości ubezpieczonego mienia - stanowi wtedy niedoubezpieczenie.

» odszkodowanie ubezpieczeniowe może być ograniczone przez tzw. franszyzę (integralną lub redukcyjną), czyli udział własny ubezpieczonego w szkodzie

1. franszyza redukcyjna - zapisana w polisie dowolnie uzgodniona kwota, która będzie potrącona z każdego należnego ubezpieczonemu odszkodowania, jeżeli oszacowana wartość szkody nie przekroczy uzgodnionej wysokości franszyzy, to roszczenie odszkodowawcze nie będzie rozpatrywane;

2. franszyza integralna - zapisana w polisie uzgodniona kwota, do wysokości której ubezpieczony sam ponosi skutki każdej szkody;

Jeżeli wysokość szkody przekroczy kwotę franszyzy integralnej, wówczas ubezpieczyciel pokrywa całą szkodę tak jakby franszyzy w ogóle nie było.

» podstawowym założeniem ubezpieczenia majątkowego jest zasada, że w przypadku zajścia określonego w umowie wypadku ubezpieczeniowego zakład ubezpieczeń wypłaci ubezpieczonemu określone odszkodowanie. Zasada ta zwana jest zasadą odszkodowania.

» konsekwencją tej zasady jest pozbawienie ubezpieczonego, który otrzymał od zakładu ubezpieczeniowego odszkodowanie prawa do dochodzenia odszkodowania od sprawcy szkody (osoby trzeciej). Stąd też z dniem zapłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeniowy roszczenie ubezpieczonego przeciwko osobie trzeciej przechodzi z mocy prawa na zakład ubezpieczeń do wysokości zapłaconego odszkodowania.

Temat 5: Składka ubezpieczeniowa i jej charakter.

1. Składka składa się z dwóch części

a) część podstawowa zwana składką netto lub czystą;

b) składka brutto.

2. Charakterystyka składki netto

» odpowiada ona udziałowi ubezpieczającego w repartycji (udziału) szkód;

» jest przeznaczona wyłącznie na pokrycie wydatków z tytułu odszkodowań i świadczeń;

» suma składek netto określa wielkość funduszu gromadzonego na wypłatę odszkodowań i świadczeń ubezpieczenia;

» wysokość składki netto ustalona jest na podstawie przewidywanej liczby oraz wysokości szkód, które mogą wystąpić w okresie ubezpieczenia w danej grupie ubezpieczeń, następnie jest ona indywidualizowana w zależności od wielkości ryzyka;

» składka netto odpowiada kosztom bezpośrednim zakładu ubezpieczeń, związanym z kompensowaniem szkód losowych, a więc kosztom świadczonej przez zakład usługi;

» stanowi podstawową bazę do obliczenia wysokości składki ubezpieczeniowej brutto.

3. Zasada ustalania wysokości składki ubezpieczeniowej

» wysokość składki ubezpieczeniowej ustala się według trzech zasad:

1. zasada równowagi składek i świadczeń ubezpieczeniowych - polega na tym, że suma wpłaconych przez ubezpieczających składki netto powinna być równa sumie zobowiązań zakładu ubezpieczeń;

2. zasada proporcjonalności składek i świadczeń ubezpieczeń głosi, że ponoszony przez ubezpieczającego ciężar w formie składki powinien pozostań w prostym stosunku do oczekiwanego przez niego świadczenia ubezpieczeniowego;

składka ubezpieczeniowa zależy od wysokości sumy ubezpieczenia;

3. zasada równowartości składki i świadczeń zwana jest także zasadą składki sprawiedliwej, wymaga aby każdy podmiot korzystający z ochrony ubezpieczeniowej poniósł ciężary (w postaci składki ubezpieczeniowej) w odpowiednim stosunku do wielkości wniesionego ryzyka.

4. Metody kalkulacji wysokości składki

» wysokość składek można kalkulować przy zastosowaniu metod:

1. składki deportacyjnej tj. rozdzielenia - polega na tym, że składkę oblicza się nie na początku okresu ubezpieczenia (w momencie zawarcia umowy), lecz na końcu okresu ubezpieczenia, gdy znana jest zarówno liczba, jak i wielkość szkód, które dotknęły ubezpieczone przedmioty.

2. składki stałej - polega na ustaleniu wysokości składki z góry, przy zawarciu umowy ubezpieczenia; tak ustalona składka jest dla ubezpieczającego składkę ostateczną.

3. składki mieszanej - łączy w sobie cechy dwóch poprzednich metod; opiera się na składce ustalonej z góry przed okresem ubezpieczenia, traktowanej jednak zaliczkowo i po upływie tego okresu korygowanej w zależności od faktycznego przebiegu operacji finansowych. W przypadku niedoboru, ubezpieczający obowiązani są do dokonania dopłat do opłaconych uprzednio składek, a jeżeli wystąpią nadwyżki, wówczas zakład ubezpieczenia zwraca ubezpieczającym określoną część zapłaconych składek.

5. Składka ubezpieczeniowa brutto

» po ustaleniu składki netto uwzględnia się:

- dodatek na ryzyko (zwany narzutem bezpieczeństwa), który eliminuje (zmniejsza do minimum) ryzyko deficytowych operacji (zebrana składka nie wystarcza na pokrycie odszkodowań i świadczeń);

- dolicza się narzuty na koszty akwizycji;

- koszty administracyjne;

- zyski zakładu ubezpieczeń;

Wszystkie te dodatki łącznie ze składką netto tworzą składkę brutto.

Temat 6: Ubezpieczenia obowiązkowe.

Wykład 22.03.12

I -> Ubezpieczenie obowiązkowe - charakterystyka:

- istnieje prawny obowiązek (nakaz) zawarcia umowy ubezpieczenia

-źródłem nakazu zawarcia umowy jest ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych z 22.05.03r. (Dz. U. nr 124, poz.1152 z późniejszymi zmianami)

II ->Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:

-ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ze szkód powstałych w związku z rachunkiem? tych pojazdów („ubezpieczenie OC kierowców”)

-ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych(„ubezpieczenia budynków”)

-ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tyt. Prowadzenie gospodarstwa rolnego („ubezpieczenie OC rolników”)

-inne ubezpieczenia przewidziane na mocy obowiązujących ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez RP

III -> Rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych:

1. Ubezpieczenia obowiązkowe sensu stricte zwane powszechnymi .

Ubezpieczenia obowiązkowe do których zaliczamy:

-ubezpieczenia OC kierowcy

-ubezpieczenia budynków

-ubezpieczenia OC rolników

- ubezpieczenia OC doradców podatkowych za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności doradztwa podatkowego

2) Ubezpieczenia obowiązkowe sensu largo zwane szczegółowym ubezpieczeniem obowiązkowym, do którego się zalicza pozostałe ubezpieczenia z którymi wiąże się przymus ubezpieczeniowy.

IV- charakterystyka ubezpieczeń powszechnych:

-ogólne warunki ubezpieczeń wydaje w drodze aktu normatywnego Minister Finansów (ustawa określa datę powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, zakres praw i obowiązków ubezpieczającego i ubezpieczyciela, system taryf uzależniających stosowana taryfę od długości okresu bezszkodowego oraz minimalną sumę ubezpieczenia)

- składkę ubezpieczeniową należną z tytułu zawartej umowy określa zakład ubezpieczeń,

- ubezpieczenia te cechuje system kontroli spełnienia nakazu ubezpieczenia

- cechą charakterystyczną jest sankcja za naruszenie prawnego nakazu zawarcia umowy ubezpieczenia

- osoba fizyczna lub prawna, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia jest obowiązana wnieść tzw. opłatę karną w wysokości trzykrotnej średniej podstawowej rocznej składki ubezpieczeniowej należnej w roku kalendarzowym za który nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia

-opłatę karną wnosi się na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z wyjątkiem opłaty karnej za ubezpieczenie budynków, która stanowi dochód gminy właściwej na położenie budynku

V- Cechy charakterystyczne ubezpieczeń szczególnych:

- ogólne warunki ubezpieczeń ustalają prowadzące je zakłady ubezpieczeń

- cechą charakterystyczną jest pominiecie systemów kontroli i karnych opłat z tytułu niespłacenia powinności ustawowej

VI - OC pośrednika w obrocie nieruchomościami:

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 12.10.10 (Dz.U.nr 205 , poz.1358) określa szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pośrednika w obrocie nieruchomościami za szkody wyrządzone w związku z wykorzystaniem czynności pośrednictwa o których mowa w art.180 ust. 1i 1a ustawy z dn.21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami

- ubezpieczenie OC jest objęte odpowiedzialnością pośrednika w obrocie nieruchomościami za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechanie ubezpieczeniowego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej w związku z wykorzystaniem czynności pośrednictwa

- w przypadku gdy pośrednik w obrocie nieruchomościami wykonuje czynności pośrednictwa przy pomocy innych osób, działających pod jego nadzorem, ubezpieczenie OC jest objęte również odpowiedzialnością cywilną tego pośrednika za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem tych osób

-obowiązek ubezpieczenia OC powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania czynności pośrednictwa

- minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych 25 000 ,- euro.

VII- OC zarządcy nieruchomości:

-Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 12.10.10. (Dz.U. nr 205 poz.1359) określa szczegółowy zakres obowiązków ubezpieczenia OC zarządcy nieruchomości za szkody wyrządzone w związku z wykonaniem czynności zarządzania, o których mowa w art.185 ust.1 i 1a ustawy z dn.21.08.97r. o gospodarce nieruchomościami

- ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna zarządcy nieruchomości za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczeniowego, w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, w związku z wykonywaniem czynności zarządzania nieruchomością

- w przypadku, gdy zarządca nieruchomości wykonuje czynności zarządzania przy pomocy innych osób, działających pod jego nadzorem, ubezpieczeniem OC jest objęta również odpowiedzialność cywilna tego zarządcy za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem tych osób.

- obowiązek ubezpieczenia OC powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania czynności zarządzania nieruchomością

- minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych 50 000 ,- euro

Temat 7 : Ubezpieczenie jako usługa:

-wszystko co może stać się przedmiotem wymiany rynkowej, wszystko co można sprzedać i kupić jest produktem

-ubezpieczenie będące usługą jest również produktem

- usługodawcami usług ubezpieczeniowych są zakłady ubezpieczeń działające w formie: ( -spółek akcyjnych S.A. bądź towarzystw ubezpieczeń wzajemnych T.U.W.)

- usługi ubezpieczeniowe sprzedawane są za pomocą kanałów dystrybucji:

(-bezpośredniej -placówki zakładów ubezpieczeń, oddziały , inspektoraty;

- pośredniej - agenci, brokerzy ubezpieczeniowi)

-instytucji spoza rynku ubezpieczeniowego (bank, poczta, biura podróży)

-zakupu usługi ubezpieczeniowej dokonuje się poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia

Temat 8:- Produkty ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej

1.-w ubezpieczeniu OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do świadczenia ochrony ubezpieczeniowej na wypadek ponoszenia przez ubezpieczającego lub ubezpieczonego odpowiedzialności cywilnej wobec osób trzecich i do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone os.trzecim wobec, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający lub ubezpieczony

- z chwilą, w której powstaje odpowiedzialność cywilna ukształtowany zostaje trójstronny stosunek prawny łączący ubezpieczonego, poszkodowanego, ubezpieczyciela.

- uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela

-czynnikiem ograniczającym wysokość odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela może być ustalona w umowie ubezpieczenia suma gwarancyjna, jeżeli szkoda przewyższa sumę gwarancyjną wówczas obowiązek jej naprawienia w części niepokrytej świadczeniem z ubezpieczenia OC spoczywa na osobie odpowiedzialnej, nie zaś na ubezpieczycielu

2.- Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tyt. Prowadzonej działalności gospodarczej:

-ubezpieczenie to zwane jest również deliktowym ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

- zapewnia ochronę ubezpieczeniową w przypadku, gdy w związku z prowadzoną działalnością lub posiadanym mieniem ubezpieczony w następstwie czynu niedozwolonego wyrządził szkodę osobie trzeciej i z mocy prawa jest zobowiązany do jej naprawienia

-czyn niedozwolony jest szeroko rozumiany( jest nim działanie , zaniechanie, czy zaniedbanie, które doprowadziło lub przyczyniło się do powstania szkody u osoby trzeciej

-odpowiedzialność ubezpieczyciela dotyczy szkód polegających na uszkodzeniu lub zniszczeniu mienia osób trzecich i szkód na osobie polegającej na uszkodzeniu ciała czy rozstroju zdrowia poszkodowanego

Wykład 29.03.12r.

1. Ubezpieczenie OC za produkt

1. Odpowiedzialność ubezpieczyciela dotyczy szkód polegających na uszkodzeniu lub zniszczeniu mienia osób trzecich i szkód na osobie, polegających na uszkodzeniu ciała czy rozstroju zdrowia poszkodowanego.

2. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za produkt

» przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność, jaką ubezpieczony ponosi względem osób trzecich, które doznały szkody w mieniu lub też uszczerbku na zdrowiu, w związku z użyciem wadliwego produktu, który ubezpieczony wyprodukował lub wprowadził na rynek;

» do odpowiedzialności może być pociągnięty importer, hurtownik oraz właściciel sklepu, w którym poszkodowany nabył wadliwy produkt. Na wszystkich nich ciąży obowiązek sprawdzenia towaru przed wprowadzeniem go do dalszego obrotu;

» produktem w rozumieniu ubezpieczenia OC jest również wykonana przez ubezpieczonego usługa;

» wada produktu pojmowana jest nie tylko w sensie fizycznym, ale jest nią również zaniedbanie związane z gotowym produktem (niezamieszczenie w instrukcji obsługi informacji i ostrzeżeń o skutkach użycia czy zastosowania produktu niezgodnie z przeznaczeniem);

» ciężar świadczenia odszkodowawczego względem poszkodowanej osoby trzeciej, przechodzi na zakłąd ubezpieczeń do wysokości uzgodnionej sumy gwarancyjnej.

3. Obowiązkowe ubezpieczenie OC rolników

» ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność cywilną rolników za szkody powstałe na terytorium Polski z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego;

» z ubezpieczenia tego przysługuje odszkodowanie jeżeli rolnik lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną czynem niedozwolonym szkodę;

» umowę ubezpieczenia zawiera się z reguły na okres roku kalendarzowego;

» odpowiedzialność ubezpieczeniowa rozpoczyna się od dnia następnego po zawarciu umowy i zapłaceniu składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty.

Temat 9: Produkty ubezpieczeń majątkowych.

1. Obowiązkowe ubezpieczenia budynków

» obowiązek ubezpieczenia budynku w gospodarstwie rolnym powstaje z dniem pokrycia budynku dachem;

» odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia następnego po zgłoszeniu budynku do ubezpieczenia, a kończy się z dniem, w którym budynek przestał spełniać warunki do objęcia ubezpieczeniem;

» zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe w budynku wskutek zdarzeń losowych w postaci ognia, huraganu, powodzi, gradu, uderzenia piorunu, eksplozji, obsunięcia się ziemi lub tąpnięcia;

» minimalna suma ubezpieczenia budynku odpowiada wartości rzeczywistej budynku lub wartości nowej, gdy przedmiotem ubezpieczenia będzie budynek nowy.

2. Ubezpieczenia kredytu finansowego

» przedmiotem ubezpieczenia kredytu bankowego jest spłata przez kredytobiorcę kwoty kredytu wraz z odsetkami, w wysokości, terminie i na zasadach określonych w umowie kredytowej;

» zakład ubezpieczeń odpowiada za całkowitą lub częściową utratę zdolności do spłacania należności przez kredytobiorcę będącego:

- osobą fizyczną, gdy nastąpi jej śmierć lub potwierdzona orzeczeniem komisji lekarskiej trwała utrata zdrowia uniemożliwiająca zarobkowanie;

- przedsiębiorcą, gdy nastąpi ogólna jego niewypłacalność;

» suma ubezpieczenia stanowi całkowitą sumę rat kredytu pozostałych do spłacenia wraz z odsetkami i jest górną granicą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

3. Mechanizm ubezpieczenia kredytu kupieckiego

(wykres)

» przedmiotem ubezpieczenia są przysługujące ubezpieczonemu (kredytodawcy) należności z tytułu udzielonych kredytów kupieckich; nie są objęte natomiast odsetki, kary umowne i inne należności dodatkowe;

» kredytodawca zawiera umowę ubezpieczenia na swoją rzecz, ubezpieczając należności przysługujące mu od wszystkich bądź części kontrahentów;

» do każdego przyjętego do ubezpieczenia kredytobiorcy, zakład ubezpieczeń wyznacza limit kredytowy oraz czas jego obowiązywania;

» limit kredytowany jest górną granicą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczeń należności od określonego dłużnika oraz określa bezpieczną wielkość zaangażowania finansowego dostawcy;

» w czasie trwania umowy ubezpieczenia, zakład ubezpieczeń monitoruje stan finansowy dłużnika objętego ubezpieczeniem i w przypadku pojawienia się negatywnych sygnałów może zmniejszyć lub cofnąć limit kredytowy, informując o tym ubezpieczającego.

4. Gwarancja ubezpieczeniowa

(wykres)

5. Ważniejsze gwarancje ubezpieczeniowe

» ubezpieczenia gwarancyjne kontraktowe:

- gwarancja zapłaty wadium (przetargowa):

• warunkiem rozpatrywania oferty w organizowanych przetargach jest złożenie przez uczestnika przetargu wadium;

• zamiast wpłaty gotówki na wadium oferent może złożyć ubezpieczeniową gwarancję zapłaty wadium;

• ochroną ubezpieczeniową objęte są straty organizującego przetarg spowodowane niespełnieniem w terminie przez zobowiązanego, który wygrał przetarg warunków przetargu co do zapłaty ceny;

- gwarancja dobrego wykonania kontraktu:

• inwestor podjęcie decyzji, któremu wykonawcy zlecić kontrakt uzależnia od przedstawicieli gwarancji dobrego wykonania kontraktu; (to zdanie nie ma sensu ale tak miałam :P)

• gwarancja taka zapewnia inwestorowi wypłatę w przypadku nie wywiązania się wykonawcy z kontraktu (terminowe wykonanie);

- gwarancja zwrotu zaliczki:

• inwestor, który wpłacając zaliczkę finansuje wykonanie, bądź rozpoczęcie wykonania kontraktu, zazwyczaj wymaga od wykonawcy zabezpieczeń w postaci gwarancji;

• zakład ubezpieczeń gwarantuje, że zaliczkobiorca wykorzysta wypłaconą mu zaliczkę zgodnie z treścią zawartego kontraktu i zabezpiecza zwrot zaliczki w sytuacji braku wykonania kontraktu (w razie bankructwa);

• suma gwarancyjna powinna być równa sumie wpłaconej zaliczki.

- gwarancja usunięcia wad i usterek:

• odbiór końcowy kontraktu przez inwestora może być uzależniony od złożenia gwarancji usunięcia wad i usterek;

• gwarancja ta zabezpiecza inwestora przed stratami, które mogłyby ponieść w przypadku (…);

Temat 10: Produkty ubezpieczeń komunikacyjnych.

1. Produkty ubezpieczeń komunikacyjnych (drogowych) adresowane są do indywidualnych osób oraz korporacji i oferowane są jako:

» casco (AC) - szkody dotyczące pojazdu;

» OC - obejmuje odpowiedzialność cywilną właściciela lub prowadzącego pojazd za szkody w życiu, zdrowiu i mieniu osób trzecich i jest ono w Polsce obowiązkowe;

» Assistance - obejmuje holowanie, koszty kasacji, koszty powrotu z miejsca wypadku, koszty pomocy medycznej i hospitalizacji, przewozu rannych lub ciała.

2. Obowiązkowe ubezpieczenie OC kierowców

» ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność cywilną posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe na terytorium Polski w związku z ruchem pojazdów (również przy wsiadaniu i wysiadaniu, podczas postoju lub naprawy pojazdu na trasie jazdy, podczas garażowania);

» z ubezpieczenia tego wypłaca się odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierowca pojazdu są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną szkodę;

» obowiązek ubezpieczenia powinien być spełniony najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu;

» odpowiedzialność ubezpieczeniowa rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i spłacenia składki ubezpieczeniowej;

» posiadacz lub inna osoba kierująca pojazdem mechanicznym zarejestrowanym za granicą, wjeżdżając na terytorium Polski, obowiązani są posiadać dowód ubezpieczenia OC na cały okres przebywania pojazdu na tym terytorium z tym, że umowę ubezpieczenia zawiera się na okres nie krótszy niż 15 dni.

Temat 12: Reasekuracja, koasekuracja, retrocesja.

1. Koasekuracja - to metoda podziału ryzyka w poziomie, pomiędzy kilka zakładów ubezpieczeń, z którymi ubezpieczającego łączy umowa ubezpieczenia;

» w umowie ubezpieczenia po stronie przyjmującego ryzyko występują co najmniej dwa zakłady ubezpieczeń, które w ściśle określonej części przyjmuje dane ryzyko do ubezpieczenia.

» rodzaje koasekuracji:

• zewnętrzna - ubezpieczający podpisuje umowę ubezpieczenia w odpowiedniej części ryzyka z każdym zakładem ubezpieczeń i za tę część ryzyka odpowiada bezpośrednio każdy koasekurator wobec ubezpieczającego;

• wewnętrzna - zarządzanie umową ubezpieczenia, inkaso składki oraz wpłatę odszkodowania lub świadczenia ubezpieczeniowego, powierza się jednemu zakładowi ubezpieczeń, zwanemu koasekuratorem prowadzącym; taki koasekurator jest wyposażony w pełnomocnictwa na podstawie odpowiedniej umowy lub porozumienia pomiędzy koasekuratorami by mógł występować w imieniu wszystkich koasekuratorów;

• cicha - o podziale ryzyka pomiędzy zakładami ubezpieczeń, ubezpieczający nie ma informacji;

• solidarna - kilka zakładów ubezpieczeń odpowiada wobec ubezpieczającego solidarnie za całe ryzyko.

2. Reasekuracja - to metoda podziału ryzyka w pionie; jest dalszym podziałem ryzyka przez zakład ubezpieczeń w innym zakładzie ubezpieczeń, na podstawie odrębnej umowy (umowy reasekuracyjnej) pomiędzy tymi zakładami ubezpieczeń;

» na podstawie umowy reasekuracyjnej jeden zakład ubezpieczeń (zwany reasekuracyjnym) odstępuje (ceduje) całość lub część ubezpieczonego ryzyka wraz z odpowiednią częścią składek innemu zakładowi ubezpieczeń (zwanemu reasekuratorem);

» czynności związane z odstąpieniem ryzyka określa się jako cedowanie ubezpieczeń lub cesją reasekuracyjną i w związku z tym reasekurowanego nazywa się cedentem;

» ryzyka przyjęte przez reasekuratora od cedenta często podlegają dalszemu podziałowi i w części lub w całości są przekazywane innemu zakładowi - takie postępowanie nazywane jest retrocesją;

» zakład odstępujący ryzyka w drodze retrocesji to retrocedent, a zakład przyjmujący retrocedowane udziały to retrocesjonariusz.

» retrocesja zachodzi między reasekuratorami.

Temat 13: Regulacja prawna działalności ubezpieczeniowej i pośrednictwa ubezpieczeniowego.

1. Działalność ubezpieczeniowa - to wykonywane czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych;

» regulowana jest przepisami prawnymi zawartymi w Ustawie z Dnia 22 maja 2003 r. (Dz. U. nr 124 poz. 1151 z póź. zmianami) o działalności ubezpieczeniowej;

» prowadzenie działalności ubezpieczeniowej jest dozwolone każdemu na równych prawach, jeżeli uzyskał zezwolenie ministra finansów; zezwolenie to zwane jest koncesją i uzyskać może zainteresowany podmiot w trybie postępowania koncesyjnego;

» działalność ubezpieczeniowa jest szczególnym rodzajem działalności gospodarczej, która może być prowadzona wyłącznie przez zakład ubezpieczeń;

» jest działalnością gospodarczą gdy prowadzi ją spółka akcyjna lub działalnością quasi-gospodarczą (rzekomo, niemal) gdy prowadzi ją towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych;

» zakład ubezpieczeń może korzystać z pośrednictwa ubezpieczeniowego.

2. Pośrednictwo ubezpieczeniowe - polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia;

» pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, a w zakresie reasekuracji przez brokerów reasekuracyjnych;

» zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego określone zostały w Ustawie z dnia 22 maja 2003 r. (-II-).

3. Działalność brokerska - jest działalnością o charakterze usługowym związaną z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej;

» Działalność brokerska nie jest działalnością ubezpieczeniową;

» polega ona na zawieraniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu ubezpieczającego lub na pośredniczeniu pry zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego;

» podstawą świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego przez brokera jest umowa, którą broker zawiera z ubezpieczającym lub zlecającym reasekurację zakładem ubezpieczeń;

» działalność brokerska może być prowadzona przez osoby fizyczne lub prawne po otrzymaniu zezwolenia przez organ nadzoru;

» broker ubezpieczeniowy jest przedstawicielem interesów ubezpieczającego.

4. Działalność agencyjna - jest działalnością o charakterze usługowym związaną z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej;

» polega ona na stałym zawieraniu umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń lub na pośredniczeniu przy zawieraniu takich umów na rzecz zakładu ubezpieczeń;

» podstawą świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego przez agenta ubezpieczeniowego jest umowa agencyjna zawarta z zakładem ubezpieczeniowym;

» zakład ubezpieczeniowy prowadzi wykaz agentów ubezpieczeniowych i sprawuje nadzór nad działalnością agenta oraz ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej agentowi czynności;

» wyróżnia się agentów ubezpieczeniowych:

• pełnomocników - zostali upoważnieni przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz tego zakładu;

• pośredników - posiadają kompetencje do pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia.

Temat 14: Nadzór ubezpieczeniowy.

1. Podstawy prawno-organizacyjne nadzoru

» nadzór jest jedynym ze środków i przejawem interwencjonizmu państwa w gospodarkę ubezpieczeniową;

» nadzór zakłada potrzebę istnienia organu umożliwiającego stosowanie przymusu, podmioty mają świadomość tego, że są nadzorowane, a zarazem zakresu i sposobu nadzoru oraz stosowanych sankcji;

» nadzorowi podlegają zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji oraz pośrednicy ubezpieczeniowi (brokerzy oraz agenci - nadzór nad agentami jest ograniczony ze względu na to, że za ich działania odpowiedzialne są zakłady ubezpieczeń);

» celem nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku ubezpieczeniowego, jego stabilności, bezpieczeństwa, przejrzystości, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku, przez realizację celów określonych w szczególności w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych.

» organem nadzoru jest Komisja Nadzoru Finansowego!

2. Komisja Nadzoru Finansowego

» nadzór nad działalnością KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów (obecnie Tusk);

» Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują zadania przy pomocy Urzędu KNF.

3. Rzecznik ubezpieczonych - reprezentuje interesy osób ubezpieczonych, ubezpieczających, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych, uczestników pracowniczych programów emerytalnych, osób otrzymujących emeryturę kapitałową lub osób przez nie uposażonych;

» podjęcie czynności przez Rzecznika następuje z urzędu lub na wniosek:

• osób, które wystąpiły do niego ze skargą lub prośbą o interwencję;

• właściwych organów nadzoru, kontroli lub innych organów władzy publicznej.

Ubezp. od ryzyka kursowego

Ubezp. kredytu eksportowego

Ubezpieczenia finansowe

Ubezp. środków transportu casco

Ubezpieczenia ładunków cargo

Ubezp. majątkowe

sensu stricto

Ubezpieczenia rzeczowe

Ubezpieczenia wypadkowe

Ubezpieczenia życiowe

Ubezpieczenia majątkowe

Ubezpieczenia osobowe

Ubezpieczenia niehandlowe

Ubezpieczenia handlowe

Ubezpieczenia morskie

Ubezpieczenia gospodarcze

Ubezpieczenia społeczne

Ubezpieczenia zagraniczne

Ubezpieczenia krajowe

Ubezpieczenia

Ubezpieczenia

Ubezpieczenia obowiązkowe

Ubezpieczenia dobrowolne

---