POLITYKA OCHRONY KONSUMENTA

I. Zagadnienia wstępne

1. Definicja konsumenta

• wg prawa polskiego: to osoba fizyczna, która dokonuje zakupu lub sprzedaży towaru na własne potrzeby. Zakup lub sprzedaż nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową

• wg definicji zaproponowanej przez Komisję Europejską w 1993 roku: to osoba fizyczna lub prawna, wyposażona w większą lub mniejszą moc zakupu, który zaopatruje się lub korzysta z dóbr i usług na użytek nieprofesjonalny

• konsument to ostatnie ogniwo łańcucha

2. Cele polityki ochrony konsumenta

• promocja i zabezpieczenie interesów konsumentów na rynku Unii Europejskiej

• zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumenckiej

• wyrównywanie obowiązujących krajowych przepisów w dziedzinie ochrony konsumenta

• zapewnienie szybkiego przepływu informacji w ramach jednolitego rynku

• wsparcie dla pozarządowych organizacji konsumenckich

3. Przesłanki powstania:

• niedostateczny stopień ochrony interesów konsumentów w państwach członkowskich wynikający z sił rynkowych na jednolitym rynku

• słabsza pozycja konsumenta w relacji z producentów

II. Prawa konsumenta realizowane w ramach polityki ochrony konsumenta

1. Prawo do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

• towary i usługi oferowane konsumentom nie mogą stwarzać zagrożenia dla ich życia i zdrowia

• stworzenie procedur szybkiego ostrzegania i wycofywania produktów niebezpiecznych z rynku

2. Prawo do ochrony interesów ekonomicznych

• oznacza zapewnienie ochrony przed narzucaniem niekorzystnych warunków umów, stosowaniem wygórowanych cen, nierzetelnymi praktykami marketingowymi i handlowymi

3. Prawo do informacji i edukacji

• oznacza możliwość świadomego podejmowania decyzji i dokonywania wyboru na rynku dóbr i usług

• oznacza rzetelną informację o cechach oferowanych towarów i usług, o warunkach bezpiecznego ich używania oraz o procedurach reklamacyjnych w przypadku ujawnienia ich niewłaściwej jakości

4. Prawo dostępu do efektywnego systemu dochodzenia roszczeń

• oznacza szybkie, uczciwe, tanie i łatwo dostępne procedury dochodzenia roszczeń konsumentów wobec przedsiębiorców naruszających ich interesy

• oznacza obowiązek ustanowienia przez państwa członkowskie prawnych i/lub administracyjnych środków do korzystania przez konsumentów z formalnych i nieformalnych procedur, umożliwiających uzyskanie rekompensaty

5. Prawo do zrzeszania się i reprezentacji

• oznacza zapewnienie konsumentom warunków do zrzeszania się i prezentowania swego stanowiska we wszystkich sprawach ich dotyczących

• oznacza obowiązek państw członkowskich stosowania ułatwień i wsparcia dla działalności niezależnych organizacji konsumentów i uwzględniania ich opinii

III. Etapy tworzenia

1. Etap I. Pierwszy program ochrony polityki konsumenckiej

• stworzony przez Komisję w 1975 r Program europejskiej wspólnoty gospodarczej ds. polityki na rzecz ochrony i informacji konsumentów, który odwoływał się do 5 kategorii praw, jakie miały chronić konsumentów z krajów Wspólnoty oraz miały znaleźć odniesienie we wszystkich politykach wspólnotowych

• w skutek tego programu wydano kilka aktów prawnych dotyczących np. bezpieczeństwa kosmetyków, znakowania żywności, reklamy wprowadzającej w błąd

• w tym okresie w roku 1984 powstaje również system RAPEX

• kategorie prawa zawarte w programie:

• prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,

• prawo do ochrony interesów ekonomicznych,

• prawo do odszkodowań,

• prawo do informacji i edukacji,

• prawo reprezentacji.

2. Etap II. Ustalenia Jednolitego Aktu Europejskiego, co do ochrony konsumenta

• JAE wprowadzał do Traktatu o EWG następujące postanowienia: „Artykuł 100a 3. Komisja w swoich wnioskach przewidzianych w ustępie 1 w dziedzinie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska naturalnego i ochrony konsumentów przyjmie, jako podstawę wysoki poziom ochrony.

• działania na rzecz konsumentów po JAE koncentrowały się na następujących dziedzinach:

• reprezentacja konsumentów,

• informacja konsumencka,

• bezpieczeństwo produktów,

• zawieranie umów z udziałem konsumentów.

3. Etap III. Polityka ochrony konsumentów po Traktacie z Maastricht

• Traktat o Unii Europejskiej wymienia ochronę konsumentów wśród polityk wspólnotowych, wskazując, że WE powinna przyczyniać się do wzmacniania ochrony konsumentów

• w latach 1996-1998 priorytetami wspólnotowej polityki ochrony konsumentów były:

• usługi finansowe,

• produkty żywnościowe,

• zdrowie publiczne

• edukacja konsumencka

• wspieranie krajów Europy Środkowo-Wschodniej i krajów rozwijających się w tworzeniu i umacnianiu polityki ochrony konsumentów.

4. Etap IV. Polityka ochrony konsumentów po Traktacie Amsterdamskim

• Traktat Amsterdamski nie tylko wzmocnił art. 153 TWE ale także dodał do Traktatu Rzymskiego inne przepisy zmierzające pośrednio do ochrony konsumentów (np. przepisy o ochronie środowiska, zdrowiu publicznym)

• do 2001 priorytety polityki ochrony konsumenta w UE obejmowały:

• zwiększenie roli reprezentacji konsumentów (systematyczniejsze konsultacje, efektywny dialog między organizacjami konsumenckimi, a także między konsumentami i przedsiębiorstwami),

• edukacja konsumencka (skuteczne kampanie informacyjne, rozwój ośrodków informacyjnych i doradczych "Euroguichets", czyli SIECI EUROPEJSKICH CENTRÓW KONSUMENCKICH, współpraca w dziedzinie ochrony konsumenta z państwami członkowskimi),

• ochrona zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów (konsultacje naukowe, analiza ryzyk, system zapobiegania zagrożeniom zdrowia i bezpieczeństwa ludzi),

• ochrona interesu ekonomicznego konsumentów (umacnianie legislacji dotyczącej usług finansowych na rzecz konsumentów; uwzględnianie interesu konsumentów w działaniach w obszarze telekomunikacji, transportu, reformach Wspólnej Polityki Rolnej)

• Sieć Europejskich Centrów ECC - Net powszechnie nazywana Euroguichets to organizacja powstała w 1992 roku pełniąca rolę informacyjną, doradczą oraz promocyjną dla zagadnień konsumenckich. Na sieć tę składają się centra z 27 krajów UE oraz Norwegii i Islandii. W roku 2005 połączono je z utworzonymi w roku 2000 EEJ-net (European Extra-Judicial Network), Europejskimi Sieciami Pozasądowymi które miały na celu pomoc i doradztwo konsumentom w realizacji ich praw w rozstrzyganiu sporów o charakterze trans granicznym; dziś obie te instytucje działają razem

• zadania tych skonsolidowanych instytucji to:

• informowanie o prawach konsumentów w Unii Europejskiej

• pomoc w dochodzeniu roszczeń

• promowanie pozasądowych/polubownych metod rozwiązywania sporów (ADR)

• wzmacnianie sieci i pozyskiwanie informacji zwrotnej z konsumenckiego sektora wspólnego rynku

• rola informacyjna, doradcza oraz promocyjna

5. Etap V. Program ochrony konsumentów w Unii Europejskiej na lata 2002-2006 (Zielona Księga o ochronie konsumenta w UE )

• 2.10.2001 r. Komisja Europejska opublikowała Zieloną Księgę o ochronie konsumentów w Unii Europejskiej

• w dokumencie analizowano kierunki rozwoju polityki konsumenckiej w UE, przeszkody w osiągnięciu celów wspólnego ryku w tej dziedzinie, planowane rozwiązania prawne harmonizujące reguły prawne państw członkowskich

• Zielona Księga stanowiła zaproszenie do debaty nad ochroną konsumenta, prowadzonej przez władze publiczne, organizacje konsumenckie i przedstawicieli świata biznesu

• publiczna debata nad dokumentem trwała do 15.01.2002 r.

• w jej następstwie przyjęto 7 maja 2002 roku Strategię polityki ochrony konsumenta na lata 2002-2006, w której wskazano następujące priorytety polityki ochrony konsumenta:

• wzmocnienie ochrony konsumentów w związku z rozwojem nowych technologii,

• opracowanie dyrektywy ramowej ochrony konsumentów (zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego i ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi),

• osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego

• wzmocnienie tzw. samoregulacji (kodeksów dobrych praktyk biznesowych, działających również na korzyść konsumentów),

• harmonizacja i uproszczenie reguł ochrony konsumentów (np. dyrektywy dotyczą zagadnienia reklamy wprowadzającej w błąd).

• zbudowanie efektywnego systemu dochodzenia roszczeń.

IV. Wspólnotowe akty prawne ważne z punktu wodzenia rozwoju polityki ochrony konsumenta

1. Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia

• Dyrektywa z 1971 roku - w sprawie zbliżenia ustawodawstwa krajów członkowskich w nazewnictwie wyrobów przemysłu włókienniczego; nakłada obowiązek dostarczania informacji o składzie wyrobów oraz wyjątki od generalnej zasady podawania składu na metce

• Dyrektywa z 1976 roku - w sprawie dostosowania ustawodawstwa krajów członkowskich w dziedzinie środków kosmetycznych

• Dyrektywa z 1988 roku - w sprawie dostosowania prawa krajów członkowskich dotyczącego bezpieczeństwa zabawek

• Dyrektywa nr 92/59/EWG z 1992 roku - w sprawie ogólnego bezpieczeństwa wyrobów;

• nakłada ona na producentów obowiązek informowania konsumentów o ewentualnych zagrożeniach związanych z używaniem produktu, obserwowania i badania wyrobów po wprowadzeniu ich do obrotu

• nakłada obowiązek ostrzegania użytkowników o ewentualnych dostrzeżonych wadach i związanych z nimi niebezpieczeństwie oraz wycofania niebezpiecznych produktów z obrotu

• odnosi się do wszystkich produktów przemysłowych i żywnościowych, których wymogi bezpieczeństwa nie są określone przez przepisy szczegółowe

2. Interesy ekonomiczne konsumentów

• Dyrektywa nr 85/374/EWG z 1985 roku - ustalająca zasady odpowiedzialności za wadliwy produkt

• wg jej zapisów produkt uznaje się wadliwy, jeśli nie gwarantuje on bezpieczeństwa, którego można byłoby oczekiwać na podstawie jego prezentacji, sposobu użycia zgodnie z przeznaczeniem oraz wiedzy i nauki w momencie wprowadzania go na rynek

• odpowiedzialność producenta za wadliwy produkt oparta jest o zasadę ryzyka, czyli nie zależy od winy producenta

• konsument nie musi udowadniać ewentualnych braków w towarze, tylko producent jeśli chce uniknąć odpowiedzialności, mysi wykazać, że jego towar jest pozbawiony wad

• za wadliwy produkt odpowiedzialność solidarną wraz z producentem ponoszą dostawcy poszczególnych elementów wchodzących w skład wyrobu finalnego, dystrybutor oraz importer

• Dyrektywa nr 93/13/EWG z 1993 roku - w sprawie nieuczciwych klauzul umownych w umowach zawieranych z konsumentem

• wg jej zapisów „nieuczciwe” uznaje się postanowienia umów sprzeczne z wymogami dobrej wiary i powodujące niekorzystną dla konsumenta, znaczącą nierówność praw i obowiązków stron

• stosuje się ją do tych umów konsumenckich, których klauzule umowne zostały konsumentowi narzucone (nie zostały indywidualnie wynegocjowane)

• Dyrektywy szczegółowe dotyczące m.in.: sprzedaży na odległość, sprzedaży poza siedzibą przedsiębiorstwa (1985), kredytów konsumenckich (1986), obowiązków sprzedawców pakietów turystycznych (1990), praw turystów korzystających z usług towarzystw lotniczych, umów ubezpieczeniowych

3. Informacja i edukacja

• Dyrektywa nr 79/581/EWG z 1979 - w sprawie ochrony konsumenta poprzez umieszczanie ceny na środkach spożywczych oraz Dyrektywa nr 88/314/EWG z 1988 - w sprawie ochrony konsumenta poprzez umieszczanie cen na towarach nie będących środkami spożywczymi

• ustalają obowiązek widocznego i łatwego do rozpoznania umieszczania cen sprzedaży i (ewentualnie) cen jednostkowych produktów

• Dyrektywy odnoszące się do: etykietowania i oznakowania produktów, w tym sprzętu gospodarstwa domowego, napojów, obuwia, kosmetyków, produktów żywnościowych, produktów organicznych, lekarstw i produktów paramedycznych, substancji i preparatów niebezpiecznych, wyrobów tytoniowych, wyrobów tekstylnych, produktów zmodyfikowanych genetycznie

• Dyrektywa nr 84/450/EWG z 1994 roku zmieniona Dyrektywą nr 97/55/WE z 1997 roku - w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych i administracyjnych państw członkowskich dotyczącej reklamy wprowadzającej w błąd

• wg jej przepisów konsument ma prawo dokonywać świadomego wyboru poprzez rzetelną informację o cechach i cenach oferowanych towarów, właściwą informację o najefektywniejszej i najbezpieczniejszej metodzie ich użytkowania, informację o procedurze dochodzenia roszczeń z tytułu reklamacji

4. Reprezentacja i rozstrzyganie sporów

• Zalecenie nr 98/267/WE z 1998 roku - w sprawie zasad odnoszących się do ciał odpowiedzialnych za rozstrzyganie sporów konsumenckich na drodze pozasądowej

• wg jej przepisów w rozstrzyganiu sporów pozasądowych należy kierować się zasadami: niezależności, przejrzystości, przeciwstawności, efektywności, zgodności z prawem, wolności i reprezentacji

V. Polityka ochrony konsumenta wg Strategii konsumenckiej na lata 2007-13

1. Informacje wstępne

• Strategia powstała jako efekt przeglądu dorobku wspólnotowego dotyczącego ochrony konsumenta zawartego w Zielonej Księdze w sprawie przeglądu dorobku wspólnotowego w dziedzinie ochrony konsumenta - Dz.U. C 61 z 15.3.2007 (przeglądowi poddano osiem dyrektyw istotnych z punktu widzenia ochrony konsumenta)

• przegląd dorobku wspólnotowego wypływał z następujących przesłanek:

• przestarzały charakter dyrektyw dotyczących praw konsumenta

• istnienie wielu zagadnień uregulowanych niejednolicie

• brak zaufania konsumentów oraz ich niechęć do kupowania towarów za granicą

• celem Zielonej Księgi była modernizacja, poprawienie i ulepszenie istniejących przepisów prawnych dotyczących zagadnienia ochrony konsumenta

• przegląd dokonany w Zielonej Księdze ujawnił następujące bariery rozwoju jednolitego rynku detalicznego

• brak zaufania konsumentów

• przeszkody prawne i administracyjne

• umowy konsumenckie

• dochodzenie roszczeń

2. Cele i działania zaproponowane w Strategii

• Strategia wyznaczyła następujące cele polityki ochrony konsumenta:

• pobudzenie segmentu sprzedaży detalicznej na wspólnym rynku przez wzmocnienie pozycji konsumenta

• zbudowanie zaufania do rynku wspólnotowego poprzez skuteczną ochronę konsumentów

• zwiększenie dobrobytu konsumentów w odniesieniu do cen, wyboru, jakości, różnorodności, przystępności oraz bezpieczeństwa towarów i usług..

Realizacja powyższych celów opierać się ma na 6 filarach:

1. Lepsze monitorowanie rynków konsumenckich oraz krajowych polityk konsumenckich

2. Lepsze środki egzekwowania prawa i dochodzenia roszczeń - oznacza funkcjonalny system składania skarg i wdrażania przepisów, zachęcanie do korzystania z alternatywnych sposobów rozwijania sporów, rozwijanie systemu Rapex

3. Lepsze uregulowania prawne w dziedzinie ochrony konsumentów- przegląd przepisów UE i ich usprawnienie,

4. Konsumenci w centrum polityk europejskich i innych regulacji UE - koncentruje się na: upewnienie się, że polityce dotyczącej w dziedziny usług użyteczności publicznej towarzyszą odpowiednie środki ochrony konsumentów, zapewnieniem lepszej koordynacji problemów i priorytetów poszczególnych polityk realizowanych w UE np. polityka konsumencka, zdrowotna, w dziedzinie przedsiębiorstw i przemysłu, środowiska, polityka transportowa oraz bezpieczeństwa ogólnego np. transport lotniczy.

5. Informacja i edukacja konsumentów - dalsza poprawa jakości tego informowania i edukacji

6. Lepsza ochrona konsumentów z UE na rynkach międzynarodowych - na ten punkt składa się: zawarcie przez Komisje umowy o współpracy z amerykańską Komisją ds. Bezpieczeństwa Produktów Konsumenckich, a także Generalnym Urzędem Nadzoru Jakości, Inspekcji i Kwarantanny Chińskiej Republiki Ludowej (AQSIQ) oraz przewiduje międzynarodowe umowy w sprawie wzajemnej pomocy między UE a krajami trzecimi w dziedzinie ochrony konsumenta.

Działania jakie przewiduje Strategia:

• lepsze uregulowania prawne w dziedzinie ochrony konsumentów - Komisja ma na celu jak największe uproszczenie przepisów prawnych i sprowadzenie ich „do wspólnego mianownika”,

• lepsze środki egzekwowania prawa i dochodzenia roszczeń - Komisja dokona weryfikacji krajowych systemów kontroli prawa w odniesieniu do ochrony konsumentów poprzez ankiety oraz inne narzędzia.

• lepsze monitorowanie rynków konsumenckich oraz krajowych polityk konsumenckich - Monitorowanie rynku zostanie wzmocnione poprzez m.in. system wczesnego ostrzegania RAPEX, oraz przez współpracę z państwami trzecimi, w szczególności z Chinami i USA,

• konsumenci w centrum innych polityk i regulacji UE - Komisja będzie w dalszym ciągu współfinansowała działania poprawiające informację konsumencką oraz kampanie informacyjne w nowych państwach członkowskich.

VI. System RAPEX

• to unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych powstały w 1984 roku

• gromadzi on i wymienia dane o produktach stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów, z wyłączeniem farmaceutyków, urządzeń medycznych oraz żywności i pasz między Państwami Członkowskimi i Komisją Europejska

• polega to na wprowadzaniu np. przez polski UOKiK do rejestru informacji na temat wyrobów uznanych za niebezpieczne oraz środków zaradczych podjętych przez przedsiębiorców, natomiast Komisja Europejska informuje stronę polską o produktach niosących zagrożenie, występujących na terenie innych państw członkowskich UE

• zgłoszenie produktu do systemu RAPEX oznacza, że został on uznany za niebezpieczny w tym kraju, który dokonał zawiadomienia i nie stwarza to po stronie innych państw obowiązku ani prawa do automatycznego wycofania go z obrotu

• ponieważ informacje o produktach niebezpiecznych są istotne również dla konsumentów, Komisja Europejska od 15 stycznia 2004 r. publikuje na stronie internetowej poświęconej sprawom konsumenckim aktualizowane co tydzień raporty o produktach stwarzających poważne zagrożenie, które zgłoszono do systemu.

• obecnie podstawę funkcjonowania systemu RAPEX stanowi Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej, Polska weszła do tego systemu

VII. Monitorowanie rynków konsumenckich - tablice wyników dla rynków konsumenckich

1. Istota

• tablica stanowi narzędzie monitorowania rynku wewnętrznego

• jej celem jest ocena działania rynku wewnętrznego z punktu widzenia konsumentów

• proces nadzoru rynków towarów konsumenckich podzielony jest na dwie fazy: fazę przeglądu i fazę analizy; faza przeglądu ma na celu rozpoznanie sektorów, które nie działają właściwie, natomiast faza analizy ma na celu określenie przyczyn niewłaściwego działania

2. Przesłanki powstania

• identyfikacja rynków, które funkcjonują w sposób nie satysfakcjonujący i potrzebują dalszej analizy

• uzyskanie materiału umożliwiającego sformułowanie specyficznych zaleceń UE i organów krajowych dla założeń polityki konsumenckiej, przepisów sektorowych, itd.;

• osiągnięcie celu polityki konsumenckiej zakładanego przez Komisję Europejską, jakim jest zintegrowany detaliczny rynek wewnętrzny, cieszący się zaufaniem konsumentów

• podjęcie działań naprawczych przez przedsiębiorców w przypadkach, gdy klasyfikacja branży, w której funkcjonują, osiągnęła niską pozycję w porównaniu z innymi państwami członkowskimi

3. Wskaźniki oceny zastosowane w tablicy

3.1. Wskaźniki do ogólnej oceny rynków konsumenckich (faza przeglądu)

• skargi konsumentów: liczba skarg różni się w zależności od sektora , kraju, tradycji w zakresie ochrony praw konsumentów oraz prawdopodobieństwa otrzymania zadośćuczynienia na zakończenie odwołania; poziom skłonności do wnoszenia skarg różni się pomiędzy krajami i sektorami w zależności od tradycji ochrony konsumenta i oceny prawdopodobieństwa osiągnięcia pożądanych rezultatów na skutek skargi; poziomy wnoszenia skarg należy zatem interpretować w połączeniu z innymi wskaźnikami; całościowy i porównywalny obraz skarg pomiędzy wszystkimi sektorami produktów i usług w całej UE stanowiłby potężne narzędzie;

• poziomy cen: istniejące różnice w poziomach życia między poszczególnymi regionami, a także różnice w zakresie usług mogą oddziaływać na cenę, jednak niektóre różnice pozwalają przypuszczać, że istnieją zmowy i przeszkody utrudniające uczciwą konkurencje lub niejasne praktyki cenowe, które uniemożliwiają konsumentowi świadome dokonanie wyboru; z tego powodu należy analizować nie tylko same ceny, ale także powody różnic między nimi (poziomy cen mają dla konsumentów bardzo duże znaczenie); ważne jest zatem monitorowanie poziomów cen różnych produktów oraz ich ewolucji; jeżeli poziom cen danego produktu jest wyższy niż poziom odniesienia, wtedy należałoby zbadać przyczyny, które za tym stoją; wyższe ceny mogą być wynikiem różnic w popycie lub w strukturze kosztów; poziomy cen mogą również oznaczać mniej efektywny rynek z punktu widzenia konsumentów w związku z ramami prawnymi lub otoczeniem konkurencyjnym; ważne jest zatem zbadanie tego wskaźnika w połączeniu z innymi wskaźnikami wykorzystywanymi w tablicy, tak aby zrozumieć powody różnych poziomów cen; dalsza praca wraz krajowymi urzędami statystycznymi jest konieczna, aby opracować porównywalne i reprezentatywne dane dotyczące cen i sprawdzić, czy konieczne jest dostosowanie do istniejących uregulowań w dziedzinie statystyki; potrzeba takich danych została zidentyfikowana w przeglądzie jednolitego rynku; obecnie porównywalne dane w zakresie cen właściwie nie istnieją, nie licząc pewnych nieznacznych wyjątków (samochody, żywność itd.)

• satysfakcja konsumentów: mierzy się ją np. za pomocą jakości produktów, wyboru proponowanego konsumentom, przejrzystości cen i obsługi posprzedażowej; korzystając z dobrze opanowanych technik mierzenia satysfakcji konsumentów opracowanych przez przedsiębiorców, powstała rzetelna metodologia oferująca złożony wskaźnik satysfakcji konsumentów; metodologia ta została przetestowana na 11 usługach użyteczności publicznej, które są porównywalne w perspektywie czasowej i w przekroju typów usług; w miarę upływu czasu powinny nią zostać objęte ważniejsze rynki konsumenckie

• zmiany dostawcy: zmiany dostawcy pozwalają ocenić zdolność dokonania wyboru przez konsumenta; zmieniają się oni w zależności od przejrzystości rynku i przeszkód stojących na drodze do zmian; chęć zmiany dostawców przez konsumentów ma kluczowe znaczenie dla powodzenia liberalizacji usług sieciowych; dane dotyczące stosunku do zmian dostawców istnieją dzięki badaniom na poziomie UE odnośnie do usług użyteczności publicznej i w pewnych państwach członkowskich; przyszłe działania powinny koncentrować się na rozszerzaniu wskaźników na inne kluczowe usługi, a także na badaniu kosztów związanych z przechodzeniem oraz na postrzeganiu na ile przechodzenie jest łatwe

• bezpieczeństwo produktów i usług: należy ocenić w odpowiedni sposób liczbę wypadków i obrażeń spowodowanych przez produkty i usługi; obecnie dostępne dane dotyczące bezpieczeństwa produktów i usług dla konsumentów, mierzone poprzez występowanie wypadków i uszczerbków na zdrowiu, jak również poprzez systemy notyfikowania o produktach niebezpiecznych, jest niewystarczające; dane dotyczące uszczerbków na zdrowiu i wypadków należy wzmocnić pod względem zasięgu geograficznego i porównywalności, dane pochodzące z notyfikacji muszą natomiast być rozszerzone o dodatkowe informacje, tak aby umożliwić właściwą ocenę

3.2. Otoczenie konsumentów w państwach członkowskich

• zastosowanie prawodawstwa, to znaczy jakość systemów egzekwowania prawa, przestrzeganie obowiązującego prawodawstwa i wdrażanych zasobów,

• środki odwoławcze oraz ich odbiór przez konsumentów,

• rola organizacji konsumenckich i zaufanie, jakim obdarzają je konsumenci,

• stopień wzmocnienia pozycji konsumentów: badanie poziomu edukacji, informacji, kompetencji i świadomości konsumentów

1. Integracja wewnętrznego rynku detalicznego

• zintegrowany rynek wewnętrzny oznacza rynek, na którym konsumenci i detaliści mają tyle samo zaufania do zakupów poza granicami co do zakupów, których dokonują w swoim własnym kraju

• integracja detalicznego rynku wewnętrznego może zostać zmierzona za pomocą obecności detalistów z innych krajów, inwestycji zagranicznych i transgranicznych, a także transgranicznego handlu detalicznego; należy także ocenić stan ducha oraz problemy napotykane przez osoby, które dokonują zakupów transgranicznych

4. Najważniejsze kwestie rozpatrywane w fazie analizy

• wzmocnienie pozycji konsumentów

• szkody ponoszone przez konsumentów,

• ewolucja relacji między cenami importowymi a cenami konsumpcyjnymi,

• wskaźniki prawne,

• poziom przestrzegania regulacji prawnych,

• jakość, m.in. poziom innowacyjności, zdrowie i środowisko,

• dostęp i osiągalność finansowa,

• interoperacyjność, tzn. zdolność systemu lub produktu do współpracy z innymi systemami lub produktami

5. Działania konieczne w celu poprawy efektywności następnych tablic:

• wprowadzenie zharmonizowanej klasyfikacji skarg konsumentów na skalę wspólnotową,

• udoskonalenie porównywalnych danych w zakresie cen we współpracy z Eurostatem (DE) (EN) (FR) i krajowymi urzędami statystycznymi,

• zwiększenie liczby sektorów objętych analizą

7

---