Klasyfikacja centralnych ogrzewań ze względu na: a) Parametry: - wysokoparametrowe, - średnioparametrowe, - niskoparametrowe. b) Czynniki grzewcze - pompy ciepła, - kolektory słoneczne, - piece rezystancyjne, - gaz ziemny, - gaz butlowy (propan butan), - olej opałowy. Czynnikami grzewczymi, w wymiennikach ciepła są para wodna i ciecze.

Zawór bezpieczeństwa - otwiera się po przekroczeniu pewnego ciśnienia (trzeba dorysować grzybek). Elementy zaworów: - korpus (kadłub), - grzybek dopasowany do gniazda, - pokrywa (głowica), - trzpień z kółkiem (wrzeciono), - komora uszczelniająca i dociskający ją dławik.

Odprowadzenie spalin z kotłów. Odprowadzenie spalin musi być na zewnątrz budynku specjalnymi przewodami spalinowymi. Przewody spalinowe składają się z rur spalinowych i kanałów spalinowych wykonanych w ścianie wewnętrznej. Opis: a) rury spalinowy - wykonuje się najczęściej z blachy stalowej o grubości 0,5 do 1 mm, połączenie rury spalinowej z odbiornikiem musi zapewnić szczelność. b)kanały spalinowe - należy prowadzić pionowo, kanał ten musi być przedłużony 150 cm poniżej wylotu rury spalinowej i zakończony drzwiczkami zamykanymi na klucz, co umożliwia kontrolę i oczyszczanie kanału.

Jak się oblicza straty ciepła do gruntu. Q_g = k (t_i + t_g) A - przenikanie przez grunt; A - powierzchnia liczona w osiach przegród pionowych i poziomych; t_i - temperatura pomieszczeń ogrzewanych wg Dz.U.; k - straty ciepła przez przenikanie (minimalna różnica 4 ⁰C); t_g - średnia temp. gruntu stykającego się (I strefa +8⁰C, II strefa -20⁰C)

Regulatory bezpośredniego działania (armatura). Rodzaje: - armatura zaporowa (odcinanie przepływu) (zawory, zasuwy, kurki) - armatura zabezpieczająca (zawory zwrotne (zapewniają jednokierunkowość), zawory bezpieczeństwa, armatura wyłączająca) - armatura regulująca (zwory i klapy dławiące, zawory redukcyjne, zawory mieszające) - armatura uzupełniająca (odpowietrzająca, odwadniająca, separująca, pomiarowa (termometry, manometry, przepływomierze), - ze względu na użyty materiał (żeliwo, staliwo, stal nierdzewna, miedź i jej stopy, tworzywa)

Rodzaje grzejników. - nawijane, - rurowe, - członowe (żeberka), - panelowe, - płaszczyznowe; Drugi podział (ze względu na materiał) - żeliwne, - stalowe, - aluminiowe, - miedziane (tylko elementy).

Przybory gazowe. - układ przewodów, - kurek głównym, - zawory, - armatura, - kształtki, - urządzenia do pomiaru zużycia gazu, - przewody spalinowe.

Sposoby obliczania współczynnika ciepła q = - λ grad(t) = λ Δt / δ; q - współczynnik przenikania ciepła, λ - kondukcyjność cieplna przegrody, δ - grubość ściany, Δt - różnica temperatur.

Rodzaje przewodów stosowanych w budownictwie. - stalowe czarne bez szwem, - stalowe bez szwu walcowane, - stalowe ze szwem spawanym, - ocynkowane, - miedziane.

Zabezpieczenie instalacji grzewczych Urządzenie zabezpieczające powinno składać się z: - zaworu bezpieczeństwa z przewodem dopływowym i odpływowym, - naczynia zbiorczego przepływowego (pochłania nadwyżkę wody pozostałą np. w skutek zwiększenia objętości po wypełnieniu przewodów), - rury zbiorczej, - termometru, manometru, - sygnalizatora przerywającego pracę palnika w przypadku przekroczenia temp. dopuszczalnej.

Narzędzia gazowe. - kotły, - czujniki tlenku węgla, - alkomaty cyfrowe, - wymienniki ciepła, - grzejniki, - zasobniki, - piece.

Sposoby prowadzenia rurociągów. a) sieci nadziemne (najczęściej w budownictwie przemysłowym, na terenach podmokłych, nadziemne przewody podwiesza się lub układa na słupach albo na podporach stalowych lub żelbetowych), b) sieci podziemne - układanie przewodów wykonuje się: - w kanałach przechodnich, - półprzechodnich, - nieprzechodnich, - bezkanałowo.

1.Podać normy i przepisy regulujące obliczenia zapotrzebowanie na moc cieplną pomieszczeń ogrzewanych: Dz. U. Nr 75 rozporz minis infras w sprawie warunkow jakimi powinny odpowiadac budynki i ich usytuowanie; PN-EN ISO 6946:1999komponenty budowlane i elem budynku, opor cieplny i współczynnik przenikania ciepla; PN-EN ISO 13789:200wlasciwosci cieplne budynkow, współczynnik strat ciepla prez przenikanie ; PN-EN ISO 14683:2001mostki cieplne w budynkach, liniowy współczynnik przenikania ciepla, ; PN-EN ISO 13370:2001; PN-B_03430; PN-82/B-02403ogrzewnictwo. Temp obliczeniowe zew

2.Opisać metodykę obliczania zapotrzebowania na moc cieplną pomieszczeń ogrzewanych: Q=Qp(1+d1+d2)+Qw;

Q - zapotrzebowanie na moc cieplną, Qp - straty ciepła przez przenikanie, d1 - dodatek do strat ciepła dla wyrównania wpływu niskich temperatur powierzchni przegród, d2 - dodatek do strat ciepła uwzględniający skutki nasłonecznienia, Qw - zapotrzebowanie na ciepło w wentylacji. Qp=∑Qo Qo=k(ti-te)A k - wspoł przenikania ciepla przegrody ti - temp obliczeniowa w ponieszczeniu, te - temp w przestrzeni przyleglej do danej przegrody, A - powierzchnia przegrody, ;

wpływ wysokości pomieszczenia: δti=(h-4)β; h - wysokość pomieszczenia w m, β - pionowy gradient temperatury ^oC/m, β=0,33 C/m dla ogrzewania przez promieniowanie, 0,5 dla ogrzewania grzejnikami konwekcyjnymi, 0,75 dla ogrzewania powietrznego;

3 Opisac sposób obl strat ciepla przez przegr przyleg do gruntu. Q_g = k (t_i + t_g) A - przenikanie przez grunt; A - powierzchnia liczona w osiach przegród pionowych i poziomych; t_i - temperatura pomieszczeń ogrzewanych wg Dz.U.; k - współczynnik przenikania ciepla; t_g - średnia temp. gruntu stykającego się (I strefa +8⁰C, II strefa -20⁰C)

4 Opisac sposób obl mocy ciepla do ogrzewania powietrza wentylacyjnego zapotrzebowanie na moc cieplna do wentylacji Qwo=V*cp*ρ(ti-te); Qw=V[0,34(ti-te)-9]; Qw=V[0,34(ti-te)-7];gdzie: V - strumien objętości powietrza m3/s, ρ - gęstość powietrza kg/m3, cp - cieplo właściwe powietrza J/kg K zapotrzebowanie na moc cieplna budyn Q_B=0,0009∑Q

5. Rodzaje nośników energii w centralnym ogrzewaniu: olej opałowy EL; olej opałowy S, drewno, słoma, koks, węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, gaz ziemny L, gaz ziemny H, gaz typu GZ-35, gaz typu GZ-50, propan techniczny, butan techniczny, biogaz;

6.Klasyfikacja kotłów C.O.: a) stalowe typu ES-KA lub żeliwne STREBEL, płomienicowo - płomieniówkowy, płomieniówkowy typu WCO-80, wodnorurkowy typu WLM, VITOLA 200, VITOROND 200, typu BAVARIA, b) ze względu na rodzaj czynnika nośnego: wodne, parowe, powietrzne (nagrzewnice), c) ze względu ma temperaturę: niskotemperaturowe do 95^o, średniotemperaturowe do 115^o, wysokotemperaturowe powyżej 115^o, d) parowe: niskoprężne kotły 0,7 bara, wysokoprężne, e) ze względu na nośnik energii: na paliwo stałe, gazowe, olejowe, elektryczne;

7.Odprowadzenie spalin z kotłów. Odprowadzenie spalin musi być na zewnątrz budynku specjalnymi przewodami spalinowymi. Przewody spalinowe składają się z rur spalinowych i kanałów spalinowych wykonanych w ścianie wewnętrznej. Opis: a) rury spalinowe - wykonuje się najczęściej z blachy stalowej o grubości 0,5 do 1 mm, połączenie rury spalinowej z odbiornikiem musi zapewnić szczelność. b) kanały spalinowe - należy prowadzić pionowo, kanał ten musi być przedłużony 150 cm poniżej wylotu rury spalinowej i zakończony drzwiczkami zamykanymi na klucz, co umożliwia kontrolę i oczyszczanie kanału.

8.Klasyfikacje ogrzewań ze względu na sposób rozprowadzania czynnika grzewczego: a) płomieniówki, b) płomienice; podział czynników grzewczych: a) paliwo stałe: olej opałowy, węgiel, miał, drewno, słoma, koks, b) paliwo gazowe: gaz ziemny, biogaz;

9.Klasyfikacja C.O. ze względu na: a) parametry: wysokoparametrowe, średnioparametrowe, niskoparametrowe; b) czynniki grzewcze: pompy ciepła, kolektory słoneczne, piece rezystancyjne, gaz ziemny, gaz butlowy (propan, butan), olej opałowy, czynnikami grzewczymi w wymiennikach ciepła są para wodna i ciecze.

10. Klasyfikacja i rodzaje grzejników: a) ze względu na rodzaj użytego materiału do wykonania: stalowe, żeliwne, aluminiowe, b) ze względu na sposób oddawania ciepła do pomieszczenia: konwekcyjne, promieniowe, c) grzejniki członowe typu S, T, TA, TA1: charakterystycznym czynnikiem tego grzejnika jest powtarzalne żebro o wysokości 60 cm, najmniejsza liczba członów to 2, górna granica to 25-30 członów, mogą być żeliwne lub stalowe; d) grzejniki z rur stalowych gładkich (drabinkowe): są stosowane w łazienkach, szerokość 10-80 cm, wysokość 110-230 cm, e) grzejniki klasyczne Φ76x3, Φ57x3, DN40, f) grzejniki z rur stalowych ożebrowanych Faviera: stosowane w dużych pomieszczeniach, mogą być jednorzędowe, dwurzędowe, trójrzędowe, czterożebrowe, g) grzejniki z rur żeliwnych: mało spotykane, h) płaszczyznowe: duże blachy połączone ze sobą, panele połączone żebrem, wysokość 90, 60, 50, 45, 30,20, długość 40-300 cm,

11.Zasady doboru grzejników: Fs = Qn x f;

Fs - normalna moc cieplna (moc grzejnika),

Qn - zapotrzebowanie na moc cieplną pomieszczenia,

f- współczynnik przeliczeniowy z tabeli ustalany na podstawie tz, tp, ti; Q=A*k*Δt, A - pole powierzchni, Δt - różnica potencjałów cieplnych, Qg=A*k*Δtg, gdzie Δtg=[(Tz+Tp)/Tz]-ti, gdzie Tz - temp. zasilania, Tp - temp. powrotu czynnika, ti - temp. obliczeniowa pomieszczeń, A=[Qg/k*Δtg]*β1* β2* β3* β4, gdzie współczynniki korekcyjne: β1 - uwzględniające sposób zabudowy; β2 - uwzględniające sposób połączenia grzejnika do instalacji, β3 - ze względu na to że grzejnik jest montowany pod sufitem, β4 - uwzględniająca schładzanie wody w instalacji;

12.Sposoby rozprowadzania przewodów centralnego ogrzewania: a) przewody poziome-rozprowadzające, b) przewody pionowe - piony, c) gałązki; górny - przewody zasilające i odprowadzające znajdują się nad odbiornikiem; dolny - przewody znajdują się pod odbiornikiem;

13.Narysować i opisać rozwinięcie instalacji w małym budynku mieszkalnym: Przewody centralnego ogrzewania łączone za pomocą lutowania, spawania, z armaturą za pomocą łączników gwintowanych. Przewody muszą mieć możliwość zmiany długości oraz przemieszczania się. Przejścia przez ściany wykonuje się z zastosowaniem rur ochronnych. Między stałymi miejscami zamocowania przewodów i na odejściach pionów stosuje się odsadzki kompensacyjne. Przewody można prowadzić po ścianach, lecz powinny być montowane równolegle w odległości od tynku nie mniejszej od średnicy instalowanego przewodu. Na przewodach poziomych rozprowadzających, pionowych oraz przy grzejnikach montuje się zawory regulacyjne. Grzejniki umieszcza się na ścianach zewnętrznych pod parapetami okien, montując je za pomocą wsporników.

14.Zasady doboru średnic instalacji C.O: Instalacje C.O. dobieramy mając dane: najmniejsze ciśnienie zasilania, geometryczną różnicę wysokości, liniowe opory przepływu, współczynnik oporów miejscowych. Metoda podobnych prędkości: takie przyjmowanie średnicy aby strata ciepła przypadająca na 1 metr nie była większa od 100 Pa na m; Vi=Ai*wi=(Π*Di²/4)*wi;

15.Armatura stosowana w instalacjach C.O:

a) przewody - rozprowadzają czynnik grzewczy (wodę, parę), b) zawory - przelotowe z brązu, żeliwa ciągliwego, łączone z przewodami na gwint (zawory redukcyjne), zwrotny, przelotowy zwrotny, czerpalny, c) grzejniki - zamocowane za pomocą wsporników do ściany, odległość od ściany nie powinna być mniejsza od 40 mm, odległość od parapetu co najmniej 60 mm, d) naczynie wzbiorcze - przeznaczone do przyjęcia nadmiaru wody który powstaje przez rozszerzenie się jej pod wpływem temperatury, e) armatura regulacyjna, zawory przygrzejnikowe;

16.Sposoby zasilania w wodę instalacji wodociągowej budynku: Instalacja wodociągowa ma za zadanie doprowadzić wody do celów pitnych i sanitarnych. Woda może być pobierana z ujęcia lokalnego lub miejskiej(centralnej) sieci wodociągowej poprzez wykonanie podłączenia domowego z wodomierzem.

17.Opisać sposoby włączania instalacji wodociągowej do sieci wodociągowej. Ujęcie - filtry - miejska sieć wodociągowa poprzez rury żelbetowe lub rurociągi żeliwne. Połączenie domowe składające się z połączenia z magistralą, zasuwa podziemna umożliwiająca odłączenie budynku od sieci wodociągowej, wodomierz, studzienka, piony, odgałęzienia. Woda od wylotu do budynku płynie do poziomych przewodów rozdzielczych, do których przyłączone są piony, doprowadzające wodę do poszczególnych kondygnacji budynku. Od pionu biegną rozgałęzienia zaopatrzone są w zawór przelotowy, umożliwiający odcięcie dopływu wody.

18.Omówić sposoby zaopatrzenia budynku w wodę z lokalnych ujęć wody gruntowej. Studnia, ujęcie wody z rzeki, ujęcie z jeziora, pompy ręczne, głębinowe, ośrodkowe.

19.Maksymalne odległości przyborów od pionów: 2-2,5m dla MU, 5m dla pozostałych.

20.Omówić rodzaje armatury czerpalnej. Do pobierania wody z rurociągu służą zawory czerpalne, które w zależności od przeznaczenia mogą być zlewowe, umywalkowe, laboratoryjne. W instalacjach domowych najczęściej stosuje się baterie- stanowiące połączenie dwóch zaworów czerpalnych w jednym korpusie, pozwalającym ma mieszanie wody zimnej i ciepłej.

21.Sposoby i wysokości montażu armatury czerpalnej. 0,5-0,6 zlewy; 0,8-0,9 zlewy i zlewozmywaki przeznaczone do pracy w pozycji stojącej; 0,75-0,8 umywalki; 0,65 pisuary. Mocowane do obudowy i do ściany; 0,4 ustęp

22.Opisać zadania zaworów zwrotnych w instalacjach wodociągowych i wskazać miejsce ich instalowania. Zawory zwrotne stosuje się w celu uzyskania ruchu wody tylko w jednym kierunku i zatrzymanie przepływu w przeciwnym kierunku.

23.Wymienić przykłady zabezpieczenia antyskażeniowego w instalacjach wodociągowych. Czyszczenie wody przez filtrowanie jest niewystarczające. Stosujemy metody chemiczne i biologiczne. Zbyt duża ilość żelaza- odżelazianie, Duża twardość- zmiękczanie, Mangan z rozkładu resztek roślinnych- sposoby mechaniczne, chemiczne i biologiczne, Niekorzystny smak lub zapach- odkwaszanie lub odgazowanie, Utlenienie fenoli- chlorowanie wody, Dezynfekcję pozostałych bakterii chorobotwórczych- chlorowanie, naświetlanie promieniami UV, ozonowanie, Kontrola jakości w stacjach oczyszczania wody.

24.Jakie jest maksymalne ciśnienie robocze w instalacjach wodociągowych i czym jest warunkowane? 0,6Mpa.

25.Rodzaje wodnych instalacji zabezpieczenia przeciwpożarowego. Zawory hydrantowe, automatyczne tryskacze i zraszacze.

26.Co to jest tryskacz? Podać sposoby jego działania. W pomieszczeniach z materiałami łatwopalnymi lub dużą ilością osób- włókiennicze, teatry- pod stropem chronionych pomieszczeń instalacja wodociągowa, na rurach co jakiś odstęp montuje się tryskacze. Zawory uruchamiane samoczynnie pod wpływem podwyższenia temperatury w pomieszczeniu. Otwarcie tryskacza następuje poprzez stopienie się łatwo topliwego stopu, z którego wykonany jest zamek. Pod naciskiem wody korek zostaje wypchnięty, strumień wody uderza w rozpryskiwacz, na którym ulega rozdeszczeniu. Uruchamia się sygnał dźwiękowy i główne przeciwpożarowe źródło wody poprzez uruchomienie zaworu alarmowego.

27.Co to jest zraszacz? Podać sposoby jego działania. W celu ochrony wewnętrznych powierzchni, gdzie pożar może rozprzestrzenić się szczególnie szybko lub powierzchni zewnętrznych stosuje się zraszacze- stale otwarte, rozpryskiwacze łopatkowe lub podobne do tryskaczy. Uruchamiają się ręcznie lub automatycznie przez otworzenie zaworu na głównym przewodzie zasilającym instalację.

28.Podać wartości wymaganych ciśnień przed armaturą czerpalną w instalacjach wodociągowych. Ciśnienie wody w instalacji wodociągowej budynku, poza hydrantami przeciwpożarowymi powinno wynosić przed każdym punktem czerpalnym nie mnie niż 0,05 Mpa i nie więcej niż 0,6 Mpa. Natrysk 0,15 dm³/s, ZL i U - 0,07 dm³/s, pralka 0,25 dm³/s.

29.Wymienić przykłady nominalnych natężeń wypływu wody z armatury czerpalnej: Pralka 0,25; płuczka 0,13; umywalka 0,07; wanna 0,15; zlewozmywak 0,07; zmywarka 0,15.

30.Co to są obliczeniowe przepływy w przewodach instalacji wodociągowych i jak się je określa. q=0,682(∑qn)^0,45-0,14 gdy 0,07≤∑qn≤20; qn<0,5 lub q=1,7(∑qn)^0,21-0,7; qn- nominalny wypływ z punktów czerpalnych, q- przepływ obliczeniowy

31.Regulatory bezpośredniego działania (armatura). Rodzaje: armatura zaporowa (odcinanie przepływu) (zawory, zasuwy, kurki), armatura zabezpieczająca (zawory zwrotne zapewniają jednokierunkowość, zawory bezpieczeństwa, armatura wyłączająca), armatura regulująca (zwory, klapy dławiące, zawory redukcyjne, zawory mieszające), armatura uzupełniająca (odpowietrzająca, odwadniająca, separująca, pomiarowa) (termometry, nanometry, przepływomierze), ze względu na użyty materiał (żeliwo, staliwo, stal nierdzewna, miedź i stopy i tworzywa).

32. Przybory gazowe: układ przewodów, kurek główny, zawory, armatura, kształtki, urządzenia do pomiaru zużycia gazu, przewody spalinowe.

33.Sposoby obliczania współczynnika ciepła: q=-λ grad(t)=λ*Δt/δ; q - współczynnik przenikania ciepła, λ - kondukcyjność cieplna przegrody, δ - grubość ściany, Δt - różnica temperatur.

33b.Rodzaje przewodów stosowanych w budownictwie: stalowe czarne bez szwu, stalowe bez szwu walcowane, stalowe ze szwem walcowane, stalowe ze szwem spawane, ocynkowane i miedziane.

34.Zabezpieczenie instalacji grzewczych. Urządzenie zabezpieczające powinny składać się z: zaworu bezpieczeństwa z przewodem dopływowym i odpływowym, naczynia zbiorczego przepływowego (pochłania nadwyżkę wody pozostałą np. w skutek zwiększenia objętości po wypełnieniu przewodu), rury zbiorczej, termometru, manometru, sygnalizatora przerywającego pracę palnika w przypadku przekroczenia temp dopuszczaln

Materiały instalacyjne - Instalacje związane z ogrzewaniem, chłodnicze, gazowe, zaopatrzenia w wodę ciepłą i zimną, wodno - kanalizacyjne występujące w budynkach

Rodzaje materiałów:

-metale: żelazo (składnik stopów, przewody, armatura, zbiorniki, kanały); miedź (składnik stopów, przewody, armatura); aluminium (składnik stopów, przewody, kanały); chrom (składnik stopów, powłok ochronnych); cynk (składnik stopów); cyna (składnik stopów, spoiw); nikiel (składnik stopów, powłok ochronnych)

-tworzywa sztuczne: fajans, szkło

Stopy żelaza:

< 2% C - stal; > 2% C - surówka i żeliwo; > 1100˚C stop występuje w postaci ciekłej; od 4,3% C pojawiają się kryształy

W grupie stali można wyróżnić:

1. żeliwa węglowe (2,2% - 3,6% C): żeliwa szare; ż modyfikowane; ż sferoidalne (przewody kanalizacyjne, armatura); ż ciągliwe (przewody kanalizacyjne, armatura)

2. żeliwa stopowe (uszlachetniane dodatkami C + Si, Mn, Ni):

3. stale konstrukcyjne (uformowane, powierzchniowo wzbogacane, poddane obróbce tech.): stale węglowe ogólnego przeznaczenia; stale węglowe wyższej jakości; stale do nawęglania; stale do azotowania; stale do ulepszenia cieplnego; stale sprężynowe i automatowe (duża twardość); stale na łożyska toczne

4. stale narzędziowe: węglowe; stopowe

5. stale specjalne: nierdzewne (C + Cr 12%); kwasoodporne (C + Cr 20% + Ni 14%); żaroodporne (C + Cr 30% + Ni 30%); o specjalnych własnościach cieplnych; odporne na zużycie

6. Staliwa (stal odlana w formy)

7. Stopy miedzi: brąz (stop Cu + Zn 20% + Sn) - korpusy armatury; spiż; mosiądz (stop Cu 85% + Zn); tombak

8. Tworzywa termoplastyczne: poliwinylowe (polichlorek winylu PVC; chlorowany polichlorek winylu PVC-C - kanalizacyjne wyroby rur); poliolefiny (polietylen niskiej gęstości PE-LD; polietylen średniej gęstości PE-MD; polietylen wysokiej gęstości PE-HD; polietylen wysokiej gęstości sieciowany PE-X; polipropylen PP; homopolimer polipropylenu PP-H; kopolimer polipropylenu PP-CO; polibutylen PB

9. Tworzywa termoutwardzalne: żywicą epoksydową GRP-EP; żywicą poliestrową GRP-UP Wyroby ze stali, żeliwa, miedzi będą cięzkie gdyż ich gęstość jest bardzo wysoka 7700 - 8300 ^kg/_m³. Wyroby z tworzyw będą 6x lżejsze niż wyroby ze stopów metali. Wydłużalność termiczna w stopach 1,2 - 1,7 (zwiększając temp. o 100˚C 1 metr stopu wydłuży się o 1,2 mm w tworzywach 13 - 18

Średnica nominalna - wyraża ona w mm lub calach angielskich przybliżony prześwit rury. Wykorzystywany do ustalenia jednolitych wymiarów dla wszystkich elementów rurociągu.

Średnica rzeczywista - wyraża ona w mm faktyczną średnicę przewodu uzyskiwaną w wyniku pomiaru

Ciśnienie nominalne - jest to normowe obciążenie przyjęte do oznaczenia armatury i elementu rurociągu

Ciśnienie robocze - jest to rzeczywiste ciśnienie przewodzonego czynnika może ono być co najwyżej równe ciśnieniu nominalnemu

Ciśnienie próbne, zastosowanie - jest to hydrauliczne ciśnienie jakiemu poddaje się armaturę i element rurociągu w celu sprawdzenia ich szczelności. Stosuje się je przed oddaniem do użytku armatury i elementów rurociągu.

Podział rur stalowych ze względu na technologię wykonawstwa: rury stalowe: -bez szwu(gorąco walcowane lub ciągnione; zimno walcowane lub ciągnione); -ze szwem(zgrzewane; spawane; lutowane)

Podział rur stalowych wg rodzaju wykonania ich końca: rury stalowe: -gładkie; -z obrzeżami lub końcówkami do kołnierzy lutnych; -gwintowane; -kielichowe

Podział rur stalowych ze względu na kształt przekroju poprzecznego: rury stalowe: -rury o stałej równomiernej grubości ścianek(rury okrągłe; rury kształtowe o przekroju regularnym); -rury o nierównomiernej grubości ścianek(rury z żebrami zewnętrznymi; rury wyciskane z żebrami wewnętrznymi)

Podział rur stalowych ze względu na wykończenie powierzchni: rury stalowe: -bez ochronnej powierzchni (czarne, białe); -z ochronną powierzchnią (z powłokami ochronnymi[metaliczne; niemetaliczne]; z wykładzinami ochronnymi[wykładziny ceramiczne])

Połączenia nierozłączne: -spawane; -lutowane: miękkie; twarde; -klejone; -zgrzewane

Połączenia rozłączne: -gwintowane; -kołnierzowe; -kielichowe

Podział gwintów w zależności od systemu: -metryczne; -calowe; -rurowe

Gwinty wewnętrzne wykonujemy za pomocą: gwintowników

Gwinty zewnętrzne wykonujemy za pomocą: narzynek

Narzędzia do łączenia na gwint: -gwintownica uniwersalna; -gwintownica zapadkowa

Podział gwintów ze względu na zarys: trójkątne, trapezowe, okrągłe, prostokątne

Etapy gwintowania: zdzieranie, pogłębianie, wykańczanie

Uszczelnienia połączeń gwintowanych rur czarnych: włókna konopne; pasty uszczelniające; taśmy uszczelniające;

Uszczelnianie połączeń kielichowych: uszczelki; sznur konopny; impregnowanie

Uszczelnianie połączeń kołnierzowych: stosujemy uszczelki: -dla niskich parametrów ciśnienia i temperatury do 40˚-30˚ uszczelki tekturowe z przekładkami gumowymi lub uszczelki gumowe; -dla wysokich parametrów uszczelki z materiałów odpornych na wysoką temperaturę.

Rodzaje kołnierzy: - lekkie(nakręcane lub przyspawane - stałe połączenie); -ciężkie(z tzw. szyjką - stałe połączenie); -kołnierze luźne (duże średnice)

Korozja występująca na miedzi: -korozja wżerowa; -korozja erozyjna

Lutowanie miękkie miedzi: prowadzone jest w temperaturze poniżej 450˚C, przy zastosowaniu spoiwa (lutu), którego temperatura topnienia jest niższa niż metalu łączonego. Wytrzymałość takiego połączenia zależy tylko od wytrzymałości spoiwa na ścinanie. Lutowanie twarde prowadzone jest w temperaturze powyżej 450˚C, wymaga także stosowania odpowiednich spoiw

Ocena rozszerzalności cieplnej miedzi w porównaniu z innymi materiałami: Współczynnik rozszerzalności cieplnej miedzi jest ok. 1,5 raza większy niż stali i wynosi 0,016^mm/_m*˚C

Połączenie miedzi ze stalą: -w instalacjach ogrzewania łączenie stali i miedzi jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy tlenu w wodzie jest mniej niż 0,1mg/dm³, co w praktyce jest możliwe tylko w układach zamkniętych. Nawet w wypadku instalacji pracującej w układzie zamkniętym nie jest zalecane stosowanie w jednym obiegu wodnym miedzi i aluminium; -instalacje wodociągowe; -niedopuszczalny jest metaliczny styk miedzi ze stalą niestopową oraz niestopową ocynkowaną(skutek - szybka korozja stali i stali ocynkowanej); -rury stalowe mogą być zastosowane w instalacjach przed rurami miedzianymi, patrząc w kierunku przepływu wody

Rozmiary rur: 10(3/8”), 15(1/2”), 20(3/4”), 25(1”), 32(5/4”), 40(1¹/₂”), 50(2”), 65(2¹/₂”), 80(3”), 100(4”), 125(5”), 150(6”), 200(8”), 250(10”), 300(12”), 400(16”), 500(20”), 600(24”), 800(32”)

Tworzywa: Typoszereg: S-liczba seryjna według ISO 4065; SDR - istotny wskaźnik, stosunek średnicy zewnętrznej do grubości ścianki; PN - nominalne ciśnienia w atmosferach (At); SDR = 2*S+1 im większe SDR tym mniejsza ścinka, to odpowiada ciśnieniu nominalnemu (S/SDR/PN): (5/11/10); (3,7/7,4/16); (2,5/6/20); (2/5/25) Kosztem naprężeń wewnątrz rur ograniczamy ich rozszerzalność z zastosowaniem aluminium, które jest wtopione (gr. 0,1 mm)

Podział armatury: -zaporowa [odcinająca](zawory; zasuwy; kurki); -zabezpieczająca(zawory zwrotne; zawory bezpieczeństwa; armatura wyłączająca); -armatura wyłączająca[zawory i klapy dławiące(zmiana przepływu medium); zawory redukcyjne(zmniejszanie ciśnienia); zawory mieszające(mieszanie z mediami - bateria czerpalna)] -armatura uzupełniająca(odpowietrzająca; odwadniająca; separująca; pomiarowa - termometry, manometry, przepływomierze)

Połączenia armatury: -gwintowane(wkrętne, nakrętne); -kołnierzowe; -kielichowe; -spawane

Urządzenia służące do transportu mediów: -pompy(ciecze); -wentylatory(gazy niskiego ciśnienia); -dmuchawy(gazy); -sprężarki(gazy wysokiego ciśnienia)

Zastosowanie urządzeń do transportu mediów: -pompy(instalacje grzewcze, chłodnicze); -wentylatory(instalacje chłodnicze, klimatyzacyjne); -dmuchawy(transport); -sprężarki(instalacje gazowe wysokociśnieniowe)

Podział pomp: 1. wyporowe: -tłokowe; -przeponowe(napędzane pośrednio; napędzane bezpośrednio); -skrzydełkowe(podwójnego działania; poczwórnego działania; łopatkowe; o wirujących tłokach; zębate; krzywkowe; śrubowe); -rotacyjne; -podnośniki powietrza; 2. wirowe: -odśrodkowe; -diagonalne; -śmigłowe; -samozasysające; 3. strumieniowe; 4. uderzeniowe

PODNOŚNIKI CIECZY (śrubowe, taśmowe): -pompy tłokowe (uzupełnianie wody w kotłach parowych); -pompy wirowe(technika sanitarna); -pompy przeponowe(medium nie styka się z elementami pompy); -pompa zębata; -pompa krzywkowa; -pompa wyporowo-powietrzna; -pompa emulsyjna(wyporowa - wtłaczany jest gaz); -pompa wirowa; -pompa wirowa diagonalna; -pompa helikoidalna; -pompa śmigłowa(doskonałą wydajność); -pompa wirowa odśrodkowa(napływ cieczy od strony wirnika); -pompa jednostopniowa(1 wirnik); -pompy wielostopniowe(więcej wirników[1 za 2] łączone szeregowo, stosowane w miejscach gdzie jest bardzo duża wysokość podnoszenia); -pompy zatapialne(opróżniają nadmiar zgromadzonych ścieków stosowane do przetłaczania ścieków, wirnik nie jest dopasowany do budowy); -pompa zintegrowana(przetłaczanie ścieków bytowych); -pompa głębinowa; -pompa samozasysająca; -pompa dławicowa i niedławicowa; -pompa o stałej liczbie obrotów i zmiennej liczbie obrotów(wynika to z rodzaju stosowanego silnika i o stałych lub zmiennych obrotach, 2 lub 3 biegowe)

Podział kotłów pod względem konstrukcyjnym: -członowe(żeliwne); -jedno, dwu, trzy ciągowe; -płomienicowe; -płomieniówkowe; -płomienicowo-płomieniówkowe; -wodnorurkowe Energia jest wytwarzana z nośników jakimi są paliwa

Budowa kotła: 1. komora spalania; 2. kanały spalinowe; 3. spaliny; 4. paliwo; 5. powietrze

W zależności od drogi przepływu spalin kocioł może być: jedno-; dwu-; trzyciągowy

Najważniejsza cecha urządzeń grzewczych: maksymalne rozbudowanie powierzchni do przenoszenia ciepła

Rodzaje paliwa do kotłów: - paliwo stałe (grupa kotłów przystosowana jest do spalania biomasy, czyli drewna, siana itp., pyłów węglowych); -kotły fluidalne(proces spalania powoduje do wytrącenia pyłu, który jest ponownie spalony); -kotły na paliwo gazowe i olejowe zamiast rusztu mają opalniki)

Palniki kotłów na paliwo gazowe: -atmosferyczne(swobodny dopływ powietrza do komory spalania); -nadmuchowe(powietrze jest podawane przy pomocy wentylatorów)

Kominy odprowadzające spaliny: -murowane; -żelbetowe; -stalowe(z blachy czarnej i kwasoodpornej) [1-warstwowe nazywane wkładami kominowymi; 2-warstwowe]

Kocioł kondensacyjny: specjalna powierzchnia wymiany ciepła ze spalin do nośnika ciepła. Spaliny opuszczające kocioł mają temp<100˚C

Grzejniki (stalowe, aluminiowe, miedziane): -rurowe(wykonane z rur gładkich lub ożebrowanych); -członowe[żeliwne](o wysokości nominalnej 600, 900, 1200mm); -panelowe; -łazienkowe(wydajność cieplna jest niewielka, wykorzystywane są jako suszarki); -płaszczyznowe(połączone z konstrukcją budynku - ścienne, sufitowe, podłogowe)

Rury miedziane: -w prętach(prowadzone przy ścianach); -w zwojach(prowadzone w konstrukcjach stropów + izolacja) PN10=nominalne ciśnienie 10 barów= 1Mpa

Pompy strumieniowe:

taran wodny:

ślimakowa:

Zastosowanie wentylatorów: -do powietrza czystego(gazów czystych); -do powietrza zanieczyszczonego(gazów zanieczyszczonych); -do odciągów miejscowych; -do transportu pneumatycznego; -chemoodporne; -termoodporne(odprowadzanie gazów o temp >40˚C wytrzymałe na temp 400˚C); -przeciwwybuchowe(silniki są iskrobezpieczne)

Podział ze względu na miejsce zamontowania: -typ A: kanałowe i ścienne (osiowe); -typ B: dachowe

Sprężarki: -tłokowe(zasada działania podobna jak w silniku spalinowym); -śrubowe

Kanały(przewody wykonane z blachy stalowej czarnej, ocynkowanej, aluminiowej, nierdzewnej, kwasoodpornej): ze względu na kształt: -prostokątne; -kołowe; -nominalne ciśnienie do 400 Pa; -nominalne ciśnienie powyżej 400 Pa; ze względu na sposób wykonania: -z arkuszy blachy; -z taśmy blach(typ spiro - z taśmy blachy i łączony jest za zakładkę - duża sztywność przy małej grubości blachy)

Wymiary: typ A: 100,125,160,200,250,315,500,630,800,1000,1250,1600,2000 - kanały wzmacniane są przez kopertowanie (lekkie załamanie na długości kanału), załamanie ma cel na redukcji wibracji blachy; typ B: 100,125,140,160,180,200,150,315,355,400,500,630,800

Łączenie kanałów wentylacyjnych:

kołnierz:

płaskownik:

nitowe:

kielichowe:

Zmiana prędkości obrotowej:

Odbiorniki gazu: przybory gazowe(kuchenki gazowe, terma[nad umywalką lub zlewozmywakiem], podgrzewacze gazu, palniki gazowe laboratoryjne, paleniska gazowe)

Charakterystyczne elementy na instalacji: -gazomierze mieszkowe(2 mieszki - jeden się napełnia drugi się opróżnia); -gazomierze rotorowe( wentylator posiada turbinę i wirnik, wykorzystywana jest en. przepływającego gazu); -podzielniki gazu(oparte na odparowywaniu cieczy - rurka wypełniona ciecza o wyższej temp wrzenia intens odpar jest propor do temp

3. Wymienić grupy gazów stosowanych w gazownictwie.

Gazy naturalne (zwane ziemnymi) - otrzymuje się z szybów gazowych lub naftowych. Należy do nich metan, który pochodzi z odgazowania kopalń węgla.

Gazy sztuczne - otrzymuje się podczas przeróbki cieplnej paliw stałych, przez ich odgazowanie bez dostępu powietrza (sucha destylacja) i przez zgazowanie paliw stałych z doprowadzeniem pewnej ilości powietrza lub tlenu. Są to gazy: generatorowy, wodny, wielkopiecowy. Gaz sztuczny otrzymuje się z węgla kamiennego, mającego właściwości spiekania się.

Gaz wodny (generatorowy) - jest bezbarwny, bez zapachu, a znaczna zawartość dwutlenku węgla powoduje, że jest on trujący.

4. Co jest kryterium podziału gazów palnych na podgrupy?

Wartość liczby Wobbego jest podstawą do podziału paliw gazowych na podgrupy.

5. Podać przykładowe gęstości i wartości opałowe gazów palnych.

Gęstość gazu - jest to stosunek masy suchego gazu do objętości 1 m³ tego gazu w warunkach normalnych (temperatura 0^oC i ciśnienie 0,1 MPa). Wymiarem gęstości jest kilogram na metr sześcienny (kJ/m³). Przyjęcie warunków normalnych jest konieczne ze względu na to, że objętość gazu zmienia się wraz ze zmianą temperatury i ciśnienia.

Wartość opałowa - jest to ilość ciepła wydzielana przy spalaniu jednostki masy lub jednostki objętości paliwa przy jego całkowitym i zupełnym spalaniu, przy założeniu, że para wodna zawarta w spalinach nie ulega skropleniu, pomimo że spaliny osiągną temperaturę początkową paliwa. Gaz generatorowy-(około 4-5,5 MJ/m³_n), Propan-(11100 kcal/kg,
13kWh/kg, 46.3 MJ/kg), Gaz płynny luzem-(24 MJ/l), Gaz płynny butle „Propan”-(47MJ/kg), Gaz płynny butle „P-butan”-(46 MJ/kg), Gaz ziemny GZ-50 - (34 MJ/Nm³)

6. Wymienić granice wybuchowości gazów palnych.

Dolna granica wybuchowości DGW - najmniejsze stężenie palnej substancji, która podtrzymuje proces spalania po zmieszaniu jej z powietrzem i zainicjowaniu zapłonu.

Górna granica wybuchowości GGW - największe stężenie paliwa, przy której mieszanina zawiera wystarczającą ilość utleniacza, aby po zainicjowaniu nastąpiła propagacja płomienia.

Zakres wybuchowości - przedział stężeń palnej substancji w powietrzu pomiędzy dolną granicą wybuchowości i górną granicą wybuchowości.

7. Co to jest gęstość względna gazu?

Gęstość względna gazu - jest to stosunek gęstości gazu do gęstości suchego powietrza w tych samych warunkach temperatury i ciśnienia.

8. Co to jest liczba Wobbego.

Liczba Wobbego - jest stosunkiem wartości cieplnej gazu na jednostkę objętości do pierwiastka jego gęstości względnej w tych samych warunkach odniesienia. Jest to ciepło spalania gazu podzielone przez pierwiastek kwadratowy ze względnej gęstości gazu odniesionej do powietrza.

9. Rodzaje sieci gazowych rozprowadzających gaz.

W zależności od ciśnienia w rurociągach, pod jakim przesyłany jest gaz, rozróżniamy następujące sieci gazowe:

- niskoprężne, o ciśnieniu do 102970 N/m² (500 mmH₂O);

- średnioprężne, o ciśnieniu gazu 102970 N/m² - 1500121 N/m² (500-40000 mH₂O);

- wysokoprężne, o ciśnieniu gazu powyżej 1500121 N/m² (40000 mmH₂O).

W budownictwie sieci gazowych, w zależności od wzajemnego połączenia gazociągów, rozróżnia się:

- układ zamknięty (pierścieniowy) - końcówki sieci są połączone ze sobą i gaz dopływa do każdego miejsca z dwóch stron.

- układ otwarty (promienisty, rozgałęziony) - od głównego przewodu zasilającego są odprowadzone

gałęzie boczne, na końcach zaślepione.

- układ mieszany - część sieci jest zasilana w obwodach zamkniętych pierścieniowo, a część według układu otwartego.

14. Podać przykładowe wartości nominalnych ciśnień w instalacjach gazowych.

Ciśnienie nominalne dotyczy natomiast określonego miejsca w zewnętrznej lub też wewnętrznej instalacji gazowej. Bezpośrednio przed przyborem gazowym ciśnienie powinno być równe w gospodarczych instalacjach gazowych, jeśli dostarcza się gaz miejski (98557-98753 N/m², 50-70mmH₂O); gaz ziemny (98753- 99636 N/m², 70-160mmH₂O); gaz płynny (101008 N/m², 300mmH₂O)

Ciśnienie nominalne przed przyłączeniem do budynku powinno natomiast wynosić dla gazu miejskiego (98949-99145 N/m², 90-110mmH₂O); gazu ziemnego (99832-100420 N/m², 180-240mmH₂O )

18. Omówić zasadę działania gazomierza miechowego.

Cztery podzielone syntetycznymi membranami komory pomiarowe zostają na przemian napełniane i opróżniane. Przekładnia przegubowa przenosi ruch membrany na wałek korbowy. Wałek korbowy poprzez zasuwy steruje przepływem gazu. Ruch obrotowy przekładni przenoszony jest poprzez sprzęgło magnetyczne na liczydło. Mechanizm pomiarowy gazomierzy pracuje na zasadzie swobodnej membrany. Efektem tego są małe siły działające na łożyskowania oraz cicha praca gazomierza. Rozwiązanie konstrukcyjne oparte na zasadzie swobodnej membrany umożliwia zastosowanie mechanicznej korekcji temperaturowej dla ustalonej temperatury odniesienia.

---