Zagadnienia do zaliczenia przedmiotu
1. Zdefiniuj pojecie ekonomi i polityki ekonomicznej oraz jej główne jej zainteresowania i
przedmiot badań?
EKONOMIA - jest nauką o procesach gospodarczych tzn. procesach produkcji, podziału , wymiany i
konsumpcji środków zaspokajania potrzeb ludzkich.
Przedmiotem badań(i głównego zainteresowania) ekonomii jest więc gospodarowanie , czyli działalność
gospodarcza ludzi. Istotnym uwarunkowaniem tej działalności jest ograniczność zasobów ludzkich , z
których ludzie korzystają. Zasady te obejmują:
- zasady ludzkie (wraz z wiedzą i praktycznymi umiejętnościami ludzi)
- zasady naturalne (ziemia wraz z wszelkimi znajdującymi się na niej bogactwami, wodą, powietrzem)
- zasady będące wynikiem wcześniejszej działalności człowieka
2. Wymień główne działy ekonomi oraz je zdefiniuj oraz podaj jej główne różnice? Główne działy ekonomii to:
a) MIKROEKONOMIA (konkretne podmioty gospodarcze) - bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę , takie jak gospodarstwo domowe , przedsiębiorstwo , sektory i gałęzie danej gospodarki, rynki określonych produktów , usług . Analizuje ona sposoby działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów , sprzedawców i nabywców. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów i usług , rozmiarów popytu na nie oraz wysokości ich cen.
b) MAKROEKONOMIA - zajmuje się z kolei analizą gospodarki jako całości. Bada ona między innymi czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych jak np. całkowita produkcja i konsumpcja w danej gospodarce , łączna (globalna) podaż produktów i usług , globlany popyt na nie , ogólny (średni) poziom ich ocen , globalne zatrudnienie i inwestycje , dochody i wydatki państwa. Ogólnie mówiąc zajmuje się przedewszystkim badaniem agretowych , czyli dotyczących całej gospodarki, wielkości ekonomicznych.
3Jakie nauki zaliczamy do nauki ekonomii oraz jakie pełna funkcję?
Do nauk ekonomicznych zalicza się też zwykle:
- historię gospodarczą - zajmującą się badaniem rozwoju procesów i zjawisk gospodarczych w czasie.
- geografię ekonomiczną - badającą konkretne procesy gospodarcze z punktu widzenia ich rozmieszczenia na ziemi.
- statystykę ekonomiczną - ujmującą procesy i zjawiska gospodarcze w sposób liczbowy.
- ekonomiki szczegółowe - oddające poszczególne dziedziny lub aspekty procesu gospodarowania jak np. obrotu towarowego , transportu , turystyki, pracy , oświaty , nauka o planowaniu , nauka o finansach. Nauki te pełnią wobec ekonomii rolę służebną, gdyż dostarczają jej niezbędnej wiedzy wiedzy o faktach i przebiegu konkretnych procesów gospodarczych.
4 Jaka nauka ma szczególne znaczenie dla rozwoju badań ekonomicznych i dlaczego?
Szczególne znaczenie dla rozwoju badań ekonomicznych ma współcześnie statystyka. Statystyka (dane liczbowe) dostarcza metod , narzędzi, opisu poszczególnych procesów i zjawisk gospodarczych , pozwala przełożyć konkretne fakty i zdarzenia gospodarcze , by jak najlepiej mierzyć natężenie różnych procesów , zjawisk gospodarczych oraz wyodrębnić wpływające na nie czynniki.
5.Z jakiego dorobku nauk pozaekonomicznych korzysta ekonomia i dlaczego?
Ekonomia korzysta z dorobku nauk pozaekonomicznych.Chodzi tu przedewszystkim o pozostałe czynniki społeczne takie jak : socjologia , nauka o państwie (i społeczeństwie), nauka o prawie , politologia oraz filozofia.
6.Ekonomia jako nauka bada potrzeby ludzkie wymień i opisz jakie?
Ekonomia bada procesy produkcji, podziału , wymiany , konsumpcji, środków zaspokajania potrzeb ludzkich. Potrzeby te są różnorodne , poczynając od tzw.fizjologicznych Qak np. potrzeba zaspokojenia głodu , pragnienia czy ochrony przed zimnem) a kończąc na kulturowych (jak np. potrzeba wzajemnych
kontaktów pomiędzy ludźmi, potrzeba informacji, wiedzy , rozrywki. Potrzeby ludzkie mają charakter
społeczny i są zamienne zależne od kulturowego i społeczno - gospodarczego poziomu rozwoju społeczeństwa.
7Jak można podzielić ludzkie potrzeby w przedmiocie ekonomii?
Dzielimy je na :
- środki materialne : obejmujące naturalne zasoby przyrody oraz rzeczy będące wynikiem działalności człowieka odgrywają bardzo istotną, zazwyczaj dominującą rolę w zaspokajaniu potrzeb ludzkich.
- środki niematerialne to np.przekazywanie wiedzy i informacji, dostarczanie rozrywek oraz porady lekarskie , prawne. Są one często określane mianem usług niematerialnych.
8. Co określamy mianem produkcji?
PRODUKCJA - jest to działalność ludzka polegającą na wytworzeniu różnych środków niezbędnych
do zaspokojenia potrzeb ludzkich. Otrzymane zaś na skutek takiej działalności dobra nazywamy
produktami.
9.Zdefiniuj pojecie pracy i siły roboczej oraz jaki one maja charakter?
PRACA - jest to zespół świadomych , celowych czynności człowieka , dzięki którym oddziałuje on na
otaczającą go przyrodę , przekształca ją, zmienia.
SIŁA ROBOCZA - jest to wykorzystywanie przez człowieka zdolności do wykonywania pracy.
Praca danego człowieka może być więc zdefiniowania jako proces świadomego i celowego użytkowania jego własnej siły roboczej. Produkcja , praca mają charakter społeczny.
10.Co określamy mianem środków produkcji i konsumpcji?
ŚRODKI PRODUKCJI - są to przedmioty pracy i środki pracy.
ŚRODKI KONSUMPCJI - są to środki, które zostały wyprodukowane za pomocą środków produkcji i
służą do zaspokajania konsumpcyjnych potrzeb ludzi.
11. Wymień i opisz czynniki produkcji? CZYNNIKI PRODUKCJI :
- praca ludzka
- kapitał (w postaci różnego typu niezbędnych do produkcji budynków , maszyn , narzędzi, zapasów , produktów oraz środków pieniężnych)
- ziemia
12.Proces gospodarowania wymień i opisz oraz zdefiniuj pojecie gospodarowania? GOSPODAROWANIE - działalność gospodarcza ludzi nie jest działalnością jednorazową, z uwagi na takie czynniki jak np. odnawialność ludzkich potrzeb , jest to działalność ciągła , stale się powtarzająca. Dlatego też mówimy o procesach produkcji, podziału , wymiany (konsumpcji),
które to procesy składają się łącznie na pojęcie procesu gospodarowania.
13.Kto tworzy podmioty gospodarcze oraz zdefiniuj pojecie przedsiębiorstwa?
W procesie gospodarowania podmiotem działalności są ludzie. Są oni zwykle odpowiednio zorganizowani i tworzą tzw. podmioty gospodarcze. Mianem podmiotu gospodarczego możemy określić każdego aktywnego uczestnika procesu gospodarowania (ludzie uczestniczący w procesie gospodarowania)
PRZEDSIĘBIORSTWO (zakłady prowadzące działalność gospodarczą w celu zysku) - są to ludzie lub grupa ludzi dysponująca odpowiednimi środkami (takimi jak np. ziemia , lokale biurowe , budynki fabryczne , maszyny , urządzenia , narzędzia , surowce , środki pieniężne , środki transportu) niezbędnymi do regularnego prowadzenia działalności gospodarczej w sferze produkcji, obrotu towarowego czy usług.
14.Podaj przykład decyzji mikro i makroekonomicznych. Jakie są miedzy nimi różnice?
DECYZJE MIKROEKONOMICZNE - to przedewszystkim decyzje dotyczące poszczególnych gospodarstw
domowych i przedsiębiorstw.
DECYZJE MAKROEKONOMICZNE - to decyzje dotyczące gospodarki jako całości (światowe ceny ropy
...)
15.Jak można zdefiniować własność oraz jakie mamy rodzaje własności?
Wyróżnia się^ zwykle dwa zasadnicze rodzaje własności :
- WŁASNOŚĆ PRYWATNA : to tego rodzaju zbiór uprawnień własnościowych do określonych obiektów , w których prawa własności poszczególnych jednostek są - mimo pewnych ograniczeń w praktyce -wyłączne, dobrowolnie przekazywane.
- WŁASNOŚĆ PUBLICZNA : to zbiór, w którym prawa własności jednostek nie są wyłączne i dobrowolnie przekazywalne.
16. Jakie są główne typy własności prywatnej?
Głównymi typami własności prywatnej są współcześnie :
- własność kapitalistyczna
- własność drobnotowarowa
- własność pracownicza
17. Zdefiniuj system gospodarczy i pojecie gospodarki oraz jej rodzaje? GOSPODARKA I SYSTEM GOSPODARCZY - jest to układ stosunków w organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzące działalnością gospodarczą, determinuje prawa własności czynników produkcji i konsumpcji, determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze a w ostateczności rozstrzyga kwestie : co , jak i dla kogo ma być produkowane. Rodzaje :
- gospodarka towarowa (lub towarowo - pieniężna)
- gospodarka naturalna
- gospodarka prywatna , publiczna , kapitalistyczna , socjalistyczna.
I8. Zdefiniujpojecie gospodarki rynkowej, nakazowej, centralnie planowanej? GOSPODARKA RYNKOWA - to gospodarka , w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy mechanizmy rynkowy. GOSPODARKA NAKAZOWA - to gospodarka , w której procesy gospodarcze regulowane są głównie za pomocą różnego typu nakazów, zakazów, derektyw emitowanych przez biurokrację państwową. GOSPODARKA CENTRALNIE PLANOWANA - to gospodarka oparta na dominacji państwowej własności czynników produkcji i kierowana przez biurokrację państwową głównie za pomocą różnego typu wskaźników wynikających z planu centralnego.
19. Opisz pojecie racjonalności gospodarowania oraz rachunku ekonomicznego? RACJONALNE GOSPODAROWANIE - jego istotą jest dokonywanie najbardziej korzystnych
wyborów przy podejmowaniu decyzji w zakresie celów społeczno - gospodarczych oraz środków i metod realizacji tych celów. Aby tego rodzaju wybory mogły mieć miejsce muszą istnieć różne konkurencyjne wobec siebie rozwiązania czy warianty poszczególnych decyzji, a ponadto musimy dysponować odpowiednimi kryteriami wyboru. Ogólnych wskazówek do dokonywania wyboru najbardziej korzystnych rozwiązań w procesie gospodarowania dostarcza tzw. zasada racjonalnego gospodarowania. Zasada ta może być ujmowana dwojako :
- jako zasada największego efektu przy danym nakładzie środków
- jako zasada najmniejszego nakładu środków na osiągnięcie danego celu RACHUNEK EKONOMICZNY - jest to porównywanie uzyskiwanych z danej działalności gospodarczej efektów z ponosznych w związku z tą działanością nakładami (np.wydatkami) w celu wyboru możliwie najlepszych czyli najbardziej efektownych ekonomicznie wariantów.
20.Co nazywamy prawami ekonomicznymi?
PRAWAMI EKONOMICZNYMI - nazywamy wykryte , opisane ogólne prawidłowości rządzące procesem gospodarcznym.
21.Jakimi metodami posługuje się ekonomia w obserwacjach zjawisk ekonomicznych?
Ekonomia posługuje się takimi metodami jak :
- obserwacja rzeczywistości
- analiza faktów i danych statystycznych
- a w pewnej mierze nawet eksperyment stara się określić , które z tych zależności jest istotne , konieczne , stale się powtarzają i mają w związku z tym charakter ogólniejszych prawidłowości, a które z nich są nieistotne, przypadkowe, występują jedynie sporadycznie.
22.Co nazywamy kategoriami ekonomicznymi?
TEORIE EKONOMICZNE - praca , produkcja , wymiana , czek , pieniądz , towar, cena , płaca , dochód ,
popyt, podaż , kapitał, procent, zysk.
23.Zdefiniuj prawo malejących przychodów, popytu i podaży oraz co to są prawidłowości typu
statystycznego?
PRAWO MALEJĄCYCH PRZYCHODÓW - zgodnie z nim po przekroczeniu pewnego stosunku
między nakładem zmiennego czynnika produkcji (np. liczby pracowników) i nakładem czynnika
stałego (np. danej działki ziemi) dalsze powiększanie nakładu czynnika zmiennego będzie
prowadziło do coraz to mniejszych przyrostów produkcji i dochodów.
PRAWO POPYTU I PODAŻY - zgodnie z nim na konkurencyjnym rynku występuje tendencja do ustalenia się cen produktów na poziomie równoważającym popyt na cenę z ich podażą.
PRAWIDŁOWOŚCI TYPU STATYSTYCZNEGO (Statystyczny charakter praw ekonomicznych) oznacza, że działają one jedynie w przypadku masowego powtarzania się zdarzeń, których
dotyczą. W tym sensie mówi się często, że prawa ekonomiczne to prawa wielkich liczb. Prawa ekonomiczne działają obiektywnie tzn., że nie zależą od świadomości i woli ludzi. Wpływ ludzi na działania praw ekonomicznych może być pośredni poprzez zmianę warunków, w których ujawniają się określone prawidłowości.
24. Co nazywamy modelem ekonomicznym oraz jaki jest ich podział? MODELE EKONOMICZNE - mogą być prezentowane w różnych postaciach :
- w postaci zwięzłej , nieskormalizowanej ekspozycji słownej kluczowych cech i zależności charakteryzujących określoną rzeczywistość,
- ale także w postaci wykresów systemów równań matematycznych, programów komputerowych itp.
25.0 czym mówi ekonomia neoklasyczna oraz jacy są ich przedstawiciele? EKONOMIA NEOKLASYCZNA - nawiązuje ona do klasycznego dorobku , że między poszczególnymi czynnikami działalności gospodarczej istnieje ścisła współzależność, a w procesie gospodarczym następuje harmonijne dopasowanie się poszczególnych wielkości zapewniając równowagę przy pełnym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego w gospodarce. Czołowymi postaciami szkoły neoklasycznej są : A.Marshall (1842 - 1924) , W.SJerons (1935 - 1982), J.B.CIark (1847 -1938) , A.C.Pigow (1877 - 1959)
- ceny równoważą rynki produktów i czynników
- zdolności produkcyjne zawsze wykorzystane
- wzrost popytu wywołuje wówczas wzrost cen
26.Co to jest koncepcja „homo oeconomicus" oraz „niewidzialna ręka rynku"? Koncepcja "HOMO OECONOMICUS" - wolna , nieskrępowana działalność jednostek kierujących się zasadą - maksymalizacja korzyści materialnych przyczynia się do powiększenia korzyści społecznych. Panuje harmonia interesu osobistego i społecznego.
NIEWIDZIALNA RĘKA RYNKU - uruchamia samoregulujące się mechanizmy zapewniające sprawne funkcjonowanie państwa i gospodarki - jej ustawiczne dążenie do równowagi (kierujące się własnym interesem jednostki są w swoim postępowaniu prowadzone przez "niewidzialną rękę" w kierunku takich działań , które służą celom społeczeństwa jako całości - wg.A.Smitha w "Bogactwo Narodów")
27.O czym mówi szkoła austriacka oraz lozańska, przedstawiciele?
Głównymi przedstawicielami szkoły austriackiej byli : Eugen von Bohn - Bawerk (1851 -1914) oraz Fredrich Wieser (1851 - 1925) a także Ludwig von Mises i Fredrich August von Hayek. Szkoła austriacka koncentruje się na na intencjach i celach indywidualnych z równoczesnym wyrażeniem szacunku dla przedsiębiorczości oraz nieprzychylnym stosunkiem do używania władzy przeciwko naturalnemu funkcjonowaniu wymiany ekonomicznej. Takie podejście do działania , które jest metodologicznie indywidualistyczne i subiektywistyczne i przyjmuje , że cel i intencjonalność są głównymi motywami podejmowania decyzji rynkowych. Przyczyna i skutek na rynku nie różnią się od tych pojęć ogólnie w społeczeństwie ; nie istnieją żadne powszechnie działające i anonimowe siły społeczne , które napędzają ewolucję poza indywidualnymi wartościowaniem ; ewolucję społeczną powodują miliony pojedynczych kalkulacji, decyzji i działań , które sprawiają wrażenie wszechogarniającego porządku.
Twórcy szkoły lozańskiej to : Leon Walras oraz Vilfredo Pareto (1848 - 1923). Szkołę lozańską często określa się mianem szkoły matematycznej. Podjęła ona jako pierwsza próbę przedstawienia w formie układu równań statystycznego obrazu całego systemu gospodarczego.
28.Co przedstawia tzw„ekonomia dobrobytu"?
"EKONOMIA DOBROBYTU" - głosiła , że wolność gospodarcza nie zapewnia maksimum
dobrobytu społecznego i dopuszcza działalność interewencyjną państwa w celu jego
optymalizacji.
29. Co decyduje zdaniem Keynesa o stopniu wykorzystania potencjału produkcyjnego?
O stopniu wykorzystania potencjału produkcyjnego decyduje popyt efektywny. Jego wielkości, składniki oraz czynniki określające zachowanie tych kompenentów.
30.Zdefiniuj neokeynesizm i postkeynesizm?
Keynesizm stanowi niewątpliwie główny nurt teoretyczny po II wojnie światowej. Nie był on jednak nurtem jednorodnym. Możemy w nim wyróżnić :
- neokeynesizm (kontynuacja tzw. syntezy neoklasycznej. Synteza neoklasyczna lat sześdziesiątych polegała na oparciu keynesowskiej makroanalizy na podstawach neoklasycznej mikroekonomii. Głównymi przedstawicielami syntezy są : J.R.Hicks (1904) i P.Samuelson (1915).
- postkeynsesizm (W opozycji do tego "elektrycznego" keynesizmu albo jak ich nazwał Joan Robinson "bękartów" keynesizmu znajduje się grupa postkeynesistów. Zaliczyć do niej możemy : Joan Robinson , R.Harrod (1900 - 1978) , N.Kaldora (1908 - 1986) i P.Sraffę (1898). Wskazują oni na nieprzystawalność podejścia neoklasycznego i keynesisto i niemożność tworzenia syntezy.
31. Co przedsta wiaja kierunki monetaryzmu oraz antyetatyzmu i teori racjonalnych oczekiwań?
Kierunek zwany monetoryzmem obejmuje dorobek teoretyczny M.Friedmana (laureat nagrody Nobla w 1916 roku) i jego uczniów. Według nich zasadniczym celem makroekonomicznej polityki państwa
powinna być walka z inflacją, która w długim okresie jest zjawiskiem wyłącznie pieniężnym. Do jej zwalczania należy zatem stosować instrumenty polityki monetarnej, w szczególności zapewniać stałe tempo przyrostu podaży pieniądza.
Antyetatyzm nowej ekonomii klasycznej jest jeszcze bardziej radykalny. Warto podkreślić , że jest to jeden z najbardziej wpływowych nurtów współczesnej ekonomii. Do najważniejszych przedstawicieli nowej
ekonomii klasycznej należy zaliczyć E.Lucasa , T.Sargenta , N.Wallace'a , R.Barra. Podstawowym elementem tej doktryny jest teoria racjonalnych oczekiwań. Głosi ona , że podmioty gospodarcze nie popełniają systematycznie błędów przy formułowaniu oczekiwań dotyczących przebiegu procesów gospodarczych w przyszłości, oraz podejmują swe decyzje wyłącznie na podstawie zmian wielkości realnych a nie nominalnych.
32 Jakie wymieniamy dwie zasadnicze formy produkcj?
W historii gospodarczej społeczeństwa możemy wyróżnić dwie zasadnicze formy produkcji społecznej :
- gospodarkę naturalną
- gospodarkę towarową
33.Zdefiniuj rynek oraz jakie pełni funkcje i jak się dzieli?
RYNEK - to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków , w jakich one przebiegają. Rynek pełni funkcję regulatora procesów. Poprzez grę popytu i podaży dokonuje obiektywnej wyceny poszczególnych towarów czyli ustala ich cenę. Rynek możemy podzielić według różnych kryteriów podziału
- według przedmiotu obrotu możemy wyróżnić rynek dóbr i usług konsumpcyjnych oraz rynek czynników produkcji (ziemia , praca , kapitał)
- według zasięgu geograficznego możemy rozróżnić rynek lokalny , regionalny , krajowy , międzynarodowy oraz światowy
- w zależności od sytuacji rynkowej możemy mówić o rynku sprzedawcy i rynku nabywcy
- możemy wyróżnić rynek homogeniczny (jednorodny) (np.rynek ropy , rynek pszenicy) i rynek heterogeniczny (np.rynek pracy)
- w zależności od stopnia wyrównania się ceny wyróżniamy rynek doskonały i niedoskonały.
34Jakie pełni funkcje pieniądz oraz jak przebiegał proces ukształtowania systemu
monetarnego?
Pieniądz pełni funkcję :
- dobra obrachunkowego
- środków cyrkulacji
- środków płatniczych
- środków przechowywania pieniędzy (bogactwa)
- pieniądza światowego
- miernika wartości
- środka wymiany
35.Na jakiejpodstawie kształtuje się cena na rynku oraz jakie pełni funkcje. Cena rynkowa kształtuje na podstawie :
- oczekiwania nabywców
- istniejącego na rynku popytu na produkt
- kosztów przedsiębiorstwa i kosztów wytwarzania produktu
- cen podobnych produktów zaspokajających tę samą potrzebę
- oryginalności produktu, niepowtarzalnośi
- wymogów formalno-prawnych
- korzyści producenta
Wyróżnia się następujące funkcje ceny:
- Informacyjna (bodźcowa) - parametr, który pozwala określić wielkość przychodów ze sprzedaży, oraz parametr pobudzający do określonego działania. Nabywcę ceny informują o ile zmniejszą się ich zasoby pieniężne, jeśli dokonają oni zakupu. Sprzedającego ceny informując ile zwiększy się jego przychód, jeśli dokona on sprzedaży
- Redystrybucyjna (wtórny podział, rozdział). Ceny są narzędziem podziału dóbr i usług, oraz przesuwania dochodów od jednych grup społecznych do innych i do budżetu państwa również. Państwo również dokonuje redystrybucji dochodów przy pomocy cen - różnicuje obciążenie cen podatkami, lub też dotuje pewne gałęzie gospodarki.
- Stymulacyjna - narzędzie oddziaływania na dostawców i odbiorców. Im wyższy jest poziom cen, tym większa jest opłacalność produkcji. Stymuluje to producentów do zwiększania rozmiarów produkcji. Niższy poziom cen zniechęca producentów i powoduje ograniczenia producentów. Wyższy poziom cen skłania producentów do podnoszenia wartości użytkowej wyrobów (jakość, estetyka, funkcjonalność). Wyższy poziom cen skłania konsumentów do ograniczenia spożycia a niższy stymuluje wzrost spożycia.
36.Zdefiniuj pojecie popytu oraz jakie wyróżniamy rodzaje?
POPYT - jest to ilość dóbr, usług , jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie w określonym
czasie.Rodzaje popytu :
- funkcjonalny (wynika z jakości produktu)
- niefunkcjonalny (wynika z oddziaływań efektów zewnętrznych - zachowań innych konsumentów)
- spekulacyjny (oczekiwania co do kształtowania się cen w przyszłości)
37Jakie mamy rodzaje zachowań nabywców?
- "EFEKT OWCZEGO PĘDU" - popyt na dane dobro wzrasta dlatego , że inni konsumują to dobro (potrzeba utożsamiania się z innymi)
- "EFEKT SNOBIZMU" - popyt na dane dobro maleje dlatego , że inni kupują te dobra (potrzeba wyróżnienia się)
- "EFEKT VEBLENOWSKI" - popyt na dobra tzw. dobra prestiżowe (wzrasta ze wzrostem cen, posiadanie świadczy o statusie konsumenta)
38.Zdęfiniuj pojecie podaży oraz jakie wyróżniamy rodzaje.
PODAŻ - ilość dóbr i usług zaoferowana przez producentów do sprzedaży po danej cenie w określonym
czasie (ilość dobra i usług jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie cen).
Rodzaje podaży :
- elastyczna (elastyczność większa od l - wzrostowi popytu może towarzyszyć większa stopa wzrostu ceny w porównaniu ze stopą wzrostu podaży)
- nieelastyczna (elastyczność mniejsza niż l - wzrostowi popytu może towarzyszyć mniejsza stopa wzrostu ceny w porównaniu ze stopą wzrostu podaży)
- sztywna (elastyczność równa O - wzrost popytu spowoduje jedynie wzrost ceny bez danej zmiany podaży)
- indywidualna (dotyczy jednego rodzaju dobra produkowanego przez jednego producenta lub w jednej gałęzi)
- rynkowa (dotyczy dóbr wytwarzanych na danym rynku, w danym kraju)
39.Opisz problematykę związana z występowaniem bezrobocia w ujęciu historycznym?
- rozwój przemysłu (w tym nowych jego gałęzi)
- dekolonizacja
- postęp naukowo - techniczny
- zmiany ustrojowe (transformacja)
- komputeryzacja i rozwój mechaniczny
- zmniejszenie popytu na konkretne usługi, produkty , towary
- rozwój wsi i miast
- przenoszenie się ludności do miast
- wyże demograficzne
40.Zdefiniuj zasoby siły roboczej oraz współczynnik aktywności za wodowej?
ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ - sał to osoby , które są gotowe do podjęcia pracy
WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ - jest to relacja między zasobami siły roboczej , a
liczbą ludności w wieku produkcyjnym. Im większy ten współczynnik , tym większa część ludności w
wieku produkcyjnym chce pracować zawodowo.
41.Co determinuje współczynnik aktywności zawodowej?
- poziom zmiany stawek płac
- preferencje jednostek w zakresie kształcenia
- model rodziny
- liczba dzieci
- możliwość znalezienia pracy
- wykształcenie
- wynagrodzenie
42 Jakie czynniki określają rozmiary bezrobocia?
Zmiany bezrobocia określają 3 czynniki :
- współczynnik aktywności zawodowej
- liczba ludności w wieku produkcyjnym
- wielkość zatrudnienia
43.Zdefiniuj pojecie bezrobocia oraz jego składniki.
BEZROBOCIE - zjawisko polegające na tym , że część ludności w wieku produkcyjnym , zdolnej do
pracy i gotowej do podjęcia pracy odpowiadającej typowym warunkom występującym w gospodarce pozostaje bez pracy pomimo podjętych poszukiwań .(krótko mówiąc - to efektywny, choć niekoniecznie sprawiedliwy wynik działania podaży i popytu) Składniki bezrobocia :
- wola
- płeć
- wykształcenie
- zdolność
- kwalifikacje
- motywacje
44. Określ pojecie siły roboczej oraz jego strumienie.
SIŁA ROBOCZA - Aktywna (czynna) zawodowa część społeczeństwa w wieku produkcyjnym , która jest zatrudniona (pracująca) lub bezrobotna (poszukuje pracy). Zasób jednostek ludzkich zdolnych do pracy. Strumienia siły roboczej :
45. Typy oraz przyczyny bezrobocia.
3 TYPY BEZROBOCIA :
FRYKCYJNE - obejmujące osoby czasowo bezrobotne z powodu zmiany miejsca pracy lub kwalifikacji.
STRUKTUALNE - związane z ograniczeniem produkcji lub zanikaniem pewnych dziedzin działalności
gospodarczej, w związku, z czym powstaje nadmiar pracowników reprezentujących określone
zawody,(istnieje niedopasowanie podaży pracowników - siły roboczej i popytu na nich)
CYKLICZNE - pracownicy zwalniani w okresach , gdy cała gospodarka popada w recesję (łączny popyt na
pracę jest niski).
Występuje również bezrobocie :
TECHNOLOGICZNE - związane z postępem technologicznym.
KONIUNKTURALNE - powstaje w wyniku zmniejszenia się popytu globalnego w fazie załamania
gospodarczego.
SEZONOWE - występuje w niektórych gałęziach gospodarki: budownictwie, przemyśle, rolnictwie
charakteryzujących się sezonowym popytem na pracę.
46,Podzial bezrobocia w ujęciu klasycznym? BEZROBOCIE KLASYCZNE -
w warunkach wolnorynkowej gospodarki występuje tendencja do ustalania się na rynku pracy
równowagi, charakteryzującej się pełnym zatrudnieniem. Nie dopuszcza się więc w tej koncepcji istnienia bezrobocia w gospodarce wolnorynkowej.
- zmiany stawek płac realnych zapewniają równowagę przy pełnym zatrudnieniu.
- bezrobocie tłumaczy się jako ograniczenia w swobodnym działaniu mechanizmów rynkowych na
rynku pracy.
47.Zdefiniuj bezrobocie naturalne i dobrowolne?
BEZROBOCIE DOBROWOLNE - jest wynikiem świadomego braku ochoty robotników na zaakceptowanie wymogów mechanizmów rynkowych (przy bieżącej rynkowej stawce i niskich płacach) BEZROBOCIE NATURALNE - niedoskonałości funkcjonowania rynków - brak informacji o miejscach pracy (wolnych), niedoskonałej mobilności siły roboczej oraz ograniczonego zakresu konkurencji. (Ludzie bez pracy , którzy chcieliby pracować przy istniejącej stawce płac).
48.Bezroboda w ujęciu keynesistowskim.
Keynesiści stoją na stanowisku , że w warunkach swobodnego działania mechanizmów rynkowych występują tendencje do ustalania się nadwyżki podaży siły roboczej nad popytem , oznaczająca istnienie bezrobocie. Przyczyn tej tendencji upatrują w niewystarczającym popycie na towary, jakie kształtuje się w wolnorynkowej gospodarce.
- Keynesiści wysuwają postulaty o konieczności aktywnej ingerencji państwa w procesy gospodarcze w celu zwiększenia bezrobocia.Powinna ona polegać na stymulowaniu efektywnego popytu za pomocą instrumentów fiskalnych i pieniężnych.
49.Przedstaw możliwa politykę państwa na rynku pracy. AKTYWNA :
POLITYKA MAKROEKONOMICZNA - polega na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych
(podatków , wydatków budżetowych) i pieniężnych (stopy procentowej, podaży pieniądza) do oddziaływania na rozmiary agregatowe popytu.
POLITYKA MIKROEKONOMICZNA - obejmuje zespół instrumentów mających na celu poprawę funkcjonowania rynku oraz redukcję bezrobocia w określonych grupach siły roboczej.
- synchronizacja rynku pracy (zapewnienie lepszej informacji, zwiększenie możliwości szkoleniowych , obniżka bezrobocia frakcyjnego i struktualnego , komputeryzacja rejestrów wolnych miejsc pracy)
- roboty publiczne (zapewnienie przez rząd znacznej liczby miejsc pracy w usługach publicznych przeznaczonych dla bezrobotnych)
- usługi pośrednictwa pracy świadczone przez biura pracy, dotyczące gromadzenia i udzielania informacji o wolnych miejscach pracy i bezrobotnych poszukujących pracy.
- szkolenia i przeszkolenia (w celu uzyskania odpowiednich kwalifikacji)
- usunięcie przeszkód natury rządowej (obniżenie płacy minimalnej, wprowadzenie specjalnej "subminimalnej" płacy dla młodzieży , reforma systemu ubezpieczeń na wypadek bezrobocia)
- pożyczki dla przedsiębiorstw w celu tworzenia nowych miejsc pracy oraz pożyczki dla bezrobotnych w celu podjęcia działalności gospodarczej na własny rachunek
PASYWNA :
- pomoc finansowa (zasiłki, jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych z pracy , dodatki związane z wcześniejszym przejściem na emeryturę)
50.Co rozumiemy przez pojecie równowagi rczej oraz rynkowej, RÓWNOWAGA RYNKOWA - równowaga popytu i podaży. Może ona dotyczyć :
- jakiegoś jednego towaru lub grupy towarów - mowa wtedy o równowadze cząstkowej
- całej gospodarki - łączne zamierzone wydatki podmiotów gospodarczych na zakup dóbr i usług odpowiadają wartości ich podaży po aktualnych cenach.
51.Zdefiniuj pojecie inflacji oraz stopy inflacji.
INFLACJA - wzrost ogólnego poziomu cen i kosztów (ceny np.chleba , benzyny , aut itp i rosną płace ,
ceny gruntu , czynsze za wynajem dóbr kapitałowych np.)
STOPA INFLACJI - tempo wzrostu ogólnego poziomu cen.
52.Spoleczno ekonomiczne skutki inflacji,
- zakłócenie procesów gospodarczych (wzrost cen powoduje zakłócenie procesów wymiany i produkcji)
- spadek płac realnych (wzrost cen powoduje spadek siły nabywczej pieniędzy a w konsekwencji także spadek płac realnych - nawet przy umowie z klauzulą o rewaloryzacji płacy w związku z inflacją)
- obniżenie poziomu życia w społeczeństwie (rezygnacja z zakupu dóbr luksusowych i zapokajania potrzeb wyższego rzędu)
- coraz mniej powodów (i chęci) do oszczędzania przez społeczeństwo (zamiast gromadzenia natychmiastowe wydawanie pieniędzy)
- zniechęcanie zagranicznych przedsiębiorstw do inwestycji bezpośrednich
- ubożenie ludności
- wzrost bezrobocia
- wpływa na pożyczkodawców i pożyczkobiorców
- ograniczone dochody stałe
- deprecjacja pieniądza czyli spadek jego wartości
53.Przedstaw przyczyny inflacji z podziałem na poszczególne teorie. PRZYCZYNY INFLACJI :
- nadmierna - w porównaniu z podażą dóbr - ilość pieniądza w gospodarce,
- kłopoty finansowe państwa i konieczność finansowania deficytu budżetowego,
- nadmierny wzrost płac w gospodarce,
- znaczny wzrost cen surowców energetycznych np. wzrost cen ropy naftowej
- ograniczenie podaży dóbr np. zboża z powodu nieurodzaju, ropy naftowej w związku z ograniczeniami limitów wydobycia przez OPEC,
- wysokie obciążenia podatkowe,
- nadmierna ilość monopoli w gospodarce,
INFLACJA POPYTOWA - jest wywołana nadwyżką popytu nad podażą (w takiej sytuacji liczba chętnych do zakupu przekracza oferowaną ilość towarów , co zgodnie z teorią ekonomii prowadzi do powstania tzw. luki inflacyjnej). A ponieważ w krótkim czasie producenci nie mogą gwałtownie powiększyć podaży, dochodzi do wzrostu cen. Oczywiście chodzi tu o wzrost popytu globalnego, to znaczy w skali całej gospodarki.
INFLACJA PODAŻOWA - jest rezultatem wzrostu kosztów, jest przede wszystkim efektem wzrostu nakładów, związanych z pozyskaniem przez firmy rzadkich zasobów do produkcji (pod pojęciem zasobów rozumiemy między innymi surowce i materiały, pracę czy kapitał, niezbędny do funkcjonowania). Jeśli rosną koszty, przedsiębiorstwa podnoszą ceny - zjawisko to w skali globalnej prowadzi do wzrostu inflacji (nazywanej wówczas inflacją kosztową) . Z innym typem inflacji podażowej mamy do czynienia w sytuacji, gdy przedsiębiorstwa podnoszą ceny, chcąc podnieść osiąganą stopę zysku (przy stabilnych kosztach) -zjawisko to występuje w sytuacji, gdy firmy działają na mało konkurencyjnym rynku, na przykład w warunkach monopolu.
54.Popytowa teoria inflacji.
POPYTOWA TEORIA INFLACJI - ta teoria ma swoją podstawę w teorii Keynsowskiej. Według
Keynsów:
- w warunkach niepełnego wykorzystania zgodności wytwórczych wzrost popytu powoduje mnożnikowy wzrost dochodu narodowego - w sytuacji pełnego wykorzystania zdolności wytwórczych dochodu narodowy nie może wzrosnąć i musi to doprowadzić do wzrostu cen. To stwierdzenie jest podstawą popytowej teorii inflacji. Według tej teorii przyczyn inflacji wypatruje się w ustaleniu popytu na towary na poziomie przewyższających możliwości zaspokojenia tego popytu. Jest to typowa nadwyżka popytu nad podażą. W tym przypadku pojawia się groźba tzw. spirala inflacji. Wzrost cen uruchamia dalszy wzrost cen - tzw. mechanizm inflacji. Efektem dalszego wzrostu cen jest wzrost dochodów - zwłaszcza producentów i sprzedawców. Natomiast proces wzrostu cen uruchamia działania roszczeniowe przez tych, których dochody realne spadły w wyniku wzrostu cen (chodzi np. o pracowników). To wszystko powoduje tzw. spiralę inflacyjną.
55.Monetarystyczna teoria inflacji,
Monetaryści twierdzą, że istnieje przyczynowo-skutkowy związek miedzy podażą pieniądza a poziomem cen, który jest ścisłe związany i tłumaczy przyczyny inflacji. Wynika ona po prostu z nadmiernej podaży pieniądza na rynku , której nie towarzyszy odpowiedni wzrost produktu narodowego. Podaż pieniądza powinna rosnąc w tempie wzrostu dochodu narodowego, inflacja staje się wyłącznie zjawiskiem pieniężnym, jest to zbliżone do teorii popytowej, gdzie zbyt duża podaż pieniądza budzi nadmierny popyt, sprowadzona jedynie do aspektów pieniężnych.
- ceny zmieniają się wprost proporcjonalnie do zmian ilości cyrkulującego(krążącego) pieniądza.
56.Zdefiniuj pojecie luki inflacyjnej.
LUKA INFORMACYJNA - wskazuje w jakich warunkach zwiększenie dochodów ludności (a więc i wydatków , jeśli założymy niezmienność stopy oszczędzania) lub wydatków rządowych prowadzi do zachwiania równowagi między globalnym popytem i podażą do powstania nadwyżki popytu powodującej wzrost ogólnego poziomu cen.
57.Co to jest spirala inflacyjna.
SPIRALA INFLACYJNA -spirala płac i cen. Wzrost cen wyrobów konsumpcyjnych oznacza spadek realnych dochodów ludności. Jeśli ludność wystąpi z żądaniem podwyżki płac, nastąpi proporcjonalny do wzrostu ogólnego poziomu cen, poziom płac. W wyniku tego ceny produktów i usług zwiększą się.
58.Kosztowo-strukturalne podejście do inflacji.
Kosztowo-strukturalne podejście do inflacji: upatrywanie wzrostu cen we wzroście szeroko pojętych kosztów wytwarzania. Teoria ta wskazuje jak monopolistyczne struktury rynkowe przyczyniają się do utrwalania inflacji (podnoszenie cen przez wielkie korporacje, związane z kosztami ich działalności).
59.Co obrazuje krzywa Philipsa.
- ukazuje jak inflaga inercyjna(odziedziczona pewna stopa inflacji i dostosowanie ludzi do niej - w wyniku wstrząsu wrośnie lub spada. Jest stanem krótkookresowej równowagi i trwa dopóki gospodarka nie zostanie poddana jakiemuś wstrząsowi) i wstrząsy wpływają na gospodarkę
- jeśli bezrobocie wzrośnie powyżej stopy naturalnej inflacja będzie miała tendencję do spadku poniżej stopy inercyjnej i odwrotnie (zamiana "czegoś na coś" - bezrobocia na inflację)
- gdy inflacja utrzymuje się powyżej lub też poniżej wbudowanej w system stopy inercyjnej, zmieniają się ludzkie oczekiwania i zmienia się sama inercyjna stopa inflacji.
- długookresowa krzywa Philipsa kształtuje się jako linia pionowa (luka inflacyjna)
- koszty dezinflacji
60.Przedstaw główne powiązania miedzy wysokością inflacji a bezrobocia.
- że między tempem wzrostu płac i poziomem bezrobocia istnieje zależność odwrotna (. Kiedy koniunktura jest wysoka a więc i popyt przedsiębiorców na siłę roboczą także duży, ci pierwsi skłonni są godzić się na wyższe płace, postulowane przez pracowników , natomiast podczas słabnącej koniunktury gospodarczej są oni skłonni do usztywniania swego stanowiska)
- spadek bezrobocia powoduje szybszy wzrost płac realnych
- wzrost bezrobocia - stosunkowo niewielkie ograniczenie tempa ich wzrostu
- dążenie do tej teoretycznej stabilizacji rynku poprzez polityki pieniężnej i podatkowej stabilizującej ceny i stymulującej poziom zatrudnienia i wzrost gospodarczy.