Kręgosłup


Kręgosłup (columna vertebralis)

Kręgosłup stanowi rusztowanie dla części miękkich, pełni funkcję podporową, amortyzacyjną i ochronną. Jest zbudowany z 32-34 kręgów.

Budowa kręgu. zbudowany z dwóch części: przedniej, która stanowi trzon i tylniej łuk kręgu. Od łuku kręgu wychodzą następujące wyrostki:

Trzony kręgów dźwigają ciężar ciała, łuki otaczają i chronią rdzeń kręgowy, wyrostki poprzeczne i kolczysty służą do przyczepu więzadeł i mięśni, wyrostki stawowe górne i dolne umożliwiają stawowe połączenie kręgów ze sobą.

Łuk kręgu rozpoczyna się nasadą w górnej części grzbietowej strony kręgu. Na brzegach górnym i dolnym nasady znajdują się wcięcia kręgowe górne i dolne. Przez połączenie wcięcia dolnego i górnego sąsiadujących kręgów powstają parzyste otwory międzykręgowe

Poszczególne odcinki kręgosłupa:

Kręgi szyjne(vertebrae cervicales)

Kręgi piersiowe. Każdy kręg piersiowy posiada okrągławy trzon nieco niższy z przodu. W miejscach, gdzie trzon łączy się z łukiem występują dołki żebrowe - górna i dolne - umożliwiające stawowe połączenie z głowami żeber. Dla żeber I, XI, XII i czasem X jest tylko jedna powierzchnia stawowa na trzonie kręgu. Na górnym i dolnym brzegu nasady łuku, w jego najwęższym miejscu tworzą się wcięcia kręgowe. Wcięcie kręgowe górne jest płytkie, natomiast dolne jest znacznie głębsze.

Wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych są mocna i zgrubiałe na końcach. Na przednich powierzchniach wyrostków poprzecznych występują dołki żebrowe wyrostka poprzecznego służące do połączenia stawowego z guzkami żeber

Wyrostki stawowe ustawione są w płaszczyźnie czołowej.

Wyrostki kolczyste są długie ostro zakończone i ułożone dachówkowato, co ogranicza skłon w tył w tej części kręgosłupa. Łuki kręgów piersiowych przechodzą w płaskie listewki ograniczające otwór kręgowy, który jest mały, o okrągłym kształcie.

Kręgi lędźwiowe - charakteryzują się najbardziej masywnym trzonem nerkowatego kształtu oraz trójkątnym otworem kręgowym. Wyrostki poprzeczne odchodzą od nasady łuku i trzonu kręgu. Są one szczątkowymi żebrami lędźwiowymi. U podstawy tych wyrostków znajdują się niewielkie wyniosłości nazywane wyrostkami dodatkowymi poprzecznymi.

Wyrostki stawowe ustawione są pionowo, a ich powierzchnie stawowe leżą w płaszczyźnie strzałkowej. Takie ustawienie wyrostków ogranicza wykonywanie skrętów w tej części kręgosłupa.

Wyrostki kolczyste mają kształt blaszek prostokątnych. Są równolegle ułożone w płaszczyźnie strzałkowej. Na wyrostkach stawowych górnych znajdują się owalne guzki kostne, nazywane wyrostkami suteczkowatymi. Są to elementy szczątkowe wykorzystywane do przyczepu mięśni.

Kość krzyżowa - utworzona jest przez 5 kręgów krzyżowych za pomocą kościozrostu. Kość krzyżowa ma kształt trójkąta, wyróżnia się w niej powierzchnię przednią, czyli miedniczą, powierzchnię tylnią, czyli grzbietową, i części boczne.

Powierzchnia przednia, utworzona przez zrośnięte trzony kręgów jest gładka i wklęsła. Występują na niej kresy poprzeczne. Kresy te sięgają do otworów krzyżowych miedniczych, przez które przechodzą naczynia krwionośne i nerwy.

Na częściach bocznych, utworzonych przez zrośnięte wyrostki poprzeczne, występują powierzchnie uchowate, służące do połączenia z kośćmi miednicznymi. Z tyłu powierzchni uchowatej znajduje się guzowatość krzyżowa, do której przyczepiają się więzadła.

Na powierzchni grzbietowej kości krzyżowej wyróżnia się grzebienie utworzone przez zrastające się wyrostki kolczyste, poprzeczne i stawowe. Z wyrostków kolczystych tworzy się grzebień krzyżowy pośrodkowy, z wyrostków stawowych - grzebień krzyżowy pośredni, a z wyrostków poprzecznych - grzebień krzyżowy boczny.

Kość guziczna (ogonowa) składa się z 3-5 kręgów szczątkowych, połączonych ze sobą kościozrostem, a z kością krzyżową za pomocą chrząstki i więzadeł. Na pierwszym kręgu guzicznym widoczne są wyrostki poprzeczne i wyrostki stawowe górne tworzące rożki guziczne.

Połączenia w obrębie kręgosłupa

wiązadło nadkolcowe rozpoczyna się od wyrostka kolczystego siódmego kręgu szyjnego, a kończy się na grzebieniu pośrodkowym

Kończyna górna

Obojczyk (clavicula) jest to kość długa. Można w niej wyróżnić trzon i dwa końce - mostkowy i barkowy. Na dolnej powierzchni trzonu, przy końcu mostkowym znajduje się wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego a przy końcu barkowym leżą guzek stożkowaty oraz kresa czworoboczna - miejsca przyczepu więzadeł.

Koniec mostkowy ma kształt owalny i tworzy powierzchnię stawową stanowiącą połączenie z wcięciem obojczykowym mostka. Koniec barkowy jest spłaszczony i zakończony powierzchnią stawową służącą do połączenia z wyrostkiem barkowym łopatki.

Łopatka jest to typowa kość płaska w kształcie trójkąta. Ma dwie powierzchnie, trzy brzegi i trzy kąty.

Powierzchnia przednia łopatki, czyli powierzchnia żebrowa jest wklęsła i zagłębienie to nosi nazwę dołu podłopatkowego. Występują na nim kresy mięśniowe.

Na powierzchni grzbietowej przebiega skośnie od strony przyśrodkowej w bok i ku górze grzebień łopatki który dzieli ją na dół podgrzebieniowy i dół nadgrzebieniowy. W dalszym przebiegu grzebień łopatki spłaszcza się i przechodzi w wyrostek barkowy. Na tym wyrostku znajduje się powierzchnia stawowa służąca do połączenia z obojczykiem.

Na brzegu górnym występuje wcięcie łopatki. Na brzegu bocznym znajduje się wydrążenie stawowe, tworzące panewkę stawu ramiennego. Nad wydrążeniem stawowym widoczny jest guzek nadpanewkowy, a poniżej - guzek podpanewkowy. Wydrążenie osadzone jest na szyjce łopatki. Z przodu panewki i wcięcia łopatki odchodzi silnie zakrzywiony wyrostek kruczy.

Połączenia w obrębie obręczy barkowej.

  1. Staw mostkowo-obojczykowy - jest utworzony przez mostkowy koniec obojczyka i wcięcie obojczykowe mostka. Między obiema powierzchniami znajduje się krążek stawowy dzielący jamę stawową na dwie części; jest to więc staw piętrowy. Gruba torebka stawowa jest wzmocniona przez następujące więzadła:

Staw mostkowo-obojczykowy jest stawem trójosiowym. Można w nim wykonać ruchy:

2.Staw barkowo-obojczykowy - w tym stawie łączą się wyrostek barkowy łopatki i koniec barkowy obojczyka. Czasem występuje krążek stawowy w pełnej bądź szczątkowej formie.

Torebka stawowa jest wzmocniona więzadłami:

Jest to staw trójosiowy, jednak zakres ruchów jest w nim mniejszy i ściśle związany z ruchami łopatki. Występują ruchy: unoszenia i obniżania łopatki, wysuwania i cofania oraz ruchy obrotowe łopatki. Stawy mostkowy-obojczykowy i barkowo obojczylowy są ze sobą sprzężone, ponieważ ruch w jednym stawie powoduje automatycznie ruch w drugim.

Łopatka przylega do klatki piersiowej dzięki napięciu otaczających ją mięśni.

Kończyna górna wolna

.Kość ramieniowa (ramienna) - wyróżniamy w niej trzon i dwa końce.

Trzon ma trzy powierzchnie - przednią boczną, przednią przyśrodkową i tylną, które są ograniczone brzegami. Na powierzchni przedniej-bocznej w górnej części występuje wyraźna guzowatość naramienna. Powierzchnia tylna jest przedzielona bruzdą nerwu promieniowego.Koniec bliższy ma głowę kości ramieniowej, na której znajduje się powierzchnia stawowa do połączenia z wydrążeniem stawowym znajduje się powierzchnia stawowa do połączenia z wydrążeniem stawowym łopatki. Poniżej głowy występuje szyjka anatomiczna, wzdłuż której przyczepia się torebka stawowa. Poniżej szyjki są dwa wyraźne guzki; guzek większy, leżący po stronie zewnętrznej, i guzek mniejszy - po stronie wewnętrznej. Od guzków zbiegają w dół grzebienie. Jest to grzebień guzka większego i grzebień guzka mniejszego. Między guzkami i grzebieniami znajduje się bruzda międzyguzkowa. Poniżej guzków znajduje się przewężenie, tzw. szyjka chirurgiczna. W tym miejscu kość ulega łatwo złamaniu.

Koniec dalszy jest wyraźnie spłaszczony i poszerzony w kierunku poprzecznym. Tworzy on kłykieć kości ramieniowej. Po obu stronach kłykcia znajdują się nadkłykcie - boczny i przyśrodkowy.Na kłykciu kości ramieniowej występują dwie powierzchnie stawowe do połączenia z kośćmi łokciową i promieniową. Powierzchnia łokciowa ma kształt bloczka, a promieniowa kształt główki. Nad bloczkiem od strony przedniej znajduje się dół dziobiasty, a od strony tylniej - dół wyrostka łokciowego. Nad główką kości ramieniowej, tylko od strony przedniej występuje dół promieniowy. Doły te spełniają ważną rolę w czasie zginania i prostowania w stawie łokciowym.

Kości przedramienia zalicza się do nich: kość promieniową, leżącą po stronie kciuka, i kość łokciową. Gdy dłoń jest zwrócona do przodu, czyli znajduje się w położeniu odwróconym, kości te są w stosunku do siebie równoległe.

Kość promieniowa jest kością długą. Trzon ma kształt trójścienny, z wyraźnie zaznaczonym w części środkowej brzegiem międzykostnym.

Na końcu bliższym wyróżnia się głowę, szyjkę i guzowatości kości promieniowej.

Głowa kości promieniowej posiada płytki dołek głowy służący do połączenia z główką kości ramieniowej. Dookoła głowy układa się obwód stawowy głowy stanowiący ruchome połączenie z kością łokciową. Poniżej głowy znajduje się szyjka kości promieniowej, a poniżej szyjki, od strony kości łokciowej występuje silnie rozwinięta guzowatość kości promieniowej.

Koniec dalszy jest grubszy i szerszy. Ma powierzchnię stawową nadgarstka, umożliwiającą połączenie z kością łokciową, czyli wcięcie łokciowe. Na bocznej stronie kości promieniowej występuje wyrostek rylcowaty.

Kość łokciowa - trójgraniasty trzon kości łokciowej ma brzegi przedni, tylny i międzykostny oraz powierzchnie stawowe tworzące wcięcie bloczkowe i wcięcie promieniowe.

Wcięcie bloczkowe to głęboko wklęsła powierzchnia stawowa między wyrostkami łokciowym i dziobiastym, odpowiadająca powierzchni stawowej bloczka kości ramieniowej.

Na końcu dalszym kości łokciowej wyróżnia się głowę kości łokciowej i wyrostek rylcowaty. Głowa ma powierzchnię stawową służącą do połączenia z trójkątnym krążkiem oddzielającym kość łokciową od nadgarstka, oraz obwód stawowy, do stawowego połączenia z kością promieniową.

Przy wyprostowanym stawie łokciowym ramię i przedramię nie leżą w jednej linii, lecz tworzą kąt otwarty w kierunku promieniowym.

Staw ramienny jest utworzony przez głowę kości ramieniowej i wydrążenie stawowe (panewkę łopatki). Panewka stawowa jest powiększona przez obrąbek stawowy, zbudowany z chrząstki włóknistej. Torebka stawowa jest obszerna i luźna, co wiąże się z dużym zakresem ruchów w tym stawie. Staw ramienny nie ma ograniczeń więzadłowych, a od zwichnięć i t.p. chronią go mięśnie. Torebkę stawową wzmacniają jedynie więzadło kruczo-ramienne (biegnie od wyrostka kruczego do guzka większego i mniejszego kości ramieniowej.

Ruchy odbywają się:

Kombinacja ruchów zginania i prostowania z odwodzeniem i przywodzeniem jest ruch obwodzenia.

Staw łokciowy - jest to staw złożony zarówno pod względem budowy jak i funkcji. Składa się z kości ramieniowej, promieniowej i łokciowej tworząc trzy stawy, które anatomicznie stanowią jedną całość, gdyż posiadają wspólną torebkę stawową, natomiast pod względem czynności są to odrębna stawy.

Staw ramienno-łokciowy powstaje przez ruchome połączenie bloczka kości ramieniowej z wcięciem bloczkowym kości łokciowej. Jest stawem jednoosiowym - zawiasowym.

Staw ramienno-promieniowy jest utworzony przez główkę kości ramieniowej i dołek głowy kości promieniowej, pod względem ruchomości jest to staw dwuosiowy. Więzadła występujące w opisanych stawach to:

Trzecim stawem wchodzącym w skład stawu łokciowego jest połączenie między końcem bliższym kości łokciowej i promieniowej.

Połączenie kości przedramienia. Obie kości przedramienia są połączone stawami promieniowo-łokciowymi --bliższym i dalszym oraz błoną międzykostną, która tworzy rozległy więzozrost przyczepiający się do wewnętrznych brzegów tych kości.

Obydwa te stawy są stawami obrotowymi sprzężonymi.

Stawy ręki Jest to staw dwuosiowy. Do stawów tych należą staw:

  1. Promieniowo-nadgarstkowy - stanowi go powierzchnia nadgarstkowa kości promieniowej z krążkiem stawowym i głowa stawowa utworzona przez kość pierwszego szeregu nadgarstka z wyjątkiem kości grochowatej. Pierwszy szereg kości nadgarstka łączy się bezpośrednio z kością promieniową, a z kością łokciową za pośrednictwem chrząstki trójkątnej.

Występują tu wiązadła; poboczne promieniowe nadgarstka - poboczne łokciowe nadgarstka - promieniowo-nadgarstkowe dloniowe - promieniowo-nadgarstkowe grzbietowe - łokciowo-nadgarstkowe dłoniowe - łukowate dłoniowe nadgarstka - łukowate grzbietowe nadgarstka.

  1. Staw śródnadgarstkowy - utworzony jes przez pierwszy i drugi szereg kości nadgarstka.

  2. Staw międzynadgarstkowe - występują między sąsiadującymi ze sobą kośćmi w pierwszym i drugim szeregu nadgarstka, które połączone są torebkami stawow;ymi i więzadłami.

Ma wiązadła promieniste i poprzeczne.

  1. Staw nadgarstkowo-śródręczne - tworzy powierzchnie stawowe kości drugiego szeregu nadgarstka i powierzchnie stawowe końców bliższych kości śródręcza.

  2. Stawy międzyśródręczne - powstają przez połączenie się ze sobą podstaw kości śródręcza (II z III, III z IV, IV z V).

  3. Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka - powstaje przez połączenie podstawy pierwszej kości śródręcza z kością czworoboczną większą

  4. Stawy śródręczno-paliczkowe - powierzchnie stawowe tworzą głowy kości śródręcza i dołki na podstawach bliższych paliczków.

  5. Staw śródręczno-paliczkowy kciuka jest stawem zawiasowym.

  6. Stawy międzypaliczkowe - utworzone są przez odstawy środkowych paliczków z głowami paliczków bliższych oraz przez podstawy paliczków dalszych z głowami paliczków środkowych.

Kończyna dolna.

Obręcz kończyny dolnej (cingulum membri inferioris), określana również jako obręcz miednicza lub biodrowa, jest utworzona z dwóch kości miedniczych i kości krzyżowej. Każda kość miedniczna jest zbudowana z trzech kości, których trzony zrastają się w obrębie jej panewki. Są to kości: biodrowa, kulszowa i łonowa.

Kość biodrowa (os ilium) składa się z trzonu i talerza kości biodrowej.

Trzon stanowi zgrubiałą, dolną część kości; wchodzi w skład panewki tworząc jej górne ograniczenie.

Talerz kości biodrowej ma dwie powierzchnie - zewnętrzną, czyli pośladkową, i wewnętrzną, czyli krzyżowo-miedniczną.

Na zewnętrznej powierzchni talerza występują trzy kresy pośladkowe: kresa pośladkowa tylna, kresa pośladkowa przednia i kresa pośladkowa dolna. Kresy te są miejscem przyczepu mięśni pośladkowych.

Na wewnętrznej powierzchni talerza, która jest gładka i tworzy dół biodrowy, znajduje się guzowatość biodrowa oraz powierzchnia uchowata, łącząca się z taką samą powierzchnią kości krzyżowej.

Granicę między talerzem a trzonem kości biodrowej stanowi kresa łukowa, przebiegająca po wewnętrznej stronie. Kresa łukowata jest również granicą między miednicą większą i mniejszą.

Na górnym brzegu talerza biodrowego występuje grzebień biodrowy zakończony z przodu kolcem biodrowym przednim górnym, a z tyłu - kolcem biodrowym tylnym górnym. Poniżej kolców górnych znajdują się kolce dolne. Grzebień biodrowy dzieli się na wargi - zewnętrzną i wewnętrzną oraz kresę pośrednią. Są to miejsca przyczepów mięśni brzucha.

Kość kulszowa (os ischii)

Dzieli się na trzon i gałąź. Trzon kości kulszowej, podobnie jak trzon kości biodrowej, wchodzi w skład panewki kości miednicznej. Na tylnym brzegu trzonu znajduje się wyraźnie zaznaczony kolec kulszowy. Powyżej kolca występuje wcięcie kulszowe większe, a poniżej kolca - wcięcie kulszowe mniejsze.

Guz kulszowy jest to bardzo wyraźne zgrubienie znajdujące się na granicy trzonu i gałęzi kulszowej. W pozycji siedzącej cała miednica opiera się na guzach kulszowych.

Gałąź kości kulszowej jest cienką, spłaszczoną częścią kości kulszowej, skierowaną w stronę kości łonowej.

Kość łonowa (os pubis) stanowi przednią część miednicy. Wyróżnia się w niej trzon i gałęzie. Trzon kości łonowej wraz z trzonami kości kulszowej i biodrowej zamyka panewkę stawu biodrowego

Gałąź górna kości łonowej odchodzi od trzonu kości łonowej i jest skierowana do przodu i przyśrodkowo. Na górnej stronie gałęzi występuje ostro zaznaczony grzebień kości łonowej, który przychodzi w kresę łukowatą. Gałąź dolna kości łonowej łączy się od strony bocznej z gałęzią kości kulszowej, a od strony przyśrodkowej z gałęzią górną.

W miejscu połączenia gałęzi łonowych znajduje się guzek łonowy i powierzchnia spojeniowa.

Panewka leży na zewnętrznej stronie kości miedniczej i jest dosyć głęboka. Na jej dnie znajduje się dół panewki otoczony powierzchnią stawową, tzw. powierzchnią księżycowatą. Cała panewka jest pogłębiona chrzęstno-włóknistym pierścieniem, który tworzy obrąbek panewkowy. W dolnej części panewki występuje wcięcie panewki zamknięte więzadłem poprzecznym panewki.

Miednica jako całość.

Miednica jest podzielona kresą graniczną na miednicę większą i miednicę mniejszą. Kresa graniczna jest utworzona przez grzebień kości łonowej, kresę łukowatą i podstawę kości krzyżowej. Miednica większa jest z przodu otwarta, a jej ścianę tylną i ściany boczne tworzą odpowiednio kręgi lędźwiowe i talerze kości biodrowych.

Miednica mniejsza stanowi właściwą jamę miednicy. Miednica jest pochylona w stosunku do płaszczyzny poziomej. Kąt pochylenia wynosi ok. 65% i jest większy u kobiet niż u mężczyzn.

W budowie miednicy wyraźnie zaznaczają się różnice płciowe spowodowane przystosowaniem miednicy żeńskiej do ochrony rozwijającego się płodu i do porodu. U kobiet talerze kości biodrowych są silnie bocznie rozstawiane, duża jest również odległość między guzami kulszowymi i większy kąt podłonowy. U mężczyzn kość krzyżowa jest ustawiona bardziej stromo, a ściany boczne miednicy biegną zbieżnie ku dołowi. Tak więc miednica żeńska jest niska, szeroka i ma szeroki kanał, natomiast miednica męska jest wysoka, wąska, o wąskim kanale.

Połączenia w obrębie miednicy

Kości wchodzące w skład miednicy łączą się ze sobą za pomocą stawów krzyżowo-biodrowych, spojenia łonowego i więzozrostów.

Staw krzyżowo-biodrowy jest utworzony przez powierzchnie uchowate kości biodrowej i krzyżowej. Jest to staw płaski, o bardzo ograniczonej ruchomości. Torebka stawowa jest krótka, napięta i wzmacniają ją następujące więzadła:

  1. więzadła krzyżowo-biodrowe brzuszne, które cienkim i szerokim pasmem przebiega od powierzchni przedniej pierwszego i drugiego kręgu krzyżowego do brzegu przedniego powierzchni uchowatej na kości biodrowej,

  2. więzadła krzyżowo-biodrowe grzbietowe - w postaci powierzchownie biegnących pasm od grzebienia krzyżowego pośredniego do talerza biodrowego, gdzie przyczepiają się między kolcem biodrowym tylnym górnym i dolnym,

  3. więzadła krzyżowo-biodrowe międzykostne - przebiegające krótkimi i mocnymi pasmami między guzowatością kości krzyżowej i biodrowej,

  4. więzadło biodrowo-lędźwiowe odchodzące od wyrostków poprzecznych czwartego i piątego kręgu lędźwiowego do tylnej części grzebienia biodrowego i bocznej części kości krzyżowej.

Spojenie łonowe, to połączenie gałęzi górnych dwóch kości łonowych łączących się za pomocą krążka między-łonowego, zbudowanego z chrząstki włóknistej. Spojenie łonowe zawiera małą jamkę, dlatego też to połączenie można uważać za formę przejściową między chrząstko-zrostem a stawem. Spojenie wzmacniają dwa więzadła:

Ruchomość w obrębie spojenia łonowego jest bardzo niewielka, jednak odgrywa pewną rolę u kobiet w czasie porodu.

W obrębie miednicy występują również więzozrosty. Są to:

  1. więzadło krzyżowo-kolcowe, które odchodzi od bocznego brzegu kości krzyżowej i przyczepia się do kolca kulszowego. Ogranicza ono otwór kulszowy większy, który powstaje przez zamknięcie wcięcia kulszowego większego,

  2. więzadło krzyżowo-guzowe, które biegnie szerokim pasmem od brzegu przyśrodkowego guza kulszowego do bocznej części kości krzyżowej i do kolców biodrowych (tylnego górnego i dolnego). To więzadło wspólnie z krzyżowo-kolcowym zamyka wcięcie kulszowe mniejsze i w ten sposób powstaje otwór kulszowy mniejszy.

  3. Więzadło pachwinowe, które łączy kolec biodrowy przedni górny z guzkiem łonowym. To więzadło ogranicza przestrzeń, przez którą przechodzą mięśnie, naczynia krwionośne i nerwy z jamy brzusznej do kończyny dolnej.

Błona zasłonowa jest to przegroda łącznotkankowa rozpięta na brzegach otworu zasłonionego. Wraz z otaczającymi ją gałęziami kostnymi służy za pole przyczepu mięśni miednicy. W górno bocznej części błony występuje wolna przestrzeń, czyli kanał zasłonowy. Jest to miejsce, przez które przechodzą z miednicy nerwy i naczynia.

Kończyna dolna wolna

.Kość udowa. Jest to najdłuższa kość szkieletu ustawiona skośnie w stosunku do pionu. Taki układ jest wynikiem większego oddalenia od siebie końców górnych kości udowych niż końców dolnych. Jest to typowa kość długa.

Trzon kości udowej jest lekko wygięty do przodu. Powierzchnia przednia trzonu jest gładka i stanowi miejsce przyczepu dla jednej z głów mięśnia czworogłowego uda. Na powierzchni tylnej, w środkowej części trzonu występuje kresa chropawa, w której wyróżnia się wargi boczną i przyśrodkową. Wargi te w dolnej części trzonu rozchodzą się i ograniczają powierzchnię podkolanową. W górnej części warga boczna biegnie w kierunku krętarza większego, a przyśrodkowa przechodzi w kresą międzykrętarzową.

Nasada bliższa kości udowej składa się z kulistej głowy, szyjki oraz krętarzy większego i mniejszego. Głowa w części pośrodkowej ma dołek głowy służący do przyczepu więzadła. Szyjka kości udowej łączy głowę z trzonem, tworząc z nim kąt trzonowo-szyjkowy. W miejscu połączenia szyjki z trzonem znajdują się dwie wyniosłości kostne - krętarze, tj.:

Koniec dalszy kości udowej składa się z dwóch kłykci i dwóch nadkłykci. Kłykcie dzielą się na boczny i przyśrodkowy. Znajdują się na nich powierzchnie stawowe, pokryte chrząstką szklistą. przedniej stronie końca dalszego kości udowej występuje powierzchnia rzepkowa, która jest powierzchnią stawową dla rzepki.

Nadkłykcie przyśrodkowy i boczny są to wyniosłości kostne na odpowiednich kłykciach, będące miejscami przyczepu więzadeł i mięśni.

Rzepka jest to kość kształtu trójkątnego, wpleciona w ścięgno końcowe mięśnia czworogłowego uda. Powierzchnia przednia jest chropowata, a tylna tworzy powierzchnię stawową, łączącą się z powierzchnią rzepkową kości udowej. Podstawa rzepki jest skierowana do góry, a wierzchołek ku dołowi.

Kości goleni. Kości goleni lub podudzia składają się z kości piszczelowej i strzałkowej. Są to kości długie, między którymi występuje szeroka przestrzeń międzykostna.

Kość piszczelowa. Położona jest po stronie przyśrodkowej podudzia, od strony palucha. Jest masywniejsza i mocniejsza, ponieważ na niej spoczywa ciężar wyżej połażonych części ciała. Trzon kości posiada trzy powierzchnie i trzy brzegi, z których najwyraźniej zaznaczony jest brzeg przedni, łatwo wyczuwalny przez skórę.

Powierzchnie przyśrodkowa i boczna są gładkie, a na tylnej powierzchni w górnej trzeciej części znajduje się kresa mięśnia płaszczkowatego i kresa podkolanowa.

Nasada bliższa kości piszczelowej jest zgrubiała i zbudowana z dwóch szerokich kłykci - bocznego i przyśrodkowego. Na każdym z nich znajduje się powierzchnia stawowa górna, przeznaczona dla odpowiedniego kłykcia kości udowej. Powierzchnie stawowe górne są rozdzielone wyniosłością międzykłykciową i polami międzykłykciowymi - przednim i tylnym.

Na kłykciu bocznym kości piszczelowej znajduje się powierzchnia stawowa strzałkowa, służąca do połączenia z głową strzałki. Poniżej kłykci, na przedniej powierzchni trzonu widoczna jest guzowatość piszczeli.

Dalsza nasada kości piszczelowej przechodzi w silny, wyraźnie zaznaczony wyrostek, zwany kostką przyśrodkową oraz w trzy powierzchnie stawowe:

  1. powierzchnię stawową dolną,

  2. powierzchnię stawową kostki przyśrodkowej,

  3. wcięcie strzałkowe służące do połączenia z kością strzałkową.

Powierzchnia stawowa dolna i powierzchnia stawowa kostki przyśrodkowej łączą się z powierzchniami stawowymi kości skokowej.

Strzałka. Połażona jest wzdłuż bocznej strony piszczeli i łączy się z nią w części górnej i dolnej. Trzon strzałki jest trójścienny. Najwydatniejszym brzegiem jest brzeg międzykostny, służący do przyczepu błony międzykostnej.

Na końcu bliższym znajduje się głowa strzałki, która ma powierzchnię stawową łączącą się z powierzchnią stawową kłykcia bocznego piszczeli.

Koniec dalszy tworzy kostkę boczną, która łączy się z wcięciem strzałkowym piszczeli i ma powierzchnię stawową umożliwiającą połączenie z kością skokową.

Zarówno na kostce bocznej, jak i przyśrodkowej istnieją bruzdy dla ścięgien mięśni podudzia.

Kości stopy. W skład stopy wchodzą kości stępu, śródstopia i kości palców. Budowa stopy jest przystosowana do pełnienia funkcji podporowej i lokomocyjnej.

Kości stępu - tworzy siedem różnokształtnych kości. Dwie z nich - kość skokowa i piętowa ułożone są piętrowo, a pozostałe, to jest kości łódkowata, sześcienna i trzy kości klinowate leżą obok siebie i są wysunięte do przodu.

Kość skokowa - leży w górnej części stępu i spoczywa na kości piętowej. Na jej trzonie znajduje się bloczek służący do połączenia z powierzchniami stawowymi kości piszczelowej i strzałkowej. Na części bocznej bloczka widoczna jest powierzchnia stawowa dla połączenia z kostką boczną strzałki, a na stronie przyśrodkowej bloczka - powierzchnia stawowa dla połączenia z kostką przyśrodkową kości piszczelowej.

Na stronie tylniej znajdują się dwa guzki oraz bruzda dla ścięgna mięśniowego. Na dolnej powierzchni trzonu kości skokowej są trzy powierzchnie stawowe łączące się z odpowiednimi powierzchniami kości piętowej. Między powierzchniami mieści się bruzda kości skokowej, która z bruzdą kości piętowej tworzy zatokę stępu.

Na przedniej stronie trzonu znajduje się głowa kości skokowej osadzona na szyjce. Głowa ma powierzchnię stawową służącą do połączenia z kością łódkowatą.

Kość piętowa jest największą kością stępu, o nieregularnym kształcie. W jej tylnej części widoczny jest guz piętowej. Na powierzchni górnej występują trzy powierzchnie stawowe: tylna, środkowa i przednia oraz bruzda kości piętowej.

Powierzchnia przyśrodkowa jest wklęsła - znajduje się tu wyrostek zwany podpórką kości skokowej. Na dolnej powierzchni podpórki biegnie bruzda ścięgna zginacza długiego palucha. Na powierzchni bocznej występuje bloczek strzałkowy, obok którego biegną ścięgna mięśni strzałkowych. Przednia powierzchnia kości piętowej łączy się z kością sześcienną.

Kość łódkowata jest spłaszczona i leży po przyśrodkowej stronie stępu. Jej tylna powierzchnia jest wklęsła i przylega do głowy kości skokowej. Powierzchnia przednia ma trzy pola służące do połączenia z kośćmi klinowymi.

Kości klinowate tj. przyśrodkowa, pośrednia i boczna, leżą z przodu kości łódkowatej. Łączą się ze sobą za pomocą powierzchni stawowych, a z przodu - z trzema kośćmi śródstopia.

Kość sześcienna jest położona na bocznym brzegu stępu. Z przodu łączy się z czwartą i piątą kością śródstopia, a z tyłu z kością piętową. Od strony przyśrodkowej sąsiaduje z boczną kością klinowatą. Na dolnej powierzchni kości sześciennej występuje bruzda ścięgna mięśnia strzałkowego długiego.

Kość śródstopia - w jej skład wodzi pięć kości. Są to kości długie, a więc występuje w nich trzon i dwa końce. Ich podstawy są osadzone na kościach klinowatych i kości sześciennej. Głowy kości śródstopia łączą się z paliczkami bliższymi palców. Na podstawach pierwszej i piątej kości śródstopia występuje guzowatość, która jest miejscem przyczepu mięśni. Wszystkie kości śródstopia są lekko wypukłe ku górze.

Kości palców - palce stopy od drugiego do piątego mają po trzy paliczki; bliższy, środkowy i dalszy. Pierwszy palec, czyli paluch, ma dwa grube i masywne paliczki, ponieważ stanowi on silną podporę stopy. W obrębie, paliczków wyróżnia się podstawę, trzon i głowę paliczka, a więc elementy występu w kościach długich.

Połączenia w obrębie kończyny dolnej wolnej

Staw biodrowy - utworzony jest przez panewkę kości miednicznej i głowę kości udowej. Głowa kości udowej ma kształt kulisty. Panewka stawu biodrowego jest głęboka i obejmuje głowę kości udowej poza jej równik. Ma to znaczny wpływ na ograniczenie zakresu ruchów w tym stawie. Torebka stawowa jest krótka i napięta, a pod względem grubości i mocy przewyższa wszystkie torebki stawowe ustroju ludzkiego. Przyczepia się do brzegu kostnego panewki, do kredy międzykrętarzowej i powyżej grzebienia międzykrętarzowego.

Staw biodrowy wzmacniają następujące wiązadła:

Staw biodrowy jest kulistym panewkowym. Ruchy mogą się odbywać w trzech płaszczyznach, wokół trzech osi.

Staw kolanowy - jest największym stawem organizmu ludzkiego. Ma silne zabezpieczenie więzadłowe i ścięgniste. Jest to staw bardzo wrażliwy, narażony na urazy i łatwo ulegający uszkodzeniom. uszkodzeniom. Utworzony jest przez wypukłe powierzchnie stawowe kłykci kości udowej i wklęsłej powierzchnie stawowe kłykci kości piszczelowej. Z przodu stawu znajduje się rzepka, która przylega do powierzchni rzepkowej kości udowej.

Powierzchnie stawową piszczeli pogłębiają łękotki.

Łękotki stawowe są to dwa przesuwalne półksiężycowate pierścienie zbudowane z tkanki łącznej włóknistej i chrząstki włóknistej. Znajdują się w obrębie torebki stawowej, między kością udową i piszczelową. Ich końce są połączone z piszczelą silnymi pasmami łącznotkankowymi. Łąkotki w przekroju poprzecznym mają kształt klinów, których podstawy są zwrócone na zewnątrz i są zrośnięte z torebką stawową.

Łąkotka przyśrodkowa jest dłuższa, szersza i słabiej zakrzywiona, natomiast łąkotka boczna jest nieco krótsza i silniej zakrzywiona. Łąkotki dzielą jamę stawową na dwa piętra: górne, leżące między łąkotkami a kościom udową i dolne, między łąkotkami a kością piszczelową.

Łąkotki pełnią ważną rolę amortyzującą oraz lepiej dopasowują do siebie powierzchnie stawowe. Po ich usunięciu powierzchnie stawowe trą bezpośrednio o siebie, powstają w stawie wolne przestrzenie, utrudniony jest ruch prostowania.

Torebka stawowa jest wzmocniona więzadłami:

  1. więzadłem pobocznym strzałkowym - przebiegającym między nadkłykciem bocznym kości udowej a boczną powierzchnią głowy strzałki. To więzadło nie przyrasta ani do torebki stawowej, ani do łąkotki bocznej;

  1. więzadłem pobocznym piszczelowy, które rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym kości udowej, łączy się z torebką stawową, przyczepia się do łąkotki przyśrodkowej i kończy poniżej kłykcia przyśrodkowego kości piszczelowej

Obydwa więzadła wzmacniają ściany boczne torebki stawowej. Przy kolanie wyprostowanym są silnie napięte i w tym położeniu wybitnie ustalają staw kolanowy. Przy zgiętym kolanie rozluźniają się i umożliwiają ruchy obrotowe podudzia,

  1. więzadłem krzyżowym przednim rozpoczynającym się na powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej, a kończącym się na powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej, a kończącym się na polu międzykłykciowym przednim piszczeli;

  1. więzadłem krzyżowym tylnym odchodzącym od powierzchni wewnętrznej kłykcia przyśrodkowego kości udowej, a kończącym się na polu międzykłykciowym tylnym kości piszczelowej.

Obydwa więzadła występują wewnątrz stawu i objęte są błoną włóknistą torebki stawowej. Łączą bardzo silnie kość udową z piszczelową, ponieważ poszczególne ich pasma są napięte prawie we wszystkich położeniach stawu. Zapobiegają przesuwaniu się kości udowej i piszczelowej względem siebie, ograniczają też ruchy obrotowe podudzia oraz zginanie i prostowanie. W ruchu skrętnym podudzia do wewnątrz więzadła krzyżowe owijają się wokół siebie

  1. więzadłem podkolanowym skośnym wzmacniającym tylną ścianę torebki stawowej. Odchodzi ono od kłykcia bocznego kości udowej, a kończy się w torebce stawowej i powięzi mięśniowej. Hamuje nadmierne prostowanie stawu i ruchy obrotowe;

  2. więzadłem podkolanowym łukowatym które rozpoczyna się na kłykciu bocznym kości udowej, wpłata się w torebkę stawową i wchodzi pod więzadło podkolanowe skośne;

  3. więzadłem rzepki - jest to mocne pasmo więzadłowe, będące przedłużeniem ścięgna mięśnia czworobocznego uda. Przyczepia się do dolnego brzegu i przedniej powierzchni rzepki i wraz ze ścięgnem mięśniowym kończy się na guzowatości kości piszczelowej

  4. więzadłem poprzeczny kolana, łączącym najbardziej wysunięte do przodu punkty łąkotek. Napina się podczas ruchów obrotowych na zewnątrz

  5. więzadłami łąkotkowo-udowymi tylnymi i przednimi łączącymi łąkotkę boczną z zewnętrzną powierzchnią kłykcia pośrodkowego kości piszczelowej.

Połączenia kości goleni

Staw piszczelowo-strzałkowy jest stawem półścisłym o bardzo małej ruchomości. Utworzony jest przez głowę strzałki i powierzchnię strzałkową na kłykciu bocznym kości piszczelowej. Jego torebka stawowa wzmocniona jest więzadłem przednim i tylnym głowy strzałki. Nieznaczne ruchy tego stawu amortyzują odchylenie kostki bocznej w stawie skokowym górnym.

Więzozrost piszczelowo-strzałkowy łączy wcięcie strzałkowe piszczeli z dolnym końcem strzałki. Wzmocniony jest więzadłem piszczelowo-strzałkowym przednim i tylnym. Więzozrost pozwala na pewną ruchomość, tj. odchylenie boczne obu kostek, co wpływa na mechanikę stawu skokowo-goleniowego.

Błona międzykostna goleni zamyka przestrzeń międzykostną. W dolnej części błona hamuje przesuwanie się kości względem siebie i jest miejscem przyczepu dla mięśni.

Stawy stopy W obrębie stopy występują następujące stawy: 1. stawy skokowo-goleniowy, 2. stawy między kośćmi stępu, 3. stawy między kośćmi stępu i kośćmi śródstopia, 4. stawy między kośćmi śródstopia i 5. stawy śródstopno-paliczkowe i międzypaliczkowe.

Staw skokowo-goleniowy nazywany jest również stawem skokowym górnym. Powierzchnie stawowe stanowią bloczek kości skokowej i wcięcie utworzone przez nasady dolne kości piszczelowej i strzałkowej.

Staw ten jest wzmocniony silnymi więzadłami:

Staw skokowo-goleniowy jest typowym stawem zawiasowym. Odbywają się w nim ruchy zginania i prostowania stopy w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi poprzecznej. Podczas ruchu zginania palce kierują się ku dołowi; przy prostowaniu - ku górze.

Staw skokowo-piętowo-łódkowy nazywany jest również stawem skokowym dolnym. Więzadło skokowo-piętowe anatomicznie dzieli ten staw na dwie komory - staw skokowy przedni i tylny. Czynnościowo te dwa stawy tworzą jedną całość.

Staw skokowy przedni, czyli skokowo-piętowo-łódkowy, jest utworzony przez powierzchnię stawową kości skokowej i powierzchnię stawową kości piętowej oraz przez głowę kości skokowej i tylną, wklęsłą powierzchnię stawową kości łódkowatej.

Staw ten wzmacniają więzadła:

Staw skokowy tylny, czyli skokowo-piętowy tworzy wklęsła powierzchnia kości skokowej i wypukła powierzchnia kości piętowej. Występują tu cztery więzadło skokowo-piętowe: tylne, przednie, boczne oraz międzykostne.

Ruchy w stawie skokowo-piętowo-łódkowym polegają na nawracaniu stopy, czyli unoszeniu brzegu bocznego, i odwracaniu, czyli unoszeniu brzegu przyśrodkowego. Oś tego ruchu biegnie od zewnętrznej części guza piętowego w kierunku palucha, układając się z dołu ku górze. Wobec tego ruch nawracania stopy łączy się z odwodzeniem stopy i prostowaniem w stawie skokowo-goleniowym, a odwracanie stopy - z przywodzeniem i zginaniem w tymże stawie.

Staw Piętowe-sześcienny i klinowo-łódkowy są stawami półścisłymi, o napiętej torebce stawowej wzmocnionej więzadłami grzbietowymi, podeszwowymi i międzykostnymi.

Staw poprzeczny stępu - ten staw tworzą stawy skokowo-łódkowy i piętowe-sześcienny. Jego szczelina biegnie esowato i poprzecznie do długiej osi stopy.

Stawy stępowo-śródstopne oraz stawy międzyśródstopne są również stawami półścisłymi. Pierwsze z nich łączą podstawy pięciu kości śródstopia z trzema kośćmi klinowatymi i kością sześcienną a drugie - podstawowymi, międzykostnymi oraz poprzecznymi podstaw kości śródstopia.

Stawy śródstopno-paliczkowe są utworzone przez głowy kości śródstopia i podstawy paliczków bliższych. Występują w nich więzadła poboczne i poprzeczne głów kości śródstopia. W tych stawach można wykonywać ruchy zginania i prostowania oraz odwodzenia i przywodzenia.

Stawy międzypaliczkowe są stawami zawiasowymi, wzmocnionymi więzadłami pobocznymi. Tak jak we wszystkich stawach zawiasowych można w nich wykonywać ruchy zginania i prostowania.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kosci, kregoslup 28[1][1][1] 10 06 dla studentow
SEM odcinek szyjny kregoslupa gr 13 pdg 1
ISTOTA OBRAŻEŃ KRĘGOSŁUPA I MIEDNICY
Szkielet osiowy kręgosłup, żebra i mostek
Urazy kręgosłupa i rdzenia
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
boczne skrzywienie kręgosłupa – skolioza)
Pielęgnacja stóp, Zdrowie, Stawy, kręgosłup i nogi
leczenie-usprawniajace-chorych-po-urazach-kregoslupa-w-odcinku-szyjnym, Studia, Fkwdnr
Anatomia Kręgosłupa(1)
Masaż grzbietu i kręgosłupa

więcej podobnych podstron