1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa substancji: 4-aminofenol [p-aminofenol, 4-hydroksyanilina]

Wzór chemiczny: C₆H₇NO

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożenia (R)
4-aminofenol	100	123-30-8	204-616-2	Xn, N	20/22-40-50/53

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, palna. Spalając się, wydziela toksyczne gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: 4-aminofenol jest substancją szkodliwą. Działa silnie drażniąco na skórę i płuca. Ma ostry, nieprzyjemny zapach. Powoduje groźne uszkodzenia skóry i oczu.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: 4-aminofenol działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może wywołać długo utrzymujące się zmiany w środowisku wodnym.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego 4-aminofenolem środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona.
2.	Okryć kocami. Zapewnić pomoc lekarską.
Połknięcie:
1.	W razie połknięcia, przepłukać usta wodą, wykonać płukanie żołądka lub wywołać wymioty z zastosowaniem węgla aktywnego.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja palna. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy, w tym tlenki węgla i tlenki azotu.
Środki gaśnicze:	woda gaśnicza, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą pianową lub proszkową (ABC lub BC), duży pożar gasić pianą gaśniczą lub rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się cieczy. Powoduje to rozrzucanie palącego się 4-aminofenolu, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, a w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości 4-aminofenolu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażania środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z uwalniającym się 4-aminofenolem. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku obecności nadmiernych koncentracji pyłów - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Usunąć źródło zapłonu, zabezpieczyć zbiorniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skażenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy (roztworu) obwałować, zebrane pozostałości przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania 4-aminofenolu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z 4-aminofenolem, unikać wdychania pyłów i par, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Wyeliminować źródła zapłonu, chronić zbiorniki przed nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie substancji szkodliwych, szkodliwych, w możliwie niskiej temperaturze. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania 4-aminofenolu. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice z tworzywa powlekanego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Drogi oddechowe:	Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z pyłami i parami 4-aminofenolu (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się niebezpiecznych stężeń pyłów i par 4-aminofenolu, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne

stężenie w środowisku pracy:

NDS - 5 mg/m³.

NDSCh - nie ustalono.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi 4-aminofenolu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 109,13 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: 4-aminofenol jest aminową pochodną fenolu. W warunkach normalnych jest substancją stałą, drobnokrystaliczną, higroskopijną, o nieprzyjemnym zapachu, wrażliwą na działanie temperatury, światła, powietrza, wilgoci, środków utleniających, żelaza.
9.3	Temperatura topnienia: 187-190^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 284^oC
9.5	Gęstość: 1,0217g/cm^3 (20^oC)
9.6	Gęstość par względem powietrza: 3,77
9.7	Prężność par w 110^oC: 0,4 hPa
9.8	Temperatura zapłonu: 195^oC
9.9	Temperatura samozapalenia: >250^oC
9.10	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: 4-aminofenol słabo rozpuszcza się w wodzie - 6,4 g/l24^oC. 4-aminofenol dobrze rozpuszcza się w rozcieńczonych kwasach, zasadach, alkoholu, eterze, nieźle w rozpuszczalnikach węglowodorowych aromatycznych.
9.11	Inne: 4-aminofenol stosowany jest w przemyśle fotograficznym (jako wywoływacz), farmaceutycznym, do barwienia skór i włosów. Posiada właściwości amfoteryczne.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	W warunkach normalnych 4-aminofenol jest chemicznie stabilną substancją, wrażliwą na działanie temperatury, światła, powietrza, wilgoci, środków utleniających, żelaza. Wchodzi w reakcję z niektórymi tworzywami.
Właściwości korozyjne:	Słabe

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów i par, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: 4-aminofenol działa szkodliwie na krew i układ krwiotwórczy. U fotografików często występują wypryski, niekiedy długotrwałe, przekształcające się w grudki albo w pęcherzyki.

Dane toksykologiczne:

LD_{50(doustnie, szczur)} = 375 mg/l

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów i par: Pojawiają się nudności, wymioty, ból w klatce piersiowej i osłabienie. Następnie sinica płatków uszu i warg oraz skrócenie oddechu. W groźnych przypadkach występuje głęboka sinica warg, dziąseł, języka oraz twarzy, spowodowane uszkodzeniem krwi (methemoglobinemia). Wywołuje to niedotlenienie. Następnie pojawia się senność, utrata przytomności i rzadziej drgawki. 2-3 dni po narażeniu może pojawić się niedomoga wątroby.

Spożycie: Podstawowym skutkiem zatrucia tym związkiem jest podrażnienie tkanek o znacznym stopniu nasilenia. Powstają nudności i wymioty. W groźniejszych przypadkach w wymiocinach pojawia się krew. Mogą powstać zaburzenia psychiczne, utrata przytomności i drgawki.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie, zaczerwienienie i bó1. 4-aminofenol wchłania się z łatwością przez zdrową skórę i powoduje objawy takie jak po wdychaniu i spożyciu.

Kontakt z oczami: Pojawią się zaczerwienienia i podrażnienia. W większych stężeniach wywołuje podrażnienie śluzówki oka.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie 4-aminofenolu na organizmy wskaźnikowe:

Niższe organizmy: próg szkodliwości p?-aminofenolu dla bakterii z gatunku Escherichia coli występuje przy 8-10 mg/dm³, dla glonów z gatunku Scenedesmus przy 6 mg/dm³, zaś dla skorupiaków (Daphnia) przy 0,6 mg/dm³.

Stopień zagrożenia wód: skrajny

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 09 01 01 - wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 02 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	2512
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	6.1
14.3	Kod klasyfikacyjny:	T2
14.4	Grupa pakowania:	III
14.5	Ilości ograniczone:	LQ9
14.6	Kategoria transportowa:	2
14.7	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	60
14.8	Numer indeksowy (EC):	612-128-00-X
14.9	Symbole niebezpieczeństwa (R):	20/22-40-50/53
14.10	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-28-36/37-60-61
14.11	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 6.1:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz.1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22. poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 1 lipca 2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi 2-aminofenolu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora 2-aminofenolu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykiecie należy zamieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja szkodliwa. Niebezpieczna dla środowiska.”
Symbole zagrożenia
R 20/22	Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu.
R 40	Możliwe ryzyko powstania nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia człowieka.
R 50/53	Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może wywołać długo utrzymujące się zmiany w środowisku wodnym.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 28	Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością wody.
S 36/37	Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne.
S 60	Substancję i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny.
S 61	Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: 4-aminofenol
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.
N	Substancja niebezpieczna dla środowiska.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
60	Materiał trujący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 6.1-III		Materiał trujący - mniej niebezpieczny.
Numer ONZ: 2512		Aminofenole (o-,m-,p-).
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Według rozporządzenia MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie: I Data wydania 10.05.02 Strona/stron 8/7
Nazwa:	4-AMINOFENOL

4-Aminofenol

---